Chapter 2: Forms of State and Forms of Government

Chapter 2: Forms of State and Forms of Government• What is the State : Definition & Nature • Sovereignty• State , Nation and Country• Functions of State : Social Order, Making &

Balance of Conflict • Perception on State : Positive and Negative • Type of State : Unitary State & Compound

State • Forms of Government : Democracy &

Dictatorship

Aristotle :กล่�าวว�า รั�ฐเป็�นสั�งคมสั�งสั�ด โดยได�รัวบรัวมเอาสั�งคมทั้��งหล่ายเข้�าไว�ด�วยก�นทั้��งหมด โดยม�ว�ตถุ�ป็รัะสังค#ทั้�$จะบรัรัล่�ความด�งามข้��นสั�งสั�ด อรั&สัโตเต&ล่เชื่($อว�า

มน�ษย#ไม�สัามารัถุจะป็รัะสับความสั�ข้แล่ะความสัมบ�รัณ์#สั�ดยอดได�หากป็รัาศจากรั�ฐHarold Lasswell & Abraham Kaplan:

ให�ความหมายข้องรั�ฐว�าค(อ กล่��มคนทั้�$รัวมก�นเป็�นรัะเบ�ยบแล่ะอาศ�ยในอาณ์าเข้ตรั�วมก�น แล่ะม�อ.านาจอธิ&ป็ไตยสั�งสั�ดในอาณ์าเข้ตน��น

Max Weber รั�ฐค(อองค#กรัทั้�$ม�อ.านาจผู�กข้าดในการัใชื่�ก.าล่�งหรั(อความรั�นแรัง เรัาจะเห1นได�ว�าม�เฉพาะรั�ฐเทั้�าน��นทั้�$สัามารัถุบ�งค�บกองก.าล่�งทั้หารัแล่ะต.ารัวจ แล่ะอ�างสั&ทั้ธิ&อ�นชื่อบ

ธิรัรัมในการับ�งค�บไม�ให�ม�อ.านาจอ($นใดสัามารัถุใชื่�กองก.าล่�งด�งกล่�าว

ในที่��น��สรุปรุวบยอดได�ว�า รุ�ฐคื�อชุมชุนที่างการุเม�องที่��รุ�วมก�นสรุ�างโดยปรุะชุาชุน ที่��ม�ด นแดนชุ�ดเจนแน�นอน ปรุะชุาชุนเหล่�าน��ได�สรุ�างรุ�ฐบาล่เด�ยวก�นขึ้&�นมา เพื่��อให�พื่�นจากการุคืวบคืมขึ้องรุ�ฐบาล่ภายนอก โดยภายในชุมชุนด�งกล่�าวน��

รุ�ฐบาล่จะม�อ)านาจในการุก)าหนดกฎเกณฑ์-ใด ๆ ก/ได�เพื่��อให�ปรุะชุาชุนที่กคืนได�ใชุ�อย�างที่��วถึ&ง

สันธิ&สั�ญญาเวสัฟาเล่�ย (Peace of Westphalia) ในป็6 ค.ศ. 1648

เก&ดรั�ฐชื่าต&/รั�ฐสัม�ยใหม� (Modern State) ข้7�นในย�โรัป็ตะว�นตกเป็�นครั��งแรักรั�ฐแบบน��เป็�นรั�ฐในจ&นตนาการัข้องน�กป็รั�ชื่ญา

การัเม(องย�คใหม�เชื่�น Niccolò Machiavelli (1469-1527), Jean Bodin (1530-1596)

แล่ะ Thomas Hobbes (1588-1679)รั�ฐย�คน��จะให�ความสั.าค�ญก�บการัสัรั�างรั�ฐ (State Building) โดยเน�นพ(�นทั้�$/เข้ตแดนทั้�$แน�นอน แล่ะการัสัรั�างชื่าต& (Nation Building) ซึ่7$งเป็�นเรั($องข้องเชื่(�อชื่าต&แล่ะชื่าต&พ�นธิ�# (Race &Ethnicity) ซึ่7$งรั�ฐสัม�ย

ใหม�จะม�แกนกล่างอย��ทั้�$ อ.านาจอธิ&ป็ไตย “Sovereignty”

ปรุะชุากรุ (Population)

ปรุะชุากรุที่��ม�ที่��อย1�อาศั�ย ม�แหล่�งที่)ามาหาก นภายใน

ขึ้อบเขึ้ตด นแดนที่��ม�อาณาเขึ้ตที่��ชุ�ดเจน

จ)านวนขึ้องปรุะชุากรุไม�ได�เป4นอปสรุรุคืปรุะชุากรุอาจจะม�คืวามหล่ากหล่ายที่างเชุ��อชุาต

ด นแดน (Territory)ด นแดนที่��แน�นอน (เส�นเขึ้ตแดน)พื่��นด น พื่��นที่��อากาศัเหน�อพื่��นด น

แล่ะส�วนที่��ต ดก�บชุายฝั่6� งที่ะเล่ อ)านาจอธิ ปไตยขึ้องรุ�ฐ

ขึ้นาดพื่��นที่��ไม�ได�เป4นอปสรุรุคืต�อการุเป4นรุ�ฐ

รุ�ฐบาล่ (Government)องคื-การุแล่ะผู้1�แที่นขึ้ององคื-การุที่��ด)าเน นงานขึ้องรุ�ฐ

ที่)าหน�าที่��ก)าหนดนโยบายสาธิารุณะ เพื่��อเป4นไปตามหล่�กแห�งเจตนารุมณ-ขึ้องสาธิารุณะชุน (General Will)

อ)านาจอธิ ปไตย (Sovereignty) องคื-ปรุะกอบที่��ส)าคื�ญที่��สดขึ้องคืวามเป4นรุ�ฐ

เป4นที่��รุวมอ)านาจขึ้องผู้1�ปกคืรุองหรุ�อรุ�ฐบาล่ได�ใชุ�เพื่��อการุบรุ หารุแล่ะปกคืรุองปรุะเที่ศั

อ)านาจอธิ ปไตยภายใน (Internal Sovereignty)

อ)านาจอธิ ปไตยภายนอก (External Sovereignty)

