Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    1/13

    I. Genel Prensipler – Kanunlar İhtilafı Hukuku – Milletlerarası Usul Hukuku

    Soru 1. Tarafların alacak daası sırasında ser!iledikleri tutu" e daranı#lardan $ola%ıkarak taraflar arasında &ir hukuk se%i"inden s'( edile&ilir "i) Tartı#ını(. *+ puan,

    -eap  Sözleşmelere uygulanacak hukukun öncelikle tarafların karşılıklı anlaşması ile

     belirlenmesi olanağı bulunmaktadır. Bu maddi hukuktaki irade serbestîsine paralel bir düzenlemedir. !"#$ madde %& uyarınca' hukuk se(imi ya a(ık olmalı ya da sözleşmehükümlerinden )eya h*lin şartlarından tereddüde yer )ermeyecek bi(imde olmalıdır.+olayısıyla kanun koyucu hem a(ık hem de zımni hukuk se(imini kabul etmiştir

    ,layda da)acı -/0nın' Bakırköy &. sliye 1icaret ahkemesi0nde 1ürk Bor(lar $anunuuyarınca bir alacak da)ası a(ması )e da)alının 1ürk Bor(lar $anunu0nun ilgili hükümleriuyarınca da)anın reddini istemesiyle tereddüde yer )ermeyecek şekilde bir hukuk se(imindensöz etmemiz mümkündür. +a)ada taraflarca mahkemeye sunulan dilek(elerdeki iddia )esa)unmaların sadece bir ülke hukukuna dayanılarak beyan edilmesi' halin şartlarından

    tereddüde yer )ermeyecek şekilde anlaşılabilen hukuk se(iminin yapıldığını göstermektedir.

    Soru /. Taraflar arasında &ir hukuk se%i"i &ulun"adı0ı arsa$ı"ında daacı *2, iledaalı *3, arasındaki alacak daası han!i hukuka !'re karara &a0lanacaktır)2%ıkla$ını(. *+ puan,

    -eap  +a)acı -/ ile da)alı -B/ arasındaki ihtilaf bir hisse satım sözleşmesindenkaynaklanmaktadır. 2345 sayılı !"#$0ta hisse de)ir sözleşmelerinden doğan bor(ilişkilerine ilişkin özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle akdi bor( ilişkilerihakkındaki genel düzenleme niteliğinde olan !"#$ md. %& uygulama alanı bulacaktır. Bu

    düzenlemeye göre taraflar arasında bir hukuk se(imi bulunmaması halinde &. 6ıkradakiob7ektif bağlama kuralı uygulanacaktır. Bu kurala göre8

    91arafların hukuk se(imi yapmamış olmaları halinde sözleşmeden doğan ilişkiye' osözleşmeyle en sıkı ilişkili olan hukuk uygulanır. Bu hukuk' karakteristik edim bor(lusunun'sözleşmenin kuruluşu sırasındaki mutad meskeni hukuku' ticari )eya mesleki faaliyetler gereği kurulan sözleşmelerde karakteristik edim bor(lusunun işyeri' bulunmadığı takdirdeyerleşim yeri hukuku' karakteristik edim bor(lusunun birden (ok işyeri )arsa söz konususözleşmeyle en sıkı ilişki i(inde bulunan işyeri hukuku olarak kabul edilir. ncak halin bütünşartlarına göre sözleşmeyle daha sıkı ilişkili bir hukukun bulunması halinde sözleşme' bu

    hukuka tabi olur:.,layda ticari )e mesleki faaliyet kapsamına akdedilen bir sözleşme bulunmaktadır.Sözleşmelerde karakteristik edim' sözleşmeye ağırlığını )eren' adını )eren )e (oğu kez paraödemesi dışındaki edimdir. "isse de)ir sözleşmesinde karakteristik edim bor(lusu edimi paraödemesi olmayan' hissesini de)reden -/0nin edimidir. +olayısıyla hisse de)ir sözleşmesininihlali konusunda -/0nın işyeri;yerleşim yeri hukuku olan B+ hukuku uygulanacaktır. B+

     birden fazla bölgesel birime sahip olduğu i(in !"#$ m. %;2 gereği B+ hukukunungösterdiği eyaletin hukuku uygulanacaktır. 1arafların her ikisinin de 1ürk )atandaşı olmalarısebebiyle daha sıkı ilişkili hukuk olarak 1ürk hukukunun uygulanacağı düşünülebilirse de'tarafların her ikisinin de B+0de ikamet etmeleri' de)redilen hisselerin ait olduğu işletmenin

    B+0de olması' de)ir sözleşmesinin B+0de akdedilmesi karşısında 1ürk hukukunun B+hukukuna kıyasla daha sıkı ilişkili hukuk olduğu söylenemez.

