Br.114-kapital-30.08.2010

PA\A DOVERBATA VO EVROPA

SAMO 42% OD EVROPEJCITE VERUVAAT VO EU � STRANA 13

KRUM BO[KOVPROFESOR NA FAKULTETOT ZA ZEMJODELSKI NAUKI I HRANA

USPEHOT ZAVISI ISKLU-ÎVO OD INVESTICII VO KVALITET � STRANA 6

EKSKLUZIVNO: NIKOS VEROPULOSSOPSTVENIK I PRETSEDATEL NA VEROPULOS

VERUVAME VO PAZAROT I PRODOL@UVAME SO INVESTICII � STRANA 2

NA ZATVORAWE, PETOK, 27.08.2010, 13.00~.

MBI 10 0,44%MBID 0,54%OMB 0,44%

EVRO/DENAR 61,53DOLAR/DENAR 48,47EVRO/DOLAR 1,27

NAFTA BRENT 75,18EURORIBOR 1,42%

2,335

2,340

2,345

2,350

2,355

2,360

2,365

23/8 24/8 25/8 26/8 27/8

MBI 10

...SAMO IDEJATA E KAPITAL, SE DRUGO E PARI...

INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (27.08)

PONEDELNIK, 30. AVGUST. 2010 | BROJ 114 | GODINA 1 | CENA 20 DEN. | TEL. 2 55 14 41 | FAKS. 2 58 14 40

0

0

7

KAPITAL DOZNAVATRI AMBASADI ]E NIKNAT VO KASARNATA ILINDEN

KRUM BO[KOVEKSKLUZIVNO: NIKOS VEROPULOS

2,335

2,340

2,345

2,350

2,355

2,360

23/8

KINEZITE I RUSITE ]E IM BIDAT SOSEDI NA AMERIKANCITE 3

� VOVEDNIKSPASIJKA JOVANOVA

DILEMA� STRANA 2

FEQTON SONYTEHNOLOGIJA KAKO NIKOJA DRUGA� STRANA 14

KOLUMNAILIJA DIMOVSKI

[TO SÈ IMA KAJ NEVLA-DINITE ORGANIZACII� STRANA 8

000

NAVIGATOR30.08.20102

NIKOS VEROPULOSSOPSTVENIK I PRETSEDATEL NA VEROPULOS “Vloìvme ogromen trud za da sozdademe vakov tip trgovski centar i, {to e najva`no, go sozdadovme tokmu onaka kako {to go zamisluvavme vo na{ite soni{ta. Se nadevam deka na{iot son }e stane korisen za site”.

tip me te

Gr~kata kompani-ja Veropulos vo sreda, vo Skopje }e go otvori svojot najgolem trgovski centar na Bal-kanot, koj se pros-

tira na tri kata, so vkupna povr{ina od 40.000 kvadrat-ni metri. Noviot centar Vero, koj se grade{e dve godini, e lociran sproti Narodnata banka na Makedonija, na lokacija so povr{ina od 10.770 kvadratni metri.“Vloìvme ogromen trud za da sozdademe vakov tip trgovski centar i, {to e najva`no, go sozdadovme tokmu onaka kako {to go zamisluvavme vo na{ite soni{ta. Se na-devam deka na{iot son }e stane korisen za site”, veli Nikos Veropulos, sopstvenikot i pretsedatel na gr~kata kom-panija Veropulos, vo eksklu-zivnoto intervju za izdanijata na Kapital Media Grup, koe vo celost }e moète da go pro~itate vo najnoviot broj na nedelnikot “Kapital” koj izleguva vo petok. Veropulos e uveren deka noviot trgovski centar Vero }e stane omilena desti-nacija za pazarewe kaj mnogu gra|ani. “O~ekuvame da im se dop-adne na posetitelite i da go doìveat kako prijaten i komforen trgovski centar, koj }e im ponudi vistinska vrednost so odli~en izbor i usluga”, veli toj.Dobrata lokacija, odli~nite ceni, ogromniot asortiman i sredina koja }e go zadovoli

celoto semejstvo. Ova se adu-tite so koi noviot trgovski centar Vero }e gi privlekuva potro{uva~ite i }e se nat-prevaruva so konkurencijata. Iako vo izminatiot period vo Skopje se otvorija nekolku trgovski centri, Veropulos ne se pla{i od konkurencijata. “Konkurencijata n$ pravi samo podobri”, veli toj.Vo noviot trgovski centar se nao|aat prodavnicite na Najk, Beti Barkli, Apriori, Stouns, Kapris, golemiot supermarket Vero koj }e se prostira na povr{ina od 5.000 metri kvadratni, prodavnicata za nakit Okset, Monsun za modni dodatoci, optikata Italijana, Vo~ point, Ofis {us za ~evli, tri mobilni operatori, Stopanska banka, apteka, cve}arnica, hemisko ~istewe i mnogu drugi. Ona {to prvpat kako brend Vero go nosi vo Makedonija se detskata prodavnica Xambo i brendot za obleka za mladi Wujorker. Vo prodavnicata na Xambo, koja e smestena na dva kata, }e bidat vraboteni 270 lu|e.Sopstvenikot na gr~kata kom-panija Veropulos veli deka ne zastanuvaat tuka.“Vero ja dokaà svojata cvrsta doverba vo va{iot pazar site ovie godini za vreme na koi rabotime vo zemjava i se razbira deka ja prodolùvame na{ata ekspanzija i golemite inves-ticii, kako vo dobrite, taka i vo lo{ite vremiwa. Zatoa, o~ekuvajte mnogu pove}e od Vero vo va{ata zemja”, veli

Veropulos. Toj vo intervjuto ja objasnuva i strategijata na kompanijata Veropulos vo vreme na krizni periodi. “Mnogu sme povnimatelni so investiciite i se obidu-vame da ja zadrìme na{ata pazarna pozicija i zdravite ekonomski rezultati so mnogu promisleni ~ekori. Kako kompanija ve}e go napravivme ~ekorot i u{te odamna go pro{irivme biznisot nadvor od granicite na Grcija, i sre}-ni sme so toa. Se pokaà deka na{iot izbor be{e mudar vo vremeto koga go prezedovme. Sega sakame da se koncen-trirame na pazarot kade {to ve}e se pro{irivme”, veli Veropulos. Gr~kiot sinxir supermaketi Vero e prisuten vo Make-donija ve}e 14 godini i dosega ima investirano 75 milioni evra vo osum golemi super-marketi i najnoviot trgovski centar Vero. Kompanijata ima 210 prodavnici niz Grcija, Srbija i Makedonija, vo koi rabotat 6.000 vraboteni, od koi 820 se vraboteni vo Makedonija.

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIKQup~o Zikov

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIKSpasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIKIgor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTORNikolaj Toma{evski

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJANade Toma{evska, Igor Toma{evski

FOTOGRAFIJAAleksandar Ivanovski

LEKTORMeri Kondoska

Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o ZikovIZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

OFFICE MANAGER I FINANSII: Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:[email protected]

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: [email protected]

REKLAMAAleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:[email protected]; [email protected]

OGLASIDijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: [email protected]

SPECIJALNI PRILOZI:Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, [email protected]

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: [email protected]

Pe~ati: Grafi~ki Centar SkopjeSpored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i moàt da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

Vo petokot se namet-na golema i va`na dilema. Toj den slu{-navme dve mnogu

va`ni informacii. Ednata ja soop{ti makedonskiot minister za finansii, Zoran Stavreski – industriskoto proizvodstvo vo zemjava vo juli, vo odnos na istiot mesec lani, beleì porast od 8,3%. Vtorata dojde od SAD – guvernerot na ameri-kanskata centralna banka (FED), Ben Bernanke, go kaà ona od {to site stravuvaa vo posledno vreme – zazdra-vuvaweto na amerikanskata ekonomija odi slabo. Ber-nanke podgotvuva novi potezi protiv recesijata. Ovie dve top-vesti ja namet-naa dilemata: da se radu-vame ili da stravuvame za ponatamo{niot razvoj na sostojbite vo makedonskata ekonomija? Raspoloènieto pove}e odi kon vtoroto (lo{o) scenario. Ne zatoa {to ne veruvame vo poten-cijalite za zazdravuvawe na makedonskata ekonomija, tuku zatoa {to se pla{ime deka site mo`nosti za toa pa|aat vo voda vo uslovi koga svetskite ekonomii beleàt negativni rezultati vo borbata protiv ekonom-skata kriza. A site znaat deka koga amerikanskata ekonomija kiva, celiot svet se razboluva. Tokmu toa se slu~i vo 2008 godina.Aktuelnite sostojbi vo ameri-kanskata ekonomija ne se za potcenuvawe. Vo petokot berzite cel den bea vo is~ekuvawe na porakata od FED. A od tamu stignaa lo{i vesti. Pretsedatelot na Upravata na federalni rezervi izjavi deka eko-nomskoto zazdravuvawe e poslabo od o~ekuvanoto. FED se podgotvuva da obezbedi dopolnitelna monetarna pomo{ preku nekonvencio-nalni merki. Toa moè da zna~i novi nepredvideni buxetski rashodi vo SAD, posebno zatoa {to Bernanke ne veruva deka ostavaweto na klu~nata kamatna stapka na mo{ne nisko nivo ili zgolemuvaweto na inflaci-jata bi bile efikasni vo

pottiknuvaweto na stopan-stvoto. Na ova prethodno predupredija i najgolemite investitori i se povlekoa od amerikanskite berzi. Dokolku prodolì recesi-jata vo SAD i vo Zapadna Evropa, ekonomijata vo Makedonija nema da odi nagore. Klu~nite industriski sektori vo zemjava zavisat od dvièwata na pazarite vo razvienite zemji. Tokmu tie sektori minatiot mesec ostvarija najgolem rast na proizvodstvoto, {to be{e povod za radost vo Vladata. Vo juli, sporedeno so istiot mesec lani, sektorot za vadewe rudi i kamen beleì rast na proizvodstvoto od 11,2%, proizvodstvoto na os-novni metali e pogolemo za 20,9%, na obleka za 26% i na tekstilni proizvodi za 9,2%. Ubedlivo najgolem proiz-voden rast ima vo ener-getikata (proizvodstvo na elektri~na energija) od duri 35%, {to, sepak, se dolì na dobrata hidrolo{ka sos-tojba na hidrocentralite. Metalurgijata e klu~na za izlez od ekonomskata kri-za, zatoa {to taa beleì sedummese~en rast. Proiz-vodstvoto vo ovaa dejnost vo prvite sedum meseci od go-dinava e za 27,3% pogolemo otkolku vo istiot period lani. Ovaa granka u~estvuva so 11,24% vo industriskoto proizvodstvo. Zatoa sega ekonomijata malku zdivna od gr~ot od koj be{e zafa-tena minatata godina, koga svetskite pazari na metali doìveaja te{ka kontrakcija i pobaruva~kata za proiz-vodite na Makstil, Mital stil, Skopski leguri, FZC, IGM drasti~no se namali. Dokolku istoto se slu~i i vo vtorata polovina od godinava, efektite vrz make-donskata ekonomija }e bidat isklu~itelno lo{i. Ni{to pova`ni ne se i sostojbite vo tekstilniot sektor, bidej}i toj u~estvuva so pove}e od 12% vo sozdavaweto na in-dustriskoto proizvodstvo. Ottuka proizleguva rezerva-ta i vozdrànosta vo odnos na potrebata da se proglasi deka Makedonija izleze od

krizata. Toa se gleda i od izjavite na guvernerot Petar Go{ev, a moè da se pro~ita i vo porakite na premierot Nikola Gruevski. O~igledno, lekcijata ja nau~ivme. Ve}e ne e neva`no {to se slu~uva vo evropskata ekonomija. No, dali ja nau~ivme i drugata lekcija, koja e mnogu pova`na – kako da ja prevenirame i kako da se spravime so krizata. Dosega ne ni odi dobro. Prviot udar na svetskata ekonomska kriza n$ odnese vo recesija so pad na BDP vo 2009 godina. Bruto-doma{niot proizvod e vo minus i vo prviot kvartal od 2010 godina, a gi ~ekame brojkite za vtoriot kvartal. Antikriznite merki ne gi dadoa o~ekuvanite rezultati, ne zatoa {to bea lo{o skroeni, tuku zatoa {to ne se sprovedoa. Kreditite od Evropskata investiciska banka se koristat kolku da ne se proglasi ovaa kred-itna linija za neuspe{na. Kapitalnite proekti se re-duciraa na najelementarno nivo, vo koe ostanaa samo po nekoja sportska sala, tenisko igrali{te, katna garaà ili skulptura na “Skopje 2014”. Buxetot se polni so mnogu problemi, zatoa {to kom-paniite ne moàt da dadat koga nema od kade da zemat. Dokolku ovoj vol{eben krug ne se prekine, ekonomijata ne moè da se izvle~e. Ne samo od krizata, tuku i od 20-godi{nata tranziciska agonija.

DILEMA

VERUVAME VO PAZAROT I PRODOL@UVAME SO INVESTICIINikos Veropulos, sopstvenikot i pretsedatel na gr~kata kompanija Veropulos, vo ekskluzivnoto in-tervju za izdanijata na Kapital Media Grup zboruva za idejata i realizacijata na najnovata investicija vo ogromniot trgovski centar Vero vo Skopje, koj e najgolem na Balkanot.

EKSKLUZIVNO �NIKOS VEROPULOS, SOPSTVENIK I PRETSEDATEL NA VEROPULOS

SPASIJKA [email protected]

Milijardi dolari }e ~ini povtornata izgradba na Svetskiot trgovski centar vo Wujork. Vlasta vo Wujork odobri plan za izgradba

na STC po devet godini otkako be{e urnat vo napadite na 11 septemvri 2001 godina. Noviot trgovski centar }e se sostoi od nekolku kuli i vo nego }e ima memorijalen centar za `rtvite od teroristi~kite napadi. Spored planot, }e se gradi visoka kula nare~ena Kula na slobodata. Grade`niot pretpriema~ Lari Silverstejn ima namera da so-bere u{te stotici milioni dolari. Toj ima dogovor za naem na zemji{teto na 99 godini.1,6PONEDELNIK 30 AVGUST 2010

PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

30.08.2010 3NAVIGATOR �

�

NE IM BE[E DENOTLIDERIEFIKASNA KOMISIJA

Komisijata za finansi-rawe i buxet e edno od retkite rabotni tela

vo Sobranieto koe po let-nite odmori seriozno i produktivno se zafati so rabota. Pretstavuva primer za op{testvena odgovornost, {to bi bilo dobro da go sledi celiot parlament, so ogled na obemnata agenda {to treba da ja ispolni do Izve{tajot na Evropskata komisija, a potoa i do noem-vriskiot NATO samit.Ispolnitelnosta na Komisi-jata vo golema mera e zasluga i na nejziniot pretseda-tel, Jovan Manasijevski, koj pokaùva sposobnost da obezbedi efektivna rabota na teloto {to go rakovodi, onevozmoùvaj}i “prazen od” na komisiskite diskusii. ^lenovite na Komisijata za finansirawe i buxet mi-natata nedela go razgledaa izve{tajot za raboteweto na Narodnata banka, izve{tajot za bankarskiot sistem i bankarskata supervizija, izve{tajot za upravuvawe-to so deviznite rezervi i godi{niot izve{taj za rabo-teweto na Dràvniot zavod

POBEDNIK

GUBITNIK

�� 3 FAKTI ZA... PROCENKI... MISLA NA DENOT

6.088

3.646

DECA SE RODENI VO MAKEDONIJA VO VTORIOT KVARTAL OD 2010 GODINA

BRAKOVI SE SKLUÊNI VO VTORIOT KVARTAL GODINAVA

OD NIV SE RODENI VO SKOPJE

JOVAN MANASIJEVSKI

NEMAME MENAXERI KOLKU [TO BI TREBALO, NO POPRVIN BI IMALE POMAL-KU, OTKOLKU PREMNOGU OD NIV

1.724

formiraweto, pa i pona-tamu zboruvame za silen ekonomski sojuz, koj s$ u{te nema kapaciteti za soz-davawe zaedni~ki politi~ki stavovi i pateki po koi }e se dviì. Ekonomskata kriza samo go izrazi protekcionizmot na odredeni zemji-~lenki, pokaùvaj}i ksenofobi~ni politiki, a najdobar primer za toa se poslednite potezi na Sarkozi. Evropskata komisija seriozno treba da se zagriì za faktot {to samo 49% od naselenieto smeta deka ~lenstvoto vo EU e pozitivna rabota.

EU-KRIZA

Dali poslednite ispi-tuvawa na Evrobaro-metarot ukaùvaat na

politi~ka kriza vo EU? Vo idejata za obedineta Evropa veruvaat samo 42% od gra|anite, Unijata e potresena so skandali od tipot na novosozdadeni politiki na pretsedate-lot na Francija, koj so brkaweto na Romite zapo~na tivka ~istka na nefrancuskoto naselenie. Dali na Unijata & pretstoi politi~ka kriza?Procesot vo koj na po~etokot od 90-te go-dini se vleze so neviden entuzijazam i kreativnost za da se sozdade mo}na unija na najstariot kon-tinent, denes e zaglaven vo klaustrofobijata na odredeni zemji-~lenki, koi {irat negativni vibracii i vo pra{awe go dovedu-vaat negovoto opstojuvawe. Unijata, koja e sozdadena od ekonomski pobudi, i po-natamu ja ima poddr{kata od svoite gra|ani vo odnos na ekonomskite politiki. O~igledno, vo odnos na evolucijata EU i pona-tamu ostanala na istoto nivo kako i za vreme na

@OZE MANUEL BAROSO

LARI PEJXKOOSNOVA^ NA GOOGLE

TRI AMBASADI ]E NIKNAT VO KASARNATA ILINDEN �

Od Vladata potvrduvaat deka nekolku ambasadi }e se selat vo kasarnata Ilinden, no ne sakaat da kaàt za koi ambasadi stanuva zbor. “Kapital” doznava deka Ruskata i Kineskata ambasada ve}e podnele barawe za da gradat objekti vo kasarnata Ilinden

KINEZITE I RUSITE ]E IM BIDAT SOSEDI NA AMERIKANCITE

Kineskata i Ruska-ta ambasada vo Makedonija }e se selat vo severniot del od kasarnata

Ilinden i }e bidat & sosedi na Amerikanskata ambasa-da, doznava “Kapital” od dobroupateni izvori. Od Ruskata ambasada ne sakaat ja potvrdat informacijata. “Kapital” pobara potvrda na ovaa informacija i od Kineskata ambasada, od kade {to ni odgovorija deka i da se selat nema potreba toa da go kaùvaat i javno. Vo nacrt-planot za rekon-strukcija na kasarnata Ilinden, za koj denovive se odrà javna rasprava, stoi deka tri ambasadi }e gi premestat svoite sedi{ta vo ovoj del. S$ u{te ne se znae koja }e bide tretata ambasada, no Vladata ve}e go ima odgovorot. Od Vladata potvrduvaat deka e predvideno dis-locirawe na nekolku am-basadi vo sklop na kasar-nata Ilinden.“Ne moème da potvr-dime konkretno za koi diplomatsko-konzularni pretstavni{tva stanuva zbor. Sepak, dislociraweto kako ideja postoi”, velat izvori od Vladata, upa-tuvaj}i n$ na podetalni

VIKTORIJA [email protected]

ERMIRA MEHMETI

DUI ja prefrla topkata za “Skopje 2014” kaj Vladata

na VMRO-DPMNE i DPA, so {to povtorno ne go kaùva stavot za klu~nite vladini proekti

ZORAN STAVRESKI �minister za finansii

PORASTOT NA INDUSTRI-JATA OD 8,3% POKAZATEL ZA ZAZDRAVUVAWE NA EKONOMIJATA

Porastot na industriskoto proizvodstvo vo juli od 8,3% e dobar pokazatel deka in-dustrijata i makedonskata

ekonomija zazdravuvaat i oti izlezot od krizata e s$ poizvesen, veli ministerot za finansii, Zoran Stavreski. Spored nego, dobro e {to ima porast kaj pove}e industriski granki, vklu~itelno i tekstil-nata i metalnata industrija, za okolu 20%, {to pomogna prerabotuva~kata industrija prvpat godinava da ost-vari porast od 5,3%. Stavreski o~ekuva pozitivnite dvièwa vo industrijata da prodolàt i vo slednite meseci.

