Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ZRÓWNOWA śONY ROZWÓJ Z PERSPEKTYWY DOLNEGO ŚLĄSKA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGL ĘDNIENIEM METOD
INTERNALIZACJI EFEKTÓW ZEWN ĘTRZNYCH W ZWI ĄZKU Z ROZWOJEM PROCESÓW WYTWARZANIA, MAGAZYNOWANIA,
PRZESYŁU I DYSTRYBUCJI ENERGII
Andrzej Graczyk
Katedra Ekonomii Ekologicznej
Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
PROJEKT NR POIG.01.01.01-00-005/08TYTUŁ PROJEKTU: Strategia rozwoju energetyki na Dolnym Śląsku metodami foresightowymi
PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNI Ę EUROPEJSKĄ ZE ŚRODKÓWEUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU REGIONALNEGO
Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
CEL OPRACOWANIA
� prezentacja i porównanie metod internalizacji efektów zewnętrznych
Układ prezentacji
1. Krótka charakterystyka kluczowych pojęć związanych ze zrównoważonym rozwojem
2. Krótka charakterystyka kluczowych pojęć związanych z efektami zewnętrznymi
3. Krótka charakterystyka metod internalizacji efektów 3. Krótka charakterystyka metod internalizacji efektów zewnętrznych
4. Wskazanie potencjalnych efektów ekonomicznych i środowiskowych związanych z internalizacją efektów zewnętrznych w odniesieniu do Dolnego Śląska
1.Krótka charakterystyka kluczowych pojęć związanych ze zrównoważonym rozwojem
Geneza koncepcji zrównoważonego rozwoju
� Przeciwwaga narastaniu zagrożeń towarzyszących tradycyjnemu rozwojowi gospodarczemu
� zagrożenie osiągnięciem granic możliwości rozwojowych
� Rio de Janeiro - Konferencja Organizacji Narodów � Rio de Janeiro - Konferencja Organizacji Narodów Zjednoczonych - zdefiniowano zrównoważony rozwój jako taki rozwój społeczny i gospodarczy, który zapewni zaspokojenie potrzeb współczesnego społeczeństwa bez naruszania możliwości zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń
Istota zrównoważonego rozwoju
� nie zmniejsza się żaden element składowy wektora celów społecznych i ekonomicznych;
� oznacza maksymalizowanie korzyści netto z rozwoju ekonomicznego, przy jednoczesnym zachowaniu użyteczności i jakości zasobów naturalnych w długim użyteczności i jakości zasobów naturalnych w długim okresie;
� konsumpcja materialnych dóbr i usług musi być ograniczona do poziomu, który jest akceptowalny z ekologicznego punktu widzenia
Strategia zrównoważonego rozwoju w Strategia zrównoważonego rozwoju w
polityce Unii Europejskiejpolityce Unii Europejskiej
� Europejska Strategia UE dotyczącą Trwałego Rozwoju (2001)
� Odnowiona Strategia UE dotycząca Trwałego Rozwoju (2006)
� Przeglądy Strategii Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonego rozwoju (ostatni 07.2009)
Trwały rozwój zgodnie z Odnowioną StrategiąTrwały rozwój zgodnie z Odnowioną Strategią
� potrzeby obecnego pokolenia należy zaspokajać bez uszczerbku dla możliwości zaspokajania potrzeb przez przyszłe pokolenia
� idea ta jest nadrzędnym celem Unii Europejskiej przyświecającym całej polityce Unii i wszystkim jej działaniom
� ma zapewnić pokoleniom obecnym i przyszłym stały wzrost jakości życia i dobrobytu na Ziemijakości życia i dobrobytu na Ziemi
� łączy się z propagowaniem dynamicznej gospodarki przy pełnym zatrudnieniu obywateli i wysokim poziomie ich wykształcenia, ochrony zdrowia, spójności społecznej i terytorialnej oraz ochrony środowiska - w świecie, w którym panuje pokój, bezpieczeństwo i poszanowanie różnorodności kulturowej
Siedem kluczowych wyzwań w obszarze
polityki gospodarczej, ekologicznej i społecznej
1. zahamowanie zmian klimatycznych i promowanie czystej energii;
2. zapewnienie, by systemy transportowe odpowiadały wymogom ochrony środowiska oraz spełniały gospodarcze i społeczne potrzeby społeczeństwa;
3. promowanie zrównoważonych wzorców produkcji i konsumpcji;
4. lepsze zarządzanie i unikanie nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych;
5. promowanie wysokiej jakości zdrowia publicznego na niedyskryminujących zasadach oraz lepsza ochrona przed zagrożeniami dla zdrowia; oraz lepsza ochrona przed zagrożeniami dla zdrowia;
6. stworzenie społeczeństwa opartego na integracji społecznej, uwzględniającego solidarność między pokoleniami oraz w ramach pokoleń, a także zagwarantowanie jakości życia obywateli; aktywne promowanie zrównoważonego rozwoju na forum międzynarodowym;
7. zapewnienie zgodności wewnętrznych i zewnętrznych polityk UE z zasadami zrównoważonego rozwoju, jak również z podjętymi przez UE międzynarodowymi zobowiązaniami.
