B à i giảng lớp cao cấp chương tr ì nh mới

Bài giảng lớp cao cấp Bài giảng lớp cao cấp chương trình mớichương trình mới

QUAN HỆ QUAN HỆ

NHÀ NƯỚC - NHÀ NƯỚC -

THỊ TRƯỜNG - THỊ TRƯỜNG -

DOANH NGHIỆPDOANH NGHIỆP PGS, TS Kim Văn ChínhPGS, TS Kim Văn Chính

Kim Van Chinh PhD Government-Market-Enterprises 2

???

BÀI TÂP KHƠI ĐÔNG


Mục đích

Hiểu rõ bản chất, vai trò và mối quan hệ giữa NN, TT và DN

Kỹ năng vận dụng trong thực tiễn công tác

Niềm tin và thái độ đúng đối với công cuộc đổi mới


Nội dung

Đặt vấn đề về quan hệ Nhà nước – thị trường – doanh nghiệp

Mô hình: +Thị trường

+Nhà nước +Doanh nghiệp Định hướng đổi mới


Tài liệu tham khảo

Bài giáo trình Ngân hàng Thế giới 1997: Nhà nước

trong một thế giới đang chuyển đổi Ngân hàng Thế giới 1999: Giới quan

chức trong kinh doanh



I/ Đặt vấn đề

Tại sao phải tìm hiểu quan hệ nhà nước – thị trường – doanh nghiệp?


Nhà nước có vai trò ngày càng quan trọng

Thị trường thay đổi không ngừng, còn nhiều điều mới mẻ đối với Việt Nam

Doanh nghiệp quyết định sức mạnh của quốc gia nhưng DN cũng có thể ăn hại, bóc lột quốc gia

Trích từ “Nhà nước trong một thế giới đang chuyển đổi”


Ví dụ Bermuda








Thống kê

Dân số: 56,474 (July 2009 est.) GDP đầu người: 11,600 (2008 est.) Số lượng doanh nghiệp: trên 40.000


Bài học:

Nhà nước mạnh, sạch Kinh tế thị trường năng động, thân

thiện với kinh doanh Các doanh nghiệp nhiều, năng lực

cạnh tranh cao


Việt Nam như thế nào?

Kinh tế thị trường định hướng XHCN? Thị trường kiểu gì? Nhà nước kiểu gì? Doanh nghiệp kiểu gì? Quan hệ NN-TT-DN như thế nào?

Kim Van Chinh PhDKim Van Chinh PhD Government-Market-EnterprisesGovernment-Market-Enterprises 1919

II/II/

MÔ HÌNH NHÀ NƯỚC – MÔ HÌNH NHÀ NƯỚC – THỊ TRƯỜNG – THỊ TRƯỜNG – DOANH NGHIỆP DOANH NGHIỆP

CHO VIỆT NAMCHO VIỆT NAM


1/Mô hình nào cho VN?

Mô hình “ăn nồi cơm chung”? Mô hình người lính gác? Mô hình Nhà nước trọng tài? Mô hình huấn luyện viên? Mô hình Bắc Âu? Mô hình Nhật Bản? Mô hình Singapore? Mô hình Mỹ?


Lựa chọn của Việt Nam

Tôn trọng thị trường Phù hợp với hội nhập quốc tế Giữ định hướng XHCN Nhà nước mạnh, sạch, vì dân Doanh nghiệp được khuyến khích

phát triển


Quan hệ NN- TT- DN phải như thế nào?Quan hệ NN- TT- DN phải như thế nào?

Nhà nước đối trọng với thị trường, doanh Nhà nước đối trọng với thị trường, doanh nghiệp là điểm tựa?nghiệp là điểm tựa?

NHÀ NƯỚC

THỊ TRƯỜNG

DOANHNGHIỆP

2323Government-Market-EnterprisesGovernment-Market-EnterprisesKim Van Chinh PhDKim Van Chinh PhD

KIỂU GÌ?KIỂU GÌ?

Nhà nước đối trọng với DN, thị trường là Nhà nước đối trọng với DN, thị trường là phương tiện?phương tiện?

NHÀ NƯỚC DOANH NGHIỆP

THỊ TRƯỜNG


HAY LÀ KIỂU NÀY!?HAY LÀ KIỂU NÀY!?

Bộ ba tam đầu chế với Nhà nước chủ đạo?Bộ ba tam đầu chế với Nhà nước chủ đạo?NHÀ NƯỚC

DOANHNGHIỆPTHỊ TRƯỜNG


Hay là kiểu này?Hay là kiểu này?

NHÀNƯỚC

THỊ TRƯỜNG

DOANHNGHIỆP


Bản chất quan hệ:

3 thể chế NN, TT, DN vừa thống nhất vừa mâu thuẫn nhau.

Mỗi thể chế có điểm mạnh, điểm yếu Cần phát huy điểm mạnh của mỗi thể

chế trong sự thống nhất, cộng tác; hạn chế điểm yếu.

