Upload
koeksal-koek
View
320
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
1/355
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
2/355
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
3/355
ARF TEKNBilinmeyen Ynleriyle
Kur'an(Kur'an'n Kkeni 2)
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
4/355
ARF TEKN KMDR?
Diyarbakr ili, Kulp (Pasur) ilesi Gagvas Ky'nde dodu.
Kynde okul olmad iin Arap grameri zerine medrese tah-
siline balad. Bu renimi yllarca srd. Arapann temel ku-
rallarn (NahivSarf) kavradktan sonra kendi abasyla slami
bilimler hakknda aratrmalarn srdrd. Bu arada babasndan
Latin harfleri renip Trkesini de gelitirdi. lk, orta ve mam
Hatip Lisesi diplomalarn okul dndan ald. nn niversite-
si Matematik blmn kazand; ancak ailevi sorunlar nedeniy-
le vazgeti. Daha sonra bu kez zmir 9 Eyll lahiyat' kazand
ve buradan 1994'te mezun oldu. Anadili Zazacadr. Kendini bil-
di bileli 7 slaleye kadar hem anne, hem de baba taraf Snniafii mezhebine baldr.
Yazarn, "Kur'an 'h Kkeni" \\ ilk kitab, 1999 Turan Dur-
sun Aratrma dl'ne layk grld. Kur'an'n Kkeni,
Kur 'an'da Kadn ve Hz. Muhammed'in Hanmlar , Kur 'an'da
Allah, Sumer ler 'den slam'a Kutsal Kitaplar ve Dinler adl ya-
ptlar Berfin yaynlarnda baslmtr.
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
5/355
Bu almam, insanlk iin didinen, tm dinle-
rin birer mitolojik dnce olduklarn;! ve insa-
nolunun bunlarla deil; ancak kendisi ta-
rafndan ynetilmesi gerekliine inanan ve bu
yolda mcadele yrten tm duyarl insanlara
ithaf ediyorum...
"Din olmasa da iyi insanlar iyi eyler, kt in-
sanlar da kt eyler yapar. Ancak iyi insanlarnkt eyler yapabilmesi iin din gereklidir. " N o
bel dl sahibi fiziki Steven Weinberg (1933)
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
6/355
IINDEKILER
NSZ
B R N C B L M
KUR' AN'N MIMAR 15
a) KabeTemelinden kan Be lgele r 15b) Z e y d bin S a b i t ' i n S r y a n i e e r e n m e s i 20
c) Hal ife m er ' i n D nd rc Ak lam alar 26
d) Hz. M uh a m m ed ' i n nt ihara K alk ma N edenler i 35
e) O G nk nl air lerin K ur 'a n 'd a ki zleri 41
K N C B L M
HZ. MUHAMMED OKURYAZAR MYD ? 58a) Hz. Muhammed m m i y d i D e m e k Ne A n l a m a G e l i r 58
b ) Hz. M u h a m m e d ' i n O k u r y a z a r O l d u u n a likin
Som ut K ant lar 66
c) Ku r' an ' da ki Yazn Yanllar 78
N C B L M
HZ. MUHAMMED' IN VAHIY KTIPLERI 88
D R D N C B L M
KUR'AN'A GRE KUR'AN EVRENSEL MIYDI? . . . .108
B E N C B L M
KUR'ANTN KITAP HALINE GETIRILMESI 112
a) K ur 'a n ' n Ebubekir Zam an nda Kitap Hal ine Get ir i lmesi .118
b ) O s m a n Z a m a n n d a k i F arkl K u r ' a n N sh a la r 122
c) Kur 'an ' n Osman Zamannda Kitap Hal ine Get ir i lmes i . .131
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
7/355
d) K om is yo n ye leri Ha kk nda Bir zet 135
e) K ur 'a n ' y i Bi lenler K om isy ona Al n myor 157
f) E bu be ki r ' l e Os m an ' n N shalar Ara s ndaki Fark 158
g) K ur 'a n Yazm Srasnda G zde n K aan arpc Bir Olay .164
A L T I N C I B L M
HZ. OSMAN' N KUR'AN NSHASNA TEPKILER . .167
a) Ab dullah bin M es ut ' t an Ar Su la ma lar 168
b) bey b. K a ' b ' n k 178
Y E D N C B L MTM AYETLER KUR'AN'A YAZLD M? 181
a) R eci m Cez asy la lgil i Ayet K u r ' a n 'd a Yok 183
b) S tk a rde l i iy le lgili Ayet K u r ' a n ' a Ya z lm am 191
c) K r 'a n Harf leriyle lgil i arp c A kla ma la r 193
d) Hz . A ye' nin n em li Szleri 195
e) be y bin K a 'b ' n An lattkla r 199
1") M ez he p Li der ler in den arp c Sz ler 20 0g) bni iha b Z hr i ' ni n n eml i A klam as 203
h ) E ' a r i ' y e G r e K u r ' a n ' a Y a z lm a y a n S u r e l e r V ar . . . . . . 2 03
i) Hz eyfe 'ni n n eml i Ak lam as 205
S E K Z N C B L M
HZ. ALI'NIN KUR'AN NS HAS NA NE OLDU? 206
a) Ma id e Suresi 67. Ayetinin Hz. A li 'y le likisi 21 0b) H z. A l i 'n in M e y d a n O k u m a s 211
D O K U Z U N C U B L M
DEIIK MUSHAFLARN IMHA EDILMESI 215
a) Merva n N iin Ha fsa 'n n Mu sh af ' m Yakt 215
b ) Z a l i m H a c c a c ' n K u r ' a n ' a M d a h a les i 21 7
c) Syuti K ayn akl ar nda K on uy a l ikin Bilgiler 219
O N U N C U B L M
KUR'AN'DA NASIH VE MENS UH 233
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
8/355
O N B R N C B L MKUR'AN'DAKI YABANC KELIMELER 264
a) bran ice K el im eler 270
b ) S ry a n i c e K e l i m e le r 2 7 4
c) Fa rsa K el im eler 278
d) Ha bee K el im ele r 282
e) N ebat i ce K el im eler 288
f) Berber ice/ K pt ce K el imele r 291g) R umc a K el ime ler 294
h) Di er Dil lerden K el imeler 296
O N K N C B L M
ISLAM'DA GZ ARD EDILEN GEREKLER 303
a) nsanlar n Kol ve Baca klar nn K es i lm e Meseles i 303
b ) M s l m a n l a r H z . H a m z a ' y N e d e n S e vi y o r la r 331c) Yoksul luk Yzn den Ev lenem eyen lere Ku r 'an Form l . .334
O N N C B L M
KUR'AN GZYLE TEVRAT'N INI BIIMI 339
SONSZ 345
YARARLANLAN KAYNAKLAR 346
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
9/355
NSZ
imdiye kadar yaynlanan kitaplarmda genelde Kur'an'n
kkeni ve ierii zerinde durdum. Bu almamda yine
Kur'an'n kken ve ieriiyle ilgili yeni baz bilgiler sunacam,
yan s ra M u h a m m e d ' i n okuryazar olduu, onun vahiy ktipleri-nin olmad konusu zerinde duracam. Yine Kur'an'daki bil-
gilere gre Kur'an'n evrensel olmad; ancak o corafyada ya-
ayan ve Arapa bilenleri ilgilendirdii konusunu ileyeceim.
Ayrca NasihMensuh hadisesine aklk getireceim. Bir de
eytan ayetleri hakknda ksa ve z bir bilgi sunacam.
Kur'an'da Arapa olmayan kelimeler hakknda bir blm aa-
cam ve en nemlisi de bugn elimizde bulunan Kur'an'n, ilk
bata kitap haline getirilmesi aamalar anlatacam.
Bu aklamama baklarak, 'u an varolan Kur'an, Hz. M
hammed'e gelen Kur'an'n ayns mdr?'eklinde bir soru y
nellilebilir. Hayr, kesinlikle byle bir ey sz konusu deildir:
slami kaynaklardaki bilgiler gsteriyor ki, u an var olan ve ha-
life Osman zamannda kitap haline getirildii sylenen
Kur'an'n, Hz. Muhammed'in Kur'an' ile ilgisi yoktur. Bu, an-
cak ve ancak bir derlemedir. Bununla ilgili nemli ve arpc bil-giler var; onlar kitapta takdim edeceim.
Acaba bu kutsal dinler denen ve arlkl olarak eski mitolo-
ji lerden oluan, biraz da Musa, sa, M u h am me d peygamberlerin
o gnk siyasetlerini ieren yasalarn rafa kaldrp kendi siste-
mimizi kendimiz kursak dnyann sonu mu olacak? Elbette her
ynyle daha iyi olacak. Ancak bunu sylerken, sakn yaratcyla
dinleri ayn kefede deerlendiriyorum anlam ortaya kmasn.
Tanr olayyla, ona mal edilen dinler birbirlerinden bamsz iki
11
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
10/355
konudur. Daha net bir ifadeyle, bu dinlerin liderleri tanr inancn
kendi siyasetleri iin insanlara kar hep kullanmlardr. Yoksa
bu mitolojilerin tanryla ne ilgisi var ki?
Ayrca bu ciddi konularda yazmamn tek bir amac var ve bu-
nu aklama ihtiyacm duyuyorum: O da, sadece ve sadece in-sanlk grevimi yerine getirmek. Buna aydnlanma da diyebili-
riz. Sistemin iinde kaldm iin slami kesimin mantalitesini
ok iyi biliyorum. Onlarda mantk, bilimsellik aranmyor. Benim
gibileri gerekleri su yzne karnca onlar evrelerine, 'Bu gi-
bi yazarlar bo verin. Bunlar ya kafay yemiler, ya falanca dev-
letle alyorlar veya baka amalar vardr' gib i o k basit ve
s laflarla ii geitirmeye alrlar. Yani her imkn onlarnelinde. Dolaysyla benim gibi gerekleri deifre edenleri ya
mmkn olduunca gndeme getirmezler veya deiik yalan
dolanlarla itibarsz klmaya alrlar. Onlar varsn grevini
yapsnlar; ben de grevimi yapyorum. Benim anlattklarmdan,
ancak saduyu sahipleri, ilim ve akl rehber edinenler anlar.
Bu kitapla ilgili yararlandm kaynaklar burada sralamakla
bouna hantal bi r yap ortaya koymak islemiyorum. Bu eserlerle
ilgili geni bir listeyi, kitabn sonunda "Kaynaka" ksmna ek-
leyeceim. Bir de nemli grdm her konu iin, hatta bazen
bir sz iin dipnot olarak birok kaynak gstereceim.
nsanlar bu kitab okuyunca hakl olarak bana, 'Bu tarz bilgi-
leri neden imdiye kadar baka slam dnrleri gndeme ge-
tirmemiler; sadece bu yazar m biliyor?'sorusunu yneltebilir-
ler; tabi ki yerinde bir soru. slam tarihine bakyorum; aslnda i-
leyeceim konular kimi kaynaklarda detaylca, kimilerinde dedank bir ekilde yazlmtr. Ne yazk ki onlar bunlar iledik-
leri halde hakikati grememilerdir. Yani hep inanmak istemi-
lerdir. Diyelim ilk yazanlar zamannda bugnk dzeyde imkn-
lar yoktu, bilim ilerlememiti; bu yzden gerei gremiyor
lard. Peki, amzdaki slam akademisyenlerine ne olmu, on-
lar neden sylemiyorlar? Ne yazk ki, slam dnrleri byk
oranda snrl kaynak ve dallarda almalar yrtrler. Burada
Trkiye'den Diyanet'in faaliyetini rnek olarak gsterebiliriz.
Yl iinde birka ay Hac hizmetiyle geer. Ayrca Umre var, bir
12
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
11/355
ay Ramazan seferberlii var, zekt, mevlit kandili ve dier kan-
diller derken yl bitti. Yani sene iinde hep baz zel konular tek-
rarlanr ve bir sonraki yl ayn durum devam eder. lahiyat mf-
redatnda da farkl bir ey yok. Onlar da Diyanet, Milli Eitim
gibi kurumlara ancak eleman yetitirir. Dolaysyla bylesine bir
yaplanmadan aydn ve eletirmen bir kadronun ortaya kmas
mmkn olmuyor. Sait Nursi ve Turan Dursun gibi bireysel an-
lamda farkl yaplar ortaya kmsa da, bir kere bunlar o bilgile-
ri devletin okulundan deil; zel eitimden, medrese tahsilinden
almlardr.
Dier slam lkelerinde niye aydn din adam kmyor diyesorulursa, bir kere slam lkelerinin durumu ortada. Hem genel-
de rejimleri ok gaddar, hem de byle bir yaplanmadan muhalif
birinin kmas zor. ayet aydn biri ksa da onu yaatmazlar.
Bu yzden hep mrit ve itaatkr bir kadro yetiir. Bir de ezberi
bozan bilgileri slami kaynaklarda grebilmek iin mantalite
nemli. Eer insan nyargl olarak dine inanyorsa zaten nne
ne gelirse gelsin, adeta kr gibidir, onun eletirel yan ne
kmaz, kendisi o bilgileri grmez.
Bir daha yineliyorum ki, elimdeki bilgiler sadece ve sadece
gvenilir slami kaynaklardan salanmaktadr ve tabi ki sonuta
en nemli hakem akl ile ilimdir.
13
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
12/355
BRNC BLM
KU R' AN'IN MMARI
Bu balk altnda Kur'an'n kkeniyle ilgili tefsirlerden, ha-
dis, labakat ve dier gvenilir slami eserlerden derlediim baz
nemli bilgiler sunacam. Bunu birka ali baslk eklinde ele
alacan.
a) Kabe Temelinden kan Belgeler
slami kaynaklarda, Kabe kutsiyetinin insanlk tarihiyle bir-
likte var olduu, hatta Hz. Adem 'in Hindistan'dan 40 sefer yaya
olarak gelip Kabe'yi tavaf ettii anlatlyor. Halebi gibileri,
aslnda Adem'in bin sefer Hindistan'dan Kabe'yi ziyarete geldi-
ini; yz sefer hac iin, yedi yz sefer de Umre iin geldiini
belirtiyor.1 Bu durumda u ek bilgi de ortaya kyor ki, Hz.