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    2/13

    Soru 4. 5aalı *3,6nin7 /88+ tarihli s'(le#"e ile &a0lı &ulun"adı0ına ili#kin itira(ı han!ihukuka !'re karara &a0lanacaktır) 2%ıkla$ını(. *9 puan,

    -eap  ,layda )erilen bilgiler ışığında' da)alı -B/ tarafından 9kendisinin %yaleti0ndeki noter tarafındandüzenlenmesi' bahse konu sözleşmedeki restoranın yabancı bir de)lette bulunması )e aynısözleşme uyarınca yapılan ödemenin yabancı para cinsinden yapılması )b. gibi nedenlerle

    olayda birden fazla yabancılık unsuru yer almaktadır. Bu nedenle' !"#$0un *mir hükmüdoğrultusunda i(erisinde yabancılık unsuru olan bu olayda' fiil ehliyetinden doğanuyuşmazlıklara uygulanacak hususa ilişkin olarak !"#$0un ehliyete uygulanacak hukuk hakkındaki kanunlar ihtilafı kuralının uygulanması gerekmektedir. !"#$0un hak )e fiilehliyetine uygulanacak hukuku düzenleyen ?. maddesinde@ "#$% Hak ve fiil ehliyeti ilgilininmill& hukukuna tâbidir' #(% )ill& hukukuna göre ehliyetsiz lan bir kişi, işlemin ya*ıldı+ı ülke

    hukukuna göre ehil ise ya*tı+ı hukuk& işlemle ba+lıdır' ile ve miras hukuku ile başka bir 

    ülkedeki taşınmazlar üzerindeki ayn& haklara ilişkin işlemler bu hükmün dışındadır' #-%

     Kişinin mill& hukukuna göre kazandı+ı erginlik, vatandaşlı+ının de+işmesi ile sna ermez :şeklinde ger(ek kişilerin hak )e fiil ehliyetlerine uygulanacak hukuku düzenleyen kurallar yer 

    almaktadır. +a)alı -B/0nin de %

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    3/13

    vatandaşı lmaları hâlinde Türk hukuku, c% .irden fazla devlet vatandaşlı+ına sahi* lu*,

    aynı zamanda Türk vatandaşı lmayanlar hakkında, daha sıkı ilişki hâlinde bulundukları

    devlet hukuku, uygulanır':

    Sonu( olarak' olayda )erilen bilgilerde da)alı -B/0nin hem B+' hem de 1ürk )atandaşlığı

     bulunması nedeniyle )e !"#$ m. & uyarınca uygulanacak hukukun )atandaşlık esasınagöre tayin edildiği hallerde@ birden fazla de)let )atandaşlığı olanlar hakkında )e bu)atandaşlıklardan bir tanesinin de 1ürk )atandaşlığı olması durumunda' 1ürk )atandaşlığınındikkate alınması gerektiği a(ık(a düzenlendiğinden' +a)alı -B/0nin %yaleti0ndeki noter tarafındandüzenlenmesi' bahse konu sözleşmedeki restoranın yabancı bir de)lette bulunması )e aynı

    sözleşme uyarınca yapılan ödemenin yabancı para cinsinden yapılması )b. gibi nedenlerleolayda birden fazla yabancılık unsuru yer almaktadır. Bu nedenle' !"#$0un *mir hükmü

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    4/13

    doğrultusunda i(erisinde yabancılık unsuru olan bu olayda' alacak da)asına konu hisse de)ir sözleşmesine uygulanacak hukuka ilişkin olarak !"#$0un 9"ukukî şlemlerde Cekil:

     başlıklı 3. maddesinin incelenmesi gerekmektedir. !"#$0un 3. maddesinde 9 Hukuk& işlemler, ya*ıldıkları ülke hukukunun veya hukuk& işlemin esası hakkında yetkili lan

    hukukun madd& hukuk hükümlerinin öngördü+ü şekle uygun larak ya*ılabilir : şeklinde

    kanunlar ihtilafı kuralı tesis etmiştir. "isse de)ir sözleşmesi özelinde !"#$ m. 3uygulandığında' söz konusu sözleşmenin şeklen ge(erliliği sözleşmenin yapıldığı yer )eyasözleşmenin esasına uygulanacak hukuka göre tayin edilecektir. "isse de)ir sözleşmesiB+0nin =llinois >yaletinde yapıldığından' B+ maddi hukukuna göre şeklen ge(erli ise1ürk hukuku a(ısından da ge(erli olacaktır. ncak' B+ federal bir de)let olduğundan birdenfazla bölgesel birime )e her bir federe de)lette de bağımsız hukuk sistemleri olduğundan

