Investing in your futureEUROPEAN UNION

European Regional Development Fund

OP “Development of the Competitivenessof the Bulgarian Economy” 2007-2013

Project “Promoting the advantages of investing in Bulgaria” BG 161PO003-4.1.01-0001-C0001, with benefi ciary InvestBulgaria Agency, has been implemented with the fi nancial support of the European Union through the European Fund for Regional Development and the national budget of the Republic of Bulgaria.

BULGARISTAN’DA SAĞLIK VE SAĞLIK TURIZMI

İÇERIKGiriş 4

Bulgaristan’a genel bakış 8

İnsan Kaynakları 16

Sağlık Turizm hakkında genel bilgiler 25

Balneoloji 40

“Bulgaristan sağlık hizmetlerinin düşük fi yatlarını sağlık

personelinin profesyonel deneyimiyle birleştiren ülkeler

arasında yer almaktadır ve sağlık turistlerinin tercih ettiği

istikamet haline dönüşebilir.”EconomistIntelligenceUnit, Eylül, 2011

4

Giriş

Haberlerde Bulgaristan:

Reutersom, EconomistIntelligenceUnit, Eylül 2011 fi rmasının analiz raporuna göre, sayısı artan Avrupalı (ve AB dışındaki ülkelerden şahıslar) sadece yurtdışında bulunabilen sağlık yardımına kavuşmak ve bekleyenler listesini aşmak veya özel tedavi görmek için sınırları aşıyorlar.

Eurostat yearbook 2010

5

Bulgaristan neler sunar:

Giriş

Mükemmel coğrafi , iklimsel ve doğal koşullar

Eşsiz deniz, dağ ve mineral su birleşimi Bulgaristan’ ı yılın her zamanında sağlığı güçlendirmek için uygun bir yer haline getirmektedir

Uzun yıllara dayalı Balneoloji ve Kaplıca Turizmi gelenekleri

Dünya standartlarında, yenilenmiş tedavi ve rehabilitasyon merkezleri ve oteller

Yüksek nitelikli uzmanlar ve deneyimli sağlık personeli

Bulgaristan’da sağlık hizmetlerinde nispeten düşük fi yatlar

İyi gelişmiş özel kozmetik cerrahi ve diş hekimliği klinikleri ağı

Bulgaristan, doğal güzelliklerini ve entelektüel kaynaklarını, yüzlerce mineral su kaynaklarını, şifalı iklimini, çamur banyolarını, organik tarımı ve sağlıklı yaşam tarzı oluşturan hizmetlerin geliştirilmesini kültürel, şarap, deniz ve dağ turizmini değerlendirmelidir.

Antonia Wirth, International Real Estate Federation (FIABCI) Başkanı

6

Giriş

Bulgaristan tedavi, bakım ve dinlenme konusunda cazip bir istikamettir

Doğada mevcut tüm mineral su türleri dikkate alınınca Bulgaristan mineral su kaynakları sayısına göre Avrupa’da İzlanda’dan sonra ikinci sırada yer alıyor.

İlkbaharTaze ve renkli

YazKuru ve sıcak

Sonbaharsıcak ve Yağışlı

KışYumuşak ve karlı

Bulgaristan’ın en değerli doğal zenginliklerinden bazıları eşi olmayan hidrotermal, balneoloji mineral suların, şifalı çamur, deniz ve başka sağlık kaynaklarıdır.

Sağlığa yararlı deniz ve dağ iklimi Mükemmel doğa ve hayat dolu manzaralar Ağırlıklı olarak dağların eteklerinde konumlanmış 600’ den fazlası mineral

olan toplam 1 600 su kaynağı Düzinelerce lagün ve şifalı çamur kaynakları Küratif torf depolama sahası

7

Giriş

Bulgaristan kadim tarihi olan, etnolojik ve kültürel mirasa ve güzel doğaya sahip bir ülkedir

Tarih

i Mira

s

Den

iz ta

til k

öyle

ri

Doğ

al g

örül

mey

e değe

r ye

rleri Kül

türe

l gör

ülm

eye

değe

r yer

ler

Doğ

a pa

rkla

rı

Güz

el d

oğa

Kay

ak ta

til k

öyle

ri

Ark

eolo

jik g

örül

mey

e değe

r yer

ler

8

Bulgaristan’a genel bakış

Ülkenin stratejik lokasyonu aşağıdaki pazarlara erişim imkanı sunmaktadır: Güneydoğu Avrupa – yüksek potansiyel ve 122 Milyon’luk nüfusu olan bir

pazar Avrupa Birliği - Bulgaristan nüfusu 500 milyon kişiden ibaret olan bir pazara

erişimde en düşük maliyetleri sunar Rusya/BDT, Ortadoğu ve Kuzey Afrika

Bulgaristan siyasi ve makroekonomik istikrar birleşimi ile bir çok iş geliştirme teşvikleri sunmaktadır

İstikrarlı parlamenter demokrasi – AB, NATO ve Dünya Ticaret Örgütü üyeliği

Bulgaristan para birimi Para kurulu şartlarında Euro’ ya sabitlenmiş durumdadır

En düşük vergi oranları ile AB’de en düşük işgücü masrafl arı, ülkedeki yatırımcılara yönelik spesifi k teşviklerle takviye edilmektedir

AB fi nansmanı – önümüzdeki birkaç yıl içerisinde Avrupa fonlarından 10 Milyar Euro’nun üzerinde

Bulgaristan stratejik konuma sahip olup, siyasi istikrar ve düşük genel iş yürütme giderleri sunmaktadır

9

Bulgaristan’a genel bakış

Kaynak: Bulgaristan Merkez Bankası, Ulusal İstatistik Enstitüsü

Bulgaristan: Genel İstatistikler Nüfus: 7,4 milyon İşgücü: 4,6 milyon Kentsel nüfus: 73 %Başkent: Sofi aZaman Dilimi: EET (UTC +2)Yaz Saati : EEST (UTC+3) İller: 110 879 kilometre kare Alan: 108 489 kilometre kare Göller: 2 390 kilometre kare İklim : Ilıman kıtasal iklim

Dil :Bulgarca (Resmi) 85,2%Türkçe 9,1%Romanca 4,2%İngilizce , Almanca , Rusça, Fransızca

Nüfusun büyük kısmı tarafından konuşulur

Din:Doğu Ortodoks 76%Müslüman 10%Diğer 14%

Para Birimi : Bulgar Levası (BGN)Sabit Kur : 1 € =BGN 1,95583 Kurumlar Vergisi 10%Gelir Vergisi 10%KDV (Standart ) 20%

Yönetim Şekli : Parlementer Demokrasi Yüksek seçim makamı : 240 sandalyelik tek kamaralı

ulusal meclis Yürütme Organları : Bakanlar Kurulu, Başbakan’ın

başkanlığında

2007 yılından bu yana Avrupa Birliği üyesi.2004 yılından bu yana NATO üyesi.

1996 yılından bu yana Dünya Ticaret Örgütü üyesi.

10

Bulgaristan’a genel bakış

Bulgaristan’ın makroekonomik göstergeleri elverişli

Kaynak : Bulgaristan Merkez Bankası, Eurostat

2011 yılında Devlet borç ve bütçe açığı, Bulgaristan, Romanya, Polonya ve AB 27, (% GSYH)

Bulgaristan ekonomisi 2000-2008 yılları arasında yaklaşık %6 civarında istikrarlı bir büyüme kaydetti

Ekonomi 2011 yılında, %1,7 oranında reel GSYİH büyümeyle istikrara kavuştu ve bu büyümenin 2012 yılında %2,8 ‘e olması bekleniyor

2011 yılında %2,1 olan Bulgaristan’ın bütçe açığı - Avrupa’da en düşük seviyeler arasında yer alıyor

Bulgaristan %17 GSYİH ile AB içinde en düşük devlet borcu olan ikinci ülkedir 1997’de Bulgaristanda düzenlenen para kurulu düzenlemesi sayesinde

Bulgaristan dövizi stabildir

Bulgaristan son zamanlarda kredi notu Moody’s tarafından yükseltilen Avrupa’da tek ülkedir.

2011 Ekonomik özetiGSYİH (milyar €): 38,5İhracat (milyar €): 25,6Net doğrudan yabancı yatırım (GSYİH%)

3,5

GSYH büyümesi (2012P,%): 1,7İşsizlik oranı (%): 10,4Enfl asyon (%): 3,4

Hükümet açığı (GSYH%): 2,1Devlet Borcu (GSYİH%): 17,0Cari işlemler dengesi (GSYH%):

0,9

Uzun vadeli kredi notu: Moody’s: Baa2 sabit S&P: BBB sabit Fitch: BBB sabit

Kaynak: Bulgaristan Ulusal Bankası, Eurostat, bu şirketlerin web sayfalarının konu değerlendirmesi

17,0

38,6

53,8

82,0

-2,1

-4,4

-5,6-6,4

Bulgaristan Romanya Polonya AB 27Açık

Borç

11

Sofya

Vidin

Montana Vratsa

Pleven

Loveç

Pernik

Köstendil

District Sofi a

Pazarcık

SmolyanKırcali

Haskovo

Yambol

Sliven

Tırgovişte

Razgrad

Şumen

Silistra

Dobriç

Gabrovo

Blagoevgrad

PlovdivStara Zagora

Ruse

Varna

Burgaz

Black Sea

Danube

Veliko Tırnovo

So

GSYİH Kompozisyonu 2011

İhracat Kompozisyonu

Havaalanları Limanlar

Metaller 16%

Yiyecekler 8%

Diğer hammaddeler 20%

Tüketim malları 25%

Makine ve teçhizat 17%

Petrol Ürünleri ve Elektrik 14%

Hizmetler 6%

Sanayi 31%

Tarım 63%

Bulgaristan’a genel bakış

12

Bulgaristan’ a genel bakış

.... çok sayıda resim galerileri, festivalleri, konserleri, müzeleri ile hayat dolu bir şehir;

...dünya seviyesinde Golf sahaları;

...altın renkli kumlarla örtülü plajı ile güzel sahil şeridi;

... 2012 yılında Dünya kayak kupasına ev sahipliği yapmış Bansko da dahil olmak üzere, kayak merkezleri;

... güzel Rila, Pirin, Rodop Dağları ve Koca Balkan Dağları’nda doğa yürüyüşü ve ekstrem sporlar;

...harika lezzetler ve butik şarap izbeleri;

...Trakya ve Roma kalıntı ve eserleri;

...Birinci ve İkinci Bulgar Krallık’larından kalma ortaçağa kale ve eserleri;

...M.S 4. yüzyıldan kalma manastırlar ve tapınaklar;

...Aydınlanma çağı köy manzaraları

Bulgaristan Sofya’ ya kolay erişimi ile benzersiz bir kişisel deneyim sunuyor...