Adem aslen Hindistanlym! (Ki zaten asl olmayan bir mitolo-
ji). Baz rivayetlere gre Kabe'nin dnyadan da nce yaratld;
ancak Hz. brahim zamannda zerinde bina ina edildii syle-
niyor. Burann daha nce Hristiyanlk ve dier inanlarn mer-
kezi olduu ve hatta slam'a gre batl inanlar diye tanmlanan
Halebi, nsanl Uyun, Kabe'nin inas bal allnda. Begavi, Bakara sre-
si 127. ayet aklamasnda; Kurtubi, En'am suresi balang/mukaddime ksmndaAdem' i n bu h i ky esi ni anlat yorla r.
15
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
13/355
dier dinlerin mensuplar tarafndan ilk defa yapld konusun-
daki kantlar gl; ancak slamiyet gelince buray kendine ma-
bet olarak semi ve doru olmayan baz yaktrmalarda bulun-
mak suretiyle tm tarihi gerekleri gz ard etmitir.
Bilindii gibi Kabe'nin bugnk misyonu daha nce Ku-
ds'teki Mescidi Aksa'ya aitti. Hz. Muhammed gelince bu kut-
siyeti alp Kabe'ye, kendi memleketine verdi. Byle yaptktan
sonra da, yeni bir ayet geldi: 'Baz beyinsizler diyecekler ki var
olan kbleden (Mescidi Aksa 'dan) hangi nedenle evrildiler, ya-
ni kble niye deiti? Hlbuki dou da bat da Allah'ndr. 'YaniAllah'tan sual edilmez, deitirmise kar koymakitiraz etmek
yoktur eklinde ilgin bir ayettir bu. 2
imdi de sanki byle deil mi? Yllardr hep tartlyor; s-
tanbul'daki Ayasofya'y camiye evirelim mi evirmeyelim mi
diye. u an birok lkede cami olarak bilinen mabetler, aslnda
balangta farkl inanlar tarafndan ina edilmitir; ancak yne-
tim el deitirince bunlar camiye evrilmitir. Gnmzde de i-gal edilen corafyalarn il, ile, ky, da, vadi, rmak vs adlan
deitirilmiyor mu?
Kur'an'n kkeniyle ilgili vereceim bilgiler arasnda Ka-
be'yle alakal nemli baz ipular var; hemen izah edelim. Hz.
Muhammed henz 35 yandayken ve daha peygamberlik fikri
ortalkta yokken, Kabe tamir ediliyor ve o srada Sryanice
yazlm iki kitap/ belge Kabe'nin temelinde ve Makam b-
rahim denilen yerde ele geiyor. Hatta bu tamirat srasnda altn
gm hazineler de kyor ve talan ediliyor. Bu arada talan
edenlerden Dveyk ad nda biri yakalanyor ve eli kesiliyor . Ka-
be 'de hazinelerin olduunu Hz. Muhammed de dile getiriyor. Ta-
bi ki tamirat esnasnda alnanlar hari; daha sonra kendi za-
mannda da bu hazineler orada duruyormu. Mesela ei Aye
yle diyor: "Muhammed bir gn bana, 'nsanlar cahil olma-
sayd ben Kabe iindeki hazineleri kartldm' dedi." Bu, enbata Mslim'de geiyor.3 Anlalan, Hz. Muhammed kendi za
B akara, 14 2.
Mslim, Hac ksm, bab 69, no: 1333.
16
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
14/355
inannda o hazinelere dokunmam. O halde onlara ne oldu, h-
l duruyorlar m, yoksa birileri mi alm? Bilmiyoruz. Bu olay-
dan da anlald kadaryla, demek ki Kur'an'da geen,
'Hrszlk yapan erkek ve kadnn, yaptklarna karlk Allah 'tan
bir ceza olarak ellerini kesin!'4 ceza ynte mi ok eski; Hz. Mu-
hammed ise, bu gelenee ancak onay vermi oluyor, tanr buyru-
u olarak kabul ediyor ve ona ba eiyor.
slamiyet yayldktan sonra hl Kabe iinde birok ekil (re-
sim, heykel) vard ve onlar arasnda Hz. sa ve annesinin de re-
sim figrleri vard. Hatta bir ara Hz. Muhammed eybe adnda-
ki kiiye, 'Hepsini kboz; ancak Hz. sa ile Meryem 'in resimle-rine dkutvva!' diyor ve onlara dok unul muyo r. 5 Kaynaklarda bu
resimlerin Mekke'nin fethi srasnda Kabe'de durduu ve o sra-
da Muhammed'in, 'Hz. sa ile annesininkinc karmayn!"dedi-
i anlatlyor.
Bunu unun iin yazdm: Bir taraftan Kabe temelinden Sr
yanice belgeler kyor, dier taraftan bugnk kiliselerde oldu-
u gibi Hz. sa ile annesinin resimleriyle Kabe sslenmi durum-
da. Bu aslnda baz eyleri artryor: Demek ki bu mabet, de-
iik inan mensuplar arasnda hep el deitirmi; kim o coraf-
yaya hakim olmusa oray kendi inan merkezi haline getirmi.
Bu bir bakma undan da nemli: Hani Ebrehe gelip Kabe'yi
ykmak islerken o, 'Bbabil Kularn' gnderip onu ve askerleri-
ni yok etmeyi bildiriyor, Kur'an'da 'Fil' suresi nde. Bir taraftan
brakmyor ki Ebrehe gelsin zarar versin; dier taraftan da tarih
boyunca hep deiik batl inanlarn merkezi haline gelmi bir
4 Maidc, 38.
" a) Ezreki,Ahbari Mekke, 1/251. Burada birok rivayet anlatlr,
b) bni li t im. Siyer, Bina UI K bc ksm nd a, . 1/220 24 8.
C) bni shak, Siyer. 1/152 vd.
d) bni Kesir, filBidaye ve'l Nihaye adl eseri, 'Kurey'in Kabe'yi Yeniden
na Etmesi' blmnde, e. 2/370.
e) Kela, 'Eliktifa., 1/163 vd.
1) Halebi, Insa'l uyun. Bina'Ul Kabe ve Hz. Muhammed'in nesebi blmn-
de anlatyor.
g) Salibi, Sbll Hda, 2/231. Kabe ksmnda.
17
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
15/355
yere tanr da seyirci kalyor. En azndan slami kaynaklarn da
kabul ettii u gereklik var: Hz. Muhammed henz peygamber-
lik iddiasnda bulunmadan nce Kabe'nin iinde 360 put vard.
Peki niye Ebrehe'ye kar sert davranlm; ancak bunlara da gz
yumulmu diye sorulmaz m?
Neyse asl konuya devam edelim:
kan belgeler kimde kald sorusuna gelince; o dnem Mek-
ke'nin ynetimi Hz. Muhammed'in soyuna aitti. Mesela pey-
gamberin dedesi Abdlmuttalib hayatta iken ynetici oydu.
Onun lmnden sonra ynetimi Hz. Ali'nin babas devralyor.
Yani o belgelerin Hz. M uh a m me d ' in eline gemesi konusundaherhangi bir zorluk yoktu. Paramaddiyat olsayd kabul edilme-
yebilirdi. Kald ki ynelim onlarda olunca elbelle kan bu gibi
belgeler de onlarn eline gemitir. Sunacam bilgiler birok s-
lami kaynakla anlatlyor. rnein; en eski tarihiler bni s
hak, bni Iiiam, Salihi gibileri, Kabe tamiri srasnda U bel-
genin ortaya ktn yazyorlar. Herkes gc orannda bu
almada yer alyor. Hz. Muhammed de onlar gibi bu ite yer
alyor, amele gibi alyor. Kendisi de Kabe tamirinde alma-
ya balaynca, amcas Abbas, 'Pciemulm omzuna al ylesine
ta ek; yoksa yara olur!' diyor. H z. M uh a m m ed bir ara ta e-
kerken yere dp baylyor; akl bana gelince, 'Avret yerimi
rtn! 'diye sesleniyor. Bu olay Buhari'de birka yerde ve Ms-
l im'de anlatlyor.6 te bu alma esnasnda biri Kabe'nin teme-
linden, dieri de Makan brahim denilen yerden iki belge/ki-
tap ortaya kyor. Bunlar "Sryanice"olarak yazlan eserler. unot da nemli: O kan kitab okuyan kii daha sonra u ifadeyi
kullanyor: 'Bu belgelerde yazlanlar size tam okuyup alat
saydm bam belaya girerdin diyor. Kim bilir belki de diyecek
6 Bluri:
a) Nama/, blm, bab 8, no: 364.
b ) Hac, bab 4 2 , no : LS 82 .
c) Menakibi Ensar, Bnyan'l Kbc ksmmla, bab 25, no: 3829.
d) Mslim, Hayz ksm, no: 340.
7 Bu aklama, Askalani, El sabe fi temyizis'Sahabc adl yaplnda Esvcd bin
Abd'dan aktaryor.
18
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
16/355
t i ama bam belaya girer diye sess iz kalmay tercih ediyor. Yok-
sa niye, anlatsam bam belaya girer desin ki !
Mslman yazarlar bu belgelerin iini boaltmak iin eften
pften yorumlar uydurmular ; ancak onlar n bu g ibi a k lama-larnn birer yakt rmauydurma olduu, hem farkl s lami kay-
naklardaki bilgi lerden anlal yor, hem de mantksal olarak bu
y o r u m la r n d o r u o lm a d belli o lu yo r. M esela y le d e n i l iy o r :
O kan kitaplarda yazl ym ki, ben tanr olarak kinat ya-
rattmdan beri buray da kutsal bir mabet olarak yarattm, bu
corafyada yaayanlarn r zk dnyann her yerinden buraya
akar. Bir de, Kabe iindeki hazinelere kimse karmasn diye
tanr bir e jderhay oraya grevlendirmi, Kabe iindeki o hazine-leri tam be yz yl korumu ekl inde mitolojik r ivayetler an-
latl yor. Peki, madem be yz yl boyunca tanr emriyle o ejder-
ha o hazineleri korumu, bu durumda sorulmaz m ki o hazineler
ilerden geldi ve tanr kimler iin korudu, bunlar daha sonra ne ol-
du, kimin el ine geti? nk az nce de hadis sundum ki, Hz.
M u h a m m e d k e n d i z a m a n n d a o h a z i n e l e r e d o k u n m a m . O n u n
iin diyorum; madem yleyse tanr onlar kimler iin korumuve o a ltn lara ne o lm u t u r ?
u bir gerek k i , Hz. Muhammed dneminde o corafyada
hem yerel inanlar vard, hem de Mecusilik, Hristiyanlk ve Ya-
hudi l ik yaygnd . Mesela Rabia, Gassan, Kudaa, Tel ibe, Cza
me gibi birok kabile Hrist iyan'd. Temim oullar Mecusi idi.
Hz. Muhammed' in, s lamiyet ' i kabul e ts in d iye kendis ine 100
deve verdii A'kra' bin Habis Mecusi idi. Himyer, Beni Kenane,
Beni Hars ve Kinde tarafndakiler ise Yahudi idi. 8 Tabi ki o d-
nem iin politiksiyasi adan en gl olanlar Yahdilcrdi. Hz.
M u h a m m e d Buhari ve Mslim'e a l nan bir hadis inde, Yahudi-
lerden lek on kii beni kabul etseydi, tm Yahudiler inanrd di-
yor. Yani, onlar alt e t m e n i n ok z o r o ld u u n u belirtiyor.
8
a) Ibii Kuteybe, elMearif, s. 339.b) Canz. Kitabl Hcycvan, 7/2 Ki
9 Buhari , Mcnakib i Ensar, Hz. Mu h a mme d' e gele n Yahudiler bal allnda.
B ab 52 , n o : 3941. Msl im, Stati Mnal'kin, n o : 2793.
19
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
17/355
Hz. Muhammed projesini olutururken, en ok onlarn ki-
tabndan (Tevrat'tan) yararlanyor. ncil 'de, peygamber diye bi-
linen o eski srail oullarnn hikyeleri anlatlmyor. O yzden
Muhammed en ok Tevrat'tan yararlanm. Bir taraftan kitap-
larndan yararlanyor, dier taraftan onlar azl dman olarak
ilan ediyor. Bu da iin bir baka yn.
zzet Derveze unlar aktaryor: MekkeHicaz Araplar, ba-
ta am ve Yemen olmak zere deiik evre lkelerine ticaret gi-
bi nedenlerle gidip gelirlerdi ve bunun sonucu olarak da Yahudi-
lik, Hristiyanlk ve dier dinler hakknda fazla malumata sahip
olmulard. Hatla bir ksm Hristiyan, bir ksm da Yahudilik di-
nini kabul etmiti. yle ki bu dinlerin mezheplerini ve tartmal
tarlmasz konularn ok iyi bilirlerdi. Derveze 'nin anlatmakisledii u: O zaman bu dini hikyeleri bilen birok insan Mek-
ke ehrinde yayordu. Bunu, "SiyerJ Nebi"adl yaptnda bir
balk altnda anlatrken, bi r baka kaynanda da bu konuda da-
ha teferruatl malumat verdiini de ekliyor. 1 0
Kur'an'n kkenine k tutacak bilgiler olduundan ve insan-
lar, 'te Muhammed, kendi bilgilerini benzer kanallardan
salyor'demesinler diye, slami kaynaklarda bu Kabe onarm
srasnda ele geen o yazl belgelerin ierii hakknda gerek
anlamda (birka mitolojik madde dnda) bilgi verilmemi; bu-
nu az nce de belirttim. Hatta kan o Sryanice belgeler ne ol-
du sorusuna aklk da yok. Belgelerden yararlandktan sonra
onlar imha ettikleri kesin. Ama slami kaynaklarda Kabe teme-
linden kan o belgelerin Sryanice olduu yazlyor. Bu tespiti-
miz imdilik dursun.
b) Zeyd bin Sabit'in Sryanice renmesi
Hz. Muhammed Medine'ye hicretinin ilk yllarnda Yahudi
asll Zeyd bin Sabit'e, 'Bana Sryanice yazargelir. Ben, Yahu
zzet Derveze, Sireti Nebi, 1/327 ve sonras. Szn etlii dier kitab ise,
Asr i Nebi ve Bi et l Ka ble' l Bi ' se ya ni Hz . Mu h a mme d ' i n za ma n ve peyga m-
ber li kten nceki e vresi .
