14
วารสารปัญญาภ วัฒน์ ปท ่ 8 ฉบับท ่ 3 ประจ�ำเด อนกันยำยน - ธันวำคม 2559 188 ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการประมวล สารสนเทศ โดยการบูรณาการระหว่างศาสตร์การสอน และประสาทวิทยาศาสตร์ THE RESULT OF SYNTHESIS FRAMEWORK OF LEARNING ENVIRONMENT MODEL ENHANCE INFORMATION PROCESSING FOR THE LEARNNERS INTEGRATION BETWEEN PEDAGOGY AND NEUROSCIENCE ปรมะ แขวงเมือง 1 และสุมาลี ชัยเจริญ 2 Parama Kwangmuang 1 and Sumalee Chaijaroen 2 1,2 คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 1,2 Faculty of Education, Khon Kaen University บทคัดย่อ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ที่ส่งเสริม การประมวลสารสนเทศ โดยการบูรณาการระหว่างศาสตร์การสอน และประสาทวิทยาศาสตร์ กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ ในการศึกษา ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีท่ 5 โรงเรียนเทศบาลน�้าพองภูริพัฒน์ จ�านวน 35 คน และผู ้เชี่ยวชาญ ในการตรวจสอบเอกสาร และกรอบแนวคิดในการออกแบบโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการประมวล สารสนเทศ โดยการบูรณาการระหว่างศาสตร์การสอน และประสาทวิทยาศาสตร์ จ�านวน 3 คน การวิจัยครั้งนี้ใช้วิธี การศึกษาหลากหลายรูปแบบ ได้แก่ การวิจัยเอกสาร และการวิจัยเชิงส�ารวจ ที่ใช้การเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพ การวิเคราะห์ข้อมูลโดยการสรุปตีความและวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า การสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดล นวัตกรรมทางปัญญาที่ส่งเสริมการประมวลสารสนเทศ โดยการบูรณาการระหว่างศาสตร์การสอน และประสาท วิทยาศาสตร์ ได้แก่ กรอบแนวคิดเชิงทฤษฎี ประกอบ 5 พื้นฐาน ได้แก่ 1) พื้นฐานด้านบริบท 2) พื้นฐานทางจิตวิทยา การเรียนรู้ 3) พื้นฐานด้านศาสตร์การสอน 4) พื้นฐานด้านเทคโนโลยี และ 5) พื้นฐานทางการศึกษาประสาท วิทยาศาสตร์ และกรอบแนวคิดในการออกแบบ ประกอบด้วย 4 พื้นฐาน คือ 1) การกระตุ ้นโครงสร้างทางปัญญา 2) การสนับสนุนการปรับสมดุลโครงสร้างทางปัญญา 3) การส่งเสริมการขยายโครงสร้างทางปัญญา และ 4) การช่วยเหลือ การปรับสมดุลทางปัญญา นอกจากนี้ผลจากการศึกษาพื้นฐานด้านบริบทที่ได้จากการส�ารวจความคิดเห็นและสัมภาษณ์ ผู ้เรียนพบว่า ผู ้เรียนไม่เคยมีประสบการณ์เรียนรู ้ตามแนวคอนสตรัคติวิสต์ และกิจกรรมที่ส่งเสริมการประมวลสารสนเทศ ตลอดจนการใช้เทคโนโลยีในการจัดการเรียนการสอน การจัดการเรียนการสอนโดยส่วนใหญ่เป็นการถ่ายทอดความรู จากครู และจากการประเมินของผู ้เชี่ยวชาญพบว่า มีความสอดคล้องระหว่างหลักการทฤษฎีกับกรอบแนวคิดเชิงทฤษฎี และกรอบแนวคิดการออกแบบ ค�าส�าคัญ: สิ่งแวดล้อมทางการเรียนรูประสาทวิทยาศาสตร์ การประมวลสารสนเทศ การใส่ใจ Corresponding Author E-mail: [email protected]

ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

วารสารปญญาภวฒน ปท 8 ฉบบท 3 ประจ�ำเดอนกนยำยน - ธนวำคม 2559188

ผลการสงเคราะหกรอบแนวคดของโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร

THE RESULT OF SYNTHESIS FRAMEWORK OF LEARNING ENVIRONMENT MODEL

ENHANCE INFORMATION PROCESSING FOR THE LEARNNERS INTEGRATION BETWEEN

PEDAGOGY AND NEUROSCIENCE

ปรมะ แขวงเมอง1 และสมาล ชยเจรญ2

Parama Kwangmuang1 and Sumalee Chaijaroen2

1,2คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน1,2Faculty of Education, Khon Kaen University

บทคดยอ การศกษาครงนมวตถประสงคเพอสงเคราะหกรอบแนวคดของโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรม การประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร กลมเปาหมายทใช ในการศกษา ไดแก นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนเทศบาลน�าพองภรพฒน จ�านวน 35 คน และผเชยวชาญในการตรวจสอบเอกสาร และกรอบแนวคดในการออกแบบโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร จ�านวน 3 คน การวจยครงนใชวธการศกษาหลากหลายรปแบบ ไดแก การวจยเอกสาร และการวจยเชงส�ารวจ ทใชการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพ การวเคราะหขอมลโดยการสรปตความและวเคราะห ผลการวจยพบวา การสงเคราะหกรอบแนวคดของโมเดลนวตกรรมทางปญญาทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร ไดแก กรอบแนวคดเชงทฤษฎ ประกอบ 5 พนฐาน ไดแก 1) พนฐานดานบรบท 2) พนฐานทางจตวทยาการเรยนร 3) พนฐานดานศาสตรการสอน 4) พนฐานดานเทคโนโลย และ 5) พนฐานทางการศกษาประสาทวทยาศาสตร และกรอบแนวคดในการออกแบบ ประกอบดวย 4 พนฐาน คอ 1) การกระตนโครงสรางทางปญญา 2) การสนบสนนการปรบสมดลโครงสรางทางปญญา 3) การสงเสรมการขยายโครงสรางทางปญญา และ 4) การชวยเหลอการปรบสมดลทางปญญา นอกจากนผลจากการศกษาพนฐานดานบรบททไดจากการส�ารวจความคดเหนและสมภาษณผเรยนพบวา ผเรยนไมเคยมประสบการณเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสต และกจกรรมทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ ตลอดจนการใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอน การจดการเรยนการสอนโดยสวนใหญเปนการถายทอดความรจากคร และจากการประเมนของผเชยวชาญพบวา มความสอดคลองระหวางหลกการทฤษฎกบกรอบแนวคดเชงทฤษฎและกรอบแนวคดการออกแบบ

ค�าส�าคญ: สงแวดลอมทางการเรยนร ประสาทวทยาศาสตร การประมวลสารสนเทศ การใสใจ

Corresponding AuthorE-mail: [email protected]

Page 2: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

189

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

Panyapiwat Journal Vol.8 No.3 September - December 2016

Abstract The purpose of this research was to synthesize the framework of the learning environment

model to enhance learners’ information processing integration between pedagogy and neuroscience.