เอกรัาชื่ค(อความอ&สัรัะป็รัาศจากความ

ควบค�มจากอ.านาจอ($นๆทั้�$เหน(อกว�า

ตน ภายใต�หล่�กป็รัะก�นว�าไม�ม�รั�ฐ

ใดม�อ.านาจเหน(อกว�ารั�ฐอ($น น��นค(อ

หล่�กความเทั้�าเทั้�ยมก�นข้องรั�ฐ

อ.านาจสั�งสั�ดทั้างกฎหมายทั้�$

ม�อ.านาจเหน(อป็รัะชื่าชื่นทั้�ก

คน

ในแง�ขึ้องการุใชุ�อ)านาจอธิ ปไตย เรุาจะสามารุถึแบ�งแยกในแง�ขึ้องการุใชุ�อ)านาจอธิ ปไตย เรุาจะสามารุถึแบ�งแยกปรุะเภที่ขึ้องอ)านาจอธิ ปไตยได�ด�งน��ปรุะเภที่ขึ้องอ)านาจอธิ ปไตยได�ด�งน��

1. อ)านาจอธิ ปไตยที่างกฎหมาย อ)านาจอธิ ปไตยที่างกฎหมาย (legal sovereignty) (legal sovereignty) อ)านาจอธิ ปไตยที่างกฎหมาย อ)านาจอธิ ปไตยที่างกฎหมาย (legal sovereignty) (legal sovereignty)

2. อ)านาจอธิ ปไตยที่างการุเม�อง อ)านาจอธิ ปไตยที่างการุเม�อง (Political sovereignty) (Political sovereignty) อ)านาจอธิ ปไตยที่างการุเม�อง อ)านาจอธิ ปไตยที่างการุเม�อง (Political sovereignty) (Political sovereignty)

3.อ)านาจอธิ ปไตยตามพื่ฤต น�ย อ)านาจอธิ ปไตยตามพื่ฤต น�ย ((de facto sovereignty) de facto sovereignty) อ)านาจอธิ ปไตยตามพื่ฤต น�ย อ)านาจอธิ ปไตยตามพื่ฤต น�ย ((de facto sovereignty) de facto sovereignty) ในการุเม�องภายในปรุะเที่ศัในการุเม�องรุะหว�างปรุะเที่ศั

4

.อ)านาจอธิ ปไตยตามน ต น�ย อ)านาจอธิ ปไตยตามน ต น�ย (de (de jure sovereignty) jure sovereignty) อ)านาจอธิ ปไตยตามน ต น�ย อ)านาจอธิ ปไตยตามน ต น�ย (de (de jure sovereignty) jure sovereignty)

5. อ)านาจอธิ ปไตยภายนอก อ)านาจอธิ ปไตยภายนอก (external sovereignty)(external sovereignty)อ)านาจอธิ ปไตยภายนอก อ)านาจอธิ ปไตยภายนอก (external sovereignty)(external sovereignty)

1.1.คืวามเด/ดขึ้าด (Absoluteness)คืวามเด/ดขึ้าด (Absoluteness)

2.2.ที่��วไปหรุ�อม�ล่�กษณะคืรุอบคืล่มที่��วไป (Comprehensiveness)ที่��วไปหรุ�อม�ล่�กษณะคืรุอบคืล่มที่��วไป (Comprehensiveness)

3.3.ม�ล่�กษณะถึาวรุ (Permanence)ม�ล่�กษณะถึาวรุ (Permanence)

4

.4

.การุแบ�งแยกม ได� (Indivisibility) * แต�ก/สามารุถึแยกการุใชุ�อ)านาจได�การุแบ�งแยกม ได� (Indivisibility) * แต�ก/สามารุถึแยกการุใชุ�อ)านาจได�

รั�ฐแต�ล่ะรั�ฐต�างก1ม�อ.านาจอธิ&ป็ไตยเหน(อด&นแดนอย�างมาก

ในกรัะแสัโล่กาภ&ว�ตน# ต��งแต�ป็ล่ายศต . 20 - ต�นศต . 21

“รั�ฐได�สั�ญเสั�ยอ.านาจอธิ&ป็ไตยไป็ไม�มากก1น�อย”

-ชื่�ยอน�นต# สัม�ทั้รัวาน&ชื่ . โล่กาน�ว�ตรัก�บอนาคตข้องป็รัะเทั้ศไทั้ย . กรั�งเทั้พฯ : น.าอ�กษรัการัพ&มพ# , 2537.

-____________. จากรั�ฐชื่าต&สั��รั �ฐตล่าด .กรั�งเทั้พฯ : สั.าน�กพ&มพ#บ�านพรัะอาทั้&ตย# , 2544.

-ไชื่ยรั�ตน# เจรั&ญสั&นโอฬารั . รั�ฐ-ชื่าต&ก�บ (ความไรั� )รัะเบ�ยบโล่กชื่�ดใหม� . กรั�งเทั้พฯ : ว&ภาษา , 2549.

ทั้ฤษฎ�ก.าเน&ดรั�ฐ รั�ฐเก&ดมาได�

อย�างไรั ? รั�ฐเก&ดมาพรั�อมก�บ

การัเก&ดข้องอารัยธิรัรัมข้องมน�ษย#หรั(อไม� ?

รั�ฐเป็�นว&ว�ฒนาการัข้��นสั�ดทั้�ายข้องรัะบบการัป็กครัองข้องมน�ษย#หรั(อไม� ?

สัมมต&ฐาน

รั�ฐก.าเน&ดมาจากพรัะเจ�า

แนวค&ดเรั($องสั�ญญาป็รัะชื่าคมว�า มน�ษย#ม�เจตนารั�วมก�นในการั

ก�อต��งรั�ฐทั้ฤษฎ�ว&ว�ฒนาการั มองรั�ฐม�การัเต&บโตเหม(อนสั&$งม�ชื่�ว&ตทั้��งหล่าย รั�ฐเก&ดจาก

ครัอบครั�วรั�ฐเก&ดจากอ.านาจ

หรั(อการับ�งค�บ

ทั้ฤษฎ�ก.าเน&ดรั�ฐที่ฤษฎ�เที่วส ที่ธิ < (divine theory)

ทั้ฤษฎ�ก.าเน&ดรั�ฐทั้�$เก�าแก�ทั้�$สั�ด โดยอธิ&บายว�ารั�ฐเก&ดจากการัดล่บ�นดาล่จากพรัะ

เจ�า ความเชื่($อพ(�นฐานข้องทั้ฤษฎ�น��

1. รั�ฐเป็�นการัดล่บ�นดาล่มาจากเจตนารัมณ์#ข้องพรัะเจ�า2. มน�ษย#ไม�ได�เป็�นป็Aจจ�ยข้องการัสัรั�างรั�ฐเป็�นเพ�ยงองค#ป็รัะกอบหน7$งข้องรั�ฐ3. ผู��ป็กครัองเป็�นต�วแทั้นข้องพรัะเจ�า ป็รัะชื่าชื่นต�องเชื่($อฟAงโดยไม�ม�ค.าถุาม