20
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
18/355
dilerin, bakalarnn srlarm bilmelerini istemiyorum. Onun iin
sen gel de bu Sryaniceyi ren, bana lazmsn' diyor. Zeyd,
'Ksa bir zamanda, 2 hafta iinde ben bu dili rendim: Hem ge-
len mektuplar okuyabiliyordum, hem de sahiplerine yant verebi-liyordum' diye anlatyor. Bi r kere yabanc bir dili iki hafta gibi
ksa bir srede renmek, hele Zeyd'in dedii gibi diplomatik d-
zeydeki yazlar zmek ve onlara yazl olarak yant vermek d-
zeyinde gelitirmek hi de mmkn deildir. Burada gerek d
bir aklamann olduu kesin; ancak nemli olan Hz. Muham-
med'in Sryanice renmek iin Zeyd'c verdii grevdir. 1 1
Buradan u ortaya kyor: Hatice tccarzengin bir kadn;onun eline deiik yerlerden mutlaka baka belgeler de gemi-
tir. Varaka hayatta olduu srece Muhammed, Hatice ve Varaka,
Hatice'nin evinde hem bu belgeler, hem de dier birok dinler
konusunda almalar yrtm; Hatice'nin evini adeta karargh
gibi kullanmlardr. (Varaka olayn az sonra anlatacam.) Da-
ha sonra Varaka vefat edince, kalan yerden bu belgelerden anla-
yan birinin devam etmesi lazmd. te bu konuda da Zeyd gibi
zeki ve yetim birinin ayarlanmas en uygun olanyd. Nitekim
Zeyd bu grevi gzelce yerine getiriyor. Tabi ki Varaka'nn l-
myle Medine'ye gei ve bu arada Zeyd'i ayarlama arasnda bi-
raz zaman var. Ben, ille de Varaka'nn boluunu Zeyd hemen
kapatmtrdemiyorum. Ama Zeyd, Medine dnemi iin nemli
bir elemandr. Yoksa Varaka gibi konulara vakf birok uzman
vard Mek ke 'd e . Bunlar baka kaynamda detaylca iledim.
Burada da benzer bilgiler sunacam.1 2
slami kaynaklarda deniliyor ki, Zeyd bu Sryanice dilini o
zamanlar Medine'deki Sryanice medreselerinde renmi. 1 3
Peki, o zamanki Medine'de bu kadar aktif Sryanice medreseler
11 a) bni S a ' d ,Tabakat, 2 / 4 3 0 .
b) Hindi, Kenz, no: 3705737060'a kadar.
c) Ebu Davud, Snen. lim1. bab.
d) bni Ebi Davud, Mesahif, Ccm'ul Kur'an ksmnda, 1/143.e) Belazuri, FtuhI Buldan, s. 663.
12 Kur 'a n' n Kkeni adl a l ma m, h eme n ilk balarda.
13 Hindi, KenzI Unma l, no: 37 05 7. Fedai l, Ze yd b. Sa bit ks mnda .
21
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
19/355
mi vard? Yoksa Zeyd daha nce mi bu dili biliyordu; bilmise
nerede renmiti'. ' Yoksa oralar bir ara Sryanilerin hkimiyeti-
ne mi gemiti?
Hz. Muhammed iin u avantaj da vard: O zamann Yahudi-leri Tevrat' kendi dilleriyle okur, Arapa olarak Mslmanlara
anlatrlard. Bu, zaten Diyanete tercme edilen Tecridi Sarih'ic
de anlatlyor. 1 4 zzet Derveze'nin de belirttii gibi inanlar o
kadar i ie girmiti ki, birbirlerinden etkilenmemesi, yararlan-
mamas mmkn deildi.
O dnemdeki Ortadou'da rfdet ve inanlarn birbirlerini
nasl etkiledikleri konusunda somut bir rnek vermekte yarar
var: Hz. Muhammed Me dine ' ye gemeyene kadar Medine halk
iki bayrama inanr, onlar kutlard. Bunlarn adlar da her yl 21
Mart'ta kullanan 'Nevroz'bayramyla yine o zaman Mezopotam-
ya halklar taralndan her yl 22 Eyll 'de kutlanan 'Mihri
can/Mihriban' bay ram yd ve Medi neli lcr de bunlar kutla rd,
yani bu iki bayramn k yeri oras olmad halde, oralara ka-
dar yaylmt ve o halklar tarafndan kutlanrd. 1 5 O dnem tek-
noloji gelimemiti ama iletiim bir ekilde salanabiliyordu.Zeyd'le ilgili u nemli notu yazmakta yarar var: Hz. Mu-
hammed Medine'ye gelince halk kendisini karlyor. O zaman
Zeyd b. Sabit de karlayanlar arasndadr. Zeyd'in, 'Ben o za-
man 11 yandaydm'eklinde ak lama s var. 1 6
Zeyd anlatyor: Karlamaya gelenler o srada Hz. Muham
med'e, 'Bu ocuk/ yani Zeyd sana gelen Kur'an surelerinden
17sini okuyabiliyor' deyince, ben Muhammed'in yannda onlar
okumaya baladm, kendisi beni dinledi ve hayretler iinde kald}1
1 4 Tecridi Sarili, Diy an et ter cmesi no: 1679. Buhari , Tcf si s hol m, bab 11,
no: 4485 ve Tevhid, no: 7542.
Diyanetin tercmesi Tecridi Sarih no: 513'n erhi, cilt 3/ 157. Ebu Da-
v ud'un Trke tercmesi 1/675. Burada h em Nev r oz, h em de Mi h r ican isiml er i var.
Prof. brahim Cana n. Ktbi Si lle tercmesi 13/ 133 .. .
^ Kenz'l Ummal. no: 37055 hadis, Fedaii ksm, Zeyd b. Sabit blm. Zc
hebi, Sireti A'lem, Zeyd b. Sabit ksmnda.
*^ a) Tirnizi, stizan, no: 2934.
b) Be lazu r i , Ftuhl Bu lda n, s. 673 .
2 2
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
20/355
Bir kere Hz. Muhammed henz Medine'ye gemeden o ufak
ocuun Kur'an'dan bu kadar sure ezberlemesi akldan uzak bir
eydir. nk en bataZehebi gibi bir slam dnr, Hz. Mu-
hammed Medine'ye gelince Zeyd Ii yandayd ve yeni Msl-
man olduli diyor. Peki , bu du ru md a 17 sureyi ne za ma n ren-
miti? Burada benim anladm u: Kur'an'da peygamber diye
geen ve olaylar Tevrat'tan alnan YusufZleyha, AdemHav
va, brahimoullar shak ve smail, Nuh, Lt ve birounun hi-
kyelerini ocuk babalarndan renmi ve bu karlamada bun-
lar anlatm olabilir. Ancak tabi ki slam tarihileri bunu abartp
Kur'an ayetleri eklinde deerlendirmi olabilirler. Bunun ger-ekle ilgisi yok. nk dediim gibi Zeyd hem 11 yanda bir
ocuk, hem Yahudi bir aileden gelme, hem de ondan nce sla-
miyet oraya daha girmemiti. Ferdi dzeyde Mslman olmu
olanlar olabilir; ancak bu denli kkl bir tedrisat henz sz ko-
nusu deildi. Hz. Muhammed 450 km uzaktaki Mekke'den Me-
dine'ye yeni geliyordu ve halk onu karlamaya gidiyordu. Yani
bir kere o ana kadar koullar Kur 'an ' n ezberlenmesi iin uygundeildi Medine'de. Dier yandan zaten yazl ayet diye bir ey
yoktu Muhammed zamannda. Sadece szl olarak bir eyler an-
latlyordu. Fikirlerini yazya dkelim dncesi ancak halife
Ebubekir zamannda ortaya atlyor. Zaten bu almamda
arlkl olarak bunlar anlatacam.
Zeyd'in babas, Hz. Muhammed Medine'ye hicret etmeden
56 yl nce meydana gelen "Buas"harbinde ldrlmt. Busava Medine'de yaayan Evs ve Hazrec kabileleri arasnda ya-
anmt. Bu atmada nerdeyse yallardan hemen hemen hi
kimse kalmam; ou ldrlmt. Zaten Muhammed'in ko-
layca Medine'ye yerleip taban bulmasnn en nemli nedeni,
Medine'de yaayanlar arasndaki i ekimeler, kavgalard. Yani
bir bakma halk, aman ne olur bir yabanc gelsin de ynetimi ele
alsn, bundan daha iyidir, demek durumuna gelmiti. Bu, Hz.Muhammed iin nemli bir avantajd.
Siyeri A'lem, Zeyd bin Sabit ksmnda.
23
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
21/355
Zeyd, az ok Yahudi inanlarn biliyordu. Hele Sryaniceyi
rendii/veya daha nce bildii iin Muhammed'in yannda da-
ha da popler oluyordu; tam da Muhammed'in iine yarar bir ki-
iydi. Ayrca hem mer kendi halifelii dneminde 23 kez onuMedine'de kendi yerine vekil tayin ediyor, hem de halife Osman.
bni Esir, 'Zeyd halife Osma n' severdi, ondan yanayd' diyor.
Dorudur. nk Osman Kur'an'n bir araya getirilmesi veya
oluturulmas iin onu komisyon bakan yapmsa (ki
yapmtr) ve ilerde Zeyd konusunda deineceim gibi ona eko-
nomik imknlar saladysa elbette ki Zeyd onu sever. 1 9
Hz. Muhammed Medine'ye geite Zeyd'in yeteneklerini g-
rnce onu yanna alr, kendine ktip yapar ve gitgide Zeyd'in
yldz parlamaya balar. Bugn mevcut bulunan Kur'an nsha-
lar Zeyd'in bakanlk ettii komisyonun rndr.
branice o zaman halk arasnda yaygnd. Az nce de belirtil-
dii gibi, Yahudiler bir ynyle de Tevrat' Arapaya evirip bu
yntemle dinlerini insanlara ulatrmaya alrlard. Yani Tevrat
bi lgi si halk czdinde adeta ezberlenmiti. Hele iindeki hikye-
ler ok fazla merak uyandrd iin daha da cazip geliyordu in-sanlara: YusufZleyha, demHavva, SleymanBelks vs.
Halk ncil'e de yabanc deildi; bu konuda da sknt yoktu. r-
nein; Hatice'nin amcaolu Varaka, ncil'in hem Arapa olarak,
hem de branice evirilerini yapp kitap halinde yazard. Ksa-
cas, o zaman isteyen kii hem Tevrat, hem de ncil'den kolayca
yararlanabiliyordu.
O zamann hikayecileri mehurdu. Mesela Temimdari,
Kur'an ve Tevrat'ta anlatlan hikyeleri camilerde anlatyordu.bni ebbe (173262) "Medine Tarihi" adl yaptnda bu gibi
hikayecilerden ok sz eder. Bir eserinde, bu eski inanlar Cu-
ma gnleri camide halka anlatsn diye, hem halife mer, hem de
halife Osman Temimdari 'ye izin vermilerdi, diye yazyor.2 0
l y a) Buhari, Bed'l Halk, Hz. Ay e'd en ri va yetle.. . Mika t'l Mesa bi h, no: 155.
b) Hindi, Kenzl Um ma l , no: 3 70 55 3 7 060 .
e) Ebu Davud, lim ksmnda, hemen bataki hadislerde, no: 3645.
d) bni Esir, sdtil Gab e, Ze yd b. Sab it md, no : 1824 .
2 0 bni ebbe, Ta ri hi Medi ne, s. 1/11.
24
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
22/355
Burada Hz. Muhammed'in elinde bulunan Sryanice belge-
lerle Zeyd'in bu dili renmesi olay arasnda bir ba kurmak ih-
timal dahilindedir. Yani Muhammed, bu gibi gizli belgeleri z-
mek, onlardan yararlanmak iin Zeyd'e, 'Bu dili ren bana
lazmsn' diye grev vermitir. Yoksa o gnlerde hangi devlet
Sryanice konuurdu ki bu dilde Muhammed'le mektuplasn?
Bir kere byle bir iddia tarihi gereklere terstir. Zeyd bin Sabil'e
Sryanice yazy renme teklifi Medine dneminin 4. ylna
denk geliyor ki, o zaman kendisi henz 15 yalarnda. unu bir
daha belirtmekte yarar var: Hz. Muhammed Medine'ye g etti-
i srada Medine'de yaayan Evs ve Hazrec kabilelerinden Arap-a okuyup yazanlar ok azd. slamiyet'in ilk yllarnda bu say
on kiiyi gemiyordu. Hatta bu on kiinin isimleri kaynaklarda
anlatlyor.2 1 Bu du ru md a 11 ya nda ki Ze yd 'i n Arapay iyi bil-
me olasl ortadan kalkm oluyor.
Deniliyor ki, Zeyd Muhammcd'i karlamaya geldiinde
Kur'an'dan on yedi sureyi ezbere biliyormu. slamiyet'ten n-
ce Medine'deki Arapann durumu bu iken ve henz dini faali-yet de Medine 'de yok iken Zeyd nasl Arapay renip bu ka-
dar sureyi ezberleyebildi? Bunun abart olduu kesin. Bir de iler-
de bahsedeceim gibi, Zeyd Yahudi bir babadan yetim kalmt.
Yahudilerin ne kadar kltrlerine bal olduklar bilinen bir ger-
ektir. Bunu Hz. Muhammed de dile getirmiti: On Yahudi beni
kabul etseydi tm Yahudiler bana inanrd, diyordu. te Zeyd'in
Yahudi bir ailenin ocuu olmas, onun Arapay ve hele bu ka-dar iyi Kur'an' bilmesi daha da zorlar. Zeyd'in Sryanice
renmesiyle ilgili verdiim bilgiler imdilik burada dursun;
baln sonuna doru hepsini bir noktada birletireceim.