13

Bulgaristan’ a genel bakış

Bulgaristan Avrupa ülkelerine sadece bir uçuş mesafededir

1,25 saat

2,35 saat

1,15 s

aat

1,00

saa

t

3,00

saa

t

3,00 saat

4,30 saat

3,00 saat

2,00 saat

6,00 saat3,3

0 saa

t

0,30

saa

t

2,15

saa

t

2,15 saat

3,00 saat

2,35 saatSOFIA

Frankfurt

Varşova Bükreş Moskova

Novosibirsk

Odessa

Beyrut

Doha

Tel AvivKahireİstanbulAtina

Viyana

Bruxelles

Paris

Londra

Dünyanın her yerinden Bulgaristan’nın ana havalimanlarına giden uçuş sayısı her geçen sene artıyor

Sofya, Plovdiv ve Varna’ ya direk uçuş sağlayan birçok düşük tarifeli fi rma bulunmaktadır.

M

E 79

E 79

E 83

E 772

E 80

E 85

E 85

E 871

E 80

Küstendil

14

Vidin

Montana

Vratsa

Lovech

Pleven

Stara Za

PlovdivPazardjik

Blagoevgrad

Kyustendil

Pernik Sofi a Sofi a

Kardzhali

Smolyan

Haskov

Veliko Tarn

Gabrovo

Bulgaristan çok kısa zaman içerisinde önde sağlayan kaliteli ve devamlı gelişen bir altyapıya

Bulgaristan’ a genel bakış

Varshets

Bankya

Sandanski

Momin Prohod

Velingrad

Hisar Pavel Banya

Narechenski Bani

E 70

E 70

E 87

E 87

E 772

E 773

E 80

E 85

E 85

E 87

Danube

15

Silistra

Rousse

Targovishte

Razgrad

Shoumen

Dobrich

Varna

BurgasYambolagora

vo

Sliven

novo

Black Sea

TURKEY

KarayoluBirinci sınıf yolDemiryoluMekanlarHavaalanı

gelen kaplıca merkezlerine ulaşım sahiptir

Bulgaristan’ a genel bakış

Ovça Mogila

Banite Köyü

Pomorie

Sv. Konstantin i Elena

16

İnsan Kaynakları

Bulgaristan pratisiyen doktor sayısı bakımından AB’ de ilk sıralarda yer almaktadır...

Bulgaristan hastane sektöründe çalışan hemşire sayısı oranı bakımından ortalama göstergelere sahiptir. Ülke çapında 100 000 kişiye 421 hemşire düşmektedir, AB’de ise 100 000 kişiye 745

Bulgaristan’ da bir doktor başına 1,5 hemşire düşmektedir 100 000 kişilik nüfusa 36 ebe düşmektedir, bu rakam AB ortalamasının biraz

üstünde

Kaynak: Eurostat

Yunanistan

Avusturya

Bulgaristan

Almanya

Çek Cumhuriyeti

İspanya

Fransa

AB

Macaristan

Hırvatistan

Slovenya

Romanya

Polonya

612

468

369

356

354

338

330

302

267

241

226

217

364

100 000 kişiye düşen doktor sayısı

17

İnsan Kaynakları

...ve 100 000 kişilik nüfusa düşen diş hekimi sayısı bakımından ikinci sırada

Kaynak: Eurostat

Bulgaristan’da modern stomatoloji odalarında yaklaşık olarak 7 000 diş hekimi çalışmaktadırlar

Bulgaristan diş hekimliği, dünya tıp kriterlerinin tamamına uygundur Bulgaristan’da Diş Hekimleri - nüfus oranı AB’ ne göre nerdeyse iki

misli daha iyi durumdadır. Bulgaristan’ da 1 doktora yaklaşık 1 000 kişi düşüyor, AB’ de ise 1 800.

Yunanistan

Bulgaristan

Almanya

Hırvatistan

Çek Cumhuriyeti

Fransa

AB

Slovenya

İspanya

Romanya

Avusturya

Macaristan

Polonya

131

86

79

74

68

67

66

61

58

58

55

49

32

Diş doktoru sayısı

GR ES SI HR CZ SK HU EE LV PL LT RO BG

29 16026 316

17 168

11 969 11 312 10 777 10 100 9 7128 596 8 399

7 2345 891

4 085

18

İnsan Kaynakları

Bu sektördeki insan potansiyelini geliştirme imkanları:

SOCRATES/ERASMUS gibi Avrupa Birliği’nin üniversiteler alanında işbirliği programı kapsamında karşılıklı öğrenci ve öğretim görevlisi değişimine dair ikili anlaşmalar mevcut

Sağlık çalışanlarının büyük bir bölümü ihtisası yurtdışında yapar. Sağlık çalışanları özel sektörde de çalışmak için gerekli motivasyona sahip-

tirler

Tıp fakültelerinde yabancı dil eğitimi zorunludur Tıp ve turizm arzu edilen eğitim ve gelişme sektörleri olarak kabul

edilmektedirler Bulgaristan işgücü maliyetleri Avrupa’nın en düşük seviyelerindedir ve bu

gerçek sağlık hizmetlerinin nihai rekabetçi fi yatlarını da belirlemektedir

Kaynak: Eurostat, Novembre 2011

Yıllık ortalama brüt maaş (€)

19

İnsan Kaynakları

Geçen yıl, sağlık alanında özel sektördeki maaşlar kamu alandaki maaşları geçti, buna rağmen AB ülkelerinin maaşlarına göre hala daha düşüktürler

Sektörde çalışan uzmanların listesi büyüktür:

Sağlık Personel: Doktorlar, Hemşireler, Diş Hekimleri, Diş Teknisyenleri, Laboratuar

Doktorları Terapistler: Masörler, Fizyoterapistler, Ergo Terapistler

Turizm Personeli: İdareciler, Tur Operatörleri, Aşçılar, Garsonlar, Rehberler

Kaynak: ulusal İstatistik Enstitüsü

20061 000

2 000

3 000

4 000

5 000

2007 2007 2007 2010

Kamu SektörüÖzel Sektör

(€)

000

20

İnsan Kaynakları

Bulgaristan’ da 5 Tıp Üniversitesi var, bütün ülkede Tıp öğrencilerinin sayısı ise takribi 15 000’dir

Farklı uzmanlık dallarında nispeten eşit dağılım

Kaynak: ulusal İstatistik Enstitüsü

Radyologlar

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Ebe - Jinokologlar

Oftalmologlar

Otorinolaringolog

Nörologlar

Psikiyatristler

İstatistik alanları

Deri ve Zührevi Hastalıklar

İç hastalıkları

Kardiologlar

Pnömi ve Psikiyatrlar

Çocuk hekimleri

Cerrahlar

Oropedik travmalar

ÜrologlarBulaşıcı hastalık uzmanları

Tıp Üniversitesi

Tıp Koleji

Rehabilitasyon ve Fizik

Tedavi

Diş Hekimliği

21

Sofya Tıp Üniversitesi

Tıp Fakültesi Diş Hekimliği Fakültesi Kamu Sağlığı Fakültesi Eczacılık Fakültesi

Öğrencilerin eğitiminde 13 üniversite hastanesinin tesisleri kullanılmaktadır: “Aleksandrovska”, “Sveta Ekaterina” , “Kraliçe Yoanna” , “Doğum Evi” ve diğerleri

51 farklı ülkeden 800 yabancı öğrenci ile toplamda 4 000 örenci eğitim görmektedir

Yaklaşık 2 000 öğretmen ve bilimsel asistan ve 2 300 uzman görev yapmaktadır

Plovdiv Tıp Üniversitesi

Tıp Fakültesi Diş Hekimliği Fakültesi Kamu Sağlığı Fakültesi Eczacılık Fakültesi Tıp Kolej:

Bölümler: Tıbbi Laboratuvar Analisti, Röntgen(X-Ray) Analisti, Rehabilitasyoncular, Diş Teknisyeni, Eczacılık, Sağlık Müfettişi

Yaklaşık 2 500 öğrenci ve 200 doktora öğrencisi eğitim görmektedir

İnsan Kaynakları Tıp Üniversiteleri

Ulusal Politika Enstitüsünün 2009 yılında yaptığı reyting araştırmasına göre Sofya Tıp Üniversitesi toplam 50 özel ve devlet üniversiteleri arasında birinci sırada ve en prestijli üniversite olarak seçilmiştir.