JORGOS PAPANDREU

Politikata na {tedewe za izlez na Grcija od ban-

krot dobi pofalni zborovi od EU, {to e dovolen motiv za premierot da japrodolì, i pokraj problemite

TRAJAN BASESKU

Tri ~etvrtini od Roman-cite smetaat deka korup-

cijata vo nivnata zemja e zgolemena vo poslednite pet godini, iako Romanija e ~lenka na EU

ANTONIO MILO[OSKI

Ukinuvaweto na vizite so Ukraina e od golemo

zna~ewe za olesnuvawe na pristapot na makedonskite biznismeni vo ovaa zemja

informacii od Ministerstvoto za odbrana i Ministerstvoto za transport i vrski. Od Ministerstvoto za transport i vrski velat deka ovie dve ambasadi ve}e podnele barawa za lokacii na koi bi gradele novi objekti koi }e odgovaraat na potrebite na ambasadite.Pokraj ambasadite, na mestoto na kasarnata Ilinden e vo plan izgradba na zdravstveni ustano-vi, objekti so komercijalna na-mena, komunalna infrastruktura, obrazovni institucii i stanbeni zgradi. Del od gra|anite, no i samata op{tina, se alat na od-lukata da se rekonstruira samo severniot del od kasarnata.“@alam {to ne se sprovede celokupniot proekt {to go predloì germanskata firma. Toj vklu~uva{e kompletno nova infrastruktura na celiot pros-tor {to go zafa}a kasarnata. Duri kako op{tina predloìvme i da skratime od komunaliite za da u~estvuvame finansiski vo izgradbata na sosema nova kasarna po NATO standardi, s$ so cel da ni se otstapi mestoto na kasarnata Ilinden za kom-pletno osovremenuvawe na pros-torot”, veli za “Kapital” Stef~e Jakimovski, gradona~alnik na op{tina Karpo{, dodavaj}i deka namesto Triumfalnata kapija da se gradi na mal prostor sred centar, moèla da se locira tokmu na del od prostorot {to go zafa}a kasarnata. Od Minis-terstvoto za odbrana velat deka ne moè da se otstapi celata kasarna na op{tinata zaradi

potrebite na ARM. Povr{inata na severniot del od kasarnata Ilinden iznesuva 95,16 hektari i spored nacrt-planot e pode-lena na sedum blokovi vo koi se rasporedeni najavenite objekti. Site vnatre{ni soobra}ajnici vo sklop na ovoj prostor }e bidat novoproektirani, a vo luksuzniot kompleks }e se vleguva od bulevar Slovenija i bulevar Partizan-ski odredi. Blagica Blaèvska, arhitekt-rakovoditel na oddele-nieto za prostorno-urbanisti~ko planirawe vo op{tina Karpo{, veli deka s$ u{te nema zain-teresirani stranski i doma{ni kompanii koi bi investirale vo planiranite objekti, no dodava

deka vo ponatamo{nite fazi od realizacijata na proektot o~ekuvaat da se po-javat investitori. Kasarnata Ilinden & be{e dodelena na op{tinata od strana na Ministerstvoto za odbrana, vo sklop na proektot “Stari kasarni za nov razvoj”. Vkupno osum makedonski op{tini gi dobija vo svo-ja nadle`nost kasarnite. Samo vo Strumica, Debar i Gevgelija e donesen detal-niot urbanisti~ki plan i na mestoto na kasarnite se gra-dat novi kompleksi. Kasar-nata Ilinden be{e izbrana za najatraktivna lokacija vo negovite ramki.“Mo`no e Skopje da dobie u{te edna naselba od tipot na Vodno, kade {to }e se preselat golem del od rezi-dencijalnite objekti na stranskite ambasadi i misii vo zemjava”, izjavija toga{ izvori za “Kapital”.

za revizija vo 2009 godina. Diskutiraa i za zavr{nata smetka na buxetot za 2009 godina. Site mnogu va`ni pra{awa za procenka na kondicijata na buxetot i na finansiskiot sektor, od {to zavisi pravecot vo koj se dviì makedonskata ekonomi-ja. Komisijata rabote{e i na nekolku aktuelni i mnogu va`ni predlog-zakoni, kako {to e zadolùvaweto na Makedonija vo EBRD za Kori-dorot 10 i za dopolnitelno finansirawe na proektot za katastar na nedvi`nosti i registracija.

95,16hektari iznesuva

povr{inata na severniot del od kasarnata Ilinden

koj }e se restrukturira

stavovi i pateki po koi}e se dviì

ro-

2%

od

e. toi

na

formiraweto, pa i pona-tamu zboruvame za silen ekonomski sojuz, koj s$ u{te nema kapaciteti za soz-davawe zaedni~ki politi~ki stavovi i pateki po koi

@OZE MANUEL BAROSO@OZE MANUEL BAROSO

i-no laet-i

so er st, go so da do ta m-

i JOVAN MANASIJEVSKI

NAVIGATOR30.08.20104

� DVA, TRI ZBORA

�

“Vladata vo Atina ja dokaà svojata odlu~nost da gi realizira drasti~nite i bolni merki i re-zultatite od niv se pottiknuva~ki. Zazdravuvaweto na buxetot beleì napredok, bidej}i realiziranite merki se so vkupna vrednost od 8% od BDP za 2010 godina.”

OLI RENevrokomesar za ekonomski i monetarni pra{awa

“Iran vo momentov poseduva tri toni niskozbogaten uranium, koj moè da se iskoristi za gorivo za nuklearnite centrali ili, dokolku dopolnitelno se zbogati, za proizvodstvo na atomska bomba. Teoretski, toa e dovolno za edna ili dve atomski bombi.”

OLI HEJNONENporane{en zamenik-generalen direktor na Me|unarodnata agencija za atomska energija

� SVET 0-24 �

“Srbija nema da ja povle~e rezoluci-jata za Kosovo {to ja podnese do Generalnoto sobranie na ON, no e podgotvena za s$ da razgovara konstruktivno. No, ne moème da go poddrìme zaklu~okot {to }e bide donesen, dokolku ja potvrduva nezavisnosta na Kosovo.”

VUK JEREMI]minister za nadvore{ni raboti na Srbija

GADGETS

Pametniot telefon DELL Aero kone~no e pu{ten vo proda`ba. Ovoj soliden ured teì

samo 104 grama, ima 3,5-in~en ekran i nHD rezo-lucija od 640h360 megapik-seli. Kako dopolnitelna oprema na telefonot se smeta memoriskata karti~ka

so kapacitet od dva gigabaj-ti. DELL Aero ima vgraden GPS priemnik, Wi-Fi poddr{ka, Marvell procesor i verzija na operativniot sistem Android. Kamerata e so re-zolucija od pet megapikseli. Korisnicite vo SAD, vo mreàta na AT&T, so dogo-vor na dve godini }e moàt da go kupat ovoj gaxet za 99 dolari, dodeka bez dogovor ~ini 299 dolari.

...DR KONGOON na te{ki maki vo Kongo

Mirovnite sili na ON vo DR Kongo rabotat na podobru-vawe na komunikacijata so lokalnoto naselenie, otkako e

otkrieno deka buntovnicite siluvale 200 eni i deca nedaleku od bazata na ON.

...PRETSEDATELOT NA [PANCIRFESTJosipovi} ne gi {tedi parite

Hrvatskiot pretsedatel, Ivo Josipovi}, pro{eta niz Vara`din na [pancirfest, se napi {pancir-kafe, go plati i dozna

deka ne e po ni{to posebno, osven {to sodrì med.

...@IVOT POD ZEMJAîleanskite rudari na video

Trieset i trojcata rudari }e ostanat pod zemja do Boìk, do koga treba da oslabat na 90 santimetri vo polovinata za

da izlezat preku tunel. Preku video gi vide celiot svet, otkako bea snimeni so kamera preku otvorot za komunikacija.

TELEFON OD SAMO 104 GRAMA

NASKORO SPECIJALEN PRILOG

GAXETI I INFORMATI^KA TEHNOLOGIJA

ZA SITE INFORMACII JAVETE SE NA:TEL. 2551 441 LOK 102 LICE ZA KONTAKT: JASMINA SAVOVSKA TRO[ANOVSKIILI ISPRATETE E-MAIL NA: [email protected] KAPITAL MEDIA GROUP DOOP-FAH 503 1000 SKOPJETEL. 2551 441; FAKS. 2581 440

� KAKOV TIP NA OPREMA DA SE NABAVI ZA KOMPANIJATA DA BIDE ISTOVREMENO FUNKCIONALNA, EFIKASNA, MODERNA I VO TREND?

� KAKO DA SE NAMALAT TRO[OCITE ZA INFORMATI^KATA TEHNOLOGIJA BEZ DA SE NAMALI EFIKASNOSTA?

� KOI SE NAJNOVITE TRENDOVI VO INFORMATI^KATA TEHNOLOGIJA?

� ZELENA TEHNOLOGIJA – NOVA TEHNOLOGIJA ZA [TEDEWE NA ENERGIJA

OVA SE SAMO DEL OD TEMITE ZA KOI ]E MO@E DA PROÎTATE VO SPECIJALNIOT DO-DATOK GAXETI I INFORMATI^KA TEHNOLOGIJA

30.08.2010 5POLITIKA

KATERINA [email protected]

DODEKA GI ÊKAME PRESUDNITE MOMENTI ZA IMETO, EKSPERTITE BARAAT

DOGOVOR PRVO ME\U NAS, PA POTOA SO GRCIJA!�� Vo ekot na najavite deka esenva }e bide odlu~uva~ka za sporot so Grcija, makedonskite eksperti povi-

kuvaat na vnatre{en konsenzus me|u site politi~ki ~initeli i me|u gra|anite, bez koj bilo nemo`no, voop{to, da se pomisli na kakvo bilo re{enie

S$ dodeka nema ~ekor napred vo postignu-vaweto edinstven stav za toa kako treba da se re{i

pra{aweto za imeto, koe e klu~no dràvno pra{awe, a koj bi se postignal preku eventualni liderski sredbi i otvoreni ili zatvore-ni sostanoci na ~elnicite na najmo}nite partii, koi kako {to gledate gi nema, sporot za imeto e daleku od re{enie, komentiraat eksperti za “Kapital”.I vo dvete najgolemi partii, VMRO–DPMNE i SDSM, imaat identi~en stav koga se raboti za re{enieto na problemot i za definiraweto na crvenite linii preku koi makedonskata strana ne moè da pomine – zadiraweto vo makedonskiot identitet i jazik. Znaej}i go ova, navistina e nejasno zo{to koga poziciite se isti i dvete partii dosega ne smognaa sili za zaedni~ki nastap i podgotovka na even-tualna zaedni~ka deklaracija, koja potoa bi ja poddràle i ostanatite partii, za da se pokaè deka Makedonija e edinstvena. Ekspertite velat deka vakvoto needinstvo i vnatrepar-tiskata dnevna borba za politi~ki poeni so koristewe

na ova klu~no pra{awe samo go miniraat ugledot na dràvata na me|unarodnata scena. Spored niv, s$ dodeka nie prvo vnatre{no ne se dogovorime {to sakame, nikoj nema da gi sfati seriozno barawata na zemjata koja ne moè da gi usoglasi sopst-venite èlbi.

ME\UPARTISKI I ME\U-ETNI^KI KONSENZUS

Profesorot Stevo Pendarovs-ki veli deka me|upartiskiot i me|uetni~kiot konsenzus ednostavno e nuèn, zatoa {to se raboti za strate{ko, te{ko i istorisko pra{awe, koe niedna vlada nema da se osmeli da go re{i bez poddr{ka od opozicijata. “Ne stanuva zbor za nekoja rutinska odluka na odredena vladeja~ka struktura. Ne e ova postavuvawe kamen-temelnik, gradewe ~e{ma ili avtopat. Zboruvame za imeto na dràvata i za re{enieto, koe ovoj pat nema da bide nekoja privremena referenca, tuku zasekoga{. Ottuka, nes-fatlivo e da nemame liderski sredbi, da nemame, makar, tajni sostanoci na liderite. Jasno e deka Nikola Gruevski ova ne moè da go re{i sam. Ne bi moèl ni Branko Crvenkovski. Ne bi moèl nikoj”, veli Pendarovski za “Kapital”.Spored nego, iako premierot insistira na referendum,

vo vakva situacija toj }e bide neuspe{en. “Potrebno e 900.000 lu|e da izlezat na glasawe i pove}e od polovi-nata da se izjasnat “za”, pa zatoa toj mora da vodi silna kampawa za da gi ubedi i opozicijata i Albancite, i da gi motivira da glasaat. Vo sekoj drug slu~aj, s$ }e propadne. A, kako {to gledate, nemame ni najava za eventu-alen konsenzus, pred s$ me|u VMRO–DPMNE I SDSM. Vinata e kaj vlasta, koja dosega ne projavi nikakov interes za

sorabotka so opozicijata, so obvinuvawa od tipot – deka ako mu se kaè ne{to na Cr-venkovski, toa e kako da ste mu kaàle na Papandreu ili na Karamanlis prethodno”, veli Pendarovski.

AKTIVNA OPOZICIJA? Porane{niot minister za nadvore{ni raboti, Slobo-dan â{ule, se soglasuva deka e neophoden konsenzus i izgotvuvawe na dràvna strategija, no toj pred s$ ja povikuva opozicijata da

se pokaè kako lider vo toj proces. Spored nego, SDSM igra valkano i nefer koga stanuva zbor za ova pra{awe, so toa {to celata topka ja prefrla vo racete na premierot Gruevski i na vladinata koalicija.“Gruevski e vo pat-pozicija. Ako ne go smeni imeto, }e bide obvinet za napu{tawe na evroatlantskite inte-gracii, a ako go smeni, za velepredavstvo. Toj nema kako da igra vo vakvi uslovi. Zatoa e potrebno SDSM i

nivniot staro-nov pretsedatel da se odvaàt i da ponudat konkretna i precizno sro~ena strategija za toa kako ovoj problem treba da bide na-dminat. Nema vlada koja ne bi prifatila takva podadena raka od opozicijata. Site ko-mentari deka odgovornosta e kaj vlasta se isklu~ivo samo lo{ izgovor, oti praktika vo svetot e opozicijata da ima aktivno u~estvo koga se raboti za glavni politi~ki pra{awa”, veli â{ule za “Kapital”.

Denes po~nuva so rabota Anketnatakomisija za ras~is-

tuvawe na sobraniskiot incident od 1 juli. Iako formirana pred pove}eod eden mesec (na 26 juli), Komisijata dosega ne uspea da odrì nitu eden sostanok. Krajniot rok za ispolnuvawe na celta na Komisijata e 23 septem-vri, no nejziniot pretse-datel Hajrula Misini, veruva deka rokot }ebide ispo~ituvan."So pismeno izvestuvawe do ~lenovite pobarav da po~neme intenzivno so

rabota ovoj ponedelnik. Optimist sum deka }euspeeme da go ispolnime rokot {to ni go zadade Sobranieto", izjavi Misi-ni za "Kapital". Pokraj Misini, vo sostav-ot na Komisijata vlegu-vaat dvajca pratenici od VMRO-DPMNE, Ilija Dimovski i Blagorodna Duli}, pratenikot na SDSM, Mende Dinevski i prateni~kata na NSDP, Sowa Mirakovska. So ogled na toa {to Misi-ni e pratenik na DUI, odnosot vlast-opozicija vo Komisijata e 3-2, {to

sozdava mo`nost za nadg-lasuvawe pri rabotata na ova sobranisko telo. "Komisijata e sostavena od tri ~lena od vlade-ja~kite partii, vklu~uvaj}ime i mene kako pretseda-tel, i dva ~lena od opozi-cijata. Toa zna~i deka prirabotata na Komisijata ~lenovite od vlasta moàt da gi nadglasaat drugite dva ~lena. No, jas nema da dozvolam toa da se slu~i. Ako treba cel den }e raspravame dodeka ne postigneme konsenzus, ama nadglasuvawe }e nema", izjavi Misini.

EDEN MESEC PO FORMIRAWETO, ANKETNATA KONE^NO ]E PRORABOTI

Ministerstvoto za obrazovanie }epodnese tu`ba pro-

tiv trojcata recenzenti na sporniot u~ebnik po op{testvo, najavi min-isterot za obrazovanie, Nikola Todorov. Tu`bata ve}e se izgot-vuva vo konsultacija so narodniot pravobrani-tel. Ministerot informira{e deka timovite za re-evaluacija na u~ebnicite od prvo do petto oddele-nie se ve}e formirani, a pokraj glavnata cel, nivna zada~a }e bide da utvrdat i dali

u~ili{nite knigi {to bile vo upotreba pre-thodnive godini sodràt gre{ki i nepravilnosti. Timovite se sostaveni od profesori od peda-go{kite fakulteti vo Skopje, Bitola, [tip i Tetovo, od ~lenovi na Nacionalnata komisija za u~ebnici, od nastav-nici po predmetite od u~ebnicite {to }e bidatreoceneti i od sovetnici od Biroto za razvoj na obrazovanieto. "Site ~lenovi na timo-vite }e potpi{at izjava za konflikt na interesi, odnosno }e garantiraat

deka ne se avtori na u~ebnici, nitu recen-zenti, a ni avtori na nekoi od konkurentskite u~ebnici", re~e Todorov. Toj tvrdi deka reevalu-acijata }e ~ini malku, iako javnosta stra-vuva deka gre{kite vo u~ebnicite seriozno }ego potkopaat buxetot na Ministerstvoto. Na ~lenovite na timo-vite }e im se nadomes-tuvaat samo dnevnite i patnite tro{oci. Todorov povtori deka na negovo barawe }e bidat reoceneti i u~ebnicite za sredno obrazovanie.