21 Belazu ri , Ftuhl Buld an' n son ayi ala r nda, s. 673 ' te .unlar gei yor :
Sa'd b. Ubade, Mnzir b. Amr, bey b. Ka'b, Zeyd b. Sabit, Rab'i' b. Malik, seyd
b, udeyr, M'a n b. Adi yy, Bei r b. S a 'd, S a ' d b. Ra bi ', Ev s b. Ha v el l i , Abdul la h b.
bey Arapa biliyorlard diye belirtiliyor.
25
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
23/355
c) Halife mer'in Dndrc Aklamalar
Az nceki belgelere (Kabe temelinden kan Sryanice yaz la-
ra) paralel olarak Kur'an'n olumasna k tutacak farkl bazipularn halife mer'den verelim. Baka kaynaklarmda
mer'in Hz. Muhanmcd'c kar ne kadar etkili olduunu, Hz.
Muhammed'in onun ou fikirlerine ne kadar deer verdiini r-
neklerle izah etmitim. Burada ise mer'den farkl baz bilgiler
sunacam. Bunu anlatrken, bilinsin ki o zaman her taraf belge-
lerle doluydu. Yazl belgelerden ziyade; halk szl olarak zaten
eski dinler hakknda malumat sahibiydi. Bugn Mslmanlardan
da okuyan olsun, okumayan olsun sorulsa, herkes zekt, hac,
namaz, oru... yani bu temel bilgiler hakknda bir eyler bilmek-
tedir. O zaman da byleydi. Kald ki daha nce de belirtildii gibi
ayrca yazl belgelerde vard ve onlara kolayca lalabilinirdi.
Halife mer bir gn birinin yanndan geerken, adamn bir
kitap okuduunu (Tevrat'tan blmler) duyuyor. mer yaklak
bir saat adamn okuduklarn dinliyor ve ok etkileniyor. Bu ara-
da adama sorar, bundan bana da yazar msn, diye. Adam olum-lu yant verir, mer pazara giderek bir deri paras alr (o zaman
kt yoktu; yaz iin deri gibi malzemeler kullanlyordu) ve
adamn yanna gelir. Adam derinin her iki yzne o kitaptan
yazp m e r ' e veri r. m e r ' i n ii bitince doruca Hz. Muham-
med'in yanma gidip o yazlar okumaya balar. O kendine gre
iyi bir i yaptn sanr. Ama Muhammed ylesine bozulur ki,
orda bulunanlardan biri mer'e, 'Sen ne okudun; baksana II/..
Muhammed'in yz ne kadar kpkrmz oldu, bozuldu,!'der.Sz, deri paralan zerine yazlardan almken burada Mu
hammed'den asrlar nce yaam olan ve felsefesi tm kutsal
dinlere k tutan Zerdt'n kitab Avesta'mn o zaman zerineyazld malzeme hatrma geldi. Avesta'y 12 bin kz derisi
zerine yazyorlar o zaman. Byk skender Mezopotamya'y
istila edince bunlardan, ele geirdii yaklak 17 ciltlik ksmn
yakyor. u an var olan Avesta'y, o zaman bu istila nedeniyleHindistan'a kaanlar beraberlerinde gtrp kurtaryorlar. 2 2
Av es ta , Esat Ayata , s. 1 1 . 3 . bask , Kora yay., 20 11 st.
26
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
24/355
Evet; insanlk ok eski; hayat Hz. Muhammed'le balamyor.
Ayn konuda halife me r 'de n farkl bi r olay daha anlatalm:
merbir gn Hz. Muhammed'e gelerek, 'Beni KureyzaYahudi
rindenbir dostum bana Tevrat'tanbir blm yazp verdi, sanasunabilir miyim'?' deyince, Hz. Muhammed ok bozulur. O sra-
da Abdullah adnda bir sahabi mer'e, 'Allah senden akl alm
m; baksana Muhammcd ne kadar bozuldu', der. Sonuta mer
zr dilercesine, 'Yemin olsun ki ben Allah'a inanrm, seni de
hak peygamber bilirim, dinim de slam'dr' aklamasnda bulu-
nur. O arada Hz. Muhammcd, ayet 'Musa u an hayatta olsa ve
siz beni deil onu tercih ederseniz,, ne ben sizin peygamberini-
zim, ne de siz benim mmetim' ifadesini kullanr. 2 3
Bir gn adamn biri halife mer'e, 'Yaptmz basknlarda
ehirleri ele geirirken ilgin bir kitap elimize geti. Bu kitapta
ok nemli yazlar var' deyince, mer o adam krbalyor:
'Kur'an dnda baka kaynaklar kurcalamayn' diyor. Yine bir
gn mer duyuyor ki, adamn birinde Tevrat'tan Dantel blm
varm. Hemen onu aryor ve cezalandrmak isliyor. Adam
ona, 'Bana karma, ben bunu imha ederim' deyince, mer ken-disini serbest brakyor. 2 4
23 a)A. Rezzak, MuSannaf,nb: 10163 10164.l) bui Kesir, Kendi tefsiri, Ali imn suresi. H2. ayel. Ve Yusuf:suresi, 3. ayel
klamasnda.
e) Syuli , kendi tefsiri 'Diirrl Mens ur '. Yusuf sures i 13 ile Ali ninin sure-
ni H2. ayetin aklama ksmnda.
l) Mezhep lideri Ahmet b. 1 lanbcl de hunu. hadisii Abdllal bin Sahil ksmndalemi.
i c) Heyse mi, Mce ne ' u Zevaicl. no: 805KIO. "Pe yga mbe re kar ki mse ye s z
yok!" blmnde.
f) Ayrca halife mer' in bir Yahudidcn alp Muhammed'e gelinlii yazlarla
h'il detayl aklamalar ve kaynaklar. Dr. Muhammcd b, Abdullah elMes'ari'nin
l 11 ald Kitabu Mulasebelil dkkan adl eserinde gemekledir.
g) Hindi, Kcnz'l Unal. no: 1625. 1628 ve 1632. Burada ayrca ASkari'nin
'Mevaiz' adl yaptnda; bni Drcys'in ise. 'Fcdaili Kur'a'da bunu yazdklarn
nliyor.h) llercvi. Zemml kelam. 3/94. no: 590 ve 591.
24 a) Hindi, Kenz, no: 1632.
h) A. Rezza k, Musa nna! ', no: 10166.
27
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
25/355
Benzer bir olay da yle: Hz. Muhammed'in elerinden Hai'sa
(ki ayn zamanda halife mer'in kz) bir deri parasn Hz. Mu
hammed'e getiriyor. zerinde Tevrat'ta anlatlan biimiyle Hz.
Yusuf olay yaz lym . Hafta o yazlar Hz. Muhammed'e oku-
yunca, onun morali bozuluyor ve unu diyor: 'Eer u m Yusuf
mezardan kalksa ve siz de onu bana tevih ederseniz, bilin ki da-
lalete dm olacaksnz.' Hafsa'nn bu hadisi birok slami kay-
nakta anlatlmaktadr.2 5 Bellidir ki, mer o kadar Yahudi inan-
laryla ili dlym ve getirdii belgeler o kadar okmu ki, artk
bir taraftan da onun kz Hafsa Hz. Muhamme d' e get ir ir olmu.
Tevrat kltr o dnem Hicaz blgesinde ok yaylmt.Ebu Hreyre, 'Yahudiler Tevrat ' Arapaya tercme edip Ms-
lmanlara anlatrd''diyor, yle ki, halife mer'in de dedii gi-
bi bu inan her tarafta kendini gsteriyordu. 2 6 lk bala mer de
bu belgeler i Mu ha mme d' e getiriyordu; ancak Muhammed' i n ko-
nuya bakn anlaynca, kendisi deiiyor ve belge bulunduran
kiileri cezalandrmaya balyor.
Halit b. Arfete anlalyor: Bir gn mer'in yanndaydm;
adamn biri geldi. Kendisi Sus blgesinden Abdi Kays denilen
kabileye balyd. mer ondan sordu: 'Falanca kii deil mi-
sin?" diye. Adam, 'Evet' dedi. mer balad bastonla onu dv-
meye. Adam sordu: 'Suum ne ya mer?'Bu arada mer Yusuf
suresinin bandan ilk ayeti okudu, daha sonra adam da oku-
du. mer yine balad dvmeye ve ona baston vurdu: 'Sen
ayet okudun, buyurun sana sopa' dedi. Adam yine sordu, .sa-
cm ne diye. mer, 'Sen Daniel'in kitabn bulunduruyorsun',dedi. Adam, 'Peki ne yapmam gerekiyor?', diye sordu. mer,
'Onu imha edeceksin, ondan hibir iz brakmayacaksn' dedi ve
gerekesini de belirtti: Ben de senin gibi bir ara ehli kitabn kay
a a) A. Rezza k, Musa nnaf, no: 101 65, c. 6/113 ve 11/110, no: 20 06 1.
b) Be yhaki , uabl man, 7/17 5, no : 4 84 0.
c) Herevi, Zemml Kelam, 3/97, no: 592.
2 6 a) Beyhaki, uabl man, 7/175, no: 4842. Bu hadisin Buhari'de Tefsir, ti
sam ve Tevhit blmlerinde getiini de yazyor.
b) Buhari, Tefsi r, Ba ka r a sures i , 13 6. aye t ba l a m nda, no: 4 2 1 5 , Buhari, tisam
no: 6928, Buhari, Tevhid, no: 7103.
28
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
26/355
Haklarndan kopya yapp Hz. Muhammed'e gtryordum. Ken-
disi benden, 'Bu da ne ya mer?'diye sordu. Ben de dedim ki,
bunlar Tevrat'tm baz kopyalardr; getirdim ki okuyalm, bunlar-
dan istifade edelim, bilgimizi artralm. O srada baktm ki yz
kpkrmz olmu, ok bozulduunu anladm. Artk namaz vak-
tiydi, ezan okundu. Crmicle herkes onun suratna baknca ok
kzgn olduunu anlad. Bunun zerine ona yaklap 'Hayrdr,
bir yere baskn m var, sava m var?' diye sordular. O da bu olup
bitenlere kar bi r aklama yapt. le bu yzden ben K ur ' a n
dnda herhangi bir belge bulsam kabul etmem diyor. Ar-
kasndan da uzunca bir aklama yapyor.2 7
mer'in szn ettii Daniel, Tevrat'ta geiyor (s. 840855)
ve orada ona ayrca 15 sayfalk da yer veriliyor, srail oul-
larndan nemli bir isim ve Babil kral Nebukadnesar Kuds'
ele geirip Yahudileri Babil'e srdnde, o da ilerinde vardr
ve o srgn hayatnda Mezopotamya 'ya yerleen Zerdt inan-
larn renip Yahudi kltrnn deiimi noktasnda nemli
katks olan bir isimdir.
Var olan bilgilere bakldnda, aslnda mer ' in bu konuda
birka kez Tevrat ' la ilgili belge ve bilgiler getirdii kesin. me r
zaten hep Yahudilerle yakn iliki iindeydi; bunu kendisi de
uzunca bir hadiste anlatyor! Ben de Yahudilerin dini ayinlerine
katlyordum. Bir ara bana dediler ki, ashab arasnda en ok seni
severiz. nk sen bize ilgi duyar, aramza girersin. Gitmemin
nedeni de, bakyordum ki Tevrat'la Kur'an ayn eyleri syl-
yorlar, bu yzden giderdim, diyor. 2 8 mer'in bu Tevrat kltr-ne sempatisi halifelii zamannda da devam ediyor. Mesela
Ka'bu'lAhbar mehurdur. Kendisi aslen Yemenlidir. Hz. Mu
lamned zamannda vard; ancak Ebubekir veya Osman za-
mannda Mslman olur. Tabi ki o da nasl olmusa. nk Hz.
Muhammed'in lmnden sonra tm blgelerde Mslmanlar
dini terk edince, Ebubekir onlara kar sava ayor ve Msl
Heyse mi, Mecme uz Zev ai d, no: X57. Sel ef denilen gemi le re uyma
ksmnda. I. cill.
28 Kenz, Tefsir blm. Bakara suresi no: 4222.
2 9
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
27/355
manlar bir daha toparlanyorlar. te Ka'b da bu korkunun sonu-
cu slamiyet'i benimseyenlerden biri. Neyse konu bu deil.
mer artk halifedir. Bir gn Ka'b onun hakknda; 'Biliyor mu-
sun Tevrat'ta unlar yazlyd: Bir gn gelecek, salil/temiz birkul srail oullarna bal memleketleri fethedecek (Hani mer
Kuds' alm, adam buna iaret ediyor. Aslnda Tevrat'la byle
bir bilgi zaten sz konusu deil. Adam bilerek m e r ' e yaranmak
iin yapyor. Tabi ki onun bu abartl szleri hele loplum iinde
olunca mer'in daha da houna gidiyor). 'O insan Mslman-
lara efkatli, kfirlere kar da ok serttir. Ayrca ok effaf biri-
dir: i ve d, sz ile eylemi hep ayndr. Onun yannda torpil
yoktur. Yabancakraba hep ayndr. Ona bal olanlar gece iba-
detle meguller, gndz de dmana kar aslan kesilirler; ancak
birbirlerini sever sayarlar...' eklinde szler syleyerek mer'i
Tevrat'a yerletiriyor. te benzer szlerinden dolay mer onun-
la ok ilgileniyor. Kaynaklarda halife mer'le Ka'b'n hikyele-
ri ok anlatlyor.
Bir gn mer ona, 'Ey Ka'b. bizi Allah'n azabyla korkut!"
diyor. Ka'b balyor anlatmaya: 'Ey mer, biliyor musun; kya-met gn insanolunun 70 peygamber kadar iyilikleri varsa yine
Allah'a kar borludur ' deyince, me r baylyor. Bir ara
aydnca, 'Ey Ka'b, bizi korkutmaya/uyarmaya devam el!" diyor.