Zielona Księga 2006: Europejska strategia na rzecz
zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii
� konkurencyjność i wewnętrzny rynek energii,
� zróżnicowanie form energii,
� solidarność,
� innowacje i technologia,� innowacje i technologia,
� polityka zewnętrzna,
� zrównoważony rozwój
Cele polityki energetycznej UE
� trwałość, dla której istotne jest: (i) rozwój konkurencyjnych
źródeł energii odnawialnej oraz innych źródeł i nośników
energii niskoemisyjnej, w szczególności alternatywnych
paliw wykorzystywanych w transporcie;
� konkurencyjność;
� bezpieczeństwo zaopatrzenia w energię: zajęcie się kwestią � bezpieczeństwo zaopatrzenia w energię: zajęcie się kwestią rosnącej zależności UE od przywozu energii poprzez (i) podejście zintegrowane – zmniejszenie popytu, zróżnicowanie form energii w UE poprzez zwiększenie
wykorzystania konkurencyjnej energii własnej oraz
odnawialnej
2.Krótka charakterystyka kluczowych pojęć związanych z efektami zewnętrznymi
Dwa podejścia w definiowaniu efektów zewnętrznych1. efekty zewnętrzne występują wówczas, gdy indywidualna
funkcja uŜyteczności bądź funkcje produkcji zawierają zmienne, których działanie, kształtując w rzeczywistości przebieg tych funkcji, nie zaleŜy od danych podmiotów
2. efekty zewnętrzne występują wówczas, gdy w gospodarce opartej na zdecentralizowanych procedurach regulacyjno-opartej na zdecentralizowanych procedurach regulacyjno-optymalizacyjnych występują niedostateczne bodźce do tworzenia efektywnych rynków i czynników produkcji, co prowadzi do sytuacji, w której równowaga rynkowa nie spełnia warunków optymalności Pareto
Definicja technologicznych efektów zewnętrznych
� efekty zewnętrzne występują wówczas, gdy efektywność produkcji w jednym przedsiębiorstwie (B) jest uzależniona, między innymi, od rozmiarów produkcji i/lub nakładów innego przedsiębiorstwa (A)
• uzaleŜnienie to ma charakterpozarynkowy (nie znajduje wyrazu w• uzaleŜnienie to ma charakterpozarynkowy (nie znajduje wyrazu wtransakcjach kupna-sprzedaŜy zawieranych między tymiprzedsiębiorstwami),
• przedsiębiorstwo B nie jest w stanie kontrolować skali działalnościprzedsiębiorstwa A,
• wpływ przedsiębiorstwa A na B ma charakter niezamierzony
Ekologiczny koszt zewnętrzny w szerokim ujęciu
� technologiczny koszt zewnętrzny powstający za pośrednictwem środowiska w przypadku, gdy funkcja celu podmiotów korzystających ze środowiska zawiera określone dobra środowiskowe, które powinny być dostępne na środowiskowe, które powinny być dostępne na poziomie odpowiednim dla realizacji ich celów i nie pogarszającym ich pozycji w stosunku do innych podmiotów
Internalizacja kosztów zewnętrznych
� oznacza ich "uwewnętrznienie", czyli wprowadzenie do rachunku kosztów wewnętrznych tego podmiotu, który powoduje powstawanie kosztów zewnętrznych
Trzy podstawowe sposoby internalizacji w ujęciu teorii ekonomii
• podatek Pigou,
• teoremat Coase'a,
połączenie sprawcy i odbiorcy (wspólne• połączenie sprawcy i odbiorcy (wspólne
dostarczanie dóbr).
