Dat Rung Phuong Nam

ÀÊËT RÛÂNG PHÛÚNG NAM 1

http://ebooks.vdcmedia.com

MUÅC LUÅC

1. XOÁM CHÚÅ NHOÃ, MÖÅT VUÂNG QUÏ XA LAÅ .......................................................................3

2. TRONG TÛÃU QUAÁN .......................................................................................................12

3. ÖNG LAÄO BAÁN RÙÆN .......................................................................................................30

4. ÀÏM KINH KHUÃNG .......................................................................................................40

5. ÖN LAÅI NGAÂY CUÄ...........................................................................................................55

6. BÛÚÁC ÀÊÌU CUÖÅC SÖËNG PHIÏU LÛU ..........................................................................68

7. GIA ÀÒNH BÖË NUÖI TÖI................................................................................................80

8. ÀI CÊU RÙÆN ...................................................................................................................87

9. ÀI LÊËY MÊÅT ...................................................................................................................97

10. TRONG LÏÌU NGÛÚÂI ÀAÂN ÖNG CÖ ÀÖÅC GIÛÄA RÛÂNG ............................................. 105

11. RÛÂNG CHAÁY............................................................................................................... 112

12. CHAÅM TRAÁN VÚÁI HÖÍ ................................................................................................. 116

13. CAÁI CHÏËT CUÃA VOÄ TOÂNG.......................................................................................... 123

14. MUÄI TÏN THUÂ............................................................................................................ 134

15. PHÛÚÂNG SÙN CAÁ SÊËU .............................................................................................. 141

16. QUA SROÁC MIÏN ....................................................................................................... 153

17. SÊN CHIM .................................................................................................................. 160

18. RÛÂNG ÀÛÚÁC CAÂ MAU ............................................................................................... 166

19. DU KÑCH TRONG RÛÂNG............................................................................................ 177

20. LÏN ÀÛÚÂNG CHIÏËN ÀÊËU ......................................................................................... 188

Àoaân Gioãi 2


Ra möåt bûúác àaâng, hoåc möåt saâng khön

(Ngaån ngûä)



1. XOÁM CHÚÅ NHOÃ, MÖÅT VUÂNG QUÏ XA LAÅ

"Coá leä tûâ höm bûúác lïn xoám chúå naây, mònh àaä bùæt àêìu cuöåc söëng lûu laåc röìi chùng?" Nhûäng àïm giêåt mònh thûác giêëc, nùçm nghe tiïëng gioá rñt thï lûúng tûâ caác caánh àöìng xa möng quaånh vaâ lùæng nghe tiïëng nûúác chaãy aâo aâo dûúái chên cêìu nûúác bùæc ra con kïnh thùèng tùæp chaåy daâi vö têån trûúác ngöi chúå naây, töi vêîn thûúâng vú vêín nghô nhû vêåy. Töi laåc túái xoám chúå naây, tñnh ra àaä coá hún nûãa thaáng. Möåt buöíi töëi, àoaân thuyïìn vêån taãi quên lûúng cuãa uãy ban khaáng chiïën Nam Böå àöî laåi àêy. Anh hoåc sinh trûúâng cö-le, ngûúâi trong ban tiïëp tïë àaä cho töi theo thuyïìn tûâ Hêåu Giang àïën àêy, baão töi:

“Chó gheá laåi àöå nûãa giúâ cho caác chuá lïn chúå mua thûác ùn. Coá muöën lïn búâ khöng? "

Töi lùæc àêìu. Anh beân vöî vai töi, cûúâi lúán: “Vêåy thò töët quaá. Ngöìi trïn mui ngoá lïn búâ chúi cuäng àûúåc.

Tröng chûâng àöì àaåc, em nheá!" Anh lêìn theo àoân àaâi bùæc sang möåt chiïëc thuyïìn khaác, vaâ leå

laâng nhû con soác, co ngûúâi treâo qua be mêëy chiïëc tam baãn, mêëy chiïëc xuöìng nhoã cuãa nhûäng ngûúâi ài chúå àêåu ken doåc theo bïën röìi nhaãy phoác lïn búâ.

- Àûâng ài àêu nheá! Uöëng caâ-phï xong anh seä xuöëng cho chuá maây caái baánh!

Anh xöëc khêíu suáng mö-de àeo bïn höng, vêîy vêîy töi vaâ rûúán hai chên, cöë noái thêåt to àïí cho töi nghe thêëy.

- Röìi! Nghe röìi... Anh cûá ài ài! Töi bùæc tay lïn möìm àaáp laåi. Töi ngöìi àong àûa hai chên trïn

chiïëc mui thuyïìn chúã gaåo ngoáng lïn chúå. Àeân mùng-söng trong caác hiïåu buön, caác tiïåm ùn cuãa ngûúâi Hoa kiïìu thùæp lïn saáng rûåc. Chöî khoaãng sên röång, nhûäng ngûúâi àaân baâ nöng dên mùåc quêìn aáo baâ ba àen, khùn rùçn àen vùæt cheáo qua vai ngöìi xïëp tûâng daäy daâi sau nhûäng chiïëc cêìn xeá to tûúáng, nhûäng chiïëc thuáng àûång àêìy ùæp khöng tröng roä vaâ khöng biïët àoá laâ thûác gò maâ hoå mang ra chúå baán.

Àoaân Gioãi 4


Möîi ngûúâi baán haâng àïìu thùæp möåt ngoån àeân con úã chöî mònh ngöìi. Vaâ nhûäng ngûúâi ài chúå, cuäng coá nhiïìu ngûúâi cêìm theo trïn tay möåt ngoån àeân. Àeân ngûúâi mua, àeân ngûúâi baán cûá nhû sao sa. Tûâ trong àaám ngûúâi öìn aâo vaâ nhûäng aánh lûãa àeân luön luön di àöång úã tñt chöî cuöëi chúå, böîng nöíi lïn böën àêìu ngoån àuöëc chaáy àoã rûåc cuâng vúái tiïëng tröëng, tiïëng thanh la khua rung döìn dêåp.

- Haát Sún Àöng, chuáng maây úi! - Laåi coi con beá nhaâo voâng lûãa ài! - Mau lïn, chuáng maây úi! Boån con nñt tûâ khùæp caác ngoä ngaách, tûâ trong caác chöî töëi, tûâ

dûúái thuyïìn, dûúái xuöìng treâo lïn, ba chên böën cùèng reo hoâ chaåy vïì chöî àaám haát rong. Tûå nhiïn hai chên töi cuäng ngûáa ngaáy muöën tuön theo. Àaä bùæt àêìu nghe tiïëng i ö cuãa ngûúâi Khaách maäi voä giúái thiïåu caác mön trònh diïîn, vaâ tiïëng vöî tay hoan hö cuãa àaám ngûúâi xem vêy quanh. Töi kiïîng chên lïn coi hoå laâm gò àùçng êëy. Xa quaá, chó thêëy àêìu ngûúâi lö nhö vaâ möîi luác laåi nghe tiïëng cûúâi khoaái traá dêåy lïn. "Lêu nay mònh xem chaán röìi. Coân laå gò caái thûá troâ êëy!" Töi tûå nhuã thêìm nhû vêåy vaâ khinh khónh nhòn vïì àaám ngûúâi huyïn naáo àïí neán sûå thöi thuác cûá döìn tröëng trong ngûåc.

- Thùçng An coân ngöìi àêëy khöng? Baác taâi cöng giaâ cêìm xêu thõt vaâ möåt múá rau caãi vûâa bûúác lïn

àoân àaâi vûâa hoãi gioång öìm öìm. - Chaáu coân àêy, baác úi! Töi vöåi àaáp, buång húi raåo rûåc. - Neâ, maâ maây muöën coi haát Sún Àöng khöng? Baác laåi hoãi. - Caác anh baão chaáu úã àêy coi chûâng thuyïìn. Baác taâi cöng vûát xêu thõt vaâo caái röí, vùån lûng uöën xûúng söëng

nghe rùæc rùæc, húi thúã nùåc nöìng muâi rûúåu. - Maây àaä ùn thõt nai xaâo caãi röî chûa? Saáng mai tao cho maây

nñch möåt trêån, phaãi biïët nhaá! Röìi baác cûúâi lúán:



- Tao ài àaä khùæp ngoån nguöìn söng laåch maâ chûa thêëy ai mêåp nhû con meå chuã quaán naây. Noá roát luön cho tao nùm ly rûúåu tùm böìng mùæt thoã maâ khöng nhïíu ra ngoaâi möåt gioåt chûá!

- Baác coá lïn chúå uöëng caâ-phï khöng? Töi hoãi. - Tao maâ caâ-phï caâ phaáo gò mêåy? ÚÂ, maâ caác chaã àang laâm caâ-

phï trong caái quaán chöî àaám haát Sún Àöng àoá! Thöi, coá tao úã àêy röìi. Cho maây lïn chúå chúi möåt laát. Nhúá àûúâng trúã xuöëng bïën khöng? Àûâng coá ài àêu xa, coi chûâng laåc.

Trúâi úi, möåt thùçng beá tûâ loåt loâng meå àïën giúâ söëng úã thaânh phöë nhû töi maâ coá thïí laåc trong caái chúå nhoã xûá quï naây. Töi cûúâi thêìm trong töëi, tûâ trïn mui gieo ngûúâi nhaãy àöåp xuöëng saåp thuyïìn.

- Cûúâi gò àoá mêåy, An? Baác nhûúáng mùæt hoãi töi. - Khöng. Chaáu coá cûúâi gò àêu? - Böå maây tûúãng tao say haã? Tao coân thêëy caái böng bêìn tröi

giûäa kïnh kia nhaá!... Chaâ, nûúác giêåt roâng röìi. - Chaáu lïn àêy, baác aå! Khöng chúâ nghe baác ûâ, thoaáng caái, töi àaä àùåt chên túái búâ.

Chao öi! Chúå gò maâ laå luâng thïë naây? Böå Têy sùæp àaánh túái núi, nïn ngûúâi ta àem vûúân baách thuá ra phaát maäi hay sao!

Möåt con ba ba to gêìn bùçng caái nong, àùåt lêåt ngûãa, cûá ngoå nguêåy búi búi böën chên trûúác öng cuå giaâ ngöìi lim dim àöi mùæt. Nhûäng con ruâa vaâng to gêìn bùçng caái tö, àïìu tùm tùæp, nhû àöí úã cuâng möåt khuön ra, nùçm ruåt cöí trong mêëy chiïëc gioã cêìn xeá. Àêy laâ möåt con nai ngûúâi ta vûâa xeã thõt ra baán, caái thuã coân nguyïn chûa löåt da baây giûäa àöëng thõt àoã hoãn trïn möåt têëm laá trêìm. Cua biïín cuäng coá, ïëch cuäng coá, nghïu soâ cuäng coá. Coân caá töm thò nhiïìu lùæm, àuã caác loaåi caá töm, khöng kïí xiïët. Töi bûúác thïm mêëy bûúác, qua nhûäng àöëng traái khoám chñn vaâng toãa thúm muâi mêåt, thêëy hai con truát nùçm khoanh, vaãy xïëp laåi nhû nhûäng àöìng haâo lêëp laánh. Coá tiïëng chim gò möí nhau kïu quang quaác trong chiïëc löìng keäm chöî töëi töëi: ngoån àeân vûâa bõ caánh chim àaánh nhau quaåt tùæt, vaâ ngûúâi chuã baán chûa kõp thùæp lïn. Möåt chuá khó con cûá nhaãy qua nhaãy laåi lia lõa, chúân vúân treâo lïn àöëng bñ ngö. Thêëy töi ài qua, noá nhe rùng kheåc kheåc, ngoá töi röìi quay laåi nhoâm ngûúâi chuã, dûúâng nhû muöën

Àoaân Gioãi 6


baão töi hoãi giuâm taåi sao caái laäo rêåm rêu kia khöng thaã möëi dêy xñch cöí ra àïí noá àûúåc tûå do ài chúi nhû töi... Àùçng chöî àaám haát rong, möåt traâng phaáo nöíi lïn vang dêåy. Töi chùèng coân têm trñ àêu maâ nhòn ngoá chung quanh nûäa. Töi laåi ba chên böën cùèng nhùæm mùæt nhùæm muäi lao vïì phña tiïëng öìn aâo àang coá möåt sûác cuöën huát khöng cûúäng àûúåc. "Mònh chó coi möåt chuát thöi!" Töi nghô buång vaâ àûa mùæt nhòn vaâo trong ngöi quaán caâ-phï nhoã nuáp dûúái taân cêy baä àêåu chöm chöím nhûäng gai. Caái lûng guâ cuãa anh hoåc sinh trûúâng cö-le lêëp loá qua vai nhûäng ngûúâi dên quên tûå vïå àöåi noán bùçng röång vaânh thaã trïî sau gaáy. Töi muöën baáo cho anh biïët töi àaä lïn àêy, nhûng buång phên vên:

“Lúä aãnh baão xuöëng thuyïìn thò sao?... ÛÂ, maâ mònh chó cêìn coi qua möåt chuát thöi maâ!".

- Chen àêu maâ chen dûä vêåy haã? Möåt thùçng beá luân luân, beáo uåc õch, trúån mùæt hñch khuyãu tay

vaâo höng töi. - Cho tao coi möåt chuát maâ! Nghe töi noái bùçng möåt gioång nhûúâng nhõn, thùçng beá tûác thúâi

neáp ngûúâi qua àïí cho töi laách vaâo, röìi noá nhe rùng cûúâi laâm nhû töi vúái noá àaä quen tûâ höìi naâo.

- Maây múái túái aâ? Höìi naäy vûâa diïîn troâ hai con khó keáo xe mï lùæm!

- ÛÂ, mònh múái túái! Töi àaáp cho coá àaáp, khöng coân chuá yá nghe noá kïí nhûäng gò bïn

tai nûäa. Ngûúâi khaách maäi voä mùåc quêìn aáo cheän maâu àen àaä baán qua möåt lûúåt thuöëc cao, bùæt àêìu giúái thiïåu tiïët muåc "Em beá mûúâi tuöíi nhaâo qua voâng lûãa".

- Troâ naây àïm qua coá diïîn röìi. Khöng thïí taã àûúåc maâ! Thùçng beá luân luân beáo uåc õch laåi ró tai töi, gioång àêìy tûå haâo vïì

caái chuyïån noá àaä àûúåc xem trûúác töi. Möåt em beá gaái mùåc böå quêìn aáo bùçng xa tanh maâu àoã, toác tïët quaã àaâo, mang àöi haâi vaãi àen bûúác ra, cuái chaâo khaán giaã. Chiïëc voâng sùæt quêën gieã têím dêìu löìng giûäa möåt khung göî hònh chûä nhêåt, dûång àûáng cúä ngang têìm mùæt töi, baây giûäa hiïån trûúâng. Dûát loaåt vöî tay chung quanh, ngûúâi Khaách giaâ cêìm ngoån àuöëc chêm vaâo chiïëc voâng quêën gieã. Tûác thúâi möåt vêìng lûãa hònh troân nhû chiïëc baánh xe lûãa cuãa Na-tra phûåc



chaáy vuâ vuâ. Em beá laåi nghiïng àêìu chaâo moåi ngûúâi röìi duán chên möåt caái, chaåy túái ba bûúác gieo mònh nhû möåt con thoi bay qua voâng lûãa. Mùæt töi hoa lïn, chó coân thêëy caái boáng àoá lao qua lao laåi xuyïn ngang vêìng lûãa, vaâ hai tai töi uâ ài vò tiïëng reo hoâ, tiïëng vöî tay vang dêåy.

- Àïm qua, noá nhaâo saáu lêìn maâ bûäa nay noá tùng lïn túái taám lêìn! Maây thêëy ghï chûa?

Thùçng beá luân luân beáo uåc õch laåi hñch töi, vïnh mùåt noái. Trong luác ngûúâi Khaách cêìm mêëy chai rûúåu thuöëc ài voâng quanh chaâo haâng thò em beá vûâa àûáng thúã vûâa àûa hai baân tay nhoã phuãi phuãi nhûäng súåi toác chaáy trûúác traán. Dûúâng nhû àïm nay söë thuöëc baán àûúåc ñt oãi quaá. Ngûúâi Khaách mùåt buöìn buöìn, àùåt mêëy chai rûúåu thuöëc lïn caái rûúng lúán maâu àen, cöë laâm ra veã tûúi tónh:

- Öng baâ cö baác xem xong troâ naây, röìi hùéng mua giuâm sau cuäng àûúåc. Hêìy! Taã löì lïn...

Tiïëng tröëng, tiïëng thanh la laåi khua rung döìn dêåp. Öng ta cêìm möåt nùæm dao con saáng loaáng tung lïn bùæt tûâng chiïëc möåt, röìi lêìn lûúåt cùæm têët caã mûúâi hai con dao êëy vaâo nhûäng khe húã àuåc trong caái voâng sùæt coân àang rûâng rûåc lûãa. Nhûäng muäi dao nhoån hònh laá truác àaâo lêëp laánh aánh theáp trùæng xanh tua tuãa chôa ngûúåc vaâo trong, caâng laâm thu heåp caái khoaãng troân ban naäy vûâa àuã möåt thên mònh ngûúâi chui qua. Ngûúâi Khaách liïëc nhòn mêëy ngûúâi àaánh tröëng àaánh thanh la, ra hiïåu ngûâng tay. Öng ta nhûúáng mùæt heát lïn möåt tiïëng, ruâng mònh thu ngûúâi laåi, vaâ lêåp tûác duán chên bay qua giûäa nhûäng muäi dao tua tuãa. Töi nhùæm mùæt laåi. Trúâi úi! Chó nhñch ra möåt phên, bêët cûá úã phña naâo thò nhûäng muäi dao sùæc nhoån nhû gûúm kia cuäng àêm xoác luát vaâo da thõt. Öng ta lao ài lao laåi ba lêìn nhû vêåy, maâ tröng sùæc mùåt vaâ húi thúã khöng chuát biïën àöíi.

- Ngûúâi lúán laâm khöng hay. Em beá laâm múái hay! Ngûúâi khaách vung tay giúái thiïåu. Em beá gaái bûúác ra, nghiïng

àêìu chaâo moåi ngûúâi. Hai baân chên ài àöi haâi vaãi àen nhoã xñu khúãi àöång giêîm lïn giêîm xuöëng möåt chöî trïn mùåt àêët lúãm chúãm nhûäng hoân cuöåi. Töi höìi höåp quaá. Àöi möi em beá run run. Roä raâng laâ noá àang cöë trêën tônh trûúác phuát biïíu diïîn caái troâ vö cuâng nguy hiïím naây!

- Coá ba úã àêy, con!

Àoaân Gioãi 8


Ngûúâi Khaách noái bùçng gioång khuyïën khñch vui veã, nhûng cùåp mùæt öng ta tröng nghiïm nghõ àaáng súå. Em beá tûác thúâi heát lïn möåt tiïëng nhû böë, duán chên bay xuyïn qua giûäa voâng dao rûåc chaáy. Chung quanh im phùng phùæc. Moåi ngûúâi khöng kõp vöî tay. Coá leä vò sûå thaán phuåc cuâng vúái nöîi lo súå thay cho em beá cuâng möåt luác êåp vaâo laâm choaáng ngúåp moåi traái tim ngûúâi. Em beá lao qua voâng dao lêìn thûá nhêët, rêët dïî daâng. Em laåi mñm möi lao qua lêìn thûá hai. Àïën lêìn thûá ba, thò tiïëng theát kinh hoaâng cuãa nhûäng ngûúâi xem nöíi lïn chung quanh choái tai töi. Em beá àaä ngaä böí xuöëng, baân chên phaãi mùæc vaâo möåt muäi dao. Ngûúâi xem chaåy uâa vaâo. Öng Khaách giaâ öm ngang lûng con gúä chiïëc haâi àen ra khoãi muäi dao. Möåt doâng maáu àoã tûâ trong vïët thûúng baân chên em beá tuön ra nhû suöëi.

- Khöng hïì gò maâ! Daán möåt laá thuöëc cao, khoãi ngay thöi! Öng Khaách vûâa noái vûâa rùæc möåt ñt thuöëc cêìm maáu maâu àen

àïí haân miïång vïët thûúng, vaâ trao àûáa con gaái cho möåt baâ xêím vaác àûa xuöëng chiïëc thuyïìn àêåu trong möåt con mûúng gêìn àêëy. Boån treã nhoã uân uân chen lêën chaåy theo coi. Mùåc dêìu àaám haát vêîn tiïëp tuåc biïíu diïîn, nhûng töi khöng coân loâng daå naâo xem nûäa. Töi cuäng chaåy theo àaám treã, lêìn xuöëng meá nûúác àûáng ngoá vaâo thuyïìn. Em beá ngöìi tûåa lûng vaâo mui, àöi mùæt to àen lay laáy nhòn xuöëng vïët thûúng trïn mu baân chên àaä àûúåc boá möåt laá thuöëc cao. Khöng thêëy maáu chaãy nûäa. Nhûng baân chên cûá run run, lêu lêu laåi giêåt möåt caái, khiïën em phaãi nhùæm mùæt laåi. Baâ xêím cêìm ngoån àeân soi vaâo chên con, troâng mùæt àoã hoe.

- Con coá àau lùæm khöng, con? Em beá nhùæm nghiïìn mùæt, hai baân tay boáp chùåt trïn öëng

chên, lùæc lùæc àêìu. Möåt gioåt nûúác mùæt ngûúâi meå rúi xuöëng baân chên nhoã cuãa àûáa con àau. Em beá múã choaâng mùæt ra, höët hoaãng nhòn meå, nhû vûâa bõ möåt gioåt nûúác söi rúi truáng vaâo chên.

- Khöng coá laâm sao àêu, maá aâ? Buöët buöët möåt tñ thöi! Vûâa noái, cö beá vûâa quúâ tay öm ngang lûng meå vaâ cöë nhoeãn

cûúâi cho meå yïn loâng. Nhûng sau àoá möåt chöëc, em laåi nhùæm mùæt laåi. Mêëy gioåt möì höi rõn rõn tûúm ra trïn vêìng traán nhoã. Töi biïët chùæc rùçng em beá àang àau lùæm.

Töi khöng daám àûáng nhòn nûäa, beân trúã lïn chúå. Bêëy giúâ, àaám haát cuäng vûâa tan. Töi sûåc nhúá ra laâ mònh àaä ài lêu quaá. Töi liïìn chaåy vaâo quaán caâ-phï. Khöng thêëy anh hoåc sinh cö-le àêu. Töi



nhùçm hûúáng àêìu ngoån cêy baâng khö, chaåy möåt maåch vïì. Àoaân thuyïìn vêån taãi quên lûúng khöng coân chiïëc naâo àêåu úã àoá nûäa. Töi chaåy doåc theo bïën chúå möåt quaäng, hy voång hoå vûâa rúâi ài, mònh coân coá thïí àuöíi theo kõp. Trúâi töëi quaá. Lûãa àeân trïn söng dêìn dêìn thûa thúát. Chúå cuäng àaä tan röìi. Töi treâo lïn möåt àöëng gaåch, àûáng ngoáng theo laân nûúác lêëp loaáng aánh sao xuöi xuöi trïn doâng kïnh khöng biïët chaãy vïì àêu. Möåt ngûúâi àaân baâ quaãy àöi thuâng xuöëng bïën lêëy nûúác, àûáng laåi nhòn töi höìi lêu, röìi hoãi:

- Nhoã! Phaãi maây úã trong àoaân thuyïìn vêån taãi khöng? - Daå, phaãi! Töi vöåi àaáp, buång húi mûâng - Hoå ài àêu röìi, dò? - Trúâi úi! Maây ài àêu maâ hoå tòm maây khùæp caã chúå? Hoå ài röìi.

Ài tûâ taám hoaánh naâo röìi! Nhöí saâo tûâ höìi nûúác múái roâng. Vaâ ngûúâi àaân baâ cheáp miïång: - Chaâ, dûúâng nhû hoå àûúåc lïånh ài ngay hay sao êëy. Gêëp lùæm

thò phaãi? - Dò coá nghe noái hoå ài àêu khöng? Töi laåi hoãi laåi. - Chuyïån quên sûå maâ, biïët sao àûúåc! Thïë maây cuäng khöng

biïët aâ? Hoå khöng noái vúái maây aâ? - Khöng, dò aå! - Maây coá ba maá, anh em gò trïn thuyïìn khöng? - Khöng. Chaáu ài quaá giang thöi. Ngûúâi àaân baâ chaânh möi ra, daâi gioång: - Thaão naâo! ... Ngûúâi ta coá viïåc cuãa ngûúâi ta chûá. Ai baão cûá

ham chúi, ài nhûäng àêu! Ngûúâi àaân baâ khöng noái gò nûäa, lùèng lùång xuöëng bïën gaánh

nûúác lïn chúå. Tûå nhiïn töi thêëy trong loâng rûng rûng muöën khoác... Ban ngaây töi tha thêín ài doåc theo bïën, mong coá gùåp ngûúâi naâo quen trong àoaân thuyïìn vêån taãi quên lûúng trúã laåi àêy khöng. Ban àïm, töi vaâo nguã trong chúå, chui dûúái gêìm möåt thúát baán thõt lúån cuãa ngûúâi Hoa kiïìu. Nhûäng ngûúâi àaân baâ trong chúå goåi töi laâ thùçng beá taãn cû. Nghe àêu höìi thaáng trûúác, chúå naây chó hoåp buöíi saáng.

Àoaân Gioãi 10


Hún thaáng nay, chúå nhoám suöët ngaây, coá àïm maäi àïën chñn mûúâi giúâ khuya múái tan. Ngûúâi taãn cû úã caác vuâng trïn àöí xuöëng uân uân nhû nûúác. Mùåt nûúác doâng kïnh khöng mêëy luác ngúát tiïëng khua àöång maái cheâo. Caái chúå con nùçm trïn ngaä ba kïnh cuãa xûá laâng quï heão laánh naây trúã nïn àöng vui nhöån nhõp nhû möåt trêën nhoã. Ngûúâi tûâ Saâi Goân chaåy xuöëng túái àêy cuäng coá. Ngûúâi vuâng Tiïìn Giang, Hêåu Giang cuäng coá. Nhiïìu con muå àaân baâ mùåc aáo luåa trùæng bö-àï, che duâ àêìm, nuáng na nuáng nñnh reán bûúác ài lïn chúå, mùæt cûá ngoá xuöëng chên deáp xùng-àan, súå buân àêët vêëy bêín quêìn. Tiïìn baåc àûång nûát vñ, nhûng mua gò cuäng chï oãng chï eo, traã giaá reã maåt. Töi chó nghe hoå than phiïìn vúái nhau rùçng:

“Lñnh mònh dúã quaá, khöng chùån nöíi Têy", rùçng "chaåy vaâo àêy khöng coá nûúác àaá uöëng, khöng coá nûúác ngoåt tùæm". Thêëy töi laãng vaãng àïën gêìn chöî thuyïìn hoå, hoå nhòn choâng choåc vaâo töi, böå nhû muöën ùn thõt:

“Ài, ài, thùçng nhoã. Moâ mêîm toan ùn cùæp haã?" Töi ûác àïën muöën khoác. Coá ai quen, gùåp töi bêy giúâ cuäng khöng nhêån ra töi nûäa àêu. Ngöìi boá göëi trïn cêìu nhòn xuöëng nûúác, chñnh töi cuäng khoá nhêån ra mònh trong caái hònh thuâ quaái dõ naây. Toác töi àaä moåc daâi gêìn phuã gaáy, hai quêìng mùæt hoäm sêu, cöí gêìy nhom nhû cöí coâ ma. Chiïëc aáo veát-töng bùçng ka-ki trùæng cuãa anh hoåc sinh cö-le cho töi, giúâ àêy àaä biïën thaânh maâu chaáo loâng, vaåt aáo phuã xuöëng têån göëi, cûá kïu loaåt xoaåt theo möîi bûúác ài. Coân chiïëc quêìn àuâi bùçng vaãi àen cuãa töi thò baåc phïëch ra, hai öëng raách te tua nhû bõ caá chöët róa. Ai nhúâ viïåc gò, töi cuäng giuáp. Mêëy thñm baán caá nhúâ töi khiïng thuáng muãng, xaách nûúác cho hoå thay nûúác röång caá.

- Em beá! Vaác cho qua boá mña ài! - Em beá! Àöåi thuáng töm lïn chúå giuáp dò ài! - Nhoã! Nhoã! Chaåy xuöëng meá kïnh cùæm laåi cêy saâo cuãa dò sùæp

tröi kia! Keã cho töi nùæm xöi, ngûúâi cho töi goái bùæp. Khöng ai biïët töi tûâ

àêu tröi giaåt túái. Ngaây naâo töi cuäng taåt qua trûúác ngöi quaán rûúåu möåt lêìn. Biïët àêu baác taâi cöng giaâ höm noå chùèng qua ngang maâ gheá laåi àêy? Nhûäng ngaây àêìu muâa mûa nùm 1946 cûá ò aåch nùång nïì lï ài tûâng bûúác khoá khùn nhû ngûúâi àaân baâ sùæp úã cûä cûá trúã daå maäi maâ vêîn chûa àeã àûúåc. úã caái vuâng nûúác mùån miïìn têy Nam Böå naây, ngûúâi ta mong mûa nhû boån treã con chuáng töi mong meå vïì chúå. Mûa coá nûúác ngoåt uöëng, coá nûúác caây bûâa, nhûng àiïìu quan troång



nhêët trûúác mùæt, laâ mûa coá thïí laâm chêåm bûúác cuãa àõch trong caác cuöåc tiïën cöng, gêy trúã ngaåi cho chuáng trïn caác neão àûúâng haânh quên vò trún trûúåt, sònh lêìy. Trúâi caâng sùæp mûa thò caâng oi bûác khoá chõu. Ban ngaây, mùåt trúâi àöí nùæng chang chang, noáng nhû giöåi lûãa. Chó khi àïm àïën múái coá àöi chuát gioá lao xao tûâ hûúáng võnh Thaái Lan thöíi túái. Thûúâng thûúâng, àïm naâo ngûúâi trong chúå cuäng xaách chiïëu ra ngöìi doåc búâ kïnh hoáng maát, coi thuyïìn taãn cû vaâ thuyïìn chúã Cöång hoâa vïå binh tûâ maån trïn trêíy xuöëng. Quaán rûúåu dò Tû Beáo laâ núi tuå hoåp nhûäng ngûúâi thûác khuya nhêët, coá khi àïën möåt hai giúâ saáng haäy coân àoã àeân vaâ ran tiïëng noái cûúâi.

Àoaân Gioãi 12


2. TRONG TÛÃU QUAÁN

Töi thûúâng lên la àïën quaán dò Tû Beáo, búãi lyá do mong gùåp ngûúâi quen. Nhûng coân möåt leä khaác nûäa, laâ úã àoá, töi coá thïí nghe àuã moåi thûá chuyïån trïn àúâi. Viïåc gò vûâa xaãy ra úã bêët cûá xoá heãm naâo quanh chúå, lêåp tûác trong quaán dò Tû Beáo moåi ngûúâi biïët ngay. Tûâ nhûäng tin tûác noáng höíi úã mùåt trêån Vaâm Xaáng nhû "... möåt chiïën sô ta bõ thûúng, khuác ruöåt loâi ra, anh lêëy tay nheát vaâo, khöng rïn möåt tiïëng", cho àïën chuyïån "öng Töí sû Böì àïì truyïìn daåy pheáp maâu cho Tïì Thiïn Àaåi Thaánh nhû thïë naâo..." töi àïìu coá thïí nghe àûúåc úã àêy. Àoá laâ möåt ngöi quaán nhoã xïåch xaåc, tröëng trûúác tröëng sau, cêët dûåa bïn búâ kïnh dûúái boáng möåt cêy gaáo cöí thuå. Maái laá raách thuãng löî chöî, ban ngaây nùæng soi xuöëng mùåt chiïëc baân daâi, thaã nhûäng boáng trûáng võt xuöëng bïn mêm ngûúâi ngöìi nhêåu, vaâ ban àïm, ngûúâi ta coá thïí uöëng caã möåt vò sao xanh rúi trong loâng cöëc. Quaán rûúåu dò Tû Beáo nöíi tiïëng vïì thûá rûúåu tùm ngoåt gioång, phaãng phêët muâi chaáy khï nöìi maâ khöng nhaâ naâo cêët àûúåc, vïì taâi xaâo nêëu caác moán thõt rûâng maâ caác laäo giaâ tñnh hay böng pheâng àaä nûác núã khen rùçng "nhùæm xong möåt miïëng, thêëy ngûúâi phêën hûáng, treã traáng ra ngay". Nhiïìu ngûúâi tin nhû vêåy. Chûá nhû töi, töi nghô rùçng nhûäng ngûúâi lui túái núi àêy laâ búãi tûå thoái quen cöë hûäu cuãa hoå. Maâ baâ chuã quaán vöën laâ möåt ngûúâi àaäi böi xúãi lúãi, khöng bao giúâ àïí phêåt loâng bêët cûá möåt öng khaách naâo duâ khoá tñnh àïën àêu. Duy chó coá möåt àiïìu maâ ai cuäng biïët nhûng cuäng chùèng ai noái ra, laâ trong sûå dïî daäi haâo phoáng cuãa baâ ta, duâ thïë naâo thò thïë, möåt àöìng xu cuäng khöng loåt àûúåc qua caánh tay nhúân nhêîy boáng múä cuãa baâ, vò baâ khöng àïí mònh chõu thiïåt vúái ai bao giúâ. Chùèng vêåy maâ möåt höm, baâ ta àaä baão töi:

“Tao thêëy maây söëng höím raây úã chúå naây nhû con choá hoang. Töåi quaá! Vïì àêy maâ úã, tiïëp giuáp tao viïåc vùåt trong quaán. Maây seä tha höì ùn, tha höì uöëng. Coân nhû cöng xaá..."

Baâ ta im lùång möåt luác, suåt sõt muäi:



“Noái chuyïån cöng xaá, hoáa ra chaáu úã àúå cho dò sao? Dò coá möåt thên möåt mònh. Dò coi chaáu nhû con thöi. Meå con maâ tñnh chuyïån tiïìn baåc thò coân ra caái nghôa gò!"

Töi àûáng lùång ài möåt luác lêu, baâng hoaâng khöng biïët àaáp ra sao. Trûúác mùæt töi, doâng kïnh xanh ngùæt lùång leä chaåy huát vaâo chên trúâi. Möåt caánh buöìm nhoã xñu böìng bïình trïn khoái nûúác, úã möåt núi naâo xa lùæm, àöi khi khöng tröng roä, dûúâng nûãa thûåc nûãa hû. Quay nhòn vïì hûúáng quï nhaâ, chó thêëy mêy trúâi àuân cao nhû nuái. Ngaây mai töi seä ài vïì àêu, söëng ra sao, töi chûa biïët. Töi chùèng úã àêy thò coân úã àêu nûäa? Töi gêåt àêìu chùèng nghô ngúåi gò.

- Vêng. Chaáu seä úã àêy vúái dò! Töi trúã thaânh thùçng nhoã hêìu rûúåu trong quaán dò Tû Beáo bùæt

àêìu tûâ höm àoá. - Cêìm haâo baåc àêy, ra chúå maâ cùæt toác ngay ài! Baâ ta vûâa truyïìn lïånh cho töi, vûâa thaáo mêëy cêy kim bùng

caâi miïång tuái aáo chñch àûa lïn ngêåm ngang möìm, vaâ moác tûâ trong miïång tuái thêm àen vò bêín múä ra möåt nùæm giêëy baåc, nhùåt möåt túâ haâo giuái vaâo tay töi. Khi töi cùæt toác xong, trúã vïì quaán thò thêëy baâ ta luái huái ngöìi khêu bïn chiïëc röí may.

- Laåi ûúám thûã caái quêìn àuâi coi naâo. Dò khêu cho maây àêëy. Baâ ta àûáng dêåy, cêìm maãnh luåa àen vûâa cùæt ra tûâ öëng quêìn

daâi cuä cuãa baâ, chó cêìn khêu möåt àûúâng lûng vaâ möåt àûúâng khoeát àaáy laâ thaânh möåt chiïëc quêìn àuâi. Töi mùåc thûã, thêëy haäy coân quaá röång.

- Cêìm baánh xaâ-phoâng thúm cuãa dò, xuöëng bïën tùæm ài. Röìi lïn maâ mùåc quêìn múái, con!

Baâ ta ngoåt ngaâo baão töi. Baâ ta noái vúái töi rêët ñt, lúâi leä dõu daâng, nhûng möîi cêu laâ möåt mïånh lïånh. Sau khi tùæm rûãa xong, töi vöåi mùåc chiïëc quêìn luåa àen ngùæn vaâo. Baâ ta ngöìi nheo mùæt, cûúâi laâm rung rung hai taãng múä cuãa àöi goâ maá boáng nhêîy, ngùæm töi höìi lêu.

- Tûúm àa! Saåch seä thúm tho nhû vêåy múái coá thïí hêìu khaách àûúåc. Chûá àûáng gêìn ngûúâi ta maâ höi nhû cuá thò hoå goä chai lïn àêìu biïët khöng? Maâ tröng maây mùåt muäi cuäng saáng laáng àêëy. Coá chûä nghôa gò boã tuái khöng?

- Daå, chaáu àaä àöî xeáp-phi-ca thaáng saáu nùm ngoaái.

Àoaân Gioãi 14


- Thiïåt chûá? Trúâi, thùçng naây gioãi àa! Múái mûúâi böën mûúâi lùm tuöíi maâ àöî phi-ca thò gioãi lùæm. ÚÂ, höìi tao coân con gaái, coá möåt öng giaáo phi-ca chuá yá àïën tao, nhûng duyïn trúâi khöng àõnh. Chaâ, ngaây xûa àöî phi-ca laâ àaä nïn öng noå öng kia röìi. Khöí cho maây, gùåp thúâi buöíi loaån ly!... Thïë ba maá chaáu àêu?

- Daå, úã xa lùæm! Töi àaáp caách miïîn cûúäng. Thêëy töi khöng muöën noái, baâ ta

cuäng thöi khöng hoãi. Baâ ta vöën laâ ngûúâi khön ngoan, lõch thiïåp vaâ tûâng traãi, luön luön àoaán trûúác yá moåi ngûúâi, biïët luác naâo nïn noái, luác naâo nïn khöng vaâ nïn chêëm dûát cêu chuyïån úã chöî naâo. Àiïìu naây, töi nhêån ra trong nhûäng àùåc tñnh cuãa baâ ta chó qua vaâi ngaây sau thöi. Kïí ra thò khaách rûúåu cuãa quaán dò Tû Beáo khöng thiïëu haång naâo. Nhûäng tay vö cöng röìi nghïì, la caâ ngöìi taán doác suöët ngaây cuäng coá. Nhûäng ngûúâi taãn cû, cùæm thuyïìn taåt lïn uöëng cheán rûúåu röìi quaây quaã ài ngay cuäng coá. Boån con buön vaâo ngöìi chó cöët lêëy chöî gùåp gúä, trao àöíi tin tûác caác luöìng haâng àûúng khan hiïëm, vaâ àïí kiïëm moán xaâo nûúáng khoaái khêíu hún laâ vò cêìn rûúåu. Àöi khi, möåt vaâi ngûúâi lñnh Cöång hoâa vïå binh coá tuöíi leán rúâi chöî truá quên vaâo laâm möåt cöëc rûúåu khan, trûúác khi ra khoãi quaán cûá àûa öëng tay aáo chuâi ria meáp vaâ dùån ài dùån laåi töi:

“Naây, chuá em, hïî coá ban chó huy àïën hoãi thò noái khöng coá ai túái uöëng rûúåu àêy caã nheá! Nhúá nheá!"