The target groups were the 35 Praton Suksa Five students of Nam Phong Puripat Municipal School

and the 3 experts of verifying the document and conceptual framework of learning environment

model to enhance learners’ information processing integration between pedagogy and neuroscience.

Research designs were Document Analysis and Survey method. Data were analyzed by analyzing

and summary interpreting. The results revealed that the synthesis of framework of learning

environment model to enhance information processing: integration between pedagogy and

neuroscience model was as the theoretical framework which consisted of 4 foundation bases as

the following: 1) Context base 2) Psychological base 3) Pedagogies base 4) Technological media

theory base and 5) Neuroscience base. The designing framework consisted of 4 crucial bases as

the following: 1) the activation of Cognitive structure and enhance information processing and

attention 2) the support for adjusting cognitive conflict and enhance information processing and

attention 3) the support for extending the cognitive structure and enhance information processing

and attention and 4) the support and enhancement enhance information processing and

attention. Furthermore, the study of contextual background which surveyed and interviewed the

students’ opinion was found that the students had no experience in Constructivist learning,

Information Processing enhancing activity, also technology used in learning. The teaching mostly

in nowadays was the transmitting from a teacher to student. And regards the expert’s assessment,

the consistency between the theory and theoretical and designing framework was found.

Keywords: learning environment, neuroscience, information processing, attention

บทน�า โลกในยคปจจบนถอไดวาเปนยคแหงการตดตอ

สอสาร ความทนสมยของเทคโนโลยตางๆ ท�าใหดเสมอน

วามนษยสามารถรบรขอมลขาวสารไดในเวลาเพยงแค

ไมกวนาท จนถกเรยกวาเปนยคสมยของโลกไรพรมแดน

อกทงในการกาวเขาสประชาคมอาเซยน ซงมหลายชาต

หลายภาษา การเปลยนแปลงของกระแสโลกาภวตน

ตางกมขอมลขาวสาร วฒนธรรมขามชาตและภาษาองกฤษ

เปนตวขบเคลอนทส�าคญ เปนภาษาแหงโอกาสในโลก

ปจจบน ทงน อาเซยนใชภาษาองกฤษเปนภาษากลาง

ในการตดตอสอสาร (เยาวลกษณ ยมออน, 2557: 192)

ดงนน ผทมความสามารถทางภาษาองกฤษจงนบไดวา

เปนผทมความไดเปรยบในการแขงขน (เพญประภา

เจรญสข และอนวต เจรญสข, 2554: 34) อยางไรกตาม

จากผลการประเมนการศกษาพบวา ทกษะการใชภาษา

องกฤษของเดกไทยอย ในกล มททกษะต�ากวาระดบ

มาตรฐาน (เทยนธวช ศรใจงาม, 2555) เมอเทยบกบ

ประชาคมอาเซยน สะทอนใหเหนวาคนไทยยงมความ

จ�าเปนทจะตองพฒนาระดบความสามารถในการใช

ภาษาองกฤษใหสงขน (ขวญใจ เตชเสนสกล, 2555)

เนองดวยภาษาองกฤษเปนภาษาทนกเรยนไมคนเคย

ท�าใหไมสามารถจดจ�าไดโดยเฉพาะอยางยงการจดจ�า

Page 3: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

190

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

วารสารปญญาภวฒน ปท 8 ฉบบท 3 ประจ�ำเดอนกนยำยน - ธนวำคม 2559

ค�าศพท ซงมความจ�าเปนอยางยงและเปนพนฐานในการ

สรางประโยค ถาหากผเรยนไมมความรเกยวกบค�าศพท

หรอไมเขาใจค�าศพทแลวกจะท�าใหไมสามารถเขาใจเนอหา

ทอานซงจะสงผลตอการเรยนทกษะในดานอนๆ ดวย

เพราะค�าศพทเปนสวนส�าคญในการสอสาร

วธการส�าคญทสามารถพฒนาผ เรยนให เกด

คณลกษณะทสนองตอบตอสารสนเทศตางๆ ทมาพรอม

กบการเปลยนแปลงของสงคมอยางรวดเรว การน�าทฤษฎ

และศาสตรการสอน (Pedagogy) ทเกยวของ ไดแก

ทฤษฎคอนสตรคตวสตทสนบสนนใหผเรยนสรางความร

และทฤษฎการประมวลสารสนเทศ ทจะชวยใหผเรยน

ไดบนทกสารสนเทศลงในความจ�า โดยเฉพาะอยางยง

ค�าศพทภาษาองกฤษรวมทงคณลกษณะและระบบ

สญลกษณของสอ เทคโนโลยทชวยสงเสรมประสทธภาพ

การเรยนร และการประมวลสารสนเทศ ซงจะสงผล

ในการบนทกในความจ�าของผเรยน การน�าหลกการทฤษฎ

การประมวลสารสนเทศ (Information processing)

ซงเปนทฤษฎทม งเนนการศกษากระบวนการร คด

(Cognitive process) ล�าดบขนตอนของการประมวล

ขาวสาร และการเรยนรตางๆ (Retrieve) ความจ�าระยะยาว

มาใชไดอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะในการเรยนรทตอง

อาศยการจดจ�า เชน ค�าศพทภาษาองกฤษโดยในการ

ประมวลสารสนเทศม 3 สวน ไดแก 1) การบนทกผสสะ

(Sensory register) 2) ความจ�าระยะสน (Short-term

memory) และ 3) ความจ�าระยะยาว (Long-term

memory) (Klausmeier, 1985: 103-119)

จากผลงานวจยทผานมาพบวา เปนการออกแบบ

พฒนาและการตรวจสอบผลการใชนวตกรรมโดยอาศย

หลกการทฤษฎเทานน อยางไรกตามเพอใหสามารถเขาใจ

กลไกหรอสงทเกดขนในสมองในขณะประมวลสารสนเทศ

ทเขามา เปนการศกษากายวภาคศาสตรของสมองและ

เซลลสมอง วงจรระบบประสาท สารเคม และกระแสไฟฟา

ในสมอง ไดมการบรณาการระหวางศาสตรทางการสอน

(Pedagogy) กบศาสตรทางประสาทวทยาศาสตร

(Neuroscience) ในแงของวธการ (Methods) และ

อปกรณเครองมอ (Equipment) แนวทางในการวจย

จงเปนการลงมอปฏบตโดยการน�าศาสตรทางการสอน

(Pedagogy) ทใหความส�าคญและมงเนนการศกษา

กระบวนการทางปญญาทมพนฐานการเรยนรโดยอาศย

ทฤษฎการเรยนรพทธปญญานยม (Cognitive theories)

เปนประสาทวทยาเชงปญญา (Cognitive Neuroscience)