Typowe oddziaływania ze strony sektora energetycznego powodujące efekty zewnętrzne
� zajęcie terenu,� emisja zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego,� promieniowanie radioaktywne w warunkachnormalnej pracy obiektów,� pobórwód,� pobórwód,� zanieczyszczenie wód,� hałas,� wytwarzanie odpadów,� oddziaływanie na środowisko w przypadku awarii,� przekształcenie krajobrazu
Zakres uwzględniania kosztów zewnętrznych energetyki• uwolnienie strumienia substancji lub energii (hałas,
promieniowanie) do mediówśrodowiskowych (powietrze,gleba, woda), które powoduje – po przetransportowaniu itransformacji) znaczne szkody w ekosystemach, dla ludzi,zbiorach lub materiałach,
• oddziaływania na klimat, które biorą pod uwagę koszty• oddziaływania na klimat, które biorą pod uwagę kosztyzagroŜeń i koszty unikania zagroŜeń,
• wypadki: ryzyko publiczne i częściowo zawodowe wodniesieniu do wartości oczekiwanej,
� ograniczenie dla bezpieczeństwa energetycznego� niespodziewane zmiany w osiągalności i cenach nośników
energii
W kosztach zewnętrznych nie uwzględnia się:
• efektów dla zatrudnienia,
• wyczerpywanie zasobów nieodnawialnych,
• badania i rozwój (koszty zatopione),
• redystrybucja dochodów i strat,
� lokalnych strat dla ekosystemów (są one przynajmniej częściowo rekompensowane w ramach oceny oddziaływania na środowisko).
3. Krótka charakterystyka metod internalizacji efektów zewnętrznych
Ocena instrumentów polityki ekologicznej z punktu widzenia internalizacji ekologicznych kosztów zewnętrznych
Instrument Rekomendacje w sprawie stosowania przez politykę ekologiczną1 Podatki, w szczególności opłaty Forma zalecana , problem odpowiedniej wielkości opłaty2 Porozumienia (przetargi)
-odpowiedzialność po stronie szkodzącego-odpowiedzialność po stronieposzkodowanego
Przy załoŜeniu odpowiedzialności szkodzącego to teoretycznienajlepszy proces internalizacji, praktycznie bardzo trudno stosowalny(nierówno podzielone koszty transakcyjne, problemy informacyjne)
3 Zbywalne prawa emisji (certyfikaty) Koncepcyjnie forma właściwy, problemy praktycznego zastosowania4 Fuzja/wspólne dostarczanie dóbr Stosować w wyjątkowych przypadkach: kolektywne dostarczanie
dóbr, kiedy jest moŜliwe i sensowne wyłączenie takiej jednostki5 Nakazy, zakazy, zezwolenia Stosować jedynie w wyjątkowych przypadkach6 Dostarczanie dóbr przez państwo Stosować, gdy internalizacja innymi sposobami nie jest moŜliwa7 Porozumienia miedzy władzą publiczną a
emitentamiStosować, gdy nie mogą być stosowane instrumenty ekonomiczne, awaŜna jest efektywność ekonomiczna
8 Odpowiedzialność karna-odpowiedzialność za szkody majątkowe,które mogą być spowodowane przezzwiększone zagroŜenie-odpowiedzialność za winę
W zasadzie do zastosowania, praktycznie z reguły pozwala jedynie naosiągnięcie częściowej internalizacji, stwarza podstawę dorównoległego skuteczniejszego wykorzystania dalszych forminternalizacji
9 Subwencje dla ograniczenia szkodliwości Forma nadająca się do zinternalizowania kosztów zewnętrznych;problem odpowiedniej wielkości subwencji, wątpliwe oddziaływaniedystrybucyjne