Chó trong vaâi höm, töi àaä quen mùåt hêìu hïët nhûäng àïå tûã Lûu Linh cuãa xoám chúå naây. Nhûng trong àaám ngûúâi thûúâng lui túái núi àêy, töi chó àùåc biïåt chuá yá coá hai ngûúâi. Möåt laâ laäo Ba Nguâ. Dûúâng nhû luác naâo cuäng coá laäo tuác trûåc trong quaán. Noái cho àuáng thò laäo ta khöng phaãi laâ tay maånh rûúåu. Nhûng laäo coá thïí lai rai uöëng àûúåc suöët ngaây. Nhûäng chuyïån tiïëu lêm, nhûäng chuyïån giang höì maä thûúång, laäo kïí ài kïí laåi vúái moåi ngûúâi, töi nghe àïën thuöåc laâu nhûng vêîn thñch nghe. Búãi möîi lêìn kïí, laäo thûúâng hay thïm thùæt vaâo nhûäng chi tiïët bêët ngúâ khiïën töi phaãi cûúâi boâ ra; hoùåc cuäng coá möåt àöi chöî maâ lêìn trûúác kïí daâi doâng, laäo àaä biïët kheáo leáo tûúác boã ài cho cêu chuyïån thïm troân trônh, dïî nghe hún. Nhûäng luác àöng khaách, laäo àûáng dêåy nhûúâng chöî cho ngûúâi múái túái. Àöi khi laäo coân bûng höå baát àôa giuáp baâ chuã quaán. Dò Tû Beáo mïën laäo vò caái taâi àûa chuyïån vaâ giûä khaách khöng cöng cuãa laäo, nïn thónh thoaãng baâ ta cuäng àaäi laäo cuát rûúåu keâm theo möåt con khö caá laåt nûúáng. Ai múâi rûúåu laäo àïìu uöëng, khöng tûâ chöëi. Nhûng chó uöëng möåt cheán cho vui buång ngûúâi ta thöi. Khöng bao giúâ laäo uöëng àïën cheán thûá



hai. "Mònh laâ ngûúâi biïët tûå troång. Mònh coá phaãi laâ thùçng giaâ naát rûúåu àêu!" Laäo thûúâng leâ nheâ noái möåt mònh nhû vêåy. Cûá möîi ngûúâi möåt cheán rûúåu múâi, möîi ngaây àïm laäo Ba Nguâ coá thïí uöëng tñnh ra àïën möåt, hai lñt! Laäo luön luön cúãi trêìn, aáo chó àïí vùæt húâ bïn vai, baão:

“Àïí vêåy cho noá maát". Laäo chó mùåc àöåc chiïëc quêìn àuâi: da mùåt, da lûng àoã nhû cua luöåc. Dûúâng nhû bêëm vaâo bêët cûá chöî naâo trong thên hònh laäo cuäng coá thïí chaãy rûúåu ra ngay àûúåc... Àoá laâ ngûúâi thûá nhêët. Ngûúâi thûá hai laâ Tû Mùæm. Khöng biïët y úã àêu, tïn thêåt laâ gò. Chó biïët rùçng y thûúâng chúã mùæm loác, mùæm trï, àöi khi chúã caã dûâa khö vaâ bñ rúå trong chiïëc ghe lûúân baán doåc theo caác xoám búâ kïnh, nïn àöìng baâo goåi y laâ Tû Mùæm. Coân ngûúâi àaân baâ traåc ba mûúi tuöíi maâ Tû Mùæm baão laâ vúå y thò khöng mêëy khi thêëy bûúác lïn búâ. Coá lêìn, töi nghe laäo Ba Nguâ che tay lïn miïång baão vúái dò Tû Beáo:

“Chaâ, böå thùçng Tû Mùæm coá ngaãi hay sao maâ noá chaâi àûúåc con núäm àeåp quaá. Khöng phaãi vúå hùæn àêu. Dûát khoaát laâ khöng phaãi, baâ chõ aå!" Tû Mùæm ngûúâi dong doãng cao, nûúác da xanh meát, toác cùæt bom-bï, maái toác trûúác traán ruã xuöëng têån goâ maá bïn phaãi. Àöi mùæt y rêët beá vaâ sùæc laå luâng, troâng mùæt àaão ài àaão laåi rêët nhanh vaâ khöng hïì nhòn thùèng vaâo ai bao giúâ. Möåt buöíi saáng, luác töi àang bûng röí töm caâng xanh tûâ chúå vïì àûúâng thò nghe tiïëng taâu bay veâ veâ tûâ hûúáng Soác Trùng lûúån àïën. Ngûúâi trong chúå xö nhau chaåy taán loaån. Chiïëc taâu bay àaão hai voâng trïn xoám Ngaä Ba Kïnh, bay rêët chêåm nhûng thêåt cao, nghiïng qua nghiïng laåi quan saát röìi thaã xuöëng möåt àöëng truyïìn àún. Nhûäng túâ truyïìn àún tuãa ra, bõ gioá cuöën bay ài vïì maån rûâng traâm caách chúå coá àïën vaâi ngaân bûúác. Khöng biïët boån giùåc noái gò trong êëy. Nhûng khi töi vïì àïën quaán, thò gùåp ngay laäo Ba Nguâ àûáng chûãi oang oang:

- Töí cha thùçng Têy. Maây baãnh thò xuöëng àêy! Chûá bay trïn trúâi thaã giêëy xuöëng thò cuäng chûa goåi laâ baãnh...

Laäo nñu röí töm cuãa töi laåi, hoãi: - Maây coá nhùåt àûúåc túâ baáo naâo àuát trong naây khöng? - Khöng.- Töi àaáp. - Truyïìn àún noá kïu goåi Viïåt Minh àêìu haâng àêëy! - Sao baác biïët? Baác nhùåt àûúåc aâ?

Àoaân Gioãi 16


- Nhùåt àêu maâ nhùåt. Thùçng Tû Mùæm noá vûâa baão thïë àêëy. Caái thùçng coi vêåy maâ nhaát. Noá múái nghe húi taâu bay möåt chuát, àaä xuöëng ghe cheâo ài tuöët röìi!

Tûâ àoá àïën chiïìu, gùåp ai laäo Ba Nguâ cuäng noái ài noái laåi coá bao nhiïu chuyïån àoá. Vaâ cêu chuyïån giûäa nhûäng ngûúâi trong quaán cûá xoay quanh vêën àïì:

“Têy sùæp tiïën cöng vaâo àêy! Liïåu chuáng ta coá chùån nöíi khöng?"

Vaâo luác chaång vaång, trúâi böîng nöíi gioá to. Tiïëng sêëm nöí chaát chuáa trïn nhûäng vêìng mêy àen sò möîi luác nhû muöën saâ thêëp xuöëng ngoån cêy. Mûa bùæt àêìu rúi löåp àöåp nhûäng haåt to vaâ nùång trïn maái laá. Nhûng chó aâo qua möåt loaåt röìi taånh ngay. Laäo Ba Nguâ àûáng trûúác quaán, nhòn theo nhûäng laân chúáp kïu:

- Mûa ài öng! Muöën mûa thò cûá mûa ài. Sao cûá laâm khoá khùn cho ngûúâi ta vêåy?

- Nïëu mûa to thò Têy coân chûa daám vaâo àêu, phaãi khöng anh Ba?

Dò Tû Beáo laåch baâ laåch baåch nhû con võt maái xiïm, ra àûáng bïn caånh laäo, vûâa thúã daâi vûâa hoãi phuå hoåa.

- Dûát khoaát laâ mûa thò noá khöng daám tiïën cöng. Noá toaân ài giaây, gùåp àêët trún trûúåt ngaä boã meå ài. Höìi àùçng cûåu caác öíng raãi quaã muâ u trïn löå, Têy ài ngaä laåch caåch. Thïë laâ dao, maác, maä têëu mònh cûá xöng ra cheám noá nhû cheám chuöëi!

Töi doån rûãa baát àôa xong, khöng coân viïåc gò laâm cuäng ra àûáng hoáng chuyïån bïn laäo. Böîng nghe dûúái kïnh coá ngûúâi hoãi:

- Quaán dò Tû coá coân gò nhêåu khöng? - AÂ, thùçng Saáu tuyïn truyïìn! Laäo Ba Nguâ kïu kheä. Dò Tû Beáo tûác thúâi quaát töi: - Vaâo nhoám bïëp lïn. Con nñt maâ biïët caái gò, luác naâo cuäng chûåc

nghe. Vaâ baâ ta àaáp voång ra kïnh. - Vö khöëi! Coân vö khöëi! Töi ngöìi trong bïëp vûâa nhoám lûãa, vûâa àûa mùæt nhòn ra. Nghe

tiïëng xuöìng cêåp bïën, khua löåp cöåp. Dò Tû Beáo chaåy vaâo cêìm cêy



phêët trêìn bùçng cuöëng quaâi dûâa nûúác queát laåch xaåch trïn baân rûúåu. "Chùæc laâ coá khaách söåp àêy!"

Töi nghô thêìm nhû vêåy, vò nghe laäo Ba Nguâ daå daå hai ba tiïëng, böå kñnh cêín lùæm. Röìi thêëy anh Saáu tuyïn truyïìn möì höi möì kï nhïî nhaåi, tay xaách möåt bao caâ rooâng cöng vùn giêëy túâ, khom ngûúâi bûúác qua maái gioåt, vaâo àùåt phõch caái bao lïn baân. Laäo Ba Nguâ khïå nïå öm möåt chiïëc ba-lö to tûúáng raâng rõt nhûäng dêy da, lêëm lem buân àêët, thêån troång ài tûâng bûúác vaâo vaâ seä saâng àùåt lïn chiïëc choäng tre, caånh cûãa ra vaâo bïëp. Möåt ngûúâi àaân öng traåc hùm saáu hùm baãy tuöíi, cao lïu nghïu, mùåc böå quên phuåc ka-ki maâu rïu, thùæt lûng da röång baãn, khêíu suáng pooåc-hooåc àeo trïî bïn höng, tay xaách àöi giaây vaãi, tay cêìm chiïëc muä vaãi kiïíu hûúáng àaåo bûúác vaâo àûa mùæt ngùæm nghña möåt voâng trong quaán röìi thong thaã keáo ghïë ngöìi xuöëng. Anh Saáu tuyïn truyïìn giúái thiïåu vúái dò Tû Beáo:

- Àêy laâ öng Huyânh Têën, àùåc phaái viïn cuãa Töíng haânh dinh uãy ban khaáng chiïën Nam Böå, úã miïìn Àöng múái túái!

Dò Tû Beáo chùæp hai tay trûúác buång cuái àêìu chaâo, noái gò lñ nhñ trong möìm khöng nghe roä, chó thêëy àöi möi run run caách caãm àöång. Öng khaách àûáng dêåy, toeát miïång cûúâi, kheä nghiïng àêìu chaâo àaáp lïî röìi noái caách thên mêåt tûå nhiïn:

- Kiïën cùæn buång dûä röìi àêëy! Dò coá gò cho chuáng töi laâm ba höåt cho àúä àoái caái àaä...

Laäo Ba Nguâ buöåt miïång àaáp ngay: - Coân nûãa raá buán tûúi. Coá thïí ùn vúái thõt boâ xaâo laá caách. Coân

nhêåu thò... àêu nhû nhaâ coân mêëy con töm caâng nûúáng, phaãi khöng baâ chõ? Maâ rûúåu höm nay khöng àùång ngon!

Dò Tû Beáo gêåt àêìu lia lõa: - Muöën ùn cúm cuäng àûúåc. Töi chõu khoá nêëu. Chùèng mêëy

thuúã maâ! Bùæt gaâ laâm xeá phay ùn thöi. Anh Saáu tuyïn truyïìn vûâa lau möì höi vûâa nuöët nûúác boåt,

gioång söët ruöåt: - Dò muöën cho ùn thûác gò cuäng àûúåc. Coá bao nhiïu cûá doån hïët

ra àêy. Nhûng phaãi gêëp lïn! Laäo Ba Nguâ lùng xùng giuáp baâ chuã quaán pha êëm traâ, àùåt lïn

baân múâi khaách. Anh Saáu tuyïn truyïìn baão töi àem cho aãnh möåt ñt

Àoaân Gioãi 18


buán tûúi, röìi aãnh ruát trong bao caâ-rooâng ra möåt cuöån giêëy nhùåt lêëy hai túâ röång khöí nhêët uáp lïn baân, baão töi phïët buán vaâo.

- Chaâ, coá khêíu hiïåu gò múái haã chuá Saáu? Laäo Ba Nguâ toâ moâ hoãi. - Phaãi! Vûâa lônh trïn quêån vïì àêy. Baác kï giuáp caái ghïë cho töi

daán lïn vaách ài. Anh Saáu tuyïn truyïìn àûáng lïn ghïë, cêìm túâ khêíu hiïåu ngùæm

nghña cho cên bùçng hai àêìu röìi tûâ tûâ aáp vaâo vaách laá. Daán xong möåt túâ, anh thong thaã daán nöët túâ thûá hai. Töi cêìm àeân soi lïn, nhòn trên trên vaâo nhûäng doâng chûä khùæc göî in möåc baãn maâ töi àaä àoåc nhiïìu lêìn trïn caác túâ khêíu hiïåu daán àêìy úã nhûäng neão àûúâng töi àaä vûúåt qua. “Àöåc lêåp hay laâ chïët! Nûúác Viïåt Nam cuãa ngûúâi Viïåt Nam!” Anh Saáu tuyïn truyïìn laåi löi ra möåt túâ giêëy khöí nhoã in chûä chò, coân thúm phûác muâi mûåc àoã ty-pö, daán vaâo vaách ngang têìm mùæt ngûúâi ngöìi úã baân. Laäo Ba Nguâ lêím nhêím àaánh vêìn:

- Khúâ... Öng... khöng, àúâ... i ài.... Khöng ài lñnh chúâ... o cho... Khöng ài lñnh cho giùåc!

Àöi mùæt troân ra, neát mùåt trang nghiïm, laäo Ba Nguâ lêìn lûúåt vûâa àaánh vêìn vûâa àoåc hïët nhûäng khêíu hiïåu nhû nhûäng lúâi thïì viïët lïn bùçng maáu: Khöng ài lñnh cho giùåc! Khöng baán lûúng thûåc cho giùåc! Khöng àûa àûúâng chó löëi cho giùåc! Ai coá dao duâng dao, coá maác duâng maác, möîi ngûúâi dên laâ möåt ngûúâi lñnh, möîi thûúác àêët laâ möåt chiïën haâo, sùén saâng hy sinh baão vïå nïìn àöåc lêåp cho Töí quöëc! Àoåc xong röìi, laäo Ba Nguâ lùèng lùång bûúác àïën chöî moác aáo, lêëy caái aáo baâ ba àen cuãa laäo giuä giuä mêëy caái. Àoaån laäo mùåc vaâo, caâi caã cuác cöí cêín thêån. Laäo cûá àûáng nhòn lïn nhûäng doâng chûä àoã choái nhû maáu kia, hai baân tay vuöët ài vuöët laåi nhûäng nïëp aáo nhùn nheo àaä lêu khöng mùåc túái. Khöng biïët coá phaãi vò cún gioá to luác naäy khiïën laäo bõ laånh, hay búãi leä naâo khaác töi khöng àûúåc roä. Chûá tröng neát mùåt lo lùæng vaâ cûã chó trang nghiïm cuãa laäo thò töi thêëy giöëng nhû laäo àang àûáng bïn giûúâng möåt ngûúâi bïånh thêåp tûã nhêët sinh. Kinh nghiïåm úã nhûäng núi khaác thò vúái tònh hònh naây, chùæc chùæn laâ chó trong voâng möåt tuêìn lïî nûäa thöi, giùåc Phaáp seä tiïën àïën àêy...

- Trúâi úi, maây coá vaâo bûng àôa thõt boâ ra giuâm tao möåt chuát khöng? Laâm gò maâ àûáng chïët gñ ngoaâi àoá vêåy?

Dò Tû Beáo trong bïëp eo eáo goåi voång ra. Töi giêåt mònh chaåy vaâo, suyát nûäa ngaä böí xuöëng ngaåch cûãa. Laäo Ba Nguâ khöng vaâo



giuáp töi möåt tay nhû moåi khi, laäo lùång leä ra àûáng trûúác bïën huát thuöëc laá möåt luác röìi boã ài àêu mêët. Coi böå öng Huyânh Têën vaâ anh Saáu tuyïn truyïìn àoái dûä. Chùèng mêëy chöëc maâ hai ngûúâi àaä laâm saåch raá buán vaâ hai àôa thõt boâ xaâo to tûúáng. Öng Huyânh Têën vûún vai àûáng dêåy, co duöîi chên tay, cûúâi hò hò:

- Tûâ saáng àïën giúâ, hai anh em thay nhau cheâo möåt maåch chùèng coá höåt cúm boã buång. Ùn bûäa buán ngon quaá. Ûúác chûâng coân möåt raá nûäa, chuáng töi cuäng nñch hïët!

Anh Saáu tuyïn truyïìn quay sang hoãi dò Tû Beáo àang chùæp hai tay trûúác buång, àûáng bïn goác baân hêìu khaách:

- Àöå mêëy giúâ thò liïn laåc úã Thúái Bònh lïn túái? - Súám thò cuäng chñn mûúâi giúâ. Trúâi àêët naây, ngûúåc nûúác

ngûúåc gioá, hoå coá thïí lïn khuya hún... Caác öng cûá úã laåi nghó cho àúä mïåt.

Dò Tû Beáo àaáp thong thaã, coá yá muöën cêìm khaách. - Coá gò nhêåu, dò mang ra vûát àoá cho chuáng töi! Öng Huyânh Têën noái caách vui veã. - Dùçn buång röìi, bêy giúâ coá thïí lai rai àûúåc chûá haã, àöìng chñ

Saáu? Töi quaåt than hú laåi mêëy con töm caâng nûúáng sùén, to cúä cöí

tay ngûúâi lúán maâ dò Tû Beáo coân cêët trong chaån. Trong khi àoá, anh Saáu tuyïn truyïìn cêìm àeân ra sau quaán ngùæt mêëy ngoån rau rùm, coân öng Huyânh Têën thò giaânh vúái dò Tû àïí tûå tay öng ta giaä baát muöëi úát cho vui.

- Baác Ba Nguâ ài àêu röìi haã dò Tû? Anh Saáu tuyïn truyïìn chúåt hoãi. - ÖËi, coá trúâi biïët öíng ài àêu! Muöën àïën thò àïën, muöën ài thò

ài. - Nhêåu maâ thiïëu baác êëy thò khöng vui! - Coá töi àêy, chuá Saáu aå! Laäo Ba Nguâ tûâ ngoaâi noái voång vaâo. - May quaá, chó lo vïì khöng kõp.

Àoaân Gioãi 20


Laäo Ba Nguâ bûúác vaâo, àùåt möåt lñt rûúåu trong nhû mùæt meâo lïn baân, xoa xoa hai baân tay röìi àan mûúâi ngoán tay vaâo nhau, nghiïng àêìu ngùæm chai rûúåu:

- Töi chaåy vaâo têån xoám Traâm, naâi laåi cuãa hoå àêy. Khöng mêëy thuúã...

Àïí khaách xa uöëng rûúåu khöng àùång ngon seä mang tiïëng àêët Raåch Giaá, Baåc Liïu mònh! Khi ba ngûúâi àaä ngöìi vaâo baân, sùæp sûãa roát rûúåu thò coá möåt boáng ngûúâi mùåc quên phuåc maâu àen, khoaác ca-pöët, lom khom bûúác theo aánh saáng àeân, ài vaâo quaán. Töi nhêån ra ngay àoá laâ anh phên àöåi trûúãng Cöång hoâa vïå binh vûâa vïì àoáng quên úã xoám trïn àaä mêëy höm nay. Öng Huyânh Têën böîng xö ghïë àûáng dêåy, àöi mùæt troân thao laáo nhòn anh phên àöåi trûúãng, coân anh phên àöåi trûúãng thò àûáng sûäng laåi úã chöî ngaåch cûãa, möìm haá höëc ra. Hai ngûúâi im lùång nhòn nhau, röìi caã hai cuâng lao túái öm lêëy nhau, tay àêëm àêëm vaâo lûng nhau thuâm thuåp:

- Trúâi úi, tao tûúãng maây chïët röìi! - Tao cuäng tûúãng maây chïët röìi! - Vêåy ra khöng thùçng naâo chïët caã... Hai ngûúâi cuâng tranh nhau noái. Khöng coân nghe cêu naâo laâ

cuãa ngûúâi naâo. Nhûäng tiïëng noái bùçng gioång cûúâng traáng söi nöíi vöì vêåp tuön ra cuâng vúái nhûäng tiïëng cûúâi vui veã, mûâng rúä cuãa àöi baån tònh cúâ gùåp laåi, cûá xoùæn lêëy nhau.

- Sao nghe maây chïët úã mùåt trêån Goâ Cöng röìi? Ngöìi xuöëng àêy!

Öng Huyânh Têën keáo ghïë múâi anh phên àöåi trûúãng. - Chïët thïë naâo àûúåc? ÚÂ, mònh coá bõ thûúng úã Vaâm Laáng, Goâ

Cöng, - anh phên àöåi trûúãng löåt aáo ca-pöët neám lïn choäng, múã cuác aáo troã vaâo vïët seåo trïn ngûåc.

- Xuyïn tûâ trûúác tröí ra sau lûng, thuãng möåt löî phöíi, cêìm chiïëc àuäa thoåc qua àûúåc. Boåt cûá tuön ra phò phò. Caã maáu caã boåt. Vêåy maâ chó hún thaáng sau mònh àaä dêåy, ra chó huy chiïën àêëu!

- Sûác maây thò ca-nöng bùæn cuäng khöng chïët! Öng Huyânh Têën cûúâi hò hò... Anh phên àöåi trûúãng bêëy giúâ múái ngùæm nhòn öng Huyânh Têën

tûâ àêìu àïën chên:



- Maây vûâa túái àêy aâ? Bêy giúâ chùæc laâm to lùæm haã? Nhûng chûa quên sûå lùæm! Haäy coân caái maä cuãa anh sinh viïn...

Anh phên àöåi trûúãng böîng nhïëch meáp cûúâi, khöng nhòn vaâo öng Huyânh Têën nûäa maâ chó ngoá ra ngoaâi trúâi töëi àen möåt luác röìi tûâ tûâ quay laåi, gioång trêìm hùèn xuöëng, húi buöìn, pha àûúåm ñt nhiïìu chua chaát:

- Nghe anh em baão laâ cêåu coá theo phaái àoaân anh Giaâu ài höåi kiïën vúái Gúâ-ra-xêy! Thùçng Gúâ-ra-xêy bùæt cêåu boã vaâo bao böë nhêån xuöëng cöëng Saâi Goân

- Chúå Lúán, chïët raä thêy tûâ cuöëi thaáng 10 nùm ngoaái maâ! - ÖËi! Anh em gheát mònh, hoå bõa ra hoå noái vêåy, chûá mònh coá ài

höåi kiïën höåi möëi bao giúâ! Maâ hoå gheát cuäng phaãi thöi! Öng Huyânh Têën noái chêåm raäi. - Chuyïån coân daâi, hùéng uöëng möåt cöëc rûúåu mûâng àaä. Laäo Ba Nguâ àûáng dêåy, tay phaãi ngûãa ra, tay traái cêìm chai

rûúåu múã nuát laá chuöëi cùæn vaâo möìm, àùåt chai rûúåu nùçm xuöi trïn loâng baân tay phaãi, tûâ tûâ xoay baân tay uáp xuöëng roát rûúåu ra cöëc, khi cöëc rûúåu vûâa àêìy, laäo nheå nhaâng uöën ngûãa baân tay àûa cöí chai rûúåu xöëc nghiïng lïn. Doâng rûúåu nhoã vaâ thanh nhû súåi chó bõ cùæt àûát khoãi miïång chai, tuåt xuöëng mùåt cöëc àêìy, laâm suãi böìng mêëy caái tùm nhoã chaåy voâng quanh. Laäo roát luön böën cöëc, àïìu tùm tùæp nhû vêåy, khöng hïì nhïíu ra baân möåt gioåt rûúåu naâo.

- Trúâi úi! Öng giaâ roát rûúåu àeåp quaá! Nhû nghïå sô biïíu diïîn êëy!

Öng Huyânh Têën kïu lïn. Laäo Ba Nguâ vuöët ria meáp, àùåt chai rûúåu xuöëng baân:

- Noái caác àöìng chñ tha löîi, chûá töi khöí súã vaâ hïët nghiïåp vò rûúåu múái chó hoåc àûúåc caái troâ naây. Àaä uöëng rûúåu thò phaãi biïët roát rûúåu, sao cho àûâng coá gioåt phñ gioåt phaåm naâo rúi vaäi xuöëng baân. Cuäng nhû ngûúâi lñnh cêìm suáng, phaãi bùæn baách phaát baách truáng, bùæn sao cho àûâng trêåt möåt viïn. Chúá àïí möåt thùçng Têy naâo chaåy thoaát!

Anh Saáu tuyïn truyïìn cûúâi ha haã: - Baác Ba bûäa nay xuêët khêíu thaânh vùn. Vö ban tuyïn truyïìn

cöng taác vúái töi ài, cha nöåi!... Caác àöìng chñ thêëy chûa, ngaán dên àêët

Àoaân Gioãi 22


Chùæc-Bùng naây chûa? Rûúåu chûa vaâo maâ lúâi chêu ngoåc àaä tuön ra röìi!

Dò Tû Beáo vûâa cûúâi muám mñm vûâa cùæt chanh ra vùæt rûúái lïn mêëy con töm caâng nûúáng boác voã.

- Baâ chuã uöëng vúái chuáng töi möåt ly cho vui, Öng Huyânh Têën hai tay bûng cöëc rûúåu lïn àûa sang múâi dò

Tû Beáo. Dò Tû Beáo lùæc àêìu quêìy quêåy: - Töi xin vö pheáp caác öng. Töi khöng uöëng àûúåc maâ! Àïí töi ài

lo cho caác öng nöìi chaáo gaâ dùçn buång àïí buöíi khuya ài àûúâng. Böën ngûúâi chaåm cöëc, uöëng caån. Hoå huát thuöëc laá vaâ thöíi khoái

ra um nhaâ. Rûúåu àûúåc vaâi tuêìn, öng Huyânh Têën bùæt àêìu dùång hùæng noái:

- Àêy toaân àöìng chñ, baâ con anh em caã thöi. Chùèng ai xa laå gò maâ phaãi giêëu. Anh em hoå khöng roä, hoå gheát mònh laâ chuyïån têët nhiïn thöi. Mònh chùèng coá ài höåi kiïën vúái thùçng Gúâ-ra-xêy àêu. Mònh laâ caái thaá gò! Vaã laåi, noái cho cuâng, nïëu cêìn baão vïå caác "anh lúán" thò dêîu vaâo hang coåp, mònh cuäng chùèng tûâ nan... Mònh ài laâm cêån vïå, ngûúâi cêån vïå àöåc nhêët, àûa anh Giaâu ài gùåp thùçng àaåi taá Nhêåt úã àònh An Laåc àïí baân vïì caác thïí thûác chuêín bõ gùåp thùçng Gúâ-ra-xêy. Thùçng giùåc giaâ naây noá lêåp kïë hoaän binh àïí chúâ tiïëp viïån, trong khi caác sû àoaân dên quên caách maång cuãa ta vêîn coân vêy àùåc chung quanh Saâi Goân

- Chúå Lúán. Têët nhiïn laâ sau àoá, cuöåc höåi àaâm úã khu nhaâ Hui-bon-hoa trong Chúå Lúán chùèng àem laåi kïët quaã naâo. Coá thïí noái laâ anh em coân thêåt thaâ, chûá khöng phaãi ngaán gò noá àêu!

Anh phên àöåi trûúãng chaânh möi ra, khöng biïët anh cûúâi hay khöng cûúâi, chó thêëy àöi cêìu vai rung rung:

- Khöng ngaán maâ laåi toan àònh chiïën vúái chuáng noá? - Anh em nhiïìu ngûúâi àaä noái vaâ nghô nhû cêåu. Öng Huyânh Têën noái chêåm raäi, gioång ön töìn. - Trong luác toaân thïí dên chuáng quyïët xöng ra boáp chïët quên

giùåc xêm lûúåc maâ noái àònh chiïën thò ai maâ khöng ûác? Coá thïí noái caác tûúáng laänh úã mùåt trêån Saâi Goân - Chúå Lúán khöng ai chuã trûúng vêåy àêu!



- Khöng chuã trûúng, khöng taán thaânh maâ coá cuöåc höåi kiïën êëy?

Anh phên àöåi trûúãng nhoãm dêåy, noái cùæt ngang... Öng Huyânh Têën lùång thinh, roát rûúåu cho mònh, cêìm cöëc lïn

uöëng tûâng nguåm nhoã. Neát mùåt öng trúã nïn àùm chiïu, rùæn roãi laå. Dûúâng nhû öng khöng phaãi con ngûúâi liïën thoùæng vui tñnh nhû khi múái bûúác vaâo quaán luác chêåp töëi. Öng noái:

- Noáng laâm gò? Thong thaã mònh kïí cho cêåu nghe. Möåt lêìn nûäa, mònh khùèng àõnh laâ khöng ai chuã trûúng àònh chiïën. Bùçng cúá laâ trong höåi nghõ caác tûúáng laänh cuãa mùåt trêån Saâi Goân

- Chúå Lúán taåi Töíng haânh dinh cuãa uãy ban khaáng chiïën Nam Böå taåi chúå Àïåm...

- Coá nhûäng ai naâo? Anh phên àöåi trûúãng bêëy giúâ múái ngöìi xuöëng ghïë, chùm chuá

nghe. - Àöng lùæm! Mònh khöng nhúá hïët... Têët nhiïn laâ coá anh Trêìn

Vùn Giaâu, anh Huyânh Vùn Tiïíng, anh Tûâ Vùn Ri, anh Hai Rêu, anh Nguyïîn Lûu, anh Mûúâi Trñ, anh Tû Tyå vaâ anh Ba Dûúng. Cêåu nhúá Tû Tyå khöng? Trúâi úi, coá thïí noái cha êëy laâ möåt aác-xú-nan, khùæp ngûúâi àeo àêìy vuä khñ. Naâo dao gùm, suáng luåc, naâo gûúm Nhêåt... laåi àeo öëng nhoâm, àöåi noán sùæt, mang ghïåt, ài giaây àinh. Tû Tyå giûä mùåt trêån Baân Cúâ, Chúå Àuãi êëy maâ!

- Nhúá röìi! Khi mònh ruát xuöëng Myä Tho, coân nghe noái anh Nguyïîn Lûu laänh àaåo cöng àoaân nöåi thaânh Saâi Goân

- Chúå Lúán àaánh nhiïìu trêån sûúáng lùæm, phaãi khöng? - ÛÂ, Nguyïîn Lûu thò coân noái gò nûäa! Dên Cön Àaão vïì maâ! - Noái ngay chöî cuöåc höåi nghõ êëy nghe naâo! - Luác àang hoåp thò anh Ba Dûúng àaáp möåt chiïëc taâu sùæt tûâ

Bònh Xuyïn ài túái. Cêåu biïët anh Ba Dûúng chûá? Xûa nay vêîn vêåy. Thuã laänh Bònh Xuyïn, dên anh chõ maâ luác naâo cuäng khiïm töën, ön hoâa, ñt noái... Trong cuöåc hoåp, Ba Dûúng chó lùång leä ngöìi nghe, hai tay tò vaâo thaânh chiïëc baân troân voâng goä, mùåt cêím thaåch, thûá mùåt baân luác naâo cuäng laånh nhû nûúác àaá êëy. Moåi ngûúâi baân caäi lung tung viïåc nïn ngûng bùæn hay khöng ngûng bùæn. Àúåi cho moåi ngûúâi ngúát tiïëng, bêëy giúâ anh Ba Dûúng múái àûáng dêåy, thong thaã ruát trong tuái aáo baânh-tö ra möåt caái chai, àùåt cöåp xuöëng giûäa mùåt baân.

Àoaân Gioãi 24


Biïët gò khöng? Trúâi úi, trong chai toaân laâ nhûäng ngoán tay ngûúâi ngêm rûúåu. Anh noái:

“Àêy laâ yá kiïën cuãa anh em Bònh Xuyïn phaát biïíu vúái höåi nghõ, khi nghe noái coá lïånh àònh chiïën". Röìi anh nghiïm gioång, tiïëp:

“Hoå chùåt ngoán tay thïì trûúác baân thúâ Töí quöëc, trûúác aãnh Cuå Höì laâ nhêët àõnh àaánh àïën cuâng... Caác anh ra ngoaâi kia maâ coi chiïëc taâu cuãa töi. Tuåi Têy úã Raåch Kiïën noá bùæn töi nhû vêåy àoá!".

- Thïë thò coân ài höåi nghõ vúái Gúâ-ra-xêy laâm choá gò nûäa? Anh phên àöåi trûúãng vung tay, noái nhû quaát. - Ài laâ ài, coân àaánh laâ àaánh! Hai vêën àïì khaác nhau. Vêën àïì

chuã yïëu laâ àaánh. Mònh kïí cho cêåu nghe vûâa röìi àoá. Anh em coá ai ruát lui àêu!

Öng Huyânh Têën coân toan noái àiïìu gò nûäa àoá, chûâng nhû sùæp noái möåt cêu quyïët liïåt lùæm thò phaãi, nhûng öng laåi thöi, mùåt lêìm lêìm, moác thuöëc laá ra àöët huát caách bûåc doåc. Anh phên àöåi trûúãng chêëm àêìu ngoán tay troã vaâo rûúåu veä veä lïn mùåt baân. Coân anh Saáu tuyïn truyïìn vaâ laäo Ba Nguâ thò ngöìi àûa mùæt nhòn nhau. Töi thêëy moåi ngûúâi im lùång, tûå nhiïn mònh cuäng àûáng ngêy ra, khöng daám àöång cûåa. Trong quaán chó coân nghe tiïëng cuãi nöí leáp beáp vaâ tiïëng nûúác söi reo àïìu àïìu sau bïëp. Lêu lêu, trúâi laåi chúáp lïn möåt caái. Mùåt nûúác doâng kïnh saáng rûåc trong aánh chúáp. Nhûäng àêìu ngoån cêy traâm vaâ chiïëc xuöìng khöng àang buöåc bïn kia búâ hiïån lïn xanh biïëc, dûúâng nhû trúâi àêët coã cêy vaâ nhûäng gúån soáng lùn tùn khöng ngúát vöî nheå àöi búâ kia thaãy àïìu rung rung trong sùæc xanh kyâ aão, mùæt ngûúâi chûa kõp tröng roä àaä biïën mêët vaâo boáng töëi. Möåt gioång haát buöìn cuãa anh thanh niïn naâo àoá, àang thaã thuyïìn tröi theo doâng kïnh, nghe möîi luác möåt gêìn. "... Ngoaâi hiïn gioåt mûa thu... thaánh thoát rúi... Phoâng vùæng..." Laäo Ba Nguâ tûác thúâi àûáng dêåy, bûúác thònh thõch ra ngoaâi.

- Ghe ai cheâo laåc xaåc àoá? Laäo hoãi. Dûúái thuyïìn coá tiïëng àaáp: - Ài chúã cuãi vïì àêy, öng nöåi. Xeát giêëy haã? - Dûúái ghe coá ai bïånh sùæp chïët phaãi khöng? Laäo Ba Nguâ laåi hoãi, gioång cay àöåc. - Coá ai bïånh gò àêu! Àûâng coá truâ maåt!



- Hûâ, vêåy maâ tûúãng thùçng naâo àang mùæc dõch mùæc gioá gò dûúái ghe àoá chúá. Böå sùæp chïët sao maâ rïn khûâ khûâ vêåy? Bêy giúâ khöng phaãi laâ luác haát caái gioång meâo ûúát àoá nûäa, nghe chûa?

Khöng coá tiïëng traã lúâi. Tiïëng cheâo khua möîi luác möåt xa. Laäo Ba Nguâ thúã phò phò, bûúác vaâo quaán cúãi aáo ra neám bïn choäng caái xoaåch. Anh Saáu tuyïn truyïìn liïëc sang öng Huyânh Têën vaâ anh phên àöåi trûúãng, cöë nñn cûúâi. Khi thêëy hai ngûúâi naây cuäng àang nhõn cûúâi nhû mònh, anh Saáu tuyïn truyïìn khöng nñn nöíi nûäa, beân phò möåt tiïëng vaâ möåt traâng cûúâi ha haã vuåt nöí ra.

- Chuá Saáu, chuá cûúâi töi caái gò? Laäo Ba Nguâ toan ngöìi xuöëng ghïë laåi thöi, mùæt laäo daán vaâo àöi

möi àang cûúâi rung rung trong aánh àeân àoã kheá cuãa anh Saáu. - Ha! ha! ha!... Ai cûúâi gò baác àêu! - Böå laäo giaâ naây noái bêåy aâ? Hûâ, chuá laâm tuyïn truyïìn chuá haá

chùèng biïët "Quöëc gia hûng vong, thêët phu hûäu traách", sao? Nûúác nhaâ coân mêët, àïën möåt thùçng meå rûúåt nhû laäo àêy cuäng coân coá traách nhiïåm maâ!

Bêy giúâ thò öng Huyânh Têën, anh phên àöåi trûúãng vaâ caã dò Tû Beáo vûâa úã bïëp quïåt möì höi traán bûúác ra cuäng àïìu cûúâi lïn thaânh tiïëng. Khi laäo Ba Nguâ hiïíu ra rùçng àoá laâ nhûäng traâng cûúâi taán thûúãng, laäo beân vuöët ria quay mùåt vaâo trong töëi laãm nhaãm möåt mònh:

- Coá húi löë bõch möåt chuát! Nhûng töi giaâ röìi, thêëy àêu thò noái àoá vêåy thöi. Naâo, baâ chõ àaä cùæt tiïët gaâ chûa? Töi giuáp möåt tay.

- Thöi, caám ún. Chaáo sùæp doån ra àûúåc röìi àêëy! Dò Tû Beáo noái bùçng gioång thanh thanh keáo daâi laâm duyïn

kiïíu nhû coân treã. Baâ ta seä saâng xùæn tay aáo lïn, baân tay beáo nuác cêìm chai rûúåu roát liïn tiïëp ra böën chiïëc cöëc. Böën cöëc rûúåu roát böìng mùæt thoã àïìu tùm tùæp, xïëp möåt haâng ngay ngùæn dûúái aánh àeân lung linh, tûúãng nhû rûúåu sùæp traân caã ra ngoaâi nhûng tuyïåt nhiïn khöng hïì thêëy coá möåt gioåt rûúåu naâo rúi xuöëng mùåt baân...

Àïm höm àoá, maäi àïën mûúâi hai giúâ khuya vêîn khöng thêëy xuöìng liïn laåc dûúái Thúái Bònh lïn. Öng Huyânh Têën söët ruöåt khöng chúâ àûúåc nûäa, beân cêåy anh Saáu tuyïn truyïìn tòm ngûúâi àûa öng ài. Laäo Ba Nguâ xung phong nhêån laänh chiïëc tam baãn cuãa anh Saáu tuyïn truyïìn cheâo àûa öng Huyânh Têën. Anh phên àöåi trûúãng lêu

Àoaân Gioãi 26


ngaây gùåp baån cuä, vêîn coân nêën naá úã laåi haân huyïn maäi cho àïën luác chia tay. Coân dò Tû Beáo thò chùèng nhûäng dûát khoaát khöng nhêån moán tiïìn bûäa rûúåu, laåi coân biïëu öng Huyânh Têën vaâ laäo Ba Nguâ möîi ngûúâi möåt àoân baánh teát nhên töm thõt mang theo loát daå doåc àûúâng. Töi thu doån baát àôa xong, vûâa haå caánh liïëp xuöëng thò nghe tiïëng Tû Mùæm hoãi voång tûâ dûúái bïën:

- Quaán coân thûác haã, dò Tû? - Coân thûác. Nhûng maâ chùèng coá gò ùn àêu... Dò Tû Beáo àaáp caách miïîn cûúäng. - Khöng sao! Khöng sao! Röìi khùæc coá thöi maâ! Tû Mùæm àaä lïn búâ, tûå tay chöëng caánh liïëp cûãa, vaâo quaán cêìm

àeân ra soi xuöëng bïën cho muå vúå hùæn bûúác lïn. - Chaâo dò Tû! Khuya röìi maâ chuáng töi coân laâm phiïìn dò quaá. Vúå Tû Mùæm chuám chñm cûúâi, noái möåt cêu lêëy loâng baâ chuã

quaán, àoaån tûâ töën nhêëc chiïëc ghïë ra, roán reán ngöìi xuöëng. Àuáng nhû laäo Ba Nguâ noái, cûá tröng hai ngûúâi naây, khoá ai tin rùçng hoå laâ möåt cùåp vúå chöìng. Tû Mùæm thò vûâa höi vûâa bêín, vûâa haâ tiïån vûâa vuä phu. Coân muå vúå hùæn, tuy ùn vêån möåc maåc ra veã möåt ngûúâi lam luä, nhûng tûâ caách noái nùng cho àïën daáng ài, caách àûáng thò roä ra laâ ngûúâi haång phong lûu àaâi caác. Thêëy töi che tay lïn miïång ngaáp, muå ta vöî vöî nheå vaâo lûng töi:

- Chõu khoá thûác möåt chuát. Röìi qua cho tiïìn saáng mai ùn baánh.

Tû Mùæm xuöëng thuyïìn xaách lïn chai "cöåt nhaâ vuöng" vaâ möåt xêu cua biïín. Hùæn ài thùèng vaâo bïëp, vêët xêu cua xuöëng caånh loâ, mùæt àaão möåt voâng ra têån sên sau. Töi ài sau lûng hùæn, thêëy vêåy beân hoãi:

- Chuá kiïëm röí hay caái gò, baão töi lêëy cho. - A! Khöng, - Tû Mùæm giêåt mònh quay laåi. - Qua coi nhaâ coân gò nhêåu àûúåc nûäa khöng thöi maâ. - röìi hùæn

cêìm chai rûúåu ra, ruã ró noái vúái dò Tû Beáo àang loay hoay cêìm khùn lau cöëc bïn baân:

- Nêëu nöìi chaáo cua ùn chúi ài, dò Tû! - Chaáo cua laâm gò! Nhaâ vûâa nêëu nöìi chaáo gaâ cho mêëy öng

khaách. Hoå chó huáp möîi ngûúâi vaâi muöíng, vò trûúác àoá àaä nñch hïët raá



buán röìi, coân ùn uöëng gò nûäa. Trúâi, nöìi chaáo gaâ nêëu àêåu xanh, ngoåt lùæm. Àïí hêm noáng laåi thöi!

Dò Tû Beáo miïång noái, tay khoaát ra hiïåu baão töi vaâo nhoám bïëp loâ.

- Vêåy thò nûúáng vaâi con cua nhaá chúi! Coân bao nhiïu biïëu dò! Tû Mùæm àaão mùæt noái. Röìi hùæn hoãi tröëng khöng: - Chaâ, khêíu hiïåu ai múái daán àêy nhó? Dò Tû Beáo khöng àaáp. Tñnh baâ ta vöën nhû vêåy, ai hoãi riïng

baâ thò baâ noái, khöng thò thöi. Muå vúå tïn laái buön cau mùæt lûúâm hùæn möåt caái, tûâ trong hai con ngûúi phaát ra nhûäng tia saáng quùæc, nhoån nhû nhûäng muäi kim. Nïëu töi khöng chuá yá muå tûâ trûúác, thò khöng thïí naâo bùæt gùåp caái lûúâm dûä döåi trong thoaáng chúáp êëy. Tû Mùæm tûác thúâi cûúâi hïì hïì, noái laãng:

- Cheâo raä caã tay maâ bûäa nay chùèng baán àûúåc mêëy. Chó toaân baán chõu cho vaâi ngûúâi múái quen.