     bölgelerarası kanunlar ihtilafı söz konusu olabilecektir. Bölgelerarası kanunlar ihtilafı ile ilgiliolarak !"#$0un %. maddesinin son bendi 9 Hukuku uygulanacak devlet iki veya daha /k bölgesel birime ve bu birimler de de+işik hukuk düzenlerine sahi*se, hangi bölge hukukunun

    uygulanaca+ı devletin hukukuna göre belirlenir' 3 devlet hukukunda belirleyici bir hükmün

     yklu+u hâlinde ihtilâfla en sıkı ilişkili bölge hukuku uygulanır : şeklinde bölgelerarasıkanunlar ihtilafının söz konusu olduğu durumlarda uygulanması gereken prensibidüzenlemiştir. Sonu( olarak' sözleşmenin şeklen ge(erliliği ile ilgili uygulanacak hukuk B+hukuku olarak tespit edildikten sonra )e B+0de birden fazla hukukun aynı anda ge(erliolması nedeniyle' öncelikle sözleşmenin ge(erliliğine ilişkin hangi hukukun tespit edileceğiB+ hukukundaki bölgelerarası kanunlar ihtilafı kuralları uygulanarak belirlenir. Cayet B+hukukunda bölgelerarası kanunlar ihtilafı kuralının bulunmaması durumunda' sözleşmenin=llinois >yaleti0ndeki noterde düzenlenmiş olması' sözleşme konusu restoranın da aynıeyalette bulunması gibi nedenlerden dolayı =llinois >yaleti0nin en sıkı ilişkili bölge olmasınedeniyle bu eyaletin hukukunun uygulanması uygun olacaktır.

    "ukukî işlemlerin şekline ilişkin olarak !"#$0ta düzenlenen kanunlar ihtilafı kuralında belirtilen bir diğer bağlama noktası da hukukî işlemin esasına uygulanacak hukuktur. Bunagöre' sözleşmenin şeklen ge(erliliği incelendiğinde uygulanacak hukuk olarak tespit edilen bir diğer hukuk da sözleşmenin esasına uygulanacak hukuka göre belirlenecektir. 1araflar arasındaki hisse de)ir sözleşmesinin esasına uygulanacak hukuka ilişkin olarak 4. )e %. soruda)erilen ce)aplar doğrultusunda tespit edilen hukuklara göre de hisse de)ir sözleşmesininşeklen ge(erliliği belirlenecektir.

    Soru ;. ki"i han!i i"k>nlarasahiptir) 2%ıkla$ını(. *+ puan,

    -eap 9Dabancı "ukukun #ygulanması: başlıklı !"#$0un %. maddesi uyarınca 9 Hâkim,Türk kanunlar ihtilâfı kurallarını ve bu kurallara göre yetkili lan yabancı hukuku re!sen

    uygular' Hâkim, yetkili yabancı hukukun muhtevasının tes*itinde tarafların yardımını

    isteyebilir': addede' 1ürk kanunlar ihtilafı kurallarına göre tespit edilen yabancı hukukun9re0sen: uygulanacağı kabul edilmiştir. Böylelikle' 1ürk hukukunda yabancı hukukun9hukuk: olarak uygulanması esası kabul edilmiştir. Dabancı hukukun i(eriğini tespit etme

    yükümlülüğü h*kime re0sen denilerek )erilen asli bir göre)dir. uhakkak ki' h*kimin yabancıhukuku 1ürk hukukunu bildiği kadar bilmesi beklenemeyecektir. Bu nedenle' !"#$0ta

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    5/13

    h*kime tarafların yardımını isteyebilme imk*nı )erilmiştir. >sasen yabancı hukukun belirli bir hükmüne dayanan tarafın' bu hükmü )e yabancı hukukta nasıl uygulandığını temin ederek h*kime yardım etmesi doğaldır. ncak h*kim tarafların bu getirdiği bilgiler' iddia )e ispatlarıile bağlı değildir. >k olarak' tarafların yabancı hukukun i(eriğinin ne olduğu konusundayapacakları anlaşma dahi h*kimi bağlamayacaktır. "*kim kendi araştırmalarına dayanarak 