Ocena ze względu na efektywność ekonomiczną instrumentu
� porozumienia/przetargi (gdy odpowiedzialność znajduje się po stronie szkodzącego),
� zbywalne prawa do emisji,
� podatki/opłaty,
� odpowiedzialność karna � odpowiedzialność karna
� odpowiedzialność za szkody majątkowe, które mogą być spowodowane przez zwiększone zagrożenie,
� fuzja/wspólne dostarczanie dóbr
Praktyka polskiej polityki ekologicznej
� mamy do czynienia raczej ze stosowanymi przez politykę ekologiczną instrumentami ograniczania zanieczyszczeń niż z internalizacją kosztów zewnętrznych,
� brak powiązania tych instrumentów i działań z � brak powiązania tych instrumentów i działań z wysokością kosztów zewnętrznych ani z rachunkiem efektywności stosowania owych instrumentów
Prawne instrumenty internalizacji efektów zewnętrznych
stosowane w odniesieniu do sektora energetycznego
• programy ograniczania emisji,• limitowanie emisji,• standardy emisji,• standardy jakości powietrza i pozwolenia na
emisję,emisję,• porozumienia (programy redukcji),• programy naprawcze (postępowanie
kompensacyjne),• obowiązek zakupu energii ze źródeł
odnawialnych.
Ekonomiczne instrumenty internalizacji efektów zewnętrznych
stosowane w odniesieniu do sektora energetycznego
� opłaty za emisję
� administracyjne kary pieniężne emisyjne oraz umarzanie opłat podwyższonych i kar, a także rozkładanie ich na raty
� preferencyjne finansowanie inwestycji ochronnych
� zróżnicowania podatkowe (w zakresie paliw � zróżnicowania podatkowe (w zakresie paliw wykorzystywanych do spalania),
� rynek praw emisji,
� zielone certyfikaty (świadectwa pochodzenia energii odnawialnej i związane z nimi prawa majątkowe).
Podatki, w szczególności opłaty
Ocena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowań podmiotów)
Ocena sposobu internalizacjiekologicznych kosztów zewnętrznych
Rekomendacje z punktu widzenia sposobupoprawy działania instrumentu
Opłaty niŜsze odpodatku Pigou nie mająistotnego wpływu nadostosowaniapodmiotów,zorientowanychgłównie
Słabe oddziaływanie bodźcowe naograniczanie emisji,Przyczynianie się do zasilaniafunduszy, z których subsydiuje sięinwestycje ochronneW rezultacie w niewielkim stopniu
Regionalizacja i indywidualizacja opłat oparta napoznaniu kosztów zewnętrznych emisji.Im słabsze będzie limitowanie emisji, tymwiększe uzasadnienie znajduje stosowanie opłat,Gdyby głównym narzędziem regulacji poziomuemisji pozostawały pozwolenia emisyjne,zorientowanychgłównie
na dotrzymywanielimitów/standardówemisyjnych
W rezultacie w niewielkim stopniuwpływają na internalizację, negatywnieprzy nadmiernym poziomie redukcji
emisji pozostawały pozwolenia emisyjne,bazujące na coraz surowszych normach/limitachemisji -rezygnacja z opłat
Były stosowane dlaoddziaływania nawybory podmiotówkorzystających z energiioraz z paliw
Zmniejszenie „tła” emisji wpływapośrednio na zmniejszenieekologicznych kosztów zewnętrznychprzedsiębiorstw w sektorzeelektroenergetyki
Gdyby ograniczyć rolę limitowania emisji,zmniejszeniu podatku za energię określonegorodzaju powinno towarzyszyć zwiększenieopłaty za emisję. I na odwrótSkala i kierunek zróŜnicowań podatkowychwymagają badania ekologicznych kosztówzewnętrznych