TODOROV ]E GI TU@I RECENZENTITE

INTERVJU6 30.08.2010

Kolku od ona {to vidovte tamu realno moè da se aplicira vo makedonskoto zemjodel-stvo?Vpe~atokot e deka zemjodelstvo-to vo SAD dostigna najvisoko nivo na tehnolo{ki razvoj, koj

ovozmoùva celosna kontrola na proizvodst-voto od niva, berba, pakuvawe, skladirawe i distribucija na pazarot. Pokraj visokiot organolepti~ki kvalitet na hranata, od proizvodot se bara da bide bezbeden za potro{uva~ot vo odnos na zagaduvawata od mikrobiolo{ki, biolo{ki, hemiski i fizi~ki izvori. Koristeweto sveò ovo{je i zelen~uk e celosno promeneto vo odnos

na poslednite decenii od 20 vek, koga vo proda`bata se forsira{e brzata hrana. Denes dràvnite institucii i marketin{ki organizacii na SAD se zdruèni vo pro-mocija na zdrava, kvalitetna i bezbedna ishrana vo sekojdnevniot ìvot, i posebno vo ishranata na mladite generacii. Vo koi zemjodelski segmenti gi locirate najgolemite perspektivi na Makedonija? Koi se {ansite na makedonskite zemjodel-ski proizvodi za pogolemo proizvodstvo i izvoz?So vleguvaweto vo Evropskata unija zem-jodelstvoto }e se razviva spored nivnata metodologija, gledano od aspekt na potrebite na Unijata i cenite na ovie pazari. Klimatskite faktori zna~ajno vlijaat na pravcite na razvoj. Generalno gledano, imame uslovi za odgleduvawe na site zem-jodelski kulturi, no vo poslednata decenija

vo Makedonija se zabeleìtelni pojavi na ekstremno visoki i niski temperaturi, grad, su{a i poplavi. Klimata se menuva, te{ko e da se utvrdat pravilnosti vo tie promeni za da se donesat pravilni odluki. Promenite predizvikuvaat katastrofalni posledici na zemjodelskite kulturi vo celiot svet, na {to svetskata berza na zemjodel-ski proizvodi odgovara so visoki ceni na proizvodite. Zemjodelskoto proizvodstvo e nesigurno, no ne samo kaj nas, tuku sekade vo svetot, so mo`nost za pojava na glad i bolesti vo najte{ko pogodenite reoni. Site sme vo ista pozicija so jasno izrazen ogromen rizik vo biznisot so zemjodelstvoto. Pod vakvi uslovi, jasno e deka e najmal rizikot vo odgleduvawe gradinarski i ovo{ni kulturi vo kontrolirani uslovi, pod plastenici ili vo oranèrii. Od gledna to~ka na razvojot na tehnologijata,

VERICA [email protected]

povtorno prednost imaat gradinarskite i ovo{nite kulturi. Zemjodelskata nauka sekojdnevno, so neverojatna brzina, gi un-apreduva tehnologijata i marketingot koi so pomo{ na informati~kata tehnologija dopiraat do site alki na sinxirot na proizvodstvo. Promenite se neverojatni, zatoa {to proizvod {to bil interesen pred nekolku godini odedna{ e istisnat od pazarot od nekoj nov proizvod. Isplatlivo i evtino e podignuvaweto i odgleduvaweto na koskestoto ovo{je - praski, kajsii, cre{i, slivi - za koi dràvata pokriva zna~aen del od tro{ocite za podigawe na nasadot, a od druga strana se barani na pazarite kade {to postignuvaat relativno visoki ceni. Ogromna perspektiva ima organskoto proizvodstvo i {umskite plodovi, vinskiot turizam, za koj se nadevam nekoj kone~no }ese odlu~i da go razviva i vo ohridskoto vinogorje. Imame mo`nost za proizvodstvo na golem broj zemjodelski kulturi, no za da znaeme {to }e se odgleduva, potrebno e vnimatelno sledewe na svetskata berza i ona {to se slu~uva vo tretiot svet, kade {to poleka se prefrla razvojot na zem-jodelstvoto poradi evtinata rabotna sila. Seto kaàno pogore ima zna~ewe pod uslov zemjodelskite kulturi da se proizvedat so najvisok, superioren kvalitet, za to~no opredelen pazar, vo odredena koli~ina i vo vistinsko vreme. Iako site analizi pokaùvaat golemi per-spektivi za makedonskata prerabotuva~ka industrija, rezultatite ne se zadovo-litelni. Kapacitetite ne se dovolno iskoristeni, a firmite se soo~uvaat so brojni problemi. Kako smetate deka moàt da se opravat rabotite i Makedonija da go realizira ona {to najdobro go znae - da proizveduva kvalitetna hrana?Ovaa sostojba ne moè da se generalizira za celoto zemjodelstvo. Odredeni zemjodel-ski granki se mnogu uspe{ni, no imame i neuspe{ni. Kako uspe{ni granki bi gi izdvoil gradinarskite kulturi i tutunot. Posebno interesen za analiza e tutunot, bidej}i pretstavuva primer za organizirano proizvodstvo na evropsko nivo. Proizvod-stvoto po~nuva i zavr{uva vo edna godina so pismen dogovor me|u prerabotuva~ite i proizvoditelite na tutun. Dràvata preku Ministerstvoto za zemjodelstvo, zemjodel-skata inspekcija i Institutot za tutun vo Prilep go kontrolira ispolnuvaweto na dogovorite, odnosno tekot na proizvod-stvoto. Vo cenata na cigarite e vnesen nadomest od koj se ispla}aat subvencii za proizvoditelite. Na toj na~in proizvodstvo-to u~estvuva vo ekstra profitot i ima mo`nost za generirawe na pouspe{no i pokvalitetno proizvodstvo. Tuka e odgovorot za razvojot na prerabotuva~kata industrija. Potrebno e definirawe na sinxirot na proizvodstvo i planirawe na proizvodstvo-to na surovinata, otkupot na surovinata, prerabotkata, me|usebnoto dogovarawe

KRUM BO[KOVPROFESOR NA FAKULTETOT ZA ZEMJODELSKI NAUKI I HRANA

na poslednite decenii od 20 vek, koga vo proda`bata se forsira{e brzata hrana. Denes dràvnite institucii i marketin{ki organizacii na SAD se zdruèni vo pro

vo Makedonija se zabeleìtelni pojavina ekstremno visoki i niski temperaturi,grad, su{a i poplavi. Klimata se menuva,te{ko e da se utvrdat pravilnosti vo tie

VERICA [email protected]

se odlvinogona golda znae vnimi ona {to pojodelstSeto kazemjodenajvisopredevo visIako sspektiindustlitelniskoribrojnida se orealizproizvOvaa sza celski gri neusizdvoiPosebnbidej}iproizvstvoto so pis

USPEHOT ZAVISI ISKLUÎVO OD INVESTICII VO KVALITET

�� Investicii vo kvalitet, sledewe na promenite vo pobaruva~kata i navikite vo ishra-nata, voveduvawe novi tehnologii i zaokruèno orga-nizirawe na proiz-vodstvoto se samo nekoi od preduslo-vite koi treba da gi ispolnat zem-jodelcite za da se pofalat so zadovo-litelen uspeh, veli profesorot Bo{kov vo intervju za “Kapital” po nego-vata stru~na poseta na Univerzite-tot Dejvis vo Ka-lifornija, eden od najzna~ajnite uni-verziteti za razvoj na zemjodelstvoto

30.08.2010 7INTERVJU

me|u prerabotuva~ite i proizvoditelite, na~inot na pla}awe na surovinata i, sekako, plasmanot na finalnite proizvodi. Zna~i, vo osnovata na eden uspe{en sinxir na proizvodstvo se jasno definiranite pravila za ~ie sproveduvawe garantira dràvata preku svoite institucii. Vtoriot segment za uspe{no proizvodstvo e izgradba na in-frastrukturata na zemjodelskite povr{ini, sistemi za navodnuvawe i odvodnuvawe, pati{ta, struja i otkupni centri, sli~no so industriskite zoni koi bi bile privle~ni za pretpriema~ite. Smetate li deka vo momentot imame stihij-no, a ne organizirano i nau~no bazirano proizvodstvo, koe bi garantiralo podobri rezultati? Golem broj od kompaniite sorabotuvaat so nau~nite institucii od zemjata i stranstvo. Nau~nite soznanija i novite tehnologii se apliciraat vo zemjodelstvoto. Glavno od svoeto proizvodstvo, Makedonija gi za-dovoluva svoite potrebi za gradinarski, ovo{ni i del od sto~arskite proizvodi, ima hiperprodukcija na grozje i vino i mal nedostig od ìtni kulturi. Odredeni zemjodelski granki dobivaat karakter na stihijnost koga }e se pojavi hiperprodukcija ili {teti od elementarni nepogodi, no smetam deka so edna precizna regulativa }e se re{at i tie problemi. Dali mislite deka vladinata programa za subvencii dava dobri rezultati i vo koj pravec bi dala u{te podobri rezultati? Ne sum celosno zapoznaen so programata za subvencionirawe, bidej}i e obemna i se odnesuva na golem broj zemjodelski granki, no, vo sekoj slu~aj, taa sodrì merki koi se usvoeni na predlog na eksperti od soodvetnite oblasti. Od merkite koi mi se poznati mnogu silen efekt, so izvonredni rezultati dava subvencioniraweto na podignuvaweto na ovo{ni nasadi. Subven-cioniraweto na kilogram predadeno grozje vo vinarskite vizbi predizvika pa|awe na cenata na grozjeto, bidej}i vinarskite vizbi, soo~eni so pregolemata ponuda na grozje, ja vmetnaa subvencijata vo cenata na grozjeto. Eventualnoto usvojuvawe na predlog za subvencionirawe na nekoi mehanizmi za poddr{ka na promocijata na izvozot na vino bi bil poln pogodok, bidej}i vo svojata su{tina }e pretstavuva pottiknuvawe na pretpriemni{tvoto, }e pomogne vo gradewe na prepoznatlivosta na makedonskoto vino i }e obezbedi dolgoro~na perspektiva za pogolem izvoz na vino od Makedonija. Vie ste ekspert za vinarstvo i lozarstvo. Vinoto vo poslednive godini e edna od pouspe{nite prikazni {to se odnesuva do izvozot, brendiraweto i probivot na novi pazari. Kako vie gi ocenuvate perspekti-vite na makedonskoto vinoproizvodstvo i kade gi locirate kriti~nite to~ki?Lozaro-vinarskoto proizvodstvo e atrak-tivno za golem broj biznismeni koi vloìja ogromni sredstva vo razvojot na ovaa zemjodelska granka. Denes imame pove}e od 80 vinarski vizbi, moderno opremeni,

Vo organizacija na AgBiz, programata na USAID za poddr{ka na razvojot na zemjodel-stvoto vo Makedonija, profesorot Bo{kov i pretstavnik na AgBiz letovo u~estvuvaa na intenziven kurs za posleberbeni tehnologii na Univerzitetot Dejvis vo Kalifornija, eden od najzna~ajnite univerziteti za razvoj na zemjodelstvoto. Ovoj kurs dava pregled na najmodernite tehnologii za berba, pakuvawe i ladno skladirawe na zemjodelski proizvodi. Celta na posetata be{e da se stekne dopolnitelno znaewe za najnovite dostignuvawa vo posleberbenite tehnologii, koi preku izgotvuvawe izve{tai, tren-inzi i prezentacii }e se prenesat do na{ite proizvoditeli. Imaa mo`nost da gi posetat najgolemite zemjodelski proizvoditeli, centri za pakuvawe i skladirawe, ladilnici i marketi vo Kalifornija, so {to se dobi celosna slika za sinxirot na proizvodstvo na sveò ovo{je i zelen~uk vo SAD, kako najmo}en proizvodi-tel vo svetot koj pokriva 18% od svetskiot pazar so zemjodelski proizvodi.

LOVRE RISTEVSKIMENAXER NA SINXIR NA VREDNOST ZA SVE@O OVO[JE I ZELENÛK I PRISTAP DO FINANSII

MAKEDONSKOTO GROZJE JA PODOBRI KONKURENTNOSTA Makedonskite proizvoditeli, trgovcite, kako i izvoznicite na trpeznoto grozje mora pove}e da investiraat vo podobruvawe na tehnikite za berba na grozjeto, ~uvaweto vo soodvetni ladilnici, na~inot na pakuvawe, kako i transportot do stranskite pazari. Ova investirawe zna~i dodavawe na vrednost na na{eto grozje, a so toa i zgol-emuvawe na konkurentnosta na regionalnite i svetskite pazari. AgBiz progra-mata na USAID vo izminatite tri godini organizira{e nekolku studiski patuva-

wa vo Kalifornija i Ju`na Afrika, kako vode~ki izvoznici na trpezno grozje vo svetot, kade {to makedonskite kompanii-proizvoditeli na trpezno grozje se zapoznaa so najnovite trendovi vo procesot na proizvodstvo i trgovija so trpeznoto grozje. Osobeno sme zadovolni zaradi faktot {to nekolku firmi koi bea na ovie patuvawa po~naa da gi primenuvaat preporakite i praktikite koi gi vidoa kaj svoite kolegi vo prekuokeanskite zemji. Deneska, kako rezultat na primenetite praktiki pred, za vreme i po berba, ovie firmi uspe{no go plasiraat grozjeto vo Polska, Rusija, kako i vo biv{ite jugoslovenski republiki.

prepoznatlivi po svojot karakteristi~en imix i

kvalitet na vinata. Ovoj sektor e najmnogu zasegnat od svetskata ekonomska kriza, koja rezultira so zna~ajno namaluvawe na potro{uva~kata na vino i vo razvi-enite zemji. Zna~ajno vlijanie vrz plas-manot na na{ite vina ima pojavata na vino od tretiot svet, pred s$ od île. So svojot vrven kvalitet, niska cena i ogromen kvantitet ovie vina ja sru{ija svetskata berza na vino so posledici koi }e se ~uvstvuvaat vo narednite decenii. Te{ko e da se predloàt merki koi }ebidat pozitivni za site proizvoditeli, pa vo sreduvaweto i prilagoduvaweto kon novata situacija sigurno }e mora da se iskopa~at del od nasadite. Verojatno trgnuvame od po~etok. Za da ima uspeh, potrebna e izrabotka na strategija koja }e bide prenesena vo zakonite i pravilnicite za vino. Evropskoto zakonodavstvo, iako e obemno, vsu{nost, na mnogu ednostaven na~in go regulira i pottiknuva proizvodst-voto na kvalitetni vina. Za da se podigne nasad na odredena lokacija, biznismenite

se obra}aat do dràvnite institucii, koi go razgleduvaat nivnoto barawe vo odnos na sortimentot, tehnologijata i plasmanot. Lo-zarite treba da pokaàt dogovor so vinar-skite vizbi vo koi }e go plasiraat grozjeto. Prinosot na grozje i vino e ograni~en na edinica povr{ina, 10 toni grozje ili {est toni vino na hektar. Ostatokot od grozje se ostava vo nasadot, ne se bere ili se bere i se destilira. Po prvoto preto~uvawe na vinoto vo noemvri, zemjodelskiot inspektor vr{i uvid na koli~inite proizvedeno vino, pravi zapisnik, zema mostri od vinoto koi gi ispra}a do nadle`nite laboratorii za hemiska analiza i degustaciska ocenka na vinata od taa rekolta. Ministerstvoto za zemjodelstvo, vrz osnova na dokumentite od laboratorijata i degustaciskata komisija, dava re{enie za promet na vinoto vo koe precizno stoi dali toa vino gi zadovoluva zakonskite kriteriumi ozna~eni na etiketa-ta. Na ovoj na~in dràvata ovozmoùva da se proizvede kvalitetno vino. Dali }e se prodade e problem na vizbata, bidej}i vinoto e biznis kako i sekoj drug biznis, i podleì na pazarni zakonitosti. Edno

e sigurno, za vino so superioren kvalitet sekoga{ }e se najde plasman. Koi se perspektivite i {ansite na Make-donija vo delot na trpeznoto grozje, koe, se ~ini, e zapostaveno?Nasadot so trpezno grozje e skapa investicija, ~ija vrednost vo ~etvrtata godina koga se o~ekuva polna rodnost moè da dostigne pove}eod 20 iljadi evra na hektar. Podignuvawe na pogolemi povr{ini ima logika edinstveno ako dobro e ispitan pazarot i obezbeden plasman na grozjeto. Vo ovoj moment, so pomal rizik e podigawe mali nasadi do 2 ha, so sorti koi zreat porano od “afus ali”, od sredinata na juli do 1 septemvri. Grozjeto treba da bide proizvedeno so su-perioren kvalitet, spakuvano vo luksuzna ambalaà. Generalno, ne sme smenile ni{to vo tehnologijata na trpezno grozje ve}e 15-20 godini, a za toa vreme zemji koi nikoga{ ne proizveduvale grozje stanaa tradicio-nalni proizvoditeli i glavni igra~i na me|unarodniot pazar. Promenite se slu~uvaat so neverojatna brzina, pa zatoa e najdobro proizvodstvoto da bide orientirano kon doma{niot i regionalniot pazar.

