Book วารสารสาธารณสุขศาสตร์ ปี 44 ฉบับ 3 · การทำางานอยู่ในระดับที่ต้องดำาเนินการปรับปรุงงาน

273

ÇÒÃÊÒÃÊÒ¸ÒÃ³ÊØ¢ÈÒÊµÃ� »‚·Õè 44 ©ºÑº·Õè 3 (¡.Â.-¸.¤. 2557)

¤ÇÒÁªØ¡¢Í§¡ÅØ‹ÁÍÒ¡ÒÃ¼Ô´»¡µÔ·Ò§ÃÐººâ¤Ã§Ã‹Ò§¡ÅŒÒÁà¹×éÍ

áÅÐ»˜¨¨ÑÂ´ŒÒ¹·‹Ò·Ò§¡ÒÃ·íÒ§Ò¹ã¹¡ÅØ‹ÁÍÒªÕ¾ÊÒ¹µÐ¡ÃŒÒäÁŒä¼‹

¨ÕÃ¹Ñ¹·� ¸ÕÃÐ¸ÒÃÔ¹¾§È� * ÇÕÃÐ¾Ã ÈØ·¸Ò¡Ã³� **

บทคดยอ ปจจยดานทาทางการทำางานเปนหนงในปจจย

คกคามสขภาพทสงผลตอการเกดกลมอาการผดปกต

ของระบบโครงรางกลามเนอการศกษาเชงพรรณนา

หาความสมพนธนมวตถประสงคเพอศกษาความชก

ของกลมอาการผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอ

ปจจยดานทาทางการทำางานและความสมพนธระหวาง

ปจจยดานทาทางการทำางานและกลมอาการผดปกต

ของระบบโครงรางกลามเนอในผประกอบอาชพสาน

ตะกราไมไผจำานวน237คนโดยใชแบบสมภาษณ

และแบบประเมนทาทางการทำางานผลการวจยพบวา

กลมตวอยางรอยละ 64.4 มปญหาดานทาทาง

การทำางานอยในระดบทตองดำาเนนการปรบปรงงาน

อยางรบดวน สวนอตราความชกของอาการผดปกต

ของระบบโครงรางกลามเนอในชวง12เดอนและ

7 วนทผานมา เทากบ รอยละ 79.7 และ 69.2

ตามลำาดบโดยพบอาการบรเวณหลงสวนลางมากทสด

สวนทาทางการทำางานมความสมพนธกบกลมอาการ

ผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอทงในชวง12เดอน

และ7วนทผานมาอยางมนยสำาคญทางสถต(χ2=

60.77และ36.58ตามลำาดบ,P<0.01)บงชวา

กลมผประกอบอาชพสานตะกราไมไผมความจำาเปน

ตองไดรบการปรบปรงแกไขดานทาทางการทำางาน

และการใชแนวทางการป‡องกนปญหาอาการผดปกต

ทางระบบโครงรางกลามเนออยางมประสทธภาพ

¤íÒÊíÒ¤ÑÞ:ปจจยดานทาทางการทำางาน,อาการผดปกต

ทางระบบโครงรางกลามเนอ,คนงานสาน

ตะกราไมไผ

วารสารสาธารณสขศาสตร 2557; 44(3): 273-287

* นกศกษาหลกสตรสาธารณสขศาสตรมหาบณฑตสาขาสาธารณสขศาสตรคณะบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม**กลมวชาการพยาบาลสาธารณสขคณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม

274

Journal of Public Health Vol.44 No.3 (Sep-Dec 2014)