Porozumienia (przetargi)
Ocena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowańpodmiotów)
Ocena sposobu internalizacjiekologicznych kosztów zewnętrznych
Rekomendacje z punktuwidzenia sposobu poprawydziałania instrumentu
Brak praktycznychprzykładówwykorzystania
Instrument praktycznie nie jestwykorzystywany; potencjalnie ryzykowywierania nacisku na odbiorców
Zdefiniowanie praw własności wodniesieniu do korzystania zjakości powietrzawykorzystania wywierania nacisku na odbiorców
kosztów zewnętrznych przezdostarczającego energię („pogróŜki”sygnalizujące powaŜny wzrostkosztów energii lub ograniczaniemiejsc pracy)
jakości powietrzaatmosferycznego
Zbywalne prawa emisji (certyfikaty)
Ocena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowań podmiotów)
Ocena sposobuinternalizacjiekologicznychkosztów zewnętrznych
Rekomendacje zpunktu widzeniasposobu poprawydziałania instrumentu
Potencjalnie istniejemoŜliwość wykorzystania
Instrument praktyczniejest wykorzystywany
Wskazane rozszerzeniestosowania na innemoŜliwość wykorzystania
procedury kompensacjina obszarach, na którychsą przekroczonestandardy jakościśrodowiska
jest wykorzystywanyod niedawna wodniesieniu do emisjiditlenku węgla.
stosowania na innezanieczyszczeniaemitowane przezenergetykę.
Fuzja/wspólne dostarczanie dóbr
Ocena sposobuoddziaływania(ocena z punktuwidzeniadostosowańpodmiotów)
Ocena sposobu internalizacjiekologicznych kosztówzewnętrznych
Rekomendacje z punktuwidzenia sposobupoprawy działaniainstrumentu
Potencjalnie Nie rozwiązuje problemu Z chwilą połączeniaPotencjalniemoŜliwy dowykorzystaniaprzy koncentracjipionowejelektroenergetyki(łączenie kopalni ielektrowni)
Nie rozwiązuje problemukosztów zewnętrznychpowodowanychoddziaływaniem na innepodmioty, które nie podlegająłączeniu lub które nieuczestniczą we wspólnymdostarczaniu dóbr
Z chwilą połączeniapodmiotów następujepełna internalizacjakosztów zewnętrznychpowstających wcześniejwskutek wzajemnychnegatywnychoddziaływań
Nakazy, zakazy, zezwolenia
Ocena sposobuoddziaływania(ocena z punktuwidzeniadostosowańpodmiotów)
Ocena sposobu internalizacjiekologicznych kosztówzewnętrznych
Rekomendacje z punktuwidzenia sposobu poprawydziałania instrumentu
Inwestowanie wurządzeniaochronne,
Prawdopodobnie prowadzi dosuperoptymalnego/nadmiernegopoziomuredukcjiemisji
Rezygnacja z limitowaniadla poszczególnychpodmiotów, Ustanawianieochronne,
Koniecznośćposiadaniaurządzeńochronnychodpowiadającymwymaganiom BAT
poziomuredukcjiemisjiUniemoŜliwia dostosowanie sięelektrowni do oczekiwanejredukcji emisji poprzez redukcjęaktywności ekonomicznej(produkcji)
podmiotów, Ustanawianielimitów/standardów emisjiprzy uwzględnianiukosztów zewnętrznychemisji,RóŜnicowanie standardówuwarunkowane kosztamizewnętrznymi emisji
Dostarczanie dóbr przez państwo
Ocena sposobuoddziaływania(ocena z punktuwidzeniadostosowańpodmiotów)
Ocena sposobu internalizacjiekologicznych kosztówzewnętrznych
Rekomendacje z punktuwidzenia sposobu poprawydziałania instrumentu