Muå vúå hùæn hoãi xin quaã chanh vaâ möåt thòa àûúâng trùæng, röìi tûå tay roát thûá rûúåu têy cuãa muå ra cöëc, cho àûúâng vaâo, hêm noáng cöëc rûúåu trong baát nûúác söi sau khi àaä thaã vaâo cöëc möåt laát chanh röìi cêìm caái àôa àêåy lïn.

- Chaáu khöng biïët uöëng rûúåu àêu! Muå cûúâi chuám chñm ngoá dò Tû - Thuöëc giaãi caãm àêëy. Ài nhiïìu, mïåt, uöëng möåt cöëc naây noá ra

möì höi, khoeã ngûúâi laåi ngay! Tû Mùæm ngöìi huát thuöëc phò pheâo. Hùæn laåi hoãi dò Tû: - ÚÂ, luác naäy thêëy baác Ba Nguâ cheâo tam baãn àûa öng naâo ài

àêu vêåy, hûã dò? Dò Tû Beáo nhûúáng löng maây, laâm mùåt quan troång. Baâ ta

khöng nhòn Tû Mùæm, nghiïng ngûúâi xuöëng gêìn bïn con muå vúå hùæn, ngoán tay troã àùåt ngang möìm:

- Àûâng coá löå bñ mêåt nhaá. Öng êëy lúán lùæm àêëy. Cêëp Nam Böå maâ! Chaâ, öng khó gò, quïn röìi.

Àoaån baâ ta quay vaâo cûãa bïëp hoãi töi: “Öng höìi naäy laâm chûác gò, maây nhúá khöng?"

Àoaân Gioãi 28


Töi khöng muöën traã lúâi, nhûng buöåc loâng phaãi àaáp cho coá àaáp:

“Chaáu khöng nghe noái!". - ÖËi! Noá con nñt, biïët caái gò maâ dò hoãi noá! Tû Mùæm cûúâi hïì hïì, nhõp chên rung àuâi. Muå vúå Tû Mùæm ngoá

ra bïën, liïëc hùæn möåt caái, thong thaã àûa baân tay ngoán buáp mùng veán múá toác mai:

- Baán mêëy chöî maâ khöng ghi cheáp gò caã. Mai möët àêy quïn ài, laâm sao àoâi àûúåc. Khöí quaá!

Muå moác trong tuái ra quyïín söí con vaâ cêy buát maáy, àùåt lïn baân. Tû Mùæm rúâi ghïë àûáng dêåy, bûúác ra ngoaâi töëi. Nghe hùæn noái voång vaâo:

“Khuya röìi maâ khöng mûa àûúåc, oi bûác quaá. Àûáng àêy möåt chöëc cho maát. Dò Tû, hïî àûúåc chaáo thò dò nhêëc ra, nûúáng luön vaâi con cua, nghe dò!"

Thêëy töi laåi ngaáp, dò Tû Beáo beân baão töi xuöëng chiïëc thuyïìn mui öëng cuãa dò vêîn àêåu trong mûúng, ài nguã trûúác ài. Muå vúå Tû Mùæm vêîy töi àïën, giuái vaâo tay töi túâ giêëy baåc nùm haâo. Töi khöng lêëy, àùåt traã lïn baân...

- Cêìm ài maâ! Con muå cûúâi cûúâi, nhòn töi coá húi ngaåc nhiïn. - ÖËi! Noá khöng lêëy thò thöi, kïå noá! Thùçng naây coá phaãi nhû

ngûúâi ta àêu! Dò Tû Beáo coá yá bûåc tûác vò tiïëc höå cho töi. Töi bûúác ra ngoaâi,

khöng nghe baâ ta noái gò vïì mònh nûäa, beân ài thùèng ra mûúng chui xuöëng thuyïìn, ruác vaâo noáp. Muöîi vo ve kïu dêåy trong nhûäng luâm coã ruä ngoån xuöëng hai búâ mûúng. Töi tûúãng nùçm xuöëng laâ àaánh möåt giêëc thùèng cùèng, hoáa ra laåi khöng nguã àûúåc. Khöng hiïíu sao caái lûúâm cuãa muå vúå Tû Mùæm cûá nhû xoaáy vaâo oác töi, khiïën töi súâ súå. Chûa bao giúâ töi thêëy möåt ngûúâi àaân baâ noái nùng mïìm moãng, nhoã nheå maâ laåi coá àöi mùæt laå luâng, vûâa àeåp vûâa àaáng súå nhû vêåy. Caác baâ baán caá trong chúå caäi nhau nhûäng luác giêån dûä, mùæt long lïn soâng soåc vêîn khöng coá neát gò àaáng súå nhû mùæt con muå naây. Àöåc lêåp hay laâ chïët! Nûúác Viïåt Nam cuãa ngûúâi Viïåt Nam! Nhûäng doâng chûä rùæn roãi khùæc göî in möåc baãn trïn caác túâ khêíu hiïåu maâ anh Saáu tuyïn truyïìn vûâa daán vaâo vaách tûâ chêåp töëi böîng laåi hiïån ra, nhaãy muáa



trûúác mùæt töi. Trong tai töi, nghe mú höì nhaåc àiïåu buöìn buöìn cuãa tiïëng gioá phêíy àöång ngoån dûâa núi möåt laâng quï xa naâo àoá úã maån Tiïìn Giang maâ töi khöng coân nhúá roä... Töi laåi thêëy öng Huyânh Têën toeát miïång ra cûúâi. Gûúng mùåt öng àang cûúâi böîng töëi sêìm laåi. "Anh em coá ai ruát lui àêu!" Tiïëng muöîi vo ve möîi luác möåt xa dêìn. Töi nguã thiïëp ài luác naâo khöng biïët nûäa.

Àoaân Gioãi 30


3. ÖNG LAÄO BAÁN RÙÆN

Hai àïm sau àoá, trúâi mûa liïn tiïëp. Phêìn vò trúâi mûa, khöng mêëy ngûúâi ài chúå, phêìn vò coá lïånh cuãa thön böå Viïåt Minh cêëm hoåp chúå àïm, àïì phoâng boån Viïåt gian traâ tröån vaâ xaä khöng kiïím tra àûúåc, nïn xoám chúå Ngaä Ba Kïnh vaâo luác quaá àoã àeân àaä trúã nïn buöìn thóu buöìn thiu. Chó coân quaán caâ phï dûúái taán cêy baä àêåu, mêëy tiïåm huã tiïëu cuãa ngûúâi Hoa kiïìu úã chöî daäy phöë ngoái nùçm bïn trong chúå ngoá ra kïnh vaâ quaán dò Tû Beáo laâ coá aánh àeân, laác àaác boáng ngûúâi lui túái. Chúå chó àöng ban ngaây, nhûng ngûúâi cuäng chó nhoám hoåp lûa thûa. Nhiïìu gia àònh àaä ruåc rõch taãn cû xuöëng Thúái Bònh. Mêëy höm trûúác, nhûäng luác trúâi im gioá, àûáng úã búâ kïnh coá thïí nghe tiïëng trêìm trêìm cuãa suáng àaåi baác bùæn tûâ xa. Saáng nay, nhiïìu ngûúâi coân nghe caã tiïëng suáng àaåi liïn cuãa taâu giùåc úã hûúáng Ngaä Nùm. Dò Tû Beáo àoáng cûãa quaán, nghó möåt ngaây àïí thu veán cöng núå, ài àoâi caác moán tiïìn rûúåu chõu cuãa ngûúâi quanh xoám.

Buöíi trûa raãnh röîi, töi cuäng moâ vaâo chúå chúi, nghe ngoáng tònh hònh. Phoâng thöng tin trûúác kia laâ núi tuå hoåp àöng ngûúâi nhêët. Vêåy maâ höm nay cuäng chùèng coá mêëy ngûúâi vaâo xem tin tûác, búãi chó toaân nhûäng tin tûác cuä. Möåt àöi doâng tin múái, viïët tay daán vöåi lïn àoá thò cuäng chùèng hún gò sûå hiïíu biïët cuãa moåi ngûúâi, chùèng àaáng chuá yá vaâ hêëp dêîn bùçng nhûäng tin àöìn nhaãm vö cùn cûá, thêåm chñ nhiïìu khi coân vö lyá nûäa kia. Lûåc lûúång phoâng thuã cuãa ta thïë naâo? Ngaây mai röìi seä ra sao? Phêìn àöng ngûúâi ta àïën àoá àïí tûå àùåt ra nhûäng cêu hoãi vaâ tûå nghô ra nhûäng cêu traã lúâi. Boån con gaái bûng caã nhûäng röí quaã maäng cêìu xiïm, vaác caã nhûäng boá mña vaâo dûång trong phoâng thöng tin àïí ngöìi baán. Chuáng noá chúi àaánh chuyïìn chuyïìn hoùåc roác mña xaã bûâa baäi, la heát, caäi nhau oãm toãi maâ cuäng chùèng ai rêìy la gò. Töi ngaán ngêím quaá, boã phoâng thöng tin, lûäng thûäng ài doåc ra búâ kïnh. Chúåt thêëy laäo Ba Nguâ àûáng dûúái göëc cêy baä àêåu to nhêët úã gêìn meá nûúác, töi beân men àïën.

- Baác vïì bao giúâ àoá? Töi hoãi cho coá hoãi, chûá àaä nghe dò Tû Beáo noái àïm qua vúái con

muå vúå Tû Mùæm rùçng laäo vïì tûâ chiïìu.



- Vïì tûâ luác vïì êëy! Laäo cûúâi khaâ khaâ, àaáp gioång àaä coá cheán. - Coân maây, baâ chuã cuãa maây bûäa nay ài àêu maâ maây suát xiïìng

daåo chúi àoá? - Baâ ài àoâi núå. Àêu nhû töëi múái vïì... - Vö nhaâ laäo ùn thõt rùæn möåt bûäa chúi ài! - Rùæn àêu maâ ùn? Baác bùæt àûúåc rùæn aâ? Töi hoãi vêåy, chûá nghe noái thõt rùæn laâ töi àaä laånh xûúng söëng

röìi. - Rùæn kia chûá àêu, mêåy! Laäo vöî möåt caái vaâo lûng töi, troã ra kïnh - Ghe chúã rùæn dûúái U Minh vûâa lïn àêëy! Töi tröng theo ngoán tay laäo chó. Möåt chiïëc thuyïìn nhoã, mui

laá, àang àeâ soáng reä vaâo búâ. Trûúác muäi thuyïìn, möåt thùçng beá traåc mûúâi böën mûúâi lùm tuöíi, mùåc quêìn àuâi, cúãi trêìn àûáng duán hai chên, hai tay cêìm cêy saâo daâi chöëng xuöëng nûúác. Bïn chên thùçng beá coá con choá sùn, sùæc löng maâu tro, àang chöìm lïn chöìm xuöëng, àuöi ngoùæt qua ngoùæt laåi, hoáng moäm lïn búâ. Àùçng sau laái, möåt öng cuå giaâ cao to, vaåm vúä, chñt khùn àêìu ròu maâu àoã, aáo baâ ba àen thaã cuác, vaåt aáo bay phêìn phêåt, àang nghiïng ngûúâi quaåt maái cheâo àûa thuyïìn cêåp bïën.

- Rùæn ùn àûúåc sao baác? Töi hoãi laäo Ba Nguâ. - Trúâi úi, thùçng naây naá quaá! Chûa ùn bao giúâ aâ? Thõt rùæn

ngon vaâ böí söë möåt àêëy. Con nñt úã àêy àïìu nïëm muâi thõt rùæn tûâ höìi coân trong buång meå.

- Chaáu chûa ùn lêìn naâo! - Ngon tuyïåt! Ngon tuyïåt! Rùæn höí àêët nêëu chaáo àêåu xanh

nûúác cöët dûâa thò phaãi biïët nhaá! Giaâ baãy mûúi tuöíi ùn moán êëy thêëy treã traáng ra nhû con trai mûúâi baãy. Sú saâi thò rùæn nûúác, rùæn böng suáng ûúáp xò dêìu, cùåp gùæp nguyïn caã con maâ nûúáng, beã tûâng khuác cêìm tay xeá ra chêëm muöëi úát nhêåu. Thõt ngoåt khöng gò bùçng. Cêìu kyâ thò rùæn höí àêët, meâo mun chûng thuöëc bùæc, goåi laâ "long höí höåi". Thûúâng thûúâng thò hoùåc bùm xaâo xaã úát, hoùåc nêëu ca-ri nûúác dûâa...

Àoaân Gioãi 32


Khöëi caách ùn. Nhûng gò thò gò, cuäng khöng bùçng nêëu chaáo. Moán phöí thöng nhêët maâ! Vûâa böí laåi vûâa maát!

- Nûúáng thò coân thúm, chûá nêëu chaáo khöng tanh sao, baác? - Ùn röìi múái biïët, thõt rùæn thúm nhû thõt gaâ, laåi gioân dai,

khöng búã nhû thõt gaâ. Coá phaãi nêëu suöng àêu maâ tanh! Naây nheá, laâm löng xong, chùåt khuác thaã vaâo nöìi chaáo luöåc lêëy nûúác ngoåt. Röìi mònh gùæp ra chûá. Mònh xeá thõt ra, bùm nhoã ûúáp haânh toãi, haåt tiïu, nûúác mùæm. Röìi mònh bùæc chaão múä cho söi lïn, thaã toãi vaâo. ÊËy, bêëy giúâ mònh múái xaâo hùæn ta! Xong, mònh múái muác chaáo ra baát, röìi mònh xuác hùæn ta, mònh cho vaâo chaáo khoùæng khoùæng mêëy caái... Röìi mònh rùæc lïn möåt ñt haåt tiïu... E heâm! E heâm!... Thöi, maây seä khùæc biïët thöi. Ghe àaä cêåp búâ röìi kia!

- Ra xem rùæn, chuáng maây úi! Möåt gioång treã con böîng hö hoaán lïn. Töi nghe tiïëng quen

quen, quay laåi àaä thêëy thùçng beá luân luân beáo uåc õch àang dùæt möåt àaám treã con chaåy bùng qua sên chúå, lao xuöëng bïën.

- Chaâo öng baån giaâ! Coá con rùæn höí naâo khöng? Laäo Ba Nguâ vêîy tay hoãi. Öng cuå giaâ chñt khùn àêìu ròu maâu

àoã àaä ra àûáng trûúác muäi thuyïìn. Nghe hoãi, öng liïìn àaáp, gioång sang saãng:

- Kyâ naây khöng coá. Toaân rùæn rùçn ri coác, rùçn ri caá khöng thöi. Nhûng àûúåc caái rùæn beáo lùæm!

Àaáp xong, öng baão thùçng beá cêìm saâo ban naäy: - Coâ úi! Lêëy caái gioã bûå ra cho tña ài con. Thùçng beá chui vö mui, àêíy hai caái gioã tre ra khoang trûúác.

Öng giaâ dùång hùæng möåt tiïëng, xùæn tay aáo, heá saåp thuyïìn thoâ caánh tay trêìn vaâo khoang. Boån treã nhoã tûác thúâi kïu lïn:

“Eo öi!" vaâ xö nhau luâi laåi, vûâa luâi vûâa tranh nhau ngoãng cöí nhoâm túái. Öng cuå giaâ thong thaã löi tûâ trong khoang ra tûâng con rùæn möåt, boã vaâo gioã. Con naâo con nêëy to cúä bùæp tay öng. Coá möåt con rùæn gò to nhû bùæp chên ngûúâi lúán noá cûá ruác vaâo khoang khiïën öng phaãi khom lûng thoâ tay vaâo, nùæm cöí noá trò möåt luác múái keáo ra àûúåc.

- Öng giaâ coá buâa, tuåi bay úi! - ÚÁ... úá... con rùæn quêën caánh tay öíng kia kòa!



- Kheáo noá cùæn, öng úi! - Rùæn ngûúâi ta khêu miïång caã röìi. Cùæn quaái gò! Boån treã nhoã chöìm lïn chöìm xuöëng theo tûâng àöång taác caánh

tay löi cuãa öng cuå giaâ. Coá àûáa bò boäm löåi xuöëng nûúác ngêåp ngang àêìu göëi, àûáng ngoá vaâo trong. Coá àûáa mùåt taái xanh taái xaám vò súå, nhûng vêîn thñch xem, cûá nhêëp nha nhêëp nhöím giêîm buân suâng suåc úã chöî meá nûúác. Khi öng giaâ bêåm möi nêng caái gioã nùång trõch vaác lïn vai thò con choá sùn lêåp tûác phoáng möåt caái, nhaãy lïn búâ. Boån treã con chaåy giaåt ra hai bïn, laâm nûúác bùæn tung toáe. Öng giaâ lêìn lûúåt vaác caã hai caái gioã to tûúáng lïn bïën, àùåt xuöëng göëc möåt cêy baä àêåu. Nhûäng ngûúâi mua àaä chûåc sùén chung quanh. Ai troã con rùæn naâo, öng giaâ thoâ tay vaâo gioã bùæt ra con rùæn êëy. Noái bao nhiïu tiïìn, hoå traã bêëy nhiïu, khöng kyâ keâo ngaä giaá nhû kiïíu ngûúâi úã caác chúå tónh. Möîi con rùæn baán xong àûúåc siïët chùåt cöí bùçng möåt súåi laåt vaâ trao cho ngûúâi mua xaách ài. Laäo Ba Nguâ choån maäi múái mua àûúåc möåt con ûng yá. Chao öi, nom con rùæn maâ kinh! Buång deåt to cúä bùæp vïë, khöng daâi lùæm, non meát rûúäi thöi, maâ caái àêìu thò beá nhû möåt quaã baâng khö. Laäo hêët con rùæn nùçm vùæt ra sau gaáy, möåt tay boáp ngang cöí, möåt tay nùæm gêìn choát àuöi, àûa túái trûúác. Con rùæn göìng mònh nöíi vaãy lïn chúm chúãm nhû gai mñt, söëng lûng uöën qua uöën laåi trïn vai laäo Ba Nguâ, khiïën töi phaát khiïëp...

- Ài! Theo laäo vïì nhaâ laâm bûäa chaáo cho biïët! Laäo nhûúáng mùæt baão töi. - Àïí luác khaác, baác aå! Bûäa nay chaáu bêån tröng quaán cho dò

Tû... Töi kiïëm cúá thoaái thaác. - Hï hï! Maây tröng caái chúå thò coá, chûá tröng gò quaán! Thöi,

khöng thñch ùn thò thöi. Khöng ai eáp maây! Laäo bûúác ài mêëy bûúác coân quay laåi nhòn töi, cûúâi khaâ khaâ: - Chó lo chûâng maây quen muâi röìi, khöng àúåi múâi, maây cuäng

xaách baát xaách àuäa chaåy túái thöi! Töi trúã vïì quaán nuöët vöåi ba höåt cúm nguöåi, xem chai, cöëc, baát

àôa coá suy suyïín moán naâo khöng, röìi quú caái aáo veát-töng khoaác vaâo ngûúâi, àoáng cûãa quay ra chúå. Trúâi àaä xïë.

Mùåt trúâi àaä xuöëng ngang ngoån cêy traâm bïn kia búâ kïnh. Öng cuå giaâ baán rùæn vêîn coân ngöìi dûúái göëc cêy baä àêåu, taân laá xanh

Àoaân Gioãi 34


um ngaã daâi boáng àen trïn mùåt àêët. Boån con nñt ban saáng bêy giúâ cuäng khöng thiïëu mùåt àûáa naâo, àêu nhû coân coá thïm mêëy thùçng múái túái. Chuáng chen nhau ngöìi trûúác hai gioã rùæn, mùåt maây nhem nhuöëc, àoã lú àoã lûãng vò bïu nùæng, vò möì höi vaâ buåi bùåm. Àûáa thò khoanh tay lïn göëi, daán mùæt vaâo nhûäng con vêåt boâ saát kinh túãm àang loá àêìu ra mùæt gioã; àûáa thò caäi nhau, tiïëng noái tiïëng cûúâi chñ choáe. Öng cuå giaâ vêîn ngöìi àoá, tay chêåm raäi nhöìi thuöëc laá vaâo noä têíu: caán têíu vûâa daâi vûâa quùn queo tröng rêët laå. Gûúng mùåt öng khoaáng àaåt, rêët dïî mïën. Laân da raám nùæng hun hun maâu àêët thoá vêîn coân cùng nhû da mùåt ngûúâi treã, chó úã àöi khoáe mùæt vaâ trïn vêìng traán cao laâ coá xïëp mêëy àûúâng nhùn. Rêu öng khöng daây lùæm, nhûng chùæc nhû rïî tre vaâ àen nhaánh. Àöi mùæt to, saáng quùæc, nuáp dûúái cùåp chên maây rêåm àen. Khi öng cùæn têíu thuöëc vaâo möìm, möi dûúái húi trïî ra, meáo xïåch möåt bïn vò khöëi nùång cuãa caái têíu hònh thuâ kyâ dõ vaâ húi to quaá cúä, thò tröng öng nhû coá veã dûä túån. Töi ngöìi saát vaâo göëc cêy, bïn öng cuå giaâ lûåc lûúäng êëy. Böå quêìn aáo baâ ba àen àaä baåc thïëch vò daäi dêìu nùæng mûa sûúng gioá cuãa öng coân mang nguyïn muâi hùng hùæc cuãa laá coã cêy rûâng têån nhûäng vuâng àêët hoang sú, vaâ muâi khoái nöìng lûãa bïëp trong chiïëc thuyïìn con lûu àöång. Thêëy töi múái túái, thùçng beá luân luân beáo uåc õch hêët haâm nhaáy töi, röìi ngoá vaâo gioã rùæn:

- Súå khöng? Töi cûúâi, khöng àaáp. Noái súå thò noá chï mònh nhaát, maâ noái

khöng thò khöng àuáng. - A, noá súå röìi tuåi bay úi! Möåt àûáa lêåp tûác kïu lïn. Hònh nhû öng cuå giaâ khöng biïët coá

àaám treã nhoã ngöìi chung quanh. Àöi mùæt to, àen nhaánh àùm àùm nhòn vaâo khoaãng khöng trûúác mùåt. Khöng biïët öng àang nghô gò. Boån treã nhoã thêëy öng dïî daäi, khöng rêìy la gò, vaâ nhên coá töi múái túái, chuáng muöën toã ra baåo daån hún nïn caâng nghõch túån. Chuáng nheo mùæt, theâ lûúäi, coá àûáa coân giaã vúâ toan thoâ tay vaâo gioã löi rùæn ra àïí neám vaâo töi. Möîi lêìn coá àûáa treã naâo nhñch laåi gêìn gioã rùæn thò con choá sùn nùçm bïn chên chuã laåi nhöím dêåy, vûún cöí ra nhe rùng gûâ... gûâ... mêëy tiïëng. Rùæn quêën nhau trong gioã nùçm im nhû nguã. Nghe tiïëng choá gûâ, nhûäng con rùæn àang loá àêìu ra mùæt gioã vöåi giêåt mònh ruåt vaâo, uöën eáo cûåa quêåy laâm cho rùæn lúán, rùæn beá trong gioã chuyïín lung tung. Mêëy àûáa lò lúåm nhêët, cúãi trêìn truöìng ngöìi chêìu hêîu bïn gioã rùæn, liïìn co chên bêåt ngûãa ra sau. Chuáng noá cûúâi hñ hñ möåt caách khoaái traá. Nhûng cuäng coá àûáa ngöìi úã chöî xa hún laåi mïëu maáo muöën



khoác. Thùçng beá luân luân beáo uåc õch cêìm caái que nhöím túái nhöím lui, quú quú ra böå sùæp choåc vaâo gioã. Con choá sùn laåi vûún cöí ra gûâ... gûâ... mêëy tiïëng. Laác àaác coá vaâi chiïëc xuöìng cêåp bïën, hoåp buöíi chúå chiïìu. Nùm ba ngûúâi àaân öng cúãi trêìn, aáo vùæt vai tûâ trong daäy tiïåm ài men ra, àûáng laåi dûúái boáng cêy hoáng maát. Trúâi oi quaá! Chiïìu röìi maâ nùæng vêîn choái chang. Khöng möåt laân gioá àöång. Nhûäng chiïëc laá baä àêåu nhû daán chùåt lïn nïìn trúâi, töi ngûãa cöí nhòn lïn àïën moãi mùæt vêîn khöng tòm ra möåt choát laá naâo nhuác nhñch.

- Taâu bay baâ con úi! Möåt ngûúâi àaân öng böîng höët hoaãng kïu lïn, nhúán nhaác ngoáng

chung quanh. - Im! Àïí nghe coi naâo! Im nghe chûá! Moåi ngûúâi nñn lùång. Öng cuå giaâ baán rùæn nhêëc caái têíu thuöëc ra

khoãi miïång, ngoá xuöëng chên, cûúâi muãm móm. Tiïëng vu vu cuãa möåt con ong bêìu àñt vaâng bay trong voâm nhaánh laá rêåm rõt, nghe hïåt tiïëng maáy bay.

- Möì töí con ong. Laâm ngûúâi ta giêåt mònh! Ngûúâi àaân öng kïu lïn ban naäy nhùn nhoá noái möåt cêu chûäa

theån. Tûâ hûúáng biïín Àöng dêåy lïn nhûäng tiïëng êìm... êìm... nöëi nhau, nghe rung rinh caã chên trúâi.

- Chùæc laâ taâu giùåc, baâ con úi! - In nhû maáy bay neám bom chûá! - Mònh nghe giöëng tiïëng sêëm... - Àïí nghe maâ... Laâm gò maâ oá lïn nhû giùåc túái vêåy? Mêëy ngûúâi àaân öng caäi nhau möåt chöëc röìi keã ngöìi xuöëng göëc

cêy cêìm aáo quaåt phe phêíy, ngûúâi ài túái ài lui trong boáng rêm hûâng hûåc húi noáng tûâ mùåt àêët xöng lïn, lùång leä khöng noái gò nûäa. Thùçng beá luân luân beáo uåc õch böîng nhöím dêåy.

- Taâu giùåc, caác chuá úi! Nghe ò... ò... àêëy! - Thùçng con nñt, àûâng coá noái bêåy! Böå maây úã ngoaãi vö sao maâ

daám noái àoá laâ taâu? Ngûúâi àaân öng toác chúm chúãm nhû gai trûâng mùæt quaát. Rêì...

êì êìm! Rêìm...! Rêìm... Rêìm êì... êìm! Böën tiïëng nöí bêët thêìn nghe àiïëc tai. Nhûäng tiïëng nöí chaát oác, rïìn rïìn nhû tiïëng suáng àaåi baác, gêìn lùæm. Àaám con nñt theát lïn, cùæm cöí chaåy tuáa ài. Mêëy ngûúâi àaân öng

Àoaân Gioãi 36


kia, coá ngûúâi cuäng quyánh quaáng toan chaåy, nhûng cuäng coá ngûúâi vêîn àûáng yïn nghe ngoáng. Töi quen tiïëng suáng tiïëng bom tûâ mêëy thaáng nay, nïn chó co ngûúâi thuåp xuöëng; khi dûát tiïëng nöí, töi liïìn àûáng lïn quan saát chung quanh. Nïëu àoá laâ suáng giùåc bùæn thò cuäng phaãi trêìm tônh xem chuáng túái tûâ hûúáng naâo röìi hùéng chaåy traánh chûá! Dûúái kïnh, thuyïìn xuöìng tranh nhau taách bïën, giêìm cheâo va khua löåp cöåp. Möåt vaâi chiïëc tam baãn nheå hai cheâo àaä rúâi ài xa lùæc. Öng cuå giaâ baán rùæn vêîn ngöìi àoá, phò pheâo têíu thuöëc laá, mùåt bònh thaãn nhû khöng. Öng àûa mùæt nhòn lïn nïìn trúâi röìi hoãi töi:

- Chaáu khöng vïì nhaâ aâ? - Chaáu úã gêìn àêy thöi. Àêëy, chöî caái quaán àêëy! Töi àaáp, gioång vui vui, buång coá húi raåo rûåc möåt chuát vò thêëy

öng giaâ chuá yá túái mònh. Öng cuå giaâ thong thaã àûáng dêåy, buáng tay booác... booác... mêëy caái. Con choá sùn ve vêíy àuöi, chöìm hai chên trûúác lïn suãa oang oang, vuåt lao ài nhû möåt muäi tïn. Möåt luác sau, con choá quay vïì dùæt theo thùçng beá cêìm saâo chöëng trûúác muäi thuyïìn ban saáng.

- Tòm àûúåc chuá Voä Toâng khöng? Öng giaâ hoãi. - Ngûúâi ta baão chuá ài röìi. Àïm qua trúâi mûa, coá con beo vaâo

bùæt gaâ dûúái xoám Sêåy, chuá Voä Toâng rònh bùæt àûúåc. Àêu nhû chuá chúã con beo ra baán ngoaâi Ngaä Baãy...

Töi àaä toan vïì, nhûng nghe thùçng beá noái vêåy beân àûáng naán laåi, nghe hai cha con troâ chuyïån.

- Coâ aâ, khiïng gioã xuöëng ghe ài, con! - Khöng baán nûäa sao, tña? - Thöi! Khiïng ài... - Têy túái gêìn röìi sao, tña? - Têy àêu maâ Têy. Döng sùæp túái röìi. Döng lúán lùæm àêëy con! - Luác naäy coá mêëy tiïëng seát nöí trïn khöng, kinh quaá húã tña? - ÛÂ , thöi nhanh nhanh lïn, con. Luác bêëy giúâ, gioá bùæt àêìu thöíi rao rao nghe maát maát. Con choá

sùn àaä phoáng xuöëng thuyïìn, àûáng sau laái ngoác moäm lïn nhòn trúâi. Cha con öng cuå giaâ baán rùæn vûâa kõp khiïng hai chiïëc gioã xuöëng



thuyïìn thò cún döng uân uân thöëc túái. Mêy úã àêu tûâ dûúái rûâng xa, luác naäy coân khöng tröng thêëy, giúâ àaä àuân lïn àen sò nhû nuái, bao truâm gêìn kñn khùæp bêìu trúâi. Tûâng taãng mêy khoái àen laâ laâ haå thêëp xuöëng mùåt kïnh laâm töëi sêìm nhûäng ngoån soáng àang bùæt àêìu gaâo theát, chöìm chöìm tung boåt trùæng xoáa. Tûâng àaân coâ bay vuân vuåt theo mêy, ngûãa mùåt tröng theo gêìn nhû khöng tröng kõp. Xoám chúå Ngaä Ba Kïnh dûúâng nhû beá laåi, thu mònh cuái raåp xuöëng mùåt àêët. Mêëy chiïëc xuöìng ba laá, mêëy chiïëc tam baãn cuãa ngûúâi trïn phöë buöåc dûúái chên cêìu nûúác tröìi lïn huåp xuöëng theo lûúån soáng nhaâo, dûång muäi ngoác lïn nhû ngûåa muöën bûát dêy cûúng. Chiïëc thuyïìn chúã rùæn cuãa cha con öng giaâ àaä cheâo giaåt sang bïn kia búâ, xuöi xuöëng möåt quaäng xa, lùæc lû chui vaâo möåt con kïnh nhoã, hai bïn búâ moåc chen chuác nhûäng cêy traâm voã trùæng, caânh laá rêåm raåp. Töi toan chaåy ài thò chúåt thêëy dûúái göëc cêy baä àêåu coá möåt chiïëc tuái da beo. Thöi, àuáng laâ cuãa öng giaâ boã quïn àêy röìi. Töi chöåp lêëy, cùæm cöí phoáng theo búâ kïnh, vûâa huá vûâa ngoùæt sang búâ kia. Khöng ai nghe tiïëng töi huá goåi caã. Gioá thöíi êìm êìm uâ uâ nhû coá haâng nghòn chiïëc cöëi xay luáa khöíng löì àang quay thùèng caánh trïn trúâi. Búâ kïnh chöî töi àûáng tröëng huïëch tröëng hoaác khöng möåt luâm cêy buåi coã. Nhiïìu luác, töi coá caãm giaác nhû gioá sùæp nhêëc böíng töi lïn, thöíi tung ài. Daäy phöë ngoá mùåt ra kïnh chuyïín mònh nghe rùng rùæc, cöåt göî haâng hiïn lay lay nhû àûa theo möåt chiïëc voäng vö hònh. Ngoái bõ cuöën tung lïn, bay khua laãng caãng trïn noác nhaâ nghe àïën phaát súå.

Khöng vïì àïën quaán kõp nûäa röìi. Töi vûâa thúã vûâa khom ngûúâi chaåy vaâo caái miïëu cö höìn nùçm xï xïë phña dûúái chúå, chöî cêy àa cöí thuå caânh laá rêåm xuâm xoâa àang quùçn lïn vêåt xuöëng nhû soáng. Trúâi àêët möîi luác möåt töëi sêìm laåi. Vuä truå quay cuöìng trong cún gioá maänh liïåt. Nhûäng tia chúáp xeá raåch bêìu trúâi àen kõt phaát ra nhûäng tiïëng nöí kinh thiïn àöång àõa chung quanh ngöi miïëu. Töi thu ngûúâi laåi nhû möåt con truát, ngöìi saát vaâo chên bïå thúâ. Tûúâng miïëu xêy bùçng àaá töí ong, maái lúåp ngoái traát vûäa rêët chùæc nhûng töi bùæt àêìu caãm thêëy khöng an toaân chuát naâo. Chaâ, giûäa luác trúâi seát maâ laåi daåi döåt tòm chöî truá êín ngay dûúái möåt göëc cêy to...

Töi vöën gheát nhûäng chuyïån hoang àûúâng quaái àaãn, khöng bao giúâ tin rùçng coá ma quyã, nhûng khöng hiïíu sao trong giúâ phuát naây böîng thêëy trong ngûúâi rúân rúån. Pho tûúång "Öng Tiïu" mùåt vùçn vïån, àêìu moåc ba caái sûâng, chiïëc lûúäi theâ daâi quaá röën, àûáng ngay trïn àêìu töi. Möîi lêìn trúâi chúáp, töi àïìu ngûãa mùåt nhòn lïn pho tûúång vúái möåt nöîi lo súå vaâ toâ moâ khöng cûúäng àûúåc. Töi dùång hùæng

Àoaân Gioãi 38


möåt tiïëng roä to, phuãi àñt àûáng dêåy bûúác ra ngöìi ngay úã cûãa miïëu. Möåt vaâi haåt mûa bay cheáo hùæt vaâo mùåt töi laånh buöët nhû nûúác àaá. Bêìy kiïën àêët boâ ra boâ vaâo caånh chên töi, chuáng quú rêu troâ chuyïån gò vúái nhau möåt caách bònh thaãn, laåi coân ruã nhau luä lûúåt boâ ra ngoaâi thïìm miïëu chûá khöng cuöëng cuöìng chaåy ruác vaâo töí nhû nhûäng khi trúâi sùæp mûa to. Caái tuái da beo àûång vêåt gò húi nùång thò phaãi. Hònh nhû möåt con dao, búãi caái sûâng loá ra ngoaâi cöìm cöåm thuác vaâo höng töi. "Thûã múã ra coi caái gò trong naây?". Töi vûâa nghô thïë, böîng nghe tûâ trong loâng mònh vùng vùèng coá tiïëng baão:

“Àûâng àöång chaåm àïën cuãa caãi cuãa ngûúâi ta. Toâ moâ vêåy, khöng töët àêu!". Töi ngöìi im möåt luác, baân tay ngûáa ngaáy khöng chõu yïn laåi nùæn nùæn caái tuái. Bêy giúâ töi laåi nghe caái tiïëng vùng vùèng ban naäy cuâng phuå hoåa theo yá nghô cuãa töi:

“Xem chuát thöi maâ! Vaã chùng, mònh coá àõnh lêëy gò trong caái tuái naây àêu!". Thïë laâ caái tuái da beo maâ töi àaä nheát nûãa trong nûãa ngoaâi vaâo tuái aáo veát-töng, tûå naäy giúâ haäy coân nùçm yïn àaä bõ baân tay töi löi phùng ra tûác khùæc.

- A! Caái dao gùm! Töi chúåt kïu khe kheä vaâ tûâ tûâ ruát lûúäi dao ra khoãi chiïëc bao

da laáng boáng vò àêîm möì höi ngûúâi lêu nùm. AÁnh theáp xanh xanh cuãa lûúäi dao sùæc nhû nûúác loáa lïn möîi lêìn trúâi chúáp. Caán dao bùçng sûâng, naåm khêu àöìng àoã coá chaåm hoa vùn rêët àeåp. Caán bùçng sûâng gò nhû sûâng nai. Coân nhûäng gò khaác nûäa trong caái tuái bñ êín naây? "Bïì naâo mònh cuäng àaä múã ra röìi. Xem möåt chuát thò coá laâm sao!" Sûå toâ moâ naáo nûác caâng thöi thuác töi hùm húã lêåt ra. Àêy laâ möåt goái lûúäi cêu àuã cúä, mûúâi hai chiïëc caã thaãy, goái trong möåt maãnh giêëy dêìu cúä baân tay. Möåt cuåc àaá vaâ möåt miïëng theáp deåt deåt to vaâ daâi, hún mùåt bao diïm. Àêy nûäa laâ möåt goái thuöëc. Thuöëc gò maâ deão quaánh, xin xón vaâng vaâng, muâi hùng hùæc, àûa lïn muäi ngûãi thêëy buöìn nön. Töi boã laåi vaâo tuái da beo têët caã caác thûá linh tinh êëy, chó trûâ caái dao gùm, röìi thùæt miïång tuái thêåt chùåt bùçng súåi dêy gên khö quùæt vaâ trún tuöåt. Cêìm chùåt caán dao trong tay, töi böîng thêëy ngûúâi mònh nhû cao lúán hùèn lïn, dûúâng nhû sûác khoãe tùng lïn vaån böåi, töi nghe maåch maáu chaåy rêm ran trong nhûäng àêìu ngoán tay. Trúâi chúáp nhoaáng nhoaâng. Töi thong thaã àûáng dêåy röìi bêët thêìn quay phùæt laåi, trûâng trûâng nhòn vaâo ngöi miïëu.

Pho tûúång kinh khuãng vêîn lùång leä àûáng trïn bïå thúâ, leâ chiïëc lûúäi daâi maâu maáu xuöëng röën, böën chiïëc rùng nanh trùæng loâa nhe ra



nhû cûúâi. Möåt luác sau, gioá dõu dêìn, röìi tùæt hùèn. Trïn ngoån àa töëi sêìm maâ cún gioá cuöìng vûâa gaâo ruá ghï ngûúâi ban naäy, mêëy con chim chaâo maâo xön xao chuyïìn caânh nhaãy nhoát, hoát lñu lo. Nùæng vaâng maâu da chanh phuã lïn cêy coã möåt thûá aánh saáng dõu mùæt, trong suöët vaâ lung linh dûúâng nhû coá thïí súâ àûúåc. Töi trúã ra búâ kïnh, ài doåc daâi theo bïën möåt luác, hy voång seä gùåp laåi chiïëc thuyïìn con cuãa öng cuå giaâ baán rùæn. Nhûng ngoáng hoaâi maâ vêîn khöng thêëy tùm daång chiïëc thuyïìn vaâ cha con öng giaâ àêu caã. Nhòn vïì núi tñt tùæp, chó thêëy aánh phaãn quang cuãa raáng chiïìu sùæp tùæt tûâ mùåt nûúác doâng kïnh hùæt lïn nhûäng luâm buåi ven búâ. Sûåc nhúá ra rùçng dò Tû Beáo sùæp vïì, töi beân gêëp bûúác trúã laåi quaán àïí lo bûäa cúm chiïìu.

Àoaân Gioãi 40


4. ÀÏM KINH KHUÃNG

Tûâ ngoaâi goác sên sau, töi àaä thêëy trong húi khoái bïëp bay toãa ra xa muâi chaáy cuãa caá kho khö ûúáp nûúác maâu dûâa, rûúái múä beáo ngêåy vaâ coá rùæc haåt tiïu thúm phûác.

- Öng con úi! Cúm àaä doån sùén röìi àêy! Dò Tû Beáo maát meã noái voång ra. Àaáng leä phaãi ài nhanh vaâo vaâ

sùén saâng chõu àûång nhûäng cêu quaát mùæng cuãa baâ chuã àöi khi cuäng bêët thêìn nöíi noáng vúái mònh, thò töi laåi bûúác tûâng bûúác möåt hïët sûác chêåm chaåp. Muâi caá kho khö thúm lûâng maâ ban naäy vûâa nghe thêëy àaä theâm roã raäi khiïën töi caãm thêëy buång àoái cöìn caâo, bêy giúâ böîng bay àêu mêët. Töi khöng súå nhûäng lúâi quaát mùæng. Thêåm chñ nhûäng cêu chûãi ruãa tuåc tùçn cuäng khöng laâm töi bûåc tûác hay run súå nûäa. Búãi vò, àöëi vúái möåt thùçng beá lûu laåc möåt thên möåt mònh nhû töi, thò bêët cûá ngûúâi naâo cuäng coá thïí hoaåch hoåe, bùæt naåt, truát sûå giêån dûä lïn àêìu töi möåt caách hïët sûác vö lyá àûúåc. Àiïìu àoá, töi chùèng coi ra muâi gò. Thûåc tònh thò ban àêìu, töi cuäng khöí súã àau àúán vò phaãi hûáng chõu nhûäng cêu mùæng moã thö löî cuåc cùçn kiïíu boån àêìu àûúâng xoá chúå maâ tûâ têëm beá, vöën söëng àûúåc nuöng chiïìu trong gia àònh nïìn nïëp, tai töi chûa hïì quen nghe. Töi àaä nghô rùçng ngaây naâo cuäng ngûãa tai ra maâ hûáng lêëy nhûäng lúâi xêëu xa nhû vêåy, thò mònh àïën vúä oác ra maâ chïët thöi. Töi tûå nhuã:

“Daåi gò mònh laâm túâ giêëy thêím àïí coá gioåt mûåc naâo rúi xuöëng cuäng huát lêëy? Haäy neám traã laåi cho hoå".