22

İnsan Kaynakları

Pleven Tıp Üniversitesi Tıp Fakültesi Kamu Sağlığı Fakültesi Sağlık hizmetleri Fakültesi Tıp Koleji

Bölümler: Tıbbi rehabilitasyon ve ergoterapi, kamu sağlığı ve sağlık yönetimi, hemşirelik, ebelik, tıbbi ve röntgen laboratuvar bilimi ve vb. Yaklaşık 800 öğrenci eğitim görmektedir Pleven Tıp Üniversitesinde 29 ülkeden 600 yabancı öğrenci ve 4 100 Bulgaristanlı öğrenci eğitim almıştır

Varna Tıp Üniversitesi Tıp Fakültesi Diş Hekimliği Fakültesi Eczacılık Fakültesi Kamu Sağlığı Fakültesi Tıp Koleji

Kuruluşundan bugüne kadar 8 300 Bulgaristanlı ve 45 ülkeden yaklaşık 1 000 yabancı öğrenci mezun olmuştur Düzenli olarak Masörlük ve terapistlik kursları organize edilmektedir

Stara Zagora Trakya Üniversitesi Üniversite hastanesi ile Tıp Fakültesi

Bölümler: tıp, sosyal faaliyetler, sağlık hizmetleri yönetimi, ebelik, hemşirelik

Tıp Koleji: Bölümler: Terapist; tıbbi laboratuar uzmanı 300’ ü yabancı öğrenci olmak üzere yaklaşık 6 000 öğrenci eğitim görmektedir

Tıp Üniversiteleri

23

İnsan Kaynakları

Ulusal İstatistik Enstitüsü’nün 2010 yılı kayıtlarına göre “Sağlık” sektöründe toplam 3 304 öğrenci, Sosyal faaliyetler sektöründe ise 779 öğrenci mezun olmuştur

Her yıl ülkedeki bütün üniversitelerden ve tıp kolejlerinden yaklaşık 800 tıp öğrencisi, 460 hemşire, 200 fi zyoterapist, 70 ebe, 200 eczacı, 60 diş hekimi mezun olmaktadır

Tıp, tıbbi rehabilitasyon ve ergoterapi, fi zyolog, fi zyoterapist, ergoterapist, hemşire ve ebe ve vb. uzmanlıklar Sofya Üniversitesi, Blageovgrad Güneybatı Üniversitesi, Ruse Üniversitesi, Ulusal Spor Akademisi ve bütün tıp kolejlerinde okutulmaktadır

Sofya Üniversitesi Ulusal Spor Akademisi

Blagoevgrad Güneybatı Üniversitesi Ruse Üniversitesi

Tıp Üniversiteleri

24

Mesleğini yurt dışında icra ettikten sonra Bulgaristan’a dönen ve insan kaynaklarının mevcut sermayesi haline gelen Bulgaristanlıların sayısı artmaktadır

İnsan Kaynakları

Dr. Dorian Bosev yurtdışında çalışmış, ancak memleketine dönmeyi tercih etmiş kişilerden birisidir.

Dr. Dorian Bosev Üniversite Jinokoloji Hastanesi’nde Ebe-Jinokolog

Kaloyan DimitrovFizyoterapist

Bulgaristan’da çalışmak istiyorum, üniversite hastanesinde çalışmak istiyorum. Perspektifl i olduğunu düşünüyorum ve Bulgaristan’lılara yardımcı olmak istiyorum.

Arap dünyası ve Batı’da SPA prosedürleri lüks olarak değerlendirilmektedir ve sosyal bir statü ifade etmektedir.Fizyoterapistler hastanelerde olduğu gibi SPA hizmetlerinde de çalışabilirler.

Basra Körfezi’ bölgesinde birçok terapist, fi zyoterapist,masör ve hemşire çalışmaktadır. Bize gerekli saygı ve itibarı göstermektedirler. Biz hızlı adapte olan, çabuk öğrenen çok iyi uzmanlarız - Harika uygulayıcılarız!

2008 - 2009 yılları arasında Palo Alto, Kaliforniya’ da bulunan Stanford Üniversite Hastanesinde Dr. Cameron Nezhat’ın asistanlığını yapmıştır.

1997 yılında Ulusal Spor Akademisi’ ni bitirmiştir.3 yıl boyunca Bahreyn ve Kuveyt’ te özel fi zyoterapi merkezlerinde çalışmıştır.

BULGARISTAN’DA SAĞLIK VE SAĞLIK TURIZMINE GENEL BAKIŞ

26

Bulgaristan sağlık sektöründeki iyi geleneklerine güvenmektedir

Sağlık

Bulgaristan’daki sağlık sektörü deneyimli profesyönellere sahiptir(doktorlar, diş hekimleri, hemşireler, terapistler, eczacılar, rehabilitasyoncular, bilim çalışanları)

Kalp hastalıkları, ortopedi, onkoloji, diş hekimliği vb. alanlarda uluslararası tanınmış uzmanlar bulunmaktadır

Sağlık prosedürlerinde düşük fi yatlar Özel sağlık sigorta fonlarının mevcudiyeti Mevcut işgücü, uygun mevzuat, sağlık malzemeleri ve ürünleri ve eczacılık

ürünleri üretiminden dolayı özel sağlık merkezlerinin kurulması imkanı

Prof. Dr. Zlatko Penev, uluslararsı tanınmış bir doktor ve bilim adamıdır. CuBr lazer ışığı ilk kez 1984 yılında Dr. J. Penev tarafından dermotoloji alanında hemanjiom hastaları üzerinde kullanılmıştır.

Bulgaristan tıp alanında birçok başarıyla övünebilir

1959 yılında Dr. Dimitır Paskov loddon özünden galanthamine alkaloidini izole etmiştir.İlaç çocuk felci, demans, progresif müsküler distrofi , miyastenia, miyopatiler, yenidoğanlarda genel felç tedavisinde kullanılmaktadır...

1972 yılında Prof. İvan İvanov Mitev, Mitev tonu/U wave/ adı verilen altıncı kalp tonunu bulmuştur.

28,9

1,5

1,8

1,8

11,9

3,1 1.7

1.6

2.4

2,2

2,1

2,0

2,52,5

3,7

5,4

2,8

2,9

1,64,6

7,8

3,0

3,5

3,5 11,6

5,0

5,0

27

Bulgaristan kişi başına düşen hastane sayısı bakımından ilk sıralarda yer almaktadır ve işgücü bütün ülke genelinde eşit şekilde dağılmıştır

Sağlık

100 000 kişiye düşen hastane sayısı

Kaynak: WHO/Europe, HFA Database 2009

Finl

anda

Bul

garis

tan

Yuna

nist

an AB

Slo

vaky

a

Rom

anya

Çek

Cum

huriy

eti

Pol

onya

Lüks

embu

rg

Mac

aris

tan

İspa

nya

Hırv

atis

tan

Slo

veny

a

Hol

land

a

5,45

4,64

2,77 2,67 2,53 2,48 2,44 2,4 2,26

1,75 1,681,44 1,42

1,14

Sektörde çalışanların coğrafi yoğunlaşması(bin)

28

Bütün ülke çapında çok farklı hastaneler çeşitleri ve sağlık merkezleri dağılmıştır

Bulgaristan’daki hastanelerin % 52,4’ ü çok yönlü hizmet vermektedir En yüksek yatak sayısı Üniversite hastanelerinde bulunmaktadır Tedavi devamı, uzun süreli tedavi ve rehabilitasyon konusunda hizmet

veren 14 özel hastane faaliyet göstermektedir 22 özel Rehabilitasyon hastanesi

Sağlık

2010Tıp ve sağlık tesisleri Adet Yataklar

Hasta bakımı için sağlık kuruluşları 346 48 934

Çok yönlü hizmet veren hastaneler 164 32 576

İhtisas hastaneleri 148 13 256

Kapsamlı onkoloji merkezleri 9 1 334

Hastane dışı yardım tesisleri 1 613 938

Teşhis Danışma Merkezleri 113 287

Sağlık Merkezleri 520 624

Dental Merkezler 49 4

Tıbbi - Dental Merkezler 29 23

Bağımsız sağlık-teşhisve sağlık – teknik Laboratuvarlar

902 -

Kaynak: UİE

29

Bulgaristan sağlık turizmi baş listesine girmeyi başardı

Sağlık turizmi geliştirmeye dair devasa kapasiteye sahibiz. Şu anda da İskandinav ülkelerinden, Kanada’dan, Büyük Britanya’dan ve diğer ülkelerden travma ve ortopedik sorunları, göz hastalıkları, kronik kalp hastalıkları ve diğerleri için hastalar bizi aramaktalar.

Dr. Drenski - Tokuda Hastanesi Sofya Genel Müdürü(CEO)

Bulgaristan sağlık turizm konusunda cennet

haline gelebilir.

Bulgaristan’daki fi yat - sağlık hizmetlerinin kalitesi

orantısı Batı Avrupa’lılara son derece cazip gelmektedir.

En çok arananlar - kısırlık tedavisi, plastik cerrahi, diş

tedavisi, kalça protezi tedavisi ve lazer ile göz tedavisi

hizmetleridir. Bunların hepsi Bulgaristan’da uygun

fi yata yapılmaktadır ve iyi nitelikli uzmanlar tarafından

yapılmaktadır. gazete: “İndependant”

Sağlık Turizmi

30

Oftalmoloji (Göz) Cerrahi

En çok aranan prosedürlerden bazıları: Katarakt ve Glokoma lazer tedavisi Miyop, Hipermetrop ve Astigmat’ ın lazer ile

düzeltilmesi Keratoplasti(kornea nakli) Şaşılık Retina Dekolmanı;Kriyoterapi Retina hastalıklarına lazer tedavisi Pterjium(Dış Perde) Halatsion, entropium, ektropium, ptozis Dakriotsistorinostomiya ve diğerleri

Bulgaristan hakkında çok olumlu izlenimlerim var! Kaliforniya’da yaşıyorum ve dünyadaki en iyi lazerli göz merkezlerine erişim imkanım var. Mutlulukla söyleyebilirim ki, Bulgar klinikleri de bu uluslar arası elit içerisindedir. Ekipmanlar en yeni teknolojidir. Benim için yüksek kaliteli bakım hizmeti uyguladılar ve olabilecek en iyi sonucu aldım - düzeltme olmadan %100 görme. Film endüstrisinde çalışan biri olarak benim için görebilmekten daha önemli bir şey yoktur.