„Zdjęcie”odpowiedzialności z
Brak oddziaływania bodźcowegona podmiot w kierunku
Nie powinien byćwykorzystywany, gdyodpowiedzialności z
podmiotupowodującegokoszty zewnętrznezwalnia ten podmiotod podejmowaniadziałań
na podmiot w kierunkuograniczania emisji
wykorzystywany, gdyistnieją inne sposobyinternalizacji
Porozumienia miedzy władzą publiczną a emitentem
Ocena sposobu
oddziaływania (ocena z
punktu widzenia
dostosowań
podmiotów)
Ocena sposobu internalizacji
ekologicznych kosztów zewnętrznych
Rekomendacje z punktu widzenia
sposobu poprawy działania
instrumentu
Sposóbna złagodzenie Efektywne z punktu widzenia Stosować moŜliwie szeroko,abySposóbna złagodzenie
kosztów dostosowania
się do BAT w
najpóźniejszym
terminie z
dopuszczalnych
Efektywne z punktu widzenia
racjonalności podmiotów
obowiązanych do posiadania
pozwolenia zintegrowanego, ale jest to
jednak dobry środek do osiągania
niedobrych celów
Stosować moŜliwie szeroko,aby
przeczekać okres generujących
nieefektywność (w sensie
społecznym) standardów i
doczekać ekonomizacji polityki
ochrony powietrza
Odpowiedzialność karna-odpowiedzialność za szkody majątkoweOcena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowań podmiotów)
Ocena sposobu internalizacji ekologicznychkosztów zewnętrznych
Rekomendacje z punktu widzeniasposobu poprawy działaniainstrumentu
Powszechniewykorzystywanymechanizm umoŜliwiającyumarzanie, rozkładanie naraty oraz zaliczanie
Gdy limity/pozwolenia emisyjne są napoziomie superoptymalnym, karywzmacniają nieefektywność regulacjiStosunkowo niskie kary (stawki powiązaneza stawkami opłat za emisję) nie sprzyjają
Odchodzenie od mechanizmułagodzenia i odraczania naleŜnych kar,Odejście od powiązania stawekadministracyjnych kar pienięŜnych zestawką opłat za emisję, Ewentualneraty oraz zaliczanie
poniesionych nakładówinwestycyjnych na poczetzaległych karprzedsiębiorstwompodejmującym inwestycje,których celem jestusunięcie przyczynnałoŜenia kary
za stawkami opłat za emisję) nie sprzyjająinternalizacji
stawką opłat za emisję, Ewentualnepowiązanie stawek kar z poziomemmarginalnych kosztów zewnętrznychdla optymalnej emisji
Subwencje dla ograniczenia szkodliwości
Ocena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowańpodmiotów)
Ocena sposobu internalizacjiekologicznych kosztówzewnętrznych
Rekomendacje z punktu widzeniasposobu poprawy działania instrumentu
Przedsiębiorstwa wzamian za mniejszylimit emisji domagająsię pewnej
Preferencyjne finansowanieinwestycji ograniczającychemisję moŜe, ale wcale nie musisłuŜyć lepszej internalizacji
Preferencje w finansowaniu powinnybyć stosowane głównie w dwóchprzypadkach:Gdy przedsiębiorstwo podejmuje sięsię pewnej
rekompensatysłuŜyć lepszej internalizacjiekologicznych kosztówzewnętrznych; nie słuŜy, gdypoziom redukcji jest juŜsuperoptymalny
Gdy przedsiębiorstwo podejmuje sięredukcji emisji, a wcześniej limitowanieemisji nie istniało lub przedsiębiorstwomiało limit emisji mniejszy od obecnego(„nadrabia zaległości” w tej dziedzinie),Gdy przedsiębiorstwo decyduje się naredukcję emisji w skali, która, przyredukcji wyŜszej od wymaganej, jestuzasadniona ekonomicznie zespołecznego punktu widzenia