บทนำา ความผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอ

เนองจากการทำางานเปนปญหาอาชวอนามยทสำาคญ

มากทสด ทงในประเทศทกำาลงพฒนาและประเทศ

ทพฒนาแลวเนองจากเปนปญหาทมสถตเกดขนสงสด

ทวโลกและกอใหเกดความสญเสยคาใชจายมหาศาล

ในแตละป1 จากการทบทวนวรรณกรรม พบวา

อบตการณและความชกของความผดปกตทางระบบ

โครงรางกลามเนอเนองจากการทำางานในรอบ1ป

อยระหวางรอยละ2.3-41.02ความสญเสยทงในดาน

การรกษาพยาบาลและผลผลตตางๆ รวมเปนมลคา

510ลานดอลลารสหรฐตอปหรอประมาณรอยละ4.6

ของผลผลตมวลรวมประชาชาต3สำาหรบในประเทศไทย

จากขอมลทไดจากกองทนเงนทดแทนป2554โรคจาก

การทำางานทพบคอโรคทเกยวกบความผดปกตของ

กระดกและกลามเนอปวดขอปวดหลงปวดกลามเนอ

การรายงานโรคโดยสำานกระบาดวทยาพบวาการเจบ

ปวยอนดบหนงจากการทำางาน คอ โรคจากกระดก

และกลามเนอโดยโรคทางระบบโครงรางกลามเนอนน

มความสมพนธกบอาชพททำา เชน ในกลมอาชพ

ตดเยบพบความชกของอาการความผดปกตของระบบ

โครงรางกลามเนออยในชวงรอยละ5ถงรอยละ244

ในงานวจยระดบโลกพบวาอบตการณของความผดปกต

ในระบบโครงรางกลามเนอเทากบรอยละ31ของ

การเกดโรคจากการประกอบอาชพทงหมดและพบ

คาเฉลยความชกของความผดปกตในระบบโครงราง

กลามเนอสงทสด5ปญหาดงกลาวนลวนมผลกระทบ

ตอภาวะสขภาพของแรงงานทเปนกำาลงสำาคญในการ

พฒนาเศรษฐกจของประเทศ

มการศกษาพบวาทาทางการทำางานทไมเหมาะสม

เชนการนงยองจะทำาใหกระดกสนหลงถกกดขณะท

เอนและกลามเนอดานตรงขามจะถกยด6 การนง

ตวตรงโดยปราศจากทพงหลงทำาใหเกดการยดตวของ

กลามเนอหลงการนงเกาอทมทนงตำาเกนไปทำาใหปวด

หวไหลและคอลำาตวโคงไปดานหนาในขณะนงหรอยน

มผลตอบรเวณเอว และสวนของหมอนรองกระดก

ศรษะกมไปดานหนาหรอเงยหลงมผลตอคอ และ

หมอนรองกระดกการบบจบเครองมอหรออปกรณ

ทำาใหปวดขอมอการอกเสบของเอนกจกรรมทใชมอ

ในทาเดยวเปนเวลานานและการทำางานทตองใช

ขอมอกระดกขนลงหรองอขอมอ«ำาๆกนนานๆทำาให

เกดกลมอาการเสนประสาทถกกดทบทขอมอกลาวอก

นยหนงทาทางการทำางานมความสมพนธกบการเกด

กลมอาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอ7

ดงการศกษาเกยวกบกลมอาการผดปกตของระบบ

โครงรางกลามเนอในผประกอบอาชพหตถกรรม

ประเทศอนเดยในกลมคนงานวาดภาพหนกลมคนงาน

ผลตกำาไลและกลมคนงานประตมากรรมดนพบวา

ทาทางการทำางานไดแกการจบนวหยกการเบยงเบน

ของขอมอและแขน การเคลอนไหว«ำาของแขนขา

และระยะของการทำางานยาวนานเปนป˜จจยเสยงสง

ในการเกดโรคทางระบบโครงรางกลามเนอจากการ

ทำางาน8หรอการศกษาในผประกอบอาชพหตถกรรม

ในรฐเบงกอลตะวนตกพบวาการทำางานเวลานาน

และการทำางาน«ำาๆ มความสมพนธอยางมนยสำาคญ

ระหวางอาการเจบปวดและชาบนมอของหมชาง

ทอผาดวยมอ9นอกจากนการศกษาในประเทศอนเดย

พบผประกอบอาชพสานไมไผมปจจยดานทาทาง

การทำางานทนำาไปสปญหากลามเนอและกระดก

ในแรงงาน เชน การนงทำางานนานๆ อยในทาท

ผดปกต«ำาๆ การทำางานหนกการเคลอนไหวแขน«ำาๆ

และการขาดการพกผอนโดยพบปจจยดานการทำางาน

«ำา«ากและทาทางการทำางานทผดปกตเปนสาเหต

ใหเกดโรคจากการทำางาน58.5%หรอ35.6ราย

275


ตอคนทำางาน10,000คน10

การสานตะกราไมไผเปนหนงในอาชพหตถกรรม

ทพบไดทวไปในชมชนตางๆ เมอพจารณาลกษณะ

การทำางานของการสานตะกราไมไผในแตละขนตอน

จะตองใชทานงยองๆบนพนหรอเกาอขนาดเลกทไมม

พนกหลงแลวยดขาตามความสะดวก สวนคอและ

ลำาตวเกรง การใชนวมอและขอมอในลกษณะ«ำาๆ

เปนการทำางานแบบ«ำา«ากตลอดทงวน10โดยใชเวลา

ในการทำางานสานตะกราไมไผทงหมด15นาท/1ใบ

ในผททำาเปนอาชพหลก จะตองทำางานในลกษณะ

ดงกลาวตดตอกนเปนระยะเวลา8-10ชวโมง«งจาก

การพจารณาลกษณะการทำางานจะพบวาผททำางาน

ตองประสบกบการสมผสปจจยดานทาทางการทำางาน

«งอาจมสวนสำาคญทกอใหเกดอาการผดปกตในระบบ

โครงรางกลามเนอของผทำางานได

ตำาบลแมนะอำาเภอเชยงดาวจงหวดเชยงใหม

มจำานวนประชากร2,888หลงคาเรอนมอาชพหลก

คอเกษตรกรรม และอาชพเสรมคอการสานตะกรา

ไมไผโดยผทประกอบอาชพสานตะกราไมไผมจำานวน

1,846หลงคาเรอนคดเปน3,359รายโดยเปนผท

ทำาเปนอาชพหลกจำานวน1,354รายจากการสำารวจ

และจากระบบฐานขอมลปฐมภมโรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพตำาบลแมนะปพ.ศ.2553-2555พบจำานวน