Thïë laâ töi àaä nhanh choáng tòm ra phûúng phaáp chöëng traã tiïu cûåc möåt caách coá hiïåu quaã. Möåt laâ töi cûá lúâ ài, sûå phaãn ûáng ngêëm ngêìm bïn trong àaä taåo thaânh möåt thûá voã theáp maâ nhûäng lúâi cay àöåc àïën mêëy bùæn vaâo cuäng seä lêåp tûác bõ bêåt ra quay vïì truáng laåi hoå. Chùèng vêåy maâ nhûäng ngûúâi àaä haá vaânh cung miïång, duâng lûúäi bùæn töi àaä löìng löån lïn trûúác thaái àöå thaãn nhiïn nhû khöng cuãa töi àoá sao? Nhûng traái laåi, töi rêët súå - vûâa súå vûâa cùm gheát - nhûäng cêu maát meã, noái boáng noái gioá xa xöi. Thaái àöå êëy thûúâng gêy cho töi nhiïìu àau àúán, vaâ nhûäng vïët thûúng trong têm höìn thú beá cuãa töi cûá têëy lïn möîi luác nhúá àïën gioång noái maát meã, ngoåt nhû mña



luâi nhûng laåi coá xaát úát maâ möåt ngûúâi lúán àaä neám cho möåt àûáa treã con... Thêëy töi lùång leä bûúác vaâo, dò Tû Beáo caâng bûåc tûác:

- Bûäa nay maây cêm röìi aâ? Thuåt lûúäi röìi hay sao? Töi chùèng noái chùèng rùçng, cûá lùèng lùång ài lau àuäa lau baát,

doån mêm ra baân. Baâ ta nhêëc nöìi cúm, muác caá kho, xúái cúm ra baát xong àêu àêëy, beân hûá möåt tiïëng:

- Khöng ngöìi vaâo maâ ùn, coân àúåi múâi àúåi thónh nûäa sao? Chûa coá lïånh baâ chuã, leä naâo töi daám tuây tiïån, ngöìi vaâo mêm

trûúác? Maâ àúåi baâ phaãi baão thò töi laåi mùæc vaâo caái töåi chúâ múâi chúâ thónh! Àùçng naâo, töi cuäng coá löîi caã! Maâ naâo töi coá töåi gò cho cam! Baâ ta baão töi rùçng baâ ta ài àoâi núå àïën quaá àoã àeân múái vïì. Quaái quyã gò àaä bùæt baâ vïì súám tûâ chiïìu, töi laâm sao roä àûúåc? Baâ ngoá nghiïng vaâo mùåt töi, coá leä doâ xem thaái àöå hún laâ chúâ cêu traã lúâi.

- Chaáu khöng àoái! Töi àaáp bùçng caái gioång khöng phaãi cuãa chñnh mònh. - Mùåc maây thöi. Cúm nhaâ tao cuäng chùèng thûâa! Baâ ta noái luáng tuáng, gioång khï àùåc nhû neán laåi giûäa cöí, baân

tay run run vúâ cêìm àöi àuäa, àöi mùæt trûâng trûâng nhòn töi. Tûâ böå mùåt giêån dûä, chiïëc cùçm noång múä luác naâo cuäng ûúát àêîm möì höi cuãa baâ ta, àïën moåi vêåt quen thuöåc trong quaán, têët caã cûá múâ dêìn trûúác mùæt töi... Tñt àùçng xa kia, dûúái göëc cêy baä àêåu úã chöî öng cuå giaâ baán rùæn àaä rúâi ài, möåt vïåt aánh saáng nhúâ nhúâ phuã daâi trïn mùåt àêët bùæt àêìu sêîm laåi. Vùèng trong tai töi, gioång noái êëm aáp àêìy tròu mïën cuãa öng cuå giaâ xa laå: “Chaáu khöng vïì nhaâ aâ? " Tûâ trong ngûåc töi nhû coá möåt cuåc gò cûá dêng lïn, töi cöë nuöët xuöëng maâ noá vêîn traâo lïn ngheån ngang giûäa cöí. Töi khöng neán xuöëng àûúåc nûäa, àaânh àïí cho noá thoaát bêåt ra thaânh tiïëng nêëc vaâ töi àaä khoác. Hònh nhû dò Tû Beáo chó chúâ àúåi coá bao nhiïu àoá. Nuå cûúâi haã hï, chiïën thùæng cuãa baâ ta lêåp tûác núã ra nhû miïëng baánh phöìng töm thaã vaâo chaão múä àang söi reo. Coá leä baâ ta tûúãng rùçng thaái àöå laånh nhaåt vaâ nhûäng lúâi maát meã cuãa baâ ta àaä coá hiïåu quaã tröng thêëy. Maâ nhû thïë laâ àuã röìi. Thûúâng thûúâng, nhûäng ngûúâi lúán sau khi thêëy mònh chiïën thùæng àûúåc möåt àûáa treã con, haânh haå cho noá khöí súã àïën àiïìu, laåi hay muöën toã ra röång lûúång, nhên hêåu möåt caách hïët sûác buöìn cûúâi.

- Chaâ, höm nay dò... nhû con muå àiïn êëy! Àûâng coá chêëp nï tao laâm gò! Maây maâ oaán dò thò maây phaãi töåi àoá. Chùèng qua laâ dò

Àoaân Gioãi 42


giêån caác laäo giaâ, rûúåu chõu thò cûá uöëng phûáa ài nhû nûúác, maâ tiïìn thò möåt àöìng cuäng khöng chõu nhaã ra!

Baâ chuã quaán vûâa nhùn nhoá laâm laânh vûâa gêåt gaâ gêåt guâ thuá nhêån nhû vêåy. Baâ ta lùng xùng ài thùæp àeân, cûúâi noái baã laã, laâm nhû khöng coá chuyïån gò vûâa xaãy ra, möåt hai baão töi ùn cúm ài keão nguöåi. Têët nhiïn laâ töi phaãi ngöìi vaâo baân cuâng ùn vúái baâ ta thöi. Suöët bûäa cúm, dò Tû Beáo khöng ngúát phaân naân cho söë phêån hêím hiu cuãa mònh. Rùçng boån àaân öng vö só, thêëy baâ ta möåt thên möåt mònh thò giúã troâ lûâa àaão, coá àûáa coân lúåi duång tònh thïë gay go giùåc sùæp àaánh vaâo àïën núi, cûá yâ ra khöng traã núå, thêåm chñ coân toan bùæt naåt baâ... Cún giêån laâm baâ ta phaát no, hay vò maãi noái quïn ùn khöng biïët, baâ ta cûá luön tay gùæp caá boã vaâo baát töi, cho àïën khi töi ùn xong röìi maâ baát cúm trûúác mùæt baâ ta vêîn chûa vúi àûúåc quaá nûãa.

- Chuáng noá àûâng hoâng bùæt naåt baâ! Dò Tû Beáo kïët thuác traâng kïí lïí cuãa mònh bùçng cêu quyïët liïåt

êëy, trûúác khi cêìm baát àûa lïn miïång àïí vaâ nöët lûng cúm coân laåi. - Àuáng nhû vêåy thöi! Töi buöåt miïång noái. - Maâ maây thêëy coá phaãi khöng? Àûâng coá àûáa naâo hoâng... - Daå. Ngûúâi oai tñn nhû dò thò chùèng ai daám àöång túái cheáo aáo

chûá tröng gò bùæt naåt! Baâ ta dùång hùæng möåt tiïëng, böå mùåt nom rêët haã hï. Bêy giúâ

töi múái nghiïåm ra rùçng chùèng riïng gò boån lau nhau chuáng töi, maâ ngûúâi lúán, ngûúâi caâng giaâ laåi caâng rêët thñch àûúåc khen. Cho duâ àoá laâ lúâi khen xoã cuãa möåt àûáa treã con! Cuãa àaáng töåi, röång ra thò chûa biïët thïë naâo, chûá trong caái xoám chúå naây, nhûäng tay sûâng soã nhêët cuäng chùèng daám àöång àïën caái moáng chên baâ chuã quaán rûúåu cö àöåc lùæm phuâ lùæm pheáp naây. Khöng coá mêëy ngûúâi laâ khöng núå tiïìn baâ ta. Cûá möåt àöìng thò möåt ngaây nùm xu laäi. Cêìn luác naâo, hoãi luác naâo cuäng coá. Ai gùåp baâ ta ngoaâi àûúâng cuäng chaâo. Baâ ta laåi laâ ngûúâi chùæt loát, tiïån tùån, khöng àaánh baâi baåc gò, nïn hai caái tuái boáng múä caâi nûát kim bùng cûá cùng phöìng lïn, no troân theo thên hònh beáo nñch cuãa chuã noá. Cuöåc àúâi vaâ uy tñn cuãa baâ ta, noái toám laåi àïìu têåp trung úã hai caái tuái nùång trôu giêëy baåc naây.

- Laäo Ba Nguâ ngaây höm nay coá túái àêy khöng?



Dò Tû Beáo chúåt hoãi töi. - Khöng thêëy àïën. Viïåc gò thïë, dò? - Khöng. Cuäng chùèng coá viïåc gò. Hoãi thïë thöi! - Luác saáng, chaáu coá gùåp baác êëy úã chúå. Baác êëy mua con rùæn to

lùæm. Baác êëy ruã chaáu vïì theo baác ùn chaáo rùæn chúi. Nhûng chaáu khöng ài.

- Thaão naâo! Chùæc laâ nûúáng troån mêëy àöìng baåc cuãa ngûúâi ta nhúâ laäo àûa traã cho tao röìi. Hûá hûå!

Töi cêët doån mêm baát xong, khöng biïët laâm gò, nhêån thêëy bïëp coân höìng beân ài lêëy êëm nûúác àùåt lïn. Dò Tû Beáo thò ngöìi nhai trêìu toáp teáp ngoaâi chiïëc choäng tre, tay khöng ngúát phaãy quaåt xaânh xaåch. Àïm oi quaá. Khöng coá lêëy möåt chuát gioá nheå cho àúä bûác. Dûúâng nhû cún döng ban chiïìu àaä phung phñ quaá trúán, giúâ àêy, àïm àïën, hïët saåch gioá röìi, àaânh höín hïín neán sûå bûåc böåi vaâo trong boáng àen daây àùåc möîi luác möåt thïm nùång nïì truâm xuöëng mùåt àêët mïnh mang.

- Chaâo dò Tû! Gúám, mùæc cún döng höìi chiïìu, cheâo suyát chïët! Mïåt raä ngûúâi. Vïì túái quaán dò, thêëy khoãe ra ngay.

Tiïëng cûúâi lanh laãnh cuãa muå vúå Tû Mùæm cuâng vúái chiïëc aáo baâ ba luåa maâu xanh nûúác biïín cuãa y xuêët hiïån trong quaán nhû xua tan bêìu khöng khñ ngöåt ngaåt tûâ naäy giúâ...

- Àaä cúm nûúác gò chûa? Dò Tû Beáo bûúác xuöëng choäng, vùån to ngoån àeân, hoãi caách vöìn

vaä. Muå àaân baâ uöën lûng nhû möåt con meâo caái, àûa mùæt nhòn vaâo têån bïëp röìi xoâe àöi baân tay trùæng muöët àeâ lïn mùåt baân. Muå thong thaã àùåt àñt ngöìi xuöëng ghïë, thúã phaâo ra:

- Chûâng naây chûa coá gò boã buång thò coá maâ chïët! Ùn cúm röìi, dò aå. Nhûng nïëu nhaâ coân thûá gò mùån mùån thò dò bùæc höå nöìi chaáo hoa, chöëc nûäa huáp vaâi baát cho noá tónh ngûúâi.

- Bûäa nay töi àoáng cûãa caã ngaây, coá baán chaác gò àêu. Nhaâ coân möåt ñt caá kho tiïu thöi. Töi theâm, kho ùn chúi möåt bûäa, haäy coân nûãa nöìi àêy!

Dò Tû Beáo àaáp. Tû Mùæm khom ngûúâi vaâo quaán, naách cùæp chai rûúåu têy, tay cêìm mêëy con caá mûåc khö.

- Nûúáng giuâm qua chuát, chuá em!

Àoaân Gioãi 44


Hùæn noái voång vaâo bïëp, mùæt nhêån ra ngay töi àang àûáng trong boáng töëi. Khöng chúâ töi bûúác ra, Tû Mùæm ài luön vaâo bïëp giuái nùæm caá mûåc khö vaâo tay töi. Röìi hùæn moác thuöëc laá ra, naách vêîn cùæp chai rûúåu, bêåt lûãa lïn àöët àiïëu thuöëc huát taåi chöî. Àöi troâng mùæt beá ti hñ nhû mùæt rùæn àaão möåt voâng rêët nhanh, khiïën töi phaãi súå súå, khöng daám nhòn hùæn. Töi quaåt than àoã lïn, nûúáng mêëy con mûåc xong, àùåt vaâo àôa keâm theo quaã chanh vaâ möåt ñt haåt tiïu giaä nhoã, bûng ra baân. Tû Mùæm goåi möåt xõ rûúåu àïë, ngöìi ngay úã àêìu chiïëc baân daâi chöî cûãa ra vaâo, roát rûúåu ra cöëc vaâ lùång leä xeá mûåc boã vaâo miïång nhai nhöìm nhoaâm. Muå vúå hùæn thò ngöìi chöî goác baân nhoã bïn trong, kï saát vaách. Thêëy muå múã nuát möåt chai "cöåt nhaâ vuöng" roát thûá rûúåu thúm thúm vaâo chiïëc cöëc nhúä, cho thòa àûúâng vaâo, töi vöåi vaâng lêëy ngay ra baát nûúác söi àùåt lïn baân, trûúác mùåt muå ta.

- Thùçng beá naây ngoan quaá! Em phaãi laâ àûáa laâm böìi caác nhaâ haâng lúán ngoaâi tónh, chûá khöng phaãi laâ chuá nhoã hêìu rûúåu chöî naây àêu!

Muå cûúâi cûúâi khen töi nhû vêåy vaâ chêåm raäi thaã cöëc rûúåu ngêm vaâo baát nûúác söi. Hai baân tay ngoán buáp mùng thoùn thoùæt múã con dao xïëp kiïíu saáu lûúäi ra, cùæt goån nheå möåt laát chanh röìi cho vaâo cöëc, uáp àôa lïn àêåy laåi. Giöëng hïåt nhû caái lêìn muå àaä "chïë biïën moán thuöëc giaãi caãm" bêån trûúác.

- Hai öng baâ ngöìi chúi, nghó möåt chöëc ài! Töi ài tùæm möåt caái cho maát àaä.

Dò Tû Beáo vûâa noái vûâa bûúác vaâo buöìng lêëy quêìn aáo, vaâ khi trúã ra, khöng quïn baão töi:

- Vo nùæm gaåo bùæc lïn bïëp nêëu nöìi chaáo ài, con. Nhúá nêëu loaäng nhaá!

Trong möåt thoaáng, töi àaä laâm xong viïåc baâ chuã baão, röìi àïën lùång leä ngöìi bïn bïëp lûãa, chöî nghó ngúi vaâ laâ núi truá êín töët nhêët cuãa töi möîi khi töi muöën quan saát möåt ngûúâi khaách rûúåu naâo àoá úã bïn ngoaâi. Tûâ trong bïëp lûãa nhòn ra, khöng coá möåt cûã chó naâo cuãa Tû Mùæm loåt khoãi mùæt töi. Hùæn uöëng hai cöëc rûúåu liïìn, uöëng vöåi vaâng, xong laåi xeá mûåc nhai nhoác nhaách, mùæt luön luön ngoá ra cûãa... Haânh tung cuãa àöi vúå chöìng naây coá nhiïìu khaác laå, caâng khiïën töi chuá yá theo doäi. Nhûäng lêìn trûúác, quaán àöng khaách, Tû Mùæm vêîn àïën uöëng rûúåu. Mùæt hùæn luön luön nhòn vaâo cöëc rûúåu, dûúâng nhû ngûúâi àùm chiïu nghô ngúåi, hoùåc coá möåt têm sûå àau buöìn gò. Hùæn khöng mêëy khi bùæt chuyïån vúái ai vaâ khöng nhòn ai.



Chó khi naâo hùæn àûa cöëc lïn uöëng, àöi mùæt ti hñ múái liïëc ngang, nhanh nhû tia chúáp, neám caái nhòn tröåm ra chung quanh. Àïm nay hùæn khöng nhòn vaâo cöëc rûúåu, maâ chó ngoá ra cûãa. Khöng biïët con muå vúå hùæn laâm gò ngoaâi goác baân. Chöî töi ngöìi, khuêët têëm vaách ngang khöng tröng ra àûúåc. "Chaâ, con quyã caái naây laâ möåt tay rûúåu khöng vûâa àêu!" Töi nghô thêìm nhû vêåy. Múái caách àêy coá hai höm maâ noá àaä múã thïm möåt chai "cöåt nhaâ vuöng" nûäa röìi.

Dûát khoaát khöng phaãi laâ thuöëc giaãi caãm nhû muå ta noái. Thuöëc thò ngûúâi ta nhùæm mùæt, nhùæm muäi uöëng möåt húi chûá coá àêu ngöìi nhêëm nhaáp tûâng nguåm, thûúãng thûác möåt caách khoaái traá nhû nhûäng tay búåm rûúåu saânh soãi? Vaâ baân tay noá cêìm thòa khuêëy cöëc, ngoán uát cong lïn àêìy kiïíu caách, coá phaãi laâ baân tay cuãa ngûúâi lam luä àêu. Giaá nhû àoá laâ nhûäng con muå che duâ àêìm tûâ ngoaâi tónh chaåy vaâo, luön möìm kïu laâ khöng coá nûúác ngoåt tùæm, khöng coá nûúác àaá uöëng thò laâ chuyïån dô nhiïn, khöng noái laâm gò. Vúå möåt tïn laái mùæm teâng xñ maâ cuäng hoåc àoâi laâm sang àïën thïë kia û? Khöng! Dûát khoaát laâ khöng phaãi. Böå quêìn aáo baâ ba têìm thûúâng cuãa muå chó laâ caái löët bïn ngoaâi, khöng che giêëu nöíi cöët caách muå ta. "Con muå quaái quyã naây àang laâm gò ngoaâi àoá?" Cêu hoãi êëy cûá lúãn vúãn qua hònh boáng nhûäng lûúäi lûãa nhaãy muáa trûúác mùæt töi. Töi khöng thïí chõu àûúåc nûäa, beân àûáng dêåy roán reán bûúác ra. Muå ta àang cùæm cuái viïët trïn möåt maãnh giêëy xeá nhoã ra tûâ quyïín söí ghi cheáp caác moán tiïìn thu nhêåp haâng ngaây. Cöëc rûúåu vêîn coân nguyïn chûa àuång túái. Laâm sao xem àûúåc muå ta viïët caái gò àêy? Töi lia mùæt sang thêëy baát nûúác hêm rûúåu khöng coân böëc húi nûäa, beân naãy ra yá nghô seä vúâ cêìm êëm nûúác söi àïën roát thay vaâo baát nûúác nguöåi àïí coá thïí túái bïn baân muå ta ngöìi. Töi neán thúã, bûúác reán bùçng nhûäng àêìu ngoán chên vaâ àïën saát bïn lûng, nhòn qua vai muå. Trïn maãnh giêëy, nhûäng doâng chûä Phaáp viïët thaáu vöåi vaâng, nhûng vêîn àeåp nhû cùæt, nghôa nhû sau:

“CB-15-5-1946.-Hai trung àöåi chñnh quy trang bõ àêìy àuã. Möåt suáng maáy Bú-ren. Caånh àïìn: Möåt àaåi àöåi dên quên vuä khñ thö sú. Àêåp Àaá: Möåt trung àöåi höîn húåp, mûúâi cêy suáng trûúâng, vaâi chuåc lûåu àaån tûå laâm lêëy. 13.5: Möåt caán böå quên sûå cao cêëp àaä qua àêy. Àoaân thuyïìn vêån taãi quên lûúng ài vïì hûúáng Thúái Bònh...".

Nhûäng doâng chûä phña dûúái bõ khuêët qua múá toác xoäa bïn vai muå ta, khöng àoåc àûúåc. Töi neán thúã, rûúán ngûúâi lïn, tim àêåp thònh thõch trong ngûåc. Àöåt nhiïn, muå ta quay phùæt laåi, khiïën töi giêåt mònh suyát buöng rúi caái êëm xuöëng àêët. Neát höët hoaãng vûâa thoaáng hiïån trong àöi mùæt to àen lay laáy cuãa con muå àaân baâ nham hiïím

Àoaân Gioãi 46


khi vûâa nhòn àïën töi lêåp tûác biïën ngay, vaâ nhûúâng chöî cho nhûäng tia nhoån hoùæt nhû nhûäng muäi kim phoáng vaâo mùåt töi.

- Xem tröåm caái gò? Muå ta neán gioång hoãi kheä, cùåp möi moãng dñnh run run àêìy

phêîn nöå. Tû Mùæm lêåp tûác xö ghïë àûáng dêåy. Töi tûúãng hùæn seä nhaãy xöí vaâo boáp hoång töi ngay. Nhûng hùæn vêîn àûáng nguyïn àêëy vaâ àûa mùæt nhòn muå vúå, roä raâng laâ hùæn àang chúâ mïånh lïånh muå ta giöëng nhû möåt con choá sùn chúâ lïånh chuã. Trong luác êëy, töi àaä kõp àuã thò giúâ trêën tônh. Luác bêëy giúâ töi cuäng khöng hiïíu taåi sao mònh laåi tónh taáo àûúåc nhû vêåy... Töi gaäi tai, cûúâi vaâ noái caách höìn nhiïn:

- Thñm viïët àeåp quaá! Chûä àeåp nhû cùæt êëy, maâ laåi khöng keã doâng... Àeåp hún chûä anh Saáu tuyïn truyïìn nûäa!

- Maây àoåc röìi aâ? Muå ta tröë mùæt hoãi, cöë neán giêån dûä. - Àoåc tûâ naäy giúâ... maâ thñm viïët thûá chûä Têy chûä u gò, chaáu

khöng hiïíu àûúåc. Chaáu chó àaánh vêìn quöëc ngûä bêåp beå vaâ àoåc àûúåc con söë tûâ möåt àïën möåt trùm thöi! Nhûng phaãi àaánh vêìn lêu lùæm kia!

Con muå thúã phaâo ra möåt húi nheå nhoäm: - Con nñt àûâng coá nhòn leán, àûâng coá xem tröåm khi ngûúâi lúán

àang viïët, nhúá khöng? Vêåy laâ keám lõch sûå vaâ vö pheáp lùæm àoá! Töi cûúâi hò hò ra veã nhêån löîi: - Chaáu àïën thay baát nûúác söi cho thñm chûá! Taåi chûä thñm viïët

àeåp quaá, chaáu cûá maãi xem... Chaáu àêu coá deâ thñm rêìy! Moåi khi, anh Saáu tuyïn truyïìn viïët, chaáu àûáng sau lûng coi maâ aãnh chùèng rêìy la gò...

- ÛÂ , thöi. Thay baát nûúác khaác ài! Muå ta chúáp chúáp mi mùæt, cûúâi vúái töi - Qua ghi caác moán tiïìn ngûúâi ta mua chõu maâ. Viïët bùçng chûä

quöëc ngûä múái, em khöng àoåc àûúåc àoá thöi. Àêy naây - muå ta vûâa noái vûâa chòa maãnh giêëy àïën bïn ngoån àeân - con söë 15 naây laâ ngûúâi ta thiïëu mûúâi lùm àöìng... Con söë 5 naây laâ nùm ngaây nûäa hoå seä traã. Biïët chûa?

- Daå, chaáu biïët!



Töi cûúâi. Con muå caâng cöë yá àaánh lûâa töi bùçng veã thaânh thûåc thò töi cuäng mûúån maâu thaânh thûåc àïí lûâa laåi noá. Trong khi ûâ aâo vúái muå ta, töi àaä àoåc nöët nhûäng doâng chûä cuöëi:

“Têën cöng töët nhêët vaâo khoaãng böën giúâ saáng. Traåm canh gaác chó coá böën àûáa: hai suáng ca-lñp 12. Bùæt söëng. Trúâi mûa to, coá thïí nuáp trong mûa, tùæt àûúâng ruöång bêët thêìn àaánh vaâo ban ngaây".

Thay baát nûúác xong-khöng hiïíu sao bêy giúâ tay coá húi run töi cöë trêën tônh bùçng caách àûáng laåi noái vúái muå ta möåt cêu trûúác khi quay vaâo bïëp.

- Thñm àûâng maách dò Tû, dò Tû mùæng chaáu töåi nghiïåp! - ÛÂ , khöng maách àêu! Vaâo xem nöìi chaáo àûúåc chûa... Töi khöng nhòn Tû Mùæm nhûng töi biïët Tû Mùæm àang cûúâi.

Töi vaâo àïën cûãa bïëp, coân nghe hai tiïëng thúã phaâo ra cuâng möåt luác cuãa àöi giaán àiïåp vûúân naây, vaâ töi biïët chùæc chùæn rùçng chuáng àang nhòn theo töi khöng phaãi bùçng nhûäng cùåp mùæt höët hoaãng vaâ dûä döåi nhû ban naäy. Dò Tû Beáo àaä tùæm xong, vaâo ngöìi bïn choäng ruä toác ra cêìm quaåt quaåt cho khö toác.

- Trúâi oi quaá! Tùæm röìi maâ möì höi cûá vaä ra nhû chûa tùæm! Thêëy con muå vêîn cùæm cuái viïët, dò Tû Beáo hoãi: - Bûäa nay ngûúâi ta mua chõu nhiïìu lùæm sao? Ghi gò maâ hïët túâ

noå túái túâ kia vêåy? - Cuäng chuát àónh thöi... Biïn caác söë tiïìn chi tiïu lùåt vùåt êëy

maâ! Maâ cuäng xong röìi àêëy. Thöi, doån chaáo ra ùn chúi ài, dò Tû! - An úi, lau mêm baát ài, con! Dò Tû Beáo goåi voång vaâo bïëp, baão töi. Töi vûâa toan nhêëc nöìi

chaáo xuöëng, böîng nghe dò noái tiïëp: - Ngaây naâo cuäng biïn cheáp nhiïìu nhû vêåy, baão thùçng beá nhaâ

töi noá viïët höå cho. Noá viïët chûä töët lùæm àêëy! Khöng biïët quyã ma naâo giêåt lûúäi baâ ta, maâ baâ ta ngûáa möìm

ngûáa miïång noái ra laâm gò àiïìu àoá. Töi nghe con muå vúå Tû Mùæm "aâ" lïn möåt tiïëng, vaâ muå ta bûng cöëc rûúåu uöëng ûâng ûåc möåt húi. Hònh nhû muå ta àang xoay xoay caái cöëc trong tay, nghô ngúåi gò lung lùæm, vò sau àoá möåt höìi lêu, töi múái nghe tiïëng cöëc dùçn húi maånh xuöëng baân...

Àoaân Gioãi 48


- Thùçng beá múái mûúâi böën mûúâi lùm tuöíi gò àoá maâ àaä àöî "phi-ca" röìi àêëy! Biïët àêu chuâa raách Phêåt vaâng... Ai hay trong quaán êín taâng kinh luên. Coi noá leâng queâng nhû vêåy, maâ chûä Têy àoåc gioân nhû bùæp rang àoá. Höm noå noá cêìm túâ baáo Têy àoåc vanh vaách, coân cùæt nghôa cho thùçng Saáu tuyïn truyïìn nghe nûäa chûá!

Töi nghe baâ chuã quaán noái möåt húi nhû vêåy, tûác muöën àiïn lïn. Trúâi úi! Töi coá àoåc baáo Têy vaâ dõch nghôa dõch yá gò cho anh Saáu tuyïn truyïìn höìi naâo àêu maâ baâ ta böîng dûng hûáng khêíu khoe tûúáng lïn nhû vêåy? Maâ baâ ta àaä quaã quyïët nhû vêåy röìi thò töi coân hoâng chöëi caäi laâm sao? Töi laâm sao thoaát khoãi tay boån chuáng maâ chaåy àïën baáo cho anh Saáu tuyïn truyïìn hay àûúåc? Töi àûáng im, àïí hïët tai ra nghe ngoáng, nhûng maåch maáu cûá àêåp trong tai uâ uâ laâm töi khöng coân nghe gò roä. Khöng thêëy vúå chöìng Tû Mùæm noái gò, baâ ta tröîi gioång:

- Beá thïë maâ àöî "phi-ca" thò gioãi lùæm!... Ngaây xûa coá möåt öng giaáo "phi-ca" mï töi lùæm, nhûng duyïn trúâi khöng àõnh...

Tûâ quaán àïën chúå thò xa. Ngûúåc lïn trïn, àïën xoám Traâ núi trung àöåi Cöång hoâa vïå binh àoáng laåi caâng xa hún nûäa! Töi maâ chaåy ài, nhêët àõnh Tû Mùæm seä giïët töi ngay giûäa àûúâng. Khöng laâm caách naâo bõt möìm baâ chuã àûúåc, töi àaânh liïìu thöi. Hai tay run lêåp cêåp, töi lêìn trong boáng töëi, thaáo miïång tuái da beo ra cho dïî ruát con dao gùm, röìi cûá àïí nguyïn caã bao da nheát vaâo bïn trong thùæt lûng, phuã vaåt aáo veát-töng ra ngoaâi cho khuêët caán. Töi khöng thïí chuêín bõ trûúác nhûäng cêu traã lúâi vúái boån chuáng. Biïët thïë naâo àûúåc maâ chuêín bõ? Túái àêu seä ûáng phoá túái àêëy! Nïëu chuáng giúã troâ haânh hung thò töi seä sûã duång túái con dao. Ngoaâi kïnh àaä khöng nghe möåt tiïëng cheâo. Cuäng khöng möåt öng khaách rûúåu naâo túái quaán. Sao moåi àïm, boån hoå keáo túái möåt luác nùm baãy ngûúâi, têëp nêåp hïët töëp naây àïën töëp khaác, laâm töi chaåy chên khöng beán àêët maâ hêìu, nhûng cuäng chùèng kõp - taåi sao àïm nay khöng thêëy ma naâo moâ túái?

- Bûng chaáo ra àêy, chuá em! Tiïëng con giaán àiïåp goåi lïn lanh laãnh, khiïën töi nöíi gai öëc

khùæp ngûúâi. "Sao maây heân thïë!" Töi tûå hoãi mònh nhû vêåy. Vaâ àöåt nhiïn töi böîng nhúá túái gûúng mùåt bêìu bônh cuãa em beá gaái coá hai bñm toác tïët traái àaâo... Cö beá mùåc böå quêìn aáo xa tanh maâu àoã bùæt àêìu khúãi àöång, àöi haâi àen nhoã xñu giêîm xuöëng, mùæt nhòn thùèng vaâo voâng lûãa chaáy vuâ vuâ tua tuãa nhûäng lûúäi dao nhoån hoùæt... Cö beá heát lïn möåt tiïëng, nhûng khöng bay qua voâng lûãa maâ quay laåi



nhòn thùèng vaâo mùåt töi, cûúâi muãm móm. Mùåt töi noáng ran lïn. Töi dùång hùæng möåt tiïëng, bûng mêm baát bûúác ra. Tû Mùæm khöng nhòn töi. Hùæn vêîn ngöìi xeá mûåc nhai nhoác nhaách, mùæt ngoá ra ngoaâi töëi àen. Con giaán àiïåp cuäng khöng nhòn töi. Noá vúâ nhû àang chùm chuá àoåc nhûäng khêíu hiïåu cuãa anh Saáu tuyïn truyïìn àaä daán lïn vaách höm noå, chûá thûåc quaã laâ noá àang rònh theo töi tûâng cûã àöång. Töi trúã vaâo bûng ra nöìi chaáo àùåt bïn choäng.

- Thöi, àïí àêëy cho dò. Maây xuöëng thuyïìn nguã trûúác ài con! Dò Tû Beáo truyïìn lïånh cho töi. Töi khöng ài ngay. Töi coân

truâng trònh àûáng laåi muác chaáo ra baát, xem thaái àöå chuáng nhû thïë naâo, nhûng chùèng thêëy chuáng noá toã ra lûu yá gò àïën töi. Töi beân lùång leä bûúác ra, ài lêìn xuöëng chöî chiïëc thuyïìn mui öëng àêåu trong mûúng. Thïë naâo Tû Mùæm cuäng ài theo töi. Töi nghô nhû vêåy vaâ laâm böå vêëp chên, kïu "aái öi" möåt tiïëng. Töi xuyát xoa ngöìi xuöëng, nùæn nùæn baân chên nhòn ngang vaâ quaã thêëy Tû Mùæm àaä bûúác ra àûáng úã chöî cûãa. Linh tñnh baáo cho töi biïët seä coá àiïìu nguy biïën xaãy ra cho töi trong àïm nay. Töi chaåy cuäng khöng thoaát kõp nûäa röìi. Hònh nhû trong giúâ phuát mêëp meá àûáng trûúác caái chïët hoùåc trûúác möåt nguy hiïím töåt àöå naâo àoá, con ngûúâi trúã nïn bònh tônh hún bao giúâ hïët. Töi co chên nhaãy àöåp xuöëng thuyïìn, löi chiïëc noáp ra giuä phaânh phaåch, vúâ sûãa soaån chui vaâo noáp. Nhûng töi khöng chui vaâo, töi lêëy chiïëc göëi chöëng dûång möåt àêìu noáp lïn vaâ keáo cho àêìu noáp loá ra ngoaâi mui thuyïìn àïí ngûúâi àûáng trïn búâ coá thïí nhòn thêëy àûúåc. Xong àêu àêëy, töi trûúân nheå ra sau laái, nheå nhaâng bûúác trïn nhûäng chuâm rïî gaáo vaâ boâ theo meá mûúng. Lïn àûúåc búâ röìi thò bêëy giúâ trùng cuäng vûâa moåc.

Chung quanh ngöi quaán, mùåt àêët saáng nhû ban ngaây. Boáng töëi chó coân àoång laåi möåt vuâng àen sêm sêîm dûúái göëc cêy gaáo cöí thuå. Töi nuáp theo boáng cêy, chui vaâo möåt caái höëc coá chuâm laá raáng phuã bïn ngoaâi maâ möåt höm tònh cúâ töi àaä phaát hiïån ra. Töi khöng biïët mònh ngöìi thu mònh trong höëc cêy, neán thúã nhû vêåy àaä bao lêu. Möì höi ûúát àêìm àòa sau lûng aáo. Baân chên töi chaåm vaâo mònh con vêåt gò mïìm nhuän nhû con rùæn. Töi höët hoaãng ruåt chên laåi. Con vêåt boâ röåt roaåt theo höëc cêy, kïu "tùæc keâ... tùæc keâ... tùæc keâ..." ngay trïn àónh àêìu töi. Trong quaán àaä nghe tiïëng thu doån baát àôa. Con muå giaán àiïåp chaâo dò Tû Beáo, khöng biïët noá noái gò maâ baâ chuã quaán cuãa töi cûúâi lïn khêëc khêëc... Laát lêu sau, nghe noá rûãa chên laåc xaåc ngoaâi cêìu nûúác, röìi tiïëng chên noá giêîm lïn saåp thuyïìn. Roä raâng laâ chó coá möîi mònh con muå xuöëng thuyïìn. Möîi möåt tiïëng àöång, möåt

Àoaân Gioãi 50


êm thanh naâo àoá tûâ bïn ngoaâi vùèng vaâo höëc cêy êím muåc, töëi om vaâ höi haám ngöåt ngaåt àïën tûác thúã naây, àöëi vúái töi àïìu coá möåt yá nghôa vö cuâng quan troång. Noá múã ra cho töi möåt tia hy voång, hoùåc àêíy töi möîi luác möåt chuöìi sêu xuöëng baäi lêìy àen kõt maâ töi khöng phûúng vuâng vêîy. Caánh liïëp trïn quaán àaä sêåp xuöëng. Nghe then cûãa gaâi àaánh "caách" möåt tiïëng. Luöìng saáng àoã cuãa ngoån àeân tûâ trong quaán chiïëu xuyïn qua haâng raâo mùæt caáo, soi ra têån luöìng coã bêëc bïn kia meáp mûúng, chúáp chúáp mêëy caái trûúác khi tùæt phuåt. Tû Mùæm ài doâ tûâng bûúác ra mûúng. Hùæn bûúác rêët kheä, dûúâng nhû chên khöng chaåm vaâo àêët vêåy. Hùæn ngoá trúã vaâo quaán röìi quay laåi vûún caái cöí daâi ra nhòn xuöëng chöî àêìu noáp töi àaä keáo loá ra mui thuyïìn. Hùæn àûáng im nhû vêåy coá àïën chûâng hai phuát.

Trong quaán, dò Tû Beáo àaä bùæt àêìu "khoâ... khûâ... khoâ... khûâ", ngaáy nhû keáo cûa. Tû Mùæm àûa tay lïn veán toác, ngoá vaâo göëc cêy röìi thong thaã bûúác àïën ngöìi thuåp xuöëng quay lûng vaâo mùåt töi caách chûâng möåt thûúác. Töi neán thúã, nhùæm mùæt laåi cho thêìn kinh àúä cùng thùèng. Höìi lêu, böîng nghe coá tiïëng ngûúâi dùång hùæng àêu úã phña sau quaán. Töi múã mùæt ra, tröëng ngûåc àêåp röån lïn. Cûáu tinh àaä àïën vúái mònh àêy röìi! Trúâi úi, giaá maâ anh Saáu tuyïn truyïìn àïën vúái töi trong luác naây..., khöng phaãi anh thò laäo Ba Nguâ, hay khöng phaãi laäo Ba Nguâ thò möåt ngûúâi àaân öng naâo àoá cuäng àûúåc... Coá tiïëng chên giêîm thònh thõch voâng sau quaán men ra göëc cêy. Tû Mùæm nheå nhaâng àûáng dêåy, àûa ngoán tay lïn möìm suyåt möåt tiïëng. Thöi, thïë laâ hïët! Tia hy voång cuöëi cuâng vaâ mong manh nhêët chúåt àïën vúái töi cuäng tùæt ngêëm tûâ phuát naây àêy.

- Löå röìi! Tû Mùæm thïìu thaâo noái vúái boáng àen, vaâ hêët haâm vïì phña àêìu

noáp loá ra mui. Hùæn coân thò thaâo mêëy cêu gò nûäa, nhûng töi khöng nghe àûúåc. Töi khöng thïí naâo nhêån ra boáng àen àoá laâ ai. Trong têët caã nhûäng ngûúâi àaân öng lui túái quaán rûúåu naây, khöng coá hùæn. Àöi vai röång beâ khom khom chöìm túái trûúác nhû möåt con giaã nhún; khi hùæn ngûúác lïn, töi vûâa kõp tröng thêëy möåt nûãa bïn quai haâm baåch ra, traán rêët thêëp, voâm mùæt nhö cao, löng maây rêåm rõt. Hùæn cúãi trêìn, bùæp thõt cuöìn cuöån lêëp loaáng dûúái aánh trùng. Töi ruâng mònh. Baân tay töi cêëu thûã vaâo sûúân mêëy caái, thêëy àau àiïëng... Khöng! Khöng phaãi töi chiïm bao maâ! Boáng àen khuãng khiïëp êëy ruát con dao rûâng daâi non nùm têëc giùæt bïn höng ra, cêìm lùm lùm trong tay. Trong höëc cêy, baân tay beá nhoã cuãa töi cuäng lêìn lêìn ruát con dao gùm ra khoãi voã. Tû Mùæm cêìm khêíu suáng luåc -khöng biïët hùæn lêëy úã



àêu ra tûâ luác naâo - keåp khêíu suáng vaâo àuâi, tay keáo qui-laát "rùæc" möåt tiïëng khö goån, trong khi boáng àen khuãng khiïëp kia lom khom boâ xuöëng muäi thuyïìn maâ hùæn tin chùæc rùçng töi àang nùçm nguã dûúái àoá. Böîng nghe con giaán àiïåp ho möåt tiïëng ngoaâi cêìu nûúác. Tû Mùæm quay àêìu vïì phña coá tiïëng ho. Àïm vùæng lùång àïën nöîi con muå noái rêët kheä nhûng töi vêîn nghe roä möìn möåt:

“Àûâng! Àûâng! Xuöëng lêëy caái bao taãi. Nheát gieã vaâo möìm thöi..."

Tû Mùæm vûâa ài thò töi cuäng vûâa laách mònh ra khoãi höëc cêy. Khi töi thêëy hùæn doâ dêîm reán chên bûúác xuöëng chiïëc cêìu nûúác àêîm buân trún nhû múä thò nhanh nhû cùæt töi lêåp tûác phoáng ra khoãi göëc cêy, lao ài nhû möåt muäi tïn. Töi khöng biïët mònh chaåy ài àêu. Bïn tai töi, gioá rñt vuâ vuâ, luâm cêy buåi coã ruâng ruâng xö nhau chaåy ngûúåc vïì phña sau lûng töi.