    hükmün doğruluğunu araştırır )e araştırmak da zorundadır. Dabancı hukukun i(eriğinin teminedilmesi konusunda uluslararası anlaşmalar bulunmaktadır. "*kim örneğin' 1ürkiye0nin detaraf olduğu )rupa $onseyi üyesi de)letler arasında imzalanan Dabancı "ukuk "akkındaBilgi >dinilmesi "akkında Sözleşme0de belirlenen usuller (er(e)esinde yabancı hukukuni(eriği hakkında bilgi edinebilir. Dine h*kim' yabancı ülkedeki 1ürkiye temsilciliklerine )eya1ürkiye0de bulunan yabancı de)let temsilciliklerine baş)urarak yabancı hukukun i(eriğininteminini sağlayabilir. >k olarak' h*kim yabancı hukukun i(eriğinin temini i(in bu konulardauzmanlaşmış resmi )eya özel kurumlara' örneğin üni)ersitelerdeki hukuk fakültelerininmilletlerarası özel hukuk' mukayeseli hukuk uzmanlarına )eya enstitülerine baş)urabilecektir."*kim' bütün bu araştırmalarına rağmen yabancı hukukun i(eriği hakkında bilgi edinememesi

    durumunda ise 1ürk hukukunu uygulayacaktır -!"#$ m. %;==/. Son olarak yabancı hukuk hakkında bilgi )erilmesi' yabancı ülkelerden delil toplanması )e ülkeler arası tebligatyapılması konularında de)letler arasında iki )eya (ok taraflı adli yardım anlaşmalarıyapılmaktadır. Bu (er(e)ede de yabancı hukukun temin edilmesi mümkündür.

    Soru ?. 5aalı *3,6nin alacak daasında 3akırk'$ Mahke"eleri6nin $etkisine ili#kinitira(ını tartı#arak anlatını(. *+ puan,

    -eap 1ürk mahkemelerinin yabancı unsurlu da)alarda ne zaman yetkili olacağı meselesi

    2345 sayılı !"#$0ta düzenlenmiştir. 1ürk mahkemelerinin milletlerarası yetkisinidüzenleyen temel kanun olan !"#$0ta konuya ilişkin bir genel kural )e birden (ok özelkural )az edilmiştir. 1ürk mahkemelerinin milletlerarası yetkisine ilişkin !"#$ kurallarının düzenleniş bi(imi itibariyle' yabancılık unsuru taşıyan bir uyuşmazlıktamilletlerarası yetkiye sahip bir 1ürk mahkemesi bulunup bulunmadığının belirlenmesinde'öncelikle milletlerarası yetkiye ilişkin özel kurallara -!"#$ m. &4E&F/ bakılması gerekir.!"#$0taki özel yetki kurallarının kapsamına girmeyen uyuşmazlıklar bakımından ise'!"#$ m. &

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    6/13

    da)alının yerleşim yeri belli değilse da)alının 1ürkiye0de mutad meskeninin bulunduğu yer mahkemesinde a(ılabilir. Somut olaydaki )eriler incelendiğinde' da)alı -B/0nin B+0deikamet ettiği belirtilmiş )e da)anın a(ıldığı tarihte 1ürkiye0de yerleşim yeri )eya mutadmeskeni bulunduğuna ilişkin herhangi bir bilgi yer almamıştır. Bu bakımdan' Bakırköyahkemeleri0nin milletlerarası yetkisi "$0nın F. )e ?. maddeleri uyarınca tesis

    edilememektedir. +a)anın konusu ile ilgili olarak bakılması gereken bir diğer yetki kuralı da'"$ m. 4

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    7/13

    deir s'(le#"esinde Illinois @$alet Mahke"eleri $etki s'(le#"esi ile $etkilendiril"i# eihti$ati haci( tale&i alacak daasından 'nce $apıl"ı# olsa$dı7 3akırk'$ Mahke"esiihti$ati haci( kararı &akı"ından $etkili olur "u$du) Tartı#ını(. *9 puan,

    -eap Bir da)anın uzun sürmesi halinde da)alının da)a konusu şeyi başkasına temlik etmesi

    ya da sahip olduğu mal)arlığını (eşitli yollarla ka(ırması mümkün olduğundan' da)acınında)ayı kazanması halinde' da)a konusu mala ka)uşmasını daha da)a sırasında )e hattada)adan önce gü)ence altına almaya yarayan tedbirler ihtiyati tedbirler olarak adlandırılmaktadır. htiyati tedbirler esas itibariyle' para alacaklarının teminine yarayan'ihtiyati haciz -$ m. %23 )d./ )e para dışındaki (ekişmeli hakların muhafazasına' temininehizmet eden ihtiyati tedbirler -"$ m. A5? )d./ olmak üzere ikiye ayrılırlar.