Świadectwa pochodzenia energii odnawialnej i związane z nimi prawa majątkowe
Ocena sposobuoddziaływania (ocenaz punktu widzeniadostosowańpodmiotów)
Ocena sposobu internalizacjiekologicznych kosztów zewnętrznych
Rekomendacje z punktuwidzenia sposobu poprawydziałania instrumentu
Jednakowe korzyścidla podmiotu, bezwzględu na rodzajenergii
Nie gwarantuje wyboru energii onajniŜszych kosztach zewnętrznychNie gwarantują ani zmniejszeniaekologicznych kosztów
Potrzebny byłby inny rodzajregulacji, Musiałby się opieraćna certyfikowaniu energii zewzględu na jej czystość dlaenergii ekologicznych kosztów
zewnętrznych, ani teŜ zwiększeniapoziomu dobrobytu społecznego.Mechanizm handlu zielonymicertyfikatami nie zapewniaoptymalizacji poziomu ochronyśrodowiska ze społecznego punktuwidzenia
względu na jej czystość dlaśrodowiskaKonieczne jest uwzględnianiekosztów zewnętrznych oburodzajów energii (zarównokonwencjonalnej, jakodnawialnej)
Obowiązek zakupu energii ze źródeł odnawialnychOcena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowań podmiotów)
Ocena sposobu internalizacji ekologicznychkosztów zewnętrznych
Rekomendacje z punktu widzeniasposobu poprawy działaniainstrumentu
Rozwiązanieuprzywilejowujeproducentów energiiodnawialnejUnikanie wywiązywaniasię z obowiązku zakupuze
Działa „automatycznie”, niezaleŜnie odekologicznej czystości energii
NaleŜałoby wprowadzićadministracyjne bariery, polegającena obowiązku eliminowania wpierwszej kolejności zakupów energiielektrycznej pochodzącej ze źródełodnawialnych o największejsię z obowiązku zakupuze
względu na wyŜsze kosztyenergii odnawialnej,Efekt w postaciograniczenia emisji niejest pewny, a nawetpotencjalnie emisja moŜesię zwiększyć
odnawialnych o największejuciąŜliwości dlaśrodowiska
Ocena zestawu wykorzystywanych instrumentów� nie wykorzystuje się tych, które są najbardziej zalecane dla polityki
ekologicznej (porozumienia i przetargi), właściwe (zbywalne prawa emisji -certyfikaty) z uwagi na kryteria ekonomiczne
� powszechnie stosuje się pozwolenie na emisję/limit emisji i coraz surowsze standardy emisji
� opłaty ze emisję, jako forma zalecana, są powszechnie wykorzystywane, ale nie stosuje się dobierania stawki opłaty do indywidualnych podmiotówale nie stosuje się dobierania stawki opłaty do indywidualnych podmiotów
� trudno uznać za właściwe posługiwanie się instrumentami typu subwencje dla ograniczenia szkodliwości, administracyjne kary pieniężne, czy porozumienia miedzy władzą publiczną a emitentami
� dominujące znaczenie ma regulacja za pomocą pozwoleń na emisję, których podstawą są standardy emisji, które, z kolei, tworzone są w oparciu o coraz bardziej zaostrzane limity emisji i standardy imisyjne
Główne działania dostosowawcze przedsiębiorstw
� skupiają się na inwestowaniu w urządzenia ochronne
� wydatkowanie nadmiernych środków na redukcję emisji