โดยเกยวของกบหลกการหรอทฤษฎทมงเนนการศกษา

และการสงเสรมกระบวนการทางปญญาในเชงลก

มากกวาการศกษาหรอมงสงเสรมพฤตกรรมทสามารถ

วดและสงเกตไดเทานน

จากขางตน การด�าเนนการศกษาเพอสงเสรม

กระบวนการทางปญญาทอาศยพนฐานเชงทฤษฎ

ทงสองกลมขางตนใชกระบวนการการเกบรวบรวมและ

วเคราะหขอมลทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพซงมงท�า

ความเขาใจอยางลกซง ใหความส�าคญกบกระบวนการ

ไดมาซงขอคนพบของงานวจยรวมทงผลของการวจย

ทจะไดรบ อยางไรกตามผลการศกษาในเชงปรมาณและ

เชงคณภาพดงกลาว จะสามารถแสดงผลการศกษา

ในเชงลกจากการเพมเตมการศกษาตวชวดทางชวภาพ

(Biomarker) ตางๆ ไดโดยการบรณาการศาสตรทาง

ประสาทวทยาศาสตร (Neuroscience) ทสามารถแสดง

หลกฐานเชงประจกษของผลปรากฏการณทเกดขนใน

กระบวนการทางปญญา (Cognitive processes) เชน

การแสดงการท�างานของสมองดวยคลนไฟฟาสมอง (EEG)

ของการใสใจในการประมวลสารสนเทศของผเรยนทเรยน

ดวยโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร

ดงกลาวขางตน การด�าเนนการศกษาเพอสงเสรม

กระบวนการทางปญญาทอาศยพนฐานเชงทฤษฎ

ทงสองกลมขางตนใชกระบวนการการเกบรวบรวมและ

วเคราะหขอมลทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ ซงมงท�า

ความเขาใจอยางลกซงใหความส�าคญกบกระบวนการ

ไดมาซงขอคนพบของงานวจยรวมทงผลของการวจย

ทจะไดรบ อยางไรกตามผลการศกษาในเชงปรมาณ

Page 4: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

191

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

Panyapiwat Journal Vol.8 No.3 September - December 2016

และเชงคณภาพดงกลาว จะสามารถแสดงผลการศกษา

ในเชงลกจากการเพมเตมการศกษาตวชวดทางชวภาพ

(Biomarker) ตางๆ ไดโดยการบรณาการศาสตรทาง

ประสาทวทยาศาสตร (Neuroscience) ทสามารถแสดง

หลกฐานเชงประจกษของผลปรากฏการณทเกดขน

ในกระบวนการทางปญญา เชน การแสดงการท�างาน

ของสมองดวยคลนไฟฟาสมอง (EEG) ของผเรยนทเรยน

ดวยโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร เปนตน

ดวยเหตผลและความส�าคญดงกลาวขางตน ผวจย

ตระหนกถงความส�าคญและความจ�าเปนในการพฒนา

โมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร โดยอาศยพนฐานในการพฒนาจากการ

สงเคราะหกรอบแนวคดเชงทฤษฎ (Theoretical

framework) ซงไดจากหลกการทฤษฎทเกยวของและ

จากการศกษางานวจยตางๆ ลงสกรอบแนวคดในการ

ออกแบบ (Designing framework) และสงเคราะหเปน

องคประกอบของโมเดลตอไป

วตถประสงคการวจย เพอสงเคราะหกรอบแนวคดเชงทฤษฎและกรอบ

แนวคดในการออกแบบของโมเดลสงแวดลอมทางการ

เรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการ

ระหวางศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร

วธการวจย การวจยครงนใชวธการศกษาหลากหลายรปแบบ

ไดแก การวจยเอกสาร (Document analysis) และ

การวจยเชงส�ารวจ (Survey) ทใชการเกบรวบรวมขอมล

เชงคณภาพ

กลมเปาหมาย กลมเปาหมายทใชในการศกษาครงน ไดแก นกเรยน

ชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนเทศบาลน�าพองภรพฒน

จ�านวน 35 คน และผเชยวชาญในการตรวจสอบเอกสาร

และกรอบแนวคดในการออกแบบโมเดลสงแวดลอม

ทางการเรยนร ทส งเสรมการประมวลสารสนเทศ

โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร จ�านวน 3 คน

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก

1. แบบบนทกการตรวจสอบเอกสาร 2. แบบบนทก

การสงเคราะหกรอบแนวคดเชงทฤษฎ 3. แบบบนทก

การสงเคราะหกรอบแนวคดในการออกแบบโมเดล

สงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ

โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร และ 4. แบบประเมนส�าหรบผเชยวชาญ

เกยวกบการประเมนกรอบแนวคดการออกแบบโมเดล

สงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ

โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร

การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมลในกระบวนการออกแบบ

และพฒนา ดงมรายละเอยดตอไปน

1. ทบทวนวรรณกรรม (Literature review) ศกษา

วเคราะห หลกการ ทฤษฎ และงานวจยเกยวกบการ

ออกแบบโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรม

การประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการระหวาง

ศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร โดยศกษา

หลกการและทฤษฎเกยวกบทฤษฎการเรยนรทเกยวของ

ประกอบดวยทฤษฎทางพทธปญญา คอ ทฤษฎการประมวล

สารสนเทศ และทฤษฎทเกยวของกบการสรางความร

ตามแนวคอนสตรคตวสต รวมไปถงคณลกษณะและ

ระบบสญลกษณของสอมลตมเดยเพอน�ามาเปนพนฐาน

การศกษา และท�าการบนทกในแบบบนทกการตรวจสอบ

เอกสาร

Page 5: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

192

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

วารสารปญญาภวฒน ปท 8 ฉบบท 3 ประจ�ำเดอนกนยำยน - ธนวำคม 2559

2. สงเคราะหกรอบแนวคดเชงทฤษฎ (Theoretical

framework) จากการทบทวนทฤษฎและงานวจยท

เกยวของในขอท 1. ซงสามารถสงเคราะหเปนพนฐาน

5 ดาน ดงน 1) พนฐานดานจตวทยาการเรยนร 2) พนฐาน

ศาสตรการสอน 3) พนฐานดานบรบท และ 4) พนฐาน

ดานทฤษฎสอและเทคโนโลย 5) พนฐานดานประสาท

วทยาศาสตร โดยใชแบบบนทกการสงเคราะหกรอบ

แนวคดเชงทฤษฎแลวน�าไปใหผเชยวชาญตรวจสอบ

3. สงเคราะหกรอบแนวคดการออกแบบ (Designing

framework) ทอาศยพนฐานจากกรอบแนวคดเชงทฤษฎ

(Theoretical framework) โดยมงเนนกระบวนการ

สรางความรการประมวลสารสนเทศ และการใสใจ

4. สงเคราะหองคประกอบของโมเดลสงแวดลอม

ทางการเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดย

การบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร โดยอาศยพนฐานจากกรอบแนวคดในการ

ออกแบบทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดยการ

บรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร ในขอท 3

6. น�ากรอบแนวคดในการออกแบบและองคประกอบ

ของโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร เสนอผเชยวชาญตรวจสอบ

ความสอดคลองระหวางกรอบแนวคดการออกแบบ

โมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร กบหลกการทฤษฎทน�ามาเปน

พนฐานกบกรอบแนวคดในการออกแบบ ท�าการวพากษ

และประเมน และน�าขอเสนอแนะทไดมาปรบปรงและ

แกไข

การวเคราะหขอมล การสงเคราะหกรอบแนวคดเชงทฤษฎและสงเคราะห

กรอบแนวคดการออกแบบ ท�าการวเคราะหขอมลโดย

การวจยเอกสาร สรปตความ และบรรยายเชงวเคราะห

ผลการวจย ผลการสงเคราะหกรอบแนวคดของโมเดลสงแวดลอม

ทางการเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดย

การบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร ประกอบดวยกรอบแนวคดเชงทฤษฎ

และกรอบแนวคดในการออกแบบโมเดลสงแวดลอม

ทางการเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดย

การบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร ดงรายละเอยดตอไปน

1. กรอบแนวคดเชงทฤษฎของโมเดลสงแวดลอม

ทางการเรยนร ทส งเสรมการประมวลสารสนเทศ

โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร

การศกษาหลกการ ทฤษฎ เกยวกบการออกแบบ

โมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร เพอน�ามาเปนพนฐานในการ

สงเคราะหกรอบแนวคดเชงทฤษฎ ซงจากการศกษา

ปรากฏวา มพนฐานเชงทฤษฎทส�าคญ 5 พนฐาน ไดแก

1) พนฐานดานบรบท ผวจยไดท�าการศกษากบ

ผเรยนซงเปนกลมเปาหมายจ�านวน 35 คน โดยการส�ารวจ

ความคดเหนและสมภาษณผเรยนเกยวกบการเรยนร

ทสงเสรมการประมวลสารสนเทศในประเดนเกยวกบ

ประสบการณเรยนรแบบกลม รปแบบการจดการเรยน

การสอน และการจดการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ ผลการศกษาพบวา ผเรยนไมเคยเรยนรแบบ

เปนกลมในรายวชาภาษาองกฤษ และนกเรยนทกคน

ไมเคยมประสบการณเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสต

ตลอดจนการใชเทคโนโลยโดยเฉพาะอยางยงมลตมเดย

รวมทงผเรยนยงไมเคยมประสบการณการเรยนรดวย

กจกรรมทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ การจดการเรยน

การสอนโดยสวนใหญเปนการถายทอดความรจากคร

และใหผเรยนทองค�าศพทซ�าๆ ซงท�าใหไมสามารถจดจ�า

ค�าศพทได จากผลการศกษาดงกลาวขางตน ผวจยไดน�า

ไปเปนพนฐานในการออกแบบโมเดลสงแวดลอมทาง

Page 6: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

193

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

Panyapiwat Journal Vol.8 No.3 September - December 2016

การเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดยการ

บรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร ตามกรอบการประมวลสารสนเทศของ

Klausmeier (1985: 103-119) ไวในแตละองคประกอบ

ของโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร

2) พนฐานทางจตวทยาการเรยนร ไดน�าพนฐาน

ดานจตวทยาการเรยนรมาเปนพนฐานในการออกแบบ

ทส�าคญ 2 กล มทฤษฎคอ ทฤษฎคอนสตรคตวสต

เพอสงเสรมการสรางความรใหกบผเรยน และทฤษฎ

พทธปญญานยม เพอสงเสรมการประมวลสารสนเทศ

(Information processing) โดยมงเนนใหผเรยนสามารถ

ใสใจ จดจ�า หรอบนทกค�าศพทลงในความจ�าระยะยาว

และสามารถคนคน (Retrieve) กลบมาใชได

3) พนฐานดานศาสตรการสอน เปนการศกษา

หลกการทฤษฎและวธการของการสอนเพอน�ามาเปน

พนฐานในการออกแบบโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนร

ทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการ

ระหวางศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร

โดยพนฐานทางศาสตรการสอนทผวจยน�ามาเปนพนฐาน

ในการออกแบบและพฒนาครงนคอ โมเดลการจดการ

เรยนรตามแนวทฤษฎคอนสตรคตวสต (Constructivist

Learning Models) ไดแก 1. Open Learning Envi-

ronments (Hannafin, Land & Oliver, 1999: 6-13)

2. SOI Model (Mayer, 1996: 71-72) และ 3. Cogni-

tive apprenticeship (Collins, Brown & Holum,

1991: 38-46)

4) พนฐานดานเทคโนโลย ในการออกแบบ

และพฒนาโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรม

การประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตร

การสอน และประสาทวทยาศาสตร ผวจยไดท�าการ

ศกษาการจดการเรยนรผานสอมลตมเดย (Multimedia

learning) และทฤษฎระบบสญลกษณของสอ (Media

symbol system) มาเปนพนฐานในการออกแบบ

และพฒนาโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรม

การประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการระหวาง

ศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร

5) พนฐานทางการศกษาประสาทวทยาศาสตร

ไดน�าพนฐานทางการศกษาประสาทวทยาศาสตร ไดแก

การใสใจ (Attention) ซงมกระบวนการ ดงน คอ

1. ความตนตว (Alert) เปนการปรบสภาพใหพรอมกบ

สถานการณทจะเกดขน (Task-related-event) ทงน

ตองการบรรลจากสภาวะปกต (Internal state) ซง

ความตนตวมความเกยวของกบสมองสวนทาลามส

(Thalamus) กลบสมองสวนหนา (Frontal lobe) และ

กลบสมองสวนบน (Parietal lobe) 2. การจดเรยง

(Orient) เปนการเลอกขอมลทเกดจากตวกระต น

ภายนอก ตวกระตนอาจมหลายอยาง ขนตอนของการรบร

การจดเรยงนนจะมงสญญาณน�าเขา (input) การวจยท

ชชดวา พนทสมองทมความเกยวของกบการจดเรยงคอ

กลบสมองสวนบน (Frontal lobe) กลบสมองสวนขมบ

(Temporal lobe) รวมถงบรเวณสมองสวนการรบภาพ

(Frontal eye field) และ 3. ความใสใจขนสง (Ex-

ecutive attention) เปนความสามารถในการตอบสนอง

ตอสถานการณทซบซอนโดยทการแสดงออกสามารถ

เกดขนไดหลายแบบ โดยพนทสมองในขนของความใสใจ

ขนสงทมความเกยวของคอ ตรงกลางของสมองสวนหนา

(Anterior cingulate cortex) และสมองสวนดานขาง

(Lateral prefrontal cortex)