Quan điểm phổ biến: hãy để Nhà nước làm gì tỏ ra tốt hơn Thị trường…; hãy để Thị trường làm gì mà nó làm tốt hơn


Câu hỏi cần trả lời:

Thị trường làm gì? Nhà nước làm gì? Doanh nghiệp làm gì?


2/ THỊ TRƯỜNG

Thị trường là gì?














Định nghĩa

Nghĩa hẹp: Market = Chợ Là nơi diễn ra hoạt động mua bán Nghĩa rộng: Market = Thị trường: là cơ

chế, theo đó, người mua và người bán thực hiện hành vi mua-bán hàng hóa với giá cả thỏa thuận vừa lòng cả hai bên


Các yếu tố cơ bản của thị trường

Hàng hóa Bên mua (cầu) Bên bán (cung) Giá cả Địa điểm Thể chế


Tác dụng của thị trường

Cuộc chơi công bằng cho khả năng cả hai bên bán và mua đều thắng: win-win

Giúp thực hiện hàng hóa Cơ chế phân bổ nguồn lực hiệu quả

nhất, được coi là thành tựu của văn minh nhân loại


Các loại thị trường

Hàng hóa và dịch vụ Hàng hóa (đầu ra) và yếu tố sản xuất

(đầu vào) Bán buôn và bán lẻ Hữu hình và vô hình Giao ngay, giao sau Địa phương, trong nước, quốc tế Cạnh tranh, độc quyền


Cơ chế thị trường

Là hệ thống các tập quán và quy định pháp lý tôn trọng các quy luật thị trường, bảo đảm cho quá trình SX, tiêu thụ HH

Là cơ chế phổ quát hiện nay trên thế giới

Giúp phân bổ nguồn lực hiệu quả


Khuyết tật của cơ chế thị trường

4 khuyết tật kinh điển thị trường hoạt động không hiệu quả: Độc quyền; hàng công cộng; Ngoại ứng; Thông tin bất đối xứng

Tốc độ điều chỉnh chậm Không giải quyết tốt các cân đối vĩ mô


Mô hình đương đại của thị trường

Luôn gắn với vai trò ngày càng được coi trọng của Nhà nước

Thị trường kết hợp với các thể chế khác như xã hội dân sự, phi lợi nhuận


3/ Nhà nước

Nhà nước vừa thích nghi, vừa can thiệp vào thị trường





Nhà nước làm gì?

Làm như Ponpot, Hitle? Làm như Chính quyền Hy Lạp?


Việc thứ nhất: Can thiệp vi mô khắc phục thất bại của thị trường

Kiểm soát, hạn chế tác hại của độc quyền

Phân bổ lại lợi ích đối với hàng hóa có tác động ngoại ứng

Bảo đảm đủ hàng hóa công cộng Bảo đảm công bằng cho các thị trường

thông tin bất đối xứng


Việc thứ 2: Trực tiếp quản lý kinh tế vĩ mô

Bảo đảm các cân đối vĩ mô, thực hiện các mục tiêu kinh tế vĩ mô: tăng trưởng, lạm phát, việc làm, cán cân thanh toán

Xác lập thể chế thị trường


5 chức năng của Nhà nước trong quan hệ với thị trường (xem sách)

Tạo lập môi trường Định hướng Tổ chức Điều tiết Kiểm tra


4/ Doanh nghiệp




Vai trò

Doanh nghiệp mạnh thì nền kinh tế mới mạnh

Nơi giải quyết việc làm chủ yếu Nơi thực hiện các chính sách của Nhà

nước


Chú ý

Doanh nghiệp tạo sức mạnh cho quốc gia

Doanh nghiệp cũng có thể làm nghèo đất nước


4 nguyên tắc hoạt động của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường

a)Tự do kinh doanh những gì pháp luật không cấm

-CƠ CHẾXIN CHO

-TIỀN KIỂM

-CƠ CHẾĐĂNG KÝ

-HẬU KIỂM


b) Hạch toán kinh tế: độc lập về tài chính

Tài chính độc lập Hạch toán trung thực, kiểm chứng

được Nhà nước phải bảo đảm hạch toán

trung thực, chống “lãi giả, lỗ thật”; hoặc “lãi thật, lỗ giả”


c) Giao dịch theo thị trường minh bạch (theo pháp luật)

Tôn trọng khách hàng Nhà nước khi tham gia mua, bán cũng

phải thực hiện theo thị trường bằng cơ chế đấu thầu, đấu giá


d)Cạnh tranh bình đẳng

Doanh nghiệp cạnh tranh nhau để phát triển

Cạnh tranh phải theo luật (Luật Cạnh tranh)