ผปวยดวยโรคระบบโครงรางกลามเนอเพมขนจาก

2,493เปน2,739รายโดยพบเปนอบดบแรกของ

โรคทผปวยมารบบรการรกษาพยาบาลมากทสด

โดยในจำานวนกลมผปวยโรคระบบโครงรางกลามเนอ

ดงกลาวขางตนนนยงไมทราบแนชดวาสาเหตการปวย

เกดจากการประกอบอาชพสานตะกราไมไผจำานวน

มากนอยเพยงใดดงนนเพอเปนขอมลใหหนวยงาน

ทเกยวของหาทางบรหารจดการเพอกำาหนดแนวทาง

ในการพฒนารปแบบการทำางานและแนวทางในการ

ป‡องกนผลกระทบตอสขภาพจากการทำางานและการ

สรางเสรมสขภาพของแรงงานนอกระบบทประกอบ

อาชพสานตะกราไมไผ ผวจยจงสนใจศกษาเพอหา

ความชกของกลมอาการผดปกตทางระบบโครงราง

กลามเนอปจจยดานทาทางการทำางาน และความ

สมพนธระหวางปจจยดานทาทางการทำางานและกลม

อาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอในกลม

อาชพสานตะกราไมไผ

วธการศกษา รปแบบการศกษา: เปนการวจยเชงพรรณนา

หาความสมพนธ (Descriptive Correlational

Research)

ประชากรและตวอยางการวจย: ประชากรท

ประกอบอาชพสานตะกราไมไผทงหมด13หมบาน

ในเขตตำาบลแมนะอำาเภอเชยงดาวททำาเปนอาชพหลก

1,354รายโดยคำานวณโดยใชสตรของศรชยพงษวชย11

(n=NZ2 ÷4Ne2+Z2)ไดขนาดกลมตวอยาง226

ใชวธจบฉลากเลอกพนทไดหมท 8 บานแมออใน

มจำานวนผประกอบอาชพสานตะกราไมไผเปนอาชพ

หลก237ราย

เครองมอ:เปนแบบสมภาษณประกอบดวย3

สวนสวนท1เปนขอมลสวนบคคลประกอบดวย

ขอมลทวไปและขอมลการทำางานสวนท2เปนขอมล

ความผดปกตทางระบบโครงรางและกลามเนอในชวง

12เดอนและ7วนทผานมาของพชรนพรมอนนต12

ทปรบปรงมาจากแบบสอบถามมาตรฐานนอรดก

(StandardizedNordicQuestionnaire[SNQ])13

และสวนท3เปนแบบสงเกตทาทางการทำางานและ

แรงกระทำาตอรยางคสวนบนของรางกาย (Rapid

UpperLimpAssessment:RULA)มการแปลผล

ออกเปน4ระดบดงนระดบ1:ชวง1-2คะแนน

276


งานทประเมนยอมรบได แตอาจมป˜ญหาดานการย-

ศาสตรถามการทำางานดงกลาว«ำาๆ ตอเนองเปน

เวลานานกวาเดมระดบ 2: ชวง 3-4 คะแนน

งานทประเมนควรไดรบการพจารณาศกษาปจจยท

เกยวของใหละเอยดขนและตดตามวดผลอยางตอเนอง

การออกแบบงานใหมอาจมความจำาเปนระดบ 3:

ชวง5-6คะแนนงานทประเมนเรมมป˜ญหาควรทำา

การศกษาเพมเตมและรบดำาเนนการปรบปรงงาน

ดงกลาวและระดบ4:คะแนนเทากบ7งานทประเมน

มปญหาดานการยศาสตร ตองไดรบการปรบปรง

โดยทนท«งแบบสงเกตทาทางการทำางานพฒนาโดย

McAtamney and Corlett14 ใชเทคนคการแปล

ยอนกลบ(BackTranslation)จากผเชยวชาญดาน

ภาษา3ทานและคำานวณหาคาความเชอมนของการ

สงเกตดวยวธการหาคาความเทยงแบบสมประสทธ

แอลฟา(AlphaCoefficient)ในทกขนตอนของการ

สานตะกราไมไผไดคา0.8ขนไป

การวเคราะหขอมล: ใชโปรแกรมสำาเรจรป

โดยใชสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics)

ในการแจกแจงความถ รอยละ คาพสย คาเฉลย

และสวนเบยงเบนมาตรฐานของขอมลทวไปและหา

อตราความชกของความผดปกตทางระบบโครงราง

และกลามเนอในชวง12เดอนและ7วนทผานมา

สวนการประเมนทาทางการทำางานมการแปลผล

ออกเปน 4 สำาหรบการวเคราะหหาความสมพนธ

ระหวางทาทางการทำางานและความชกของกลมอาการ

ผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอใชสถตไคสแควร

(Chi-Square) ทระดบความเชอมนรอยละ 95

การศกษานผานการอนมตจากคณะกรรมการจรยธรรม

การวจยสาขาวชาสาธารณสขศาสตรมหาวทยาลย

เชยงใหมเอกสารเลขท003/2556

ผลการศกษาขอมลสวนบคคล

จากตารางท 1 กลมตวอยางเปนผประกอบ

อาชพสานตะกราไมไผเปนอาชพหลกจำานวน237ราย

เปนเพศหญงรอยละ 78.5 เพศชายรอยละ 21.5

กลมตวอยางมอายระหวาง18-91ป(เฉลย55.37ป)