Jessie Steele - Steven Seagal ekibinden yönetmen

Lasik (laser-assisted in situ keratomileusis) göz cerrahisi: USA’ da - 2 800 Euro, Bulgaristan’da ise 1 175 Euro

Sağlık Turizmi

31

Plastik Cerrahi, Dermatoloji ve Kozmetoloji

En büyük avantajlardan bir tanesi prosedürlerin iyi fi yatıdır:

Göğüs: büyütme; şekillendirme; yukarı kaldırma, küçültme ve diğerleri

BOTOKS, FILLERE Mezoterapi Karın, yüz, burun, göz kapakları, eller, kulak

plastikleri ve liposuction Basen plastik düzeltme; kalça plastik düzeltme Jinekomasti; Androloji Mide kelepçesi ve diğerleri

Yüz mezoterapisi Kimyasal Peeling; Dermabrazyon ve

mikroermabrazio Filling - FacialLineFilling; Botoks; Vaposone Kolagen ile gençleştirme; İyonoforez Foto epilasyon ve foto gençleştirme için PTF

teknolojisi Akne tedavisi, genişlemiş kılcal damarlar, rosacea,

telanjiektazi

Yüz gerdirme fi yatı Bulgaristan’da ortalama 1 200 Euro, Dudak düzeltme 450 Euro’dan başlamakta, Liposuction - 3 000 Euro. Göğüs büyütme operasyonu - ortalama 3500 Euro Full Face Lifting - USA - 15 000 Euro, Bulgaristan - 4 500 Euro

Bulgar dermatologlar mezoterapi(vitamin, iz elementler ve maddeler,cilt bileşimlerinin cilde doğrudan enjekte edilmesi ) cilt kırışıkları ve yüz hatları doldurmada hialüron asiti enjekte yöntemi gibi en modern metodları kullanmaktadırlar.

Sağlık Turizm

32

Omurga Cerrahisi

Omurga ve omurilik rahatsızlıkları tedavisi Dejenratif Disk hastalıkları Bel Fıtığı Spinal Stenoz Intervertebral disk bozuklukları ve sakroiliak eklem Travma, tümör ve omurga ve omurilik enfl amatuar

hastalıkları

Bulgaristan da cerrahi tedavi alanında en modern metodları ile övünebilir

Bulgaristan’da tamamen özel ekipman ve hazırlanmış uzmanlar kullanılarak endoskopik spinal cerrahi uygulanmaktadır.

Deforme artroz, artrit, spondilit veya sırt kronik hastalıkları için farklı programlar bulunmaktadır:

Kemik ve eklem hastalıkları programları Kas - iskelet hastalıkları - yaralanma ve kemik kırıkları,

çıkık ve gergin tendon programları Uzman tıbbi SPA Osteoporoz programı ile başlangıç

veya ileri osteoporoz tedavisi

Sağlık Turizmi

33

Ortopedik cerrahi - kemik - eklem hastalıkları

Diz ve kalça eklemi değişimi Diz artroskopisi Omuz artroskopisi Omuz kasları operasyonu; omuz eklemi

anjiyoplasti Vertebra cerrahi bağlantısı Spinal stenoz cerrahi Tendon restorasyon - aşil tendonu, geri çekme

kası

Eklem değişiminde kızılötesi kameralı ve 3 boyutlu görüntülü en çağdaş bilgisayar navigasyonu kullanılmaktadır

Bulgaristan’daki hastane kuruluşları osteoporoz, hasarlı menisküs ve eklem bağını bilgisayar destekli cerrahi ile yapmaktadırlar. Eklem değiştirme operasyonları / kalça, diz, omuz, topuk/ minivazif ve esirgeyici olup, en yeni nesil implant kullanılmaktadır.

Bulgaristan çok küçük bölümden ameliyat yapılmasını sağlayan en modern metod az invaziv laparoskopik cerrahi sunmaktadır - safra kesesi ve safra yolları, apandisit, fıtık ve vb. ameliyatlarda video sistemi ile 1 cm’ ye kadar.

Kalça değişimi fi yatı USA’ da 12 000 Euro; Bulgaristan’ da ise 4 000 Euro

Sağlık Turizm

34

Estetik Diş Hekimliği ve İmplantoloji

Terapi - çürük, pulpitisler, kangren Estetik prosedürler - beyazlatma, kaplama, estetik

diş cerrahisi Ortodontik tedavi - raylar, parantez .... Diş teknisyenliği hizmetleri - diş protezi yapma

Bulgaristan’ da en yeni implant diş prosedürleri sunulmaktadır, Bulgar diş hekimleri ön dişlerin splintleme işlemi,porselen dolgu, tam protez, elastik protezler, model döküm protezler, dişleri lazerle beyazlatma ve vb. işlemler için en modern teknik ve cihazlar kullanmaktadırlar.

Bulgaristan’da Diş tedavi hizmetleri Batı Avrupa’daki ortalama fi yatlara göre % 60 daha düşüktürBulgaristan’ da diş tedavisi tatil paketleri 2500 ile 4040 Euro arasındadır.

Seramik kaplama imalat ve uygulama - 327 Euro İmplantın yerleştirilmesi (Bredentmedical) - 614 Euro Fotopolimer dolgu - 51 Euro Kemik yapılandırma - 409 Euro Seramik kaplama - 205 Euro Tam ağız protezi- 399 Euro

Diş prosedürleri AB ve Rusya tarafından en çok tercih edilenler arasındadır

Sağlık Turizm

35

Destekli Üreme

Ortak sperm veya donör ile intrauterin inseminasyon

Foliküler ponksiyon Embriyo bağışı Embriyo transferi “In Vitro” yumurta dölleme MicrosurgicalEpididymisSpermAspiration Embriyoların transferi İmplantasyon ve döllenmiş yumurtaların

gelişmesi In Vitro oosit maturasyonu ve diğerleri

Başarı oranı gelişmiş Avrupa ülkelerindekiyle karşılaştırılabilir

Neden Bulgaristan’da tüp bebek? Bulgar klinikleri tüp bebek konusunda üreme tıbbı

alanında zengin deneyime sahipler Tüp bebek prosedürleri ve metodları açısından

işlem öncesi tanıya ilişkin, yumurta ve sprem bağışı, yumurtalık dondurma, spermatozoit veya embriyo ile ilgili olarak herhangi bir kısıtlama yoktur

Tüp bebek işlemine tabi olacak kadınlara ilişkin yüksek üst yaş sınırı (Donör ve donör olmayan inseminasyon için 51)

Tek veya çift kadınlar açısından herhangi bir kısıtlama yoktur

Taşıyıcı annelik ile ilgili bir kanunun kabulü öngörülmektedir.Bulgaristan’da in vitro fertilizasyon, yumurta bağışı, kök hücrelerin dondurulması ve vb. üreme işlemleri yapılmaktadır.

Sağlık Turizm

36

Fizyoterapi ve rehabilitasyon

Bulgaristan pek çok tedavi programları sunmaktadır: çamur ve kül suyu tedavisi ile rehabilitasyon ve

dinlenme Akpunktur ile sigara bırakma Vücudu genç ve zinde tutmak ve kendi savunma

gücünü arttırmak amacıyla yüksek basınç altında %100 oksijen içeren hiperbarik tedavisi

Tedavi amaçlı SPA paketleri ve vb.

Bulgaristan Avrupa ülkelerine sadece bir uçuş mesafededir. Tedavi her türlü turizm ile birleştirilebilir - deniz, dağ, SPA, ekoturizm, köy, kültürel, arkeolojik, kaplıca turizmi.

Kaynak: Bgmedicaltourism.com

Fiziksel tıp nispeten yeni bir tıbbi uzmanlık dalıdır ve etkileri modern hatalıkların önlenmesinden tedavisine kadar uzanır - kas-iskelet sistemi, romatizma hastalıkları, sinir sistemi, metabolizma hastalıkları, osteoporoz, stres ve hipodinamia yaralanmalar – ve doğal faktörlerle kaplıcaların başarılı bir şekilde birleştirilmesine imkan sağlamaktadır.

Hastanelerden(Sağlık merkezleri) kaplıcalara ve iklimsel tatil bölgeleri kombinasyonu, cerrahi prosedürleri fi zyoterapi ve rehabilitasyon ile takip ederek çok uygun bir şekilde birleştirmektedirler.

Sağlık Turizm

37

Teşhis ve bakım

Bulgaristan’da en modern araştırma ve muayene teşhis görüntüleme donanımları bulunmaktadır.

Önerilen bakım programlarından bir tanesi Bulgaristan tatil merkezlerinde bir tatil ile birleştirilebilir ve aşağıdaki bileşenleri dahil edebilir :

Tam klinik muayene Prostat ekografi si (erkekler için) Karın bölgesi organların ultrasonografi si Elektrokardiografi Süt bezleri ultrasonografi si(bayanlar için) Laboratuvar testleri - bütün kan göstergeleri Göz muayenesi, fundus muayenesi ve diğerleri

Modern tıpta çeşitli hastalıkların, belirtilerin ve hastalığa karşı meylin tespit edilmesi hastaya, hasta olmadan önce bakım konusunda yardım eder.

Kaynak: Bgmedicaltourism.com

Bulgaristan’da her yaştaki kadınların jinekoloji rahatsızlıklarının bakımı, teşhisi ve tedavisi olmak üzere tüm gerekli prosedürler yapılmaktadır.

Sağlık Turizm

38

Bulgaristan su aracılığıyla iyileşme ve tedavi için en elverişli ülkelerden birisidir

Bulgaristan’daki kaynak sularının en önemli etkileri aşağıdaki gibidir :

Tansiyonun düşürülmesi ve kalbin çalışmasının desteklenmesi

Bağışıklık ve kalp - vasküler sisteminin yenilenmesi ve güçlendirilmesi

Metabolizmanın iyileştirilmesi Fonksiyonel bozuklukların giderilmesi Anti-enfl amatuar etkisi Bazı kaynak sular radyasyon etkilerine karşı

vücudun direncini arttırmaktadır. Bronşit, eklem, böbrek, deri, jinekolojik ve diğer

hastalıklara karşı faydalı etki Sağlıklı sualtı masaj ve sualtı jimnastik

Bulgaristan’da yapılan Telassoterapi deniz suyunun iyileştirici gücü, deniz mineralleri ve yosunlar ile yapılmaktadır.

Mineral suların büyük kısmı şişelemeye, günlük kullanıma ve ev koşullarında kaplıca bakımında kullanıma müsaittir.

Kaynak sular farklı mevsimlerde ısınma ve klima amacıyla jeotermal kaynak olarak da kullanılabilir Bölgemizdeki Antik Roma hamamları dahi kaynak suları ile ısıtılmaktaydı.