Daäy phöë ngoái vaâ nhûäng taân cêy baä àêåu thêëp thoaáng trong laân sûúng àêët; möåt ngoån àeân le loái tûâ ngöi nhaâ ai coân thûác, chiïëu nhêëp nhaáy, dûúâng nhû nhaãy lïn nhaãy xuöëng àùçng xoám chúå im lòm kia. Baãn nùng khöng tûå giaác àaä àiïìu khiïín àöi chên töi chaåy vïì chöî coá ngûúâi khi lêm hoaån naån. Töi toan kïu lïn, nhûng khöng coân àuã sûác kïu nûäa. Töi laåi tiïëp tuåc chaåy. Böîng nhiïn töi caãm thêëy ruöåt gan pheâo phöíi mònh thoát lïn, àêìu chuái túái trûúác. Möåt laân sûúng muâ daây àùåc tûâ tûâ bao truâm khùæp ngûúâi töi, töi chó coân àuã caãm giaác thêëy tay chên mònh tan ra nhû nûúác hoâa lêîn vaâo trong lúáp sûúng muâ quaái dõ àoá, röìi töi khöng coân biïët gò nûäa... Khi töi tónh dêåy, tay haäy coân nùæm chùåt caán dao gùm. Lûúäi dao cùæm ngêåp vaâo mùåt àêët seát êím, khiïën töi phaãi ngöìi lïn múái ruát ra àûúåc. Töi àuát con dao vaâo voã, nheát trong thùæt lûng, àõnh thêìn möåt luác múái nhêån ra rùçng trong luác chaåy, mònh àaä ngaä chuái xuöëng möåt àûúâng haâo chiïën àêëu maâ caác anh thanh niïn trong chúå vûâa ra àaâo mêëy höm nay. Töi lêìn nhúá laåi caác viïåc àaä xaãy ra... Quaái, tiïëng tröëng tiïëng moä úã àêu maâ khua àöång inh tai thïë naây? Chên ngûúâi chaåy rêåm rõch ngay saát bïn trïn àêìu töi. Hay giùåc àaä túái röìi? Töi toan nhaãy phoác lïn búâ haâo, nhûng chûa kõp vúái vaâo thaânh àêët àaä rúi xuöëng ngay. Khùæp ngûúâi ï êím, chên tay àau buöët, töi cöë sûác caâo àêët trûúân lïn. Khi töi boâ ra khoãi haâo thò àaä thêëy möåt vêìng lûãa àoã rûåc àang bao truâm lïn ngöi tûãu quaán. Nhûäng lûúäi lûãa khöíng löì le lïn liïëm truåi caác caânh khö trïn ngoån gaáo cöí thuå. Tre nûáa nöí löëp àöëp. Khoái cuöìn cuöån böëc lïn, àûa taân lûãa bay chêëp chúái nhû möåt bêìy ong àoã tûâ trong àaám

Àoaân Gioãi 52


chaáy bõ muâi rûúåu sûåc nöìng xua lïn, bay taãn maát ra xa. Töi laåi cöë sûác chaåy trúã vïì ngöi quaán thên thuöåc àang laâm möìi cho thêìn lûãa.

Trong aánh lûãa àoã rûåc chiïëu saáng khùæp chung quanh, úã möåt goác sên sau, hai ngûúâi àaân öng àang nùæm chùåt hai caánh tay dò Tû Beáo löi ra. Baâ ta giaäy giuåa, gaâo theát, hïët ngaä xuöëng laåi chöìm lïn. Caã khöëi thõt cuãa caái thên hònh to lúán êëy run lêíy bêíy tröng rêët dïî súå. Töi laách àaám àöng chaåy saã vaâo. Ngûúâi àêìu tiïn töi nùæm lêëy caánh tay kïu lïn laâ anh Saáu tuyïn truyïìn:

- Bùæt lêëy vúå chöìng Tû Mùæm! Chuáng noá laâ giaán àiïåp... Trong nhûäng ngûúâi àûáng chung quanh àang boá tay möåt caách

tuyïåt voång, buöìn rêìu nhòn ngoån lûãa hoaânh haânh, tûå do thiïu huãy ngöi quaán, vûâa nghe töi theát lïn nhû thïë, coá ngûúâi tûác khùæc nhaãy chöìm lïn:

“Laâm sao maây biïët, húã thùçng beá kia?" Coá ngûúâi hoãi döìn töi: “Nhûng chuáng noá àêu röìi?"

Töi kïí khöng ra àêìu cua tai nheo gò caã, tiïëng àûúåc tiïëng mêët. Nhûng töi chùæc chùæn rùçng töi khöng boã soát möåt chi tiïët quan troång naâo. Ngûúâi ta nhöën nhaáo ài goåi caác anh Cöång hoâa vïå binh. Öng trûúãng cöng an xaä úã tñt xoám dûúái bêy giúâ múái vaác khêíu suáng bùæn chim hai noâng lñch kñch chaåy túái:

- Chuáng noá chûa ài xa àêu! - Chia ngûúâi ra ba caánh, àuöíi theo caác ngaä ba kïnh! - Àuöíi caái con khó! Khöng biïët chûâng noá àaä ra túái Ngaä Baãy

röìi! - Naây, anh em! Khöng àûúåc giïët chïët... Bùæt söëng chuáng noá

mang vïì àêy, chùåt àêìu cho àöìng baâo xem! Khöng biïët möåt ngûúâi naâo àoá àûáng trong àaám àöng öìn aâo àaä

truyïìn lïånh ra nhû vêåy. Vaâ ai nêëy àïìu rùm rùæp tuên theo. Töi khöng theo toaán ngûúâi ài àuöíi bùæt vúå chöìng Tû Mùæm. Töi àïën bïn dò Tû Beáo, cêìm lêëy baân tay laånh ngùæt cuãa baâ ta, khöng biïët nïn noái gò àêy. Möåt cêu an uãi trong luác naây, coá nghôa lyá gò! Baâ chuã khöën khöí cuãa töi àang ngöìi tûåa lûng vaâo möåt voâ rûúåu - khöng biïët tay naâo àaä chaåy höå ra àêy hay tûå baâ khïnh ra kõp thò chùèng roä - vûâa thêëy töi àïën, àaä quay mùåt ài.

- Dò Tû! Dò Tû! Töi lo lùæng vaâ buöìn rêìu goåi nhoã.



- Thùçng nhoã noá vïì àêy röìi naây! Möåt ngûúâi àaân baâ naâo àoá ngöìi caånh baâ ta kïu lïn. Dò Tû Beáo

vêîn quay mùåt vaâo boáng töëi. Böîng nhiïn baâ ta khoác oâa lïn: “Con úi! Con ài àêu maâ boã dò möåt thên möåt mònh..." Töi àûáng dêåy, cêìm chiïëc khùn rùçn phêíy buåi àêët baám àêìy trïn

vai baâ ta. Trûúác mùæt töi, baâ ta chó laâ möåt con ngûúâi àaáng thûúng vaâ gêìn guäi nhêët. Tûå nhiïn, khöng hiïíu sao töi cuäng quay mùåt vaâo boáng töëi. Phaãi röìi, möåt thiïëu niïn duâ bêët cûá úã trong hoaân caãnh naâo cuäng khöng àûúåc toã ra mïìm yïëu trûúác moåi ngûúâi... Maäi àïën chiïìu höm sau, vêîn khöng tòm ra tung tñch vúå chöìng Tû Mùæm. Ai gùåp töi cuäng hoãi, cuäng bùæt töi phaãi kïí laåi cêu chuyïån maâ töi àaä kïí ài kïí laåi coá haâng trùm bêån. Caã chúå nhao lïn. Ngûúâi ta nhòn nhau, ai cuäng coá veã àaáng nghi ngúâ. Laäo Ba Nguâ àûáng giûäa àaám àöng, vöî traán kïu lïn:

- Töi biïët caái thùçng coá àöi vai röång beâ, lûng khom khom nhû con giaã nhún êëy röìi!

- Laåi bõa nûäa! Biïët thò noái, khöng thò thöi. Chùèng ai eáp àêu nhaá!

Möåt öng baån rûúåu cuãa laäo Ba Nguâ khõt muäi noái nhû vêåy. - Sao laåi khöng? Noá laâ thùçng cuâi. Mêëy höm noå, töi thêëy noá

nùçm dûúái xoám Àêåp Àaá. Àuáng laâ noá! Laäo Ba Nguâ khùèng àõnh nhû vêåy, vaâ chúâ cho moåi ngûúâi àûa

mùæt ngú ngaác àúåi laäo noái tiïëp, laäo múái e heâm mêëy caái, tùåc lûúäi: - Chaâ, noá khöng phaãi cuâi àêu! Noá lêëy thõt thöëi buöåc gieã raách

boá vaâo chên, ruöìi nhùång bu àïën vo ve, ai thêëy cuäng túãm, chùèng ai muöën àïën gêìn. Hoáa ra coá höìi noá ngöìi ngay trûúác mùåt mònh maâ mònh traánh ài, àïí luác noá chuöìn röìi múái ba chên böën cùèng chaåy ài luâng!

Khöng biïët laäo Ba Nguâ noái vêåy coá àuáng khöng, nhûng chùèng thêëy ai baác beã laåi laäo. Coá àiïìu moåi ngûúâi trong chúå àïìu nhêët trñ nhêån àõnh laâ:

“Àñch thõ vúå chöìng Tû Mùæm àaä àöët quaán trûúác khi ruát lui. Coá thïí chuáng àùåt trûúác möåt möìi lûãa, khi ài xa röìi, quaán múái böëc chaáy. Dên trong chúå mùæc lo chûäa chaáy duâ coá biïët cuäng muöån röìi, khöng àuöíi theo kõp chuáng nûäa".

Àoaân Gioãi 54


Quaán rûúåu dò Tû Beáo chaáy saåch trong àïm àoá. Nhûng coân àûúåc chiïëc thuyïìn mui öëng, nhúâ coá ngûúâi àêíy kõp ra khoãi mûúng nïn chó múái chaáy seám möåt bïn mui. Dêìu sao thò hai chiïëc tuái boáng múä caâi nûát kim bùng cuãa baâ chuã quaán rûúåu cö àöåc cuäng vêîn chûa hïì hêën gò. Baâ ta quyïët àõnh khöng cêët laåi quaán trïn maãnh àêët xuái quêíy naây nûäa. "Phûúác bêët truâng lai, hoåa vö àún chñ" maâ! Phaãi mau mau rúâi boã chöî naây thöi. Dò Tû Beáo khöng ngúát than vaän nhû vêåy, vaâ sau cuâng quaã quyïët baão töi:

- Con úi! Ài vúái dò xuöëng Thúái Bònh ài! - Chaáu úã laåi àêy thöi. Chaáu coân chúâ möåt ngûúâi quen... Töi àaáp vúái baâ ta nhû vêåy, chûá thêåt ra töi coá chúâ ai àêu. May

ra trong söë ngûúâi qua laåi xoám chúå naây, töi coá thïí tòm gùåp möåt ngûúâi naâo quen chùng? Ba maá töi thò chùæc chùæn laâ coân úã têån bïn kia söng Hêåu Giang, chùèng bao giúâ túái chöën naây.

- Söë trúâi bùæt tao phaãi söëng möåt thên möåt mònh. Thöi thò cuäng àaânh! Nïëu mai kia möët noå... con coá dõp vïì gêìn Thúái Bònh, cûá hoãi thùm tïn dò, ùæt dò chaáu ta coân cú höåi gùåp nhau...

Baâ ta suåt sõt muäi, giuái vaâo tay töi möåt àoân baánh teát, nùång nïì bûúác xuöëng chiïëc thuyïìn vûâa thoaát trêån hoãa tai, röìi nhöí saâo taách bïën.

Trúâi sêm sêím töëi. Töi àûáng dûúái göëc cêy gaåo cöí thuå löím ngöím nhûäng maãnh lu maãnh vaåi vúä, bïn àaám tro taân coân phaãng phêët muâi rûúåu chaáy chûa tan. Töi àûáng im lùång möåt mònh nhû vêåy, nhòn theo vaåt aáo trùæng cuãa dò Tû àang cheâo khuêët dêìn trong boáng töëi cuãa mùåt nûúác doâng kïnh. Laát lêu sau, töi böîng caãm thêëy loâng rûng rûng möåt nöîi buöìn laå luâng khöng sao xua ài àûúåc, möåt thûá tröëng röîng chúåt uâa vaâo têm höìn, khiïën töi gêìn nhû súå haäi. Töi chaåy theo goåi:

“Dò Tû úi! Dò Tû! Chúâ chaáu vúái..." Töi vêëp mêëy caái trong boáng töëi, suyát ngaä xuöëng nûúác. Maân

àïm lùång leä buöng truâm xuöëng nhûäng ngoån soáng xön xao trïn mùåt nûúác cuöìn cuöån, khöng biïët chaãy vïì àêu.



5. ÖN LAÅI NGAÂY CUÄ

Dò Tû Beáo àaä ài röìi. Caã baác taâi cöng giaâ trong àoaân thuyïìn vêån taãi quên lûúng vaâ anh hoåc sinh cö-le àaä cho töi chiïëc aáo veát-töng, hiïån giúâ cuäng khöng biïët úã àêu. Phaãi chùng nhûäng ngûúâi maâ söë mïånh àaä run ruãi cho töi gùåp hoå trïn àûúâng giaåt tröi vò khoái lûãa àïìu vöåi vaâng têët bêåt buöng rúi töi laåi, boã töi trú troåi giûäa àûúâng? Maâ töi chó laâ möåt thùçng beá tûâ luác coân lêîm chêîm biïët ài cho àïën mêëy thaáng trûúác àêy chûa hïì rúâi khoãi thaânh phöë mònh sinh trûúãng. Hay àoá laâ thûã thaách cuãa cuöåc àúâi àöëi vúái töi chùng? Anh Saáu tuyïn truyïìn baão töi vïì úã vúái anh. Ban ngaây, töi theo anh ra queát doån phoâng thöng tin, tö laåi nhûäng khêíu hiïåu cuä. Ban àïm thò töi baå àêu nguã àêëy. Coá khi töi ùn vaâ nguã úã nhaâ anh, nhûng cuäng nhiïìu bûäa töi ùn cúm núi nhaâ ngûúâi khaác, phêìn àöng laâ caác anh thanh niïn trong chúå. Búãi hoå thêëy töi dïî baão, coá chuát ñt chûä nghôa, luác naâo cuäng sùén saâng giuáp hoå viïët nhûäng khêíu hiïåu xanh àoã loâe loeåt bùçng caác thûá kiïíu chûä gö-tñch, ba-töng àúâ-roa... Àöi khi töi coân chõu khoá ngöìi nùæn noát veä nhûäng chûä hoa trïn goác caác vuöng khùn vaãi phin trùæng coân thúm muâi höì maâ caác chõ phuå nûä Tiïìn phong àaä cêåy töi veä àïí hoå thïu... Töi laâm caác cöng viïåc vùåt naây möåt caách say sûa, búãi àoá laâ thñch thuá cuãa töi, àöìng thúâi cuäng muöën phö khoe chuát taâi kheáo leáo cuãa mònh.

Anh Saáu tuyïn truyïìn chùèng àaä nhiïìu lêìn khen töi laâ möåt thùçng beá coá "hoa tay" àêëy û? Dêîu sao thò töi cuäng vêîn buöìn. Caái hy voång gùåp laåi ba maá töi vaâ ngaây mònh coá thïí trúã vïì thaânh phöë quï hûúng cûá khuêëy àöång trong töi möåt nöîi buöìn nhúá khöng nguöi. Nhûng töi tuyïåt nhiïn khöng hïì heá möi thöët ra möåt lúâi than vaän. Thaãng hoùåc coá möåt vaâi ngûúâi naâo àoá lûu têm hoãi hoaân caãnh gia àònh cha meå töi úã àêu... thò töi àïìu kiïëm cúá noái traánh ài, hoùåc laái cêu chuyïån vïì möåt hûúáng khaác. Töi khöng muöën thêëy ai toã loâng thûúng haåi àöëi vúái mònh. Búãi vò, noái cho cuâng thò cuäng chùèng àem laåi möåt kïët quaã gò maâ chó gêy thïm tuãi cûåc, xoát xa hún cho mònh sau àoá. Töi söëng lêìn höìi úã xoám chúå naây àûúåc àêu hún möåt thaáng. Ban ngaây, töi coá thïí taåm quïn nöîi buöìn nhúá ba maá töi bùçng caách ài chúi àêy àoá, vui àuâa vúái boån nhoã vaâ caác anh thanh niïn. Nhûng

Àoaân Gioãi 56


ban àïm, töi thûúâng giêåt mònh thûác giêëc, thêëy mònh nghiïng mùåt trïn caánh tay göëi àêìu ûúát àêìm nûúác mùæt... Nhûäng con àûúâng haâng me mûúåt maâ lúáp aáo xanh non sau nhûäng trêån mûa àêìu muâa, suöët ngaây vu vu tiïëng kïu cuãa nhûäng bêìy ong khöng ngúát bay lûúån trïn nhûäng chuâm hoa, laâm rúi laã taã nhûäng caánh hoa trùæng beá tñ xñu trïn àêìu boån hoåc troâ nhoã chuáng töi... Nhûäng con àûúâng haâng xoaâi, muâa quaã nùm naâo cuäng coá nhûäng chuá pö-lñt aáo vaâng cûá trûa trûa laåi nuáp trong caác ngoä heãm rònh chöåp lêëy chiïëc giaân thun cuãa mêëy àûáa treã tröën böë meå, vúâ ài hoåc súám àïí ra àoá bùæn quaã xanh...

Nhûäng àïm thûá baãy, ba töi thûúâng dùæt töi ra cêìu taâu luåc tónh ngöìi xem öng thaã möìi, buöng möåt súåi nhúå cêu rêët daâi, cêu caá böng lau. Thaânh phöë yïn tônh dûúái trùng khuya. Tiïëng gioá rò raâo trïn nhûäng ngoån dûúng tröìng doåc con àûúâng àaá àoã chaåy cùåp theo búâ söng Tiïìn Giang, laác àaác möåt vaâi ngûúâi ài daåo àïm àûáng dûúái cöåt cêy, hoùåc ngöìi trïn bêåc cêìu àaá nhòn ra doâng nûúác mïnh mang nhêëp nhaánh aánh lûãa thuyïìn cêu... Töi àaä lúán lïn trong caái thaânh phöë vûâa àöng vui truâ mêåt vûâa yïn tônh dõu daâng, traân ngêåp möåt thûá gioá söng nhiïîm àêìy muâi phuâ sa vaâ nùæng êëm àoá cho àïën ngaây "àùçng mònh" cûúáp chñnh quyïìn. Lêìn àêìu tiïn, töi nghe ba töi noái hai tiïëng "àöåc lêåp" vúái möåt veã mùåt àêìy xuác àöång:

- Baâ noá úi, àöåc lêåp röìi! Thùçng An, maây coá biïët khöng, Töí quöëc ta tûâ nay... àöåc lêåp röìi!

Öng lùæp bùæp noái nhû vêåy, mùåt muäi tay chên àoã bûâng nhû con gaâ tröëng. Vaâ bùçng möåt daáng àiïåu rêët tûå haâo, ba töi àûáng nghiïng àêìu nhòn laá cúâ àoã sao vaâng treo trïn bûác aãnh Chuã tõch Höì Chñ Minh maâ caác anh thanh niïn tiïìn phong vûâa dûång úã chöî ngaä ba àûúâng, ngay trûúác cûãa nhaâ töi. Trûúâng hoåc cuãa chuáng töi àoáng cöíng mêëy höm cho hoåc sinh nghó ngúi, ài biïíu tònh mûâng ngaây àöåc lêåp. Thaânh phöë nhuöëm maâu àoã rûåc cuãa bùng, cúâ, khêíu hiïåu: ngaây àïm rêìm rêåp bûúác chên cuãa thanh niïn, phuå nûä Tiïìn phong, cuãa Cöång hoâa vïå binh, cuãa caác àöåi dên quên caách maång vuä trang, cuãa dên chuáng tûâ caác laâng quêån xa xöi keáo vïì tónh mûâng ngaây höåi lúán coá möåt khöng hai àoá. Thûåc ra thò bêëy giúâ töi cuäng chùèng hiïíu hïët yá nghôa cuãa danh tûâ "àöåc lêåp" laâ ra sao caã. Chó biïët rùçng thùçng coâ Têy, boån lñnh Têy trong thaânh san-daá trûúác àêy hay àuöíi hoåc sinh chuáng töi vaâ thûúâng bùæt búá àaánh àêåp dên chuáng, àaä bõ mònh bùæt boã vaâo khaám sau möåt höìi chuáng noá nöí suáng leåt àeåt chöëng cûå laåi ta, vaâ boån binh lñnh Nhêåt àoáng trong thaânh phöë luác trûúác, giúâ àêy ra àûúâng cuái mùåt xuöëng, lï chiïëc gûúm daâi nhû lï möåt khuác cuãi muåc



maâ ài thêët thïíu. Vaâ têët caã caác cöng súã, nhaâ maáy trûúác kia do boån chuã Phaáp, chuã Nhêåt cai quaãn, nay àïìu thuöåc vïì mònh... Chûa àûúåc hai mûúi höm, böîng xön xao nghe tin giùåc Phaáp laåi nöí suáng àaánh ta úã Saâi Goân. Thaânh phöë töi coân àang vui túã múã nhû boån treã chuáng töi thò chó qua möåt àïm nghe biïën cöë, àaä trúã nïn nghiïm nghõ nhû möåt cuå giaâ. Öng giaâ Taám àaánh xe ngûåa úã saát caånh nhaâ töi luác naâo cuäng sùén saâng möåt ngoån têìm vöng, chó chúâ dõp xöng ra àêm chïët luä giùåc. Ngûúâi ta reân vuä khñ, ngûúâi ta chuêín bõ lûúng khö, "ai coá dao duâng dao, coá maác duâng maác", àuáng nhû lúâi trong baãn hiïåu triïåu cuãa hai öng Hoaâng Quöëc Viïåt vaâ Cao Höìng Laänh thay mùåt Töíng böå Viïåt Minh kïu goåi dên chuáng xöng ra "baão vïå nïìn àöåc lêåp cuãa Töí quöëc múái phöi thai". "Naây thanh niïn úi, àûáng lïn àaáp lúâi söng nuái..." Trong àïm daâi muâ mõt têìm taä gioåt mûa rúi, hay giûäa ngaây nùæng choái chang dûúái aánh mùåt trúâi noáng nhû thiïu nhû àöët, úã khùæp goác phöë, búâ söng, ngoä heãm, baäi chúå, àêìu cêìu, trong nhûäng khu vûúân ngoaåi ö lan daâi àïën têån ruöång àöìng vaâ caác xoám laâng xa, tiïëng haát cûá vúân lïn nhû soáng, êm vang chûa dûát àêìu naây àaä nghe nöíi lïn döìn dêåp úã chöî cuöëi kia. Hònh nhû khöng phaãi laâ ngûúâi ta àang haát, maâ hoå gaâo lïn vúái têët caã têm höìn khaát khao yïu nûúác, yïu àöåc lêåp thò àuáng hún... uãy ban Nhên dên Nam Böå tûâ Saâi Goân chuyïín vïì àoáng úã thaânh phöë töi, binh sô bõ thûúng úã caác mùåt trêån chung quanh Saâi Goân

Chúå Lúán chúã vïì nùçm chêåt caác giûúâng bïånh cuãa y viïån tónh. Ngaây naâo cuäng coá nhûäng àoaân xe ö tö chúã thanh niïn Tiïìn phong, thanh niïn Cûáu quöëc, caãm tûã quên tûâ trong thaânh phöë chaåy ra hûúáng Trung Lûúng ài vïì caác vuâng Phuá Lêm, chúå Àïåm, núi àang diïîn ra caác trêån àaánh aác liïåt giûäa caác sû àoaân dên quên caách maång vúái boån giùåc Phaáp nuáp sau lûng boån lñnh †ng-lï, lñnh êën Àöå mang danh nghôa Àöìng Minh vaâo tûúác khñ giúái Nhêåt vaâ leán luát tûâ trong thaânh phöë àaánh ra. Àïm, töi thûúâng rêët ñt nguã. Giêëc nguã cûá chêåp chúân trong tiïëng baánh xe ö-tö chuyïín rung àûúâng phöë chúã thanh niïn ra mùåt trêån, trong nhûäng lúâi haát söi nöíi bùçng gioång trêìm huâng cuãa nhûäng anh sinh viïn, hoåc sinh cúä lúán:

“Xïëp buát nghiïn lïn àûúâng tranh àêëu, xïëp buát nghiïn coi thûúâng cöng danh..." Coá khi töi chiïm bao thêëy mònh àaä lúán, mùåc aáo sú-mi trùæng löìng vaâo quêìn sooác àen, àêìu àöåi noán bùçng röång vaânh, bïn lûng àeo dao gùm, tay cêìm têìm vöng àûáng gaác trûúác cûãa truå súã uãy ban nhên dên nhû möåt anh thanh niïn Tiïìn phong thûåc thuå. "Àaánh giùåc cuäng vui chûá!" Töi thûúâng nghô nhû vêåy vaâ haáo

Àoaân Gioãi 58


hûác tiïëc vò mònh coân beá quaá, khöng àûúåc theo caác anh ra mùåt trêån. Giùåc àaä tiïën xuöëng àïën gêìn Tên An. Ta vêîn coân aán ngûä úã hai àêìu cêìu quan troång trïn hai con söng Vaâm Coã Àöng vaâ Vaâm Coã Têy, thò chûa dïî gò chuáng coá thïí túái tónh Àõnh Tûúâng naây àûúåc... Möåt àïm, töi àang nguã böîng giêåt mònh choaâng dêåy. Tiïëng gò y nhû tiïëng suáng giùåc têën cöng... Àuâng... oaâng... aâng... aâng... Hai chên töi àaåp lung tung maâ cuäng khöng ruát ra àûúåc khoãi chùn. Trong nhaâ töëi àen. Möåt tiïëng nöí, hai tiïëng nöí, ba tiïëng nöí. Röìi möåt traâng daâi tiïëng nöí liïìn theo, khöng àïëm xuïí nûäa.

- Öng úi! Têy túái röìi, öng ú... ú... úi! Maá töi heát thêët thanh. Tiïëng chên maá töi quúâ quaång doâ tòm

àöi guöëc. Ba töi àêåp maånh tay xuöëng baân: - Im! Àïí nghe coi phaãi khöng àaä! Laâm gò maâ cuöëng lïn... nhû

giùåc túái vêåy? Maá töi laåi heát: - Têy túái bïn naách röìi, öng coân àûáng àêëy chúâ nghe! An úi, dêåy

mau! Têy túái röìi, con úi! Töi nhaãy phoác xuöëng giûúâng, giuåi mùæt lia lõa. Töi chaåy va àêìu

vaâo möåt caái ghïë. Caã ngûúâi, caã ghïë ngaä àöí löíng chöíng. Tay töi súâ soaång maäi vêîn khöng tòm àûúåc löëi ra khoãi buöìng. Tiïëng guöëc chaåy löëp cöëp ra phoâng ngoaâi. Nghe húi thúã höín hïín vuåt qua trûúác mùåt, töi lao túái öm chêìm lêëy maá töi. Suáng àaåi liïn nöí pêåp... pêåp... möåt traâng daâi. Tiïëng aâo aâo khuãng khiïëp chaåy trïn trúâi nhû möåt caái chöíi khöíng löì bùçng sùæt queát khöng khñ, cuöën theo nhûäng luöìng gioá buåi ghï rúån. Treã em caác nhaâ haâng xoám khoác vang dêåy. Böîng nghe caánh cûãa chúáp bêåt "keåt" möåt tiïëng. aánh àiïån àûúâng uâa vaâo nhaâ saáng rûåc. Ba töi àaä àûáng àêëy, hai tay võn vaâo thaânh cûãa söí, chöìm ngûúâi ra ngoaâi quan saát. Maá töi vêîn ngöìi trïn nïìn gaåch, àêìu toác xoäa tung phuã xuöëng mùåt töi. Àöi mùæt maá töi múã thao laáo vò súå haäi, hai caánh tay baâ run run öm chùåt lêëy töi. Töi toan gúä tay maá töi àïí chaåy ra ngoaâi xem thïë naâo, thò aánh àiïån ngoaâi àûúâng vuåt tùæt. Tiïëng guöëc khua löåp cöåp bïn caác nhaâ haâng xoám, tiïëng treã con khoác cuäng àöìng thúâi im bùåt. Möåt sûå im lùång mïnh möng êåp xuöëng nùång nïì ghï rúån. Àöåt nhiïn tiïëng suáng laåi àuâng àuâng... oaâng... oaâng nöíi lïn. Bêy giúâ, túái phiïn coá nhiïìu baâ vûâa goåi nhau vûâa khoác. Treã con thò khöng phaãi noái.



Chuáng noá àaä khoác theát lïn khi tiïëng àaåi baác bùæt àêìu nöí àúåt thûá hai. Maá töi moác àûúåc bao diïm trong tuái ra, quyánh quaáng àaánh lïn. Que diïm cûá trûúåt xoeân xoeåt ngoaâi voã bao. Töi nhúá àïën caái cöng-tùæc, beân chaåy àïën chöî bêåt àeân. Töi cûá vùån lùæc cùæc maäi maâ trong nhaâ vêîn töëi àen. Thöi, ngoaâi nhaâ maáy àeân ngûúâi ta àaä cùæt àiïån röìi! Xoeåt... xoeåt!... Lûãa böîng loáe lïn. Maá töi cûá cêìm caái àeân trûáng võt chaåy ra chaåy vaâo. Ngoaâi àûúâng, tiïëng ngûúâi kïu theát, tiïëng chên chaåy höîn loaån. Xe thöí möå choåc caán roi vaâo cùm xe khua laách caách. Ngûåa nhaãy dûång, hñ ran, goä moáng cöìm cöåp xuöëng mùåt àûúâng, tung voá phi nûúác àaåi. aå-tö ruá ga huâ huå, rñt phanh ken keát, vûâa haäm töëc àöå maáy xong laåi huâ huå múã maáy ruá lïn laåi. Chuöng xe àaåp leng keng... leng keng... khöng dûát. Ngûúâi laåc goåi nhau. Treã con kïu khoác... Têët caã cuöën ài, xa dêìn. Röìi laåi tûâ tûâ keáo àïën möåt töëp ngûúâi khaác, àöng hún, daâi hún. Töëp naây àïën töëp kia, liïn tiïëp vûúåt qua trûúác nhaâ töi, chaåy ra khoãi thaânh phöë nhû möåt cuöåc àuöíi bùæt khöíng löì. Trong aánh àeân dêìu hoãa àoã luâ muâ, giûäa àöëng baân ghïë höîn àöån, àöì àaåc thaáo tung bûâa baäi, maá töi cuöëng lïn, loay hoay maäi vêîn khöng nheát àûúåc caái gò vaâo va-li. Caái gò maá töi cuäng muöën mang theo, vûâa boã ra laåi nhùåt vaâo, laåi boã ra. Ba töi thò toã ra trêìm tônh hún. Nhûäng thûá naâo khöng cêìn thiïët, öng vêët ra ngay. Maá töi vûâa giuåc, vûâa caâu nhaâu, vûâa khoác. Ba töi khöng muöën caäi nhau vúái maá töi trong luác naây, cûá thaãn nhiïn thu xïëp àöì àaåc vaâo hai chiïëc

Àoaân Gioãi 60


va-li. Töi àaä loác coác chaåy ra khoãi nhaâ, àûáng nhòn àoaân ngûúâi taãn cû



Àoaân Gioãi 62


i chaåy túái. Hai chiïëc va-li to tûúáng, ba töi àaä àùåt xuöi möåt chiïëc lïn ghi-àöng, möåt chiïëc buöåc sau booc-ba-ga. Maá töi khoáa cûãa xong, tay cêìm noán khöng kõp àöåi, tay xaách chiïëc laân mêy nheát linh tinh tûâ chai nûúác mùæm àïën caái baân chaãi àaánh rùng, höëi haã chaåy theo ra àûúâng. Trúâi chûa raång, nhûng möåt thûá aánh saáng tai taái àaä vûún nheå trïn nhûäng àêìu cêy mêån coân im lòm ngaái nguã trûúác sên nhûäng ngöi nhaâ nhoã, cûãa àoáng chùåt, chùæc laâ chuã nhaâ cuäng vûâa rúâi ài trûúác chuáng töi khöng lêu. Trong caác xoám vûúân tröìng cêy ùn quaã, coá boáng nhûäng ngûúâi àaân öng cúãi trêìn hiïån lúâ múâ trong sûúng, àang chaåy àuöíi bùæt heo, bùæt gaâ võt. "Thûåc hiïån triïåt àïí vûúân khöng nhaâ tröëng khi giùåc àïën", töi nhúá túái khêíu hiïåu daán chöî ngaä ba nhaâ töi mêëy höm trûúác, vaâ lia cùåp mùæt thaán phuåc nhòn theo boáng nhûäng ngûúâi àaân öng cúãi trêìn chaåy thêëp thoaáng trong caác vûúân cêy. Ài möåt quaäng, töi gùåp boån thùçng Phi, thùçng Tñnh mùåc quêìn sooác tuyát-xú, aáo sú-mi thaã cuác, àûáng giûäa àûúâng, caånh chiïëc ö-tö mui hoâm sún àen chïët maáy àöî bïn lïì. Hai anh em noá thêëy gia àònh töi lñch kñch àêíy chiïëc xe àaåp thöì va-li cöìng kïình ngang qua, chuáng noá thoåc tay vaâo tuái quêìn, nhe rùng cûúâi. Dûúâng nhû chuáng noá cûúâi chaâo... maâ thûåc ra khöng phaãi cûúâi chaâo. Coi böå chuáng noá khöng coá veã gò lo lùæng caã. Ba noá ûúän caái buång to ra, àûáng bïn göëc cêy, vêîn phò pheâo huát thuöëc laá thúm, xem ngûúâi taâi xïë loay hoay chui dûúái gêìm xe chûäa maáy. Maá noá thò ngöìi nhai trêìu trong xe bïn caånh coá ngûúâi vuá em àang buáng buáng vaâo nhûäng súåi dêy àaân àïí döî cho àûáa beá nñn khoác.

Cho túái caã cêy àaân mùng-àö-lin, chuáng noá cuäng mang theo chúi trong luác chaåy giùåc! Töi böîng chúåt nhúá mònh coân quïn möåt moán úã nhaâ, toan quay trúã laåi. Nhûng ba töi lûâ mùæt nhòn töi, vaâ öng cûá cùæm cuái àêíy chiïëc xe àaåp cöìng kïình vûúåt qua ngaä ba Àaåo Ngaån. Chuáng töi àaä ra khoãi thaânh phöë xa röìi. Coá quay laåi cuäng khöng kõp. Huöëng chi cûãa nhaâ töi àaä khoáa chùåt, maâ maá töi thò nhêët àõnh khöng trao chòa khoáa cho töi. aåi, caái àõa baân beá bùçng quaã trûáng coá cêy kim àöìng quay quay chó vïì hûúáng bùæc cuãa anh Ba thuãy thuã cho töi nùm ngoaái, noá coân nùçm trong ngùn keáo baân hoåc, bïn caånh höåp thuöëc maâu Lú-phú-rùng vaâ xêëp caác-pöët-tan in àuã hònh phong caãnh nùm chêu böën biïín...

Taåi sao töi laåi coá thïí quïn caái "taâi saãn" quyá baáu êëy cuãa mònh àûúåc? Töi àêm ra giêån maá töi. Àïën chai nûúác mùæm baâ vêîn coân nhúá mang theo, thïë maâ nhûäng thûá êëy maá töi laåi khöng nhúá giuâm töi. Khöng biïët hiïån giúâ anh Ba thuãy thuã thên mïën cuãa töi úã àêu? Anh



coá nhêåp vaâo Cöång hoâa vïå binh chùån àaánh giùåc Phaáp úã núi naâo àoá khöng? Hay anh àang lïnh àïnh trïn möåt con taâu giûäa biïín khúi maâ khöng biïët rùçng giúâ àêy, giùåc Phaáp àang àuöíi töi chaåy höåc töëc thïë naây? Chên bûúác ài maâ mùåt töi cûá ngoaãnh laåi nhòn vïì thaânh phöë. Mêëy àûáa baån nhoã cuãa töi úã bïn kia àêìu cêìu quay, vuâng chúå cuä, xoám Àònh, xoám Caã, chùæc àaä chaåy vïì hûúáng chuâa Vônh Traâng àöí vïì Goâ Caát, Bïën Tranh röìi... Chaâ, mai möët àêy caác anh thanh niïn àuöíi giùåc ra khoãi thaânh phöë, chuáng töi laåi quay vïì gùåp nhau, tha höì maâ kïí àuã thûá chuyïån nheá! Töi vûâa coá phêìn lo, laåi vûâa coá phêìn vui. Coá gò àêu maâ maá töi laåi mùåt xanh maây xaám thïë kia? Lêu lêu, taãn cû möåt lêìn thïë naây cuäng vui nhû caái bêån quên Àöìng Minh neám bom boån Nhêåt, ài ñt höm röìi laåi vïì. Luác vïì, trong caác buöíi àïën trûúâng gùåp nhau chuáng töi caâng thïm nhiïìu chuyïån vui hún trûúác.

- Chaåy nhanh lïn baâ con úi! Tiïëng kïu cuãa möåt ngûúâi naâo àoá khiïën chuáng töi giêåt mònh

quay laåi. Cêy àang bõ chùåt ngaä, àöí rêìm rêìm phña sau. Thanh niïn bùæt àêìu àöën cêy chùåt àûúâng, ngûâa giùåc tiïën vïì hûúáng naây. Ngûúâi ta khaáo nhau:

“Thùçng Têy khön lùæm! Noá chùèng daåi gò tûâ Tên An àaánh xuöëng. Noá voâng ra biïín röìi bêët ngúâ tûâ cûãa Goâ Cöng thoåc lïn. Mònh khöng àïì phoâng mùåt àoá thò àïën trúâi cuäng chùèng kõp trúã tay".

Möåt tiïëng nöí voång rïìn tûâ trung têm thaânh phöë. Cöåt khoái àen sò cuöìn cuöån böëc lïn. Möåt chöî, hai chöî, ba chöî..., lûãa àaä chaáy khùæp núi trong thaânh phöë, tûâ trïn beå möåt ngoån dûâa cao choát voát, möåt öng cuå giaâ àûáng che tay lïn mùæt, nhòn theo caác cöåt khoái.

- Têy chiïëm Myä Tho röìi, baâ con úi! Tiïëng kïu thêët thanh cuãa öng laäo tùæt giûäa nhûäng traâng tiïëng

suáng liïn thanh nùång nöí pêåp... pêåp vaâ tiïëng àaån bay vñu vñu trïn trúâi.