และรอยละ48.1มอายอยในชวง40-59ปรอยละ

79.7 มสถานภาพสมรสค ในดานการศกษารอยละ

83.5จบการศกษาระดบประถมศกษาสวนขอมลท

เกยวกบสขภาพ กลมตวอยางเกนครงหนงมคาดชน

มวลกายอยในเกณฑปกต และรอยละ 48.9 ไมม

โรคประจำาตวโดยพบโรคความดนโลหตสงมากทสด

รอยละ 47.1 สำาหรบพฤตกรรมสขภาพ พบวา

รอยละ31.6เคยสบบหรและในกลมนยงคงสบบหร

ในป˜จจบนรอยละ49.3นอกจากนในกลมนมการดม

เครองดมทมแอลกอฮอลเปนประจำารอยละ 18.7

มการออกกำาลงกายอยางสมำาเสมอรอยละ25.0และ

จากตารางท2ดานการทำางานพบวากลมตวอยาง

มระยะเวลาการทำางานอยระหวาง6เดอนถง44ป

(เฉลย 14.39, สวนเบยงเบนมาตรฐาน 9.89) «ง

รอยละ31.6มระยะเวลาการทำางานมากกวา20ป

กลมตวอยาง รอยละ 70.0 มชวโมงการทำางานตอ

สปดาหมากกวา48ชวโมง(เฉลย54.52,คาเบยงเบน

มาตรฐาน 15.37, คาพสย = 12-98) นอกจากน

กลมตวอยางรอยละ92เคยมประสบการณทำางานอน

กอนมาประกอบอาชพสานตะกราไมไผโดยทำาอาชพ

เกษตรกรรมรอยละ71.5

277


Table1GeneralCharacteristicsDataofParticipants(n=237).

Data Amount(N) Percentages

Gender

Male

Female

51

186

21.5

78.5

Age(yr)

<20

20-39

40-59

≥60

Range=18-91,Mean=55.37

2

25

114

96

0.8

10.6

48.1

40.5

Marital status

Single

Married

Widow

Divorced/separate

5

189

34

9

2.1

79.7

14.3

3.8

Education

Noeducation

Primary school

Secondary school

Highschool

Undergraduate

21

198

11

6

1

8.9

83.5

4.6

2.5

0.4

Bodymassindex(kg/m2)

<18.5(belowstandardlevel)

18.5-24.9(normal)

25.0-29.9(highstandardlevel)

≥30.0(obese)

Range=13.7-41.0,Mean=22.8

41

139

44

13

17.3

58.6

18.6

5.5

278


Table1GeneralCharacteristicsDataofParticipants(n=237).(cont.).


Underlying diseases

No

NotSure

Yes

Hypertension

DiabetesMellitus

Hyperlipidemia

PepticUlcer

Allergies/Asthma

Other*

116

8

113

81

18

26

19

8

20

48.9

3.4

47.7

47.1

10.4

15.1

11.0

4.7

11.6

CigaretteSmoking

No

Yes

Quitsmoking

Continuesmoking

162

75

38

37

68.4

31.6

50.7

49.3

Alcoholdrinking

No

Yes

Sometimes

Always

125

112

91

21

52.7

47.3

81.3

18.7

Exercise

No

Yes

Notregular

Regular

189

48

36

12

79.7

20.3

75.0

25.0*Cataract,pterygium,immunodeficiency,CAbreast,COPD,Thyroid,Kidney,Coronaryand

migraine

279


Table2WorkingCharacteristicsDataofParticipants(N=237).


Durationofwork(years)

<10

11-20

>20

Range=0.6-44,Mean=14.4

Workinghourperweek

≤48

>48

Range=12-98,Mean=54.52

Priorworkingexperience

Never

Other*

Labor work

Selling

Agriculture

Other*

96

66

75

71

166

19

218

49

11

156

2

40.5

27.8

31.6

30.0

70.0

8.0

92.0

22.5

5.0

71.5

0.9*ConstructionworkandMassagework

ระดบคะแนนทาทางการทำางานแยกตามขนตอน

การทำางาน

กลมตวอยางรอยละ64.4มคะแนนทาทางการ

ทำางานโดยรวมอยในระดบ3เมอพจารณาในแตละ

ขนตอนของการทำางานพบวากลมตวอยางในขนตอน

การสานฐานตะกราไมไผรอยละ 50.2 มคะแนน

ทาทางการทำางานอยในระดบ 3และรอยละ36.7

มคะแนนทาทางการทำางานอยในระดบ 4 ขนตอน

การสานขนเปนรปรางพบรอยละ 66.7 มคะแนน

ทาทางการทำางานอยในระดบ3สวนขนตอนการสาน

ปากตะกราไมไผรอยละ 76.4 มคะแนนทาทางการ

ทำางานอยในระดบ3(ตารางท3)

280


Table3WorkingPostureScoresBasedonStepofWorking(n=237).

Score level

Stepofworking

TotalWeavingbaseof

basket

Weavingbody Weavingtoppart

N(%) N(%) N(%)

2

3

4

31(13.1)

119(50.2)

87(36.7)

79(33.3)

158(66.7)

0(0)

45(19.0)

181(76.4)

11(4.6)

155(21.8)

458(64.4)

98(13.8)

Total 237(100) 237(100) 237(100) 711(100)

อตราความชกของกลมอาการผดปกตของระบบ

โครงรางกลามเนอ

อตราความชกของกลมอาการผดปกตของระบบ

โครงรางกลามเนอในชวง12เดอนและ7วน

ทผานมา พบวาในชวง 12 เดอนทผานมารอยละ

79.7 มอาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอ

สวนในชวง7วนทผานมาพบมอาการผดปกตของ

ระบบโครงรางกลามเนอรอยละ69.2เมอจำาแนก

สวนของรางกายทมอาการผดปกตของระบบโครงราง

กลามเนอในชวง 12 เดอน และ 7 วนทผานมา

พบวากลมตวอยางมอาการผดปกตบรเวณหลงสวนลาง

ในสดสวนสงสด(รอยละ55.3และ46.8ตามลำาดบ)

รองลงมาไดแก ไหล (รอยละ 54.4 และ 41.4

ตามลำาดบ)(ตารางท4)

Table4PrevalenceofMusculoskeletalDisordersatVariousBodyPartsDuringThePast

12Monthsand7DaysAmongBasketWeavingWorkers(n=237).