ดงนนในการศกษาครงนไดตระหนกถงความส�าคญ

ในการพฒนาโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรม

การประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการระหวาง

ศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร ทน�าหลกการ

ในการจดการเรยนร ทสงเสรมกระบวนการร คดของ

มนษย (Cognitive process) ประสานรวมกนกบทฤษฎ

การประมวลสารสนเทศ รวมทงคณลกษณะของสอทเปน

มลตมเดย ดงแสดงความสมพนธระหวางพนฐานทง 5

ดงกลาวขางตน ไดจากกรอบแนวคดเชงทฤษฎ ดงภาพ

ท 1

Page 7: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

194

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

วารสารปญญาภวฒน ปท 8 ฉบบท 3 ประจ�ำเดอนกนยำยน - ธนวำคม 2559

พนฐานทางจตวทยาการเรยนร

พนฐานทางเทคโนโลยและทฤษฎสอ

โมเดลนวตกรรมทางปญญาทสงเสรมการ

ประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการ

ระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร

พนฐานทางศาสตรการสอน

พนฐานดานบรบท

พนฐานดานประสาทวทยาศาสตร

Constructivist theory

- Cognitive constructivism

- Social constructivism

Cognitive theory

- Schema theory

- Cognitive Load

- Multimedia learning

- Media symbol system

Constructivist learning model

- OLEs Model

- SOI Model

- Cognitive apprenticeship

- หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนร

ภาษาตางประเทศ

- ขอบขายเนอหา รายวชาภาษาองกฤษ ชน

ประถมศกษาปท 5

- Attention

- การวดและการประเมน Executive

function โดยใช Stroop Effect

- EEG

ภาพท 1 แสดงกรอบแนวคดเชงทฤษฎของโมเดล

สงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร

2. กรอบแนวคดในการออกแบบของโมเดล

สงแวดลอมทางการเรยนร ทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร

จากกรอบแนวคดเชงทฤษฎไดถกน�ามาใชเปน

พนฐานในการสงเคราะหกรอบแนวคดในการออกแบบ

โมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร โดยการแปลงหลกการทฤษฎ

ลงสการปฏบต และออกแบบเปนองคประกอบของ

โมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร ทสงเสรมการสรางความร

และการประมวลสารสนเทศ ทมงเนนการใสใจ ประกอบ

ดวย 4 พนฐานทส�าคญ ไดแก

1) การกระต นโครงสรางทางปญญา และ

สงเสรมการประมวลสารสนเทศ และการใสใจ อาศย

พนฐานจากหลกการทฤษฎคอนสตรคตวสต และทฤษฎ

พทธปญญา โดยการกระตนผเรยนดวยปญหาทกอใหเกด

ความขดแยงทางปญญา (Cognitive conflict) ในสภาพ

การเขาสบรบท (Externally imposed) โดยน�าเสนอ

ในรปแบบของปญหาทสอดคลองกบบรบทตามสภาพจรง

ของเรองราวทเกยวของในสถานการณนนๆ เพอชวยให

ผเรยนสามารถอางองหรอเชอมโยงกบประสบการณเดม

ของตนเอง โดยผ วจยได ออกแบบในรปแบบของ

สถานการณปญหา (Problem base) และก�าหนด

ภารกจการเรยนร ทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ

โดยอาศยทฤษฎการประมวลสารสนเทศตามหลกการ

ของ Klausmeier (1985: 103-119) ไดแก 1. ความจ�า

ประสาทสมผส (Sensory register) 2. ความจ�าระยะสน

(Short-term memory) และ 3. ความจ�าระยะยาว

(Long-term memory) นอกจากนมงเนนกระตนใหผเรยน

เกดการใสใจ (Attention) ตามพนฐานของประสาท

วทยาศาสตร (Neuroscience) ประกอบดวย 3 ขนตอน

(ปรชญา แกวแกน, 2556: 1-10) คอ 1. ความตนตว

(Alert) เปนการปรบสภาพใหพรอมกบสถานการณทจะ

เกดขน (Task-related-event) ทงนตองการบรรลจาก

สภาวะปกต (Internal state) ซงความตนตวมความ

เกยวของกบสมองสวนทาลามส (Thalamus) กลบสมอง

สวนหนา (Frontal lobe) และกลบสมองสวนบน

(Parietal lobe) จากหลกการดงกลาว ผวจยไดออกแบบ

โดยใชตวกะพรบ/ส/ตววง 2. การจดเรยง (Orient) เปน

การเลอกขอมลทเกดจากตวกระตนภายนอก ตวกระตน

อาจมหลายอยาง ขนตอนของการรบรการจดเรยงนนจะ

มงสญญาณน�าเขา (input) การวจยทชชดวา พนทสมอง

ทมความเกยวของกบการจดเรยงคอ กลบสมองสวนบน

(Frontal lobe) กลบสมองสวนขมบ (Temporal lobe)

รวมถงบรเวณสมองสวนการรบภาพ (Frontal eye

field) ดงนน ผวจยไดน�ามาเปนพนฐานในการออกแบบ

โดยท�าใหอตราสวนผสมผสานของความเขมขนของแสง

ทเหมาะสมกบการรบภาพ โดยใชส ความเขมของแสง

ขนาดทเหมาะสม เพอใหผเรยนสามารถจดเรยงสารสนเทศ

ทเขามาจากการกระตน และชวยคงสภาพของการใสใจ

อยางตอเนองทายสด และ 3. ความใสใจขนสง (Executive

Page 8: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

195

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

Panyapiwat Journal Vol.8 No.3 September - December 2016

attention) เปนความสามารถในการตอบสนองตอ

สถานการณทซบซอนโดยทการแสดงออกสามารถเกด

ขนไดหลายแบบ โดยพนทสมองในขนของความใสใจ

ขนสงนนมความเกยวของคอ ตรงกลางของสมองสวนหนา

(Anterior cingulate cortex) และสมองสวนดานขาง

(Lateral prefrontal cortex) จากหลกการดงกลาว ผวจย

ไดออกแบบโดยน�าเสนอค�าศพทกบความหมายทไมถกตอง

เพอใหผเรยนใชเวลาคดเพมขน และใชเวลาในการแก

ปญหามากขน จนไดผลลพธทถกตองสมบรณ เปนตน

เพอใหผเรยนไดเกดการใสใจขนสง ดงนน การสงเคราะห

กรอบแนวคดในการออกแบบ โมเดลสงแวดลอมทาง

การเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศของผเรยน

จะไดองคประกอบของโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนร

ทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการ

ระหวางศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร

ในรปแบบของ “สถานการณปญหา (Problem base)”

2) การสนบสนนการปรบสมดลโครงสรางทาง

ปญญาและสงเสรมการประมวลสารสนเทศ และการ

ใสใจ เมอผเรยนไดรบการกระตนจากขนตอนการกระตน

โครงสรางทางปญญาและเกดจากความขดแยงทาง

ปญญาจากสถานการณปญหาและภารกจการเรยนรแลว

ผเรยนตองพยายามปรบโครงสรางทางปญญา (Cognitive

structuring) ใหเขาส ภาวะสมดล (Equilibrium)

เพอสรางองคความรขนมาใหม การสนบสนนการปรบ

สมดลโครงสรางทางปญญาเพอใหผเรยนเสาะแสวงหา

สารสนเทศ เพอหาค�าตอบและสามารถน�ามาสราง

องคความรใหม และสงเสรมการประมวลสารสนเทศ

และการใสใจ กระบวนการนเปนการสนบสนนใหผเรยน

ในการรบประมวลขอมลสารสนเทศ และบนทกในความจ�า

ระยะยาว ซงจ�าเปนตองอาศยทฤษฎการประมวล

สารสนเทศ ตามหลกการของ Klausmeier (1985:

103-119) เพอจดระบบระเบยบของขอมลเพอใหงาย

ตอการประมวลผลและการจดเกบขอมลของผเรยน และ

สงเสรมการใสใจในการประมวลสารสนเทศของผเรยน

นอกจากนยงน�าหลกการ SOI Model (Mayer, 1996:

71-72) เพอเปนพนฐานแนวทางในการจดการขอมล

สารสนเทศตางๆ ของผเรยนในระหวางการเรยนร รวมทง

การเลอกขอมลทเกยวของมาท�าการจดหมวดหม และ

การบรณาการขอมลทไดรบเขามากบความรทมอยเดม

โดยการเชอมโยงระหวางความรทมมากอนในความจ�า

ระยะยาวกบสารสนเทศใหม จ�าเปนตองออกแบบโดย

น�าเสนอกรอบ หลกการกวางๆ กอนทผเรยนจะไดเรยนร

เรองใหม อกทงจดเรยบเรยงสารสนเทศใหเปนหมวดหม

และใหผเรยนเชอมโยงความรเดมกบความรใหม เพอให

ผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย ตามหลกการ

Advance organizer ของ Ausubel (1968: 251-257)

และลดคอกนทฟโหลดของผเรยนระหวางการเรยนร

โดยน�าหลกการของ (Sweller, 1994: 371-396) มา

เปนพนฐานในการออกแบบเพอเพมประสทธภาพและ

ความสามารถในการประมวลสารสนเทศในชวงการบนทก

ในความจ�าขณะท�างาน (Working memory) ดวยวธการ

จดกลม (Chunking) และการจดล�าดบชน (Hirachical)

เพอชวยเพมปรมาณของสารสนเทศทสามารถประมวลได

ในความจ�าขณะท�างาน จาก 7±2 สง เปน 7±2 กลม

นอกจากนการออกแบบยงไดอาศยพนฐานจากหลกการ

ทางประสาทวทยาศาสตร ทวา การใสใจ ประกอบดวย

3 ขนตอน ไดแก 1. ความตนตว 2. การจดเรยง และ

3. ความใสใจขนสง จากหลกการทฤษฎดงกลาวขางตน

ดงนน การสงเคราะหกรอบแนวคดในการออกแบบ

โมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศของผเรยนทแปลงหลกการ ทฤษฎการลงส

การปฏบต โดยการออกแบบเปนองคประกอบทเรยกวา

“คลงค�าศพท (Vocabulary center)”

3) การสงเสรมการขยายโครงสรางทางปญญา

การประมวลสารสนเทศและการใสใจ ในการสราง

ความรตามแนวทฤษฎคอนสตรคตวสตเชงปญญาทมงเนน

การสรางความรของบคคล ซงในกระบวนการสรางความร

ดงกลาวผเรยนอาจจะสรางความรในปรมาณทจ�ากด

ไมสมบรณหรอเกดความเขาใจทคลาดเคลอน รวมถงผเรยน

อาจไมสามารถสรางความรไดดวยตนเอง การรวมมอกน

Page 9: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

196

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

วารสารปญญาภวฒน ปท 8 ฉบบท 3 ประจ�ำเดอนกนยำยน - ธนวำคม 2559

แกปญหาเปนการชวยปรบสมดลโครงสรางทางปญญา

ทมพนฐานมาจาก Social constructivism (Vygotsky,

1925: 251) ดงนน ในการออกแบบจะมงเนนใหผเรยน

ไดมปฏสมพนธกบสงคมหรอกลมโดยใชกระบวนการ

แลกเปลยนประสบการณแนวคด ซงจะชวยลดหรอแกไข

ความเขาใจทคลาดเคลอนไดและเกดมมมองทหลากหลาย

ซงจะท�าใหมการขยายโครงสรางทางปญญาจงจ�าเปน

ทตองออกแบบใหมองคประกอบของ “ศนยแลกเปลยน

การเรยนร (Collaboration center)” และเพอใหผ

เรยนเกดการสบเสาะ แสวงหาความรของแตละบคคล

นอกจากนเพอใหผเรยนสามารถแบงปนเชงพทธปญญา

รวมทงการถายโยงความเชยวชาญจากผเชยวชาญมาส

มอใหม จงไดน�าเครองมอเปนสงทจดเปนสอกลาง และ

ลงมอกระท�ากบคลงความรและแนวคดของตนเอง จงได

น�าหลกการของการจดการเรยนรแบบเปด (Hannafin,

Land & Oliver, 1999: 6-13) มาเปนพนฐานในการ

ออกแบบใหอยในลกษณะของ “ศนยเครองมอทางปญญา

(Cognitive tools center)” โดยเครองมอทางปญญา

เปนการน�าสมรรถนะของคอมพวเตอรเขามาชวยเออ

อ�านวยในกระบวนการประมวลสารสนเทศของผเรยน

ดงนน ในการออกแบบเครองมอทางปญญาจะประกอบดวย

1. Seeking tool ซงจะสนบสนนผเรยนในการคนหา

สารสนเทศทเกยวของ 2. Collecting tool ชวยผเรยน

ในการสะสมสารสนเทศทเกยวของ 3. Organizing tool

ชวยใหผ เรยนไดจดกลมสารสนเทศทเกยวของอยาง

เปนหมวดหม โดยการเชอมโยงความคดของสารสนเทศ

4. Integrating tool ชวยใหผเรยนบรณาการ หรอ

หลอมรวมระหวางสารสนเทศทเกยวของกบแนวความคด

ของผ เรยนเอง นอกจากนการรวมมอกนแกปญหา

เปนการชวยปรบสมดลโครงสรางทางปญญาทมพนฐาน

มาจาก Social constructivism (Vygotsky, 1925: 253)