Hai höm sau, chuáng töi chaåy túái Cai Lêåy, caách thaânh phöë tónh lyå chûâng ba têìm suáng àaåi baác. Thõ trêën vêîn àöng vui, chúå nhoám têëp nêåp nhû thûúâng nhûng khöng khñ chuêín bõ chiïën àêëu coá phêìn söi nöíi vaâ cùng hún úã tónh. Ba maá töi vaâo úã nhúâ nhaâ möåt ngûúâi baâ con. Khöng hiïíu sao töi cuäng bùæt chûúác böå àiïåu quaái quyã cuãa anh em thùçng Phi, thùçng Tñnh, thoåc hai tay vaâo tuái quêìn sooác, nhêín nha ài daåo phöë. Töi àûáng xem caác anh thanh niïn nöng dên mùåc quêìn aáo nhuöåm maâu pheân, toác tai buâ xuâ, tûâ caác thön êëp xa xöi

Àoaân Gioãi 64


vaác têìm vöng nöëi nhau keáo vaâo thõ trêën. Tröng cuäng khñ thïë lùæm. Hoå ñt noái, ñt cûúâi, mùåt lêìm lêìm. Chùæc laâ àaánh giùåc khaá lùæm. Nhûng hoå xïëp haâng tûâng tiïíu àöåi ài la maác, chên tay coân chïåch choaåc, khöng àûúåc àïìu bûúác vaâ oai nhû caác anh thanh niïn úã tónh. Töi chó phuåc nhêët coá cêåu Lï Vùn Taám úã Saâi Goân. Ngaây naâo töi cuäng vaâo phoâng thöng tin xem tranh, àoåc baáo "Keân goåi lñnh" àïí vïì kïí laåi cho maá töi nghe. Cêåu naây cuäng cúä tuöíi töi thöi, coá khi coân beá hún, thïë maâ daám têím dêìu vaâo ngûúâi àöët kho xùng àõch thò baãnh thêåt! Ngûúâi hoåa sô naâo veä bûác tranh "Em beá têím dêìu" àaä tö nhiïìu ngoån lûãa quaá, khiïën töi chó thêëy coá àöi mùæt saáng ngúâi cuãa cêåu beá, coân caã ngûúâi cêåu ta thò àoã rûåc nhû möåt cêy àuöëc êëy! Giaá töi coá mang höåp thuöëc maâu theo thò töi cuäng bùæt chûúác veä möåt bûác nhû thïë naây àïí khi naâo trúã vïì àûa ra treo úã lúáp hoåc. Thûúâng trong lúáp, töi laâ àûáa hoåc troâ veä gioãi nhêët. Thêìy giaáo àaä nhiïìu lêìn khen, baão töi veä nhûäng hònh con boå dûâa, con bûúám phoáng àaåi to nhû caái quaåt treo lïn tûúâng laâm baâi hoåc cho caã lúáp kia maâ! Töi chùèng àuã thò giúâ nghô lan man nhûäng chuyïån àêu àêu nûäa. Töi úã Cai Lêåy àöå tuêìn lïî thò giùåc Phaáp moâ lïn. Gia àònh töi laåi chaåy vïì hûúáng Caái Beâ. Chuáng töi cûá chaåy trûúác têìm àaåi baác cuãa giùåc. Röìi Caái Beâ cuäng mêët. Gia àònh töi chaåy vaâo àöìng ruöång. Chiïëc xe àaåp vûúáng lùæm, ba töi àem biïëu noá cho caác anh tûå vïå duâng àïí chaåy liïn laåc trïn àûúâng quöëc löå. Bêy giúâ thò tiïëng suáng nöí rïìn böën phña chung quanh, khöng coân biïët àêu laâ àêu nûäa. Chuáng töi quaá giang theo xuöìng cuãa àöìng baâo ài vaâo chúå Thiïn Höå. Nhûäng ngûúâi nöng dên sùén saâng giuáp àúä ba maá töi àuã moåi thûá. Hoå cho gaåo thöíi cúm, cho mûúån xuöìng ài chúå... Nhûäng thùçng beá con coân daåy töi caách cêìm chôa ba muäi phoáng caá rö dûúái kïnh... úã àêy cuäng thuá, chó phaãi caái muöîi vaâ àóa thò quaá lùæm! Nhiïìu àïën phaát khiïëp! Àûáng úã sên chúå nhòn vïì hûúáng àöng, chó thêëy àöìng coã mõt muâng, lau sêåy nöëi liïìn vúái chên trúâi. Hoáa ra Àöìng Thaáp Mûúâi laâ chöën naây àêy. Tûúãng úã yïn, nhûng chûa àûúåc mêëy höm, taâu bay giùåc àaä êìm êìm uâ uâ bay lûúån doåc theo caác xoám búâ kïnh bùæn xuöëng nhû trêëu vaäi. Thïë laâ chuáng töi laåi ài. Qua Myä An, qua Caái Beâ, chuáng töi laåi àöí ra hûúáng búâ söng Tiïìn Giang. Nhûäng laâng maåc ïm àïìm, boáng dûâa boáng chuöëi che rúåp caác khu vûúân maát rûúåi àêët phuâ sa, con àûúâng àêët nhoã lûúån trïn búâ raåch nûúác àêìy ùm ùæp soi boáng nhûäng cêy sêìu riïng, mùng cuåt... Nhûäng ngöi nhaâ maái àoã thêëp thoaáng trong caác khu vûúân xoaâi... Têët caã nhûäng núi mùæt töi nhòn thêëy, chên töi bûúác qua àïìu àaä mêët ài sûå bònh yïn phùèng lùång cuãa noá, khöng khñ chiïën tranh àaä traân vïì têån caác thön öí xa xöi nhêët... Vaâ cuäng tûâ nhûäng thön öí xa xöi, bònh yïn phùèng lùång



êëy, nhûäng anh thanh niïn, nhûäng chõ phuå nûä, nhûäng em beá, nhûäng cuå giaâ chêët phaác hiïìn laânh cuäng àaä cêìm lêëy vuä khñ thö sú.

Chao öi! Nhûäng ngûúâi nöng dên xûa kia ài vaâo thaânh phöë thò cuã mó cuâ mò chùèng thêëy noái möåt cêu, bûúác e deâ, súå sïåt tûâ thùçng lñnh maä taâ cho àïën con muå goáp tiïìn chöî, nhêîn nhuåc móm cûúâi trûúác nhûäng cùåp mùæt khinh reã cuãa boån ngûúâi thaânh phöë ùn trùæng mùåc trún, thò giúâ àêy, hoå àaä vuâng lïn möåt caách duäng maänh, sùén saâng lao vaâo caái chïët àïí chùån giùåc, sùén saâng cûu mang giuáp àúä nhûäng con ngûúâi àaä rúâi boã àö thõ chaåy ài trûúác khi giùåc túái! Vaâ miïång hoå duâ khöng noái ra àûúåc yá nghô cuãa mònh bùçng nhûäng danh tûâ boáng bêíy vùn hoa, nhûng haânh àöång cuãa hoå laåi thiïët thûåc vaâ anh duäng biïët bao trûúác lúâi kïu goåi cuãa Töí quöëc lêm nguy... "Tiïën lïn àûúâng maáu, quöëc dên Viïåt Nam! Non nûúác tan naát vò quên thuâ xêm lêën. Àöìng baâo mau hiïåp sûác ra àêëu tranh Ài... ài... nûúác mêët sao ta núä àaânh... Tiïën lïn vò nûúác, thuâ kia ta àaánh lui Tiïën lïn àûúâng maáu, nuái söng saáng ngúâi..." Trong tiïëng soáng êìm êìm cuãa doâng söng Cûãu Long ngaây àïm khöng ngúát theát gaâo, tiïëng haát cuãa hoå vúân bay nhû möåt cún baäo löëc, êm vang khùæp moåi núi, khi thò nhû thuác giuåc goåi kïu, khi thò nhû giêån döîi traách mùæng, luác laåi nghe nhû buöìn baä êu sêìu, luác laåi cuöìn cuöån lïn àêìy phêîn nöå... Hay laâ vò tûâ trong têëm loâng thú beá cuãa töi, tûâng luác têm traång buöìn vui khaác nhau laâm cho töi nghe ra nhû thïë, töi cuäng chùèng biïët nûäa! Chuáng töi àaä vûúåt söng Tiïìn Giang vaâ moâ mêîm lêìn höìi, hún thaáng sau àaä nghe tiïëng soáng vöî búâ cuãa doâng söng Hêåu Giang trûúác mùæt. Àïën àêy thò sûác maá töi àaä yïëu lùæm. Coá nhûäng àïm khöng chaåy nöíi nûäa, chuáng töi phaãi dûâng laåi nguã giûäa caánh àöìng trú truåi, quêìn aáo ûúát àêîm sûúng, coá khi phaãi àöåi mûa ài suöët ngaây, mïåt vêîn khöng daám nghó, àoái vêîn khöng kõp ùn... Lo súå vaâ cûåc nhoåc àaä quêåt maá töi ngaä xuöëng mêëy bêån úã doåc àûúâng. Tai haåi nhêët laâ nhûäng cún söët liïn miïn keáo daâi, laâm cho con ngûúâi gêìy goâ nhû maá töi möîi ngaây möåt kiïåt ài. Nhiïìu bûäa, maá töi khöng ùn uöëng gò, nùçm thúã mïåt nhoåc, baân tay laånh ngùæt cûá nùæm chùåt lêëy tay töi. Nhûng àïën khi nghe tiïëng suáng nöí, thò maá töi laåi tûác khùæc ngöìi dêåy, nhanh nheån thu veán àöì àaåc, dùæt töi chaåy theo àoaân ngûúâi taãn cû.

Hïî coá dõp dûâng laåi möåt núi naâo yïn öín, laâ y nhû möåt chöëc sau, töi àaä leãn tröën maá töi, nhêåp boån vúái àaám treã, con nhûäng ngûúâi taãn cû khaác vaâ boån treã àõa phûúng chûa hïì quen biïët bao giúâ. Chuáng töi ài thêåt xa, ra têån giûäa àöìng, hoùåc chui vaâo nhûäng khu vûúân rêåm àïí ngûúâi lúán khöng thïí tòm thêëy, úã àoá chuáng töi mùåc sûác

Àoaân Gioãi 66


baây ra àuã caác thûá troâ chúi maâ trûúác kia úã thaânh phöë töi chûa hïì nghô ra. Chó cêìn möåt caái mo cau ruång vaâ mûúi coång sêåy laâ chuáng töi àaä laâm thaânh chiïëc cöå hai ngûåa keáo, àûa viïn tûúáng cúãi truöìng àêìu àöåi muä tïët laá xanh ài "quan saát mùåt trêån", theo sau àoá laâ caã tiïíu àöåi treã em phúi röën böìng suáng theo hêìu. Vúái vaâi beå chuöëi cùæt ngùæn, cùæm àêìy que khö thaã xuöëng con mûúng nhoã, thïë laâ chuáng töi àaä coá caã möåt àöåi haãi thuyïìn röìi. Coân àaån traái phaá thò tha höì, cûá nhùåt quaã muâ u ruång, neám xuöëng "uyânh uyânh" laâm cho beå chuöëi dêåp dïình, nûúác coá bùæn tung toáe ûúát caã aáo quêìn cuäng mùåc... Chuáng töi baây ra röìi laåi phaá ài, ngaây naây qua ngaây khaác, nhiïìu troâ chúi cûá lùåp ài lùåp laåi maäi maâ khöng àûáa naâo thêëy chaán.

- An úi! Ba maá chó coá möîi mònh con. Giùåc giaä bùæn phaá lung tung maâ con chùèng biïët lo lùæng chuát gò! Con cûá mï chúi ài lung tung, ruãi ro bõ laåc, hay coá nguy hiïím gò xaãy ra thò maá biïët con úã àêu maâ tòm!

Maá töi thûúâng rêìu rêìu neát mùåt, baão töi nhû vêåy. Töi thûúng maá töi lùæm. Nhûäng luác êëy thò giaá coá trúâi xuöëng ruã ài chúi töi cuäng chùèng ài. Töi rúm rúám nûúác mùæt, cuái mùåt xuöëng, loâng buöìn thóu buöìn thiu. Nhûng nûúác mùæt vaâ caái buöìn cuãa treã thú mau àïën maâ cuäng mau tan, nhû nhûäng gioåt mûa boáng mêy thöi. Quêín quanh bïn chên maá töi àûúåc vaâi buöíi, töi laåi leán theo boån nhoã, chaåy nhaãy reo hoâ nhû möåt àaám quyã xanh, hoùåc laåi ài chúi xa cuâng chuáng noá. Möåt buöíi trûa, töi leäo àeäo theo mêëy àûáa chùn trêu moâ vaâo àêìm sen húát caá thia thia. Böîng coá hai chiïëc taâu bay khu truåc àen sò êìm êìm bay túái. Nhû hai con aác àiïíu khöíng löì, chuáng gaâo ruá lûúån lïn saâ xuöëng, quêìn trïn àêìu xoám búâ söng, chöî àaám ngûúâi taãn cû vûâa dûâng laåi ban saáng. Bom rúi xuöëng tûâng chuâm, tröng roä möìn möåt. Tiïëng bom nöí rung rinh caã mùåt nûúác àêìm sen. Suáng bùæn dûä döåi. Dûúâng nhû chó coá tiïëng suáng trïn trúâi bùæn xuöëng. Khoái cuöìn cuöån phuã mêët nhûäng àêìu cêy cao nhêët moåc doåc theo búâ söng. Boån chùn trêu mùåt xaám ngoeát, vêët röí chaåy tûá tung. Maäi àïën töëi, lûãa vêîn coân chaáy àoã khùæp laâng. Töi lêìn vïì àïën núi thò khöng thêëy ba maá töi àêu nûäa. Ngöi nhaâ chuáng töi vaâo nghó nhúâ ban saáng chó coân laåi möåt àöëng tro, vaâ nhûäng cêy cöåt than gaäy àöí vêîn coân àang ngun nguát chaáy.

- Coân úã àêy aâ? Giùåc àöí böå röìi, khöng biïët sao? - Noá àöí böå lïn... úã àêu, anh? - Àoáng úã trong àònh êëp dûúái chûá coân úã àêu!



Möåt anh thanh niïn tûå vïå cêìm têìm vöng ài qua gùåp töi, àaä baão töi nhû vêåy. Töi hoãi thùm ba maá töi, anh chùèng biïët. Töi hoãi rêët nhiïìu ngûúâi khaác nhûng cuäng chùèng ai biïët caã. Hoå baão töi cûá chaåy doåc búâ söng, ài vïì hûúáng êëp trïn xem, may ra coá gùåp chùng? Töi trûúåt lïn ngaä xuöëng, lêìn theo vïët chên nhûäng ngûúâi chaåy trûúác maâ ài maäi. Töi cuäng khöng biïët mònh ài àêu. Àïën möåt ngaä ba söng thò cuâng àûúâng. Töi ngöìi xuöëng möåt göëc cêy xa-kï, chúâ xem coá chiïëc xuöìng naâo túái àïí xin quaá giang sang bïn kia búâ. Àïm töëi quaá. Trúâi laåi lùæc rùæc àöí mûa. Töi quïn caã mïåt, caã àoái, quïn caã giùåc sau lûng, chó lo khöng tòm àûúåc ba maá töi. Vaâo khoaãng nûãa àïm thò coá möåt àoaân thuyïìn vêån taãi ngang qua... Töi àaä gùåp anh hoåc sinh cö-le vaâ baác taâi cöng giaâ töët buång, vaâ hoå cho töi xuöëng thuyïìn. Hoå baão töi cûá ài theo hoå, röìi seä tòm gùåp ba maá nay mai thöi... Cho àïën bêy giúâ, röët laåi thò töi vêîn ngöìi möåt mònh úã àêy.

Àoaân Gioãi 68


6. BÛÚÁC ÀÊÌU CUÖÅC SÖËNG PHIÏU LÛU

Em coá biïët con panh-goanh khöng? Biïët aâ? ÛÂ, loaâi chim caánh cuåt úã Bùæc Bùng dûúng êëy, ngûúâi ta baão rùçng noá coá möåt baãn nùng huyïìn bñ àïí tòm vïì töí cuä... Àoá laâ nhûäng lúâi múã àêìu cuãa möåt cêu chuyïån maâ anh Ba thuãy thuã àaä kïí cho töi nghe caách àêy hai nùm. Giúâ àêy, gioång noái êëm aáp cuãa anh laåi vùng vùèng bïn tai töi. Àaä mêëy höm liïìn, chiïìu naâo töi cuäng thêëy trong ngûúâi gai gai söët. Àïí àûúåc nghó ngúi yïn tônh möåt mònh, töi öm noáp moâ vaâo nùçm trong ngöi miïëu cö höìn. Töi chó nùçm àoá tûâ trûa àïën chaång vaång thöi. Ban àêìu, cuäng coá húi rúân rúån. Nhûng qua ngaây thûá hai thò töi àaä quen ài, chùèng nhûäng khöng coá gò àaáng súå maâ laåi coân thêëy rêët dïî chõu. Trong ngöi miïëu vùæng veã naây, töi khöng bõ ai quêëy rêìy, tha höì nguã, vaâ khi thûác dêåy, töi coá thïí ngöìi tûå do haâng giúâ miïn man àùæm chòm trong nhûäng yá nghô vaâ hònh aãnh löån xöån luåc ra tûâ trong múá höìi ûác röëi tinh cuãa mònh. Lêìn naây, khi töi cûåa mònh ngöìi dêåy, nhòn ra ngoaâi thò khöng thêëy boáng mùåt trúâi chiïëu àoã rûåc haå xuöëng bïn kia búâ kïnh nhû moåi höm nûäa, maâ laâ möåt boáng trùng xanh laånh ngùæt thêëp thoaáng sau caânh àa, àang chiïëu nhûäng tia saáng yïëu úát xuöëng bïn thïìm miïëu. Coá leä àaä khuya lùæm. Àïm vùæng veã quaá. Cún söët dûä döåi ban chiïìu àaä vêåt töi nùçm mï man àïën têån giúâ naây. Àêìu nhûác nhû buáa böí, miïång àùæng ngùæt, vaâ möåt cún khaát chaáy khö cöí hoång laåi bùæt àêìu àïën giaây voâ haânh haå töi. Giaá töi àang nùçm úã nhaâ thò múã mùæt ra àaä thêëy coá maá töi ngöìi möåt bïn.

Coá leä maá töi seä àúä töi ngöìi dêåy, nêng cöëc nûúác chanh àïën têån miïång töi, vaâ töi coân chúâ xem maá töi lo lùæng thïë naâo, coân chúâ nghe maá töi xuyát xoa an uãi döî daânh möåt luác röìi töi múái uöëng cuäng nïn... Cuöåc söëng tröi nöíi trong mêëy thaáng gêìn àêy àaä daåy khön cho töi nhiïìu röìi. "Maây haäy tûå lo lêëy cho maây trûúác àaä. Àûâng coá nghô àïën viïåc cêåy ai nûúác roát cúm dêng". Töi cöë sûác àûáng dêåy, laão àaão ài ra búâ kïnh. Chao öi, laân nûúác lêëp loaáng aánh trùng lúâ àúâ tröi nheå dûúái kïnh kia múái trong vaâ maát laâm sao! Töi cuái xuöëng vöëc nhûäng gioåt vaâng vúä vuån vaâo loâng hai baân tay, uöëng lêëy uöëng àïí, tûúãng chûâng nhû mònh coá thïí uöëng caån caã con kïnh naây thò múái haã àûúåc cún khaát. Nhûäng laân nûúác maát vaã vaâo mùåt, vaâo gaáy laâm cho töi dêìn



dêìn tónh hùèn. Töi loâ doâ trúã vaâo ngöi miïëu, ngöìi tûåa lûng vaâo tûúâng, thúã döëc. "Mau mau tòm caách trúã laåi nhaâ thöi!" "Thaânh phöë quï hûúng maây giùåc àaä chiïëm röìi, maây coân vïì laâm sao àûúåc chûá?". "S•úác gò mònh coá àöi caánh nhû nhûäng con chim". Nhûäng cêu tûå nhuã vaâ tûå hoãi mònh cûá vêín lïn trong àêìu oác töi. Àöåt nhiïn, töi böîng nhúá túái cêu chuyïån anh Ba thuãy thuã àaä kïí cho töi nghe vïì baãn nùng huyïìn bñ cuãa loaâi chim caánh cuåt:

“Nhûäng nhaâ sinh vêåt hoåc trïn thïë giúái àaä chûáng minh àiïìu àoá... Hoå buöåc nhûäng maãnh àöìng nhoã, ghi ngaây thaáng vaâ hoân àaão sinh trûúãng cuãa nhûäng con chim bùæt àûúåc. Hoå mang noá ài rêët xa, xuöëng têån vuâng Nam Bùng Dûúng vaâ thaã chuáng ra. Thïë maâ möåt hai nùm sau, ngûúâi ta laåi bùæt àûúåc nhûäng con chim àoá àûáng úã trïn caác hoân àaão cuä..."

Gioång noái êëm aáp, àêìy hêëp dêîn cuãa ngûúâi thuãy thuã vui tñnh vaâ nhiïìu mú möång xûa kia khiïën cho töi luác naâo cuäng hong hoáng chúâ nghe, laåi vùèng bïn tai. Töi ngöìi nhòn ra aánh trùng soi lúâ múâ, thêëy dêìn dêìn hiïån lïn quang caãnh nhöån nhõp cuãa caác bïën vêån haâ doåc theo àöi búâ soáng trùæng cuãa con söng Tiïìn Giang. Trïn cêìu taâu luåc tónh, anh ngöìi tûåa lûng vaâo möåt truå buöåc àoãi, tay cêìm têíu thuöëc laá; nhûäng laân khoái moãng xanh xanh tûâ trong têíu thuöëc chaáy chûa kõp bay lïn àaä tan mêët ngay theo gioá. Töi ngöìi bïn anh, tûâ trïn saân cêìu qua nhûäng khe vaán àoáng húã, coá thïí nhòn thêëy ngay dûúái chöî mònh ngöìi nhûäng thanh àaâ sùæt bùæt cheáo vaâo nhau trong möåt maâu töëi êm u, vaâ sêu hún möåt chuát, dûúái kia doâng nûúác lao nhanh nhû cùæt, luác naâo cuäng giêån dûä reáo aâo aâo, dûúâng nhû muöën nhöí phùng nhûäng chiïëc cöåt cêìu bùçng theáp to tûúáng maâ löi dòm xuöëng àaáy sêu.

- Sûúáng nhó, anh nhó! Àûúåc nhû con chim caánh cuåt êëy thò boån treã chuáng em khöng bao giúâ súå laåc!

Töi huú tay noái nhû vêåy. - Àoá laâ möåt con chim àaáng thûúng! - Vò caánh noá ngùæn quaá phaãi khöng anh? - ÛÂ , cuäng coá thïí... Nhûng khöng hùèn vêåy àêu. Anh muöën noái

vúái em möåt vêën àïì khaác kia... Ngûúâi thuãy thuã coá khuön mùåt saåm nùæng rêët àeåp, maái toác luác

naâo cuäng böìng lïn vò soáng gioá àaåi dûúng, àùm àùm nhòn vïì chöî vaåch ngang cuãa doâng söng Cûãu Long loâa nhoâa gùæn liïìn mùåt nûúác

Àoaân Gioãi 70


vúái chên trúâi. Anh im lùång möåt luác sau khi àaä hñt mêëy húi khoái thuöëc daâi, gioång anh bùæt àêìu trêìm hùèn xuöëng, nhû noái vúái mònh:

- Cuöåc söëng cuãa con ngûúâi phaãi àêu chó thu heåp trïn maãnh àêët vuâng quï! Àaä àaânh quï hûúng laâ núi gùæn boá vúái cuöåc àúâi mònh nhêët, nhûng khi ngûúâi ta coân treã traáng, phaãi bay nhaãy hoaåt àöång, ài àêy ài àoá chûá. Luác naâo cuäng chaånh nghô vïì quï hûúng, àoá laâ baáo hiïåu cuãa tuöíi giaâ...

Khöng phaãi vò coá àöi caánh cuåt maâ con panh-goanh khöng ài xa àûúåc àêu. Noá laâ möåt con chim khöng coá caánh úã têm höìn. Noá nhû möåt öng cuå giaâ lûng moãi göëi chuân, luác naâo cuäng muöën tòm vïì nùçm xuöëng úã quï hûúng! Chiïìu chiïìu, sau giúâ hoåc, thêìy giaáo töi thûúâng dùæt hoåc troâ ra söng Cûãu Long têåp búi. Trïn cêìu taâu luåc tónh êëy, töi àaä gùåp vaâ quen anh. Anh laâm thuãy thuã trïn möåt chiïëc taâu rêët lúán, coá ba öëng khoái to tûúáng sún maâu xanh da trúâi. Lêu lêu, taâu anh laåi cêåp bïën möåt lêìn. Gùåp anh vaâi bêån, töi àaä thêëy gùæn boá vúái anh röìi. Maâ anh thò cuäng rêët mïën töi. Búãi töi hay hoãi àuã thûá chuyïån trïn trúâi dûúái àêët, lung tung, maâ anh cuäng lêëy laâm thñch thuá trûúác möåt thùçng beá toâ moâ, luác naâo gùåp anh cuäng àùåt ra nhûäng cêu hoãi, khiïën anh coá khi phaãi nhöìi rêët nhiïìu thuöëc laá vaâo têíu múái tòm ra lúâi giaãi àaáp. Töi múâi anh vïì nhaâ töi chúi. Ba maá töi cuäng rêët quyá anh thuãy thuã vui tñnh, biïët nhiïìu chuyïån laå naây. Lêìn naâo anh àïën chúi, ba maá töi cuäng giûä anh úã laåi ùn cúm. Nhûäng höm êëy, nhaâ töi röån lïn tiïëng noái, tiïëng cûúâi, vui nhû coá cöî. Quan hïå mêåt thiïët giûäa anh vaâ töi àaä khiïën ba maá töi xem anh nhû ngûúâi trong hoå haâng. Cuöåc söëng anh lïnh àïnh nhiïìu nùm khùæp caác mùåt biïín, trïn nhiïìu chiïëc taâu cuãa nhûäng cöng ty haâng haãi khaác nhau. Anh àaä ài qua êën Àöå Dûúng, vûúåt kïnh àaâo Xuy-ï ra Àõa Trung Haãi, men theo búâ Àaåi Têy Dûúng lïn têån caãng Lú Ha-vrú... Gêìn khùæp mùåt biïín Thaái Bònh Dûúng, caãng naâo anh cuäng coá túái. Anh biïët rêët nhiïìu thaânh phöë, nhiïìu giöëng ngûúâi... Chó coá nhûäng xûá úã bïn kia têy baán cêìu laâ anh chûa àùåt chên túái thöi. Trong nhûäng mêíu chuyïån anh kïí, töi nghe quen nhiïìu tïn giöëng ngûúâi, tïn vuâng àêët, haãi caãng, tïn thuã àö, thaânh phöë quan troång trïn hêìu khùæp caác luåc àõa maâ töi àaä hoåc say mï trong caác baâi àõa dû úã trûúâng...

- Em coi böå thñch phiïu lûu lùæm haã? Coá lêìn anh hoãi töi nhû vêåy. - Phiïu lûu laâ sao, anh?



Anh nhoeãn miïång cûúâi, bêåp bêåp caái têíu thuöëc laá laâm cho khoái böëc xanh um nhû möåt öëng khoái taâu, haå thêëp gioång:

- ÚÂ phiïu lûu laâ nay àêy mai àoá. Trïn rûâng, dûúái biïín, àöìng ruöång, nuái cao. .. bêët cûá chöî naâo mònh cuäng ài túái. Caâng ài thò caâng gùåp nhiïìu chuyïån laå, khiïën cho mònh say mï... Thöi, bao giúâ em lúán, em seä biïët!

Nùm ngoaái, anh ài àêu bïn Thaái Lan vïì, mang cho gia àònh töi nhiïìu quaâ: quaâ tùång ba töi laâ chiïëc höåp thuöëc bùçng baåc chaåm; quaâ tùång maá töi laâ möåt öng Phêåt bùçng àöìng to hún nùæm tay, ngöìi dim mùæt trïn toâa sen... Vaâ, "suy ài nghô laåi chùèng biïët gò hún -anh vöî vöî vai töi -anh mua tùång em möåt chiïëc àõa baân!"

Chiïëc àõa baân beá bùçng quaã trûáng, coá cêy kim àöìng quay quay chó vïì phûúng bùæc, giúâ àêy laåi hiïån ra to tûúáng, löìng vaâo khung trùng vaânh vaånh àang treo lú lûãng giûäa trúâi kia. Noá laâ "àiïìm baáo trûúác" (nhû lúâi maá töi thûúâng noái chùng?) Hay caái vêåt beá nhoã, xinh xùæn mang trong loâng noá muäi tïn chó àûúâng cho nhûäng keã viïîn du khöng may laåc löëi trong sûúng muâ, baäo töë, giûäa rûâng rêåm, àöìng hoang... tûâ khi cêìm noá vaâo tay, "söë mïånh" àaä khiïën cho töi phaãi rúi vaâo cuöåc söëng lïnh àïnh naây chùng? Töi ngoeåo àêìu vaâo vaách, nhùæm mùæt laåi, tûúãng nhû nghe lú mú gioång haát quen thuöåc cuãa ngûúâi thuãy thuã treã àang vùèng àïën tûâ möåt chöî thùèm xa naâo:

“Xûa kia coá möåt con taâu nhoã Noá chûa hïì lûúát soáng ra khúi... Naây húäi nhûäng chaâng thuãy thuã Àang xöng pha trïn ngoån soáng cao vúâi!" Chaâ, töi laåi khaát nûäa àêy... Tiïëng maåch àêåp trong tai töi uâ uâ hay tiïëng gioá nöíi giûäa truâng dûúng? Töi choáng mùåt quaá, cûá buöìn nön. Töi àang nùçm àêy hay àang àûáng trïn con taâu lùæc lû nhöìi theo soáng? Gioång nam trêìm cuãa anh Ba thuãy thuã cûá dêåp dïình àûa tiïëng haát beâ cao cuãa töi chöìm chöìm bay vuát ra xa... "Xûa kia coá möåt con taâu nhoã... Noá chûa hïì lûúát soáng ra khú... ú... úi". Möåt lûúån soáng thêìn cao nhû nuái hiïån lïn úã chên trúâi, bùng bùng chaåy túái trong töëc àöå nhanh khuãng khiïëp, röìi chöìm qua phuã mêët con taâu vaâ cuöën töi ài... tröi maäi... tröi maäi... Töi caâng vuâng vêîy thò caâng thêëy bõ chòm sêu xuöëng àaáy, möîi luác möåt ngaåt thúã àïën khöng coân àuã sûác chõu àûúåc. Röìi töi khöng coân biïët gò nûäa...

- Thùçng beá tónh dêåy röìi! Gioång mûâng rúä cuãa möåt chõ naâo àoá dõu daâng noái bïn tai töi.

Töi tûâ tûâ múã mùæt ra, thêëy mònh coân àang nùçm trong ngöi miïëu. Möåt chõ cûáu thûúng mùåc chiïëc aáo baâ ba maâu luåc àang ngöìi bïn

Àoaân Gioãi 72


caånh, baân tay maát rûúåi cuãa chõ haäy coân àùåt trïn vêìng traán noáng nhû lûãa àöët cuãa töi. Chung quanh töi, la liïåt nhûäng thûúng binh. Möåt anh bõ thûúng àêìu quêën àêìy bùng trùæng, àang tûåa lûng vaâo chên bïå thúâ huát thuöëc laá, móm cûúâi nhòn töi. aánh nùæng trúâi chiïëu roåi nghiïng bïn mùåt anh möåt quêìng saáng loáa. Tiïëng suáng nöí ran xa xa. Lêu lêu, möåt traâng àaån àaåi baác khöng biïët tûâ àêu bùæn túái uâng oaâng... uâng oaâng... nöí dûä döåi ngoaâi Ngaä Ba Kïnh. Khöng khñ sùåc suåa muâi khoái chaáy nhaâ vaâ muâi thuöëc suáng cay nöìng.

- Têy àïën röìi, haã anh? Töi hoãi anh thûúng binh àang móm cûúâi nhòn töi. Töi cöë

chöëng tay ngöìi dêåy, nhûng laåi run run khuyåu xuöëng. Caã ngûúâi töi raä rúâi mïåt moãi nhû vûâa qua möåt trêån öëm lêu ngaây. Qua lúâi kïí cuãa chõ cûáu thûúng töi múái hay rùçng giùåc Phaáp bùæt àêìu têën cöng vaâo vuâng naây tûâ saáng súám. Chuáng cho quên xñch hêìu ùn mùåc giaã thûúâng dên moâ vaâo, toan bùæt söëng mêëy anh tûå vïå úã àêìu traåm canh, nhûng ta àaä caãnh giaác phaát hiïån kõp. Taâu bay giùåc neám bom àöët chaáy xoám chúå tûâ luác giûäa trûa. Hiïån giúâ, chuáng coân àang úã bïn àêìu cêìu con löå Caái Chanh...

- Cha chaã! Luác khiïng caác anh bõ thûúng vaâo àêy, thêëy chuá nùçm mï man, thónh thoaãng cûá heát lïn, töi lo quaá!... Caåy möìm caåy miïång maäi múái nheát àûúåc mêëy viïn thuöëc caãm cho chuá àêëy! Laåi haát laãm nhaãm nhûäng gò gò... Naây, nhaâ chuá úã àêu?

- Em khöng coá nhaâ! Töi àaáp. - Coi böå thùçng beá naây chûa tónh hùèn àêu. Xem nhû noá coân mï

àêëy! Anh thûúng binh ban naäy thong thaã noái nhû vêåy vaâ cêìm àiïëu

thuöëc laá hñt möåt húi daâi, thaãn nhiïn nhû möåt ngûúâi nhaân nhaä àang úã nhaâ mònh. Röìi anh laåi noái:

- Chõ pha cho noá möåt cöëc sûäa ài, noá seä tónh ngay. Lêëy höåp sûäa trong ba-lö töi àêëy. Töi chûa cêìn àïën...

Chõ cûáu thûúng loay hoay búm àeân cöìn àun nûúác. Töi ngöìi dêåy, àûa àöi mùæt mïåt moãi nhòn caác anh thûúng binh àang nùçm thiïm thiïëp trïn nhûäng têëm àïåm bï bïët dêëu maáu chûa khö. Möåt anh bõ maãnh àaån àaåi baác cùæt giêåp öëng chên, nhûäng bùæp thõt àuâi cûá giêåt giêåt khiïën anh cûåa ngûúâi nhùn nhoá theo, nhûng tuyïåt nhiïn khöng hïì nghe anh rïn möåt tiïëng. Töi uöëng hïët cöëc sûäa. Quaã thêëy



ngûúâi tónh taáo laåi ngay, nhûng miïång haäy coân khö vaâ àùæng lùæm, cûá theâm uöëng nûúác. Vaâo luác gêìn töëi thò giùåc Phaáp àaä vûúåt àûúåc söng Caái Chanh. Àaån suáng maáy bùæn vaâo khu chúå bay veâo veâo trïn noác miïëu. Ngûúâi ta bùæt àêìu àûa thûúng binh xuöëng xuöìng chuyïín ài tûâ luác ngúát tiïëng taâu bay. Töi ngoã yá muöën theo xuöìng àûa caác anh thûúng binh ài. Nhûng caác öng cuå giaâ búi xuöìng khöng cho. Vaâ chõ cûáu thûúng cuäng baão rùçng töi chûa khoãe hùèn. Chõ cho töi möåt goái àöå mûúi viïn thuöëc caãm vaâ möåt àoân baánh teát, laåi ên cêìn khuyïn töi "nïn vïì nhaâ maâ nghó, muöën theo caác anh thò coân nhiïìu dõp, luác naâo chaã àûúåc". Roä raâng khöng ai ngúâ rùçng töi laâ möåt thùçng beá söëng khöng nhaâ. Chaã nheä möîi chöëc laåi àem chuyïån mònh ra kïí lïí vúái moåi ngûúâi sao? Nhêët laâ àïí cêìu lêëy möåt loâng thûúng! Khöng! Töi khöng thïí laâm nhû vêåy àûúåc. Maâ ngûúâi ta àang bêån tñu tñt kia, bao nhiïu chiïën sô bõ thûúng phaãi chuyïín ài, giùåc àaä àöí böå qua söng, xoám chúå cuäng chaáy röìi...

Möåt thùçng beá lûu laåc nhû töi, àêu phaãi laâ àaáng bêån têm àöëi vúái hoå? Sûå tònh àaä àïën nûúác naây thò töi cuäng mùåc, túái àêu hay àoá. Töi beã möåt caânh cêy laâm gêåy cêìm tay, ài doåc theo búâ kïnh. Con dao gùm coân nùçm goån trong chiïëc tuái da beo cöìm cöåm, loá caán ra bïn trong tuái aáo veát-töng cuãa töi àêy. Hai búâ kïnh, nhaâ naâo cuäng àoáng chùåt cûãa. Baân ghïë, lu maái nhêån löím ngöím dûúái mûúng. Möåt con choá àûáng giûäa àûúâng thêëy töi ài túái, cuåp àuöi luãi vaâo búâ giêåu. Khi töi qua röìi, con vêåt vùæng chuã beân chaåy suãa àuöíi theo ùng ùèng sau lûng töi möåt luác. Àïm àoá, töi vaâo nùçm trong möåt choâi rêîy boã hoang giûäa àöìng. Kinh nghiïåm àaä daåy töi nïn traánh caác àûúâng giao thöng thuãy böå quan troång trong khi giùåc sùæp têën cöng àïën núi. Caã ngaây höm sau, töi cûá nhùçm vïì hûúáng nhûäng choâm cêy coá nhaâ úã maâ ài túái. Bêy giúâ, cún söët àaä lui röìi. Nhúâ mêëy viïn thuöëc caãm vaâ àoân baánh teát cuãa chõ cûáu thûúng, töi àaä coá thïí tiïëp tuåc ài àûúåc tûâ saáng àïën chiïìu, cho túái khi gùåp möåt doâng söng nûúác àùåc nhû maâu caâ-phï chùæn ngang trûúác mùæt.

Töi khöng biïët mònh àang ài túái chöën naâo àêy? Doåc búâ söng xa xa, ngûúâi ta bùæt àêìu àöët lïn nhiïìu àöëng lûãa. Trúâi khöng gioá. Nhûäng ngoån lûãa chaáy thùèng, tröng nhû maâu trùæng, rûåc rúä giûäa caãnh trúâi taâ. Möåt laân aánh saáng tai taái, lúâ múâ phaãng phêët trïn mùåt nûúác. Cêy cöëi ngaã dêìn sang maâu àen, biïën thaânh nhûäng hònh thuâ kyâ dõ, nhû nhûäng con quaái vêåt dûúái söng treâo lïn, chöìm chöîm ngöìi bïn búâ. Trïn möåt doi àêët, coá àaám ngûúâi xuám xñt ngöìi dûúái choâm cêy khö. aánh lûãa chiïëu qua vai nhûäng caái boáng quay lûng vïì phña

Àoaân Gioãi 74


meá söng, vúân qua vúân laåi trïn nhûäng chiïëc xuöìng ghïëch muäi keáo lïn baäi buân bïn dûúái chöî hoå ngöìi khiïën cho nhûäng chiïëc xuöìng kia tröng nhû àöång àêåy muöën boâ lïn baäi. Hònh nhû nhûäng ngûúâi ngöìi àoá àang baân caäi nhau vïì chuyïån giùåc Phaáp coá daám tiïën sêu vaâo vuâng naây hay khöng. Töi bûúác àïën gêìn, nhòn vaâo xem hoå àang laâm gò. Àöåt nhiïn, hai chên töi böîng khûång laåi...

Kòa! Öng cuå giaâ baán rùæn àang ngöìi giaång chên bïn àöëng lûãa. Con choá sùn nùçm saát bïn chên chuã, moäm ngoác lïn, àuöi vêîy qua vêîy laåi. Thùçng beá àen truäi cêìm saâo nhaãy lïn búâ daåo trûúác thò ngöìi àöëi diïån vúái böë, àang duâng nhûäng àêìu ngoán chên lêåt ngûãa möåt con ruâa nhoã. Con ruâa bõ hêët vaâo lûãa, böën chên búi búi trong khöng khñ, cöí vûún ra daâi ngoùéng. Mêëy ngûúâi àaân öng cúãi trêìn, vêån quêìn àuâi àen, cao to nhû öng cuå giaâ baán rùæn, ngûúâi naâo ngûúâi nêëy mùåt maây àoã lûång àang ngöìi bònh thaãn ngùæm con ruâa lùæc lû caái mai, cöë sûác dõch ra xa luöìng noáng hûâng hûåc tûâ trong àöëng lûãa phaã ra. Möåt ngûúâi rung rung àöi vai cûúâi heá... heá... húi rûúåu tûâ caái möìm haá höëc bay ra nöìng nùåc. Hai ngûúâi àaân baâ mùåc quêìn aáo àen, ngöìi xïë bïn ngoaâi möåt chuát, nhû hai caái boáng, mùæt êu sêìu nhòn ra söng. Töi àaánh baåo bûúác túái möåt bûúác nûäa. Con choá sùn tûác thúâi chöìm lïn, suãa oang oang. Moåi ngûúâi chûa kõp ngêíng lïn thò con vêåt tinh khön àaä phoáng túái ngoaåm vaâo tuái aáo veát-töng cuãa töi.

- Luöëc! Yïn naâo! Öng cuå giaâ quaát lïn. Con choá sùn buöng tuái aáo töi ra, luâi vïì

bïn chên chuã nhûng moäm vêîn nghïëch lïn hûúáng vïì phña töi, hai caánh muäi boáng nhêîy luön luön àöång àêåy.

- Öng úi! Coá phaãi caái naây cuãa öng khöng? Töi moác chiïëc tuái da beo ra, chòa vïì phña öng cuå giaâ baán rùæn.

Öng cuå giaâ ngûúác nhòn lïn, sûãng söët. Hai mùæt öng daán chùåt vaâo chiïëc tuái vùçn hoa trïn tay töi. Thùçng beá boã con ruâa nùçm àêëy, nhaãy àïën chöåp ngay chiïëc tuái tûúãng àaä mêët röìi. Noá nhe rùng, cûúâi nhû mïëu:

- Biïët thïë naâo cuäng coá ngûúâi nhùåt àûúåc maâ! Tña cûá baão rúi dûúái kïnh!

Töi àang nhòn öng laäo hay nhòn vaâo ngoån lûãa, töi cuäng khöng biïët nûäa. Töi bùæt àêìu kïí:

- Höm trúâi nöíi döng, khi öng xuöëng thuyïìn cheâo ài röìi, chaáu bùæt gùåp caái tuái naây nùçm úã chöî göëc cêy baä àêåu. Chaáu àoaán laâ cuãa



öng. Chaáu nhùåt lïn, chaåy theo goåi maäi maâ gioá to quaá, öng khöng nghe...

Öng cuå giaâ baán rùæn lùång leä àûáng lïn. Töi húi luâi chúån laåi möåt bûúác. Nhûäng ngûúâi ngöìi chung quanh àöëng lûãa cuâng àûa mùæt nhòn öng. Khöng thêëy öng noái gò. Àöåt nhiïn öng xöëc túái, dang hai caánh tay àaåi baâng ra, cùæp lêëy hai chên töi, nêng böíng caã ngûúâi töi àûa lïn ngang mùåt öng. Àêìu lùæc qua lùæc laåi, haâm rêu coå vaâo bùæp vïë töi saâo saåo, öng cêët tiïëng cûúâi ha haã. Con choá sùn nhaãy cúän chung quanh àöëng lûãa, suãa ùng ùèng mêëy tiïëng, laåi lao túái liïëm liïëm chiïëc tuái da beo trïn tay thùçng beá.

- Töët lùæm, chuá em! Qua caãm ún chuá em àa! Gioång mûâng rúä cuãa öng laäo vang êm rêët xa trong àïm töëi.