Bu sefer Ka'b, 'Cehennem atei o kadar keskindir ki, tek bir
kvlcm yeryzne alsa, btn insanlarn beyni yanar' diyor.
O srada korkudan mer bir daha baylyor. 2 9 Yani Ka'b hikye-
lerde, hurafeler konusunda uzman biri, zaten tarihte bunlarlamehurdur. te s lam i kaynaklardaki ou hikye, mitolojik bil-
gi bu gibi kiilerin rnleridir. Ksacas, mer'in Yahudilerle
ilikisi onun halifelii dneminde de hep devam etmitir.
nl Kur'an yorumcusu Fahrettin erRazi kendi tefsirinde,
Nahl suresi 103. aye tte , "Bazlar, 'Hz. Muhammed'i peygam-
berlie iten, tevik eden aslnda Hatice 'nin kendisidir' diyor-
lard"eklinde bir rivayet ekliyor. Aslnda en doru olan budur.
nk Hatice o gnk artlara gre bilgi bakmndan doluydu.
bni Asakir, Tarihi Dmak, 50/162166. no: 5617.
30
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
28/355
Ayrca Varakaadndabil ge bir kiivard onun yannda.bni Hiam,buadambilgiba
almt, din olarak da Hristiyan'd, bunu ok iyi biliyordu.
Ayrca Yahudilikte de bilgisi fazlayd,30 diyor. u da var ki, Ha-
tice'nin mal, tm Kureylilerin malndan da fazlayd ve Mu
hammed de onun iisi olarak am tarafna gelip Hatice adna ti-
caret yapyordu. Bu sre iinde birka kez de rahip Bahira ile g-
rm, bu gibi konularda ondan da bilgi almt. Hatla kitaplar-
da u da var: Gya Hz. Muhammed, 'Cebrail bana vahiy getir-
di' dedii zaman Ha lice bizzat am' a Bah ira 'ya gidip soruyor:
'Muhammed bu gibi eyleri anlatyor, fikrin nedir?' diye. Hati-
ce, aslen Nineval (Musullu) olan ve birok kitap sahibi olanHristiyan Addas'a da urayp soruyor. 31 Bahira Hatice'ye, 'Mj-
deler olsun size! eytan Cebrail klna giremez. Madem yley-
se dorudur, ein peygamberdir' diyor. Belli ki Hatice bu iki in-
san ve daha nice benzerlerini ok iyi tanyormu. Konumu itiba-
riylebu gayet doal. nko byk birtccardve her kesim-
den mterileri vard.' Bunlara gidiinin nedeni aslnda Muham-
med'in durumunu sormak deil; (ersine onlardan bilgi alp Mu-
hammed'e aktarmakt.
Konuya ilikin ilgin bir rnek verelim; hem de gvenilir ve
en eski slam tarihileri bni Hiam (h. 213. ) ve bni s
hak ' tan (h. 151. ) : I z. M uh am me d he n z bana gelenler i z-
meden, neyin nesi olduunu bilmeden konuyu Hatice'ye ayor:
Biri benimle konuuyor, Cebrail'im diyor. Sence bu ne olabi-
lir?' diye fikrini almak istiyor. Hatice ona, 'Bir gn sana gelirsebana bilgi ver' diyor. Bu arada Cebrail geliyor ve Hz . Muham-
med Hatice'ye, 'te geldi, u an yanmzdadr' diyor. Hatice,
'Peki o zaman kalk, sol dizim zerinde otur' diyor. Muhammed
oturunca Hatice soruyor: 'Cebrail hl burada m?' O, 'Evet'
yantn ver iyor. 'Peki, ka lk bu sefer sa dizim zerinde otur ' di
3 0
a) bni shak, Siyer, s. 163.b) Nmcyr i , Ni h a yef i i ] Er eb, 16 /122 .
*' a) Halebi . insanl Uyun , Vahyin bola mas ks mnda. 1/493.
10 Nveyri, Nihayc'l Ereb. 16/122.
31
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
29/355
yor. Muhammed onu da yapyor ve Hatice yine soruyor: 'Cebra-
il hl burada m?' Kendisi de 'Evet hl burada' diyor. Bu kez,
'Kalk kucamda otur' diyor. Muhammed onu da yapyor ve
Cebrail yine orda, gitmiyor. Son kez Hatice, 'Bu sefer benbasm ayorum' diyor ve a yor. Bundan sonra yine soruyor:
'Hl burada m?' O da 'Hayr; kt!' diyor. Bunun zerine Ha-
tice Muhammed'e, 'Sebat gster, dayan; o Cebrail'dir, sen de
peygambersin. nk Cebrail ba ak kadnlara bakmyor, on-
larn yannda durmuyor' diyor. 3 2 in mitolojik yan bir tarafa;
demek ki onun peygamber olup olmadn test eden, bu konuda
uzman olan Hatice'ymi.
Kadn ksm Kur'an'da bir hitir; ama bu olayda bakyoruz
Hatice baaktrdr ve Muhammed'in peygamber olup ol-
madn kendisi test ediyor. Bir de Muhammed Hatice'nin sa
dizi, sol dizi zerine oturuyor, daha sonra onun kucanda oturu-
yor. Cebrail bunu ayp grmyor, oradan gitmiyor; ancak Halice
ban anca, sanki harama bulamayaym diyerek oray terk
ediyor ve ba ak bir kadna bakmad iin, Cebrail diye kabul
ediliyor Barts, demek Cebrail iin bu kadar nemliymi!Evci; bunlar nemli kiiler anlatyor. lerinde tarihi, tefsir sa-
hibi Taberi de var ve bunlar bunu anlatrken de zevkle an-
latmlar; byle samalk olur mu, bunlar yanltr gibi bir yo-
rumda da bulunmamlar.
Hz. Muhammed bu kadar maln ahveriini yaptna gre,
mantksal olarak onun okuryazar olmad dnlemez. Bir ke-
re okuryazar olmasayd Hatice o byk servetini ona teslim edip,gtr am taraflarnda sat, demezdi. 3 3 Bir de unu dnmek
lazm: Muhammed'in dedesi A. Multalip vefat edince, Muham-
med'in amcas Ebu Talip onun velayetini stlenmitir ve hatta
riski gze alarak onu inanmayanlardan korumutur. Yani Ebu Ta
32 a) bni sh ak, Si yer . 1/270 bni s ha k'tan da alr burada.
b) N vey r i , Ni haye t' UI Ereb, 16 /1 25 .
c) Taberi, Tarih, 2/303.
d) Muhammed Sahih, Bahs' n Ccdid an'il Kur'an, s. 33 .
33A. Rezz ak Nevt'el, Mu h a mme d Resu len, Ncb i yyc n, s. 97.
32
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
30/355
lip Muhammed'i ok seviyordu; bir kere bunda itiraz yok. Hatta
kimileri, yetim kald iin onu kendi oullar Ali ve Cafer'den
de ok seviyordu, diye rivayetler aktarmlar. 3 4 Peki, o zaman ni-
ye iki olu Hz. Ali ve Cafer 'e okumayazma retti de Hz. Mu-
hammed'e retmedi diye sorulmaz m? Bilindii gibi Hz. Ali
Muhammed'in ktibiydi. Yine mer, Osman, Ebubekir okurya-
zard. Neden Muhammed'in yatlar okuryazard da, kendisi b-
rokrat ve hatta kral mevkiinde saylan bir ailenin ocuu ve s-
telik zeki olduu halde okuryazarsz kald? Bunu ilerde zel bir
balk altnda detaylca izah edeceim.
Bir de eer Mekke'de Habee konuanlar yoksa, o zamannasl iletiim kurd ul ar da 12 sefer Habe i st an 'a hicret ett iler!
Demek ki o zaman ticaret sayesinde birok dil biliyorlard. Za-
ten kkken amcas Ebu Talib'le birlikle ticaret amacyla Ye-
men, an tarafna gidip birok ey renmiti. Hatta kendisinin,
'Benden daha iyi Antp bilen yoktur' anlamnda sz var. Ve
bunun gerekesini de kendisi aklamtr: Ben Kurey soyun
danm (yani Mekke'nin brokrat kesiminden geliyorum). Bu po-
zitif bir faktrdr. Ayrca, Sa'd oullarnda all yl kaldm, on-
larn Arapalar en fasih olanyd. O y zd en en iyi Ar ap ay ben
bilirim,35 diyor.
Temimdari gibi hikayecilerin faktr de nemli: Bu adamn
ad Temim b. Evs'dir ve aslen Filistinli bir Hristiyan'dr... Hz.
Muhammed'in lmne yaklak I yl kala gelip Mslman ol-
mutur. 3 6 Bu adam hakknda baz Avrupal bilim aratrmaclar
unlar anlatyor: Aslnda Temimdari Muhammed'in projesi ze-rinde ok olumlu etki brakan biri; ancak bu, insanlardan gizlen-
mitir. Mesela bir gn bir ra getirip Muhammed'in camisinde
yaknca, Mu h a mme d ok sevinip ona dua da ediyor. Hatta buna
3 4 bni Sa 'd, Tabakat, 1/56.
3 5 a) bni Sa 'd, Tabakat. 1/53.
b) Prof . Dr. Zckcr i ya Kitap, Yeni slam Ta rihi vc Trkler , s. 136.
c) Prof. Dr. brahim Canan, Ktbi Sille, 15/349.
d) Prof. Dr. Hseyin Akgl, Hz. Muhammed, s. 14. Diyanet yayn.
3 ^ Askalani, sabe, no: 838. Temim b. Evs ksmnda. Yine bnI Esir, sd. Te-
mim b. Evs blmnde.
33
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
31/355
kar Temimdari'ye, 'Senin bu iyiliine kar bir kzm olsayd
sana verirdim'dedii gibi rivayetlerde var. Kur'an'daki hikye-
ler, slam'da mehur olan 'Deccal' inanc, lmden sonraki ha-
yat gibi konularda Temimdari uzman biriydi. Tabi ki onun Hz.Muhammed'in son ylnda Mslman olmas eer doruysa, bu
Muhammed iin fazla bir ey ifade etmiyor. Belki Muhammed
daha nce de bununla iletiim kurmutur. Ancak Temimdari
dnda da bu gibi dnceler zaten o corafyada vard. Temim-
dari ile ilgili az nceki iddiay savunan yazarlardan biri de tal-
yan aratrmac Levi Della Vidi (18861967)'dir.Burada Tirmizi'den nemli bir rnek verelim.
Haris b . YezidelBekri anlatyor: "Bir gn Medine 'ye gelip
Hz. Muhammed'in yanna vardm. O srada cami cemaatle do-
luydu ve orada siyah bayraklar dalgalanyordu. Bilali Habei
klcn kuanm, Hz. Muhammed'in yanndaduruyordu. 'Neler
oluyor?' diye sordum. Hz. Muhammed yant verdi, 'Ant b. As'
Rebia'ya gnderiyoruz (baskn var)' dedi. Bu arada ben, 'Ad el-
isi gibi olmaktan Allah'a snrn' dedim. II/.. Muhammed
benden, 'Ad elisi de ne demek? ' diye sordu. Ben de anlatmayabaladm. Ad kavmi ktla uraynca Kayl adnda birini su bul-
mak iin grevlendirir. O da Bekr b. Muaviye'yc urar. Bekr
Kayl'e arap iirir; ayrca iki gzel cariye de ona arklar syler.
Orada bir ay kaldktan sonra Mhre blgesindeki bir daa kp
Allah'tan su/yamur ister. Bekr b. Muaviye ona ikramda bulun-
duu iin onu da su duasnda zikreder, ey Allahm ona da su ver,
der. Allah da siyah bir bulut gndererek, 'Ad kavminden tek bir
kii brakmayp helak eden u bulutu toz duman olarak al' der."
Adam olay buraya kadar anlat nca, Hz. Muhammed de nok-
tay koyar ve u ayetler o esnada gelir: "Ad kavminde de (ibretler
vardr). Onlara kasp kavuran rzgr gndermitik. O rzgrlar,
zerinden getii hibir eyi brakmyor, onu kl gibi ediyordu."
te bir ayetin ortaya k hikyesi de byle. Kur'an'da anlatlan
hikyelerin byk ounluu direkt Tevrat'tan alnm, bir ksm
da bu gibi hikayecilerden dinlenerek ayetle ekillenmitir. 37
37 Zariyat suresi, 4142. Tinnizi, Tefsir blm, Zariyat suresi, no: 327374.
34
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
32/355
d) Hz. Muhammed'in ntihara Kalkma Nedenleri
Hristiyan asll Varaka, hem Hz. Muhammed' in soyun
dand, hem de Hz. Hatice'nin ameaoluydu. Daia nce de
yazdm ki, birok dini biliyordu, bilge bi r adamd. slami kay-
naklara gre, Hz. Muhammed ilk deta Hira dandan dnp gr-
dklerini Hatice'ye anlatnca, kendisi olup bitenleri Varaka'ya
iletiyor. O, 'Al ne yapaym mrm kalm olsayd Muhammed'e
yardmc olurdum. aretler, onun peygamber olduunu gsteri-
yor' diyor ve burada Muhammed'le ilgili methiyeler eklinde
uzunca bir iir okuyor. Bu iirlerden yaklak 40 msrasn bn i
Kesir kendi kaynana alm. 3 8 Bu iirlerin kime ait olduu, ne
zaman yazld belli deil.
En bata Buhari ve Mslim'de geen ve baka birok slami
kaynakla da anlatlan, Varaka'nn "Hem Arapa, hem de Ibrani
ce/Siiryanicc bildii, Tevrat konusunda iyi bir uzman olduu ve
kendisinin Hristiyan olduu. ncirin Arapaya evirisiniyapt"da ifade ediliyor.
Buhari'de birok yerde ve zellikle de 'Tabir' blmnde ge-
en u aklamalar dikkat ekicidir: Hristiyan olan Varaka ln-
ce Hz. Muhammed'e vahiy gelmiyor/kesiliyor. Bu yzden ok
zlyor. Vahyin kesildiini zaten slami kesim de kabul ediyor.