ซงเชอวา ภาษา สงคม วฒนธรรม จะเปนเครองมอทาง

ปญญา จากหลกการดงกลาวไดน�ามาเปนพนฐานในการ

ออกแบบในลกษณะของการรวมมอกนเรยนร โดยเฉพาะ

อยางยงการรวมมอกนแกปญหาเปนองคประกอบหนง

ทชวยสนบสนนใหผเรยนไดแลกเปลยนประสบการณเพอ

ขยายมมมองของตนเอง และความเขาใจทคลาดเคลอน

(misconception) ดงนน การสงเคราะหกรอบแนวคด

ในการออกแบบโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนร ท

สงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการ

ระหวางศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร ทแปลง

หลกการ ทฤษฎลงสการปฏบต โดยการออกแบบเปน

องคประกอบทเรยกวา “ศนยแลกเปลยนการเรยนร

(Collaboration center)” และเพอใหผเรยนเกดการ

สบเสาะ แสวงหาความรของแตละบคคล เครองมอเปน

สงทจดเปนสอกลางหรอวธการทจะท�าใหผ เรยนเกด

ความใสใจ

4) การชวยเหลอการปรบสมดลทางปญญา

และสงเสรมประมวลสารสนเทศ และการใสใจ

จากหลกการของ Vygotsky (1925: 251) เชอวาผเรยน

มขอจ�ากดเกยวกบชวงของการพฒนาทเรยกวา Zone of

proximal development ถานกเรยนอยต�ากวา Zone

จะตองไดรบการชวยเหลอในการเรยนร เปนการแนะน�า

แนวทางและสนบสนนการปรบสมดลทางปญญาและ

สงเสรมการประมวลสารสนเทศ ดงนน การสงเคราะห

กรอบแนวคดในการออกแบบโมเดลสงแวดลอมทาง

การเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศของผเรยน

ทแปลงหลกการ ทฤษฎการลงสการปฏบต โดยการ

ออกแบบเปนองคประกอบ ทเรยกวา “ศนยฐานการ

ชวยเหลอ (Scaffolding center)” ซงประกอบไปดวย

ฐานการชวยเหลอทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ

ประกอบดวย 3 ฐานคอ 1. ฐานการชวยเหลอในการ

บนทกผสสะ 2. ฐานการชวยเหลอการบนทกในความจ�า

ระยะสน และ 3. ฐานการชวยเหลอการบนทกในหนวย

ความจ�าระยะยาว นอกจากนการเรยนรทเนนการสราง

ความรดวยตนเองผเรยนอาจสรางความรทคลาดเคลอน

การฝกหดทางปญญา (Cognitive apprenticeship)

(Collins, Brown & Holum, 1991: 38-46) ทมงเนน

การชวยเหลอผเรยนใหสามารถปฏบตงานไดในกจกรรม

ทางพทธปญญาทมความซบซอนได ซงจะมตนแบบของ

Page 10: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

197

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

Panyapiwat Journal Vol.8 No.3 September - December 2016

การปฏบตของผเชยวชาญซงรวมถงกระบวนการทาง

พทธปญญาทไมสามารถมองเหนได ดงนน การสงเคราะห

กรอบแนวคดในการออกแบบโมเดลสงแวดลอมทาง

การเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศของผเรยน

ทแปลงหลกการ ทฤษฎการลงสการปฏบตโดยการออกแบบ

เปนองคประกอบทเรยกวา “ศนยฝกหดทางปญญา

(Cognitive apprenticeship center)” ซงการฝกหด

ทดจะตองใหผ เรยนไดเหนการปฏบตจากการสาธต

หรอการแสดงตวอยางจากผเชยวชาญพรอมกบอธบาย

ประกอบ โดยเฉพาะอยางยงการจ�าศพทภาษาองกฤษ

ทเนนการฝกปฏบต การบนทกค�าศพทลงในหนวยความจ�า

เปนทกษะทตองผานการฝกฝน ซงตองอาศยการชแนะ

หรอการโคชหรอผสอน จะชวยท�าใหผเรยนไดเรยนรวธ

การท�าหรอเทคนคการจ�าค�าศพทจากการอธบายประกอบ

โดยการเรยนรผานตวอยาง ท�าใหผเรยนสามารถเกด

การเรยนรอยางมความหมายและสามารถน�าไปใชใน

บรบทอน หรอสามารถน�าค�าศพทออกมาใชได และสง

ทส�าคญกคอ การโคชจะชวยตดตามและก�ากบผเรยน

และปรบความเขาใจเมอเกดความเขาใจทคลาดเคลอน

จากการสงเคราะหกรอบแนวคดเชงทฤษฎลงส

กรอบแนวคดในการออกแบบ ดงแสดงความสมพนธ

ระหวางหลกการทฤษฎไดดงภาพท 2

ภาพท 2 แสดงกรอบแนวคดการออกแบบโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ

โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร

Page 11: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

198

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

วารสารปญญาภวฒน ปท 8 ฉบบท 3 ประจ�ำเดอนกนยำยน - ธนวำคม 2559

จากการสงเคราะหกรอบแนวคดการออกแบบ

ทอาศยพนฐานจากกรอบแนวคดเชงทฤษฎแลวน�ามาส

การปฏบตเปนองคประกอบทส�าคญคอ 1. สถานการณ

ปญหา 2. คลงค�าศพท 3. ศนยเครองมอทางปญญา

4. ศนยแลกเปลยนเรยนร 5. ศนยฐานการชวยเหลอ

6. ศนยฝกหดทางปญญา และ 7. ศนยสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ ดงแสดงในภาพท 3

ภาพท 3 แสดงองคประกอบของโมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ

โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร

3. การประเมนกรอบแนวคดการออกแบบโมเดล

สงแวดลอมทางการเรยนร ทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร โดยผานการตรวจสอบของ

ผเชยวชาญ (Expert reviewer) เพอตรวจสอบความตรง

เชงทฤษฎทใชเปนพนฐานในการออกแบบ ผลการศกษา

พบวา ผเชยวชาญประเมนวามความตรงเชงทฤษฎทน�ามา

เปนพนฐานในการออกแบบกรอบแนวคด ประกอบดวย

1. พนฐานดานบรบท 2. พนฐานดานจตวทยาการเรยนร

3. พนฐานดานศาสตรการสอน 4. พนฐานดานเทคโนโลย

และ 5. พนฐานทางการศกษาประสาทวทยาศาสตร และ

การออกแบบในแตละองคประกอบของโมเดลสงแวดลอม

ทางการเรยนร ทส งเสรมการประมวลสารสนเทศ

โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร มการน�าหลกการทฤษฎทใชมาเปนพนฐาน

พบวา มความสอดคลองระหวางหลกการทฤษฎกบ

กรอบแนวในการออกแบบ ซงปรากฏอยางเดนชดและ

อาศยหลกการทระบขางตนทกองคประกอบ

สรปและอภปรายผลการวจย ผลการสงเคราะหกรอบแนวคดเชงทฤษฎและ

กรอบแนวคดในการออกแบบของโมเดลสงแวดลอมทาง

การเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดยการ

บรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาทวทยาศาสตร

พบวา โมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการ

ประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตร

การสอน และประสาทวทยาศาสตร ประกอบดวยกรอบ

แนวคดเชงทฤษฎ 5 พนฐาน ไดแก 1) พนฐานดานบรบท

2) พนฐานทางจตวทยาการเรยนร 3) พนฐานดานศาสตร

การสอน 4) พนฐานดานเทคโนโลย และ 5) พนฐาน

ทางการศกษาประสาทวทยาศาสตร

และกรอบแนวคดในการออกแบบ ประกอบดวย

4 พนฐาน คอ 1) การกระตนโครงสรางทางปญญา

2) การสนบสนนการปรบสมดลโครงสรางทางปญญา

3) การสงเสรมการขยายโครงสรางทางปญญา และ

4) การชวยเหลอการปรบสมดลทางปญญา และจากการ

ประเมนกรอบแนวคดการออกแบบโมเดลสงแวดลอม

Page 12: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

199

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

Panyapiwat Journal Vol.8 No.3 September - December 2016

ทางการเรยนรทสงเสรมการประมวลสารสนเทศ โดย

การบรณาการระหวางศาสตรการสอน และประสาท

วทยาศาสตร ในการวจยครงน สอดคลองกบการศกษา

ของปรมะ แขวงเมอง (2556: 98) การพฒนาโมเดล

สงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการสรางความรและ

การบนทกในหนวยความจ�า (Memory Process) ส�าหรบ

ผเรยน รวมทงสชาต วฒนชย และคณะ (2551: 137-140)