KOMENTARI I ANALIZI8 30.08.2010

[TO SÈ IMA KAJ NEVLADINITE ORGANIZACII

Pluralnoto gra|ansko op{testvo vo Make-donija e edna od op{testvenite ka-rakteristiki na

novoto vreme. Gra|anskoto op{testvo, so site svoi razli~nosti, poslednive de-setina godini e element na op{testvoto koj mu dava bogatstvo, dinamika, poseben kvalitet za senzibilizacija na ~uvstvitelni temi, brzina na dejstvuvawe, inkluzivnost, dlabinska perceptivnost i komunikativnost vo razli~ni nasoki. Ovoj del od sekojd-nevnoto op{testveno funk-cionirawe i ìveewe se pokaà dovolno silen za vo zna~aen del od momentite na nedostig od drug vid dràvna ili op{testvena intervencija da bide silen supstitut na site ostanati slabosti. Zatoa e zna~aen del koj predizvi-kuva vnimanie i treba da predizvika poddr{ka od site ostanati stolbovi na op{testvenata struktura.Tokmu potencijalot i mo`-nostite na gra|anskoto or-ganizirawe se ona {to mu dava posebna uloga i posebna sila na edno op{testvo kako makedonskoto. Negoviot ka-pacitet ne se crpi nitu od centraliziraniot karakter na negovoto organizirawe, bidej}i nema takov, nitu od strogata hierarhija, bidej-}i nema ni takva, nitu, pak, od izedna~enata program-ska, tematska ili ideolo{ka

koncepcija. Negoviot kapac-itet e vo {arenolikosta, razli~nostite i dinami-kata. Tokmu, sosema spro-tivno od karakteristikite na politi~koto, odnosno par-tiskoto organizirawe.Za al, vo kontinuitet, pove}e godini vo Makedonija postojat op{testveni, a bi rekol, bez somne`, i politi~ki struk-turi koi neumorno rabotat na prisvojuvawe, instrumen-talizacija i zloupotreba na nevladiniot gra|anski sektor. Toa e lo{o i nepri-fatlivo. Takvite tendencii mora da bidat izloèni na javna osuda i javna reakcija. Vakvata pojava na site ni e jasna i vidliva, no site ~ekame nekoj drug da zboruva ili da prezeme aktivnosti protiv nea. Glavnite lostovi i prak-tiki koi se primenuvaat pri instrumentalizacijata na gra|anskoto op{testvo stanuvaat s$ poo~igledni. Ne e mo`no pove}e da bidat zatskrivani. Tie se sveduvaat na razraboten model niz ovie dvaesetina godini. No, modelot e star, poradi toa {to po~iva na monopolski op{testveni pozicii, kade {to partijata kaùva{e s$ i znae{e s$. Prvo, o~igledna e hiper-produkcijata na nevladini organizacii koi se osnovaat i oformuvaat so politi~ka ili partiska nara~ka. Na site niv, kako po pravilo, im

se davaat imiwa so poseben krucijalen element, koj treba da privle~e vnimanie i treba da ostavi vpe~atok. Poradi toa, vo na{ata dràva imate pristojna brojka organizacii koi samo na hartija se zani-mavaat so evrointegracii, an-tikorupcija, ~ovekovi prava i sli~no, a, vo su{tina, nitu se zanimavaat seriozno, nitu im-aat kapacitet da rabotat na ovie temi. No, sosema slu~ajno e toa {to tokmu opozici-jata vo poslednite godini se obiduva da im pridade zna~ewe na ovie temi. Potoa, takvite organizacii vedna{ se stavaat vo spisokot i sta-nuvaat relevantni, sekoga{ imaat mo`nost da dobivaat ogromni finansii od edna fondacija, koja na site ni e pomalku ili pove}e poznata, sekoga{ imaat mo`nost da dadat svoe stru~no mis-lewe vo udarni termini na vesti ili debati na nekolku televiziski kanali. Nivnite predvodnici preku no} stanuvaat kolumnisti i eksperti, i ponatamu s$ e lesno. Takvite organizacii se koristat kako treta, de-mek, neutralna strana, koja videte za ~udo, sekoga{, ama bukvalno sekoga{ ja kriti-kuva ednata politi~ka opcija vo Republika Makedonija. Ovie organizacii se {tetni od dve pri~ini. Pomalata pri~ina e taa {to go zaze-maat prostorot i resursite na vistinskite gra|anski

inicijativi, a pogolemata {teta nastanuva so toa {to na celiot gra|anski sektor mu nametnuvaat slika deka e instrumentaliziran od politikata.Vtoro, alatka koja o~igledno se koristi pri zloupotrebite na gra|anskoto op{testvo e obidot za uniformirawe i stabilizirawe na nekakvo zaedni~ko ili seopfatno mislewe, ili stav na celiot gra|anski sektor, koj, sekako, treba da e sprotiven na politikite na politi~kata garnitura koja vo momentot e na vlast. Toa e sosema spro-tivno na osnovnata smisla na postavenosta na gra|anskoto op{tes tvo. Gra|anskoto op{testvo nitu nekade e, nitu nekade moè da bide cen-tralizirano i hierarhiski podredeno. Negovata smisla ne e vo uniformiranosta, negovata smisla e vo {are-nolikosta i pluralizacijata. Na kraj na krai{tata, nevla-dinite organizacii imaat svoj delokrug na dejstvuvawe, koj e specifi~en i karakteristi~en za pomala op{testvena struktura. Sme{no e koga zdruènija za za{tita na prirodata ili sportski zdruènija se proiznesuvaat za proektot “Skopje 2014” ili za politi~kite ostvaruvawa na Vladata vo oblasta na evrointegraciite. Vo tie momenti s$ e jasno, barem za onie koi ne sakaat pri o~i da se slepi. Vo ovaa

nasoka, o~igledni se i obid-ite na onaa ista fondacija, spomenata pogore, da izgradi odredena hierarhiska struk-tura me|u nevladinite orga-nizacii. Boèm, tie samite sakaat da imaat glaven lider na nevladinite organizacii, koj, sekako, }e se bira vo kabinetite na politi~kite partii. Katastrofalni elbi i tendencii.Treto, vovlekuvawe na nev-ladinite organizacii vo politi~ki debati koi naj~esto ne se od nivniot delokrug na dejstvuvawe e najnoviot na~in na zloupotreba na gra|anskoto op{testvo. Sega ve}e ne e ~udno da vidite nekoi lica, naj~esto od partiskata {kola na levicata, kako vo ime na gra|anite, nevladinite orga-nizacii i celoto op{testvo ja kritikuvaat seta politika i politi~ka struktura na partijata koja e na vlast, a zad sebe nemaat nitu ak-tivnosti, nitu proekti, nitu inicijativi od delokrugot na gra|anskoto organizirawe. Toa sekoga{ se pravi so mediumska poddr{ka na per-janicite i sorabotnicite na SDSM vo mediumite. Nedostigot od hrabrost da se soo~at so argumentirana debata na vidnite voda~i na levicata od edna strana i stravot deka nekoj }e im gi zazeme politi~kite pozicii vo vrvot na levicata od druga strana se klu~nite elemen-ti koi pridonesuvaat ovaa

politi~ka struktura da stimu-lira sozdavawe opoziciski lideri, no edinstveno vo gra|anskiot sektor. Namesto ovaa zloupotreba, SDSM kone~no treba da im dozvoli na site ovie perjanici da si vlezat vnatre vo strukturata na SDSM i da bidat relevant-na konkurencija na vode~kite li~nosti tamu, koi i onaka ne pokaàa posebni kvaliteti. Taka }e zapre zloupotrebata na gra|anskoto op{testvo i taka moèbi }e dobieme pokvalitetna opozicija.Kako i da bide, àlno e {to celosniot vpe~atok na javnosta e deka nevladinite organizacii se instrumenti na politi~kite partii. Odgo-vorno e da po~neme da zbo-ruvame na ovaa tema, bidej}i samo taka moèbi }e po~neme da ja menuvame i realnosta. Za po~etok, dovolno e da gi poso~ime onie nekolku lica i mal broj centri koi mu davaat politi~ka slika na celoto gra|ansko op{testvo. Koga tie }e bidat otkrieni, za drugite }e bide polesno.

LONDONSKI "EKONOMIST" ZA “SKOPJE 2014”

Doa|a statuata na kowanikot. Nejziniot {arm e golem, no nevoobi~aen za arhitek-

turata. Reizgraden po zemjotresot vo 1963 godina, koj razru{i golem del od gradot, Skopje, glavniot grad na FIROM, so godini go karakteriziraa grdite betonski blokovi i prazni prostori. No, na po~etokot od godinava konzervativna-ta vlada na Nikola Gruev-ski napravi videozapis koj ja obelodeni ambicijata za “Skopje 2014”, plan za radikalna intervencija vo centarot na gradot. Be{e te{ko planot da se sfati seriozno. Petnaeset golemi zgradi, vklu~uvaj-}i i novo Ministerstvo za nadvore{ni raboti i Ustaven sud, treba da se izgradat od po~etok. Postarite objekti, kako Sobranieto, treba da bidat doterani so kupoli i druga paradna "ode`da". Na glavniot plo{tad vo gradot Vladata }e izdigne gigants-ka statua na Aleksandar Veliki. Poddrùva~ite na planot velat deka po dekadi stagnacija Skopje naj-posle }e dobie prerodba na zaslu`nite, negovite heroi }e bidat ovekove~eni

vo mermer i bronza. Skepti~nite kriti~ari, naviknati na grad kade {to ni{to posebno ne se slu~uva, sarkasti~no pra{uvaat ~ij triumf }e go slavi planiranata Trium-falna porta. Da, proektot se slu~uva. Novi zgradi niknuvaat

dol` bregot na rekata Vardar i novi statui se otkrivaat na nekolku nedeli. Rabotnicite zapo~naa so podgotvuvawe na zemji{teto za skulptu-rata na Aleksandar, koja treba da bide zavr{ena idnata godina. Barem za moment, zlonamernicite se

povlekoa. Sepak, toa ne e kraj na kontroverzijata. Od edna strana, planiranata statua na Aleksandar ja razgne-vi Grcija, koja veli deka nivniot severen sosed prisvojuva simboli na gr~kiot identitet, {to istovremeno sluì kako

dokaz za makedonskite proekcii za severniot gr~ki region. (Dvete zemji raspravaat za imeto Make-donija ve}e 19 godini.)Makedonskite Albanci-muslimani, edna ~etvrtina od naselenieto, isto taka pritiskaat. Ako tamu treba da ima nova gradska crkva,

raspravaat tie, toga{ zo{to ne i xamija? I ako makedonskite heroi treba da se slavat vo forma na statui, sigurno moè da se najde prostor i za po nekoj albanski heroj (skopjankata Majka Tereza i Skenderbeg, srednovekoven heroj, kako skulpturi, ve}e se pret-staveni).Spored Sa{o Ordanoski, lokalen komentator, “Skopje 2014” e grd, arhitekton-ski propadnat i politi~ki lunati~en proekt, za koj zaludno }e bidat potro{eni mnogu pari. “I da se slu~i, kako {to moè, Gruevski podgotvil itra stapica”, veli Rad-mila [ekerinska, zamenik-pretsedatel na opozicijata. Politi~arite }e se ma~at da se izborat za planot {to podvlekuva nacionalni i religiozni vrednosti i si igra {ega so Grcija. No, izvor blizok do Vladata, koj pobara da bide anoni-men, veli deka grade`nite proekti ne se samo na~in da se na{minka umornoto lice na gradot. Tie isto taka }e obezbedat rabota za gra|anite. “[to se odnesuva do Grci-ja, vreme e tie da prifatat deka Makedonija e nezavis-na zemja, koja barem sama moè da odlu~i za svojata dekoracija”, veli toj.

GLAVNIOT GRAD DOBIVA KONTROVERZEN FEJSLIFTINGPoddrùva~ite na planot velat deka po dekadi stagnacija Skopje najposle }e dobie prerodba na zaslu`nite, negovite heroi }e bidat ovekove~eni vo mermer i bronza. Skepti~nite kriti~ari, naviknati na grad kade {to ni{to posebno ne se slu~uva, sarkasti~no pra{uvaat ~ij triumf }e go slavi planiranata Triumfalna porta.

ILIJA DIMOVSKIdirektor na Centarot za komunikacii na VMRO-DPMNE i pratenik vo sobranieto na RM

�� Vo na{ata dràva imate pristojna brojka nevladini organizacii, koi samo na hartija se zani-mavaat so evrointegracii, antikorupcija, ~ovekovi prava i sli~no, a, vo su{tina, nitu se zani-mavaat seriozno, nitu imaat kapacitet da rabotat na ovie temi

17.03.2010 9

30.08.2010 9KOMPANII PAZARI I FINANSII

BERZANSKI INFORMACII

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII �KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI �NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

2,330

2,335

2,340

2,345

2,350

2,355

2,360

2,365

23/08/10 24/08/10 25/08/10 26/08/10 27/08/10

MBI 10

2,540

2,545

2,550

2,555

2,560

2,565

2,570

23/08/10 24/08/10 25/08/10 26/08/10 27/08/10

MBID

108.00

108.40

108.80

109.20

109.60

110.00

110.40

23/08/10 24/08/10 25/08/10 26/08/10 27/08/10

OMB

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10 27.08.2010

ALK (2009) 1,431,353 3,800.09 390.18 9.74 0.87

BESK (2009) 54,562 7,400.00 341.43 21.67 0.22

GRNT (2009) 3,071,377 592.16 105.83 5.60 0.59

KMB (2009) 2,014,067 3,275.10 533.81 6.14 0.95

MPT (2009) 112,382 26,133.33 / / 0.73

REPL (2009) 25,920 36,710.00 5,625.12 6.53 0.74

SBT (2009) 389,779 2,695.59 211.39 12.75 0.61

STIL (2009) 14,622,943 178.00 0.11 1,609.70 2.49

TPLF (2009) 450,000 3,600.00 61.42 58.62 1.06

ZPKO (2009) 271,602 2,250.00 / / 0.30

P/BВкупно

издадени акции Просечна ценаНето добивка

по акција P/EХВ

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ 27.08.2010

Промет во ЕВРА

Број на трансакции

% на промена

обврзници 15,879 8 -70.52

обични акции 32,672 31 -1.97

Вкупно Официјален пазар 48,551 39 -44.31

обични акции 12,243 15 182.32

Вкупно Редовен пазар 12,243 15 139.55

ВКУПНО 60,793 54 -34.13

27.08.2010

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Топлификација Скопје 3,600.00 3.01 244,800

Макстил Скопје 178.00 2.55 62,300

Стопанска банка Битола 2,695.59 1.7 280,341

Стопанска банка Скопје 244.00 1.15 122,000

Макпетрол Скопје 26,133.33 0.29 156,800

Адинг Скопје 350 -7.89 129,500

Прилепска Пиварница Прилеп 9501 -4.99 19,002

Бетон Скопје 7400 -1.99 51,800

Гранит Скопје 592.16 -1.14 131,460

Македонски Телеком Скопје 395.74 -1.06 380,702

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Комерцијална банка Скопје 3275.1 -0.02 641,920

Алкалоид Скопје 3800.09 -0.04 440,810

Македонски Телеком Скопје 395.74 -1.06 380,702

Стопанска банка Битола 2695.59 1.70 280,341

Топлификација Скопје 3,600.00 3.01 244,800

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ

27.08.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ

27.08.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД

Име на компанијата

Просечна цена (МКД)

%Износ (МКД)

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

Отворен инвестициски фондНето-имот на

фонд (ден.) 1М 3М 6М YTD 1YПодатоците се однесуваат за

Илирика ЈИЕ 30,754,367.54 -1.07% -2.63% -8.73% -4.12% -3.93% 8/26/2010

Илирика ГРП 20,954,432.83 3.00% 0.44% 1.10% 3.68% 6.53% 8/26/2010

Иново Статус Акции 14,447,865.41 -1.11% -2.59% -13.07% -13.30% -12.00% 8/26/2010

KD Brik 23,110,830.52 -1.35% 3.06% 5.37% 5.34% 16.16% 8/26/2010

KD Nova EU 21,783,201.14 0.29% -2.59% -6.72% -5.19% -5.77% 8/26/2010

КБ Публикум балансиран 26,161,694.53 -0,07% -0,59% -4,84% -1,95% -1.15% 8/26/2010

27.08.2010

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, petok - 27.08.2010)

IGOR [email protected]

NA ZAPAD NI[TO NOVO, NA BERZATA SÉ PO STARO

Makedon-ska berza go prodolùva trendot na slaba trgovija i

mali fluktuacii so cen-ite, taka {to i minatata nedela nema{e ni{to {to bi ja naru{ilo taa dinamika. Najgolemite svetski berzi se ma~at za da ja odràt “glavata nad povr{inata na vodata”, zaradi ispla{enosta na investitorite od bavnoto zazdravuvawe na ameri-kanskata i u{te nekoi golemi svetski ekonomii. Kako {to velat analiti~arite, s$ dodeka ne zakrepnat svetskite berzi, nema izgledi da se slu~i ne{to pozitivno nitu vo regionot, osven ako vo me|uvreme slovene~kite i hrvatskite institucionalni investitori ne napravat pari po novite hit-desti-nacii vo Azija, pa ne se vratat povtorno kaj nas da "svrtat" nekoj denar, kako vo 2007 godina. Dotoga{, }e ~ekame da se opravi Amerika, pa Evropa (iako, Evropa moè da bide prva vo zakrepnuvaweto, kako {to trgnala Germanija so svojot ekonomski rast), pa regionot, pa na kraj da vidime i nie svetlo na krajot od tunelot. Ili, pak, }e se nadevame deka nekoj vlez vo NATO }e n$ spasi od makite.

Ako predminatata sedmica imavme eden od najslabite nedelni prometi godinava, od 30 mil-ioni denari, minatata nedela ja obeleà ne{to povisok promet, od 35,8 milioni denari, ili okolu stotina iljadi evra pove}e. Najtrguvani akciite na Komercijalna i Alkaloid.