BodypartsthathavethesymptomsPast 7 days Past12months

N(%) N(%)

Neck

Shoulders

Elbow

Wrist /hands

Upperback

Lower back

Hip/thigh

Knee

Ankle/foot

74(31.2)

129(54.4)

28(11.8)

105(44.3)

64(27.0)

131(55.3)

79(33.3)

73(30.8)

31(13.1)

50(21.1)

98(41.4)

21(8.9)

66(27.8)

45(19.0)

111(46.8)

67(28.3)

54(22.8)

26(11.0)

281


ความสมพนธระหวางปจจยดานทาทางการทำางาน

และกลมอาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอ

ความสมพนธระหวางระดบคะแนนทาทาง

การทำางานกบกลมอาการผดปกตของระบบโครงราง

กลามเนอในชวง12เดอนทผานมาของกลมตวอยาง

พบวาขนตอนการสานฐานตะกราไมไผและขนตอน

การสานปากตะกราไมไผ ระดบคะแนนทาทางการ

ทำางานมความสมพนธกบกลมอาการผดปกตของ

ระบบโครงรางกลามเนออยางมนยสำาคญทางสถต

(χ2=61.04และ71.45ตามลำาดบ,P<0.01)

สวนในชวง7วนทผานมาพบวาทกขนตอนการ

ทำางานระดบคะแนนทาทางการทำางานมความสมพนธ

กบกลมอาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอ

อยางมนยสำาคญทางสถต(χ2=55.79,33.18และ

24.21ตามลำาดบ,P<0.01)(ตารางท5และ6)

Table5RelationshipBetweenWorkingPostureandMusculoskeletalDisordersDuringthe

Past12Monthsand7DaysAmongBasketWeavingWorkers(n=237).

Steps of weaving Score levelSymptoms

χ2 df pYes No

Weavingbaseof

the basket

Level1and2 9(28.1) 23(71.9)61.04 1 <0.01

Level3and4 180(87.8) 25(12.2)

Weavingbaseof

the basket

Level1and2 62(63.8) 18(22.5)0.38 1 >0.05

Level3and4 127(80.9) 30(31.8)

Weavingtopof

the basket

Level1and2 16(34.8) 30(65.2)71.45 1 <0.01

Table6RelationshipBetweenScoreLevelofWorkingPostureandMusculoskeletalDisorders

DuringThePast7Daysand12MonthsAmongBasketWeavingWorkers(n=237).

Steps of weaving

basketScore level

Symptomsχ2 df p

Yes No

Weavingbaseof

the basket

Level1and2 4(12.5) 28(87.5)55.79 1 <0.01

Level3and4 160(78.0) 45(22.0)

Weavingbodyof

the basket

Level1and2 62(63.8) 18(22.5)33.18 1 <0.01

Level3and4 127(80.9) 30(31.8)

Weavingtopof

the basket

Level1and2 16(34.8) 30(65.2)24.21 1 <0.01

Level3and4 173(90.6) 18(9.4)