Ne kadar kesildii konusunda ihtilaflar var. Vahyin kesildiine
dair ayet de var. Duba suresi hemen bata bunu aklyor. Burada
vahyin ne kadar zaman zarfnda kesildii o kadar nemli deil;
nemli olan Varaka'nn vefalndan sonra vahiy denilen tanr me-
sajnn kesilmi olmas. yle ki, Hz. Muhammed Varaka'nn l-
mnden sonra oluan bu boluk vc vahyin kesilmesi nedeniyle,
defalarca daa kp intihar etmek istiyor; ancak her seferinde
('ebrail gelip onu yattryor, onu intihar etmekten vazgeiriyor
eklinde net aklamalar var. Burada sorulmas gereken, bir kere
neden tanr vahiy kesiyor ve yle oluyor ki, inanmayanlar Mu
i ElBidayc ve'l Nilayc, 2/362 vc devam. Hatice'nin Varaka b. Ncvl'cl'c ari
allklar blmde.
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
33/355
hammed'le alay ediyorlar: Nerde eytann, neden senden ilikini
kesti, gibi ar szler sylyorlar. Bir dier nemli nokta ise, vah-
yin kesilmesinin Varaka'nn lmne denk gelmesi . 3 9
Varaka b. Nevfel M u h a m me d iin o kadar nemliydi ki, ken-
disi bir gn onun hakknda, 'Ben onun iin 2 cennet grdm' di-
yor. Bir dier sznde de, 'Ben ryamda Varaka 'y, beyaz elbise
giymi biimde grdm. Eer cennetlik olmasayd byle bir elbi-
sede grmezdim' diyor.'10 Buhari'de ve baka birok kaynakla
anlatlan bu bilgiler anlaml. yle ki, Varaka'nn lm zerine
Muhammed'in ok zlmesi, onun lmyle birlikte vahyin
uzun sre gelmemesi ve kendisinin sk sk daa kp intiharakalkmas, hatta zaman zaman geceleri uyuyamamas, az nce
de belirtildii gibi vahye ara verilmesi sonucu bazlarnn ona,
'Ey Muhammcd, bakyoruz senin eytann bu gnlerde artk sa-
na bilgi iletmiyor/vahiy getirmiyor' demesi 4 1 aslnda dikk ate de-
er aklamalardr. Bir de zaten ona inanmayan o gnn insan-
lar, 'Muhammed'in syledikleri, hep eskilerin masallardr. Ar-
kadalarndan birilerine yazdryor...' gibi szleri hep sylerler-di. ou, Hz. Muhammed'in anlattklarn bo buluyorlard. B-
tn bunlar zaten Kur'an'da anlatlmaktadr. 4 2
Bakalarndan da bilgi alrd derken, burada somut biriki r-
nek vermek istiyorum. Bunlar, en bata Diyanet'in tercme etti-
i Tecridi Sarih'tc anlatlmaktadr: Adamn biri Muhammed'e
vahiy ktiplii yapyor; ancak daha sonra slamiyet ' ten ayrlyor
ve unu diyor: M u h a mm e d bana ne dediyse ben he p tersiniKur'an'a yazyordum, o bunlar fark edemiyordu, ben de slami-
yet ' i braktm... Bir gn gelir bu adam vefat eder ve defnedilir.
J y 1) Buhari : a) Bed1 Vahy, 3. b) Ehadisi En bi ya, bab 2 1 , no: 33 92 . c) Tef-
sir, Alak suresi, bab 1, no: 4953. d) Tabir1, no: 6982. Bu son hadis nemli.
2) Mslim, man, 160. Ayrca bu konuda siyer, tarih ve tabakal kitaplarnda da-
ha detayl bilgiler var.
4 0 bn'iil Esir, sd, Varaka b. Nev f el ks mnda . Aska la ni, sa be, no: 9 13 7 Va-
raka bin Nevfel blmnde.
4 1 bni Kesi r tefsiri , Du h a sur esi ilk ayet .
4 2 Nun 2 v e 51 , Tekvi r 22 , Tev be 6 1, Nah l 1 03, Enfal 31, Furkan 5, Nemi 68.
36
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
34/355
Millet ertesi gn sabah bakyor ki cenazesi kabrin dnda du-
ruyor. Cenaze sahipleri, Hz. Muhammed ve yandalarn sulu-
yorlar, siz bu cenazeyi kabirden karmsnz, diye. Onlar da,
hayr biz yapmadk; Allah'a kar geldii, Kur'an'la alay ettii
iin kabir bile onu kabul etmiyor, diyorlar. Bir daha gmyorlar;
ancak ertesi gn cenaze yine kabir dnda bulunuyor. Yine ayn
tartmalar balyor ve tekrardan gmlyor. nc gn sa-
bahleyin bakyorlar ki adamn cenazesi yine kabir dnda. Tek-
rar tartmalar balyor ve sonuta cenazesi ypranp orta yerde
kalyor. Bu olay, birok slami kaynakta anlatlyor ve zellikle
de Buhari i le Mslim'de ortak olarak. 4 3 te imdi nasl kimse
korkudan dinin klna dokunamyorsa o zaman disiplin daha faz-layd: Dokunan mezarda bile affedilmezdi.
bni Hian, Nadr b. Haris adnda farkl bir kiinin daha k-
tiplikten ayrlp katn ve Bedir harbinde yakalandn, ancak
fidye verip kurtulduunu yazyor. 4 4 Bir de Mekke'nin fetih gn
Kabe'nin perdesine snan, af dileyen bni Hatal olay mehur-
dur. O da vahiy ktibi iken brakp kayor. Vahiy ktipliini
yapp da sonradan brakp kaan bni Ebi Serh zaten mehur-dur. 4 5 Bu vahiy ktipliini brakp kaanlar hakknda ilerde "Va
hiy Ktipleri"blmnde daha geni bilgi vereceim,
lgintir ki, I z. Muhammed Ebu Sfyan'la anlanca, onun
olu ve ayn zamanda Muhammed'in de kayn olan (mm Ha
bibe'nin aabeyi) Muaviyc 'yi de kendine vahiy ktibi yapyor.
Ama ka yapaym elerken burada gz karyor... nk Muavi
4 3 a) Tecridi Sari h, Diya net lercenesi , no: 1477.
b) Ms l i m: Slf at i nu 'mal ki n, no : 27X2.
c) Buhari vc Mslim'in ortak hadislerini ieren ElL'lti vc'I Mercan, no: 1772.
d) Buhari, Mcnakib, Muhammed'in slandaki stnlkleri ksmnda, bab 25,
no: 3617.
e) Kenz, no: 404244.
f ) bni Kesir, BidayeNihaye, Adab Taam ksmnda, 6 . eil.
4 4 bni Hi am, S i re, Bed i r harbi b l m nde .
a) bni Esir, sdtilGabc, Abdullah bin Sa'd bin Ebi Sere ksmnda.
b) Aska lani , sabc, Abdullah b. S a 'd ibni Eb i Ser e k sm nd a, no: 4714.
4 " Kur'a'n Kkeni adl yaplmn hemen banda, Muhammed'in yarar-
land ou kiinin isimleri var.
37
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
35/355
ye 'ye verilen bu grev, zaman iinde ok pahalya mal oluyor:
Muaviye'nin Hz. Ali'yle olan olumsuz ilikisi ve tarihteki yeri
bilinen bir gerek.
Burada gzden kaan nemli bir ey daha var: Varaka yal vem olduu iin bu misyonu stlenemezdi. Hatice de kadn oldu-
undan o gnk artlarda stlenseydi zaten kabul grmezdi.
Kadn ksm slam toplumunda hlda bir hi deilmi sanki!
Ama u da var ki Hatice ok bilgili ve ok zengin... Her bakmdan
Muhammed'e yardmc oluyor. Sonuta bu yeni oluumda/yeni
din konusunda Muhammed'e grev biiliyor ve kendisi ne
kyor. ok bilgili olan Varaka b. Nevfel, Muhammed'in asl ho-
casyd demek yerinde bir ifade. Tabi ki her eyi Varaka'dan -
rendi demek yanl; onun farkl bilgi toplama kaynaklar da vard.
Ama ilk start HaticeVaraka ve Muhammed' l e balamtr demek
yerinde bir sylem. Hele de Hatice bu peygamberlik konusunda
ok nemli biri . Hatice'nin lmyle zaten Muhammed
sarslyor, onun vefatyla Hz. Muhammed'de oluan boluk nasl
doldurulur kaygsyla kendisi zntye bouluyor.
Hz. Muhammed ayn zamanda rahip Bahira, rahip Nastura,Cebri Rumi, Sclmani Farisi gibi birka kleden de yarar-
lanyordu. Hilfl Fdul gibi insan haklar tekilatlar onun pey-
gamberlik iddiasnda bulunmasn salayan nemli birer faktr-
d. Yirmi yandan itibaren oraya gidip gelirdi ve peygamber ol-
duktan sonra da, bu tekilata davet edilsem giderim ve bu, benim
iin kzl develere sahip olmaktan daha iyidir, diyordu. 4 6 Onun
bu aklamas o tekilatn kendisinde ne kadar etki yaptnn birgstergesidir.
uras nemli; ancak zerinde fazla durulmuyor: Deniliyor ki,
Hz. Muhammed ka kez am tarafna gidip rahip Bahira ve Nas-
tura ile uzun uzadya ba baa grmeler yapmtr. Peki bunlar
kendi aralarnda hangi dille konuuyorlard? Buna deinilmiyor.
Bir de corafya ortada: Kuds Suudi ile Suriye arasnda kalan bir
blge. O zaman kutsal bir yerdi ve Hz. .Muhammed de ilk nama
4" Ezraki, Ahbar' Mekke, Kurcy ' in cah i l iye dneminde Kabe'yi lamir
ksmnda.
38
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
36/355
men herkes bunu biliyordu. 4 8 Tabi ki Hristiyanlk da vard ora-
larda. Mesela Varaka rneinde olduu gibi. Ksacas, karma
inanlar yaps iinde yayordu ve bunlarn toplamndan yeni
bir ey ortaya karmak zor deildi.Hep sylyorum: Kurulan sistem; talan, ganimet, fey, cennet
cehennem gibi avantajlardan besleniyor.
Hz. Muhammed'in ald vahyin ilk cmlelerinde Tevrat'n
mantalitesi grnyor. Yahudi peygamberlerinden Yercmya k-
k yata peygamberlik grevini stlenince inand tanrsna hi-
taben, 'Ey Yehova! Ben km sz bilmiyorum, nasl anlata-
cam?' diyor. Bunun zerine rab Yehova ona, 'Korkma ben se-
ninleyim' karln veriyor. Bu arada Rab kendisine, 'Elini
uzat, azna bir ey brakrn; ite bunlar szlcrimdir' diyor.
Tpk Hz, Muhammed gibi: lk gelen ayetin okunmas isteniyor,
o da, ben bilmiyorum, karln veriyor. Geri 'bilmiyorum'
Kur'an'da gemiyor; bu, hadislerin eklemesidir. Ama olsun. So-
nuta hikyemautalile ayn.4 ' '
Hz. Muhammed zamannda Varaka gibi bilgili insanlarn
varln Kur 'an da kabul ediyor, hem de ilgin bir ekilde. Yu-nus suresi 94. ayette yle deniliyor: "Eer sana indirdiimizden
(vahiyden) kukuda isen, senden nce kitab okuyanlara sor. "
Peki, tanrnn da gvendii danma heyeti, bilirkiiler kim-
lerdi ki Hz. Muhammed gidip onlardan sorsun? Cidden ilgin bir
ayet. Bununla ayrca u tespit ediliyor ki, o zaman iin halk
arasnda bu birikime sahip insanlar vard.
Hz. Muhammed Hatice ile 15 yl yaadktan sonra peygam-berlik iddiasnda bulunuyor. Bellidir ki Hatice 'den ya da baka
yerlerden salad belgeleri zme iinde Varaka ok nemli bir
isim. Ayn zamanda Muhammed'e fikir verme konusunda da
nemli. Burada Varaka'nn gcn gstermek iin, deiik kay-
naklarda anlatlan, Varaka'dan kald sylenen yaklak krk
msralk bir iirinin zetini numune olarak vermek istiyorum.
Bu iirler, bni Hiarn, Sire. ElAani. Sireti Halebi, Mecme'iiiBuldan,
bni Kesir'in, BidayeNihaye ve bni'il Arabi'nin Muhakemal adl eserlerinde vc
Lveys eyho'nun 'ara'nNasraniycti f i ltslam'mdan al nmtr.
4 0
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
37/355
'nsanlara nasihat edip diyorum ki, ben sadece uyarcym,
kimse sizi kandrp da yaratcdan bakasna ibadete tevik etme-
sin. ayet yaradan dnda bakasna ibadet etmek iin birileri sizi
kandrrsa, siz aranza mesafe koyun. Kinatn sahibi Allah', hernoksanlktan uzak tutarm. Kendimi onunla korurum/ona
snrm. Kinattaki her ey ona kulluk eder. Kimse onun salta-
natna ulaamaz. Allah dnda her ey yok olur/baki olan ancak
Al lah' tr . Malevlat geicidir ve geriye kalr. Dnya, Sleyman gi-
bi byklere bile kalmamtr ' anlamnda iirleri var Varaka'nn.5 0
e) O Gnk nl airlerin Kur'an'daki zleri
Varaka1 IaticeMuhammed artk deiik kanallardan da bilgi
toplamaya balamlardr. Mesela Hadremi oullarnn iki K-
lesinden sz edilir (Yesar, Yai, Cebr...). Bunlarn dilleri farkldr
ve Muhammed sk sk onlara gider gelirdi. Bu yzden onun mu-
halifleri, 'sle Mulanncd bildiini bu insanlardan alyor, sonu-
ta ben peygamberim diyor' eletir isinde bul unuyo rlard . O yz-den Nahl suresi 103. ayeti indirilir ki, sizin Muhammed hakkmla
falancadan yararlanp onun szlerini ayet yapyor dediiniz kii
nin dili Arapa deildir, eklinde aklama yaplyor. Burada soru
u: Madeni Muhammed okuryazar deildi ve onlarn da dilleri
yabancyd; o zaman Muhammed neden bouna onlar n yanna
gidip gelirdi? uras tartmasz ki Hz. Muhammed onlara o ka-
dar sk uruyordu ki, artk bu durum milletin dikkatini ekiyordu.yle ki halk, ey Muhammed sen bilgini bunlardan alrsn, diyor-
du. Bir de madem onlarn dili yabancyd, peki onlar dilsizsar
gibi mi yayorlard Mekke'de? Bu konuda Fahrettin erRazi veTaberi tefsirlerinin az nceki ayetin aklama ksmlarna bakla
50 Diy anet ter cmesi , Tecricli Sarili , no: 1362. ..
1) Buhari:
a) BediI Halk 15, no: 3302 .
b) M e g a z i 74, no:4387.
c) Talak bab 25, no: 5303.