Balneoloji

39

Kaynak suları Bulgaristan’ın en önemli zenginliklerden bir tanesidir

Bulgaristan’da 600 geliştirilmiş kaynak suyu yatağı ve 1 600 kaynak bulunmaktadır, ancak sadece %30’u kullanılmaktadır:

kanıtlanmış tıbbi özelliklere sahip Sıcaklık(10°C - 103°C)

0,5 - 63 l/s - kaynak suyu kapasitesi Günlük 270 milyon litrelik kapasite Kaynak su derinliği 400 -1500 metre Toplam akış oranının %55’ i düşük alkalit

sudur(pH 7,2 –8,2) Ortalama 65 tanesi balneolojik tatil bölgesidir Herbir tatil bölgesi farklı organlar ve vücudun

farklı bölgeleri üzerinde tedavi özelliklerine sahiptir

Kaynak suları tüketim için uygundur Çoğu tatil köyleri Bulgaristan’ın dağlık

bölgelerinde bulunmaktadır ve taze hava ile mükemmel iyileşme imkanı sunmaktadır

Bulgaristan’daki kaynak sularının akış hızı dakikada birkaç litreden binlerce litreye kadar ulaşabilmektedir

Ülkede bulunan kaynakların %80’i sıcak veya kaynaktır ve bütün ülkeye dağılmıştır

Sapareva banya mevkiinde Balkanlar’ın tek aktif gayzeri bulunmaktadır ve 103° С ile Avrupa’daki en sıcak olanıdır

Akış hızının Sıcaklık aralıklarına göre (%)’ dağılımı

20-30 30-40 40-50 50-60 60-70 70-80 >80

Balneoloji

35

30

25

20

15

10

5

0

Kaynak: Bulgar balneoloji ve spa derneği

Sıcaklık aralıklarında, C derece

Topl

am d

ebis

inin

%

40

Balneoloji

O

Chifl ik

Pa

Shipkovo

KyustendilSapareva Banya

Nevestino

SandanskiPravo bardo

DevinNarechenski

Velingrad

VarvaraHissar

StrelchaMomin prohod

Varshets

Koshava

Novi Iskar

BankyaKarlovski minbani

Plovdiv

Sofi a

Bulgaristan’ ın en büyük avantajı kaynak sularının

GREECE

MACEDONIA

SERBIA

ROMANIA

41

Balneoloji

ShablaKavarna

AlbenaMarash

Popovo

TargovishtePavlikeni

Ovcha Mogila

avel Banya

bani

neralni Nessebar

Stefan Karadjovo

Shcorpilovtzi

Slanchev bryag

Pomorie

Varna

Stara Zagora

Haskovo

Ruse

Burgas

Sliven

Kaynak SularıSodyum KlorurKarbonikRadonSilisyumHidrojen sülfi tFlorürlüZayıf MineralizeMagnezyum

bütün ülkeye dağılmış olmasıdır

Black Sea

TURKEY

42

Balneoloji

Bulgaristan’daki dağ ve deniz kıyısı bölgelerinde bulunan kaplıca kaynakları, Kuzeybatı Avrupa, Sudetenler, Karpatlar, Orta Fransa Sıra Dağları ve hatta Appeninler gibi bölgelerde bulunan dinlenme-tedavi merkezlerine kıyasla kanıtlanmış bioiklimsel avantajlara sahiptir. Jeoloji Bilimleri Profesörü Dr. Kostadin Şterev

Mineral ve Termal Sular Bulgaristan doğasının sınırsız ve etkileyici zenginliğidir. Onların bolluğu ve çeşitliliği Bulgaristan’ı Balkanlar, Avrupa ve Akdeniz hidrotermal bölgeleri arasında öncü konuma getirmektedir.

Dr. İva Markovska- Bulgaristan’da medikal spa Merkezi Müdürü

Çek Cumhuriyeti

Macaristan Bulgaristan

Mineral su kaynakları sayısı 463 450 600

Mineral su ortalama ısısı 70 0 С 65-70 0 С 70-75 0 С

En sıcak anakaynak 73 0 С 96 0 С 103 0 С

Doğada bulunan tüm kaynak su türleri Bulgaristan’da da bulunmaktadırMevcut, gelişmiş ve tescilli (belgelendirilmiş) mineral su kaynakları bakımından Bulgaristan, İzlanda’dan sonra Avrupa’da ikinci sıradadır ve balneoloji konusunda kanıtlanmış gelenekleri olan devletlerin önündedir.

Avrupa Komisyonu tarafından neşredilen “Avrupa Jeotermal Kaynaklar Atlası”nda Bulgaristan’ın Hidrojeotermal Görünüşü bölümünü hazırlayan jeoloji Bilimleri Profesörü Dr. Kostadin Shterev’e göre

Bulgaristan devasa yeraltı kaynak su kaynakları rezervine sahip Bütün bu kaynakların toplam debisinin toplanması durumunda dünyadaki

tüm şişelenmiş mineral su miktarını aşacağı iddia ediliyor Kullanılabilir mineral su rezervlerinin toplam yıllık hacmi 100 milyon

metreküptür, fakat bu hacmin ancak %6 sı iyi derecede incelenmiştir

43

Balneoloji

Bulgaristan’da rehabilitasyon ve fi zyoterapi cihazlarıyla donatılmış çok sayıda termal tedavi birimi kurulmuştur

ElektroterapiElektroterapi - ilaçların elektrikli alan aracılığıyla cilde uygulanması UHF - terapi: ultra yüksek frekanslı elektrik alanı aracılığıyla tedaviSanatoryum, sağlık merkezleri ve hastanelerde uygulanmaktadır

El TerapisiBirçok yerde uygulanmaktadır ; oteller, spor, sağlık merkezleri, terapi merkezleri, sanatoryumlar ve hastaneler

RadyoterapiLazer terapisi- en sık cilt hastalıkları tedavisindeRöntgen terapisi - en sık kötü huylu tümor tedavisindeUltraviyole terapisi- Kemik ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi amacıyla

Kineziterapi Spinal deformasyon düzeltmesi ve ameliyat sonrası hareketlendirmede uygulanır.Kineziterapi uzmanları sanatoryum, sağlık ve üniversite merkezleri hastanelerde çalışırlar

Rehabilitasyon

44

Balneoloji

Ultrason terapisiUltrason tedavisi - En sık böbrek ve mesane taşlarının kırılmasında uygulanır Ağırlıklı olarak sağlık merkezleri ve sanatoryumlarda uygulanır.

HidroterapiDaha çok balneoterapi olarak bilinen sıcak ve soğuk duş, hamam ve su masajlarının kullanıldığı tedavi Uygulama: balneoterapi kalbin çalışmasını destekler, zira kanın kalbe doğru akışını kolaylaştırır.Mineral sular sualtı masajı ve sualtı jimnastik için kullanılabilir.Özellikle bronşit, eklem, böbrek, cilt, kadın hastalıklarında etkisi oldukça güçlüdür Termal tedavi, sanatoryum ve hastanelerde hizmet olarak sunulmaktadır.

İklim terapisi – elverişli iklime dayalı tedaviHelioterapi – güneş bnayosu terapisi Aeroterapi - hava banyosu terapisi Talasoterapi - deniz suyu ve yosun terapisi Aromaterapi – eterik yağlar terapisi doktor yardımı olmadan belirli dinlenme tesislerinde tatil aracılığıyla gerçekleştirilir iklim terapisinin etkisi başka fi zyoterapi çeşitleriyle birlikte yapılması durumunda artar

Rehabilitasyon

45

Balneoloji

Roma devrinde (I-VII asır) balneoloji dinlenme tesisleri lejyonların fi ziksel gücünün iyileştirilmesine yönelik çabalarıyla ilişkilendirilmektedir

Mineral su Kaynakları etrafına Tapınaklar-hamamlar-hastanler inşa edilir

Bulgaristan’ın her dört yanı termal ve balneoloji tedavi merkezleriyle kaplıyımış - Augusta / bugünkü Hisar /, Pautalia / Köstendil /, Thermopolis / Burgaski Mineralni Bani/, Germanea / Sapareva banya /, Tanzos / Slivenski bani/, Serdika / Sofya /

Bulgaristan’ın günümüzdeki başkenti - Sofya mineral su kaynakları sayesinde ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Bu kaynaklar yüzünden İmparator Büyük Konstantin ‘Serdika benim Roma’mdır’ demiştir

Mineral suların ilk tanımları yapılır

Kaplıca inşa eden İmparatorlar arasında Trayanus, SeptimiySeveriy, Maximilianus ve Justinyanus var

Balkanlardaki en büyük Roma kaplıcası 2.yy’ın sonunda inşa edilen Varna’daki Roma kaplıcası’dır

Thermopolis (Burgaski mineralni bani) - çok sayıda Roma, Bizans imparatorları, Bulgar krallar ve Osmanlı padişahlar tarafından ziyaret edilen büyük kaplıcalar merkezidir

Burgas yakınındaki mineral suyun tedavi özelliklerini Türk Seyyah Evliya Çelebi XVII asırda tasvir etmiştir. Evliya Çelebi bütün dünya çapında yaptığı seyahatlerde başka daha şifalı su görmediğini anlatıyor.

Traklar ve Romalılar dönemi

Kaynaktan ateş sıcağı kaynar, dünyada hasta tedavisinde kullanılan çok sayıdaki diğer kaynaklar arasında ilk ve en iyisi.