Öng öm töi quay möåt voâng röìi múái chõu buöng töi ra, àúä töi vaâo ngöìi caånh àöëng lûãa. Öng giêåt chiïëc tuái da beo trïn tay thùçng beá tung lïn tung xuöëng mêëy caái trong loâng baân tay to lúán cuãa mònh, àoaån nghiïng ngûúâi vaâo gêìn àöëng lûãa, thaáo miïång tuái cêìm ra tûâng moán, sùm soi maäi. Möåt ngûúâi àaân öng vöî àaánh böëp vaâo vai öng cuå giaâ:

- Baác Hai! Vêåt àaä tòm chuã trúã vïì thò ta phaãi laâm möåt caái gò chûá?

Öng laäo cûúâi khaâ khaâ: - Röìi khùæc coá ngay! Khùæc coá ngay maâ! Hai ngûúâi àaân baâ ngöìi nhñch laåi bïn töi. Möåt baâ hoãi: - Em tûâ ngoaâi chúå Thúái Bònh vö àêy aâ? - Chaáu khöng biïët Thúái Bònh. Chaáu tûâ trïn Chùæc Bùng xuöëng

àêy... - UÃa, vêåy em ài àûúâng naâo? - Chaáu cuäng khöng biïët... Chaáu cûá theo àûúâng moân löåi qua

rêîy, lêìn moâ ài maäi vêåy thöi! - Nghe noái Têy vö Chùæc Bùng röìi phaãi khöng? Àùçng mònh boã

tröëng cho noá vö aâ? - Coá àaánh chûá! Àaánh nhau suöët ngaây... Töi lêìn lûúåt kïí laåi chuyïån nhûäng ngûúâi thûúng binh trong

miïëu vaâ chõ cûáu thûúng mùåc chiïëc aáo baâ ba maâu luåc... Nhûäng ngûúâi ngöìi xung quanh àöëng lûãa vûâa huát thuöëc laá vûâa lùæng nghe

Àoaân Gioãi 76


chùm chuá. Thónh thoaãng, hoå laåi "aâ" lïn möåt tiïëng vaâ àûa mùæt nhòn nhau, móm cûúâi. Khöng biïët hoå trao àöíi vúái nhau nhûäng yá nghô gò.

- Thïë ba maá chuá em àêu röìi? Öng cuå giaâ goä caái noä têíu vaâo goát chên àïí truát taân thuöëc laá ra,

chúåt hoãi töi. - Nhaâ chaáu úã têån bïn kia söng Tiïìn Giang. Chaáu laåc mêët ba

maá chaáu àaä lêu röìi. - ÚÃ Tiïìn Giang aâ? Vuâng xaä naâo? Öng tröë mùæt hoãi. - Daå, úã Myä Tho! - ÚÂ! Myä Tho! Qua cuäng coá biïët... Ngûúâi àaân baâ ngöìi caånh töi cheáp miïång: - Khöí thên thùçng beá! Bêy giúâ em tñnh ài àêu? Töi cêìm maãnh voã cêy khö neám nheå vaâo àöëng lûãa. Töi luáng

tuáng khöng biïët àaáp ra sao. Nhûng tûå nhiïn töi böîng ngûúác lïn, noái rùæn roãi:

- Ài àêu cuäng àûúåc. Chaáu khöng súå gò caã. Chaáu coân treã traáng... ài àûúåc túái àêu, chaáu ài túái àoá! úã àêu maâ chaã thñch...

Töi khöng biïët chñnh töi àang noái, hay anh Ba thuãy thuã hoáa thên vaâo töi thöët ra cêu êëy. Chùæc laâ böå mùåt nghïnh nghïnh laâm ra veã tûå haâo cuãa töi coá gò buöìn cûúâi lùæm hay sao, maâ khi töi vûâa dûát tiïëng, moåi ngûúâi ngöìi chung quanh töi àïìu cûúâi röå lïn.

- Àûa tay chuá maây cho tao coi naâo! Möåt ngûúâi àaân öng chöåp phùng baân tay töi, nùæn nùæn caác ngoán

tay, vaâ kïì vaâo aánh lûãa ngùæm nghña loâng baân tay töi. - Chuá maây coá söë lïnh àïnh... vaâ seä chõu khöí nhiïìu. Nhûng röìi

têët sau naây seä khaá. Lêìn àêìu tiïn tao múái nghe möåt thùçng nhoác noái y nhû gioång ngûúâi lúán àêëy! Khaá lùæm! Khaá lùæm!

Öng cuå giaâ baán rùæn húi ngûãa àêìu ra sau, mùæt nhòn vaâo khoaãng khöng trûúác mùåt, miïång ngêåm têíu thúã ra nhûäng húi khoái thuöëc laá àùåc sïåt. Öng kheä gêåt guâ, quay laåi ngoá vaâo töi. Töi caãm thêëy rên rên, dûúâng nhû àang bõ nhûäng tia mùæt cuãa öng súâ vaâo khùæp ngûúâi mònh vêåy. Thùçng beá àen truäi àaä chaåy xuöëng meá söng,



moâ vaâo thuyïìn cêìm lïn chai rûúåu töí böë vaâ caái baát saânh to tûúáng. Àaám àaân öng nhõp nhõp àuâi, vung tay lïn nhao nhao:

- Naâo, chuáng ta mûâng cho baác Hai! - Vö tûãu bêët thaânh lïî! - Lïî gò vêåy? - Lïî ra mùæt cuãa chuá em maây... Chuáng ta àïìu cuâng hoå "lïnh

àïnh" caã! Öng cuå giaâ baán rùæn roát rûúåu ra baát, àûa mùæt hoãi töi: - Nhêëp möi möåt tñ, àûúåc chûá? Töi cûúâi vaâ lùæc àêìu. Öng nêng baát rûúåu lïn, túåp möåt nguåm

nhoã röìi trao chuyïìn tay cho nhûäng ngûúâi ngöìi quanh àöëng lûãa. Thùçng Coâ - töi coân nhúá tïn noá trong lêìn gùåp trûúác - cêìm tay töi keáo laåi gêìn noá. Noá ruã ró noái vaâo tai töi:

- Maây ùn gò chûa? - Ùn röìi! Töi àaáp. - Coá ruâa vaâng ngon lùæm! Coân mêëy con dûúái thuyïìn. Chöëc nûäa

nûúáng cho maây ùn. Vûâa luác àoá, con choá böîng chöìm lïn suãa oang oang. Trong

tiïëng choá suãa dûä döåi bêët thònh lònh, töi nghe coá tiïëng con vêåt gò kïu "cheá... eát... cheá... eát" úã ngoaâi boáng töëi.

- A ha, Voä Toâng! Caã thaáng nay khöng gùåp! Möåt ngûúâi àaân öng buáng àêìu ngoán tay canh caách vaâo cöí chai

rûúåu, lùæc lùæc àöi vai, khïì khaâ haát: “Voä Toâng maâ àaã höí Taåi Kiïën Dûúng Cang Gùåp anh thúâi giûäa

àaâng..." Con choá nhe nanh, löng gaáy dûång ngûúåc, hai chên trûúác

chöìm chöìm ra boáng töëi suãa dûä döåi. - Luöëc! Yïn naâo! Öng cuå giaâ quaát möåt tiïëng. Con choá sùn tiu nghóu luâi laåi,

ngoan ngoaän nùçm xuöëng bïn chên chuã. Töi nùæm chùåt tay thùçng Coâ, haäi quaá. Möåt ngûúâi àaân öng cöí löå hêìu, àen nhû cöåt nhaâ chaáy, cúãi trêìn, cao lïu nghïu àang hiïån ra trong aánh lûãa. Hai höë mùæt

Àoaân Gioãi 78


öng ta sêu hoùæm, vaâ tûâ trong àaáy höë sêu thêm àoá, möåt cùåp troâng mùæt trùæng daä, long qua long laåi, sùæc nhû dao. Maái toác hung hung nhû búâm ngûåa phuã daâi xuöëng gaáy. Böå ngûåc chùæc nõch cuãa öng ta ûúát àêîm möì höi. Dûúái lúáp möì höi boáng nhû múä àoá, coá hònh möåt con röìng cuöån khuác xanh leâ thñch chaâm bùçng nhûäng neát tinh vi, phêåp phöìng theo húi thúã cuãa öng ta. Con röìng xanh vûún vêy öm chùåt möåt quaã tim, giûäa coá nhûäng chûä gò lêëp loaáng möì höi tröng khöng roä. Chöî goâ maá bïn phaãi, nùm caái seåo daâi saã xuöëng tûâ thaái dûúng vùæt àïën cöí, nhû àêìu moáng coåp caâo. Möåt con gò giöëng nhû khó, hai tay daâi nguïìu ngoaâo, sùæc löng àen tuyïìn, chó trûâ chöî hai goâ maá laâ coá moåc hai choâm löng trùæng, àang ngöìi vùæt veão trïn vai con ngûúâi kinh dõ êëy.

- Lêu nay coá laâm àûúåc con thõt naâo khaá khöng, öng chuáa sún lêm?

Möåt ngûúâi quay mùåt ra, hoãi. Ngûúâi àaân öng múái àïën thúã phaâo möåt tiïëng, thaã con vêåt xuöëng àêët, thaáo caánh noã àeo bïn lûng ra, ngöìi vaâo bïn àöëng lûãa noái tröëng khöng:

- Taâm taåm vaâi con heo rûâng. Hún thaáng nay coân phúi caái da beo àoáng möëc úã lïìu. Têy àaánh gêìn túái, thiïn haå chaåy tûá taán, baán cho ai?

- Laâm möåt húáp rûúåu àoán gioá ài, chuá! Öng cuå giaâ baán rùæn nghïëch rêu lïn múâi. - Khöng baán àûúåc da thò ta phúi thõt nhêåu. Lo gò! - Baão "Tiïíu Àöìng" hêìu rûúåu xem! Cho noá hêìu rûúåu ài, Voä

Toâng! Voä Toâng buáng vaâo miïång baát möåt caái, tûác thúâi con vêåt àûa

hai tay daâi nguïìu ngoaâo ra bûng caái baát nêng lïn ngang mùåt lùæc lû ài àïën chòa ra trûúác öng cuå giaâ. Öng cuå giaâ cêìm chai roát thïm rûúåu vaâo àêìy baát vaâ hêët haâm vïì phña Voä Toâng. Töi hoãi thùçng Coâ:

- Con gò laå vêåy? - Con vûúån baåc maá. Khön lùæm! Noá tïn laâ Tiïíu Àöìng. Khöng

noái àûúåc, nhûng noá biïët nghe tiïëng ngûúâi. Thùçng Coâ cûá ngoá chùm chùm vaâo con vêåt, coi böå thñch lùæm.

Con vûúån baåc maá àûáng thùèng hai chên sau lïn nhû ngûúâi. Hai tay noá bûng baát rûúåu ài thùèng àïën chöî Voä Toâng, àûa lïn múâi chuã. Tiïíu Àöìng nhe rùng kïu "cheá... eát, cheá... eát", röìi bùæt àêìu ài voâng quanh



àöëng lûãa múâi rûúåu tûâng ngûúâi. Con choá sùn gûâ gûâ mêëy tiïëng, vò súå chuã nïn phaãi chõu nùçm yïn chûá coi böå nhû noá chó chûåc nhaãy ra cùæn möåt miïëng vaâo àuâi con vûúån thò múái haã. Àïën chöî hai ngûúâi àaân baâ mùåc quêìn aáo àen, Tiïíu Àöìng nghiïng àêìu cuái xuöëng chaâo, laâm cho nhûäng ngûúâi àaân öng thñch chñ cûúâi röå lïn. Hai ngûúâi àaân baâ lùæc àêìu quêìy quêåy, xua tay tûâ chöëi, nhûng con vûúån baåc maá khöng chõu ài, cûá àûáng giêåm chên kïu "cheá... eát, cheá... eát". Cho àïën khi möîi baâ phaãi cêìm baát rûúåu lïn nhêëp möi möåt ñt, Tiïíu Àöìng múái chõu bûng baát ài múâi ngûúâi khaác.

- Chuá àõnh ài àêu maâ thaã ngûúåc lïn vuâng naây vêåy? Öng cuå giaâ baán rùæn hoãi Voä Toâng. - Quêìn aáo raách hïët röìi. Nghe Têy sùæp àïën, ài àoán kiïëm möåt

böå ka-ki mùåc chúi! Voä Toâng àaáp chêåm raäi. Möåt ngûúâi àaân öng vöî tay àaánh böëp: - Naây! Lêëy àûúåc suáng vïì baán cho anh em ài sùn kiïëm thõt ùn

vúái nheá! Voä Toâng nhïëch möi cûúâi. Nhûäng vïët seåo úã goâ maá bïn phaãi

nhùn nhuám laåi, thêëy rêët dïî súå. - Suáng àïí bùæn giùåc chûá coá suáng àêu thûâa maâ ài sùn! Nhêët

àõnh laâ töi seä kiïëm àûúåc. Chó lêëy quêìn aáo thöi. Coân suáng phaãi àïí cho anh em tûå vïå chûá!

Chúåt thêëy töi gêåt àêìu toã yá àöìng tònh, Voä Toâng dûâng laåi ngoá thùèng vaâo töi:

- Chuá beá naây, xem khöng phaãi ngûúâi caánh ta? Öng cuå giaâ baán rùæn gêåt guâ, thoâ tay cêìm möåt caái que khö cúâi vaâo àöëng lûãa:

- Nhûng noá seä laâ ngûúâi caánh ta. Chöëc nûäa, töi seä àûa noá ài theo töi... Baâ nhaâ töi hùèn laâ phaãi mûâng lùæm! Möåt bêìy chim àïm bay vuát qua trïn àêìu chuáng töi. Tiïëng àêåp caánh raâo raâo mêët huát trong voâm trúâi nhêëp nhaáy nhûäng vò sao xanh biïëc.

Àoaân Gioãi 80


7. GIA ÀÒNH BÖË NUÖI TÖI

- Túái nhaâ röìi. Dêåy! Dêåy lïn nhaâ. An úi! Töi nghe tiïëng thùçng Coâ goåi, giêåt mònh múã mùæt ra. Baân tay

noá haäy coân àêåp àêåp mêëy caái lïn vai töi, khiïën töi tónh hùèn ngûúâi. Töi giuåi mùæt mêëy caái, baâng hoaâng möåt luác múái nhúá ra laâ mònh àaä nguã dûúái thuyïìn tûâ khuya àïm qua cho túái bêy giúâ. Thùçng Coâ àaä boâ ra trûúác muäi, loay hoay cêìm súåi thûâng buöåc thuyïìn vaâo gêìn göëc cêy moåc dûåa búâ. Töi àûa mùæt ngoá lïn. Möåt maái lïìu nhoã, tiïìu tuåy, neáp dûúái boáng cêy traâm voã trùæng phaãn chiïëu aánh bònh minh nhû tö phêën. Chung quanh nhaâ moåc àêìy nhûäng cêy bònh baát daåi, laá xanh um. Sau nhûäng luâm cêy bònh baát daåi laâ möåt khoaãng röång tröëng, vaâ nhòn thùèng vaâo trong xa, chó thêëy toaân lau sêåy mõt muâng. Trïn khoaãng sên röång trûúác nhaâ, möåt vaâi con bûúám àêët bay àêy àoá. Bïn goác sên, möåt doåc da trùn vaâ da rùæn vùæt trïn cêy saâo phúi. Luöìng gioá ban mai thöíi nheå qua, àong àûa nhûäng têëm da khö tröng nhû möåt bêìy rùæn quêën vaâo cêy saâo àang cûåa quêåy. Con Luöëc nhaãy phöëc lïn sên, suãa mêëy tiïëng mûâng rúä. Möåt baâ giaâ cao lúán, húi gêìy, toác búái cao hònh baánh laái, mùåc chiïëc aáo baâ ba vaãi àen kiïíu xûa, tûâ trong lïìu bûúác ra, chaåy àïën cuái xuöëng vuöët ve con choá. Khi thêëy trong thuyïìn coá thùçng beá laå, baâ beân buöng con choá, ngûúác lïn hoãi:

- Chuá em naâo àêy? Thùçng Coâ àûa tay cho töi nùæm àïí bûúác lïn búâ, vûâa cûúâi vûâa

noái: - Anh em vúái con àêëy, maá aâ. - Con nuöi cuãa töi àêëy! Baâ dùæt con lïn nhaâ ài. Öng laäo gaác cheâo lïn mui, àûáng sau laái thuyïìn noái voång lïn.

Baâ laäo móm cûúâi nhòn töi. Töi khöng biïët noái gò, chó ngûúång nghõu cuái àêìu chaâo.

* * *



...ÚÃ vuâng Phong Myä, ai cuäng khen anh Hai laâ möåt thanh niïn hiïìn laânh, chõu khoá. Anh möì cöi cha meå tûâ luác mûúâi tuöíi, phaãi úã àúå cöë cöng cho tïn àõa chuã Khaá. Maäi àïën nùm gêìn ba mûúi tuöíi anh vêîn chûa lêëy àûúåc vúå. Ngûúâi lûåc àiïìn êëy gioãi trai, khoãe àïën nöîi coá thïí duâng hai tay nùæm sûâng con trêu ghò xuöëng àêët, con trêu vuâng vêîy thïë naâo cuäng khöng cêët àêìu lïn àûúåc. "Bao giúâ maây laâm cho tao àuáng hai mûúi nùm, trûâ hïët söë núå cha meå maây coân thiïëu tao ngaây xûa, tao seä cho maây möåt söë tiïìn cûúái vúå. Tao seä cho vúå chöìng maây möåt vuöng àêët laâm nïìn nhaâ, vaâ cho mûúán möåt ñt ruöång, laâm ùn riïng vúái nhau...". Lêu lêu, tïn àõa chuã giaâ nöíi tiïëng keo kiïåt nhêët vuâng laåi baão vúái ngûúâi àêìy túá trung thaânh cuãa laäo möåt lêìn nhû vêåy. Möîi lêìn nghe nhû vêåy, anh Hai laåi cöë sûác laâm luång ngaây àïm cho vûâa loâng chuã, bao nhiïu nöîi vêët vaã nhoåc nhùçn trong anh thaãy àïìu tan nhû mêy muâ trûúác aánh mùåt trúâi. Àïën nùm anh Hai ba mûúi tuöíi, khöng thêëy tïn àõa chuã noái gò, anh beân nhùæc laåi lúâi hûáa àoá...

- Vêåy sao? Tïn àõa chuã kïu lïn vaâ cûúâi lúán. - Vêåy maâ tao tûúãng maây khöng tñnh chuyïån lêëy vúå, ra úã riïng

nûäa chûá! Maâ àaä coá con naâo bùçng loâng lêëy maây chûa? - Bêím öng chuã, coá röìi aå! Anh Hai mûâng rúä àaáp. - Thïë con àoá coá àui queâ, meã sûát gò khöng? - Bêím öng chuã, khöng aå! - Noá cêëy gùåt, laâm luång àûúåc chûá? - Bêím öng chuã, àûúåc aå! Tïn àõa chuã Khaá ngêîm nghô möåt luác

röìi noái: - Thöi àûúåc. Nhûng maây phaãi dùæt noá vïì cho tao xem ngûúâi

ngúåm ra sao àaä. Khöng laåi vúá phaãi thûá caá loåt gioã, gaâ loåt böåi, quùåt queåo öëm àau, vïì phaãi nuöi baáo cö thò khöí cho maây!

Anh Hai búi xuöìng suöët àïm, àïën têån nhaâ ngûúâi yïu baáo tin vui àoá. Hai anh chõ quen biïët nhau àaä mêëy nùm nay. Chõ Hai cuäng laâ con nhaâ cöë nöng, möì cöi, àûúåc ngûúâi dò mang vïì nuöi tûâ beá...

Khi tïn àõa chuã giaâ tröng thêëy ngûúâi con gaái xûá Cao Laänh khoãe maånh, coá hai laân mi phúát cong trïn cùåp mùæt to, àen, coá àöi vai núã röång, àang nghiïng cuái xuöëng chaâo hùæn, hùæn àûa tay lïn giuåi

Àoaân Gioãi 82


mùæt mêëy caái. Hùæn ngöìi sûäng súâ höìi lêu, khöng noái gò caã. Hai anh chõ lo quaá, lùèng lùång bûúác ra àûáng ngoaâi thïìm, khöng biïët mònh àaä troát vö yá, sú xuêët àiïìu gò àïí öng chuã phaãi phêåt loâng chùng? Höìi lêu, tïn àõa chuã múái dùång hùæng möåt tiïëng, goåi anh Hai vaâo, cho ngöìi xuöëng möåt bïn goác phaãn, thong thaã baão:

- Thöi àûúåc! Cûá baão noá úã laåi àêy. Moåi viïåc seä lo liïåu... Tao, tao seä cho ngûúâi àïën baân vúái dò noá... Röìi àêu khùæc vaâo àêëy thöi!

Anh Hai mûâng cuöëng lïn, chùæp hai tay vaái daâi toan lui ra. Nhûng öng chuã anh àaä vêîy tay, ra hiïåu cho anh ngöìi laåi àoá.

- Viïåc cûúái xin cuãa maây thò... haäy thong thaã. Röìi tao seä liïåu cho...

- Vö cuâng àöåi ún öng chuã! - Bêy giúâ maây vaâo ngay trong choâi ruöång, coi giûä bêìy trêu hai

mûúi con trong àoá thay cho thùçng Beá. Baão thùçng Beá vïì lo viïåc ngoaâi naây, nghe chûa?

Anh Hai vaâo coi giûä bêìy trêu àaä hún nûãa thaáng. Chiïìu chiïìu anh ngöìi trïn lûng trêu ngoáng hûúáng nhaâ öng chuã, noáng ruöåt nhû lûãa àöët.

Ngûúâi àêìy túá hêìu haå chuã suöët hai mûúi nùm khöng coân laå gò tñnh haáo sùæc cuãa öng chuã nöíi tiïëng êëy. Möåt tay laäo àaä vuâi dêåp biïët bao àúâi thiïëu nûä. Coá nhiïìu ngûúâi con gaái taá àiïìn treã, àeåp, bûúác vaâo nhaâ laäo röìi khöng trúã vïì nhaâ cha meå nûäa, maâ ra nùçm vônh viïîn dûúái nêëm möå giûäa àöìng... Möåt àïm, giûäa luác khuya, anh nghe trêu khua sûâng löåp cöåp, ngúä tröåm vaâo dùæt trêu, anh chuåp con dao dûåa chaåy ra.

- Anh Hai úi! Nguy röìi, anh Hai úi! Thùçng Beá kïu lïn trong töëi. Tay anh Hai cêìm con dao run

bêìn bêåt. Linh tñnh baáo cho anh biïët àaä coá àiïìu nguy hiïím xaãy ra cho ngûúâi yïu anh röìi... Ngay luác anh Hai vûâa ra khoãi nhaâ ài vaâo choâi ruöång, tïn àõa chuã Khaá goåi chõ Hai vaâo ngon ngoåt döî daânh, baão chõ nïëu ûng thuêån thò hùæn seä cûúái chõ laâm hêìu thûá ba. Vúå caã hùæn coân àau nùçm liïåt úã nhaâ thûúng tónh tûâ nùm naây sang nùm khaác, vúå thûá hùæn thò àang tröng coi möåt àöìn àiïìn xa... "Maây chó gêåt àêìu möåt caái tûác khùæc lïn baâ". Chõ Hai suåp laåy hùæn, xin tha cho chõ vïì. Hùæn hïët döî daânh àïën doåa naåt. Hùæn àaä duâng gêåy, duâng roi mêy àaánh chõ thêm tñm khùæp mònh mêíy, vaâ löi nhöët chõ trong gian nhaâ kho boã tröëng vúái möåt voâ nûúác laä. Röìi hùæn laåi moâ xuöëng duå döî, àaánh



àêåp, nhûng hún mûúâi ngaây vêîn khöng xoay chuyïín àûúåc loâng chõ. Chõ Hai cûá nùçm khoác, vaâ hïët khoác laåi ngoáng ra khe vaách, tröng chúâ ngûúâi yïu möåt caách tuyïåt voång. Tïn àõa chuã cêëm tiïåt boån töi trai túá gaái trong nhaâ khöng àûúåc heá vúái ai. Thùçng Beá ngaây naâo cuäng leán àuát vaâo khe cûãa cho chõ möåt nùæm cúm. Ngoaâi thùçng Beá ra, bêy giúâ chó coân coá con thùçn lùçn chùæt lûúäi trïn vaách vaâ con coác nghiïën rùng ngoaâi thïìm thûúng cho caãnh ngöå chõ thöi. Àaä khuya maâ ai coân cheâo thuyïìn ngoaâi söng haát hoâ laâm chi cho loâng chõ Hai thïm àau nhû muöëi xaát:

“Möåt tiïëng nhuåc anh àïí àoá, hai tiïëng nhuåc anh àïí àoá, ba tiïëng nhuåc anh ra ài... Con caá xïëp vi chúâ khi nûúác chaãy Cêìn cêu gaäy... úi húäi cêìn cêu, Anh thûúng em khöng ngúát àoaån sêìu Biïët em coá nhúá thuúã ban àêìu gùåp nhau..."

Chõ Hai öm mùåt khoác nêëc lïn. Chó coân coá lêëy caái chïët àïí baão toaân trinh tiïët, àïìn àaáp laåi möëi tònh cuãa ngûúâi yïu thöi. Chõ thoâ tay ra möåt löî vaách thuãng, vúái lêëy súåi thûâng ai maáng bïn ngoaâi. Thùçng Beá nguã bïn heâ vûåa luáa gêìn àoá. Tiïëng khoác cuãa ngûúâi thiïëu nûä xêëu söë àaä khiïën noá nhiïìu àïm khöng chúåp mùæt. Noá thûúâng trúã dêåy àûáng bïn ngoaâi vaách nhaâ kho nghe chõ khoác, vaâ loâng nùång trôu xoát thûúng möåt caách bêët lûåc, noá chó biïët lùång leä cuái àêìu, thêët thïíu dûúái aánh trùng ài vïì ruác vaâo noáp, khöng sao nguã àûúåc... Tònh cúâ maâ thùçng beá bùæt gùåp baân tay run rêíy thoâ ra nñu lêëy súåi thûâng. Noá chaåy àïën giêåt phùng súåi thûâng neám ra xa, vaâ trong giêy phuát àûáng trûúác nöîi àau khöí töåt cuâng cuãa nhûäng ngûúâi ngheâo cuäng bõ aáp bûác nhû nhau, noá khöng coân nghô àïën caái gêåy quêët àïën quùçn ngûúâi vaâ nhûäng trêån àoân khuãng khiïëp cuãa tïn àõa chuã, noá nhùæm mùæt chaåy bùng àöìng ra choâi ruöång goåi anh Hai... Khi anh Hai vaâ thùçng Beá vïì àïën nhaâ kho thò trùng àaä lùån. Anh súâ soaång vöî vöî vaâo vaách goåi mêëy tiïëng. Khöng nghe bïn trong àöång cûåa gò. Chiïëc khoáa to tûúáng nghiïën keân keåt trong hai baân tay noáng rûåc cuãa ngûúâi chöìng chûa cûúái. Anh khöng beã nöíi khoáa.

- Caåy meå cûãa ài, anh! Thùçng Beá trao cho anh möåt con dao maâ anh vûâa neám bïn

vaách. Àïm lùång nhû túâ. Tiïëng dao naåy cûãa nghiïën vaâo öí khoáa nghe

rúån ngûúâi. Mêëy con choá chaåy ra gùåp ngûúâi nhaâ chuáng khöng suãa, nhûng con naâo con nêëy cûá nhaãy chöìm chöìm, kïu û ûã ngaåc nhiïn trûúác möåt viïåc kyâ laå maâ chuáng chûa hïì chûáng kiïën trong ngöi nhaâ

Àoaân Gioãi 84


naây. Chiïëc khoáa bêåt ra. Anh Hai àaåp caánh cûãa lao vaâo. Anh vêëp phaãi möåt thên ngûúâi mïìm nhuän nùçm trïn nïìn gaåch. Anh run run cuái xuöëng bïë thöëc lïn tay. Chõ Hai haäy coân thoi thoáp. Cún xuác àöång dûä döåi àaä laâm chõ ngêët ài.

- Chïët röìi, anh Hai úi! Öng chuã xuöëng kòa! Thùçng Beá àûáng bïn ngoaâi kïu lïn. Khi anh Hai bïë chõ Hai ra

àïën sên thò tïn àõa chuã Khaá àaä cêìm gêåy lûäng thûäng bûúác túái. - Boã noá xuöëng! Kòa! Tao baão maây boã noá xuöëng! - Bêím öng chuã... - Cêm möìm ngay! - Xin öng thûúng vúå chöìng chuáng töi... - Vúå maây aâ? - Bêím öng chuã... - Coá boã xuöëng khöng? - Öng chuã núä naâo... - Núä naâo! Núä naâo! Núä naâo! Tïn àõa chuã neán gioång rñt lïn, vaâ hùæn phang gêåy xöëi xaã, àêåp

vaâo àêìu vaâo mùåt anh, àêåp vaâo caã caái thên hònh ngûúâi thiïëu nûä mïìm nhuän trïn tay tïn àêìy túá daám cûúäng lïånh hùæn. Anh Hai quay lûng ra hûáng àoân cho ngûúâi vúå chûa cûúái àang thiïm thiïëp trong tay mònh. Sûác ngûúâi duâ khoãe àïën àêu cuäng coá haån thöi. Anh laão àaäo ngaä khuyåu xuöëng. Nhûng anh vêîn coân àuã sûác àùåt chõ Hai nùçm àêëy, vúá con dao quay laåi. Tïn àõa chuã Khaá theát êìm lïn, ba chên böën cùèng chaåy lïn nhaâ. Anh Hai khöng àuöíi theo. Anh chó neám con dao vaâo lûng noá vaâ quay laåi coäng ngay chõ Hai chaåy ài. Tröëng moä chung quanh nöíi lïn nhû nhaái kïu. Anh Hai chûa ra khoãi nhaâ hún trùm thûúác thò bõ bùæt. Con dao khöng kõp cùæm vaâo lûng tïn àõa chuã dêm aác. Noá chó múái cûáa àûát möåt lùçn daâi hún gang tay... Vaâ anh Hai bõ àoáng trùn chõu möåt trêån àoân thuâ àïën chïët ài söëng laåi khöng biïët mêëy lêìn, trûúác khi ra toaâ àïìn töåi "cûúáp àoaåt vaâ cöë yá saát thûúng nhaâ chuã" mêët hai mûúi nùm tuâ khöí sai. ÚÃ tuâ àûúåc nùm nùm, anh Hai tröën ra, dùæt chõ Hai xuöëng möåt chiïëc xuöìng àïí mùåc cho nûúác cuöën tröi ài. Àöi vúå chöìng caãi tïn àöíi hoå, nöíi tröi tûâ vuâng naây sang vuâng khaác.



Tûâ nhûäng nghïì haå baåc nhû àoáng àaáy, cêu caá sêëu trïn söng Cûãu Long mïnh möng, àïën treâo cau, treâo dûâa úã Bïën Tre, núi ngûúâi ài coá thïí bûúác suöët ngaây dûúái nhûäng vûúân dûâa taâu laá ken nhau, trïn àêìu khöng loåt xuöëng möåt boáng nùæng, àïën nghïì ài laâm ruöång thuï cho nhûäng tïn àaåi àõa chuã aác baá giaâu nûát àöë àöí vaách cuãa tónh Soác Trùng, Baåc Liïu... hai ngûúâi àïìu laâm têët. Àûáng trïn caác caánh àöìng, nhòn böën mùåt chên trúâi, chó thêëy luáa vaâng gúån lïn mïnh möng nhû soáng biïín, maâ hai vúå chöìng vêîn khöng àuã nöìi gaåo nêëu chaáo trong lïìu. Ban àïm phaãi boâ ra nhûäng àöëng luáa cao nhû nuái do tay mònh laâm ra, vöëc tûâng nùæm möåt àem vïì, röìi lêëy caán dao caâ luáa cho ra gaåo. Khöng daám xay giaä àaä àaânh, thêåm chñ àïën àeân cuäng khöng daám thùæp, súå tùçn khao thêëy chöî naâo coá aánh saáng laâ seä moâ túái. ..

Cho àïën khi chõ Hai sinh àûúåc thùçng Coâ thò tai hoåa laåi bay àïën trong gia àònh àöi vúå chöìng ngheâo. Nhûäng tïn tïì àõa chuã thêëy chõ Hai xinh àeåp, liïìn lêåp mûu phao vu cho chöìng chõ laâm cöång saãn àïí àõnh bùæt anh àaây ài chïët ruåc xûúng úã Cön Àaão, hoâng chiïëm àoaåt ngûúâi àaân baâ lam luä nhûng coá nhan sùæc vaâ duyïn daáng kia. May thay, anh Hai àaä phaát hiïån kõp, vöåi vaâng thuã tiïu hïët tang vêåt chuáng àõnh gaán gheáp, röìi böìng con dùæt vúå xuöëng thuyïìn àang àïm tröën ài...

- Vaâo rûâng úã thöi! Chõ Hai lau nûúác mùæt, quaã quyïët baão chöìng nhû vêåy. Möåt

chiïëc thuyïìn naát, möåt con dao rûåa, möåt con choá gêìy goâ, ngöìi bïn meã lûãa hun khoái àuöíi muöîi, àuöíi boå mùæt trûúác muäi thuyïìn, ngûúâi nöng dên cuâng àûúâng naây cheâo àûa vúå con vaâ mêëy giaå luáa ùn, luáa giöëng cuöëi cuâng, möîi ngaây möåt ài sêu vaâo rûâng rêåm. Hai vúå chöìng che möåt tuáp lïìu bïn cêy traâm àöåc chiïëc, àïí lêëy núi laâm phûúng hûúáng tòm vïì. Vaâ hoå ra sûác khai phaá... Hoå laâm àuã caác thûá nghïì rûâng àïí sinh söëng qua ngaây. úã giûäa chöën mõt muâng sûúng lam chûúáng khñ, chung quanh chó nghe tiïëng vûúån huá, tiïëng beo gêìm, duâ phaãi chõu àûång khöng biïët bao gian nan cú cûåc, nhûng cuöåc söëng hoå àûúåc thaãnh thúi dïî chõu hún luác coân chung àuång vúái nhûäng con ngûúâi àaä cêìm vêån mïånh hoå trong tay trûúác kia. Nhû thïë àoá! Sûác khoãe cuãa ngûúâi àaân öng thêåt thaâ chó biïët nai lûng ra laâm luång, vaâ sùæc àeåp cuãa möåt ngûúâi àaân baâ ngheâo trung trinh laâ möëi bêët haånh àaä dùæt tai hoåa vaâo caái gia àònh cöë nöng naây. Chöìng thò bõ boác löåt àïën cuâng kiïåt sûác lûåc, vúå thò luön luön bõ àe doåa cûúäng bûác... Coân boån ùn trùæng mùåc trún, khöng laâm gò àöång àïën moáng tay, thò

Àoaân Gioãi 86


vêîn mêm cao cöî àêìy, lïn xe xuöëng ngûåa, muöën cho ai söëng thò söëng, muöën bùæt ai chïët thò chïët! Sao trúâi núä bêët cöng laâm vêåy? ... Àoá laâ cêu chuyïån vïì nguöìn göëc gia àònh cuãa öng Hai baâ Hai -gia àònh böë meå nuöi töi -maâ töi àûúåc biïët qua nhiïìu lêìn kïí cuãa baâ: möîi luác baâ kïí möåt quaäng, coá khi khöng ra àêìu ra àuäa gò, coá khi àoaån trûúác noái thaânh àoaån sau. Caã khöng gian vaâ thúâi gian lêîn löån àaä chòm vaâo lúáp sûúng muâ kyá ûác trong nhûäng nùm cú cûåc àêìu tùæt mùåt töëi, lêìn lêìn àûúåc baâ khúi dêåy, möîi luác laåi hiïån lïn roä neát trûúác mùæt töi. Cuöåc söëng chung quanh töi giúâ àêy àaä khaác xa vúái nhûäng baâi hoåc úã nhaâ trûúâng àïë quöëc trûúác kia biïët bao nhiïu!

- Con úã àêy vúái tña maá! Tña maá ngheâo lùæm, chùèng coá gò àêu. Nhûng con cûá tin rùçng cuöåc söëng cuãa con khöng àïën nöîi nhû cuöåc àúâi àau khöí cuãa tña maá ngaây xûa!

Maá nuöi töi möåt höm àaä buâi nguâi cêìm tay töi noái nhû vêåy. Töi àêíy tay maá nuöi töi ra, nûúác mùæt chaãy giaân giuåa maâ khöng biïët rùçng mònh àang khoác. Töi baão baâ:

- Àaánh chïët cha thùçng Têy vaâ boån chuã àiïìn kia thò hïët khöí thöi! Bêy giúâ khöng phaãi nhû ngaây xûa nûäa... Bêy giúâ mònh àaä àöåc lêåp röìi, maá khöng biïët aâ? Maá àûâng ngöìi àêëy goåi trúâi. Trúâi laâm gò coá maâ goåi.

Maá nuöi töi ngaã ngûúâi ra sau, nhòn töi bùçng cùåp mùæt vûâa ngaåc nhiïn vûâa coá phêìn nhû lo súå cho töi. Nhûng röìi baâ cuäng móm cûúâi, gêåt gêåt àêìu. Khöng biïët baâ coá hiïíu yá töi muöën noái gò khöng? Maâ baâ laâm sao hiïíu àûúåc, vò chñnh töi cuäng chûa noái ra àûúåc möåt caách raânh roåt nhûäng yá nghô söi suåc vûâa múái thaânh hònh trong àêìu oác thú beá cuãa töi kia! Maá nuöi töi àûa tay lau möåt gioåt nûúác mùæt coân àoång trïn maá töi. Lêìn àêìu tiïn, töi nhòn thêëy gioåt lïå mònh long lanh trong suöët, lùn rúi trong baân tay nhùn nheo cuãa möåt baâ laäo ngheâo àaä cuái àêìu gaánh chõu khöng biïët bao nhiïu nöîi bêët haånh gêìn suöët caã àúâi ngûúâi. Coá phaãi gioåt nûúác mùæt naâo cuäng laâ biïíu hiïån cuãa uãy mõ vaâ heân yïëu àêu!



8. ÀI CÊU RÙÆN

Maá nuöi töi laâ möåt ngûúâi thuöåc khaá nhiïìu chuyïån cöí tñch vaâ biïët hêìu hïët moåi cung caách laâm ùn cuãa nhûäng ngûúâi nöng dên ngheâo úã khùæp moåi vuâng Nam Böå. Coá àiïìu laâ trong têët caã nhûäng mêíu chuyïån baâ kïí, chuyïån naâo cuäng pha àûúåm ñt nhiïìu tñnh chêët thêìn bñ, vaâ baâ tin tûúãng möåt caách ngêy thú úã "mïånh trúâi". Duâ vêåy töi cuäng thñch nghe, thñch gúåi cho maá nuöi töi kïí àïí töi nghe say mï... Thùçng Coâ thò giöëng meå úã chöî coân hay mï tñn dõ àoan. Noá laâ möåt àûáa chuáa súå ma! Bao giúâ nghe kïí chuyïån trong luác ban àïm, mùåc duâ àaä lúán tûúáng nhû vêåy maâ luác naâo noá cuäng nhaãy vaâo loâng maá, ngöìi ruåt laåi nhû möåt àûáa treã con. Tña nuöi töi thò hiïìn laânh, ñt noái. Öng thûúâng ngöìi lùång leä àaánh nhûäng súåi dêy gai hoùåc giuäa lûúäi cêu, miïång khöng rúâi caái têíu thuöëc laá hònh thuâ kyâ dõ laâm bùçng möåt göëc úát hiïím rûâng Maá nuöi töi kïí cho chuáng töi nghe àuã thûá chuyïån. Tûâ nhûäng chuyïån "caá böëng hai hang, caá trï hai ngaåch, töm caâng hai rêu" rêët ngêy ngö, treã con, sang chuyïån sùn nai, sùn khó trong rûâng, qua chuyïån cuöåc àúâi cuãa chuá Voä Toâng -con ngûúâi kyâ dõ maâ töi àaä àûúåc gùåp möåt àïm töëi úã búâ söng -àïën chuyïån ma caá sêëu, ma coåp, ma nam... maâ ngûúâi nghe yïëu boáng vña, duâ laâ ngûúâi lúán ài nûäa, cuäng khöng daám bûúác ra xa nhaâ ài àaái. Dûúâng nhû chuyïån naâo thùçng Coâ cuäng àaä nghe meå kïí röìi. Noá chùèng chuá yá mêëy, chó hong hoáng, chûåc nghe baâ quïn mêët möåt àoaån naâo àoá, thò lêåp tûác chen vaâo böí sung ngay, röìi laåi nheo mùæt nhòn töi nhû muöën noái:

“Thêëy chûa, maá tao coân khöng nhúá bùçng tao àêëy. Maây úã chúå vö àêy, röìi coân phaãi hoåc tao nhiïìu!" Caái thùçng àen truäi, cöí daâi ngoùéng nhû cöí coâ ma, nhiïìu luác toã ra "ta àêy" möåt caách khinh khónh, dïî gheát. Ngoaâi mùåt töi thûúâng toã ra khöng phuåc, nhûng trong buång töi vêîn chõu laâ noá khön ranh, hiïíu biïët hún töi nhiïìu. Noá daåy töi caách gaâi nhiïìu thûá bêîy, àùåc tñnh cuãa nhiïìu con thuá, vaâ noá àaä dùæt töi ài gêìn thuöåc hïët caác löëi ngoùæt ngoeáo trong rûâng.

- Tña úi! Àïí con dùæt thùçng An ài cêu rùæn möåt àïm, nghe tña!