2) Mslim, man no: 5152.
4 1
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
38/355
bilir. Burada en bata Buhari'de birka kez tekrarlanan ve Ms-
lim'de de geen bir hadis var: man Yemenlidir' diyor. 5 1 Bence
Hz. Muhammed bu ifadeyi o Yemenli hocalarn, bilge kiileri
kastederek kullanmtr; yoksa imann Yemenli olmas da sz myani! Kaynaklarda, bu klelerin kitaplar vard, Tevrat ve ncil'i
iyi biliyorlard, bilgisi de var.
Bana gre Kur'an'm oluumuna katk sunan, baka bir deyile
Hz. Muhammcd'in en ok yararland alan, o gnk airlerin i-
irleridir. Nedense bu hep gzden kamtr. Aslnda o gnk iir-
lerle Kur'an karlatrlrsa arpc bir sonu ortaya kar. zellik-
le meyye b. Ebi Salt ve Kuss b. Saide elyadi'nin iirleri ierikitibariyle Kur'an'a ok yakndr. Burada u rahatlkla sylenebilir:
Peygamberin nemli bir kayna, slam ncesi iirlerdir.
Burada mrl Kays' somut bir iirinden alt msray
Kur'an'la karlatralm. nce iirin tercmesini verelim, sonra
Kur'an ayelleriyle karlatrmasn yapalm. unu da belirtelim
ki bu air Hz. Muhammed'den vaklak 30 yl nce vefat elmi
lir. Kendisi 54 0 't a vefat elni, Mu ha mme d ise 571 'd e d ny ay a
gelmitir. Bunu niye yazdm? Eer Muhammed zamannda veyadaha sonra yaam olsayd, Mslmanlar diyebilirlerdi ki ken-
disi Muhammed'den kopya alm. Dolaysyla byle bir ey de
mmkn deildir; bunu da hatrlatm olalm.
m r l Kays' iiri yle:
*Kii yazn ortasnda k ister, yle ki k geldiinde bu sefer
ikrah eder.
*0 tek tip (monoton) hayata raz deildir, kahrolas insan, nekadar da nankrdr!
*Kyamel yaklat, ay yarld. Bu, bir ceylann kalbimi alp
sonra beni terk etmesinden oldu.
* Yerkre kendine has sarsntsyla sal land, toprak
arlklarn dar kard zaman...
'''nsanlar arabuk hazrlanr ki, hesap gn kendi hesabn
versin.
3 1 Muh am med A. Rauf cl Mcnav i. Faydi.il Kadir erll Camii Sair, 2/187,
no: 1 6 2 5 1 6 2 6 .
42
http://faydi.il/http://faydi.il/7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
39/355
*0 gn adil bir padiah hesap grecek; sonuta ya kiinin
aleyhine, ya da lehine olacak.
nsan ku bak iire baknca, iirle Kur'an mantalitesinin
benzer olduunu gryor, detay ksmnda da Kur ' an ' l a rten
cmleler var. Mesela; "Kahrolas insan, nc kadar da nankr-
dr" cmlesi harfiyen Abese suresi 17. ayette; "Kyamet yak-lat, ay ynldt"cmlesi, olduu gibi Kamer suresinin banda;
"Yerkre kendine has sarsmtsyla salland, toprak
arlklarn dar kard..."msras, Zilzal suresinin banda
yer almaktadr. Bunlar harf iyen ayn olan cmleler. Bu air kya-
metten sz ediyor, adil bir padiahn nnde verilecek hesab ve
sonuta verilecek kararn ya lehte ya da aleyhte olduunu dile
getiriyor. Yine insanolunun lek bir eye raz olmadn, istek-lerinin farkl olduunu iliyor iirlerinde ki, Kur'an ruhuna tam
da uygundur. Daha sonra yeri gelince anlatacam ki, insann is-
tekleri sonsuzdur eklinde bir ayet varm; ancak Kur'an
yazlrken o ayet kayda gememitir.
Olay sadece bu ksa benzetmeyle bitmiyor; daha farkl ve
nemli rnekler sunacam. 5 2
Odnemin airlerinden nl
meyye b. Ebi Salt ' la ilgilibi-
raz bilgi vermek istiyorum. Bu adam Hz. Muhammed zamannda
yaam, ok nl bir air ve ayn zamanda bilge bir adam. Ki-
milerine gre hicri ikinci yl Bedir harbinden sonra, kimilerine
gre de hicri do ku zu nc u ylnda Ta il' 't e vefat etmit ir. Yahudilik,
Hristiyanlk, Manii" dini hakknda ok bilgi sahibi biri. Muham-
med nasl an tarafna gidip papazlarla tanmsa, ayn eyi
Muhammed'den nce o da yapmtr. Bir gn Muhammed
meyye'nin kz kardei Fana binti Ebi Salt'la konuuyor. Senaabeyinin iirlerinden hi biliyor musun, diye. Kadn, evet, de-
yince o, bala bakalm, diyor. Kadn nce onun hakknda baz
bilgiler veriyor. Uykuda nasl onun karnnn aldn, kalbinin
karlp tekrar yerine konduunu anlatyor. Bilindii gibi ayn
yntem Muha mmed ' i n hayatnda da var. Mira olayndan nce
melek inip onun karnn ayor ve kalbini karp zemzem s
Blari, Tcvhid, bab 37 , no : 7517. Mslim, man, no: 164.
43
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
40/355
yu ile ykadktan sonra tekrar yerine brakyorlar ve ondan sonra
gklere kyor. Bu rivayet en bata Buhari ve Mslim'de an-
latlmaktadr.5 3
te ayn eyi bu meyye denen ahs da dahance ortaya atm; benim karnm ap kalbimi ykadlar, diyor.
Ondan sonra Hz. Muhammed de ayn yntemi uyguluyor. De-
mek ki o zamanlar bu tr gelenekler adetmi. Zaten meyye ar-
kadalarna, ben peygamber hazrlklarn yapyorum, kendimi
buna hazrl yorum diyordu; ama arkasn getiremeden vefat edi-
yor, daha sonra da Muh ammed bu projeye sahip kyor. Onun
kz kardei iirlerinden on tane okuyunca, Hz. Muhammed
kadna, 'Meerki senin aabeyin iirleriyle Msliinan'm; an-
cak kendisi kfir' diyor. Bu, fikirlerinin ne kad ar birb irine yak n
olduunun da ifadesidir.
meyye de Hz. Muhammed gibi, Allah'n varln gster-
mek iin kinattaki eyay, nceki peygamberleri rnek gsteri-
yor, bunlar argman olarak kullanyor. Ayr ca nerde babalar,
nerde ecdal, Kabe'yi ykmaya gelen Ebrehe nerde eklinde hep
insanlar uyaryor ve korkutuyordu. Genelde iirlerine 'Elhamdiil i l lah/Allah'a teekkr'le balard. Hz. Muhammed nasl
K ur ' an ' d a Hanifdinini vmse,o da hepHanifdinini dillendi-
riyordu. Hatla cinlerle irlibaln var, diyor; yoksullarla ok ilgi-
leniyordu. Hz. Muhammed nasl Kur'an'da yabanc kelimeler,,
anlamlar olmayan sure balarndaki iaretler kullanmsa, ayn
uygulama meyye'nin iirlerinde de ska grlmektedir.
Kur'an'da yedi kal gkten birka kez sz edilmitir. Bu a i rde
defalarca bu yedi kal meselesini iirlerinde ilemitir. lgintir ki,
Kur'an'da yer kelimesi tekil, gk ise yedi saysyla birlikte 'Se
mavaf eklinde oul olarak ilenmitir. Bu air de yer kelime-
sini tekil, gk kelimesini de oul olarak kullanyordu iirlerin-
de. Kur'an'da, biz g direksiz, yarattk, onu yldzlarla ssle-
dik, yeryznden emeler fkrttk, tertemiz tatl sular var ettik,
eidi ekinler iin yeryzn uygun kldk ve siz her eyi ekip
biersiniz, her canl bell i bi r sreden sonra lme mahkmdur;ancak baki olan Allah'tr. lmden sonra gnahkrlar plak (bu
Liives cylo, uuraiiI ncsraiyyc kablcl slam, s. 226 vcl.
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
41/355
plak kelimesi hadiste de geiyor) bir ekilde maher gn or-
taya kacaklar ve 'Yazklar olsun bize' diyecekler; son unda
uzun zincirlere vurulup ate alevine atlacaklar (ki Kur'an hem
bu zincirler i i liyor, hem de uzunluklarn veriyor: 70 arndr di-yor. Hakka suresi 32 . ayet). Orada lmezler ki cezalar bi tsin ve
cezalar hep bu ekilde devam edecek. yiler ise glgelik yerler-
de keyif safa iindeler ve canlar ne isliyorsa alrlar gibi konular
ilenmitir meyye'nin iirlerinde. 54
Kuss b. Saide de Kur'an'la rten bu gibi temalar iirlerin-
de ilemitir. Az sonra ondan da bir zet sunacam. Bundan
sonrasn Kiilbi Sitte yazarlarndan M s l i m' d e geen iki hadi-si temel alarak zetleyelim.
erid adnda bir sahabi anlatyor: Bir gn yolda giderken
baktm ki Hz. Mu hammed yanmda durdu ve bana, 'Seni arkam-
da deveme bindirsem ne dersin?' diye sordu. Ben de olur dedim.
O arada devesini ktrd, beni arkasna ald ve yola devam et-
tik. Benden sordu: 'meyye b. Ebi Sait'in iirlerinden bildikle-
rin var m?' Evet, dedim. 'O zaman bala, bize oku bakalm' de-
di. Ben iirlerinden bir kesil okudum. O bana, hep 'devam et' di-yordu. Bir daha okudum, yine ' de va m' dedi. Bunu iki sefer
tekrarlad. Sonunda bana onun iirlerinden yz iir okullu...
meyye o kadar nemli biri ki, baz ayetlerin tefsirlerinde ad
geiyor, ayet onun yznden inmitir deniliyor. Mesela mam
Syuti bunu A'raf suresi L 75 * inci ayetin aklamasnda, m a mKurtubi uara 224'nc ayetin tefsirinde, az nce sunduum
bi lgiler le birlikte ilemilerdir.meyye, iirlerinde bir msrada unu diyor: Yaradan dnyay
devekuu yumurtas eklinde yarattktan sonra zerinde canllar
yayd... Hatrl yorum; birok yazar, 'Peki Hz. Muhammed 14
asr nce nasl biliyordu ki dnya elips biimindedir?' eklinde
propaganda yapp Kur'an'daki mucizeleri ispata alyorlard.
Dnya elips eklinde mi deil mi tartmalarn amyorum. Me
3 4 a) Kulubi tefsiri, Nuziat suresi 30. ayel tefsirinde ve Gafr suresi, 2933.
ayet aklamasnda.
b ) Kcz1 Umma l , no : 8957 ve 58.
45
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
42/355
sele, bu cmlenin baka yerden alnm olmas. stelik bunu
nemli Kur'an yorumcular kendi tefsirlerinde ilemiler. 55 Bu-
rada soru u: iirleriyle Kur'an ayetleri bir araya getirildiinde
aralarnda byk oranda uygunluk/ortaklk bulunan meyye b.Ebi Sait'in iirleri hakknda Hz. Muhammed neden bilgi edin-
mek isterdi? O da Muhammed'den nce ikiyi yasaklamt, i-
meyin diyordu. ok kitap okuyordu. Putlara karyd. Ebu Sf
yan anlatyor: Biz am tarafna ticaret iin giderken, o bize yol-
du hep kitap okuyordu ve papazlar onunla zel ilgilenirdi...56
Bylesine bilgili biri olan Hz.Muhammed iin, cahildi, bir
ey bilmiyordu; itetanr verdi mi verir eklinde yaktrmalarda
bulunmak ancak gerei gizlemek olur.
Bu konuda baka bir airin iirlerini de karlatralm ba-
kalm, o zaman gerek daha da netleir. Vereceim rnek,
Kur'an'n nasl olutuu, Hz. Muhammed'in okuryazar olup ol-
mad konularna aklk getirecek sonul bilgiler ieriyor.
zleyelim:
Bir gn, air Kuss bin Saide'nin bal olduu kabileden bir
heyet Hz. Muhammed'in yanna gelir. Kendisi sorar, 'Kuss b.Saide'ye ne oldu?' Onlar,vefat elti diyorlar. Bunun zerine Mu-
hammed onunla ilgili bir ansn anlatmaya balar. Bir gn ben
onu Ukaz panayrnda grdm, krmz bir deve zerindeydi ve
halka hitaben ok hararetli, ilgin bir konuma yapt. Onun o
gnk konumasn hi unutamyorum. (Burada u notu da ekle-
yelim ki , ai r Kuss b. Saide miladi 6 0 0 ' de vefal ederken henz
Muhammed peygamberlik iddiasnda bulunmamt; bundan on
yl sonra peygamber oluyor.) Hz. Muha mmed Kuss ' la ilgili gr-
dklerine devam ediyor: Kuss, konumasnn banda, giden bir
a) Syuti , Drr1 Mensur. A'raf sur esi, 175. ayet.
b) Kur tubi tefsi ri, u a n sur es i , 224 . ayet.
e) Mslim, iir blm, no: 225.5.
d) bni AbdiI Bcr, Istiab, Faria b. Ebi salt ksmnda, no: 4049.
e) bni Asakir, Tarih Mcdincti Dmak, 9/255 ve sonras.f) bni! Cevzi, elMntazam' fitTarih, 3. eilt. Beni Kaynuka basl altnda.
g) Askalani, sabe, no: 522. meyye b. Ebi Sait md.