Gotik tarihçisi Jordanes (VI yy) Thermopolis’i (bugünkü Burgaski bani) şöyle anlatır:

Tarih

46

Hisar (aynı zamanda Augusta, Diokletsianopolis, Seuthopolis, Aleksiopolis, Toplitsa olarak da anılır) - Trakların yerel mineral suları tedavi amaçlı kullandığı dönemlerde başlayan bin yıllar süren zengin bir geçmişe sahiptir

Milattan önce V-IV asırlarda mineral su kaynakları etrafında tedavi-dini tapınaklar- nympheumlar inşa edilir (kaynak ve şifa veren suların tanrıçaları olarak sayılan nimfeumların tapınağı)

Romalılar 293 yılında İmparator Diokletsianus adına Trakya bölgesinde üçüncü en büyük şehirlerini kurarlar - Diocletianopolis

Şehrin 11 metrelik kaleler ve iç mimarisi Avrupa’nın en iyi muhafaza edilen Romalılar surlarını oluşturmaktadır

Diokletsianopolis Kaplıcaları Balkan yarımadasında muhafaza edilen az sayıdaki Romalılar hamamlarından bir tanesidir. Beyaz mermerle kaplı olan kaplıcalar, kil borulardan geçen kaynak suyla ısıtılıyormuş ve içerinde mineral suyuyla çok sayıda prosedür ve tedavi yapılıyormuş.

İmparator Diokletsianus, dünyada ilk olarak banyo giriş ücretlerini uygulamaya başladı.

Hissar Mineral suyun tedavi özelliklerinin bir kanıtı Böbrek taşları müzesidir – Hisar’da yapılan balneoloji tedavisi sırasında veya sonrasında atılan yaklaşık 10 000 böbrek taşı koleksiyonu.

Traklar ve Romalılar Dönemi

Balneoloji Tarih

47

Dokuzuncu yüzyılda Kliment Ohridski Ohrid Okulu’nu ve Ohrid’deki Kliment Manastırı’ndaki ilk hastaneyi kurar

Aziz İvan Rilski’nin hastalara yardım ettiği ve ‘Derde Derman’ risalesini yazdığı söylenir - Bulgaristan’da sağlık faaliyetlerinin yürütülmesini kaydeden ilk örneklerden bir tanesi

Mineral sular öncelikle hijyenik ihtiyaçlar için kullanılır- geçmişte Türk hamamları inşa edilmiş, genellikle Roma hamamlarının kalıntıları üzerine

1885 yılında Osmanlı Hakimiyetinde Kaplıcaların ilk Bulgarca baskılı kataloğu çıkmıştır. 1891’de kaplıcaların korunmasına ilişkin ilk kanun kabul edilmiştir

Yirminci yüzyılın başlarında eski Roma kaplıcalarının yerine modern balneoterapi sanatoryumları inşa edilir

1950’de hastalık gruplarına göre ihtisaslaşan çok sayıda ulusal tatil beldesi kurulur

1959’da iki tür sağlık kuruluşları oluşturulmuştur - Balneoterapi ve kaplıca tedavisi sanatoryumu

Yirminci yüzyılın sonuna gelindiğinde, Bulgaristan’da çok sayıdaki tatil beldesi sanatoryum, tatil beldesi poliklinikleri, pansiyonlar, tatil evleri, balneoterapi sanatoryum, çamur tedavisi merkezleri olarak yapılandırılır

Bulgaristan’da ilk mineral su kimyasal analizi Hisar’daki 5 su kaynağından elde edilen örnekler alınarak 1882’de gerçekleştirilmiştir ve bu amaç doğrultusunda Doğu Rumeli yönetimi “Hisar sularının kullanılmasına ilişkin yönetmelik” yayınlamıştır. Bulgaristan’da Balneoloji bu şekilde başlamıştır.

Ortaçağ ve modern çağ

Balneoloji Tarih

48

Çok sayıda otel, sanatoryum, klinik mevcut, ancak dinlenme tesisleri, oteller (dağlık bölgelerde ve Karadeniz kıyısında uygun fi yatlarda gayrimenkuller) satın alma fırsatı var

Modern spa oteller ve termal tedavi merkezleri, tüm yıl boyunca her türlü spa ve wellness paketleri ve sağlık programları sunuyor. Nerdeyse tamamı 4 veya 5 yıldız kategorisinde olup mineral su havuzları, sauna, solaryum, fi tness merkezleri, fi tnes aletleri, güzellik salonu, vs gibi imkanlar sunar ve iyi eğitimli profesyonellerden oluşan bir ekipler çalışır

Modern termal tedavi merkezlerine dair başarı örnekleri Balneokompleks SPA Club Bor 4 *

Avrupa Kaplıcalar Birliği tarafından belgelendirilmiş Bulgaristan’ın ilk oteli

antik Roma hamamlarının kalıntıları üzerine inşa edilmiş, eşsiz mimari üslubuna sahip Velingrad'ın en büyük dört yıldızlı termal tedavi kompleksi

BalneoKompleks Sveti Spas 5 * Bulgaristan'daki en yeni 5 yıldızlı balneokompleks

tamamen mineral su ile beslenmektedir Bulgaristan Doğasının mucizelerinden bir tanesinin

yakınında - Karstik kaynak Kleptuza : Balkanların en büyük karstik kaynağı

Bulgaristan Avrupa kaplıcalar haritasına girdi

Balneoloji Tarih

49

Uluslararası hizmet birimi Bulgaristan’a sağlık turizmi istikameti olarak duyulan ilginin artması üzerine kurulmuştur. Küreselleşme ve Bilgiye serbest erişim milyonlarca insana seyahat etme ve modern tesisleri, yüksek teknolojileri, kalifi ye personeli ve rekabetçi fi yatları olan devletlerde teşhis, tedavi ve rahabilitasyon alma imkanı sağlamıştır.

Dr Georgi Simeonov - DKC “Tokuda” CEO’su

MBAL TOKUDA HASTANESİ SOFYA “Tokushukay Medikal Corporation” Japonya’da 280’nin üzerinde ve Bulgaristan’da bir hastanesiyle dünyanın en büyük hastane zincirlerinden birisidir. Bulgaristan Sağlık sektörüne yaptığı yatırım 120 milyon avro üzerindedir.

Çok alanlı hastanede 32 klinik ve bölüm 3 operasyon ünitesi ve 22 ameliyathane Modern tanı merkezi Yüksek teknolojik donanım Önleyici Tıp Merkezi

Tokuda kuruluşunun 5. Yıl dönümünü sağlık turizmi alanında stratejik yatırım yaparak kutladı ve “sağlık” turistlerine yönelik ilk uluslararası hastane bölümünü açtı

Başka devletlerden gelen 8 000’in üzerinde hasta Tokuda’da tedavi görmektedir – ABD’den 400, Kanada’dan 800, AB’den 1 000, Rusya ve BDT’dan 350, Orta Doğu’dan 200 ve Sırbistan, Yunanistan, Makedonya ve Romanya’dan

MBAL “Tokuda Hastanesi Sofya” hastalara dünya kalitesinde sağlık hizmetini nispeten daha düşük fi yatlarla ve bekleme süresi olmadan sunmaktadır

2006 yılında sağlık sektörünün en büyük yabancı yatırımı yapıldı

Sağlık Turizm Başarı örneği

50

Balneoloji

Bulgaristan 102 tatil beldesiyle önemli dinlenme-turistik potansiyele sahiptir:

Ulusal öneme sahip 34 tatil beldesi (on deniz kıyısında ve beş dağlık bölgede)

Yerel öneme sahip 68 tatil beldesi (spa, orman ve deniz)

Bulgaristan’ın en ünlü SPA merkezleri

Bulgaristan mineral su varlığı ve çeşitleri ve termal tedavi merkezleri bakımından Avrupa’da birinci sırada yer almaktadır

Coğrafya

Varshets Ovça Mogila köyü

Banite köyü, Karlovo İli Hisar

Bankya

Sofya

Momin ProhodKöstendil

Velingrad

Sandanski

Nareçen

Banite köyü, Smolyan ili

Pavel banya

Pomorie

St. Constantin ed Elena

51

Köstendil – Sofya’ya 90 km mesafede, E-871 uluslararası karayolu üzerinde

Akdeniz etkisi ve +10,7 ºC yıllık ortalama sıcaklık ile karasal iklim

yaklaşık 40 kaplıca kaynağı

Mineral sular : hidrotermal, hidrokarbonat-sülfat-sodyum, sülfi t, fl orür

Sıcaklık: T = 72 ve 74 º C; mineralizasyon : M = 640 mg / l, Asit oranı: pH = 8,133; Debi : D = 2.200 lt / dak

Mikro Elementler : Cu, Zn, Pb, Fe, Mn, V, Co, Mo, W, Ti, Al, Ga, Ge, Sr, Ba, Li, B

biyolojik olarak aktif organik maddeler ve hormonlar bakımından zengin değerli tedavi edici toprak kaynağı

Tedavi göstergeleri l’acqua minerale e la torba curativa

Indicazioni di trattamento:Hastalıklar:

Kemik-enklem yapısı, periferik sinir sistemi, ağır metallerle zehirlenme, jinekoloji, kısırlık, ısı kaynaklı yanıklar sonrası haller, üst solunum yollar, cilt hastalıkları, dengesiz glukoz toleransı

Balneoloji ve Coğrafya Köstendil

Köstendil- Truva döneminden kalan bin yıllık geçmişe sahip şehir

Köstendil

52

Velingrad Sofya’dan 140 km mesafede, Batı Rodoplarda deniz seviyesinden 800 m yükseklikte bulunmaktadır

akdeniz etkisi ile karasal iklim ortalama yıllık sıcaklık +10 º C

Mineral sular : düşük mineralli, Hipertermal, hidrokarbonat-sülfat-sodyum, fl orür, silisyum ve düşük radonlu

Sıcaklık: T = 37-81 º C; mineralizasyon: M = 203-659 mg / l, debi : D = 5000 lt / dk, asid oranı : pH = 8,2-9,25; radon: Rn = 81 Em / l;

Mikro Elementler : Cu, Zn, Pd, Sn, Fe, Mn, V, Cr, Ni, Co, Mo, Ag, Ti, Al, Ga, İn, Ge, Sr, Ba, Li, B.