ที่ฤษฎ�ส�ญญาปรุะชุาคืม (Social Contract)แนวค&ดอ.านาจอธิ&ป็ไตยทั้��งป็วงเป็�นข้องป็รัะชื่าชื่น (popular

sovereignty)ทั้ฤษฎ�น��ม�ความเชื่($อว�า รั�ฐม�ต�นก.าเน&ดมาจากป็รัะชื่าชื่น โดยผู�านการั

ทั้.าสั�ญญาป็รัะชื่าคม (social contract) ทั้�$บ�คคล่แต�ล่ะคนได�ล่งความเห1นไว�ด�วยก�น

ความเชื่($อพ(�นฐานข้องทั้ฤษฎ�น�� 1. รั�ฐเก&ดมาจากมน�ษย# มน�ษย#ค(อผู��สัรั�างรั�ฐ*สัาเหต�ทั้�$ทั้.าไมมน�ษย#ต�องการั

สัรั�างรั�ฐ

2. มน�ษย#ม�เจตนาทั้�$แน�นอนในการัสัรั�างรั�ฐ3. ว�ตถุ�ป็รัะสังค#ข้องรั�ฐจ7งเป็�นไป็เพ($อป็รัะชื่าชื่น* ความแตกต�างข้องค��สั�ญญา

ทั้ฤษฎ�น��เป็�นรัากฐานข้องรัะบอบป็รัะชื่าธิ&ป็ไตยทั้�$สัน�บสัน�นความสั�มพ�นธิ#แบบป็Aจเจกบ�คคล่

ทั้ฤษฎ�ก.าเน&ดรั�ฐ

ที่ฤษฎ�แสนยานภาพื่หรุ�อที่ฤษฎ�พื่ล่ก)าล่�ง (force theory)

ทั้ฤษฎ�น��เชื่($อว�า รั�ฐม�ต�นก.าเน&ดมาจากการัย7ดครัองแล่ะบ�งค�บ ด�วยเหต�น��

รั�ฐค(อความอย�ต&ธิรัรัม ความชื่�$วรั�าย ผู��ทั้�$เข้�มแข้1งกว�าก1จะข้�มเหง ผู��ทั้�$อ�อนแอ

กว�า แล่ะสัรั�างกฎเกณ์ฑ์#จ.าก�ดสั&ทั้ธิ&เสัรั�ภาพ เชื่�น พรัรัคนาซึ่�ในเยอรัม�น

ทั้ฤษฎ�ก.าเน&ดรั�ฐ

ที่ฤษฎ�ธิรุรุมชุาต (Natural theory) เชื่($อว�า โดยธิรัรัมชื่าต&ข้องมน�ษย#เป็�นสั�ตว#การัเม(อง โดย อรั&สัโตเต&ล่ ได�อธิ&บายว�า มน�ษย#โดย“

ธิรัรัมชื่าต&เป็�นสั�ตว#การัเม(อง (political animal) ผู��ซึ่7$งจะสัามารัถุสัรั�างความสั.าเรั1จก1โดยการัม�ชื่�ว&ต&อย��ในรั�ฐ

เทั้�าน��น ด�งน��น การัเม(องข้องมน�ษย#จ7งเป็�นเรั($องธิรัรัมชื่าต& เพรัาะมน�ษย#ก�บการัเม(องไม�สัามารัถุแยกออกจากก�น

ได�

ทั้ฤษฎ�ก.าเน&ดรั�ฐ

ที่ฤษฎ�ว ว�ฒนาการุ (evolution theory) เป็�นทั้ฤษฎ�ทั้�$อธิ&บายถุ7งป็รัะว�ต&ศาสัตรั#การัพ�ฒนา

ข้องมน�ษย#โดยแบ�งออกเป็�นรัะด�บเรั&$มต�นจนถุ7งรัะด�บสั�งสั�ดได�แก�

- เครั(อญาต& (family)

-ชื่นเผู�า (tribe)-นครัรั�ฐ (city-state)-จ�กรัวรัรัด& (empire)

-รัะบบศ�กด&นา (feudalism)-รั�ฐชื่าต& (nation-state)-รั�ฐโล่ก (world state)

ทั้ฤษฎ�ก.าเน&ดรั�ฐ

รั�ฐ ป็รัะเทั้ศ ชื่าต&จะเน�นไป็ทั้�$ความเป็�นอ�นหน7$งอ�นเด�ยวก�น

ที่างการุเม�องหมายความว�า ป็รัะชื่าชื่นอย��ภายใต�รัะบบการัเม(องแล่ะอธิ&ป็ไตยเด�ยวก�น รัวมทั้��งการัม�เอกรัาชื่เต1มทั้�$ รั�ฐจะม�สัถุานะข้องตนเองในความสั�มพ�นธิ#รัะหว�างป็รัะเทั้ศ เพรัาะการัทั้�$จะเป็�นรั�ฐๆ หน7$งข้7�นมาได�จะต�องได�รั�บการั

ยอมรั�บจากรั�ฐอ($นๆ

จะเน�นไป็ทั้�$ความเป็�นอ�นหน7$งอ�นเด�ยวก�นที่างการุเม�องหมายความว�า

ป็รัะชื่าชื่นอย��ภายใต�รัะบบการัเม(องแล่ะอธิ&ป็ไตยเด�ยวก�น รัวมทั้��งการัม�เอกรัาชื่เต1มทั้�$ รั�ฐจะม�สัถุานะข้องตนเองในความสั�มพ�นธิ#รัะหว�างป็รัะเทั้ศ เพรัาะการัทั้�$จะเป็�นรั�ฐๆ หน7$งข้7�นมาได�จะต�องได�รั�บการั

ยอมรั�บจากรั�ฐอ($นๆ

รั�ฐ (State)

ป็รัะเทั้ศป็รัะเทั้ศ((CountryCountry))

เน�นหน�กไป็ในด�านด นแดน ด�งน��นป็รัะเทั้ศจ7งเป็�นแหล่�งรัวมข้องชื่าต& แล่ะก�อให�เก&ดรั�ฐข้7�น ต�วอย�าง