    htiyati tedbir )e ihtiyati haciz kararları bakımından 1ürk mahkemelerinin milletlerarasıyetkisine ilişkin olarak' !"#$0ta özel bir yetki kuralı bulunmadığından' genel kural olan!"#$ m. &< uyarınca yer itibariyle yetki kurallarına baş)urulacaktır. htiyati tedbir kararları bakımından 1ürk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi "$ m. A?yalet ahkemeleri0niyetkilendirdikleri bilgisi )erilmiştir. Dabancılık unsuru i(eren ihtilaflarda' taraflarca yabancı

     bir ülke mahkemesinin yetki anlaşması ile yetkilendirilmesi halinde' !"#$ m. &3uyarınca' yetkilendirilen bu yabancı mahkemenin yetkisinin münhasır olduğu )e ancak buyabancı mahkemenin kendisini yetkisiz görmesi )eya 1ürk mahkemelerinde a(ılan da)ada1ürk mahkemesinin yetkisine söz konusu yetki anlaşmasına istinaden bir yetki itirazında

     bulunulmaması hallerinde 1ürk mahkemelerinin milletlerarası yetkili olabileceği hükümaltına alınmıştır. Bu durumda' taraflarca alacak da)asına konu hisse de)ir sözleşmesinde=llinois >yalet ahkemeleri yetki sözleşmesi ile yetkilendirilmiş )e ihtiyati haciz talebi alacak 

    da)asından önce yapılmış olması ihtimalinde' "$ m. A?< uyarınca Bakırköy &. sliye1icaret ahkemesi esas hakkında yetkili mahkeme olmayacağından' Bakırköy

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    8/13

    ahkemesi0nin ihtiyati haciz kararı )erme bakımından da milletlerarası yetkiye sahipolmadığı sonucuna ulaşılacaktır.

    ncak "$ m. A?

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    9/13

    akdetmiştir. Bu anlaşmalarda' diplomasi )eya konsolosluk memurlarınca düzenlenen belgeler tasdikten muaf tutulmuştur.

    "$ m. %%&0e göre' yabancı de)let makamlarınca düzenlenen resmi belgelerin 1ürkiye0deresmi belge )asfına sahip olabilmesi )e 1ürk mahkemelerinde görülmekte olan da)alarda

    kesin delil olarak kullanılabilmesi i(in bu belgenin )erildiği de)letin yetkili makamı )eyailgili 1ürk konsolosluğu tarafından onaylanması gerekmektedir.

    4?F4 1arihli Ha "aye Sözleşmesi' yabancı ülkelerde düzenlenen resmi belgelerin buülkelerdeki 1ürk konsolosluk )eya siyasi memurlarınca onaylanması mecburiyetini ortadankaldırmıştır. Sözleşmenin kapsamına giren belgelerin diğer *kit ülkelerde ispat )asıtası olarak kullanılabilmesi i(in' düzenlendiği ülkenin yetkili makamı tarafından 9apostille şerhi -tasdik şerhi/ gerekir. Bu şerh' "$0nın %%&. maddesindeki 1ürk konsolosluk makamının onayıyerine ge(mektedir. Sözleşmenin 4. maddesine göre noter senetleri de resmi belgesayıldıklarından =llinois >yalet noterliğince düzenlenen noter senetlerinin apostille şerhi iletasdik edilmesi mümkündür.

    Bu iki usulden birine göre onaylanan =llinois >yalet noterliğince düzenlenen senetlerin 1ürk mahkemelerinde görülmekte olan bir da)ada ispat )asıtası olarak kullanılabilmesi i(in buonay işlemi )eya apostille şerhi tek başına yeterli değildir. Söz konusu noter senetlerinin'1ürkiye0deki )eya yurtdışındaki yeminli tercümanlar tarafından 1ürk(eye tercüme edilmesigerekmekte' ardından tercümelerin tercümanın bağlı bulunduğu noter tarafından )eyayurtdışında ise ilgili konsolosluk tarafından onaylanması gerekmektedir.

    =llinois >yalet noterliğince düzenlenen noter senetleri' yukarıdaki usulün izlenmesi kaydıyla1ürk hukukun bakımından da bir noter senedi )asfına sahip olabilir )e görülmekte olanda)ada kesin delil olarak kullanılabilir.

    Soru C. 5aalı *3,6nin7 kısıtlandı0ına ili#kin sundu0u Illinois @$alet Mahke"esikararının 3akırk'$ :. 2sli$e Ticaret Mahke"esince kesin delil olarak dikkate alın"ası"="k=n "=d=r) 2%ıkla$ını(. *+ Puan,

    -eap Dabancı mahkeme kararlarının 1ürk hukukunda hüküm doğurması' yabancı kararınniteliğine göre ya tanınmasına )eya tenfizi ile mümkündür. Dabancı mahkeme kararlarının bir 1ürk mahkemesi kararı gibi hüküm )e sonu( doğurabilmesi i(in yerel mahkemelerce tanıma)eya tenfiz kararı )erilmesi mümkündür.