��

Ako predminatata sedmica imavme eden od najslabite nedelni prometi godinava, od 30 milioni denari, mi-natata nedela ja obeleà ne{to povisok promet, od 35,8 milioni denari, ili okolu stotina iljadi evra pove}e. Minatata sedmica nema{e nikakvi blok-tran-sakcii da go razbranuvaat àburnakot {to se vsadi vo Makedonska berza ve}e podolgo vreme. Kako i obi~no, najgole-miot del od trgovijata be{e realizirana na oficijalniot pazar, ili 31 milioni denari, preku 286 transakcii, so vkupno 232 iljadi obvrznici i 9.447 akcii. Za kupuvawe obvrznici investitorite potro{ija 11,8 milioni denari, za akcii od su-perkotacija 8,2 milioni denari i za obi~ni akcii 11 milioni denari. Najprodavana akcija mi-natata nedela be{e na

35 milioni denari

iznesuva{e prometot na Makedonska berza

minatata nedela

1/3 od trgovijata minatata ne-

dela be{e so obvrznici

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI �KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

NEDELEN BERZANSKI PREGLEDPO ÊTIRITE DENA SIVILO

BERNANKE GO SPASI WALL STREET SO NA-JAVA NA NOVI MERKI

Na Vol Strit vo petokot cenite na akciite go zabeleàa najgolemiot dneven skok vo period od re~isi eden mesec, zatoa {to vloùva~ite gi ohrabri {efot na amerikanskite

Federalni rezervi so najavata za novi merki za pottiknuvawe na ekonomijata, dokolku bide potrebno. Indeksot Dow Jones porasna za 1,65% na 10.150 poeni, povtorno probivaj}i ja psiholo{kata granica od 10.000 poeni, pod koja se nurna den prethodno. S&P 500, pak, skokna za 1,66%, na 1.064 bodovi, a Nasdaq za 1,65% na 2.153 poeni. Bernanke vo petokot re~e deka zakrepnuvaweto na amerikanskata ekonomija e poslabo otkolku {to se o~ekuvalo, no deka centralnata banka e podgotvena za ponatamo{ni ~ekori, ako bide potrebno da se pottiknuva stopanstvoto. Pritoa, ja otfrli mo`nosta za recesija so dvojno dno. A, deka zakrepnuvaweto na amerikanskata ekonomija e krevko pokaùvaat i objavenite revidirani podatoci za porast na bruto-doma{niot proizvod vo vtoriot kvartal za 1,6%, dodeka prvata procenka be{e za rast od 2,4%. Vo juli proda`bata na novi ku}i vo SAD padnala za 12%, a na postoe~ki za duri 27% vo odnos na prethodniot mesec. Pritoa, proda`bata na ku}i potonala na najnisko nivo od 1960-te godini, od koga se vodat tie podatoci. Iako kamatite na hipotekarnite krediti se rekordno niski, proda`bata na ku}i pa|a od april, koga se ukinati dano~nite olesnuvawa za kupuvawe prva ku}a. Me|u najgolemite dobitnici vo petokot bea energetskiot i rudarskiot sektor, blagodarenie na rastot na cenite na naftata za pove}e od 2%, {to ja probi granicata od 75 dolari po barel. Najgolem rast, pak, na akciite ima{e kompanijata 3PAR, od duri 25%, zatoa {to se najavuva natprevar me|u Hjulit-Pakard i Del za prezemawe na ovaa tehnolo{ka kompanija. I na evropskite berzi akciite vo petokot porasnaa. Londonskiot indeks FTSE zajakna za 0,89%, dodeka frankfurtskiot DAX za 0,65%. Francuskiot SAS porasna za 0,93%. Inaku, do petokot cenite na akciite na svetskite berzi pa|aa treta nedela po red. Ako ja analizirame celata trgovska sedmica, Dow Jones oslabna za 0,6%, dodeka S&P 500 za 0,7%, a Nasdaq zagubi 1,2%. Na regionalnite berzi, pak, minatata nedela donese pad na glavnite indeksi i razli~en uspeh koga stanuva zbor za prometot. Na Belgradskata berza, po tri nedeli isklu~itelno skromni prometi, poslednite pet trgovski denovi donesoa ne{to pogolema investiciska aktivnost. Vkupniot promet vo klasi~no trguvawe iznesuva{e 4,5 milioni evra, a indeksot Belex 15 oslabna nepolni 2%, zatvoraj}i ja nedelata na 625,97 poeni. Ovaa nedela po~nuva trguvaweto so akciite na NIS, naftenata kompanija na Srbija, a analiti~arite o~ekuvaat, i pokraj objavenite negativni rezultati na ovaa kompanija za prvite {est meseci, ova da bide golem pozitiven pridones za razvoj na berzanskoto trguvawe vo Srbija. Vo Zagreb, pak, minatata nedela indeksot Crobex oslabna za 0,97% na 1.855 poeni, i so ogled na toa {to nema optimisti~ki vesti od doma{nata ekonomija, analiti~arite smetaat deka te{ko }e uspee negovata vrednost da izleze od rasponot od 1.830 do 1.880 poeni. Rebalansot na buxetot i najnoviot poda-tok za hrvatskiot BDP, koj vo vtoriot kvartal padnal za 2,5% vo odnos na istiot period lani, pogolem od o~ekuvaniot, ja prodolìja mra~nata slika na doma{nata ekonomija {to gi odvra}a investitorite.

Komercijalna banka so sedum milioni denari, {to e re~isi identi~no so nedelata prethodno. Ovaa akcija zabeleà pad na prose~nata cena od 0,02% na 3.280 denari. Vtora po ostvareniot promet be{e akcijata na Alkaloid so 4,42 milioni denari trgov-ija i pad na prose~nata cena isto taka od 0,02% na 3.800 denari. Na treto mesto od akciite se najde onaa na Makpetrol so 3,34 milioni denari, koja nedelata ja zavr{i na 26.200 denari, prakti~no bez promena na prose~nata cena. Kaj obvrznicite najgole-ma trgovija ima{e kaj obvrznicata za denacio-nalizacija od devettata

emisija, so 6,8 milioni denari. Na redovniot pazar najgolem promet ima{e akcijata na Makedonski telekom so 1,87 mil-ioni denari i cena koja varira{e od 395 do 399 denari, pred akcijata na NLB Tutunska banka so 600,9 iljadi denari i cena koja se dviè{e od 3.660 do 3.750 denari. Glavniot berzanski indeks MBI-10 zabeleà pad od 1% od ponedelnik do petok, a indeksot na javno poseduvani dru{tva ima{e nezna~itelna promena nadolu od 0,11%. OMB, obvrzni~kiot indeks, vo pette dena trguvawe po-rasna za 1,67% na 110,09 poeni.

KOMPANII PAZARI I FINANSII 30.08.201010

Me|u op{tinite na koi USAID }e im pomogne da go podobrat svojot bonitet i da dobijat krediten rejting }e bidat Bitola, Prilep, Ohrid, [tip, Gostivar, Tetovo i drugi.

��

U{te tri make-donski op{tini, pokraj Veles i Strumica, }e dobijat krediten rejting koj }e ja

oceni nivnata finansiska sostojba i }e im ovozmoì polesno da doa|aat do finansiski sredstva za kapitalni investicii. Za ova }e dobijat pomo{ od Amerikanskata agencija za me|unaroden razvoj (USAID). Gor|i Josifov, od Proektot za lokalna samouprava na USAID, veli deka od septemvri }e se selekti-raat desetina pogolemi op{tini od koi tri so najmo}ni finansiski re-zultati }e bidat izbrani za dobivawe krediten rejting. Me|u op{tinite na koi USAID }e im pomogne da go podobrat svojot bo-nitet i da se zdobijat so krediten rejting }e bidat pogolemite, kako Bitola, Prilep, Ohrid, [tip, Gostivar, Tetovo i drugi. Pred {est meseci kred-iten rejting B1, izraboten od me|unarodnata agencija za krediten rejting Mudis, dobija Veles i Strumica.

NEISKORISTEN KREDITNIOT REJTING

Lokalnata vlast vo Veles, poradi niskiot buxet na op{tinata, ne go iskoris-tila kreditniot rejting za dobivawe grant ili zadolùvawe kaj nekoja komercijalna banka.“Za proektite koi se sproveduvaat vo Veles glavno obezbeduvame sred-stva od Svetska banka, za koja kreditniot rejting ne e vaèn kriterium. Sepak,

GOJKO KE[[email protected]

PO STRUMICA I VELES

U[TE TRI MAKEDONSKI OP[TINI ]E DOBIJAT KREDITEN REJTING?!

Kreditniot rejting B1, spored metodologijata na Mudis, zna~i finansirawe so pogolem obem na rizik. Tie se vodat kako {pekulativni investicii, a vlo{uvawe na situacijata ne e isklu~eno. Koga se davaat ovie ocenki se misli na sposobnosta na op{tinata navreme i celosno da gi otpla}a zaemot i kamatata. Najdobar krediten rejting e toj so A, a rangiraweto vo kategorijata B ozna~uva porizi~ni finansiski instru-menti. Sepak, da se ima krediten rejting e podobro otkolku da se nema, bidej}i toj zna~i pogolema transparentnost na op{tinata.

faktot {to go imame zna~itelno }e ni pomogne vo idnina. Zadolùvaweto na Veles ne moè da bide pogolemo od iznosot na buxetot od prethodnata godina, a so ogled na faktot deka industijata vo Veles e re~isi mrtva, na{ata op{tina nema golemi prilivi, i poradi toa iznosot na eventu-alniot kredit bi bil mnogu nizok”, izjavija vo op{tinata. Vo Veles o~ekuvaat od 2011 godina, koga dràvnoto grade`no zemji{te }e premine vo racete na op{tinite, rejtingot zna~itelno da im pomogne vo privleku-vawe stranski i doma{ni investicii, {to, pak, dopolnitelno }e gi zajakne kapacitetite na ovaa op{tina. Od op{tina Strumica, pak, velat deka blagodare-nie na kreditniot rejting uspeale da dobijat grant od 9,8 milioni evra za izgradba na pro~istitelna stanica od IPA komponen-tata na Evropskata unija za ìvotna sredina.“Op{tinata obez-bedi 100.000 evra za tehni~kata dokumentacija, za izrabotka na ekolo{ka studija za pro~istitelnata stanica, {to e na{a obvrska, a grantot e od EU. Ovoj grant go iskoris-tivme bidej}i ve}e imame gotova dokumentacija. Za nego bea zainteresirani i Gostivar i Tetovo, no bidej}i nie izlegovme so podgotvena dokumentacija, a go priloìvme i kred-itniot rejting, gi dobivme parite”, veli Zoran Zaev, gradona~alnik na Stru-mica.Toj istaknuva deka kreditniot rejting go

priloùvaat sekade kade {to apliciraat i ve}e im nosi golema prednost pri dobivaweto proekti. “Na na{ata op{tina sega se gleda poinaku otkolku na drugite, tokmu poradi toa {to me|unarodnite institucii potvrdija deka imame finansiski ka-paciteti. Ovoj krediten rejting sekoja godina se revidira i nie o~ekuvame narednata da bideme za edno nivo pogore, poradi zgolemenite finansiski kapaciteti na op{tinata i poradi u{te pogolemata finansiska mo}”, veli Zaev.Toj se nadeva deka dopol-nitelno }e se otvorat i drugi fondovi za Make-donija, koi }e moè da gi

9,8milioni evra grant dobi

op{tina Strumica od IPA komponentata na EU,

blagodarenie na kreditniot rejting

iskoristat i op{tinite za finansirawe na kapitalni investicii. Strumica planira najmnogu da ko-risti donacii i niskoka-matni krediti, no o~ekuva i stranski i doma{ni investitori. Spored Zaev, op{tinata momentalno ima 1.135.000 kvadratni metri gotovi lokacii, so detalni planovi podgot-veni za investicija.

USAID IM POMAGA NA OP[TINITE

Vo izminatite godini Proektot za lokalna samouprava na USAID raboti na podobruvawe na op{tinskiot bonitet i za dobivawe dobar krediten rejting. Toj e mnogu vaèn za idninata

na op{tinata, bidejki so nego moè da pozajmuva pari za razvoj na lokalno nivo. Proektot na USAID go poddràa Makedonskiot centar za finansiska obuka, filijalata na Mudis vo Makedonija, kako i op{tinite Strumica i Veles.

Strumica i Veles pred {est meseci dobija krediten rejting B1, izraboten od me|unarodnata agencija Mudis

17.03.2010 11

30.08.2010 11KOMPANII PAZARI I FINANSII

SE KR[AT KOPJA ZA ZAKONOT ZA LEGALIZACIJA NA DIVOGRADBITE

Da se legaliziraat site divogradbi vo dràvata baraat gradona~alnicite. Op{tinite i ek-spertite se soglasni

deka Zakonot za legalizacija na bespravno izgradenite ob-jekti treba da vaì za site koi moè da se vmetnat vo urbanisti~kite planovi. Na stru~noto sovetuvawe vo odnos na Zakonot, {to se odrà vo Struga, gradona~alnicite mu obrazloìja na ministerot za transport, Mile Janakieski, zo{to ima potreba od legal-izacija na site divogradbi. Sega{nata nacrt-verzija na Za-konot predviduva legalizacija samo na objekti visoki do 10,2 metri i ru{ewe na povisokite zgradi. “Mora da go izdejstvuvame toa od Ministerstvoto za transport. So ovoj Zakon treba da se le-galizira s$ {to e nelegalno, me|u koe i zgradite koi se povi-soki, oti nelogi~no e odredeni gradbi da se legaliziraat, a drugi ne. Sega e momentot da se napravi toa. Dobro e za

GRADONA ALNICITE BARAAT SITE DIVOGRADBI DA STANAT LEGALNI

SOWA [email protected]

So ovoj Zakon treba da se legalizira s$ {to e nelegalno, me|u koe i zgradite koi se povisoki, oti nelogi~no e odredeni gradbi da se legaliziraat, a drugi ne. Sega e momentot da se napravi toa, velat gradona~alnicite.

K O M E R C I J A L E N O G L A S

gra|anite koi ìveat tamu”, veli gradona~alnikot na grad Skopje i pretsedatel na Zaedni-cata na edinicite na lokalnata samouprava, Koce Trajanovski, i dodava deka, sepak, postojat nekoi gradbi koi nema da se legaliziraat. Spored nego, toa e mal procent i stanuva zbor za objekti koi spored detal-nite urbanisti~ki planovi se nao|aat na javna povr{ina, a del zafa}aat infrastrukturni koridori.“Se pravat napori da se op-fatat site, oti sega{nata situacija ja ko~i lokalnata samouprava vo nosewe na detalni urbanisti~ki planovi. Mora da se predvidi mesto i za tie gradbi koi treba da se legaliziraat i treba da ja uredime taa povr{ina”, veli Trajanovski. Ministerot Janakieski veli deka mnogu e sporno i deka ne e taka lesno da se legaliziraat site divoizgradeni objekti. “Ako pod isti uslovi gi legal-izirame i povisokite zgradi, na primer, kaj koi investi-torot }aril iljadnici evra od nivnoto gradewe i tie kako dogradbi na ku}a za da moè sin mu da ìvee, razlikata e golema. ]e treba site isto da

platat. Mora da se doraboti ovoj Zakon za da se najde mehanizam nikoj da ne bide o{teten”, veli Janakieski.Zasega, nikoj ne znae kolku divogradbi ima vo Makedonija. Spored odredeni podatoci, se raboti za okolu 300.000. Ekspertite tvrdat deka mnogu e podobro legalizacija na site objekti, otkolku ru{ewe na onie koi nema da se le-galiziraat. “]e treba da se napravi kom-parativna analiza so sosed-nite dràvi, kade {to u{te odamna e donesen ovoj Zakon. Koga ve}e edna{ nosime za-kon, a toj se nosi za da gi re{ime problemite, mislam deka treba da se predvidi s$ {to treba da se legaliz-ira. Sega ne se predvideni kolektivnite zgradi i nekoi komercijalni objekti, od ~ija legalizacija dràvata }e ima golema polza, a gi ima mnogu. Ne znam dali Ministerstvoto ima analiza kolku bi ~inelo site tie objekti da se ru{at. Toa e stra{no golema suma”, objasnuva Skender Palo{i, ekspert, i dodava deka koga vo sosednite dràvi napravile presmetka kolku }e gi ~ini ru{eweto na onie gradbi {to

nema da se legaliziraat do{le do brojka od nekolku procenti od BDP. “Zatoa e mnogu poisplatlivo s$ da se legalizira. Moèbi }e postoi revolt kaj odredeni gra|ani, ama kompenzacija neka bide objektite koi mnogu otsta-puvaat da pla}aat za 5% pove}e za legalizacija od ostanatite“, dodava Palo{i.Vo nacrt-verzijata na Zakonot postojat mnogu nedore~enosti. “Vo Prilep ima mnogu naselbi koi ne se legalizirani. Kako da gi vklopime vo urbanisti~kiot plan?”, pra{a Katica Taleska od op{tina Prilep. Ministerot Janakieski prizna deka }e mora dopolnitelno da se izgotvi poseben pravilnik koj }e gi sodrì otstapkite koi mora da se napravat za da se vmetnat naselbite vo urbanisti~kite planovi. Gradona~alnikot na Prilep, Marjan Risteski, smeta deka site gra|ani }e imaat ben-eficii od ovoj Zakon.“Vo Prilep ima iljadnici divogradbi, koi se napraveni mnogu odamna. So nadvore{ni dogovori se kupuval imot, se gradele ku}i i nie sega mora da gi re{ime. So legalizacija na tie dovogradbi, ne samo {to

lu|eto }e stanat sopstvenici na imotot i }e moàt da go prenesuvaat na svoite deca, tuku i }e moè da go stavat kako hipoteka za zadolùvawe vo bankite”, re~e toj.Spored gradona~alnikot na Strumica, Zoran Zaev, treba na site da im se dade {ansa so po~ituvawe na normativite za prostorno planirawe. “Ne smeeme zaradi legalizacija na divogradbite da nemame ulici vo gradot ili op{tinata, ili tie da bidat supstandardni”, pora~a toj.

Doprva }e treba da se dorabotu-va Zakonot za legalizacija na divogradbite. Ona {to e klu~no e i usoglasuvaweto so zakonite za gradba i prostorno i urbanisti~ko planirawe, vo koi stoi deka vo urbanisti~kite planovi ne smeat da se vklopat objekti koi se izgradeni bez odobrenie za gradba. Makedonija e edinstvena zemja vo regionot koja go nema do-neseno Zakonot za legalizacija na bespravnite gradbi. Sosed-nite dràvi go sproveduvaat vo praktika re~isi 4-5 godini.

12 30.08.2010 BALKAN BIZNIS POLITIKA

Generalniot direktor na JAT Ervejs, Sr|an Ra-dovanovi}, najavi deka

srpskiot avioprevoznik od 31 oktomvri, koga }e po~ne zimskiot red na letawe, }e vospostavi partnerski odnos i }e ja soedini svojata flota so flotata na crnogorskata aviokompanija Montenegro Er-lajns. So ova }e se ovozmoì zgolemuvawe na brojot na

destinaciite na koi }e se leta od Belgrad, Ni{, Podgorica i Tivat, kako i poniski ceni na aviobiletite.Radovanovi} izjavi deka srp-skata i crnogorskata kompani-ja imaat vkupno 22 avioni, od koi JAT ima 14, a Montenegro Erlajns 8 avioni. Ovie dve kompanii se dogovorile da ne se preklopuvaat na nekoi destinacii, so cel da imaat

pogolem broj avioni za novite destinacii. Radovanovi} istakna deka vakvata sorabotka me|u JAT i Montenegro Erlajns pretsta-vuva po~etok na regionalnata vozduhoplovna alijansa i deka site aviokompanii od regionot koi imaat komple-mentarni floti se povikani da pristapat vo ovaa ali-jansa.