ความแตกต�างรัะหว�างรั�ฐก�บป็รัะเทั้ศทั้�$เห1นชื่�ดก1ค(อไต�หว�น ซึ่7$งเม($อด�องค#ป็รัะกอบต�างๆ แล่�วไต�หว�นม�ป็รัะชื่ากรั ด&น

แดน แล่ะรั�ฐบาล่ แต�ข้าดอ.านาจอธิ&ป็ไตยภายนอกซึ่7$งก1ค(อ การัยอมรั�บจากรั�ฐอ($น

เน�นหน�กไป็ในด�านด นแดน ด�งน��นป็รัะเทั้ศจ7งเป็�นแหล่�งรัวมข้องชื่าต& แล่ะก�อให�เก&ดรั�ฐข้7�น ต�วอย�าง

ความแตกต�างรัะหว�างรั�ฐก�บป็รัะเทั้ศทั้�$เห1นชื่�ดก1ค(อไต�หว�น ซึ่7$งเม($อด�องค#ป็รัะกอบต�างๆ แล่�วไต�หว�นม�ป็รัะชื่ากรั ด&น

แดน แล่ะรั�ฐบาล่ แต�ข้าดอ.านาจอธิ&ป็ไตยภายนอกซึ่7$งก1ค(อ การัยอมรั�บจากรั�ฐอ($น

จะเน�นไป็ทั้�$ความผู้1กพื่�นก�นที่างว�ฒนธิรุรุม ความผู�กพ�นก�นในทั้างเชื่(�อชื่าต& (race ) หรั(อสัายเล่(อด เผู�าพ�นธิ�# ป็รัะว�ต&ศาสัตรั# ว�ฒนธิรัรัม ภาษา ศาสันา หรั(อการัย7ด

หล่�กป็รัะเพณ์�รั�วมก�น ด�วยเหต�น��ชื่าต&จ7งไม�สั�ญสัล่ายไป็ง�ายๆ ด�งเชื่�นความเป็�นรั�ฐ เชื่�น รั�ฐมอญ

จะเน�นไป็ทั้�$ความผู้1กพื่�นก�นที่างว�ฒนธิรุรุม ความผู�กพ�นก�นในทั้างเชื่(�อชื่าต& (race ) หรั(อสัายเล่(อด เผู�าพ�นธิ�# ป็รัะว�ต&ศาสัตรั# ว�ฒนธิรัรัม ภาษา ศาสันา หรั(อการัย7ด

หล่�กป็รัะเพณ์�รั�วมก�น ด�วยเหต�น��ชื่าต&จ7งไม�สั�ญสัล่ายไป็ง�ายๆ ด�งเชื่�นความเป็�นรั�ฐ เชื่�น รั�ฐมอญ

ชื่าต&(Nation)

Functions of State : Social Order, Making & Balance of Conflict

Functions of State : Social Order, Making & Balance of Conflict

1.การัรั�กษาความเป็�นรัะเบ�ยบข้องสั�งคม (หมายถุ7งความเป็�นรัะเบ�ยบ

ภายในป็รัะเทั้ศ รัวมทั้��งรั�ฐม�หน�าทั้�$ป็กป็Cองต�วรั�ฐเองให�พ�นจากการัค�กคาม

จากรั�ฐอ($นด�วยเชื่�นก�น)2. รั�ฐย�งเป็�น Balance of Conflict เป็�นผู��ไกล่�

เกล่�$ยกล่��มผูล่ป็รัะโยชื่น#ต�างๆข้องสั�งคม

1.การัรั�กษาความเป็�นรัะเบ�ยบข้องสั�งคม (หมายถุ7งความเป็�นรัะเบ�ยบ

ภายในป็รัะเทั้ศ รัวมทั้��งรั�ฐม�หน�าทั้�$ป็กป็Cองต�วรั�ฐเองให�พ�นจากการัค�กคาม

จากรั�ฐอ($นด�วยเชื่�นก�น)2. รั�ฐย�งเป็�น Balance of Conflict เป็�นผู��ไกล่�

เกล่�$ยกล่��มผูล่ป็รัะโยชื่น#ต�างๆข้องสั�งคม

Perceptive on State : Positive and Negative Perceptive on State :

Positive and Negative

-มองรุ�ฐในด�านบวก Positive view เชื่�น Machiavelli, Weber , Hobbes มองว�ารั�ฐค(อผู��สัรั�างความเป็�นรัะเบ�ยบเป็�นผู��วางกฎเกณ์ฑ์# (Law) ให�สั�งคม หากไม�ม�รั�ฐแล่�ว ทั้�ศนะแบบน��มองว�าจะเก&ดสัภาพอนาธิ&ป็ไตย (Anarchy)

-ส�วนอ�กฝั่?ายมองรุ�ฐในแง�ล่บ Negative view อย�างกรัณ์�ข้อง Karl Marx เป็�นต�น โดย Marx เห1นว�ารั�ฐเป็�นเครั($องม(อข้องผู��กดข้�$หรั(อผู��ได�เป็รั�ยบ ด�วยเหต�น��ต�องสัล่ายรั�ฐแล่ะให�เหล่(อแต�สั�งคม (Society without state )

Perceptive on State : Positive and Negative Perceptive on State :

Positive and Negative

-รุวมที่��งน�กคื ดสาย ส�จน ยม (Realism) อย�าง Hans J. Morgenthau มอง

ว�ารั�ฐเป็�นผู��ม�หน�าทั้�$สัรั�างผูล่ป็รัะโยชื่น#แห�งชื่าต& ซึ่7$งป็รัะกอบด�วย1.บ�รัณ์าภาพแห�งด&นแดนแล่ะว�ฒนธิรัรัม: รั�ฐจะต�องรั�กษาด&น

แดนแล่ะอ�ตล่�กษณ์#ทั้างว�ฒนธิรัรัมข้องรั�ฐ ข้องป็รัะชื่าชื่น2.รั�ฐต�องม��งสัรั�างผูล่ป็รัะโยชื่น#ทั้างเศรัษฐก&จ3.รั�ฐต�องเผูยแพรั�เก�ยรัต&ภ�ม&แห�งชื่าต&โดยข้7�นอย��ก�บรั�ฐ

-รุวมที่��งน�กคื ดสาย ส�จน ยม (Realism) อย�าง Hans J. Morgenthau มอง

ว�ารั�ฐเป็�นผู��ม�หน�าทั้�$สัรั�างผูล่ป็รัะโยชื่น#แห�งชื่าต& ซึ่7$งป็รัะกอบด�วย1.บ�รัณ์าภาพแห�งด&นแดนแล่ะว�ฒนธิรัรัม: รั�ฐจะต�องรั�กษาด&น