282


การอภปรายผล 1.ปจจยดานทาทางการทำางานในผประกอบ

อาชพสานตะกราไมไผ

การศกษาครงน พบวา หนงในสามของ

กลมตวอยางในขนตอนการสานฐานตะกราไมไผ

มระดบคะแนนทาทางการทำางานในระดบ4เนองจาก

ลกษณะการทำางานในขนตอนการสานฐานตะกรา

มกมทาทางการทำางาน«ำา«ากจากการใชมอ/นวมอ

และขอมอและมทาทางการทำางานไมเหมาะสมไดแก

การกมศรษะ และลำาตว ในการนงสานโดยงอเขา

ทงสองขางการใชสายตาจองและเกรงคอขณะสาน

ตอเนองมากกวา1ชวโมงตลอดจนมการกม/บดตว/

เอยวตว เพอไปหยบตอกมาสานเพมเตม«งเปนไป

ตามแนวคดทฤษฎทลกษณะการทำางานดงกลาวจะ

กอใหเกดปญหาดานทาทางการทำางานสอดคลองกบ

การศกษาแรงงานหญงทประกอบอาชพสานไมไผ

ในประเทศอนเดย«งพบวารอยละ57.4ของแรงงาน

ทำางานอยในทาทางทจดระดบคะแนนไดระดบสง

«งตองไดรบการปรบปรงแกไขในทนทและรอยละ40.6

มคะแนนทาทางการทำางานในระดบปานกลาง10

สำาหรบการศกษาลกษณะการทำางานในกลมแรงงาน

ทำาไมกวาด มป˜จจยดานทาทางการทำางานของแขน

สวนบนและแขนสวนลางทมการยกมอและขอมอ

มการบดขอมอการเคลอนไหว«ำาๆลำาตวทมการกมไป

ดานหนาพบวากลมตวอยางรอยละ41.2มคะแนน

ทาทางอยในระดบ2และระดบ3เทากนเปนปญหา

ดานทาทางการทำางานทตองปรบปรงและตดตาม

และรอยละ 17.5 มคะแนนทาทางอยในระดบ 4

เปนป˜ญหาดานทาทางการทำางานตองมการปรบปรง

โดยดวน15และการศกษาปจจยเสยงดานทาทางการ

ทำางานในงานหตถกรรมของชยประในกลมคนงาน

วาดภาพหนกลมคนงานผลตกำาไลและกลมคนงาน

ประตมากรรมดน มการจบนวกบการเบยงเบนของ

ขอมอและแขนเปนปจจยเสยงสงในการเกดความผด

ปกตของระบบโครงรางกลามเนอทาทางการทำางาน

ทไมเหมาะสมคอการงอบดของลำาตวการเคลอนไหว

«ำาของแขนขาการนงและยนทำางานเปนเวลานานๆ

สงผลใหมระดบคะแนนของRULAสง16จากการ

ศกษาจะเหนวาลกษณะการทำางานดงกลาวสงผลตอ

การเกดป˜ญหาดานทาทางการทำางาน

2.อตราความชกของกลมอาการผดปกตของ

ระบบโครงรางกลามเนอของผประกอบอาชพสาน

ตะกราไมไผ

กลมตวอยางในการศกษานมอาการผดปกต

ในจำานวนทมากไปหานอยตามตำาแหนงดงน หลง

ไหลและขอมอ(รอยละ55.30,54.4,และ44.3

ตามลำาดบ) เมอเปรยบเทยบอตราความชกของ

กลมอาการผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอ

ในแรงงานหญงทประกอบอาชพสานตะกราไมไผ

ในประเทศอนเดย ทใชเครองมอในการประเมน

ตวเดยวกน «งพบความชกของกลมอาการผดปกต

ทางระบบโครงรางกลามเนอ โดยพบอาการผดปกต

บรเวณหลงสวนลาง(รอยละ 96.1) ความผดปกต

บรเวณไหล(รอยละ91.0)และความผดปกตบรเวณ

หวเขา(รอยละ90.3)10«งบรเวณทมอาการผดปกต

พบวามความคลายคลงกนกลาวคอพบความผดปกต

บรเวณหลงสวนลางมากทสด รองลงมาเปนความ

ผดปกตบรเวณไหล ทงนอตราความชกทไดจากการ

ศกษาครงนนอยกวาอตราความชกทไดจากการศกษา

ของแรงงานหญงทประกอบอาชพสานตะกราไมไผ

ในอนเดย อาจเนองจากระยะเวลาในการประกอบ

อาชพสานตะกราไมไผของแรงงานหญงในประเทศ

อนเดยเฉลย27ปสวนระยะเวลาทำางานเฉลยของ

กลมตวอยางน14ปโดยระยะเวลายงยาวนานกยง

283


มผลตออาการผดปกตของระบบโครงรางกลามเนอ

มากยงขน10 นอกจากนกลมตวอยางของการศกษา

ครงน มลกษณะการทำางานในแตละขนตอนทตอง

กมลำาตวเพอสาน บดเอยวตวเพอหยบตอกมาสาน

และตองนงทาเดมนานๆลกษณะเชนนจะกอใหเกด

อาการผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอ«งสอดคลอง

กบการศกษาทผานมาทพบวาผทตองยนหรอนงทาเดยว

นานๆตดตอกน17มการเคลอนไหว«ำาๆและโนมตวไป

ดานหนา18 จะมความสมพนธกบอาการปวดหลง

สวนลางสวนการยกแขนสวนบนในการเกบปากตะกรา

ไมไผมการเคลอนไหวขอไหลอยาง«ำาๆสงผลตอการ

เกดอาการผดปกตบรเวณไหล18และลกษณะงานทตอง

ทำา«ำาๆมการบดหมนขอมอ/มอตามลายสานสงผล

ตอการเกดอาการผดปกตบรเวณขอมอ/มอ19

นอกจากนกลมตวอยางรอยละ18.6มดชน

มวลกายเกนกวาเกณฑปกตและรอยละ5.5มดชน

มวลกายอยในเกณฑอวนทำาใหมโอกาสเสยงตอการ

เกดอาการผดปกตของโครงรางกลามเนอ เนองจาก

คนอวนจะมเนอเยอไขมนมากขนและนำาหนกทเพมขน

จะเพมแรงกดตอขอตอกระดกเอนและกลามเนอ20

มการศกษาพบวาคนทมดชนมวลกายอยในเกณฑอวน

มความเสยงตอการปวดหลงเรอรงมากกวาคนทมดชน

มวลกายปกต21อกทงกลมตวอยางในการศกษาครงน

ไมออกกำาลงกายรอยละ79.7ทำาใหเพมโอกาสเสยง

ตอการเกดกลมอาการผดปกตของระบบโครงราง

กลามเนอ22มการศกษาพบวาผทมการออกกำาลงกาย

อยางนอย3ครงตอสปดาหจะมอาการปวดกลามเนอ

หลงนอยกวาผทไมไดออกกำาลงกาย23

3.ความสมพนธระหวางปจจยดานทาทาง