    Ienel olarak mahkeme kararları' kesin hüküm ku))eti )e icra edilebilirlik olmak üzere iki tür sonu( doğurur.

    1anıma' yabancı bir mahkeme kararının kesin hüküm ku))etinin yabancı bir ülkede dekabulüdür. Bir hukuki ilişkinin )eya hakkın )arlığına )eya yokluğuna ilişkin bir karar eldeetmek i(in a(ılan da)a sonucunda )erilen 9tespit kararları: )e maddi hukuka ait bir durumunkurulması' değiştirilmesi )eya ortadan kaldırılması i(in ilgili kişilerin iradelerinin yeterliolmaması )e da)a yoluna baş)urulmasının gerekli olduğu hallerde a(ılan da)a sonucunda)erilen 9inşaî -yenilik doğurucu/ kararlar: niteliği itibariyle cebri icraya konu olmayankararlardandır. Bu tür bir yabancı mahkeme kararının 1ürk hukukunca kesin hüküm

    ku))etinin kabul edilmesi )e 1ürk mahkemelerinde görülmekte olan da)alarda kesin delilolarak dikkate alınabilmesi söz konusu kararın tanınmasıyla mümkündür.

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    10/13

    $esin hüküm ku))etine sahip olmakla beraber aynı zamanda icra edilebilir nitelikte hükümler ihti)a eden yabancı mahkeme kararının 1ürkiye0de icra edilebilmesi i(in tenfiz edilmesigerekmektedir. !zel hukuka ait bir talebin ileri sürülmesi sonucunda mahkemenin bir ediminyerine getirilmesini' ifa edilmesini emretmiş olması halinde )erilen kararlara 1ürk hukukunda9eda kararları: denilmektedir. Dabancı mahkemece )erilmiş karar' bir şeyin )erilmesine'

    yapılmasına )eya yapılmamasına ilişkin bir eda kararı niteliğinde ise' yabancı mahkemeceulaşılmış kesin hükmün tanınması tek başına yeterli değildir. Jira eda kararları' hem kesinhüküm ku))eti hem icra edilebilirlik )asfı taşır )e bu tür kararların da)acının hukuki

     bakımdan tatmini i(in ayrıca icra edilmesi gerekmektedir. Bu da sadece tenfiz kararı ilemümkündür.

    ,laya dönecek olursak' =llinois >yalet ahkemesince )erilen kısıtlılık kararı' da)alı -B/0ninfiil ehliyetinin sınırlandırılması sonucu doğuran bir karar niteliğindedir. Bu nedenle kısıtlıklık kararı' maddi hukuka ait bir durumun kurulması )eya değiştirilmesine ilişkin )erilen inşai-yenilik doğurucu/ nitelikte bir karardır. +olayısıyla' =llinois >yalet mahkemesince )erilen

    kararın Bakırköy &. sliye 1icaret ahkemesinde görülmekte olan da)ada kesin delil olarak kullanılabilmesi i(in' bu kararın tanınması gerekmektedir.

    Soru 18. *2,6nın 3akırk'$ :. 2sli$e Ticaret Mahke"esi6nde a%tı0ı daada te"inat$atır"a $=k="l=l=0= &ulun"akta "ıdır) 2%ıkla$ını(. *? Puan,

    -eap  Dabancılık unsuru i(eren da)alarda teminat yatırma yükümlülüğüne ilişkin iki yasaldüzenleme bulunmaktadır. Bunlardan ilki !"#$ m. &5 olup yabancı ger(ek )eya tüzelkişilerin teminat gösterme yükümlülüğünü düzenlemektedir. kincisi ise' 1ürkiye0de mutadmeskeni bulunmayan 1ürk )atandaşlarının teminat gösterme yükümlülüğünü düzenleyen

    "$0nın 5& )d. maddeleridir.

    !"#$ m. &50e göre' 1ürk mahkemelerinde da)a a(an' da)aya katılan )eya icra takibinde bulunan yabancı ger(ek )eya tüzel kişiler' yargılama )e takip giderleriyle karşı tarafın zarar )e ziyanını karşılamak üzere mahkemenin belirleyeceği teminatı göstermek zorundadırlar."$0nın 5&;4Ea maddesinde ise' 1ürkiye0de mutad meskeni olmayan 1ürk )atandaşının da)aa(ması' da)acı yanında da)aya müdahil olarak katılması )eya takip yapması halinde' da)alıtarafın muhtemel yargılama giderlerini karşılamak üzere teminat yatırması gerektiği

     belirtilmiştir.