แดนแล่ะอ�ตล่�กษณ์#ทั้างว�ฒนธิรัรัมข้องรั�ฐ ข้องป็รัะชื่าชื่น2.รั�ฐต�องม��งสัรั�างผูล่ป็รัะโยชื่น#ทั้างเศรัษฐก&จ3.รั�ฐต�องเผูยแพรั�เก�ยรัต&ภ�ม&แห�งชื่าต&โดยข้7�นอย��ก�บรั�ฐ

Type of State : Unitary State & Compound State

Type of State : Unitary State & Compound State

ค(อรั�ฐใดก1ตามทั้�$รั �ฐธิรัรัมน�ญบ�ญญ�ต&ให�ม�รั�ฐบาล่เพ�ยงรัะด�บเด�ยวในการัใชื่�อ.านาจอธิ&ป็ไตย

รุ�ฐเด��ยว (Unitary State )

รุ�ฐรุวม(Confederati

on State)

ค(อรั�ฐทั้�$ม�การัก.าหนดไว�ในรั�ฐธิรัรัมน�ญว�า ให�อ.านาจอธิ&ป็ไตยสัามารัถุแยกการัใชื่�อ.านาจ ในรั�ป็ข้องรั�ฐบาล่ 2 รัะด�บค(อ

รั�ฐบาล่กล่างแล่ะ รั�ฐบาล่ทั้�องถุ&$น

Type of State : Unitary State & Compound State

Type of State : Unitary State & Compound State

Confederation State (รุ�ฐรุวม )

Confederation State (รุ�ฐรุวม )

รุ�ฐแบบสหพื่�นธิรุ�ฐ (Federal state)

เป4นการุรุวมก�นมากกว�า 2 รุ�ฐบาล่ขึ้&�นไป โดยม�รุ�ฐบาล่ 2 รุะด�บ คื�อ รุ�ฐบาล่ขึ้องแต�ล่ะรุ�ฐ เรุ�ยกว�า รุ�ฐบาล่ที่�องถึ �น

แล่ะรุ�ฐบาล่กล่าง

รุ�ฐแบบสหพื่�นธิรุ�ฐ (Federal state)

เป4นการุรุวมก�นมากกว�า 2 รุ�ฐบาล่ขึ้&�นไป โดยม�รุ�ฐบาล่ 2 รุะด�บ คื�อ รุ�ฐบาล่ขึ้องแต�ล่ะรุ�ฐ เรุ�ยกว�า รุ�ฐบาล่ที่�องถึ �น

แล่ะรุ�ฐบาล่กล่าง

รุ�ฐแบบสมาพื่�นธิรุ�ฐ (Confederation

state)

เป4นการุรุวมต�วก�นต��งแต� 2 มล่รุ�ฐขึ้&�นไป แต�ม�ล่�กษณะการุ

รุวมต�วที่��แบบ หล่วม ๆ แล่ะห�าง ๆ ก�นในแต�ล่ะรุ�ฐที่��มารุวมต�วก�นย�งม�อธิ ปไตยแบบสมบ1รุณ- แต�ป6จจบ�นในรุ1ปแบบน��จะเป4นการุ

รุวมต�วในรุ1ปแบบขึ้องกล่�มมากกว�า เชุ�น EU ASEAN

เป4นต�น

รุ�ฐแบบสมาพื่�นธิรุ�ฐ (Confederation

state)

เป4นการุรุวมต�วก�นต��งแต� 2 มล่รุ�ฐขึ้&�นไป แต�ม�ล่�กษณะการุ

รุวมต�วที่��แบบ หล่วม ๆ แล่ะห�าง ๆ ก�นในแต�ล่ะรุ�ฐที่��มารุวมต�วก�นย�งม�อธิ ปไตยแบบสมบ1รุณ- แต�ป6จจบ�นในรุ1ปแบบน��จะเป4นการุ

รุวมต�วในรุ1ปแบบขึ้องกล่�มมากกว�า เชุ�น EU ASEAN

เป4นต�น

สัาเหต�ทั้�$ทั้.าให�เก&ดรั�ฐทั้��ง 2 แบบสัาเหต�ทั้�$ทั้.าให�เก&ดรั�ฐทั้��ง 2 แบบปรุะเภที่ขึ้อง

รุ�ฐขึ้นาดขึ้องพื่��นที่��แล่ะคืวามหล่ากหล่าย

ปรุะว�ต ศัาสตรุ-

รุ�ฐเด��ยวม�เชื่(�อชื่าต&ทั้�$กล่มเกล่�ยวก�น รั�บรั� �ถุ7งความเป็�นมาทั้างป็รัะว�ต&ศาสัตรั#รั�วมก�น

รั�ฐทั้�$เก&ดมาจากอ.านาจศ�นย#กล่างแผู�ข้ยายมา

รุ�ฐรุวมพ(�นทั้�$ม�ข้นาดใหญ�แล่ะม�

ความแตกต�างในด�านพ(�นทั้�$ค�อนข้�างมาก อ�กทั้��งม�เชื่(�อชื่าต& ภาษา ว�ฒนธิรัรัมข้อง

เผู�าพ�นธิ�#แตกต�างก�นไป็

การัรัวมป็รัะเทั้ศภายหล่�งจากทั้�$เคยแตกแยก

ป็กครัองก�นมา เชื่�น สัหรั�ฐฯ

รัะบอบ ( Regime) แล่ะรัะบบ (System)

• ป็รัะเทั้ศ A ม�รั�ป็แบบการัป็กครัองแบบป็รัะชื่าธิ&ป็ไตย

• ป็รัะเทั้ศ A ป็กครัองด�วยรัะบอบป็รัะชื่าธิ&ป็ไตย แบบรัะบบป็รัะธิานาธิ&บด�

• ป็รัะเทั้ศ B ป็กครัองรัะบอบเผูด1จการั แบบรัะบบเบ1ดเสัรั1จน&ยม

• ป็รัะเทั้ศ C ป็กครัองรัะบบป็รัะชื่าธิ&ป็ไตย • ป็รัะเทั้ศ C

ป็กครัองรัะบอบป็รัะธิานาธิ&บด�

Forms of Government

รัะบอบป็รัะชื่าธิ&ป็ไตย (Democracy Regime)1.รัะบบรั�ฐสัภา (Parliamentary System)2.รัะบบป็รัะธิานาธิ&บด� (Presidential System)3.รัะบบก7$งป็รัะธิานาธิ&บด� (Semi-Presidential System)