การทำางานและกลมอาการผดปกตของระบบโครงราง

กลามเนอในผประกอบอาชพสานตะกราไมไผ

ปจจยดานทาทางการทำางานมความสมพนธ

กบการเกดอาการผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอ

«งคลายคลงกบการศกษาแรงงานหญงทประกอบ

อาชพสานไมไผในประเทศอนเดย10 ทพบวาทาทาง

การทำางานในผประกอบอาชพสานไมไผมความสมพนธ

อยางมนยสำาคญทางสถตกบการเกดอาการผดปกต

ทางระบบโครงรางกลามเนอและการศกษาปจจยเสยง

ดานทาทางการทำางานในงานหตถกรรมของชยประ16

ทพบวาปจจยดานทาทางการทำางานในงานหตถกรรม

มความสมพนธอยางมนยสำาคญทางสถตกบการเกด

อาการผดปกตทางระบบโครงรางกลามเนอเนองจาก

ลกษณะการทำางานของผประกอบอาชพสานตะกรา

ไมไผในทาตางๆทไดกลาวมาขางตน «งเปนไปตาม

แนวคดทวาปจจยดานทาทางจากการทำางานสงผลตอ

การเกดกลมอาการผดปกตทางระบบโครงรางและ

กลามเนอ24 «งจากรายละเอยดของการประเมน

ทาทางการทำางานดวยวธRULAไมไดประเมนเฉพาะ

ทาทางแตยงรวมถงการประเมนการใชแรงและการ

ทำา«ำาทำาใหทาทางการทำางานทประเมนดวยวธRULA

มความสมพนธกบกลมอาการผดปกตทางระบบ

โครงรางกลามเนอและจากอาการผดปกตของโครงราง

กลามเนอทงในชวง12เดอนและ7วนทผานมา

ของกลมตวอยาง แนวคดทฤษฎกลาววาสาเหตของ

การเกดกลมอาการผดปกตของระบบโครงราง

กลามเนอโดยเฉพาะคอและรยางคสวนบนสวนใหญ

เกดจากลกษณะการทำางานในทาทางทไมเหมาะสม

และมทาทางการทำางาน«ำา«ากเชนการกม/เอยงคอ

การบดหมนขอมอ«ำา«าก25มการศกษาพบวาการทำางาน

ในทาทางทตองกมหรอเงยศรษะมากกวา15-30องศา

เปนประจำาจะมความสมพนธตอการเกดกลมอาการ

ผดปกตของคอ7

284


เอกสารอางอง1.กวนธดา สนตพงศ. การบาดเจบจากภาวการณ

ทำางาน«ำา«าก. เขาถงไดท http://www.

infku.ac.th/article/diag/510202/ctd.html.

เมอวนท15ตลาคมพ.ศ.2555

2.HuisstedeBM,Bierma-ZeinstraSM,Koes

BW, Verhaar JA. Incidence and

prevalenceofupper-extremitymuscu-

loskeletal disorders: A systematic

appraisaloftheliterature.BMCMus-

culoskeletalDisorders2006;7(7),1-7.

3.MedicalExpendituresPanelSurvey[MEPS]

2004-2011intheBurdenofMuscu-

loskeletalDiseaseintheUnitedStates

Prevalence Societal and Economic

Cost. Health Care Utilization and

Economic Cost of Musculoskeletal

Disease,2008.Availableathttp://www.

boneandjointburden.org, accessed

October15,2012.

4.นงลกษณ ทศทศ, รงทพย พนธเมธากล, วชย

องพนจพงศ, พรรณ ป�งสวรรณ,ทพาพร

กาญจนราช. ความชกของความผดปกต

ทางระบบกระดกและกลามเนอในกลมอาชพ

ตดเยบจงหวดขอนแกน.วารสารวจยมข.

2554;11(2):47-54.

5.LeighJ,MacaskillP,KuosmaE,Mandryk

J. Global burden of diseases and

injuries due to occupational factors.

Epidemiology1999;10(5):626–31.

6.Fathallah FA,Meyers JM. Stooped and

squattingposturesintheworkplace.

Available at http://nasdonline.org/

static_content/documents/1927/

d001873.pdf, accessedOctober15,

2012.

7.Vieira ER, Kumar S. Working postures:

Aliteraturereview.JournalofOccu-

pational Rehabilitation 2004; 14(2):

143-50.

8.Shirleyann MG. Ergonomics Australia.

HFESAJournal,ErgonomicsAustralia

2010;24(1):

9.BanerjeeP,GangopadhyayS.Astudyon

the prevalence of upper extremity

repetitive strain injuries among the

handloomweaversofWestBengal.

JHumanErgol2003;32:17-22.

10.ParimalamP,BalakamakshiK,GanguliAK.

Musculoskeletalproblemsofwomen

bambooworkers inMadurai, India.

Humanfactors&Ergonomicssociety

of Australia 42nd annual conference;

2006.

11.ชนากานตบญนช,ยวดเกตสมพนธ,สทธพล

อดมพนธรก,จฬาภรณพลเอยม,ปรชญา

พลเทพและคณะ.ขนาดกลมตวอยางในงาน

วจยเชงปรมาณ.เขาถงไดทhttp://www1.

si.mahidol.ac.th/km/sites/default/files/

sample_size_0.pdf.เมอวนท15ตลาคม

พ.ศ.2555

285


12.พชรนพรมอนนต.ปจจยดานการยศาสตรและ

อตราความชกของกลมอาการผดปกตทาง

ระบบโครงรางและกลามเนอในพนกงาน

โรงงานเฟอรนเจอร[วทยานพนธพยาบาล

ศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาการพยาบาล

อาชวอนามย].เชยงใหม: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยเชยงใหม;2549.