ทไดศกษาการออกแบบและพฒนานวตกรรมการเรยนร

ทสงเสรมศกยภาพการเรยนรทางสมองของผเรยนโดยใช

Brain-based learning ทอาศยการน�าเสนอในรปแบบ

คอมพวเตอรมลตมเดย ซงผลทไดคอ นวตกรรมเรยนรทม

ประสทธภาพ และงานวจยของสมาล ชยเจรญ และคณะ

(2552: 121) ทไดสงเคราะหโมเดลนวตกรรมทสงเสรม

การสรางความรบนพนฐานภมปญญาและมตวถไทย

และอศรา กานจกร (2552: 181) ทไดพฒนาโมเดล

สงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมเมนทอลโมเดลแบบ

ผเชยวชาญ จากงานวจยทกลาวมาขางตนมความแตกตาง

จากงานวจยในครงนทมงเนนการออกแบบและพฒนา

โมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการประมวล

สารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตรการสอน

และประสาทวทยาศาสตร โดยอาศยพนฐานจากกรอบ

แนวคดเชงทฤษฎ (Theoretical framework) นอกจากน

พบวา โมเดลสงแวดลอมทางการเรยนรทสงเสรมการ

ประมวลสารสนเทศ โดยการบรณาการระหวางศาสตร

การสอน และประสาทวทยาศาสตร ทพฒนาขนโดย

การตรวจสอบคณภาพการออกแบบโดยผเชยวชาญ

ประกอบดวย 3 ดาน ไดแก ดานเนอหา ดานสอมลตมเดย

และดานการออกแบบ

กตตกรรมประกาศ ในการศกษาครงนไดรบการสนบสนนจากกลมวจย

นวตกรรมและเทคโนโลยทางปญญา มหาวทยาลย

ขอนแกน

ReferencesAusubel, D. P. (1968). Educational Psychology: A Cognitive View. New York: Holt, Rinehart &

Winston.

Chaijaroen, S. (2014). Instructional design: Principle and theories to Practice. Khon Kaen: annaoffset.

[in Thai]

Chajaroen, S., Khanjug, I., Samat, C., Wattanachai, S. & Seehamath, P. (2009). Synthesis of Learners’

Knowledge Construction based on Thai Wisdom and Thai Living. (The research report

projects of research funding in general. Khon Kaen: Khon Kean University. [in Thai]

Charoensuk, P. & Charoensuk, A. (2011). English and Thailand’s economy for ASEAN Economic

Community (AEC) 2015. Executive Journal, 31(4), 34-40. [in Thai]

Collins, A., Brown, J. S. & Holum, A. (1991). Cognitive apprenticeship: Making thinking visible.

American Educator, 15(3), 38-46.

Hannafin, M. J., Land, S. M. & Oliver, K. (1999). Open learning environments: Foundations,

methods, and models. In Reigeluth, C. M. (2009). Instructional design theories and models:

A new paradigm of instructional theory. Volume II. London: Lawrence Erlbaum Associates.

Kaewkaen, P. (2013). Attention Process and the Modified Knowledge for Cognitive Science Research.

Research Methodology & Cognitive Science, 10(1), 1-10. [in Thai]

Page 13: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

200

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

วารสารปญญาภวฒน ปท 8 ฉบบท 3 ประจ�ำเดอนกนยำยน - ธนวำคม 2559

Kanjug, I. (2009). Development of Learning Environments Model Enhancing Expert Mental Model.

Doctoral Thesis for Doctor of Philosophy in Educational Technology, Khon Kaen University.

[in Thai]

Klausmeier, H. J. (1985). Educational Psychology (5th ed). New York: Harper & Row.

Kwangmuang, P. (2013). The Development of Cognitive Innovation to Enhance Knowledge

Construction and Memory Process. Master of Education Thesis in Educational Technology,

Khon Kaen University. [in Thai]

Mayer, R. E. (1996). Designing Instruction for Constructivist Learning. Instructional Design Theories

and Models: A New Paradigm of Instructional Theory. Volume II. Newjersy: Lawrence

Erlbaum Associates.

Piasarn, J. (2006). The Effect of multimedia Development Based on Constructivist Theory on the

Topic of Parts of Body in English Subject for Grade 5 Student. Master of Education Thesis

in Education Technology, Khon Kaen University. [in Thai]

Ployphan, N., Chaijaroen, S. & Phonimdaeng, C. (2006). The Effect of Multimedia Developed Based

on Cognitive Theory Using Keyword Method on the Topic of Animals in Foreign Language

Learning Strands for Fifth-Grade Students. Journal of Cognitive technology, 1(1), 76-85.

[in Thai]

Srijaingam, T. (2012). The English side of Thailand to AEC. Retrieved August 18, 2013, from http://

blog.eduzones.com/tean4praya/99880 [in Thai]

Sweller. (1994). Cognitive load theory, learning difficulty and instructional design. Learning and

Instruction, 4, 295-312.

Tachasanskul, K. (2012). The ability to use English. Thailand must also develop workforce skills.

Retrieved August 26, 2013, from http://www.thai-aec.com/458#ixzz40CtPWJYi [in Thai]

Vygotsky, (1925). Etudes on the pre-history of cultural-historical psychology. European Studies in

the History of Science and Ideas, 8, 251-281.

Wattanachai, S., Chajaroen, S., Khanjug, I. & Insorn, P. (2008). Design and Development of Learning

Innovation Enhancing Learning Potential Using Brain-Based Learning. (The research report).

Khon Kaen: Khon Kaen University. [in Thai]

Yimon, Y. (2014). The use of English in the careers of Thai graduates in Bangkok. Panyapiwat

Journal, 5(2), 191-204. [in Thai]

Page 14: ผลการสังเคราะห์กรอบแนวคิดของโมเดลสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ ...journal.pim.ac.th/uploads/content/2016/12/o_1b51eaduu1c2218pp1egc1l4t1... ·

201

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

Panyapiwat Journal Vol.8 No.3 September - December 2016

Name and Surname: Parama Kwangmuang

Highest Education: Graduated master Degree in Educational

Technology, Faculty of Education, Khon Kaen University

University or Agency: Khon Kaen University

Field of Expertise: Using instructional design based on theory of

learning and integration between pedagogy and neuroscience.

Address: 999/44 PS home (Nong-Pai), Sila, Muang Khonkaen,

Khon Kaen 40000

Name and Surname: Sumalee Chaijaroen

Highest Education: Ph.D. (Education Technology), Tsukuba University,

Japan

University or Agency: Khon Kaen University

Field of Expertise: Instructional design based on theories and learning

theories; especially; Cognitivism and Constructivism including other

principles and theories based on learners’ desired characteristics.

Address: Department of Educational Technology, Faculty of Education,

Khon Kaen University 40002