รัะบอบเผูด1จการั (Dictatorship Regime)1.รัะบบเผูด1จการัแบบอ.านาจน&ยม (Authoritarianism)2.รัะบบเผูด1จการัแบบเบ1ดเสัรั1จ (Totalitarianism)

รัะบอบ (Regime) / รั�ป็แบบการัป็กครัอง

รัะบอบป็รัะชื่าธิ&ป็ไตย

รัะบอบเผูด1จการัรัะบบรั�ฐสัภา

(parliamentary system)

รัะบบรั�ฐสัภา (parliamentary

system)รัะบบป็รัะธิานาธิ&บด� (presidential

system)

รัะบบป็รัะธิานาธิ&บด� (presidential

system)

รัะบบก7$งรั�ฐสัภา ก7$งป็รัะธิานาธิ&บด�

(semi parliamentary semi presidential

system)

รัะบบก7$งรั�ฐสัภา ก7$งป็รัะธิานาธิ&บด�

(semi parliamentary semi presidential

system)

รัะบบเผูด1จการัเบ1ดเสัรั1จ (totalitarianism)

รัะบบเผูด1จการัเบ1ดเสัรั1จ (totalitarianism)

รัะบบเผูด1จการัแบบอ.านาจน&ยม

(authoritarianism)

รัะบบเผูด1จการัแบบอ.านาจน&ยม

(authoritarianism)

รัะบอบป็รัะชื่าธิ&ป็ไตย(Democracy Regime)พล่เม(องเข้�าไป็ม�สั�วนรั�วม ไม�ว�าทั้างตรังหรั(อทั้างอ�อมป็รัะชื่าธิ&ป็ไตยแบบต�วแทั้น (Representative

Democracy)เข้�าสั��รั �ฐสัภา สัภาผู��แทั้นรัาษฎรั สัม�ชื่ชื่า = สัภา

น&ต&บ�ญญ�ต&หล่�ก Majority ruleหล่�กว�าด�วยความเสัมอภาคแล่ะเสัรั�ภาพ (Principles

of individual equality and freedom )

Forms of Government

ล่�กษณะขึ้องรุะบอบปรุะชุาธิ ปไตย– การัเล่(อกต��งเสัรั� (Free election)

+ล่งมต&ถุอดถุอนคณ์ะผู��บรั&หารั– หล่�กการัเสั�ยงข้�างมากป็กครัองแล่ะ

เคารัพสั&ทั้ธิ&ข้องเสั�ยงข้�างน�อย (Majority rule and minority right)

• พรัรัคการัเม(อง• กล่��มผูล่ป็รัะโยชื่น#• สั($อมวล่ชื่น

Forms of Government

Abraham Lincolnการุปกคืรุองขึ้องปรุะชุาชุน

โดยปรุะชุาชุน แล่ะเพื่��อปรุะชุาชุน(Government of the people,

by the people and for the people)

1. รุะบบรุ�ฐสภา (Parliamentary System)

หล่�กการัป็กครัองในรัะบบรั�ฐสัภา– ต.าแหน�งป็รัะม�ข้ข้องป็รัะเทั้ศแยกออกจากต.าแหน�งบรั&หารั

– ต�วแทั้นข้องป็รัะชื่าชื่นทั้.าหน�าทั้�$น&ต&บ�ญญ�ต&– คณ์ะรั�ฐบาล่มาจากรั�ฐสัภา

– การัคงอย��ข้องรั�ฐบาล่ข้7�นอย��ก�บความไว�วางใจข้องรั�ฐสัภา

รัะบอบป็รัะชื่าธิ&ป็ไตย

น&ต&บ�ญญ�ต&สั.ว./สั.สั.

น&ต&บ�ญญ�ต&สั.ว./สั.สั.

บรั&หารับรั&หารัต�ล่ากา

รัต�ล่ากา

รั

ปรุะชุาชุน

การัป็กครัองในรั�ป็แบบรั�ฐสัภา

การุล่าออกการุยบสภา

เล่�อกรุ�ฐบาล่

รัะบบรั�ฐสัภารัะบบ

รั�ฐสัภา สัภาค��สัภาค��

สัภาเด�ยวสัภาเด�ยว

สัภาสั�ง (ว�ฒ&สัภา)สัภาสั�ง (ว�ฒ&สัภา)

สัภาล่�าง (สั.สั.)สัภาล่�าง (สั.สั.)

ขึ้�อด� ขึ้�อเส�ย

การัทั้.างานข้องรั�ฐบาล่เป็�นไป็อย�างรัาบรั($นเพรัาะฝ่Eายบรั&หารัแล่ะน&ต&บ�ญญ�ต&มาจากทั้�$เด�ยวก�น

ในป็รัะเทั้ศทั้�$พรัรัคการัเม(องไม�ม�ความเข้�มแข้1งอาจจะเก&ดป็Aญหาม��งต�างๆภายในพรัรัค

ป็Cองก�นไม�ให�รั�ฐบาล่ใชื่�อ.านาจเก&นข้อบเข้ต จากการัอภ&ป็รัายไม�ไว�วางใจ

รั�ฐบาล่อาจไม�ม�ความม�$นคงเน($องมาจากการัผูสัมพรัรัคการัเม(องหล่ายพรัรัค

รัะบบรั�ฐสัภา

2. รุะบบปรุะธิานาธิ บด� (Presidential System)หล่�กการัป็กครัองในรัะบบป็รัะธิานาธิ&บด�

– ม�การัแบ�งแยกอ.านาจ– ป็รัะม�ข้ข้องรั�ฐแล่ะป็รัะม�ข้ข้องฝ่Eายบรั&หารัเป็�นบ�คคล่เด�ยวก�น

– ฝ่Eายบรั&หารัเป็�นอ&สัรัะต�อการัควบค�มต�อรั�ฐสัภา แล่ะรั�ฐสัภาไม�ม�อ.านาจล่งมต&ไม�ไว�วางใจรั�ฐบาล่

– รั�ฐมนตรั�ต�องรั�บผู&ดชื่อบโดยตรังต�อป็รัะธิานาธิ&บด�– หล่�กการัคานอ.านาจ (Balance of power)

– ว�ฒ&สัภาม�อ.านาจในการัให�ความเห1นชื่อบการัแต�งต��งเจ�าหน�าทั้�$ฝ่Eายบรั&หารั

– ป็รัะธิานาธิ&บด�ม�อ.านาจแต�งต��งผู��พ&พากษาโดยไม�ต�องผู�านความเห1นชื่อบต�อรั�ฐสัภา

รัะบอบป็รัะชื่าธิ&ป็ไตย

บรุ หารุป็รัะธิานาธิ&บ

ด�

บรุ หารุป็รัะธิานาธิ&บ

ด�

ตล่าการุ

ตล่าการุ

ปรุะชุาชุน

รัะบบป็รัะธิานาธิ&บด�

การุแบ�งแยกอ)านาจ Separation of Powers

ปรุะชุาชุน

น ต บ�ญญ�ต สั.ว./สั.สั.