Tedavi yöntemleri mineral su ve iklim – ana tedavi faktörü kaplıca banyoları, havuzlar, su altı masajı, tedavi

duşları aracılığıyla termal tedavi sulamalar, inhalasyon kineziterapi, parafi n tedavisi, tam kapsamlı fi zik

tedavi prosedürleri yelpazesi

Velingrad - 80 mineral suyu kaynağıyla Balkanların kaplıca başkenti

Balneoloji ve Coğrafya Velingrad

Velingrad

53

Balneoloji ve Coğrafya Velingrad

Tedavi göstergeleri merkezi ve periferik sinir sistemi hastalıkları iltihabi ve dejeneratif eklem hastalıkları ortopedik travmatik hastalıklar üst solunum yolları ve akciğer hastalıkları, alerji

halleri hastalıkları kalp-damar hastalıkları endokrin ve metabolik hastalıklar iltihabi ve jinekolojik hastalıklar, kısırlık mide ve bağırsak hastalıkları üriner sistemi hastalıkları bazı cilt hastalıkları: dermatit, egzama, mikoz

Velingrad beş yıldızlı otellerinde seçkin lüks ve dünya standartlarında hizmet sunmaktadır :

Balneokompleks Aquatonik SPA Otel Dvoretza Spa Otel Select Balneo Otel Sveti Spas Grand Otel Velingrad ParkOtel SpaMax Velingrad İki su kaynağı tarafından beslenen şehirdeki

tek hotel – kaynakların biri tedavi amaçlı, diğeri ise içme suyu amaçlı olarak kullanılır

Bulgar Balneolojisinin İncisi’ olarak adlandırılan Velingrad Avrupa’da 80 Mineral kaynağına sahip tek şehir.

Yılın dört mevsiminde de güneşli gün sayısı en yüksek olan tatil beldesi !

54

Sandanski - bronşiyal astım tedavisinde Avrupa’nın en iyi doğal tedavi mekanı olarak kabul edilen bir şehir

Sandanski - Sofya’nın 160 km güneybatısında, Bulgar-Yunan sınırına 20 km ve Bulgaristan-Sırbistan sınırına 115 km mesafede

uluslararası karayolu E-79 Sofya - Kulata - Atina

eşsiz iklim – belirgin Akdeniz etkisiyle ılıman kıta iklimi, ülkenin en yüksek ortalama yıllık sıcaklığı (+14 ºC) ve en düşük nem oranı (%66)

benzer özelliklere sahip 20’den fazla kaynak - Hipertermal (72ºC -81ºC), düşük mineralli, silisik, hafi f fl orlu, içme ve termal tedaviye uygun

Mineral sular hidrokabonatlı-hipertermal, düşük mineralli, silisik, sülfat-sodyumlu, hafi f fl orürlü, hoş içme tadı niteklierine sahip, şeffaf tortusuzdur

sıcaklık: T = 72-82 ; mineralizasyon: M = 0,51-0,6 mg / l; Debi : D = 6-7,6 lt / sn; Asitlik oranı : pH = 7,5-8,7

Roma yerleşim yeri Dezudava (Sandanski) M.Ö. 2000 yılında kurulmuştur, bundan sonra yerleşen Slavlar ise şehre Sveti Vraç ismini vermiştir – Aziz şifa verenler.

Sandanski

Balneoloji ve Coğrafya Sandanski

55

Sandanski, bilimsel temelli modern iklim terapisi için ideal bir yer olup, kaplıca tedavisi, rehabilitasyon, birincil ve ikincil bakım ve rekreasyona son derece elverişlidir.

Tedavi yöntemleri temel tedavi etkenleri mineral su ve iklim’dir fi zik tedavi prosedürleri, ilaç-inhalasyon tedavisi,

parafi n tedavisi, tedavi jimnastiği, hidroterapi, iklimsel saha gezileri

Tedavi göstergeleri solunum sistemi hastalıkları zatüree sonrası haller, bronşektazi, başlangıç

aşamasında akciğer amfi zemi kronik enklem hastalıkları, Behterev hastalığı,

spondiloatroz, kıırk sonrası haller, rövmatid artrit; periferik sinir sistemi hastalıkları, nevralji, nevrit,

plexitis; beyin kanaması sonrası rehabilitasyon

Araştırmalar, Sandanski’de yapılan iklim tedavisinin nefes tıkanıklığı, öksürük ve ekspektorasyon gibi klinik belirtilerin hastaların %80’de tamamen ortadan kalkmasına yol açtığını göstermektedir – aynı zamanda ilaç kullanımı ihtiyacını da azaltmaktadır.

Balneoloji ve Coğrafya Sandanski

56

M.Ö. 6-5. yy’da tedavi edici çamuruyla meşhur bir yunan kolonisi olarak kurulmuştur

Burgaz’ın 22 km güneyinde karadenizin bağlık ve meyve bahçeleri ile çevrili

güzel bir yarımadasında bulunmaktadır sahilde bol miktarda demir ve manganez içeren kum

mevcut ortalama yıllık sıcaklığı +12,8ºC ile kıta-Akdeniz

iklimi Deniz suyu

şifalı lagün çamuru, siyah, ince, yağlı ve yüksek viskoziteye sahip, düşük seviyede radyoaktiftir ve çok sayıda gaz, amino asit ve hormon benzeri maddeler içerir

Tedavi yöntemleri liman çamuru, rap, lug ve deniz suyu çamur uygulamaları, çamur banyoları, kaviter

(vajinal ve rektal tamponlar), Mısır yöntemi (açık hava çamur tedavisi), fi zik tedavi, luglu kompresler, lug inhalasyon, kineziterapi, masaj - kuru ve sualtı, akupunktur, lazer tedavisi, rejim ortamında beslenme

Pomorie - çamur tedavisinde ülkenin en popüler ve modern merkezi

Şifalı çamur doğal bir ürün olup organik ve anorganik yapıya sahiptir, jeolojik, kimyasal, biyolojik süreçler ve iklim, toprak, su, bitkisel ve hayvansal çevre gibi fi ziko-coğrafi faktörlerin katılımı ile oluşmuştur.

Pomorie

Balneoloji ve Coğrafya Pomorie

57

Tedavi göstergeleri Hastalıklar:solunum sistemi, kas iskelet sistemi, periferik ve santral sinir sistemi, kadın üreme sistemi: kısırlık, erkek üreme sistemi: prostatit, cilt hastalıkları, metabolizma: Vücudun genel bakımı ve güçlendirme.

Şifalı çamurun oluşmasında ana rolü sülfat azaltıcı bakteriler oynamaktadır, özellikle Vibriodesulfuricans demir hidrosülfat oluşumunda yer almaktadır, bu madde ise çamurun rengini ve büyük ölçüde şifa etkisini vermektedir.Çamur ile sıvanmış kişilerin yaş aralığı 3 ila 103 arasıdır. Bu yöntemi uygulayanlar sıvanan kişinin yaklaşık 20 dakika çamurun kurumasını beklemesi gerektiğini söylüyor. Bu şekilde çamurun şifa özellikleri azami surette kullanılıyor.

Çamur tedavisi ya da peloid terapisi M.Ö. de bilinen tarihi bir olaydır ve toprak, çamur, tortu anlamına gelen yunan “pelos” kelimesinden gelmektedir.

Balenoloji ve Coğrafya Pomorie

58

Sofya’dan 140 km mesafede akdeniz etkisiyle dağ altı ova iklimi yıllık ortalama sıcaklık +11,9 ° C ortalama yaklaşık 4 000 l / dak su iten 24 mineral su

kaynağı

Mineral sular düşük mineralli olup, hidrokarbonat-sülfat-sodyumludur ve yüksek alkal reaksyona sahiptir, silisik, füorür, hoş tad niteliklerine sahiptirler

sıcaklık: T = 37-49,5 º C; mineralizasyon: M = 218-240 mg / l, Asitlik oranı : pH = 8,5-10; Debi : D = 1 200 lt / dak

mikro Elementler : Cu, Pb, Sn, Fe, Mn, V, Cr, Ni, Co, Mo, W, Ag, Al, TL, Ga, Ge, Sr, Ba, Li, As, B

Romalılar egemenliği sırasında Traklar tarafından kullanılan binyıllık bir geçmişi olan bir yer

Hisar

İlk kaplıca biletleri İmparator Diokletianus tarafından bugunkü Hisar şehrinin yerinde kurulan eski Roma Şehri’nde uygulanmıştır.

Balneoloji ve Coğrafya Hisar

59

Tedavi yöntemleri ana tedavi faktörü sudur içme yöntemli termal tedavi - içerek dahili olarak

alınan mineral sular, mide-bağırsak dönüşümünde etki gösterir, karaciğer-safra kesesi hastalıklarında, böbrek-üroloji rahatsızlıkları, organizmanın genel intoksikasyonunda mükemmel etki gösterir

harici ; subakval banyolar, termoterapi, parafi n terapisi, diyet tedavisi, çeşitli fi zyoterapi prosedürleri, kineziterapi, elektrik ve ışık tedavisi

Tedavi göstergeleri üriner boşaltım sistemi sindirim sistemi: Kronik gastrit ve gastroduodenit,

fonksiyonel mide hastalıkları, dispeptik sendromu, kronik nonspesifi k enterokolit, ülser hastalığı

safra kesesi ve karaciğer hastalıkları metabolik hastalıklar – metabolizma sendromu :

hiperamnezimi, obezite, diyabet, gut kas-iskelet sistemi jinekolojik (iltihabi) nörolojik: diskopati, radikülit, polinefrit

Balneoloji ve Coğrafya Hisar

60

merkez Bulgaristan’da, eşsiz Gül Vadisi’nde bulunmaktadır

karasal iklim yıllık ortalama sıcaklık +10,8°C 7 mineral su kaynağı

Mineral su - biraz mineralli, hidrokarbonat-sodyum, hipertermal, radon, silisik ve fl üorür ve hafi f alkalli reaksyon

sıcaklık: T = 54 º C; mineralizasyon: M = 646 mg / lt; debi : D = 600 lt / dk, asitlik oranı : pH = 7,2; radon: Rn = 114 Em / l

Tedavi yöntemleri mineral su elektromiyografi , odyometri, Doppler Vaso grafi si,

sualtı masajı, parafi n tedavisi, tedavi jimnastiği, mekanik terapisi, elektrik ve ışık tedavisi, manuel terapi

Tedavi göstergeleri Hastalıklar

merkezi ve periferik sinir sistemi – ağırlıklı olarak spinal beyin ; dejeneretiv nörolojik hastalıklar ; ortopedik ; jinekolojik ; diş çürüğü, diş eti iltihabı vs.