SE SPOJUVAAT FLOTITE NA JAT ERVEJS I MONTENEGRO ERLAJNS

Pove}e od 170.000 mali i sredni kompanii vo Grcija se soo~uvaat so rizik od

bankrot do krajot na 2011 godina, dokolku vladata ne ja prome-ni dano~nata politika, pi{uva gr~kiot vesnik "Katimerini".Vesnikot naveduva deka 375.000 kompanii rabotat so zagubi, dodeka 176.000 se soo~uvaat so zatvorawe do krajot na 2011 godina. Dokolku vladata ne ja promeni

dano~nata politika, svojot biznis gr~kite kompanii bi go prefrlile vo stranstvo, za da izbegnat pla}awe visoki danoci, a toa bi zna~elo gubewe na 300.000 rabotni mesta.Istraùvaweto pokaà deka 44% od 96 ispitani kompanii smetaat deka }e prekinat so svojata rabota. Rizikot od bankrot e najizrazen vo proizvodstveniot sektor i vo malite kompanii.

OKOLU 170.000 GR^KI KOMPANII SE PRED BANKROT

VESNA [email protected]

Bugarskiot premier, Bojko Borisov, pred dve nedeli im nare-dil na ministrite od svojot kabinet da

razvijat strategija za razvoj na kulturniot turizam, ot-kako na ostrovot Sv. Ivan kaj Sozopol bugarskite arhe-olozi otkrija mo{ti za koi se veruva deka se na Sveti Jovan Krstitel. Osven toa, bugarskata vlada saka da ja promeni percep-cijata za bugarskiot turizam lansiraj}i nova reklamna kampawa vo svetski pozna-tite mediumi, ~ija cel }e bide Bugarija da se prikaè kako atraktivna turisti~ka destinacija.Iako turisti~kiot sektor u~estvuva so 8,7% vo bruto-doma{niot proizvod na Bu-garija, zemjata se soo~uva so golemi problemi i seriozni ograni~uvawa za bugarskiot turizam da se izdigne na povisoko nivo.Vo prvata polovina na 2010

godina Bugarija ja posetija 2,1 milioni turisti, {to e za 1,9% pove}e vo sporedba so istiot period lani. Fak-tot deka sekoj devetti od 10 turisti doa|a vo Bugarija vo letniot period, govori mnogu za ograni~enosta vo ovaa dejnost. Noviot pristap vo promo-viraweto na bugarskiot turizam vklu~uva i re-klamirawe na Bugarija i nejzinite turisti~ki poten-cijali na ~etiri vode~ki svetski kanali vo nared-nite devet meseci. Osven reklamite na TV-kanalite Eurosport, Eurowuz, Ne{nal xiogrefik i Diskaveri, do-polnitelno }e se realiz-

iraat i onlajn-kampawi na nivnite internet-sajtovi.Celta na reklamnata kampa-wa, koja se o~ekuva da stigne do 608 milioni doma}in-stva od Evropa i svetot, e da se pokaàt turisti~kite ubavini na Bugarija, nejzi-nata anti~ka kultura, isto-riskite i arhitektonskite spomenici, mineralnite izvori i drugite prirodni ubavini. Za ovaa kampawa }e se potro{at 3,75 milioni evra, obezbedeni od Evropskata unija, soop{ti ministerot za ekonomija, energetika i turizam, Trajko Trajkov.

Kampawata treba da pri-donese i za zgolemuvawe na svesta na Bugarija kako turisti~ka destinacija koja nudi sigurnost i smirenost za svoite gosti.Reklamnite klipovi }e bidat na pet jazici: bugarski, ang-liski, germanski, francuski i ruski, a }e se emituvaat vo udarnite termini na denot.

DOLGA LISTA PROBLEMI Lu|eto od turisti~kata granka naj~esto se alat na golema-ta zavisnost od turisti~kite megakompleksi koi rabotat na princiot “s$ e vklu~eno vo cenata” (all inclusive), od

nedovolno dobrata usluga koja ja nudat, kako i od starata infrastruktura.Vo poslednive 10 godini se zboruva{e mnogu za bugar-skiot turizam, koj e naso~en kon lovot, golfot, skijaweto, kulturnite i prirodnite znamenitosti. Masovniot tur-izam, sepak, ostanuva osnoven element vo turisti~kata po-nuda, bidej}i drugite formi turizam stradaat od nedostig od dràvna organizaci-ja, od lo{oto upravuvawe so kulturnite objekti i od nedovolnoto reklamirawe. Bugarija, isto taka, s$ u{te ne moè da izvle~e korist od prirodnite ubavini so koi raspolaga.“Docneweto na izgradbata na novi pati{ta poradi postoeweto korupcija ili nedostigot od iskustvo od strana na vladata i lokal-nata vlast sozdava problemi vo turizmot”, izjavi Rumen Draganov, direktor na In-

stitutot za analizi i ocenki na turizmot.Eden od problemite koj se nametnuva vo turizmot e i nedovolnoto poznavawe stranski jazici. Germanecot Jirgen Botner, koj ìvee vo Plovdiv, se soo~uva so jazi~nata bari-era na Bugarite. Spored nego, za strancite vo Bu-garija e te{ko da najdat lu|e koi zboruvaat angliski, a u{te pote{ko nekoj drug jazik, kako na primer ger-manskiot. Bugarskite turisti~ki agencii smetaat deka pra{aweto za razvoj na turizmot e mnogu va`no za negoviot opstanok, no se àlat deka pove}e-to turisti doa|aat so aran-`mani “s$ vklu~eno vo ce-nata”, prestojuvaat vo za-gradenite turisti~ki kom-pleksi i ne gi napu{taat hotelite, so {to direktno se vlijae na zadu{uvaweto na turisti~kiot biznis.

3,75 milioni evra

}e se potro{at za svetska promocija

na bugarskiot turizam

Problemite vo bugarskiot turizam se dviàt od pregolemata zavisnost od turisti~kite megakompleksi, koi rabotat na princiot all inclusive, do nedovolno dobra usluga i stara infrastruktura

��

TURIZAM

VESNA KOSTOVSKAv kostovska@kapital com mk Problemite vo bugarskiot turizam se dviàt od pregolemata zavisnost od turisti~kite meg��

SO SILNA REKLAMA BUGARIJA ]E PRIVLEKUVA POVE]E TURISTI

Bugars k i t e dano ~ n i slu`benici od sledniot mesec }e vr{at proverka

na pove}e od 400 lica koi upravuvaat so luksuzni av-tomobili dali prijavile dovolno visoki prihodi za da poseduvaat takvi vozila, iz-javi direktorot na Dano~nata uprava, Krasimir Stefanov. “Skapite avtomobili se zabeleàni pred popularnite

diskoteki pokraj more. Pove}eto od niv ~inat okolu sto iljadi evra. Nema ni{to lo{o vo toa, no nas n$ interesira dali sopstvenicite prijavile dovolno prihodi za da moàt da si dozvolat da poseduvaat takvi vozila”, navede Stefanov. Spored nego, inspek-torite zapo~nale so izrabotka na lista na

skapi vozila parkirani vo turisti~kite centri, paralel-no so masovnata kontrola na trgovskite i ugostitelskite ob-jekti.

BUGARSKITE DANO^NICI ]E GI PROVERUVAAT VOZAÎTE NA SKAPI AVTOMOBILI Kanadskiot dneven vesnik

"Gloub end mejl” oce-ni deka albanskata

ekonomija se podobruva. Spored statistikata koja ja objavuva vesnikot, Albanija se vbrojuva me|u zemjite so najgolema perspektiva za stranski investicii.“I pokraj globalnata re-cesija, Albanija cuti vo poslednite tri-~etiri godini. Od eden div komunisti~ki

reìm i najsiroma{na zemja do 1990 godina, taa sega, vo ovie godini na demokratija, cveta od stranski inves-ticii. Albanija e zemja so ekonomska dinamika kako i site drugi zemji na Bal-kanot, i taa vo 2010 godina }e zabeleì rast vo ekonomi-jata od 3,5%", pi{uva ves-nikot.Pred edna nedela amerikan-skoto spisanie "Wuzvik" ja

stavi Albanija na 57-to mesto me|u 100-te zemji kade {to se ìvee najdobro.

ALBANSKATA EKONOMIJA E VO PODEM

2,1 milioni turisti

ja posetile Bugarija vo prvata polovina

od 2010 godina

8,7% od BDP otpa|a

na turisti~kiot sektor

1330.08.2010SVET BIZNIS POLITIKA

Vkupnite kineski inves-ticii vo stranstvo vo ne-finansiski sektor do 2015

godina moè da se izedna~at so prilivot na stranski kapi-tal vo Kina, proceni kineskata Agencija za prekumorski razvoj i planirawe.Vo prvite sedum meseci od godinava kineskite vloùvawa vo stranstvo iznesuvale 26,75 milijardi dolari, dodeka stranskite investicii vo Kina

iznesuvale 58,35 milijardi dolari, {to e za 20,65% pove}e od minatata godina.Nefinansiskite direktni vloùvawa na Kina vo str-anstvo, glavno vo rudarstvoto, trgovijata i proizvodstvoto, lani iznesuvale 48 milijardi dolari ili 48 pati pove}e od 2002 godina, taka {to Kina bila {esta zemja vo svetot po direktni investicii vo stranstvo. Re~isi 80% od

kineskite investicii se vo Azija, dodeka onie vo SAD, vo prvata polovina od godinata se namalile za 3,6 pati, na 605 milioni dolari, a vo Evropa stagniraat na okolu 406 milioni dolari.“Vloùvawata vo SAD i Ev-ropa se te{ki no profitot e zagarantiran ”, veli He @envej, zamenik-direktor na Dràvnata agencija za planirawe.

KINA RAPIDNO GI ZGOLEMUVA VLO@UVAWATA VO STRANSTVO

Amerikanskiot federalen regulator na finansiski-ot pazar, Komisijata

za hartii od vrednost (SEK), odobri novi propisi so koi na akcionerite }e im se dodeli pravoto da gi predla-gaat direktorite na javnite kompanii. Ovaa odluka na SEK na inves-titorite koi poseduvaat naj-malku 3% od akciite na nekoja kompanija im ovozmoùva da

predlagaat kandidati za bor-dot na direktori na ovie kom-panii. Izvr{nata direktorka na SEK, Meri [apiro, ukaùva deka ovaa izmena, za koja ve}e prethodno protestira{e najgolemoto biznis-lobi, pret-stavuva “pra{awe za prednost i odgovornost”.Novite propisi na akcioner-ite }e im davaat mo`nost da ja zgolemat odgovornosta na bordot na direktori pri

nadgleduvaweto na isplatata na rakovoditelite i drugite odluki koi gi donesuvaat kompaniiite.Pretsedatelot na Amerikan-skata stopanska komora, Tomas Donahju, go oceni noviot pro-pis kako “ogromen ~ekor nazad za prose~nite investitori” i najavi deka Komorata }e se bori protiv ovaa od-luka “so site raspolo`livi sredstva”.

AKCIONERITE VO SAD DOBIJA PRAVO DA NOMINIRAAT DIREKTORI

PA\A DOVERBATA VO EVROPA

Iako doverbata opadnala za 6% za samo {est meseci, pretstavnicite na Evropskata komisija sakaat da prikaàt pozitiv-ni rezultati so toa {to najgolem del od lu|eto veruvaat deka izlezot od ekonomskata kriza leì vo odlukite na Brisel

��

Poslednoto istra-ùvawe na Evro-barometar pokaà seriozen pad na doverbata vo in-

stituciite na Evropskata un-ija. Pomalku od polovina od gra|anite od Evropa go gledaat ~lenstvoto na nivnata zemja vo EU kako ne{to pozitivno. Samo 49% od gra|anite gledaat na ~lenstvoto kako na dobra rabota, dodeka 47% velat deka ne & veruvaat na ovaa zae-dnica. Duri i potencijalnite kandidati za ~lenstvo, koi bea najzagreani za ~lenstvo vo Unijata, se oladija vo odnos na ova pra{awe. Taka, samo 27% od Turcite odgovorile deka mu veruvaat na Brisel. Oficijalni lica na Evrop-skata komisija, pak, go prezen-tiraat noviot Evrobarometar kako poddr{ka za pogolemiot buxetski nadzor od Brisel, poso~uvaj}i na podatokot deka 75% od anketiranite Evropejci o~ekuvaat pogolemata kooordi-nacija me|u zemjite-~lenki da pomogne vo pobrzoto ekonomsko zazdravuvawe. Ironi~no, no iako Slova~ka se povle~e od u~estvoto vo fondot za spas na Grcija, Slovacite (89%) se

najpozitivno raspoloèni vo odnos na re{enijata koi EU gi nudi za izlez od kriza. Portparolot na Komisijatasmeta deka rezultatite poka-ùvaat deka vakvoto raspo-loènie na gra|anite doa|a kako pottik pred neformal-niot EU samit, koj }e sefokusira glavno na ekonom-skite pra{awa.Bez ogled na vakvite pozitivni signali, podlaboka analiza na izve{tajot pokaùva kriza vo verbata vo Unijata. Za prv pat Evrobarometarot go vklu~i Island, koj momen-talno e vo pregovori za vlez vo EU. Iznenaduva~ki 35% od anketiranite & veruvaat na Unijata, dodeka samo 29% smetaat deka Island }e ima korist od za~lenuvaweto.

EVROPEJCITE SE PLA[AT ZA SVOJATA IDNINA

Idninata, spored Evropejcite, e mra~na. Pove}eto (55%) veruvaat deka najlo{oto od ekonomskata kriza doprva }e dojde, iako postoi stav deka

merkite za namaluvaweto na merkite za deficit ne moè da ~ekaat. Zgolemuvaweto na cenite, isto taka, predizvikuva golema zagriènost kaj Evropejcite. Vo istraùvaweto 36% od anketiranite priznavaat deka imaat te{kotii vo pla}a-weto smetki, problem koj moè da se vlo{i so zgolemuvawe na inflacijata i kamatnite stapki. Visoki 71% od anketiranite se soglasuvaat deka reformite koi }e im bidat od korist na idnite generacii treba da se

napravat, duri i ako toa zna~i `rtva za dene{nite generacii. Kako i da e, samo 46% se soglasuvaat nivniot ìvoten standard da se namali, ako toa pretstavuva garancija za podobra idnina. "Istraùvaweto pokaùva deka mnozinstvoto ìteli na Unijata ja gledaat Unijata kako odlu~uva~ki faktor za izlez od krizata", izjavi Vivian Red-ing, zamenik-pretsedatelot na Evropskata komisija odgovorna za komunikacii. “Sega imame {ansa da go krei-rame evropskoto ekonomsko

upravuvawe kako {to sakaat gra|anite na Evropskata unija, taka {to Evropa moè da pomogne vo re{avaweto na nivnite problemi”, dodade taa. Direktorot na Otvorena Ev-ropa, evroskepti~na tink-tenk organizacija, Met Pirson, smeta deka pra{aweto za ekonomskite problemi e taka postaveno za da dava mo`nost za po{iroko tolkuvawe. Toj se somneva vo podatokot deka 75% od Evropejcite ja gledaat Evropskata komisija kako re{enie za ekonomskite prob-

lemi. “Ona za {to Komisijata navis-tina treba da se zagriì e toa {to samo 49% od evropskite gra|ani mislat deka ~lenst-voto vo EU e "dobra rabota" i zatoa {to procentot lu|e niz cela Evropa koi mislat deka ~lenstvoto vo EU e lo{a rabota dostigna najvisoko nivo vo edna decenija. Namesto da se pravat anketni rezultati, Komisijata navistina treba da se obide da gi vklu~uva gra|anite, da gi slu{a {to sakaat da napravi i kako da postapi spored niv“, veli Pirson. Monik Gojens, generalen di-rektor na Evropskata pot-ro{uva~ka organizacija, veli deka prva `rtva na ekonom-skata kriza e doverbata na potro{uva~ite. "So cel da se zgolemi dover-bata vo EU treba da se zemat predvid site inicijativi za re{avawe na ekonomskata kriza i da se izbegne nova. Sega e vreme nositelite na od-luki da gi slu{aat ekonomskite interesi na potro{uva~ite i podobro da gi za{titat. Jasno e deka e potrebna pogolema regulativa vo ovaa oblast. Toa dokaùva deka samoregu-liraweto ne funkcionira”, veli taa.

VASE [email protected]

SAMO 42% OD EVROPEJCITE VERUVAAT VO EVROPSKATA UNIJA

6% pad na doverbata vo rok

od {est meseci

FEQTON30.08.201014

PRIKAZNI OD WALL STREETZO[TO “RUDARITE” DAVAAT


Moè da se kaè deka na-jpoznatiot brend koj doa|a od Japonija

e Soni (Sony). Korpo-racijata Soni, koja ~estopati ja narekuvaat samo Soni, pretstavuva japonski multinacionalen konglomerat so sedi{te vo Minato, Tokio. Ovaa korporacija e pettiot po golemina mediumski konglomerat vo svetot, koj vo 2009 godina ostvaril zarabotka od pribli`no 80 bilioni dolari.Soni denes e eden od vode~kite brendovi koj

proizveduva elektronika, video, komunikaciski i konzoli za videoigri, kako i proizvodi od informati~kata tehnologija za obi~nite potro{uva~i i za pazarite na profesio-nalnata industrija.Korporacijata Soni pret-stavuva biznis-elektronska edinica i maj~inska kom-panija na Soni Grup, koja {to raboti vo 8 operativni segmenti. Ovie operativni segmenti ja pravat Soni edna od najkompetitivnite entertejnment-kompanii vo svetot. Glavnite biznis-operacii na Soni gi vklu~uvaat Soni Elektro-niks od SAD, Soni Pik~rs Entertejnment, Soni Mjuzik Entertejnment, Soni Erikson i Soni Fajnen{al. Kako tvorec na poluprovodnikot, Soni se nao|a me|u top 20-

te lideri za proda`ba na poluporovodnici. Momentalniot slogan na kompanijata e make.believe (pravi.da.veruva{), dodeka prethodniot slogan bil like.no.other (kako.nikoj.drug). Pove}e od 50% od proiz-vodstvoto na elektron-ikata se vr{i vo Japonija, vklu~itelno i proizvodst-voto na digitalnite i vide-okamerite, televizorite so ramen ekran, personalnite kompjuteri, poluprovod-nicite i proizvodite kako baterii i uredi za prene-suvawe memorija. Re~isi 65% od proizvodstvoto vo Japonija e nameneto za stranskite pazari.