น ต บ�ญญ�ต สั.ว./สั.สั. รัมต.รัมต.

การุใชุ�ส ที่ธิ Veto

การุ Impeachmentน)าไปส1�การุถึอดถึอนโดยวฒ สภา

Check and balanceชุ��ขึ้าดกฎหมายที่��ออกโดยฝั่?ายน ต บ�ญญ�ต ว�าขึ้�ดต�อรุ�ฐธิรุรุมน1ญหรุ�อไม�

ขึ้�อด� ขึ้�อเส�ย

1. ป็รัะธิานาธิ&บด�ม�สั&ทั้ธิ&เด1ดข้าดในการัเล่(อกคณ์ะรั�ฐมนตรั� ทั้.าให�เล่(อกผู��ทั้�$ม�ความสัามารัถุเฉพาะด�านได�

2. รั�ฐมนตรั�ม�เวล่าเต1มทั้�$ในการัทั้.างานเพรัาะไม�ต�องรั�บผู&ดชื่อบต�อสัภา

3. หากเก&ดภาวะฉ�กเฉ&น ป็รัะธิานาธิ&บด�ม�อ.านาจเต1มทั้�$ในการัป็ฏิ&บ�ต&หน�าทั้�$อย�างเด1ดข้าด

1. ป็รัะธิานาธิ&บด�ไม�สัามารัถุทั้.างานได�อย�างรัาบรั($น โดยเฉพาะเม($อม�การัออกกฎหมายบางฉบ�บ หากป็รัะธิานาธิ&บด�แล่ะพรัรัคเสั�ยงข้�างมากในสัภาเป็�นคนล่ะพรัรัคก�น

รุะบบปรุะธิานาธิ บด�

3. รุะบบก&�งรุ�ฐสภาหรุ�อก&�งปรุะธิานาธิ บด� (Semi-Presidential System)

หล่�กการัป็กครัองในรัะบบก7$งรั�ฐสัภาหรั(อก7$งป็รัะธิานาธิ&บด�– ป็รัะธิานาธิ&บด�ม�อ.านาจเด1ดข้าด เป็�นผู��แต�งต��งนายกรั�ฐมนตรั� – รั�ฐสัภาม�อ.านาจน&ต&บ�ญญ�ต&แล่ะบรั&หารับางสั�วน– นายกรั�ฐมนตรั�ต�องรั�บผู&ดชื่อบต�อรั�ฐสัภาแล่ะป็รัะธิานาธิ&บด�

รัะบอบป็รัะชื่าธิ&ป็ไตย

บรั&หารัป็รัะธิานาธิ&บ

ด�

บรั&หารัป็รัะธิานาธิ&บ

ด�

ต�ล่าการั

ต�ล่าการั

ปรุะชุาชุน

รุะบบก&�งรุ�ฐสภาก&�งปรุะธิานาธิ บด�

การุแบ�งแยกอ)านาจ Separation of Powers

ปรุะชุาชุน

น&ต&บ�ญญ�ต&สั.ว./สั.สั.

น&ต&บ�ญญ�ต&สั.ว./สั.สั.

รัมต.รัมต.นายกรุ�ฐมนตรุ�

รุ�บผู้ ดชุอบ / เขึ้�าปรุะชุมสภา-ตรุวจสอบการุที่)างาน คืรุม.-เป@ดกรุะที่1�ถึาม คืรุม.-อธิ ปรุายนายกได�-ปล่ดนายกได�

ขึ้�อด� ขึ้�อเส�ย1. ป็รัะธิานาธิ&บด�ม�อ.านาจเด1ดข้าด ม�อ&สัรัะในการัทั้.างาน สั�งผูล่ให�รั�ฐบาล่ม�อาย�ย(นยาวข้7�นแล่ะสัามารัถุป็ฏิ&บ�ต&ภารัก&จทั้างทั้หารัได�อย�างเต1มทั้�$2. การัแยกอ.านาจการัเม(องแล่ะการับรั&หารั ทั้.าให�ป็รัะธิานาธิ&บด�ไม�ต�องทั้.างานแบบงานป็รัะจ.าจะได�ใชื่�เวล่าทั้.างานทั้างการัเม(องอย�างเต1มทั้�$

1. ครัม.ทั้.างานด�วยความล่.าบาก เพรัาะต�องรั�บผู&ดชื่อบต�อ 2 องค#กรั2. ในป็รัะเทั้ศทั้�$ม�พรัรัคการัเม(องมากเก&นไป็ รั�ฐสัภาอาจจะไม�ม�เสัถุ�ยรัภาพ3. ถุ�าป็รัะธิานาธิ&บด�ไม�ได�เป็�นคนทั้�$ม�อ.านาจจรั&ง อาจจะควบค�มรั�ฐสัภาแล่ะคณ์ะรั�ฐมนตรั�ไม�ได�

รุ1ปแบบการุปกคืรุองแบบก&�งรุ�ฐสภาก&�งปรุะธิานาธิ บด�

รัะบอบเผูด1จการั (D ictatorshipRegime)

ล่�กษณ์ะทั้�$สั.าค�ญข้องรัะบบเผูด1จการั–บ�คคล่หรั(อคณ์ะบ�คคล่ครัองอ.านาจสั�งสั�ด–ผู��ป็กครัองไม�ม�ข้�อผู�กม�ดตามกฎหมาย ไม�ต�องรั�บผู&ดชื่อบต�อป็รัะชื่าชื่น–ผู��น.าทั้�$ม�อ.านาจสั�งสั�ดในการัควบค�มรั�ฐบาล่ถุ�กจ�ดต��งข้7�นด�วยการัใชื่�ความรั�นแรัง ม�การัใชื่�ก.าล่�งหรั(อ–กล่ย�ทั้ธิ#ทั้างการัเม(องแล่ะใชื่�ก.าล่�งเพ($อรั�กษาอ.านาจ–เสัรั�ภาพข้องป็รัะชื่าชื่นถุ�กจ.าก�ด โดยเฉพาะการัแสัดงความค&ดเห1นทั้างการัเม(อง การัชื่�มน�ม แล่ะสั($อทั้�$เป็�นภ�ยค�กคามต�อรั�ฐ *ในบางครั��งรัะบบเผูด1จการัก1ม�การัเล่(อกต��งแต�เป็�นการัเล่(อกต��งทั้�$ใชื่�ก.าล่�งเข้�าบ�งค�บ