    ,laya dönecek olursak' da)a a(an -/' (ifte )atandaşlığa sahiptir. Bu )atandaşlıklarından biri

    de 1ürk )atandaşlığıdır. +olayısıyla -/0nın teminat gösterme yükümlülüğünün bulunup bulunmadığı !"#$ m. &50e göre belirlenemeyecektir. ,laydaki )erilerden hareket edecek olursak' da)acı -/ B+0de ikamet etmektedir )e 1ükiye0de mutad meskene sahip değildir.+olayısıyla -/0nın teminat gösterme yükümlülüğünün bulunup bulunmadığı "$ m. 5& )d.hükümlerine göre belirlenecektir.

    1eminat' da)a şartları arasında sayılmıştır -"$ m. 44&/. Bu itibarla "$ m. 5&0teöngörülen teminatın da)anın her aşamasında h*kim tarafından re0sen nazara alınacaktır.

    II. Datanda#lık Hukuku –

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    11/13

    Soru 1. 3a$ *2,6nın T=rk atanda#lı0ından kendi iste0i$le a$rıl"ası "="k=n "=d=r)Eartları ile a%ıkla$ını(. *; puan,

    -eap Bay -/0nın 1ürk )atandaşlığından kendi isteğiyle ayrılması i(in 9(ıkma izni: almasıgerekmektedir. Bay -/0nın (ıkma yoluna baş)urması i(in ergin )e ayırt etme gücüne sahip

    olması gerekmektedir. Buna ek olarak Bay -/' yabancı bir de)let )atandaşlığını kazanmışolmalı )eya kazanacağına ilişkin inandırıcı belirtiler bulunmalıdır. yrıca Bay -/' 1ürkiye0deherhangi bir su( )eya askerlik hizmeti nedeniyle aranan kişilerden olmamalı )e hakkındaherhangi bir mali )eya cezai tahdit bulunmamalıdır.

    Soru /. Tekrar T=rk atanda#ı ol"ak iste$en 3a$ *2,7 T=rk atanda#lı0ını en kola$han!i hukuki $ola &a#urarak ka(ana&ilir) 2%ıkla$ını(. *; puan,

    -eap 1ekrar 1ürk )atandaşı olmak isteyen Bay -/ 1ürk )atandaşlığını en kolay 91ürk )atandaşlığının yeniden kazanılması yoluna: baş)urarak kazanabilir. 1ürk +e)letinden izin

    almak suretiyle )atandaşlıktan (ıkan eski 1ürk )atandaşları' yeniden )atandaşlığa dönmek istemeleri halinde 1ürkiye0de ikamet etme şartı aranmaksızın (işleri Bakanlığının kararı ileyeniden 1ürk )atandaşlığına alınabilirler. ncak 1ürk )atandaşlığına yeniden baş)urmak isteyen kişinin milli gü)enlik bakımından herhangi bir engelinin bulunmaması gerekmektedir.

    Soru 4. T=rki$e -u"huri$eti 2na$asası6nın ??. Maddesinde $er alan AT=rk atanda#lı0ıB kara"ını $oru"la$ını(. Soru$u kendi !'r=#lerini( do0rultusunda7!erek%eli ol"ak ka$dı$la7 '(!=rce ceaplandırını(. 5=(!=n !erek%e$le saunulan her!'r=#e ta" puan erilecektir. *; puan,

    -eap 1ürkiye Kumhuriyeti nayasası0nın FF. maddesinde yer alan 91ürk )atandaşlığı:ka)ramını' kendi görüşleri doğrultusunda' gerek(eli olmak şartıyla' a(ıklayan herkese 2 puan)erilmiştir.

    Soru :. 3a$an *3,6nin T=rki$e6de hukuka u$!un olarak kala&il"esi i%in al"ası !erekeni(nin t=r= e #artları nelerdir) 3elirtini(. *; puan,