Chống cạnh tranh không lành mạnh


III/III/

ĐỊNH HƯỚNG ĐỊNH HƯỚNG ĐỔI MỚIĐỔI MỚI


Tình hình

Nhà nước còn yếu kém, chưa thống nhất về mô hình

Thị trường chưa đồng bộ, bị Nhà nước làm lệch lạc, chưa phát huy hết những tác động tốt

Doanh nghiệp còn yếu, phổ biến kiếm lời trên cơ sở chụp giựt và tham nhũng, không cạnh tranh bình đẳng


Chi phí giao dịch quá cao: Ví dụ, số giờ cần thiết để tuân thủ luật thuế


WEF 2008: Ba "vùng lõm" c a kinh t Vi t Nam: ủ ế ệh t ng, giáo d c, s n sàng cho công ngh .ạ ầ ụ ẵ ệ


Việt Nam chỉ có một số ngành có năng lực cạnh tranh

TB điện (*)(927 tr. $)

SP nhựa(480 tr. $)

Vali, túi xách(388 tr. $)

Gốm sứ(274 tr. $)

Trái cây, hạt(758 tr. $)

Xe máy(261 tr. $)

Cao su(1286 tr. $)

Tiêu & gia vị khác(211 tr. $)

Gạo(1276 tr. $)

Cà phê(1217 tr. $)

Điện tử(1708 tr. $)

Tôm, mực đông lạnh(2123 tr. $)

Cá đông lạnh(787 tr. $)

Than(915 tr. $)

Dầu thô(8265 tr. $)

Giày dép(3758 tr. $)

Đồ nội thất(1710 tr. $)

May mặc(5469 tr. $)

0

10

20

30

40

50

60

-2 0 2 4 6 8 10 12Tỷ trọng trong kim ngạch xuất khẩu

của cụm ngành trên toàn thế giới, 2006 (%)

Tố

c đ

ộ t

ăn

g k

inh

ng

ạc

h X

K, 2

00

3-06

(%/n

ăm)


Nhưng tăng trưởng lại chủ yếu dựa vào tư nhân (Phân tích tp HCM)


Đối với thị trường

Phát triển đồng bộ các loại và các yếu tố thị trường

Phát triển, nâng cấp các thị trường nào còn thiếu, yếu (dịch vụ, yếu tố sản xuất, độc quyền cần bỏ)

Các yếu tố thị trường cần đồng bộ (quyền người mua, thể chế)


Đối với Nhà nước

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả QLNN Nâng cao năng lực, tính chuyên

nghiệp Tổ chức lại bộ máy cho có hiệu quả,

hiệu lực


Đối với doanh nghiệp

Phát triển mạnh về số lượng, chất lượng, năng lực cạnh tranh

Bảo đảm bình đẳng Giảm DNNN, khích lệ DN tư nhân


KẾT LUẬN

Mô hình kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước là mô hình hiệu quả đối với các quốc gia, trong đó có Việt Nam

Hiểu đúng, xác lập đúng các yếu tố của mô hình: Nhà nước, Doanh nghiệp và Thị trường là bảo đảm thành công của quá trình đổi mới

75Government-Market-Enterprises

Kim Van Chinh PhD

The End

Thank you


IV/ QUAN HỆ NHÀ NƯỚC, THỊ TRƯỜNG, DOANH NGHIỆP

Thị trường được tôn trọng, là cơ chế thực hiện các quan hệ kinh tế chủ yếu

Nhà nước nằm trong khuôn khổ thị trường nhưng có vai trò tạo lập, điều tiết, dẫn dắt, khắc phục khuyết tật thị trường, bảo đảm cân đối vĩ mô

Nhà nước không ra mệnh lệnh trực tiếp cho DN nhưng thông qua chính sách tác động để thực hiện mục tiêu

Doanh nghệp có quyền tự do nhưng phải theo pháp luật và tôn trọng thị trường


Tác động qua lại

THỊ TRƯỜNG

NHÀ NƯỚC:1. Khi tham gia quan hệ với

thị trường, phải thực hiệnđấu thầu, đấu giá

2. Các chính sách phải dựatrên quy luật, nguyên tắc

thị trường

DOANH NGHIỆP:1. Tôn trọng Luật cạnh tranh

2. Khi thị trường thay đốiphải thay đổi thích nghi



Nhà nước

THỊ TRƯỜNG1. Thị trường phát triển tốt hơn2. Thị trường khắc phục được

các khuyết tật

DOANH NGHIỆP:1. Thực hiệ Luật nghiêm

chỉnh2.Phát triển mạnh, đúng

hướng



DOANHNGHIỆP

NHÀ NƯỚC:1. Thu được nhiều thuế đểthực hiện các chức năng

2. Giám sát hoạt động cungcấp dịch vụ công

THỊ TRƯỜNG1. Phong phú quan hệ

thị trường1. Làm cho thị trường hội

nhập, đồng bộ

Documents

B à i giảng lớp cao cấp chương tr ì nh mới