รัะบอบเผูด1จการัแบบอ.านาจน&ยม (authoritarianism)

การัป็กครัองโดยคนกล่��มน�อย ไม�ต�องการัผู��ทั้�$ไม�เห1นด�วย ใชื่�ก.าล่�งข้�มข้�� โฆษณ์าชื่วนเชื่($อเพ($อให�ป็รัะชื่าชื่นสัน�บสัน�น ป็รัะชื่าชื่นถุ�กล่&ดรัอนสั&ทั้ธิ&เสัรั�ภาพ

รัะบอบเผูด1จการัแบบเบ1ดเสัรั1จ (totalitarianism)

ควบค�มอ�ดมการัณ์#ทั้างการัเม(อง ม�พรัรัคการัเม(องเพ�ยงพรัรัคเด�ยว ใชื่�ความรั�นแรังแล่ะควบค�มอย�างเบ1ดเสัรั1จ ควบค�มรัะบบความค&ด ความเชื่($อ ใชื่�เทั้คโนโล่ย�เพ($อการัควบค�ม

หน�งส�ออ�างอ ง1.สั�โข้ทั้�ยธิรัรัมาธิ&รัาชื่,มหาว&ทั้ยาล่�ย . หล่�กรุ�ฐศัาสตรุ-แล่ะการุบรุ หารุหน�วยที่�� 1-8 . นนทั้บ�รั� : สั.าน�กพ&มพ#มหาว&ทั้ยาล่�ยสั�โข้ทั้�ยธิรัรัมาธิ&รัาชื่,2535.2.อานนทั้# อาภาภ&รัม . รุ�ฐศัาสตรุ-เบ��องต�น . กรั�งเทั้พฯ: โอ.เอสั.พรั&�นต&�ง เฮ้�าสั#,2528 3.บรัรัพต ว�รัะสั�ยแล่ะสั�ข้�ม นวล่สัก�ล่ . แนวคื)าบรุรุยายรุ�ฐศัาสตรุ-ที่��วไป. พรัะนครั: โรังพ&มพ#ค�รั�สัภาล่าดพรั�าว,ม.ป็.ป็.4.รัาม โชื่ต&ค�ต . เอกสารุปรุะกอบการุสอนว ชุา GOV 127101 คืวามรุ1�เบ��องต�นที่างรุ�ฐศัาสตรุ- Introduction to Political Science.5.ชื่�ยอน�นต# สัม�ทั้รัวาน&ชื่.โล่กานว�ตรุก�บอนาคืตขึ้องปรุะเที่ศัไที่ย. กรั�งเทั้พฯ : น.าอ�กษรัการัพ&มพ# , 2537.6.__________________. จากรุ�ฐชุาต ส1�รุ�ฐตล่าด.กรั�งเทั้พฯ: สั.าน�กพ&มพ#บ�านพรัะอาทั้&ตย#, 2544.7.ไชื่ยรั�ตน# เจรั&ญสั&นโอฬารั.รุ�ฐ-ชุาต ก�บ (คืวามไรุ� ) รุะเบ�ยบโล่กชุดใหม� .กรั�งเทั้พฯ : ว&ภาษา , 2549.8.Susan Strange. The retreat of the state The diffusion of power in the world economy. Cambridge University Press, 1996, Lesson 1 : The declining authority of state, Lesson 2 : Patterns of power, Page1-30.

ว�ด�ที่�ศัน- ภาพยนตรั#เรั($อง Brave Heart ว�รับ�รั�ษห�วใจมหากาฬ

หน�งส�ออ�างอ ง1.สั�โข้ทั้�ยธิรัรัมาธิ&รัาชื่,มหาว&ทั้ยาล่�ย . หล่�กรุ�ฐศัาสตรุ-แล่ะการุบรุ หารุหน�วยที่�� 1-8 . นนทั้บ�รั� : สั.าน�กพ&มพ#มหาว&ทั้ยาล่�ยสั�โข้ทั้�ยธิรัรัมาธิ&รัาชื่,2535.2.อานนทั้# อาภาภ&รัม . รุ�ฐศัาสตรุ-เบ��องต�น . กรั�งเทั้พฯ: โอ.เอสั.พรั&�นต&�ง เฮ้�าสั#,2528 3.บรัรัพต ว�รัะสั�ยแล่ะสั�ข้�ม นวล่สัก�ล่ . แนวคื)าบรุรุยายรุ�ฐศัาสตรุ-ที่��วไป. พรัะนครั: โรังพ&มพ#ค�รั�สัภาล่าดพรั�าว,ม.ป็.ป็.4.รัาม โชื่ต&ค�ต . เอกสารุปรุะกอบการุสอนว ชุา GOV 127101 คืวามรุ1�เบ��องต�นที่างรุ�ฐศัาสตรุ- Introduction to Political Science.5.ชื่�ยอน�นต# สัม�ทั้รัวาน&ชื่.โล่กานว�ตรุก�บอนาคืตขึ้องปรุะเที่ศัไที่ย. กรั�งเทั้พฯ : น.าอ�กษรัการัพ&มพ# , 2537.6.__________________. จากรุ�ฐชุาต ส1�รุ�ฐตล่าด.กรั�งเทั้พฯ: สั.าน�กพ&มพ#บ�านพรัะอาทั้&ตย#, 2544.7.ไชื่ยรั�ตน# เจรั&ญสั&นโอฬารั.รุ�ฐ-ชุาต ก�บ (คืวามไรุ� ) รุะเบ�ยบโล่กชุดใหม� .กรั�งเทั้พฯ : ว&ภาษา , 2549.8.Susan Strange. The retreat of the state The diffusion of power in the world economy. Cambridge University Press, 1996, Lesson 1 : The declining authority of state, Lesson 2 : Patterns of power, Page1-30.

ว�ด�ที่�ศัน- ภาพยนตรั#เรั($อง Brave Heart ว�รับ�รั�ษห�วใจมหากาฬ