ISTORIJATA NA SONINa krajot od 1945 go-dina, po zavr{uvaweto na Vtorata svetska vojna, Masaru Ibuka otvoril

rabotilnica za popravawe radiouredi vo stokovnata ku}a Nihonba{i vo Tokio, koja bila o{tetena od vojnata. Narednata godina mu se priklu~il negoviot kolega, Akio Morita, pa zaedno ja osnovale novata kompanija Tokio Cu{in Kogio K.K. (Tokyo Tsushin Kogyo K.K.), ili Tokio Telekomjunikej{ns Enxenir-ing Korporej{n (Tokyo Tele-communications Engineering Corporation).Osnovana vo Tokio vo 1946 godina, Soni pretstavuvala zamisla na dvajca lu|e. Masaru Ibuka, inèner i Akio Morita, fizi~ar. Tie investirale suma ekviva-lentna na 190.000 jeni za da zapo~nat kompanija so 20 vraboteni, popravaj}i elektri~ni uredi i obidu-vaj}i se da sozdadat svoi.

Imeto Soni e kreirano od dva oddelni zbora. Edniot e latinskiot zbor “sonus” (sonus) koj e koren na zbo-rovite kako “zvuk” (sound) i “soni~en” (sonic). Drugiot e “soni boj” (sonny boy), popu-laren izraz koj se koristel vo Japonija vo toa vreme i ozna~uval mlad ~ovek so sloboden i pionerski duh. Zbo-rovite se iskoris-teni za da pokaàt deka Soni e grupa mladi lu|e koi imaat energija i strast kon beskone~na kreacija.Vo ranite pedesetti godini od minatiot vek, pri posetata na Ibuka vo SAD, toj slu{nal za pronaj-dokot na Bel Labs - tranzistorot. Toga{

toj go ubedil Bel da mu ja otkrie tehnologijata za proizvodstvo na tranzis-torot i da mu dade licenca za proizvodstvo na istiot vo negovata kompanija vo Japonija. Dodeka ostanatite

Obidot na BHP Bili-ton (BHP Billiton) da ja kupi kanadskata Pota{ Korp (Potash Corp.) ja razmrda svetskata

investitorska javnost minatata nedela. Vo vreme koga cenite na akciite gubat zdiv na svetskite berzi zaradi neizvesnosta na zazdravuvaweto od krizata, najgolemata rudarska kompanija vo svetot saka da potro{i 39 milijardi dolari obloùvaj}i se na ponatamo{en rast na zemjodelskiot sektor. A BHP ne e edinstvena firma koja saka da ja prezeme Pota{, inaku, najgolem svetski proizvoditel na kalium karbonat, sostojka koja se ko-risti vo |ubrivata za zemjodelski povr{ini. Vo Pota{ velat deka ima i drugi zainteresirani, no ne gi otkrivaat nivnite imiwa.

Na Vol Strit ima {pekulacii deka vo igra e i kineskiot pri-vaten investiciski fond Hopu Investment Menaxment (Hopu Investment Management) i brazil-skata firma Vale (Vale). [efot, pak, na vtorata najgolema ru-darska kompanija na svetot, Rio Tinto (Rio Tinto), Tom Albaneze, veli deka negovata kompanija ne bi se natprevaruvala so BHP okolu Pota{. Kako odgovor na ponudata od BHP, Pota{ nabroi pove}e pri~ini zo{to taa ne e adekvat-na, odnosno e mala, me|u koi i nedostigot od raspolo`livi supstituti za kalium karbona-tot, dodeka istovremeno raste pobaruva~kata za nego. Kalium karbonatot e glavna komponenta vo |ubrivata {to se koristat za zgolemuvawe na

plodnosta na po~vata kade {to se sadi ìto. BHP ne bi bil podgot-ven da “isturi” re~isi 40 mili-jardi dolari za ova prezemawe, ako ne smeta deka pobaruva~kata za |ubriva }e raste zaedno so rastot na potro{uva~kata na hra-na na dolg rok, zaradi postojan-iot rast na svetskata populacija i rastot na standardot kaj zemjite vo razvoj.

NA DOLG ROK HRANATA ]E BIDE SKAPA

Analiti~arite od investi-ciskata banka Morgan Stenli (Morgan Stanley) vo izve{taj od 2008 godina zabeleàle deka “pobaruva~kata za zemjodel-ski stoki, zaradi biogorivata i zaradi zgolemeniot ìvoten standard, ima golem potencijal na dolg rok”. Vo Morgan Stenli velat deka

I dodeka {efot na BHP Biliton, Marius Klop- �ers, e podgotven da dade 39 milijardi dolari za kanadskata Pota{ Korp, tamu, pak, znaej}i gi negovite motivi, smetaat deka cenata e niska


proizveduva elektronika, video, komunikaciski ikonzoli za videoigri, kako i proizvodi od

te lideri za proda`ba napoluporovodnici.Momentalniot slogan na kompanijata e make believe

rabotilnica za popravawe radiouredi vo stokovnata ku}a Nihonba{i vo Tokio,koja bila o{tetena od

Imeto Sondva oddele latinski(sonus) ko

TEHNOLOGIJA KAKO NIKOJA DRUGA

NAJSKAPOCENITE SVETSKI BRENDOVI: SONY

� Soni tranzistor

30.08.2010 15FEQTON

raste~kite prihodi na naselenieto vo zemjite vo razvoj, osobeno Kina i In-dija, isto taka sugeriraat menuvawe na pravecot na potro{uva~kata kon povisokoproteinski proiz-vodi, a isto taka naglasu-vaat deka za proizvodstvo na meso sega e potrebno pove}e ìto. Iako brojkite variraat, sekoj kilogram tele{ko bara {est ki-logrami p~enka za da se proizvede, dodeka za eden kilogram svinsko se potrebni ~etiri kilogrami ìto, a kaj pile{koto odno-sot e eden sprema dva. Isto taka, kratkoro~nata nestabilnost na cenite na zemjodelskite proiz-vodi zaradi vremenskite

nepogodi bi moèla da se prodlabo~i dokolku zemjite-proizvoditeli ili {peku-lantite gi ~uvaat zalihite. Cenite na p~enicata neo-damna se vivnaa do nebo zaradi su{ata vo Rusija i Crnomorskiot region, {to ja namali svetskata po-nuda na ovaa stoka. Rusija zagubi okolu 20% od svojot rod na p~enica, zaradi {to vladata go zabrani izvozot. Svetska banka izjavi deka zabranata moè da ja vlo{i situaci-jata, zatoa {to lokalnite proizvoditeli }e gi ~uvaat zalihite s$ dodeka dobijat povisoki ceni za nivnoto ìto. Cenite na hranata analizirani od Obedine-tite nacii minatiot mesec

MILIJARDI DOLARI ZA HEMISKA FABRIKA?

Amerikanci ja upotrebu-vale novata tehnologija za svoite voeni celi, Ibuka i Morita re{ile da ja upotrebat vo komunikaci-ite. I pokraj toa {to amerikanskite kompanii Rixensi i Teksas Instru-ments gi napravile prvite radiotranzistori, kompani-jata na Ibuka i Morita bila prvata koja postig-nala komercijalen uspeh so ovaa naprava.

TEHNOLOGIJA ZA USPEH Prikaznata za uspehot zapo~nuva vo 1954 godina koga Ibuka ja dobil licen-cata za proizvodstvo na tranzistori. Vo maj 1954 godina Soni go lansira prviot japonski tranzistor, a slednata godina i prvoto radio celosno bazirano na tranzistori. Do dekemvri 1955 godina radioto “soni TR-72” gi osvoilo srcata na Japoncite, a isto taka po~nalo da se prodava i

�� BHP Biliton, najgolemata rudarska kompanija vo svetot, ne bi bila podgotvena da “isturi” re~isi 40 milijardi dolari za prezemawe na Pota{ Korp, golem svetski proizvoditel na ve{ta~ki |ubriva, ako ne smeta deka pobaruva~kata za niv }e raste zaedno so rastot na potro{uva~kata na hrana na dolg rok, zaradi postojaniot rast na svetskata populacija i rastot na standardot kaj zemjite vo razvoj

“Kapital” zapo~na so serija napisi za toa kako nasta-nale i se razvivale najgolemite svetski brendovi-kompanii. Doznajte gi prika-znite za nivnite podemi i padovi, za toa koi se tajnite {to gi odrùvaat na vrvot na ska-lata na najpoznati i najomileni svetski brendovi so decenii

go dostignale maksimumot poslednive pet meseci. Iako s$ u{te se za 22% poniski od rekordnite nivoa vo 2008 godina, nemirite zaradi skapata hrana {to se slu~ija vo Haiti, Meksiko, Indonez-ija i drugi zemji se s$ u{te sveì vo glavite na onie {to nosat politi~ki odluki. Ruskata zabrana na izvo-

zot na p~enica go obnovi stravot od vra}awe na “agflacijata” – situacija koga raste~kite ceni na zemjodelskite stoki pre-dizvikuvaat inflacija na cenite i na site ostanati potro{uva~ki dobra. Centralnata banka na In-dija ja zgolemi kamatnata stapka ~etiri pati vo pos-lednive pet meseci, pred inflacijata vo zemjata da

ja simne od dvocifrenite brojki. Vo Kina, cenite na potro{uva~kite stoki po-rasnaa do najvisoki nivoa vo poslednive godini, na 3,3% vo juli, {to delumno be{e predizvikano i od poplavite {to gi zgolemija cenite na hranata. Na dolg rok, Morgan Sten-li o~ekuva zemjodelskite stoki da odrùvaat visoki cenovni nivoa zaradi

visokata pobaruva~ka od populacijata koja posto-jano raste, ìvotniot stan-dard koj isto taka raste, i alternativnite izvori na energija {to ja na-maluvaat raspolo`livata koli~ina hrana (biodizel koj se dobiva od p~enka). BHP Biliton se obloùva vo 39 milijardi dolari deka toa }e bide tokmu taka.

� Osnova~ite na Soni, Akio Morita (levo) i Masaru Ibuka, na po~etokot od nivnoto partnerstvo

VOJNA ZA VIDEOKASETATASoni niz istorijata e poznata po toa {to sozdava svoi standardi za sopstvenite tehnologii, najmnogu

za tehnologiite za snimawe i skladirawe podatoci, namesto da gi prezemaat tehnologiite i standardite na drugite proizvoditeli. Najozloglasena od niv

bila vojnata za formatot na videokasetata vo ranite osumdesetti godini, koga Soni go

lansiral na pazarot sistemot za snimawe na videokaseti Betamaks, nasproti VHS formatot koj

vo toa vreme go razvil XiViSi. Sepak, na krajot VHS tehnologijata se zdobila so kriti~ka masa na pazarot, so {to stanala svetski standard za vide-orekorderite, pa Soni bil primoran da go adaptira formatot za sopstvenoto proizvodstvo. Dodeka Beta-maks od site prakti~ni pri~ini pretstavuva zastar-en format, profesionalno orientiraniot komponen-ten format na Soni, nare~en Betakam, koj e sozdaden po Betamaks, s$ u{te se upotrebuva denes, najmnogu vo filmskata i televiziskata industrija.

na stranskite pazari vo Kanada, Avstralija, Holan-dija i Germanija. Zaradi zna~itelno podobreniot zvuk, ovoj tranzistor osta-nuva popularen i vo ranite {eesetti godini.Ottoga{ mnogu malku kompanii uspeaja da mu

pariraat na Soni vo pogled na inventivnosta i inovacijata. Zna~itelnite inovacii na Soni gi vklu~uvaat: kolor televi-zorot “trinitron” vo 1968 godina, kolor videokasetata vo 1971 godina, videorekor-derot Betamaks vo 1975

�� Sony denes e eden od vode~kite brendovi koj proizveduva elektronika, video, komu-nikaciski i konzoli za videoigri, kako i proizvodi od informati~kata tehnologija za obi~nite potro{uva~i i za pazarite na profesionalnata industrija

PLAY STATION BOOMVo 1994 godina Soni na pazarot ja lansira{e konzolata Plej Stej{n (Play Station), koja pod-ocna be{e poznata kako PiEs uan (PS one). Najgolemiot uspeh ovaa konzola go postigna vo 2000 godina so pojavuvaweto na nejzinata vtora verzija. No, prikaznata za Plej Stej{n ne zastanuva tuka, bidej}i vo 2006 godina e lansirana nejzinata treta verzija.Vtorata verzija na Plej Stej{n ostanuva na tronot kako najuspe{na konzola za videoigri na site vremiwa. Brendot na Plej Stej{n se pro{iri na pazarot vo 2005 godina so vovedu-vaweto na negovata portabl-verzija, kako i so najnovata koja be{e lansirana minatata godina PiEsPi gou (PSP go). Soni za potrebite na Plej Stej{n Portabl razvi i univerzalen media disk, UMD, koj se potrudi da go lansira i kako format za filmovi, no poddr{kata od golemite filmski studija be{e otkaàna vo 2006 godina. Sepak, nekoi od filmskite studija vo momentov go koristat formatot UMD.

godina, vokmenot (Walkman) vo 1979 godina, 3,5-in~niot flopi disk vo 1989 godina, elektronskata kamera vo 1981 godina, prviot cd-pleer vo svetot vo 1982 godina i prvata videokam-era za {iroka upotreba vo 1983 godina, 8mm video vo 1988 godina, prviot digitalen VTR vo 1985 go-dina itn., s$ do denes.Za re~isi 60 godini ot-kako kompanijata po~na da trguva, taa narasna od 20 vraboteni na pove}e od 160.000 lu|e {irum svetot.Soni e internacionalna kompanija – Akio Morita u{te od po~etokot osozna deka negovata kompanija treba da go tretira celiot svet kako nejzin pazar i da ne gi ograni~uva aktivnostite samo na Japonija. Toj insistira{e imeto Soni da bide na site proizvodi na kom-panijata.Korporacijata Soni vo Amerika be{e formirana vo 1960 godina, a Soni-Ve-lika Britanija be{e osno-vana vo 1968 godina. Koga

produktite se prodavale vo odredena dràva, logi~no bilo da se proizveduvaat i lokalno. Proizvodstven centar be{e vospostaven vo San Diego vo 1972 godi-na, po koj vo 1974 godina sleduvala izgradbata na fabrikata vo Brixend, za od nea da se opsluùvaat pazarite vo Velika Bri-tanija i Evropa.

KONTROVERZNI REKLAMI

Vo 2005 godina Soni prizna deka najmuval grafiti-umetnici za da napravat grafiti za nov-iot Plej Stej{n Portabl vo 7 golemi gradovi, me|u koi Wujork, Filadelfija, San Francisko i Sidnej, kade {to bile podneseni tu`bi protiv kompani-jata zaradi naru{uvawe na redot. Soni pla}a ot{teta na sopstvenic-ite na zgradite na koi se ispi{ani grafitite, a ovaa postapka vo istori-

jata ostanuva zabeleàna kako neuspe{na gerila marketing-tehnika.Vo juli 2006 godina Soni vo Holandija ja zapo~na marketing-kampawata na koja ima dva modeli, edna devojka od bela rasa, oble~ena celosno vo belo, a drugata od crna rasa, oble~ena celosno vo crno. Kampawata bila naslove-na kako “Beloto doa|a”, zaradi {to i bila oceneta kako premnogu rasisti~ka. Portparolot na Soni toga{ izjavil deka so kampawata samo saka da se najavi voveduvaweto na beliot, kerami~ki Plej Stej{n. Zaradi kritikite, nasokata na reklamata se menuva so toa {to crniot model e pretstaven kako pomo}en vo odnos na beliot. Vo sledniot broj na “Kapi-tal” ~itajte za nastanokot na najslavnoto amerikansko pivo, “Badvajzer”.

FUN BUSINESS30.08.201016

DEVOJKITE NA HJU HEFNER

NAJPOZNATITE ZAJAÎCI

Hju Hefner napravil poln pogodok so ovoj svoj proekt, koj datira duri od

pedesettite godini na 20 vek. Eden vid revolucio-neren poteg za koj imal hrabrost da pokrene inicijativa i, sekako, da go realizira. Da se ostane prv na taa pozicija re~isi

polovina vek e navis-tina za sekoja pofalba, a najva`no e {to na krajot na denot site se zadovolni. I devojkite koi dobivaat vrtoglavi honorari, i

Hefner, koj zarabotuva milioni, i maìte za koi, se razbira, e nameneto ova spisanie. Sekako, toa se dolì na sodrìnata, razgo-lenite fotografii na

Plejboj-zaja~icite, koi sekojdnevno ja raduvaat ma{kata populacija so generacii. Eve koi od niv najmnogu ja razbudile fantazijata kaj posilniot pol.

Pokraj modnata biblija za ènite, “Vog”, postoi i onaa drugata za maìte. [to drugo bi bilo toa, ako ne “Plejboj”. Nivnoto omileno spisanie, edno od pova`nite pomagala na patot kon sozrevaweto i stanuvaweto izgradena li~nost

�� ADRIJANA [email protected]

STEFANI SIMOR

Stefani e poznata kako devojka na Aksel Rouz, frontmenot na GNR, i se pojavi vo spotot za nivnata pesna “Noemvr-

iski do`d” (November Rain). Vo po~etokot na devedesettite be{e mnogu popularna kako supermodel, pa, taka, za “Plejboj” ima pozirano dva pati, vo mart 1991 godina i fevruari 1993 godina.

DENIZ RIÂRDS

Edna od devojkite na Bond e poznata i po svojata re{itelnost da dojde do naslovna stranica vo “Plejboj”. Ovoj

nejzin poteg & donese ~estitki vo 2004 godina, koga se soble~e za spisani-eto. Vistina e koga se veli deka maìte sakaat odlu~ni èni.

SINDI KRAFORD

Vo 1998 godina koga se pojavi Sindi Kraford na

naslovnata stranica po trafikite se bara{e broj pove}e od “Plejboj”. Julskiot broj se prodade za nepoln ~as. Taa e prvata manekenka koj go napravi toa, a deset godi-ni podocna go povtoruva istiot uspeh. Najpoznatata manekenka na site vremiwa se smesti vo 100-te najseksap-ilni yvezdi na 20 vek.

XENI MEKARTI

Mekarti e edna od retkite

zaja~ici na Hefner ~ija akterska kariera trgnala vo nagorna linija otkako se pojavila vo “Plejboj”. Prv pat se fotografirala vo 1994 godina, a nejzin-iot trud e pozdraven so visoka ocenka 3.

KARMEN ELEKTRA

Karmen duri tri pati se ima razgoleno za “Ple-jboj”. Vo maj 1996 godina, dekemvri 2000 godina i april 2003 godina. Ova soblekuvawe navis-

tina & donese golem uspeh vo celokupnata kariera. Koga i da se slika za “Plejboj” toa izgleda kako da go pravi za prv pat. Ednostavno, odli~no.