Pavel Banya’daki Mineral su Romalılar döneminden beri kullanılmaktadırPavel Banya

Pavel BanyaBalneoloji ve Coğrafya

61

güney Bulgaristan’da Rodop Dağlarında bulunmaktadır

Ilıman kıtasal ve Akdeniz iklimi arasında geçiş iklimine sahip

yıllık ortalama sıcaklık +9,5ºC

Mineral sular - hiperterminal, hidrokarbonat-sodyum, radonlu ve fl örürlü, berrak, renksiz, kokusuz, içmesi keyifl i.

sıcaklık: Т = 23 ve 31,2 ºC; mineralizasyon: М = 1 566 и 1 580 mg/l; debi: D = 600 l/dk; asidite: pH = 7,6 ve 7,27; radon: Rn = 1 027 Em/l

Mikro Elementler : Cu, Pb, Fe, Mn, V, Mo, W, Ti, Al, Ge, Sr, Ba, Li, B

Tedavi metodları mineral su ve iklim mineral su banyoları ve tedavi havuzu, inci

banyoları, hidrogalvanik - faradik - diadinamik, tangentor küvveti, fi zyoterapi, parafi n tedavisi

Tedavi Göstergeleri:Hastalıklar:

sindirim sistemi, sinir sistemi, endokrin-değişim rahatsızlıkları,kalp-damar hastalıkları; beyin kanaması ve kırık sonrası hallerde rehabilitasyon ; karaciğer ve safra kesesi hastalıkları

Nareçen - kışın ve yazın dinlenme imkanı sunan meşhur uluslararası tatil beldesi Pamporovo yakınında bulunmaktadırNareçen

Balneoloji - Coğrafya Nareçen

62

uluslararası E-79 yoluna yakın olup, Stara Planina Dağları’nda bulunmaktadır

dağ altı iklimi etkisinde yumuşak ılıman kıta iklimi havanın yıllık ortalama sıcaklığı +12 ºС 2 mineral su kaynağı

Mineral su - hipertermal, hafi f mineralize, hidrokarbonat - sülfat- sodyum, yüksek alkalli - hoş bir içme tadı

sıcaklık: T = 36 ve 33,2 ºC; Mineralize: М = 240 mg/l; asidite: рН = 9,7; debi: D = 720 l/dk

mikro Elementler: Cu, Zu, Fe, Mn, Ni, Mo, W, Ag, Al, Ti, Ge, Sr, Li, Ba

Tedavi Yöntemleri ana tedavi yöntemi mineral su ve iklimidir mineral su banyoları, özel banyolar: Gaz-

karbonik, oksijen, bitkisel, elektrikli banyolar, tangentor. fi zyoterapi, lazer terapisi, parafi n tedavisi, kineziterapi

Tedavi GöstergeleriHastalıklar:

kas-iskelet sistemi, merkezi ve periferik sinir sistemi, endokrin ve metabolizma hastalıkları, kalp-damar hastalıkları, böbrek taşı hastalığı, römatizma hastalıkları vs.

Romalılar tarafından Medeka (şifalı) olarak adlandırıan şehir mineral su kaynakları yakınında kurulmuştur

Vırşets

Balneoloji - Coğrafya Varshets

63

deniz başkenti Varna’ya 10 km plaj kıyısının uzunluğu 3.5 km’nin üzerindedir 1 800’den 2 050 metreye kadar derinliğe sahip 7

mineral suyu kaynağıMaden suyu

kalsiyum-magnezyum, düşük mineralize oranı sıcaklık Т = 40° - 60°; debi: D = 175 l/sn

Tedavi yöntemleri mineral su ve iklim kombinasyonu -

vücudun genel durumunu etkiler, bağışıklığı kuvvetlendirir ve stresi ve yorgunluğu azaltmaya yardımcı olur

Tedavi göstergeleri Hastalıklar:

üst solunum yolları, endokrin sistem, kas iskelet ve işlevsel sinir sistemi, kronik cilt iltihapları, kalp damar hastalıkları, miyokard enfarktüsü sonrası rehabilitasyon

Spesifi k mikrokliması, arındırıcı negatif iyonları, geniş yapraklı ormanı ve mineral su kaynakları ile Karadeniz’in en eski dinlenme beldesi

Tarihî kayıtlara göre tatil beldesindeki manastır (Aziz ve Azize Konstantin ve Elena) İmparator Konstantin ve annesi İmparatriçe Elena onuruna inşa edilmiştir. Elena eski Odessos (şimdi Varna)’ yı ziyaret ediyormuş ve tatil beldesinde minerali su kaynaklarından elde edilen su ile tedavi görüyormuş.

Sv. Konstantin ve Elena

Balneoloji - Coğrafya Sv. Konstantin ve Elena

64

Trakya kenti M.Ö. sekizinci yüzyılda Neolitik yerleşim yerinin üzerinde, kaplıcalar yakınında kurulmuş, daha sonra Romalılar Serdika ismini vermiş

20. yüzyılın başlarında Sofya merkezinin simgesel binası olan Merkez Mineral Su Banyosu kuruldu. Banyonun SPA müzesi ve rehabilitasyon merkezi haline dönüştürülmesi planlanmaktadır

Sofya’nın etrafında 50’ye yakın hidrotermal su kaynağı Büyük derinlikten çıkan ekolojik temiz su kaynakları 8 tür mineral suya sahip 8 termal su alanı mevcut,

bunlardan bazılarının mineral içeriği 35-40 kat daha yüksek

Sağlık kuruluşlarının en yoğun olduğu bölge : hastaneler, klinikler, sağlık merkezleri, enstitüler, spa otelleri, diş merkezleri, tıp ve eczacılık alanında bilimsel araştırma birimleri

Tıp fakülteleri olan iki üniversite İlaç ve tıbbi ürün üreten şirketlerin çoğunluğunun merkez

adresi

Eğer bugün Sofya varsa, bunu nedeni mineral sularıdır!

Diğer Avrupa başkentlerine göre sadece Sofya sekiz farklı tipte mineral suya sahiptir. Hergün 100 bin kişiyi tedavi edebilir.

Prof. Kostadin Şterev - Hidrojeolog

Sofi a

Balneoloji - Coğrafya Sofya

65

Sofya’nın 17 km güneybatısında dağ altı etkisinde ılımlı kıta iklimi yıllık ortalama sıcaklık +9,4ºС 2 mineral su kaynağı

Mineral su hidrotermal, hidrokarbonat - sülfat - sodyum silikon

ve hafi f fl orürlü sıcaklık: Т = 33-36 ºC; mineralizasyon: М = 310 mg/l;

debi: D = 1 100 l/dk; asidite: pH = 9,53; gazlar - azot; mikro elementler: Cu, Fe, Mo, Ag, Ti,

Al, Ga, Ge, Sr, Ba, As, B

Tedavi yöntemleri mineral su ve iklim sualtı jimnastiğine yönelik küvvet ve banyolarda

tedavi, tedavi düşleri, güneş-hava banyoları, kineziterapi, elektrik-ışık tedavisi, masaj terapileri, parafi n tedavisi, akupunktur ve refl eks terapisi

Tedavi Göstergeleri Hastalıklar:

kalp damar hastalıkları, sinir sistemi, kas iskelet sistemi ; metabolizma

Bankya’daki mineral sular XV-XVI. yüzyıllardan beri kullanılmaktadır

Bankya

Balneoloji - Coğrafya Bankya

66

Rila Dağı’nın eteklerinde yer almaktadır uluslararası E79 yolu yakınında, Sofya’ya 75km

mesafede

Mineral Su - hipertermal, az mineralize, sülfat - hidrokarbonat, sodyum, fl orür, silis ve sülfür.

kaynakta su sıcaklığı 103 °С’dir. Her 20 saniyede 18 metre kaynak su fışkırtır

mikro elementler: önemli seviyede demir, manganez, kalsiyum içeren kükürt bileşimi

Tedavi yöntemleri İklim koşulları - ısı, ultraviyole ve aeroyonizasyon

bileşenleri, özellikle kardiyovasküler, nörolojik ve metabolizma hastalıkları, aşırı yorgunluk, stres ve gerginlik hallerinde bir çok iyileşme sürecini teşvik eder

Tedavi göstergeleri Hastalıklar:

kas iskelet sistemi, periferik ve merkezi sinir sistemi, kemikler, eklemler, cilt ve dişler, üst solunum yolları, kadın hastalıkları, ağır metal tuzlarının sebep olduğu sert ve kronik zehirlenmeler vs

Balkanlar’ın ve kıta Avrupa’nın tek 103ºС’ lik geyzer – fıskiyeye sahip şehir

Sapareva Banya

Sapareva BanyaBalneoloji - Coğrafya

BYA hizmetler: Makroekonomik Bilgi

Yasal Tavsiye

İşletme maliyetleri hakkında bilgi

Vasıfl ı işsizlik, kullanılabilirliği bölgesel bilgiler işgücü, eğitim düzeyi, altyapı, yabancı yatırımcılar ve sanayi bölgeleri

Boş arsa tedarik etme

Potansiyel tedarikçiler, taşeronlar tanımlanması veya ortak girişim

Bireysel idari hizmetler

Merkezi ve yerel yönetimler ile temaslar

Sanayi odaları, yerel üniversiteler ve Stok’lar ile bağlantılı kuruluşlar

InvestBulgaria Agency 31 Aksakov Street

Sofi a 1000, Bulgaria

Tel.: +359 2 985-5500

Fax: +359 2 980-1320

E-mail: iba@investbg.government.bg

www.investbg.government.bg

Investing in your futureEUROPEAN UNION

European Regional Development Fund

OP “Development of the Competitivenessof the Bulgarian Economy” 2007-2013

Project “Promoting the advantages of investing in Bulgaria” BG 161PO003-4.1.01-0001-C0001, with benefi ciary InvestBulgaria Agency, has been implemented with the fi nancial support of the European Union through the European Fund for Regional Development and the national budget of the Republic of Bulgaria.