� zasada najlepszej dostępnej techniki doprowadzi do wyrównywania się marginalnych kosztów redukcji wyrównywania się marginalnych kosztów redukcji zanieczyszczeń, co będzie głównym ograniczeniem w upowszechnieniu rynku pozwoleń na emisję –przyszłościowego instrumentu, który może jeszcze pozwolić na ekonomizację sfery ochrony środowiska w elektroenergetyce
4. Wskazanie potencjalnych efektów ekonomicznych i środowiskowych związanych z internalizacją efektów zewnętrznych w odniesieniu do Dolnego Śląska
Sposoby identyfikacji potencjalnych efektów internalizacji
Porównanie uciążliwości oddziaływania
na środowisko
Lp OddziaływanieKonwencjonalneźródła energii Odnawialneźródła energii
Węgiel kamienny Węgielbrunat-ny
Ropanaftowa
gazziemny
el.jądrowe
prom.słon.(heliostaty)
przetw.światłasłonecznego
spadekwód
Wiatr(nalądzie)
biomasa
Tradycyjne
Fluidalne
1 Terenochłonność 6 6 6 8 8 7 3 2 5 4 1
2 Emisja pyłów (z odpylaniem) 2 1 2 3 3 - - - - - 2
3 Emisja SO2 (bez redukcji) 1 4 3 2 6 - - - - - 5
4 Emisja NOx (bez redukcji) 2 5 1 3 4 - - - - - 4
5 Emisja CO (bezredukcji) 2 2 1 3 4 - - - - - -*5 Emisja CO2 (bezredukcji) 2 2 1 3 4 - - - - - -*
6 Promieniowanie radioaktywne 1 - 2 - - 3 - - - - -
7 Pobór wody 2 5 3 4 6 1 - - - - -
8 Zanieczyszczenie termicznewód
3 4 3 2 5 1 - - - - 4
9 ZagroŜenie erozją wodną - - - - - - - - 1 - -
10 Hałas 1 2 3 6 6 6 - - 7 4 5
11 Wytwarzanie odpadów 2 1 1 - - 5 - - - - 4
12 Awaryjne zanieczyszczenieśrodowiska
6 5 6 3 4 1 - - 2 - 7
Ranking uciążliwości środowiskowych różnych technologii wytwarzania energii elektrycznej
Technologia wytwarzania energii Ilokrotnie dana technologia znalazłasię na miejscu
Ilokrotnie danatechnologia została określonajako nie powodującauciąŜliwości
pierwszym
drugim Trzecim
Węgiel kamienny (tradycyjna) 3 5 1 1
Węgiel kamienny (fluidalna) 2 2 0 2
Węgiel brunatny 3 2 4 1Węgiel brunatny 3 2 4 1Ropa naftowa 0 2 4 3Gaz ziemny 0 0 3 3El. Jądrowa 3 0 0 5Promieniowanie słoneczne
(heliostaty)0 0 1 11
Przetw. światła słonecznego(fotovoltaika)
0 1 0 11
Spadku wód 1 1 0 8Wiatrowa (na lądzie) 0 0 0 10Biomasowa 1 1 0 4
Kolejność technologii pod względem malejącej uciążliwości� elektrownie spalające węgiel kamienny w kotłach
konwencjonalnych� elektrownie na węgiel brunatny� elektrownie jądrowe� elektrownie węglowe z kotłami fluidalnymi� elektrownie wykorzystujące biomasę� elektrownie wykorzystujące biomasę� elektrownie spalające produkty naftowe� elektrownie na gaz ziemny� elektrownie wodne� elektrownie wiatrowe� elektrownie wykorzystujące energię słoneczną
Ekologiczne koszty zewnętrzne uśrednione dla 25 krajów Unii Europejskiej (eurocenty/kWh)
Technologia Zmiany klimatu Zdrowie Szkody wmateriałach
Utrata plonów Razem
Fotowoltaika(polikrystaliczne, 2000r.)
0,69 0,34 0,009 0,005 ~1,0
Fotowoltaika (2030 r.) 0,38 0,20 0,006 0,003 ~0,59
El. Wodne 300kW 0,09 0,06 0,001 0,001 ~0,15El. Wiatrowe na lądzie 1,5MW
0,07 0,07 0,001 0,002 ~0,15El. Wiatrowe na morzu 2,5MW
0,06 0,03 0,001 0,0004 ~0,09Geotermia 0,26 0,12 0,003 0,002 ~0,39Elektrownie słoneczne80MW
0,09 0,085 0,002 0,001 ~0,18
El. Węglowe o sprawności43%
5,9 0,37 0,013 0,009 >6,3El na węgiel brunatny osprawności 40%
7,4 0,50 0,015 0,010 >7,9
El gazowe o sprawności58%
2,7 0,17 0,005 0,004 >2,9