13.KuorinkaI,JonssonB,KibomA,Vinterberg

H,Biering-SorensenF,AndersonG,

etal.StandardizedNordicQuestion-

nairesfortheanalysisofmusculo-

skeletalsymptoms.AppliedErgonomics

1987;18(3),233-7.

14.McAtamneyL,CorlettN.RULA: asurvey

methodfortheinvestigationofwork

related upper limb disorders. Applied

Ergonomic1993;24(2),91-9.

15.สนสา ชายเกลยง, ธญญาวฒน หอมสมบต.

การประเมนความเสยงทางการยศาสตร

การทำางานโดยมาตรฐาน RULA ในกลม

แรงงานทำาไมกวาดรมสข.ศรนครนทรเวชสาร

2554;26(1):35-40.

16.Mukhopadhyay P, Srivastava S. Ergo-

nomics risk factors in some craft

sectorsofJaipur.ErgonomicsAustralia

2010;24(1):4-14.

17.สนสาชายเกลยง,พรนภาศกรเวทยศร,ยอดชาย

บญประกอบ,เบญจามกตะพนธ.ความชก

ของการปวดหลงของพนกงานและป˜จจย

เสยงดานสภาพแวดลอมการทำางานใน

สำานกงานมหาวทยาลยขอนแกน.วารสาร

ความปลอดภยและสงแวดลอม 2552;

19(3),11-8.

18.เพชรรตน แกวดวงด, รงทพย พนธเมธากล,

ยอดชาย บญประกอบ, สาวตร วนเพญ,

วณทนาศรธราธวตร.ความชกของความ

ผดปกตทางระบบกระดกและกลามเนอ

ในกลมอาชพอตสาหกรรมสงทอ จงหวด

ขอนแกน.วารสารเทคนคการแพทยและ

กายภาพบำาบด2553;22(3):292-301.

19.วชรากรเรยบรอย,สนสาชายเกลยง.การบาดเจบ

«ำา«ากในพนกงานอตสาหกรรมแกะสลก

หน. วารสารวจยสาธารณสขศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน2554;4(3):11-20.

20.Arena VC, Padiyar KR, Burton WN,

Schwerha JJ. The impact of body

massindexonshort-termdisabilityin

theworkplace. Journal ofOccupa-

tional&EnvironmentalMedicine2006;

48(11),1118-24.

21.LakeJK,PowerC,ColeTJ.Backpain

andobesityinthe1958Britishbirth

cohort: cause or effect. Journal of

Clinical Epidemiology 2000; 53(3),

245–50.

22.NationalInstituteforOccupationalSafety

andHealth.Ergonomicsandmuscu-

loskeletal disorders. Available at

http://www.cdc.gov/niosh/topics/

ergonomics, accessed October 15,

2012.

23.RainvilleJ,HartiganC,MartinzE,Limke

J,JouveC,FinnoM.Exerciseasa

treatment for chronic low back pain.

TheSpineJournal2004;4,106-15.

286


24.Bernard BP. Musculoskeletal disorders

andworkplacefactors:Criticalreview

ofepidemiologyevidenceforwork-

related musculoskeletal disorder of the

neck,upperextremityandlowback.

Availableathttp://www.cdc.gov/niosh/

97141pd.html,accessedOctober15,

2012.

25.Szabo RM, King KJ. Repetitive stress

injury: Diagnosis or self-fulfilling

prophecy. Journal of Bone and Joint

Surgery2000;82(9),1314-22.

287


Prevalence of Musculoskeletal Disorders and Working

Postures among Bamboo Basket Weavers

Jeeranun Teeratarinphong* Weeraporn Suthakorn**

ABSTRACT Workingpostureisoneofthehealthrisk

factorsresultinginmusculoskeletaldisorders.

This descriptive, correlational study aimed

to find the prevalence of musculoskeletal

disorders,workingposturerisklevels,andthe

relationshipbetweenscorelevelofworking

postureandmusculoskeletaldisordersamong

237basketweavingworkersusinginterview

questionnairesandworkingpostureevaluation

tools.Resultsshowedthat64.4percentages

oftheworkerswhohadworkingposturescores

atlevelsthatneedimmediatemodification.

Regardingtheprevalenceofmusculoskeletal

disorders that were reported in the past

12monthsandinthepast7days,therates

were79.7and69.2,respectively.Themost

commoncomplaintwas lowbackpain. In

addition, working posturewas significantly

relatedtomusculoskeletaldisordersduring

thepast12monthsandinthelast7days

(χ2=60.77and36.58respectively,P<0.01).

These findings reveal that these weaving

basketworkersneedimprovementstotheir

workingposturesfortheeffectiveprevention

of musculoskeletal disorders.

Keywords: workingpostures,musculoskel-

etal disorders, bamboo basket

weavers

J Public Health 2014; 44(3): 273-287

Correspondence:JeeranunTeeratarinphong,StudentofMasterofPublicHealth,TheGraduateschool,

ChiangMaiUniversity,ChiangMai50200,Thailand.E-mail:[email protected]* StudentofMasterofPublicHealth,TheGraduateschool,ChiangMaiUniversity**DepartmentofPublicHealthNursing,FacultyofNursing,ChiangMaiUniversity

Documents

Book วารสารสาธารณสุขศาสตร์ ปี 44 ฉบับ 3 · การทำางานอยู่ในระดับที่ต้องดำาเนินการปรับปรุงงาน