5 6 Ali mran 185, Enbiya 35, Kasas 88 ve Ankebut 57.
46
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
43/355
daha gelmiyor, yaratlmas gereken de srekli yaratlyor. Giden-
ler halinden memnunlar m ki sesleri kmyor veya unutuldular
m bilemiyorum, diyor. Kuss'un, gkte haber var, yerde ibret varsznden sonra, Muhammed onun baz nemli aklamalarn o
gelen heyete anlatyor.
Bu konumada geen baz cmleleri Kur'an ayctleriyle
karlatralm:
Kuss tanry tantrken, 'yle bir Allah ki erkekle kadn ya-
ratt' diyor. Ayn cm le . Leyi suresi nc ayet ola rak
Kur'an'da karmza kyor. Yine, 'iler canl lm tadacaktr'
cmlesini kullanyor o panayr konumasnda. Bu konuya da
Kur'an'da birka surede yer veriliyor, ileniyor.57
Kuss, 'Akan nehirler'terimini kullanyor. Kur'an'da da cen-
net tantlrken, 'Altlarndan rmaklar akan cennetler' deniliyor,
Kur'an'da Arapas, "Fecri inin tahtihel enhar' kalbndadr.
Kuss ise, 'linharn mecriyye' kalibin kullanyor. Sonula de i-
en bir ey yok: Eanlaml iki cmle.
Kuss konumasnda dalar ilerken, 'Dnyann sallanma-mas iin bir nevi kazk grevini gren dalar' diyor. Bu da de-
falarca Kur'an'da ileniyor. 'ltnz /.aman taslamam ln
ve doru terazi ile tartn' diyor Kuss. Ayn cmle olduu gibi
Kur'an'da da yer alyor.58
Kuss konumasnda gkle ilgili bilgi verirken 'Ve Sakl'in
merfu' diyor. Yani gky zn n ko run mu bir tavan gibi ya-
ratldn belirtiyor. Bu tr cmleye de Kur'an'da iki surede yer
veriliyor.59
Kuss, "Ve ereketil Ardii"diyor. Yani yeryznn aydnlan-
masndan sz ediyor. Ayn cmle ayn kelimelerle Kur'an'da yer
buluyor.6 0
nsanlarn ahiretteki durumlaryla ilgili de, 'Ferikim lil cen-
neti ve ferikti'm fis'Sair'; yani, bir ksm insanlar cennette, bir
Kchf suresi, 35.
Enbiya 32 ve Tur 5.
Zner suresi 69.
ura suresi, 7.
47
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
44/355
ksm da cehennemdedir, diyor. Bu ifade de hi deiiklie ura-
madan, Kur'an'da yer alyor. 6 1
Kur'an'da Leyi suresi var. Leyi gece demek ve bir surenin
banda bu kelime getii iin o blme de ad olmu. Hemen ilkbata "And olsun brd zaman geceye"denU'yor. Ayn cm-
le Kuss'un o gnk konumasnda da geiyor.
Kur'an'da deniliyor ki, 'nsanlar yldzlarla yollarn bulur-
lar'. Ayn cmle Kuss'un o gnk konumasnda var. 6 2 stelik
bunlar anlatan da Hz. Mu hamme d ' i n kendisidir.
Kuss, 'Burlar sahibi gkler' cmlesini kullanyor. Ku r' an 'd a
ayn cmleye surede yer veriliyor.6 3
Kur 'an 'da 'Semai ZatiIburuc' eklinde geerken, Kuss, 'Sama'n Zat cbrac' diyor ki,
anlamlan ayn.
Kuss o konumasnda kyamet gn frlecek bir borudan
sz ederken u Arapa cmleyi kullanyor: 'nl'iha fissuri, n
Qie l'innaku: 'Ayn keli me kalb hib ir dei ikli k yap l mad an
Kur'an'da da yer alyor.6 4
Kuss konumasnn bir yerinde, dnyay beik gibi tantyor.
Dnyann bu ekilde tanmlanmas Kur'an'da iki surede yer
alyor.6 5
Kuss, 'Andolsun ki siz kyamet gn teke tek har oluna-
caksnz' diyor. Bu da Kur'an'da yer alyor. 6 6
Konumasnda tanry tantrken, 'O bir tanedir, ne dour-
mutur, ne de dorulmtr' diyor. Bu da hls suresinde yeri-
ni buluyor. Yine yaratcyla ilgili, 'Rabbii1 ahireti be1 ula' di-
yor. Yani hem ahiret, hem dnyann rabbidir, diyor. Bu da dei-iklie uramadan Kur'an'da yer alyor. 6 7
6 1 Nahl, 16.
. Hicr 16, Fur kan 61 ve Bur uc I. aye l.
"3 Mdde ss i r sur esi 8. ayet.
6 4 Tana 53 vc Zuhrut 10.
^ M'min 32 ve Meryem 95.6 6 Necm, 25.
6 7 bni Kesir, el B i da ye ve' l Ni h a ye ' 3/29 9 vd. Tahkik eden, Dr. Abdu lla h A.
Muhs in. Hecer matbaa s, 1997.
4 8
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
45/355
Hz. Muhammed, Kuss'un bu konumasn gelen o heyetin hu-
zurunda anlatyor. Bu bir rnektir. Hele eer Kuss'un tm iirleri
ortaya konup da bir karlatrma yaplrsa eminim ki daha ilgin
anlatmlar da bulunacaktr. Bu anlattklarm, Kur'an zerinde tef-
sir yazan, ayn zamanda tarihi olan bni Kesir (h. 774. )
yazyor. Ki tab tahkik eden kii, ayrca birok yazarn da bunlar
ilediini ekliyor ve kaynaklarn sayfalaryla birlikte yazyor. 6 8
Peki, Kuss'un bunlar anlatmaktan amac neydi?
Kuss Hristiyan'd; ancak araylar iindeydi, yeni bir din pe-
indeydi. Daha dorusu, ben peygamberim, bana vahiy geldi de-
meye hazrlanyordu. Ancak yalyd, mr buna yetmedi. De-
mek ki o zaman ben peygamberim fikri bir kltr gibiydi. Bunuiyi yrten, baaran kendini ilan ederdi. Hep sylyorum; M
seyleme ve Tuleyha gibileri de o dnem peygamberliini ilan
edenler arasndayd. te bu yzden, Muhammed iin Kuss,
meyye, mrl Kays gibi airler nemli birer ilham kayna ol-
mulardr. Bunlar varken Muhammed henz peygamber ol-
mamt. Daha sonra peygamberliini aklaynca, bakyoruz
Kuss'un bu bilgileri Mekke'de oluan ayetlerde de yer alyor.6 9
Hani dnyadaki dalarn kazk grevini yaptn, dnyann
sallanmamas iin dalarn nemli bir grev yaptn ve
Kuss'un da o zaman bunu ilediini anlatrken, ilerde dalarn
bu misyonuyla ilgili bi lgi vereceim demitim. imdi onu anla-
tacam. nce konu hakknda var olan bir hadisi malzeme ola-
rak verip sonra devam edelim.
Hadisi Hz. Muhammed'in hizmetlisi Enes b. Malik aktaryor,
Ben Enes'in aktard hadisten sadece konuyla ilgisi olan blmburaya alyorum. O da u: Hz. Muhammed, Allah dnyay ya-
ratt zaman saa sola sallanmaya balad. Bunu nlemek iin
zerinde dalar yaratt, bylece dnya sabilleti, diyor. 7 0 Ben da-
hil, biz hocalar bunu cemaate anlatrken o kadar zevkle sylyor
0 0 Ku ss b. S ai de ii rleri nin islendi i surel er unlardr; Hicr, Kchf. Mer ye m, Ta-
ba, Enbiya , Furka n, u ara, Mi i 'mi n, ura, Tur, Neci n, Ra hma n, Mlk, Mdd cs sir,
Ncbc ve Buruc sureleri ki, hepsi Mekke'de olumutur.
Timizi, Tefsir, Mavvezeteyn, no: 3369.
7 0 Nahl 15, Enb i ya 3 1 , Lo kma n 1 5 v e Nc b e 7.
49
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
46/355
duk ki, sanki gerekmi, bir mucizeymi gibi anlatyorduk. Bin
dereden su getirip bunu olaanst bir olay olarak takdim ediyor-
duk. B ilmem Ame ri ka 'd a falanca jeoloji uzman demi ne kadar
dalar dnya yzeyinde grnyorsa da byk bir ksm dn-yann iindedir ve dnya sallanmasn diye deveyi kaza balar
gibi bunlar da sanki bylece dnyay balamlar gibi laflar uydu-
rurduk. nk o zaman benim de bilgim yoktu.
Konuya ilikin Kur'an'da var olan ayetleri Diyanet'in Kur'an
tercmesinden verelim:
*Sizi sarsmamas iin yeryznde salam dalar, yolunuzu
bulmanz iin de rmaklar ve yollar yaratt.
*Onlar sarsmasn diye yeryznde birtakm dalar diklik.
Orada geni geni yollar atk; ta ki maksatlarna ulasnlar.
*Sizi sarsmasn diye yere de ulu dalar koydu.
*Dalari da birer kazk yapmadk m? 7 1
Ayn ayetler Tevrat 'ta da var. Mesela bir yerde, ey dalar ve
yerin sarslma/, temelleri, denilirken, bir baka yerinde, yeryz-
n temeller zerine kunlu, asla sarslmayacaklar, deniliyor. 7 2
Dnya sallanmasn diye dalarn bir nevi kazk gibi ya-ratldna ilikin ifadeler, daha nce kendisi hakknda biraz bil-
gi verdiim air meyye b. Ebi Sait'in iirlerinde de var.
Ben jeoloji uzman deilim ki bu dalar hakknda yorum ya-
paym. Ancak yakn tarihte Trkiye'de meydana gelen deprem-
ler hep dalk blgelerde oldu. Mesela Erzincan'da hem 1939'da
iddetli bir deprem oldu, 30 binin zerinde can kayb meydana
geldi, hem de I99 2' de oklu ve yine l ml ere ned en oldu . Bu ilin
her taraf dalk. Ama fayda vermedi. Yine Bingl'de deprem
ska oluyor ki, buras Trkiye'nin en dalk blgesi. Keza Lice
ilesi dalk bir alan ve 1975'teki depremde binden fazla in-
san hayaln kaybetti. Japonya dalk bir blge; ama en iddetli
depremler orda oluyor. rnekler oaltlabilir.
n Tevrat, Mczmurlar. 18/7 ve 104/5, Mika blm 6/2.
7 2 Buhar":
a) BedI Halk. 6, no: 3218.
b ) Te fsir blm , Mer yem sures i 64 . aye t ksm nda , no : 4 7 3 1 .
c) Tcvhid blm, no: 7455.
50
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
47/355
Demek ki dalarla ilgili verilen bu bilgi gerei yanstmyor.
nk bakyoruz deprem olduunda ilkin kazk yiyen dalar olu-
yor. Benim burada amacm, ayet dalarn bu kazk grevini yap-
masnda bir keramet varsa, bunun ilk bata Tevrat'n ve daha son-
ra da szn ettiim airlerin kerameti olduunu belirtmektir...
Konuyu zetleyelim:
a) Varaka'nn lmyle vahyin kesilmesi ve hemen akabinde
Hz. Muhammed'in birka kez daa kp intihara kalkmas
acaba hibir ey artrmyor mu?
Burada ilgin bir ayet zerinde durmak istiyorum. Ayet, Mer-
yem sures i 64. nce anlamn verelim: "Biz ancak Rabbinin em-
riyle ineriz. nmzde, arkamzda ve bunlar arasnda olan her
ey O'na aittir Rabbin, asla unutkan deildir."
Bu ayette sanki bir mazeret beyan sz konusudur, tanrnn
unutkan olmadna vurgu yaplmakladr. Peki, ama niye, olay
ne? te, bundan sonras nemli. Bunun detayna gemeden, ko-
nuya ilikin en bata Buhari'de geen bir hadisi de ekleyip on-
dan sonra olayn zn anlatalm,Hadisi, bni Abbas aktaryor: Hz. Muhammed bir gn Ceb-
rail'e, "Engel nedir ki ska bizi ziyaret etmiyorsun?"diye soru-
yor. O da bunun zerine az nceki ayeli getiriyor; gelme konu-
sunda biz zgr deiliz; Allah ne zaman ferman buyurursa o za-
man geliriz, diyor. Bu hadis Buhari'de birka yerde geiyor. 7 3
Tabi ki burada yle bir soru da isler istemez karmza kyor:
Acaba Hz . Muhammed o soruyu sorunca Cebrail hemen oradakendisi mi bu ayeli indirdi, yoksa dur nce Allah'a gideyim de
ondan sonra soruna yant getireyim dedikten sonra m indirmi;
bunu da dnmek lazm!
Yukardaki ayetteki gibi tanrnn I z. Muhammed' i lerk etme-
dii veya Muhammed'e, "Hi bir ey iin, bunu yarn yapacam
deme. Ancak Allah dilerse yapacam de. Unuttuun zaman Rab
bini an"demesi, ya da, "Kuluk vaktine ve sakinleen geceye and
olsun ki, rabbin seni terk etmedi ve darlmad"gibi yeminle ze
Kehf suresi, 23 24 . Dula.suresi ilk ayetler.
51
7/27/2019 Bilinmeyen Ynleriyle Kuran: Kur'an'in Kkeni 2
48/355
rine basa basa dile getirdii