PAMELA ANDERSON

Pamela Anderson e edna od najpoznatite zaja~ici i e vistinski

sinonim za “Plejboj”. Na naslovnta stranica se ima pojaveno duri 12 pati. Se razbira deka pri~inite se pove}e od o~igledni. Taka {to i u{te 12 pati

da se soble~e, toa nema da bide dovolno za da se zadovolat apetitite na ma{kata populacija, koja go oboàva sovr{enoto

ènsko telo.

MERILIN MONRO

Se razbira deka “Merlinka” e taa koja go skr{ila mrazot so “Plejboj” razgoluvaweto. Iako e

poznata po milion drugi raboti, vo nejzinata biografija stoi i toa deka taa e prvata Plejboj-zaja~ica. Taa go razubavuva{e prvoto izdanie na ova spisanie vo dale~nata 1953 godina. Vo toa vreme na tabua, Merlin bez nikakov sram se slikala, isto kako da nosi gla-murozna toaleta za Oskarite.

FARA FOSET

ârlieviot angel, Fara Foset, e definitivno

najprodavaniot lik na site vremiwa. Do 1995 godina se sprotivsta-vuvala na ponudata na “Plejboj” da se pojavi kako od majka rodena na naslovnata stran-ica, me|utoa, po dolgi pregovori se soglasuva i pravi eden vistinski presvrt. Za dekem-vriskoto izdanie od 1995 godina taa pravi “BUM”. Toa izdanie e najprodavanoto so vkupno 4 milioni prodadeni primeroci. Impresivno.

REJÊL HANTER

Ovaa ubavica doa|a od Nov Zeland. Na naslov-nata stranica na “Ple-

jboj” se pojavuva kon krajot na 80-te godini od 20 vek. Od toj period pa s$ do 2004 godina nejziniot hon-orar za naslovnata stranica dostignal vrtoglava cena od 2 milioni dolari. Se raz-bira, ima vid-liva pri~ina zo{to e toa taka.

30.08.2010 17FUN BUSINESS


Rouan Atkinson alijas Mister Bin ja dobi bitkata za trans-formacija na svojot imot, koj se nao|a

vo edno selo od sedmiot vek, vo nova gradba od staklo i ~elik, koja i ne se vklopuva tolku vo ova iskonsko mesto.Toj dobi dozvola za gradba, pa sega moè da po~ne so

ru{eweto na svojata ogromna ku}a od

1930 godina i na nejzi-no mesto da postavi mod-

erna trikatna zgrada vredna 5

milioni funti. Vak-vata odluka negovite

sosedi ja gledaat kako “korumpirana od strana na parite i na slavata”.Mister Bin imal svoja pet-minutna prezentacija vo koja go sporedil svojot dom so palatata Blenhajm koja se nao|a vo blizina. Sta-nuva zbor za mnogu moderna gradba koja so svoite ostri rabovi i trkalezni stolbovi ne e svojstvena za toa mesto, me|utoa, sovr{eno e vklopena i izgleda fantasti~no. Atkinson i soprugata go kupija ovoj imot vo 2006 godina za 2.647.500 funti. Sosedite mislele deka At-kinsonovi planiraat samo da ja renoviraat ku}ata, a ne deka stanuva zbor za celosno novo gradba i promena od koren. Ova zdanie }e bide od staklo i }e bide delo na amerikanskiot arhitekt Ri~ard Mejer.Mister Bin saka da ja napra-vi ovaa rabota zatoa {to starata ku}a se izgubi vo samiot prostor, a novata

zgrada }e donese nov oblik na celoto mesto, koj }e os-tane daleku zapameten vo istorijata. Ovoj proekt e odo-bren i od strana na pove}e londonski arhitekti. Lordot Xorx Rovers, baronot Roxers od Riversajd, isto taka, go dadoa svojot glas za novata gradba na Mister Bin.Tie velat deka kako i os-tanatite proekti na Ri~ard Mejer, koi se i svetski priznati, taka i ovaa }eja nosi vo sebe onaa klasi~na tradicija vo arhitekturata.Celiot imot }e vklu~uva teniski igrali{ta, {tali i ogromna garaà vo podzem-jeto, kade {to gospodin At-kinson }e go ~uva svojot bogat vozen park.Ovoj umetni~ki dom }e ima 5 spalni sobi koi }e gledaat kon mostot vo gradinata koj gi povrzuva dvete krila na ku}ata. Bazenot koj bil napraven vo 1970 godina }e bide prenamenet za izgradba na luksuzen gostinski del, koj }e se nao|a vo zadniot del na imotot.Glavniot dom }e ima japon-ska gradina i ogromno drvo koe }e gi {titi Mister Bin i soprugata od qubopitnite o~i na sosedite.Spored britanskite mediumi, izgradbata se planira da po~ne narednata godina.

NOVA GRADBA NA STARO MESTO

ADRIJANA [email protected]

ARHITEKTURA

VO CENTAROT NA LONDON ZA 11 EVRA

PATUVAWE

�� Ako sakate dobar hotel vo centarot na London, razgledajte gi site opcii. Eve, na primer, denovive }e se ponudi nova opcija za prespivawe vo ovoj svetski grad, me|utoa, prethodno razgledajte gi site uslugi {to }e vi bidat ponudeni. Ne e sekoga{ taka ednostavno kako {to izgledaADRIJANA ATANASOVA

[email protected]

Sakate da prespiete vo samiot centar na London za samo 11 evra? Toga{,

imate re{enie. Samo bi-dete podgotveni - vo ovoj hotel }e mora sami da platite za krpite i sami da si is~istite.Stanuva zbor za prviot evtin britanski hotel, kade {to osven spieweto, ostanatiot del se pla}a posebno. Dokolku sakate nekolku krpi, fen ili, pak, televizor, }e treba da platite ekstra. Ovoj hotel vo centarot na London }e se otvori vo tekot na ovaa nedela. Hotelot Tjun (Hotel Tune) }e bide so 5 yvezdi, koj vo svojata promotivna kampawa nudi prespiv-awe vo svoite 1.000 sobi za samo 10 evra. No, se razbira deka ima finta vo celata rabota, zatoa {to e re~isi nevozmo`no za ovaa cena da najdete smestuvawe vo toj del na London.Imeno, spored politikata na hotelot, odlu~eno e

tie pari da se dadat samo za spiewe, a osta-natiot del da se plati dodatno. Prviot hotel se nao|a vo Vestminster, a do 2017 godina sopstve-nikot Toni Fernandez planira i vo po{irokata zona na London da ot-vori u{te 15 hoteli od vakov kalibar.Ovoj svoj zanaet Toni Fernandez go nau~il kako dvigatel na niskobuxet-nata aviokompanija Er Ejìa (AirAsia). Dodeka ostanatite konkurenti rabotat na toa da dadat

{to pove}e idei kako da privle~at doma{ni i stranski turisti, vo ovoj hotel }e se naplatuvaat krpite. I toa 1,5 evro za krpa. Za su{ewe na kosata odvojte 2 evra, gledaweto televizor }eve ~ini 3,5 evra za eden den. Za hotelot da zaraboti {to pove}e, po yidovite ima postaveno reklami. I ne zaborava-jte, pred da si zaminete, zadolìtelno is~istete si ja sobata, dokolku ne sakate da doplatite u{te 9 evra.

�� Popularniot britanski akter, Rouan Atkinson, vo svetot mnogu popoznat kako Mister Bin, neodamna se usre}i koga mu be{e dozvoleno svojot dom da go sru{i od ko-ren i na negovo mesto da postavi ultra moderna gradba. Vakviot proekt naide na golem broj pozitivni arhitek-tonski mislewa, no sosedite mu negoduvaat

Futuristi~kiot proekt }e se gradi dogodinaFuturisti~kiot proekt }e se gradi dogodina �

Stariot izgled na domot na Mister BinStariot izgled na domot na Mister Bin �

SPORTLIFE30.08.201018

FOTOSESIJA: IRINA [AJK

Irina [ajk, devojkata na fudbalerot Kristijano Ro-naldo, go pokaà svojot

seksapil za septemvriskoto izdanie na magazinot GQ. Sedum razli~ni fotografii, vo koi ubavata Rusinka pozira, ne samo vo oskudna i predizvikuva~ka obleka, tuku i toples. Seto toa e ume{no prikrieno so nejzinata raka za ni{to

da ne se vidi, no, sepak, fotografiite se pove}e od predizvikuva~ki.Karierata kako model ja zapo~na pred {est godini, a so ogled na nejzinoto prekrasno telo, najmnogu be{e angaìrana kako mo-del za dolna obleka. Taka

stana za{titno lice na kompanijata Intimisi-mo, a moè{e i da se vidi vo kampawite za La Perla i katalogot na Viktorijas Sikret. Iako ima uspe{na kariera, sepak, stana poznata vo u{te pogolemi ramki otkako mu stana

devojka na najskapiot fud-baler na svetot, Ronaldo.Irina vo edna svoja izjava re~e deka }e se ven~aat so Ronaldo i deka }e mu pomaga vo odgleduvaweto na negoviot sin. Mladiot, ubav i uspe{en par priv-lekuva vnimanie na sebe

kade i da se pojavi, a interesot na mediumite s$ pove}e se seli od fud-balerot na negovata ubava partnerka. 24-godi{nata manekenka priznava deka ne go saka fudbalot i vo edna prigoda izjavi deka i ne go sledi, voop{to.


SILVANA [email protected]

Novata fotosesija na ruskata manekenka Irina [ajk, koja, patem, e devojka na fudbalerot Kristijano Ronaldo, predizvika radost na licata na pripadnicite na posilniot pol, no i ènskata strana ne moè da ostane ramnodu{na. Septemvriskoto izdanie na magazinot GQ nema da ostane dolgo vreme vo trafikite, a od priloènoto moète i da vidite zo{to

��

DEVOJKA KOJA SEKOJ BI SAKAL DA JA IMA

� OGLASI ZA VRABOTUVAWE

� REVIZORSKI IZVE[TAI

� SITE VIDOVI FINANSISKI IZVE[TAI

� TENDERI

� POVICI ZA SVIKUVAWE AKCIONERSKI SOBRANIJA

� SEMINARI, OBUKI, SOVETUVAWA I KONFERENCII

� SITE OSTANATI SOOP[TENIJA KOI SAKATE DA GI KOMUNICIRATE SO JAVNOSTA

SEKOJ DEN VO

OBJAVUVAJTE GI VA[ITE:

Oglasuvajte gi Va{ite soop{tenija po najpovolni uslovi!Odberete go najefektivniot na~in za komunicirawe so javnosta!Na{ata ~itatelska publika e na{a najgolema prednost. Tokmu taa ni go dava pravoto da veruvame deka oglasuvaweto vo Kapital e efektivno.

LICE ZA KONTAKT:DIJANA GULAKOVA tel. 02/ 2551 441 lok.105

e-mail: [email protected]

k

Manekenkata nema problem da go pokaè svojot seksapil, i toa odli~no & odi

k k

Iako e toples, sepak, ni{to ne se gleda, a e provokativno i vo granicite na umerenoto

tno liceata Intimisi-{e i da se vidi te za La Perla na Viktorijaso ima uspe{na

devojka na najskapiot fud-baler na svetot, Ronaldo.Irina vo edna svoja izjava re~e deka }e se ven~aat so Ronaldo i deka }e mupomaga vo odgleduvaweto

kade i da se pojavi, a interesot na mediumite s$pove}e se seli od fud-balerot na negovata ubavapartnerka. 24-godi{nata manekenka priznava deka

tem,st na

,

ana neeziinnoott ottoo

a,

k j

Slikata govori pove}e od zborovite

30.08.2010 19SPORT

SPORTSPORT

MASKERANO VO BARSA ZA 25 MILIONI EVRA

KO[ARKA

FUDBALSKI TRANSFER

GRCIJA I SRBIJA GI STIGNA KAZNATA


Svetskoto prvenstvo vo ko{arka, koe zapo~na viken-dov vo Turcija, }e se igra vo

pet sali vo Istanbul, An-kara, Izmir i pro~uenoto Kajseri. Zavr{nicata }e bide vo novata istanbul-ska sala Sinan Erdem dom, koja ima 16 iljadi sedi{ta. Po odigruvaweto na prvata faza, koja e vo tek, najdobrite ~etiri selekcii od sekoja grupa odat vo osminafinaleto, koe po~nuva na 4 septem-vri. êtvrtfinaliwata se na 8 i 9 septemvri. Polu-finaliwata se na 11-ti, a noviot svetski prvak }e go imame na 12-ti sep-

temvri. Prenosot go imaat otkupeno 56 televizii, a }e se prenesuva i na ter-itorijata na Makedonija. Mundobasketot vo Turcija }e bide posiroma{en bez yvezdite kako Amerikan-cite Kobi Brajant, Lebron Xejms, Dvejn Vejd, [pane-cot Po Gasol, Germanecot Dirk Novicki, Francuzi-not Toni Parker, Rusinot Andrej Kirilenko, Argen-tinecot Emanuel Xino-bili, Brazilecot Nene, Tur~inot Mehmet Okur

itn., sepak, najgolemiot del od ko{arkarite doa|a od NBA-ligata. Najsilnata liga na svetot }e bide zastapena so 44 igra~i, potoa sleduva {panskata so 29 i ruskata so 21 igra~.Spored “bukmejkerite”, SAD e glaven favorit za zlatniot medal na SP, iako imaat daleku poslab sostav od toj {to go imaa na Olimpiskite igri vo Peking pred dve godini. No, nivniot trener, ônsi

Bilaps, tvrdi deka i vaka reduciraniot sostav s$ u{te gi ima najtalen-tiranite ko{arkari na prvenstvoto. Se nadevaat deka }e go prekinat postot od 16 godini bez titulata svetski {ampion. Zad niv se [panija i Grcija. Koeficientot deka SAD }e bide prvak e 1,80, za [panija e 3,00, a za Grcija 10,0. Potoa se Sr-bija, Argentina, Turcija, Slovenija, Brazil, Lit-vanija, Hrvatska i Rusija.

Argentinecot Havier Mas-kerano }e se seli od Liverpul vo Barselona, ova be{e soop{teno od

strana na “Crvenite” otkako postignale dogovor za negoviot transfer. Po dolgite {pekulacii okolu navodniot transfer vo Barselona, Maskerano izjavi deka go posakuva Kamp Nou, no rabotata sega e ve}e zavr{ena. Se veli deka transferot }e bide vreden 25 milioni evra. “FK Liverpul postigna dogovor za transfer na Havier Maskerano vo Barselona”, stoi vo ofici-jalnoto soop{tenie na klupskata strana na Liverpul. “[panskiot

klub sega ima dozvola da zboruva so argentinskiot fudbaler.”Barselona potvrdi deka e blis-ku do potpi{uvaweto na ~etiri-godi{en dogovor so Maskerano i dogovorot }e se kompletira vedna{. “FK Barselona i FK Liverpul postignaa dogovor za transfer na Havier Maskerano. Toj treba da bide na{ fudbaler vo narednite ~etiri sezoni”, stoi, pak, vo soop{tenieto na Barsa. Klubot intenzivno bara{e zamena za Jaja Ture. Fabregas ostana samo son, pa se naso~ija kon Maskerano i re{ija da bidat pobrzi od Inter, koi imaa ponuda od 20 milioni evra.

FUDBAL

Mi{el Platini, pretsedatelot na evropskata fudbalska ku}a (UEFA), i ponatamu od-biva da ja razgleda mo`nosta

za voveduvawe videotehnologija na me~evite.Spored nego, pet sudii, od koi dvajca bi stoele pokraj golovite, moàt ednakvo kvalitetno da ja zavr{at rabotata, odnosno, dobro i precizno da vidat koga prekr{okot e vreden za najstroga kazna, koga nekoj igra~ igral so raka, odnosno dali topkata ja mi-nala gol-linijata.“Pet sudii, spored mene, se dobro re{enie. Sekoga{ }e ja zastapuvam taa ideja. Smetam deka toa e edinstvenoto re{enie na problemot. Videotehnologi-ja? Dopolnitelnite sudii moàt da donesat ednakva odluka kako i snimka-ta od sporniot moment”, veli Platini.

SILVANA [email protected] Zapo~na Svetskoto prvenstvo vo ko{arka vo Turcija. Glaven

favorit e reprezentacijata na SAD, koja iako ne e vo svo-jot najsjaen sostav, sepak, ne e za potcenuvawe. Ovoj Mun-dobasket e mnogu posiroma{en bez ko{arkarskite yvezdi kako Kobi Brajant, Toni Parker i drugi, no vetuva mnogu vozbuduvawa s$ do 12-ti septemvri koga svetot }e go dobie svojot nov {ampion

��

KO[ARKA – SVETSKO PRVENSTVO

PET SUDII PODOBRI OD KAMERA

FIBA gi izre~e kaznite za rep-rezentativcite na Srbija i Gr-

cija, koi u~estvuvaa vo me|usebnata tepa~ka za vreme na prijatelskiot natprevar pred okolu dve nedeli. Za najodgo-vorni od srpska strana se smetaat kapitenot Nenad Krsti}, koj }e pauzira tri natprevari, dodeka Milo{ Teodosi} }e propu{ti dva nat-prevari od Svetskoto prvenstvo vo Turcija. Krsti} na FIBA }e & plati 45 iljadi {vaj-carski franci ili 35 iljadi evra, dodeka Ko{arkarskata fede-racija na Srbija 20 iljadi franci, odnosno 15 iljadi evra. Grcite pominaa malku polesno. Kaj niv se suspendirani Antonis Focis i Sofok-lis Skorcianitis, koi nema da igraat na dva natprevari, a gr~kata federacija }e treba

Iako i dvete reprezentacii se vinovni, sepak, Srbite go izvlekoa pode-beliot kraj

da ja plati istata kazna koja ja dobi srpskata, 15 iljadi evra.Op{tata tepa~ka se slu~i na samo tri minuti od krajot na natprevarot, koga Focis se obidel da postigne trojka, a Teodosi} go fauliral dopiraj}i go po rakata. Toj se obidel da mu objasni na Focis deka nemal namera za faul, no ovoj mu se vnel v lice, mu ja otturnal rakata i taka zapo~nala tepa~kata vo koja namesto ko{evi, letale tupani-ci. Potoa se vme{ale i ostanatite reprezenta-tivci i rabotite izle-gle nadvor od kontrola. Natprevarot e prekinat, a sega FIBA gi kazni besnite sportisti. Oficijalno se potvrdi transferot,

ostanuvaat u{te detalite

SILVANA JOVANOVSKAjovanovska@kapital com mk Zapo~na Svetskoto prvenstvo vo ko{arka vo Turcija. Glaven��

I BEZ YVEZDITE, SAD NAJGOLEM FAVORIT

Platini ne se otkaùva od stariot dobar na~in na sudewe. Za nego kamerite ne se potrebni

Documents

Br.114-kapital-30.08.2010