    -eap Bayan -B/ ile kamet zni almalıdır. ile ikamet izni' D#$$0un destekleyici sıfatı)erdiği kişilere bağlı olarak kazanılır. D#$$ m. A&;4 uyarınca destekleyici sıfatını' 1ürk )atandaşları' 1L$ m. %5 uyarınca (ıkma izni alarak 1ürk )atandaşlığını kaybeden yabancılar'ikamet izin türlerinden birine sahip yabancılar ile mülteci )e ikincil koruma statüsüne sahipyabancılar haizdir. ile ikamet izni destekleyicinin eşine' kendisinin )eya eşinin erginolmayan (ocuğuna' kendisinin )eya eşinin bağımlı (ocuğuna her defasında % yılı aşmayacak şekilde )erilebilir. "er h*lük*rda destekleyicinin ikamet izni süresini aşamaz. D#$$ m.A20de destekleyicide aranan şartlar sayılmıştır. Bunlar' destekleyicinin toplam gelirinin asgariücretten az olmaması' 1ürkiye0de en az bir yıldır ikamet izniyle kalıyor olması -bu şart (ıkmaizni ile 1ürk )atandaşlığını kaybeden yabancılar i(in aranmaz/ )e aile üyelerinin destekleyiciile birlikte yaşıyor olması )eya birlikte yaşama niyeti taşıması gerekir.

    ,layda Bay -/ (ıkma izni ile 1ürk )atandaşlığından ayrılan bir yabancı olduğu i(indestekleyici sıfatını haizdir. yrıca bu yabancılara bağlı olarak alınacak ikamet izinlerinde'

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    12/13

    1ürkiye0de bir yıldır ikamet ediyor şartı da aranmayacağı i(in' Bayan -B/ eşine bağlı olarak aile ikamet izni alabilir.

    Bu soruda ayrıca kısa dönem ikamet izni yazan öğrencilere de ce)aplarının gerek(eli )ea(ıklamalı olmaları halinde puan )erilmiştir.

    Soru ;. 3a$an *3,6nin T=rki$e6de hukuka u$!un olarak %alı#a&il"esi i%in &a#ur"ası ei(le"esi !ereken hukuki prosed=r= a%ıkla$ını(. *; puan,

    -eap Dabancıların 1ürkiye0de kanunun kendilerine men etmediği işlerde hangi şartlarda(alışabileceği &543 sayılı Dabancıların Malışma zinleri "akkında $anun0da düzenlenmiştir.DM"$ m. & uyarınca 1ürkiye0nin taraf olduğu ikili ya da (ok taraflı sözleşmelerde aksiöngörülmedik(e' yabancıların 1ürkiye0de bağımlı ya da bağımsız (alışmaya başlamak i(inizin almaları gerekmektedir.

    Malışma izni baş)uruları yurtdışından )eya yurti(inden yapılabilir. DM"$ m. 4%0ye göreyurtdışından yapılan baş)urular' baş)uranın bulunduğu ülkedeki 1ürkiye Kumhuriyetikonsolosluklarına yapılır. $onsolosluk bu baş)uruları doğrudan Malışma )e Sosyal Iü)enlik Bakanlığı0na iletir. Bakanlık' ilgili mercilerin de görüşünü alarak DM"$ m. 4& uyarıncakarar )erir. >ğer (alışma izni )erilirse bu aynı zamanda ikamet izni yerine de ge(ecektir.Dabancı (alışma izninde belirtilen süre kadar 1ürkiye0de ikamet edip (alışabilir. yrıcaD#$$ m. 4%-b/ uyarınca (alışma izni alan yabancılar' 1ürkiye0ye girişte )izeden muaf tutulmuşlardır.

    Malışma izni baş)urularının yurti(inden de yapılması mümkündür. ncak bunun i(inyabancının en az F aylık ge(erli bir ikamet izni bulunması )e ikamet izninin süresinin sona

    ermemiş olması gerekir. Baş)uru' yabancı )eya iş)ereni tarafından doğrudan Malışma )eSosyal Iü)enlik Bakanlığı0na yapılır. D#$$ m. %3 uyarınca yurti(inden (alışma izni almışolan yabancıların da (alışma izinleri ikamet izni sayıldığından' (alışma izinleri süresincetekrar ikamet izni almalarına gerek yoktur.

    ,layda Bayan -B/ eşine bağlı olarak aile ikamet izni ile 1ürkiye0de ikamet ettiği i(in bizzat)eya iş)ereni )asıtası ile yurti(inden doğrudan (alışma izni almak üzere Malışma )e SosyalIü)enlik Bakanlığı0na baş)urabilecektir.

    Soru ?. ?;:9 sa$ılı

  • 8/18/2019 Çift-ve-İÖ-Cevap-Anahtarı-möhuk-2015

    13/13

    etkisi olmaz. Ie(ici koruma kapsamında 1ürkiye0de kalış süreleri' ikamet izni i(in ge(işhakkı doğurmaz. Ie(ici korumadan yararlananların 1ürkiye0de (alışabilmeleri i(in (alışmaizni almaları zorunludur. >ğer (alışma izni alırlarsa bu izin ikamet izni yerine ge(memektedir.-Ie(ici $oruma Dönetmeliği m. %?/