Àoaân Gioãi 88


Möåt buöíi chiïìu, àöåt nhiïn thùçng Coâ hûáng lïn, àïì nghõ vúái böë nhû vêåy. Tña nuöi töi bõ con caá ngaát àêm vaâo bùæp chên, höm nay chên coân sûng tûúáng, chûa ài àûúåc. Öng hoãi:

- Ài khöng coá tao, thùçng An thò chûa biïët gò, liïåu möåt mònh maây coá laâm nïn troâ tröëng gò khöng àêëy? Thöi, àïí luác khaác con aå!

Maá nuöi töi liïìn can thiïåp ngay: - Noá laâm àûúåc maâ! Öng thò luác naâo cuäng chï oãng chï eo

thùçng beá. Àïí khöng coá öng, coi noá coá laâm àûúåc khöng! Thùçng Coâ nhûúáng mùæt nhòn töi. Thïë laâ hai àûáa chuáng töi bùæt

tay ngay vaâo viïåc chuêín bõ cho buöíi cêu àïm. Chuáng töi dùæt con Luöëc ài doåc theo meá nûúác rònh rêåp nhûäng con caá thoâi loâi biïín. Nhûäng con caá thoâi loâi to bùçng ngoán chên caái, cùåp mùæt öëc nhöìi moåc trïn àêìu giöëng nhû hai höåt möìng túi, hïî nghe bûúác chên chuáng töi àïën gêìn laâ y nhû chuáng giûúng caái kyâ nguä sùæc trïn lûng thaânh möåt caánh buöìm, phoáng bay trïn mùåt nûúác. Giöëng caá gò maâ tinh nhû quyã! Bay trïn mùåt nûúác nhû caá thia lia, lùån cuäng gioãi, búi cuäng gioãi coân nhaãy trïn búâ thò thêåt khöng thua gò möåt con ïëch. Vêåy maâ röët cuöåc hai àûáa cuäng àêåp àûúåc gêìn mûúâi con. Riïng phêìn con Luöëc, noá cuäng rònh chöåp àûúåc thïm nùm saáu con. Vêåy laâ taâm taåm àuã khoaãn möìi cêu röìi. Tña nuöi töi ài caâ nhùæc àïën ngöìi trïn möåt göëc cêy cùæt ngang giöëng nhû caái àoân suâ sò àùåt bïn caånh bïëp lûãa, xem chuáng töi chuêín bõ möìi cêu. Thùçng Coâ muöën chûáng minh lúâi khen cuãa maá, hay cöë "biïíu diïîn" cho töi phuåc noá thò khöng biïët, maâ noá laâm coi thaåo lùæm. Noá duâng hai ngoán tay banh hoång con caá, nheát vaâo hoång möîi con möåt quaã úát hiïím chñn.

- A, nûúáng ài mêåy, An! Noá baão töi. - Laâm sao nûúáng àêy? - Lêëy caái que xiïn buång noá, kï lïn than nûúáng chûá coân laâm

sao? Nûúáng möìi maâ cuäng khöng biïët! Noá voát nhoån àêìu caái que, xoác ngang con caá möìi, trao cho töi.

Töi àùåt lïn than höìng möåt chöëc, con thoâi loâi ngêåm quaã úát beân nhe möìm ra, lûng vïính cong, tûâ trong hoång con caá vaâng röåp àoá múä bùæt àêìu chaãy ra, nhïíu xuöëng than chaáy nghe xeâo xeâo. Töi nuöët nûúác miïëng àaánh ûåc möåt caái:

- Eo öi! Thúm quaá!



Thùçng Coâ cûúâi lúán: - Mònh ngûãi muâi caá nûúáng coân phaát theâm, huöëng gò con rùæn! - ÛÂ , thûá möìi naây nhaåy lùæm! Àïm nay, hai àûáa bay ñt ra cuäng

kiïëm àûúåc nùm baãy con cúä bùæp chên... Caái thûá möìi nhaái söëng gùåp nûúác búi lom xom thò chó töí quïën caá loác túái phaá mêët!

Tña nuöi töi cûúâi haâ haâ. Khoái thuöëc laá vúân quanh àöi mùæt to, saáng loáng laánh. Öng vui veã noái tiïëp:

- Thùçng An múái ra nghïì àïm àêìu tiïn, àûâng coá xaách gioã vïì khöng àêëy con aå!

Öng keáo thuáng gai àïën bïn chên, cêìm lïn vuöët tûâng súåi gai, sau àoá laåi ruát caái giuäa giùæt bïn vaách ra giuäa laåi nhûäng chiïëc lûúäi cêu luåt. Töi hoãi:

- Tña khöng àaánh gai laåi cho sùn aâ, tña? Thùçng Coâ cûúâi hò hò: - Vêåy maâ caái gò maây cuäng khoe gioãi! Tûúãng caái gò trong saách

cuãa maây cuäng coá àoá! Hûá! Tña úi, àûâng baây cho noá nghe tña! Tña nuöi töi vöî vöî àêìu thùçng Coâ: - Noá khöng biïët thò phaãi baão cho noá chûá. Coá ai meå àeã ra

khöng hoåc maâ biïët àûúåc! Öng cêìm möåt cuöån gai ûúác chûâng böën nùm mûúi súåi, to nhû

cöí tay töi, toaân laâ nhûäng súåi gai rúâi nhau, daâi hún thûúác, thong thaã buöåc chuâm hai àêìu laåi, möåt àêìu buöåc vaâo chiïëc lûúäi cêu theáp coá ngaånh rêët sùæc. Öng vûâa cuöën chuâm gai voâng quanh cöí tay laâm böå nhû con rùæn quêën, vûâa giaãng giaãi:

- Rùæn khöng coá tay coá chên. Nhûng noá khoãe nhúâ úã sûác quêën cuãa xûúng söëng. Con trùn bùæt nai, quêën con möìi siïët maäi, bao giúâ mïìm, giêåp hïët xûúng, noá múái nuöët. Thûá rùæn rùçn ri coác, coá con to cúä bùæp vïë, úã dûúái nûúác noá coân khoãe hún con trùn! Khi mùæc cêu, noá quêën dêy cêu vaâ vùån mònh xoay voâng siïët laåi maäi, dêy to àïën mêëy cuäng phaãi àûát... Nhûng loaâi vêåt laâm sao khön hún ngûúâi àûúåc! Àêy An, con xem àêy! Toaân laâ nhûäng súåi gai rúâi. Hïî noá bùæt àêìu quêën thò gai múái bùæt àêìu sùn. Caâng quêën caâng sùn, Möåt luác, thêëy chûa àûát, noá beân xoay ngûúåc laåi. Tûác thúâi cuöån gai laåi thaáo ra. Cûá thïë maâ quêën vaâo thaáo ra suöët àïm, chuâm gai cêu vêîn trú nguyïn, khöng àûát möåt súåi!

Àoaân Gioãi 90


Khi tña nuöi töi kiïím tra têët caã nhûäng cuöån gai vaâ ûúám xong tûâng lûúäi cêu röìi, öng beân baão chuáng töi ài dùçn buång cho no, keão thûác khuya mau àoái lùæm. Chuáng töi ùn cúm xong thò maá nuöi töi àaä öm noáp, àeân soi, maác vaâ möåt caái gioã tre to tûúáng boã xuöëng xuöìng röìi. Töi chaåy ra, hoãi:

- Cêìn cêu àêu, maá? - ÖËi! Cêìn keáo gò, con! Thùçng Coâ vuåt cûúâi lúán: - Cêìn cêu gúãi baâ Thuãy úã ngoaâi söng. Ra ngoaãi lêëy. Thùçng Coâ giuåc töi ài, nhûng töi chûa muöën ài. Töi cûá luêín

quêín theo maá nuöi töi hoãi àuã thûá, nhû: khi rùæn mùæc cêu röìi thò laâm sao bùæt, ruãi bõ noá cùæn coá laâm sao khöng? Tña nuöi töi baão:

- Cûá ài ài. Coá thùçng Coâ, àûâng ngaåi. Noá seä baão cho... Vaâ öng bûng caái meã hun àùåt xuöëng trûúác muäi xuöìng ngûúác

mùæt lïn tröng aánh chiïìu sùæp luån: - Ài bêy giúâ, ra àïën chöî cêu thò vûâa! Töi ngöìi búi muäi, thùçng Coâ ngöìi búi laái. Nûúác tûâ trong rûâng U

Minh theo caác con laåch nhoã àöí kïnh, chaãy aâo aâo nhû möåt thaác nûúác maâu caâ-phï àùåc, cuöìn cuöån thoaát ra söng. Bêëy giúâ, mùåt trúâi àaä lùån vaâo nhûäng àaám mêy àoã thêîm úã cuöëi daãi rûâng xa. Xuöìng chuáng töi lûúát qua möåt quaäng kïnh, hai bïn búâ lau sêåy moåc rêåm rõt. Trûúác mùæt töi dêìn dêìn múã ra möåt maãng trúâi vaâng rûåc. aánh saáng lêëp laánh maâu buåi vaâng kim loaåi toãa thaânh nhûäng àûúâng daâi reã quaåt chaåy thùèng lïn khöng. Möåt bêìy coâ nöëi nhau bay theo hònh muäi tïn, tröng mïåt moãi vöåi vaâng, nhûäng àêìu caánh trùæng nùång nïì nhuán lïn nhuán xuöëng quaåt gioá lûúát ài, cûá nhû vûúng vûúáng nhûäng tia vaâng hêëp höëi khiïën chuáng khöng bay mau àûúåc. Xuöìng vêîn tröi bùng bùng. Möåt luác lêu, qua khoãi caánh àöìng ngêåp tñm möåt maâu hoa luåc bònh, chuáng töi bùæt àêìu chui vaâo voâm cêy àen thùèm nhû möåt caái hang. Trúâi àaä töëi. Trïn àêìu töi, nhûäng caânh laá daåi àan nhau thaânh möåt têëm trêìn kñn mñt, khöng àïí möåt tia saáng nhoã lúâ múâ cuãa möåt boáng sao naâo coá thïí loåt xuöëng àûúåc. Töëi nhû bûng mùæt. Caái meã hun àùåt trûúác muäi xuöìng cûá phaã khoái muâ mõt khiïën töi gêìn nhû ngaåt thúã. Töi khom ngûúâi chöìm túái, thöíi phuâ phuâ mêëy caái vaâo nhûäng àêìu cuãi nguán lem nhem. Lûãa phûåc chaáy lïn nhûäng ngoån moãng nhû luåa àoã, chao qua chao laåi. AÁnh lûãa soi saáng hai bïn caânh laá rêåm rõt, vuåt keáo trúã vïì nhûäng maãng maâu xanh luåc, àoã, vaâng, löëm àöëm cuãa



nhûäng hònh hoa laá bõ nhêån chòm trong boáng töëi àen ngoâm. Töi vûâa thêëy mònh àúä haäi hún möåt chuát, böîng kïu lïn:

- YÁ hõ! Caái gò nhû rùæn... Nhiïìu quaá, Coâ úi! - Rùæn àêu maâ rùæn, mêåy? Böå rùæn túái naåp maång cho tuåi mònh

haã? - ÚÂ... úâ... khöng phaãi! Töi àaä kõp nhêån ra. Rïî cêy möëc thïëch quêën vaâo nhau tröng

nhû nhûäng nuâi rùæn àang chen nhau lùån xuöëng nûúác, àêìu khuêët dûúái nûúác röìi maâ khuác mònh coân mùæc trïn búâ. Möåt tiïëng "u... u... uåt" nöíi lïn àöåt ngöåt, vang döåi caã khu rûâng. Con chim uåt to tûúáng, löng rùçn rûåc, tûâ trong boáng töëi chêåp chúân lao veâo ngang qua àêìu chuáng töi, luöìng gioá tûâ àöi caánh röång quaåt ra möåt muâi tanh tanh, lúâm lúåm, ngûãi thêëy phaát buöìn nön. Tiïëng "u... u... uåt" cuãa con chim àïm kinh túãm voång rïìn trïn mùåt nûúác nhû àuöíi theo sau lûng chuáng töi, caâng laâm cho chiïëc xuöìng nhû súå haäi tröi nhanh.

- Chùæc con chim uåt àaánh húi möìi nûúáng cuãa mònh, hùæn ta muöën nhaâo vö xuöìng kiïëm chaác húã mêåy, Coâ?

Töi noái vu vú cho àúä teã. - Tao biïët àêu àûúåc! - "Coâ" maâ khöng biïët àûúåc "chim" aâ? - Khöng búän àêu nhaá! Àûâng coá noái laãng. Taåi maây nïn bêy giúâ

múái chó ài túái àêy. Khöng thò xuöìng àaä ra túái söng lêu röìi. Töi lùång thinh, khöng àaáp. ÛÂ, cuäng taåi mònh cûá luêín quêín

theo bïn baâ maá nuöi töi hoãi linh tinh, chûá nhû ài súám hún, coá leä bêy giúâ àúä phaãi súå rûâng töëi. Buång töi cûá höìi höåp thïë naâo êëy. Súå khöng ra súå, lo khöng ra lo. Vò töi ngöìi búi muäi caånh meã hun, xöng húi lûãa noáng möåt luác, nïn möì höi vaä ra ûúát caã traán. Muöën thoâ tay ra ngoaâi be xuöìng vöëc nûúác lïn rûãa mùåt maâ khöng daám. Tay töi cûá thoâ xuöëng laåi ruåt lïn mêëy lêìn.

- Caái gò loác boác nhû caá ùn tña vêåy, Coâ? - Töm tñt buáng àêëy, chûá coá rùæn àêu maâ súå mêåy? Thùçng nhaát

quaá! Töi nghe noá noái, coá phêìn vûäng buång hún, beân thoâ tay xuöëng

khoaát nûúác lïn rûãa mùåt. ûâ, caá ùn tña thò nghe phaãi giöëng nhû nöìi cúm söi kia. Maá nuöi töi kïí röìi, baâ coân dùån töi phaãi chuá yá àïì phoâng.

Àoaân Gioãi 92


Caá trï ài tûâng àaân, búi àùåc caã nûúác, quêîy moáng laách taách luåc uåc nhû nûúác cúm söi, lùm tùm möåt quaäng daâi trïn söng. Ài chaâi maâ gùåp caá ùn tña, quùng chaâi xuöëng, khi keáo lïn nïëu gùåp loaåi chaâi cuä búã búã, coá thïí àûát tung chaâi. "Nhûng nguy hiïím nhêët laâ rùæn. Rùæn höí àêët cûá búi theo trïn mùåt nûúác àïí ùn boåt nhúát caá. Àoá laâ nhûäng con rùæn àaä luyïån noåc, mònh gêìy àeát, chó coân xûúng boåc da. Noá nhõn ùn khoaãng ba thaáng mûúâi ngaây, chó löåi nuöët nhúát caá trï. Rùæn àang luyïån noåc, cùæn ai thò chó coá trúâi xuöëng cûáu...". Maá nuöi töi noái nhû vêåy. Chuáng töi àaä ra khoãi voâm cêy töëi àen ban naäy. Vaâi ngöi sao le loái moåc lûa thûa. Búâ traâm khö àûáng im lòm dûúái aánh sao xanh biïëc. Caânh cêy trùæng ngoùçn ngoeâo nhû àaám baåch xaâ ngoác cöí lïn trúâi hûáng uöëng muâ sûúng trong chuyïån àúâi xûa. Doâng söng àen ngoâm, ghï rúån. Cêy cöëi hiïån hònh ma quaái, êín êín hiïån hiïån trong lúáp sûúng giùng baâng baåc. Cêy àoåt chiïëc troân troân nhû ngöi möå. Cêy traâm quêën dêy tú höìng nhû ngûúâi àaân baâ böìng con àûáng xoäa toác, tay vêîy vêîy. Cêy dûâa nûúác, laá nhoån hoùæt nhû hai haâng gûúm giùæt daâi theo söëng laá tua tuãa, chôa muäi nhoån lïn àe doåa trúâi. Ban ngaây tröng chùèng ra laâm sao. Àïm töëi, nhòn caái gò cuäng àêm ra súâ súå. Muöîi vu vú tûâ búâ bay ra àuöíi theo xuöìng nhû nhûäng àaám mêy.

- Búi ngûúåc gioá lïn caái võnh trïn kia ài. An! Khöng thò noá... - Thùçng Coâ chûa noái hïët cêu àaä phun nûúác miïëng pheâo pheâo. - Noá chui vö miïång maây húã? - UÅaå... uåa... - Tao hoãi noá chui vö mêëy con röìi? Thùçng Coâ ûå... ûå... khaåc nhöí röìi phun tiïëp liïìn mêëy caái, khöng

àaáp. Hai tay noá mùæc giûä cêy giêìm kòm laái, noá cúãi trêìn maâ laåi khöng thïí buöng giêìm àïí duâng tay àêåp muöîi àûúåc, thaânh ra ngûúâi noá cûá phaãi uöën eáo, vùån qua vùån laåi cho muöîi àúä àöët. Töi gaác giêìm muäi lïn xuöìng chaåy àïën vuöët vuöët khùæp mònh cho noá. Eo öi, hai baân tay töi nhúát nhúåt, ûúát àêìy maáu.

- Cöë chõu àûång vaâi trùm thûúác nûäa! Thùçng Coâ cûúâi hò hò. Haâm rùng noá trùæng àïìu nhû haåt ngö

non, aánh lïn trong àïm töëi. Xuöìng búi ngûúåc nûúác nghe öì öì, ài chêåm nhû ruâa. Höìi lêu, muäi xuöìng tûâ tûâ reä vaâo búâ, luâi vö möåt àaám dûâa nûúác töëi àen. Thùçng Coâ àûáng lïn àùçng sau laái, cêìm giêìm chöëng xuöìng ài len laách trong nhûäng luâm dûâa nûúác coá nhûäng chiïëc



beå khö ai àöën tûâ àúâi naâo, nhö lïn chúm chúãm. Möåt laát sau, töi söët ruöåt quaá, beân hoãi:

- Túái chöî cêu chûa, mêåy? - Túái röìi. Tao coân choån chöî naâo ngon seä xuöëng möìi. Àêy thöi.

Àûúåc röìi. Noá cho xuöìng àêåu laåi bïn möåt taâu laá moåc nghiïng nghiïng. - Thöi, sùæp sûãa möìi ài! Thùæp àeân lïn. - Coá àêy. - Maây coi tao laâm àêy, coi maâ bùæt chûúác. Noá vúái tay keáo taâu laá dûâa nûúác quùåt xuöëng, buöåc chuâm gai

vaâo giûäa söëng laá. Töi soi àeân, tay cêìm lon möìi. Noá laâm thoùn thoùæt, coi böå thaânh thaåo lùæm. Con möìi nûúáng bõ lûúäi cêu moác suöët tûâ àêìu àïën gêìn choát àuöi, coân chûâa ra möåt tñ àuöi cho rùæn dïî nhêìm. Noá keáo quùçn taâu laá xuöëng, vûâa àuã cho con möìi treo lú lûãng caách mùåt nûúác chó non gang tay.

- Biïët àïí laâm gò khöng? Thïë naây thò caá loác hïët phûúng chöìm lïn phaá möìi. Hò! Hò! Maây chöëng xuöìng thay tao, àïí tao ngöìi muäi buöåc cêu cho.

Töi giaãu möi hûá möåt tiïëng: - Khöng. Àïí tao buöåc. Tao buöåc àûúåc... Tûúãng thûá gò khoá kia! Noá ngêîm nghô möåt chöëc: - Thöi, àûúåc! Cho maây laâm thûã möåt caái thöi nhaá! Töi cûúâi cûúâi: - ÛÂ , maâ hïî chûâng coá rùæn mùæc cêu, tao seä giao cho maây bùæt!

Hún chuåc con möìi àaä xuöëng röìi. Thùçng Coâ thúã ra möåt húi daâi khoan khoaái:

- Vaái trúâi phêåt cho truáng bûäa cêu! - Lêìn naâo maây cuäng khêën thïë aâ? - Khöng. Vò bûäa nay coá maây. Truáng möåt bûäa cêu, àïí cho maây

thêëy, maây laác mùæt chúi vêåy maâ... Thöi, bêy giúâ ta nguã ài. Noá noái xong, lêåp tûác chui vaâo noáp. Töi ngöìi bïn meã hun, quaåt

cho àúä muöîi. Húi nûúác böëc lïn laânh laånh. Im lùång quaá. Khöng coá möåt tiïëng vaåc saânh kïu cho àúä buöìn. Lêu lùæm, múái nghe coá bêìy caá

Àoaân Gioãi 94


heo luåc uåc leåc eåc bêu dûúái lûúân xuöìng ùn rïu. Röìi bêìy caá cuäng löåi ài. Chó coân tiïëng laách baách cuãa hai baân tay töi àêåp muöîi. Thùçng Coâ cûåa quêåy röåt roaåt trong noáp röìi chui ra:

- Maây khöng nguã hûã? Ngöìi àaäi muöîi sao, An? - Khöng! - Sao coi maây buöìn vêåy? - Tao nhúá nhaâ... Töi thúã ra, khöng noái nûäa. Thùçng Coâ tiu nghóu, beân noái laãng: - Maây àûâng súå nhaá! Àïí chûâng bùæt àûúåc con rùæn bûå, tao beã

rùng noá cho maây coi. ÚÂ, maâ muöîi nhiïìu àa! Noái xong, noá lêìn lûng moác ra möåt caái voã diïm. Noá ruát ra möåt que, àuát vaâo phên nûãa, àoaån noá àoáng bao diïm laåi. Möåt tay cêìm voã diïm, möåt tay cêìm àêìu que diïm phña ngoaâi, noá bùæt àêìu keáo ra keáo vö nghe keát... keát... kñt... kñt...

- Laâm cho muöîi súå. Noá tûúãng dúi. Hò... hò... Töi cuäng cûúâi theo noá vaâ lêìn moâ túái ngöìi gêìn bïn, coi troâ chúi

lyá thuá cuãa noá baây ra. Quaã thêåt, muöîi nghe keát... keát... kñt... kñt, súå gùåp àaân dúi, vo ve dêìn bay ài hïët. Töi ngöìi tûåa lûng vaâo thùçng Coâ möåt luác, thiu thiu buöìn nguã. Thùçng Coâ ngaáp möåt höìi, tay buöng caái voã diïm ra. Hai àûáa öm nhau nùçm coâng queo giûäa xuöìng. Àêìu canh hai, trùng tûâ tûâ moåc lïn bïn kia daãi rûâng, to nhû möåt caái nong. Töi múã mùæt ra, súâ tay thêëy sûúng thêëm ûúát khùæp ngûúâi. Trong lúáp sûúng àuåc nhúâ nhúâ, vêìng trùng àoã nhû möåt caái loâng àoã trûáng khöíng löì. Caâng lïn cao, vêìng trùng caâng beá laåi. Nhòn qua be xuöìng, thêëy nûúác gúån lùn tùn... Töi vûâa thiu thiu chúåp mùæt laåi, böîng nghe thùçng Coâ vuåt nhöím dêåy:

- Dêåy mau! Dêåy mau! Dñnh möåt con röìi. - Tao vûâa thûác àêy maâ. Coá thêëy quaái gò àêu? - Maây biïët caái con khó gò! Noá quaát töi. Töi lêåp tûác àaánh diïm thùæp ngoån àeân soi. Tay töi

run quaá, tim cûá àêåp thònh thõch. Thùçng Coâ êën cêy giêìm vaâo tay töi, ra hiïåu cho töi chöëng xuöìng túái. Noá cêìm caái maác trong tay, möåt tay àûa àeân lïn soi phña trûúác. Ö, kia röìi! Taâu laá dûâa nûúác nhû bõ ai keáo cûá dêåp lïn dêåp xuöëng, laâm nûúác bùæn tung toáe. Tiïëng dêy cêu nghiïën kòn kõt trong tiïëng laá àêåp xuöëng nûúác nghe kinh quaá! Töi kïu "oaái" möåt tiïëng, àûáng chïët sûäng: möåt con rùæn rùçn ri coác to cúä



bùæp chên ngûúâi lúán àang vuâng vêîy uöën mònh lïn quêën lêëy chuâm dêy cêu. Caái miïång noá haá ra, àêìy rùng chúm chúãm. Chöî ngaånh lûúäi cêu mùæc bïn meáp, maáu chaãy gioåt gioåt xuöëng nûúác. Möîi lêìn con rùæn vùån mònh cöë siïët cho àûát chuâm dêy cêu, da noá núã ra, vöìng lïn nhû gai mñt. Thùçng Coâ buöng maác, thoâ tay nùæm àuöi con rùæn. Con rùæn thaáo ra, quêën möåt khuác vaâo cöí tay thùçng Coâ. Thùçng Coâ chöåp ngang lûng con rùæn, baân tay noá beá quaá tuöåt ra vò khöng nùæm hïët. Con rùæn caâng göìng mònh siïët chùåt cöí tay thùçng Coâ. Möì höi tûúm ra ûúát traán, chaãy roâng roâng xuöëng maá, noá bùåm möi, cûá mùåc thïë, ngûãa ngûúâi ra sau löi nguyïn con rùæn mùæc cêu vaâo xuöìng.

- Coi chûâng noá cùæn chïët aâ, Coâ! -Töi theâ lûúäi nhñch ra xa. - Cùæn quyã gò nûäa! Maâ thûá rùæn naây cùæn cuäng nhû choá cùæn thöi.

Àûa miïång gioã laåi àêy, mau mau ài! Töi kï miïång gioã laåi hûáng con rùæn. Thùçng Coâ gheá rùng cùæn

vaâo àuöi con rùæn möåt caái, con rùæn àau quaá, vöåi thaáo ra khoãi cöí tay thùçng Coâ, tuöåt goån vaâo loâng gioã. Thùçng Coâ möåt tay àêåy nùæp, möåt tay chuåp caái maác chùåt hai àêìu söëng laá. Caã khuác söëng laá, chuâm dêy cêu vaâ con rùæn àaão löån, quêîy soaân soaåt trong gioã.

- Hò... hò... Da con naây löåt ra phúi, baán böån tiïìn. Mai chuáng mònh baão maá nêëu nöìi ca-ri ùn chúi!

Con rùæn to nhûng caái àêìu noá chó beá nhû quaã baâng thöi. Hai con mùæt àuåc lûâ lûâ nhòn ngoån àeân soi. Thùçng Coâ heá nùæp gioã chöåp cöí con rùæn thaáo lûúäi cêu ra, löi khuác söëng laá dñnh chuâm dêy cêu ra khoãi gioã röìi thong thaã àêåy nùæp, gaâi chöët laåi.

- Àïí tao thûã con rùæn cho maây coi! Noái xong, noá thoåc möåt tay vaâo mùæt gioã gaäi gaäi lïn lûng con

rùæn. Khi con rùæn quay ngoùæt laåi toan möí vaâo ngoán tay thò thùçng Coâ àaä ruåt ngoán tay ra röìi.

- Cu cêåu bõ úát cay, sûng caã miïång àêëy, maây thêëy khöng? Vêåy, mònh múái dïî beã rùng. Maâ noá cuäng chùèng cùæn möí gò àûúåc nûäa...

Taâu laá àùçng kia böîng rung lïn saân saåt. Thùçng Coâ reo lïn: - Sûúáng röìi! Dñnh möåt con nûäa röìi! Töi chuåm chên nhaãy àöìm àöåp trïn xuöìng, laâm chiïëc xuöìng

nghiïng qua lùæc laåi tñ nûäa laâ chòm.

Àoaân Gioãi 96


- ÊËy laâ nhúâ mònh buöåc chuâm dêy cêu vaâo söëng laá, phaãi khöng Coâ? Chûá àïën cêìn cêu to bùçng cêy tre ài nûäa thò noá vêîn nhöí àûúåc vaâ löi ài tuöët tuöåt, maây nhó!

- Con naây cuãa maây àoá, An nhaá! Cuãa maây buöåc cêu maâ! - ÛÂ, tao laâm cuäng àûúåc, khoá gò mêåy! Nhûng maâ... con naây

maây cûá bùæt nûäa ài, Coâ aå. Àïí tao xem maây bùæt vaâi bêån nûäa àaä. Chûâng coá con khaác mùæc cêu, tao bùæt thûã cho maây coi, coá àûúåc khöng?

Taâu laá àang bõ keáo ghò xuöëng nûúác böîng bêåt tung trúã lïn. - Thöi chïët cha röìi, An úi! Maây buöåc laâm sao maâ noá múái keáo

coá mêëy caái àaä tuöåt luöët röìi! Töi khöng biïët noái ra sao, tay buöng giêìm rúi xuöëng xuöìng

caái àöåp, nhòn theo nhûäng gioåt nûúác tûâ trïn taâu laá àöí xuöëng roâng roâng, tiïëc ngêín tiïëc ngú.



9. ÀI LÊËY MÊÅT

Buöíi saáng, àêët rûâng thêåt laâ yïn tônh. Trúâi khöng gioá, nhûng khöng khñ vêîn maát laånh. Caái laânh laånh cuãa húi nûúác söng ngoâi, mûúng raåch, cuãa àêët êím vaâ dûúäng khñ thaão möåc thúã ra tûâ bònh minh. aánh saáng trong vùæt, húi gúån möåt chuát oáng aánh trïn nhûäng àêìu hoa traâm rung rung, khiïën ta nhòn caái gò cuäng coá caãm giaác nhû laâ noá bao qua möåt lúáp thuãy tinh. Tña nuöi töi ài trûúác, bïn höng luãng lùèng chiïëc tuái da beo, lûng mang caái guâi bùçng tre àan àaä traát chai, tay cêìm chaâ gaåc. Lêu lêu, öng vung tay lïn möåt caái, àûa con dao rûâng rêët sùæc phaåt ngang möåt nhaánh gai vaâ duâng caái mêíu cong úã àêìu lûúäi dao daâi coá àïën saáu baãy têëc êëy löi phùng nhaánh gai chùæn àûúâng vûát ra möåt bïn àïí lêëy löëi ài. Thùçng Coâ àöåi caái thuáng to tûúáng, trong thuáng àûång möåt voâ nûúác, mêëy goái cúm nùæm vaâ caái aáo ûúát möì höi noá vûâa cúãi ra cuöån laåi, trïn thuáng uáp chiïëc noán laá raách. Töi ài chen vaâo giûäa, quaãy toân ten möåt caái guâi beá maâ maá nuöi töi àaä búi xuöìng ài mûúån cuãa nhaâ ai ngoaâi xoám bòa rûâng tûâ chiïìu höm qua.

Con Luöëc chaåy tung tùng suåc saåo trong caác buåi cêy. Lêìn àêìu tiïn, töi theo tña nuöi töi vaâ thùçng Coâ ài "ùn ong" àêy! Mêëy höm trûúác, maá nuöi töi àaä kïí tó mó cho töi nghe caách gaác keâo ong thïë naâo, nhûng töi vêîn chûa hònh dung àûúåc "ùn ong" ra sao. Nhûäng àiïìu maá nuöi töi kïí, trong caác saách giaáo khoa khöng thêëy noái. Khoa hoåc tûå nhiïn daåy úã trûúâng chó múái cho töi möåt khaái niïåm chung chung vïì xaä höåi loaâi ong, vïì nhûäng lúåi ñch cuãa con ong, àaåi khaái vêåy thöi. Hiïín nhiïn laâ tûâ nhûäng thúâi xa xöi thuúã con ngûúâi ùn löng úã löî cho àïën ngaây nay, ngûúâi ta vêîn ài tòm lêëy mêåt rûâng bùçng caách theo dêëu àûúâng bay cuãa nhûäng con ong vïì töí. Ngûúâi ta phaãi khoá nhoåc lùæm múái àûa àûúåc con ong rûâng vïì nuöi thaânh con ong nhaâ, vò nhû thïë, viïåc lêëy mêåt seä dïî daâng vaâ àaãm baão hún. Trong kho taâng kinh nghiïåm cuãa nhûäng nhaâ nuöi ong trïn thïë giúái ghi cheáp trong caác saách vúã maâ töi àûúåc nghe thêìy giaáo töi kïí, khöng thêëy coá núi naâo noái àïën viïåc lêëy mêåt bùçng caách gaác keâo nhû maá nuöi töi àaä baão cho töi nghe vûâa röìi.

Àoaân Gioãi 98


- Thöi, dûâng laåi nghó möåt laát. Bao giúâ thùçng An àúä mïåt, ùn cúm xong hùéng ài!

Tña nuöi töi ra lïånh cho chuáng töi nhû vêåy. Quaã laâ töi àaä mïåt thêåt. Tña nuöi töi chó nghe töi thúã àùçng sau lûng öng thöi maâ biïët chûá öng coá quay laåi nhòn töi àêu! Chuáng töi àaä búi xuöìng ài tûâ luác gaâ vûâa röå gaáy canh tû. Thùçng Coâ thò coi böå chûa thêëm thaáp gò. Cùåp chên cuãa noá nhû böå gioâ nai, löåi suöët ngaây trong rûâng coân chaã muâi gò nûäa laâ! Tña nuöi töi ngöìi tûåa lûng vaâo möåt göëc cêy ngaái, nhöìi thuöëc laá vaâo têíu. Con choá sùn trung thaânh bao giúâ cuäng nùçm baão vïå bïn chên chuã. Thùçng Coâ bûng voâ nûúác ra, ngûãa cöí kïì miïång vaâo voâ uöëng ûâng ûåc. Böîng noá àùåt voâ nûúác xuöëng, thuác vaâo lûng töi:

- Àöë maây biïët con ong mêåt laâ con naâo? Hoãi xong, noá àûa tay troã lïn phña trûúác mùåt. Töi àaão mùæt

nhòn khùæp núi vêîn khöng thêëy gò. Rûâng cêy im lùång quaá. Möåt tiïëng laá rúi luác naây cuäng coá thïí khiïën ngûúâi ta giêåt mònh. Laå quaá, chim choác chùèng nghe con naâo kïu. Hay vêîn coá tiïëng chim úã möåt núi xa lùæm, vò khöng chuá yá maâ töi khöng nghe chùng? Cao quaá àêìu töi möåt vúái tay, coá nhûäng chêëm àen khöng nhuác nhñch. Àoá laâ nhûäng con ruöìi xanh àang bay àûáng. oáng aánh lûúát nhûäng laá böng suáng dûúái vuäng kia laâ con chuöìn chuöìn bay ngang vúái nhûäng caánh moãng vaâ daâi. Beá nhû haåt khïë, cûá lùæc lû lùæc lû tûâ àêët nhoi lïn, àaáp vaâo möåt caânh ngaãi khö trïn àêìu tña nuöi töi laâ àiïåu bay cuãa con möëi caánh.

- Chõu thua maây àoá! Tao khöng thêëy con ong mêåt àêu caã. Thùçng Coâ nghe töi chõu thua, noá beân vïnh mùåt lïn cûúâi, quay

sang töi: - Bêy giúâ maây cûá nhòn kyä vaâo khoaãng caách giûäa hai nhaánh

traâm cao kia! ÚÂ! Àuáng röìi. Nhòn möåt chöî tröëng êëy thöi nhaá. Noá túái liïìn bêy giúâ!

Àaä lêu lùæm maâ sao töi chûa thêëy gò caã. Töi vûâa toan àûáng dêåy thò tña nuöi töi àaä àïën cêìm tay töi troã lïn:

- Àoá, con thêëy noá chûa? - Thêëy röìi! Töi kïu lïn khe kheä. ÚÂ, phaãi röìi! Phaãi hïët sûác tinh mùæt, thñnh tai thò múái tòm àûúåc nhûäng tay

sûá giaã cuãa bònh minh naây. Möåt con... hai con... ba con... Röìi möåt àaân mûúâi mêëy con bay nöëi nhau nhû möåt xêu chuöîi haåt cûúâm.



Trong nhûäng têìng xanh cêy laá, coá möåt caái chêëm nêu àen cúä àêìu àuäa vuåt qua rêët nhanh. Trïn nhûäng ngoån traâm cao, àang lûúát qua möåt àoaân li ti nhû nùæm trêëu bay, phaát ra nhûäng tiïëng kïu eo... eo... eo... eo... Tiïëng kïu thêåt nhoã, khöng chuá yá theo doäi thò khöng thïí nghe àûúåc. Chuáng töi giúã nhûäng nùæm cúm vùæt ra. Ùn xong, bêëy giúâ boáng nùæng múái bùæt àêìu lïn. Gioá cuäng bùæt àêìu thöíi rao rao theo vúái khöëi mùåt trúâi troân àang tuön aánh saáng vaâng rûåc xuöëng mùåt àêët. Möåt laân húi àêët nheâ nheå toãa lïn, phuã múâ nhûäng buåi cêy cuác aáo, röìi nheâ nheå tan dêìn theo húi êëm mùåt trúâi. Phuát yïn tônh cuãa rûâng ban mai dêìn dêìn biïën ài. Chim hoát lñu lo. Nùæng böëc hûúng hoa traâm thúm ngêy ngêët. Gioá àûa muâi hûúng ngoåt lan ra, phaãng phêët khùæp rûâng. Mêëy con kyâ nhöng nùçm vûún mònh phúi lûng trïn göëc cêy muåc, sùæc da lûng luön luön biïën àöíi tûâ xanh hoáa vaâng, tûâ vaâng hoáa àoã, tûâ àoã hoáa tñm xanh... Con Luöëc àöång àêåy caánh muäi roán reán moâ túái. Nghe àöång tiïëng chên con choá sùn nguy hiïím, nhûäng con vêåt thuöåc loaâi boâ saát böën chên, to hún ngoán chên caái kia, liïìn quêåt chiïëc àuöi daâi chaåy tûá taán. Con nuáp chöî göëc cêy thò biïën thaânh maâu xaám voã cêy. Con àeo trïn têëm laá ngaái thò biïën ra maâu xanh laá ngaái. Chuáng töi tiïëp tuåc ài túái möåt caái traãng röång. Giûäa vuâng coã tranh khö vaâng, gioá thöíi lao xao, möåt bêìy chim haâng ngaân con vuåt cêët caánh bay lïn. Chim aáo giaâ maâu nêu, chim manh manh moã àoã boáng nhû maâu thuöëc àaánh moáng tay, laåi coá böå löng xaám tro àiïím nhûäng chêëm trùæng chêëm àoã li ti rêët àeåp mùæt... Nhûäng con chim nhoã bay vuâ vuâ kïu lñu rñu lûúån voâng trïn cao möåt chöëc, laåi àaáp xuöëng phña sau lûng chuáng töi.

- Chim àeåp quaá. Coâ úi! Töi tùåc lûúäi, kïu lïn. - Thûá chim coã naây maâ àeåp gò! - ÚÃ àêy, chim nhiïìu quaá. Bûäa naâo tuåi mònh ài bùæn möåt bûäa

ài. - Thûá àöì boã, khöng ùn thua gò àêu. Maây maâ gùåp "sên chim"

thò maây seä biïët... Noá noái caách lú laâ nhû vêåy röìi cûá cùæm cuái àöåi caái thuáng ài. Töi

muöën hoãi vïì caái "sên chim", nhûng vò tûå aái vaâ nghô nïëu mònh gùåp caái gò cuäng hoãi thò noá seä khinh mònh döët, beân im im ài túái. Löåi qua mêëy vuäng lêìy sêu quaá göëi, chuáng töi àaä àïën chöî lêëy mêåt. Tña nuöi töi ngöìi xuöëng, daáng rêët ung dung. Öng thaáo miïång tuái da beo ra,

Àoaân Gioãi 100


boã caái têíu vaâo. Röìi öng xeá maãnh giêëy nhêåt trònh cuä, cuöån möåt àiïëu thuöëc laá to bùçng ngoán chên caái, bêåt lûãa lïn àöët huát.

- Sùæp lêëy mêåt àa, naây An! Thùçng Coâ troã àiïëu thuöëc laá to töí böë àang chaáy nhû cêy àuöëc

kia, baão töi. Töi chùèng hoãi gò thïm, cûá lùång thinh. Noá cuäng khöng theâm

chuá yá àïën veã mùåt khoá àùm àùm cuãa töi, cûá nùæm tay töi löi ài, laåi coân khoaát tay ra hiïåu baão töi ài thêåt kheä. Töi nhòn theo ngoán tay noá troã lïn möåt keâo ong gaác trïn cêy traâm thêëp. Töí ong kia röìi! Sûå mûâng rúä laâm töi quïn phùæt caái bûåc mònh vûâa qua. Töi laåi hoãi:

- Sao biïët noá vïì cêy naây maâ gaác keâo? - Thùçng mau quïn heá! Vêåy chúá mêëy bûäa nay, maá noái gò cho

maây nghe àoá? - Noá chaânh möi ra cûúâi hò hò, tröng caái miïång thêëy gheát quaá. Töi ngûúác nhòn töí ong nhû caái thuáng, luác nhuác khöng biïët

bao nhiïu ong, dêìn dêìn nhúá laåi lúâi maá nuöi töi kïí. "... Rûâng thò mïnh möng, biïët bao nhiïu cêy! Möåt cêy coân coá biïët bao nhiïu nhaánh! Biïët con ong seä àoáng töí úã cêy naâo, nhaánh naâo? Coá phaãi baå chöî naâo noá cuäng gúãi mêåt àêu! Nhûng laâm nghïì naâo röìi khùæc seä thaåo nghïì êëy, con aå!

Maá nuöi töi àûa mùæt tröng ra nhûäng buåi cêy rûâng traâm lúâ múâ khuêët sau nhûäng buåi cêy bònh baát àaåi moåc quanh heâ, ngêîm nghô möåt luác röìi noái tiïëp:

- Gioá thöíi coá hûúáng, cêy töët cuäng coá vuâng. Choån àûúåc vuâng rûâng töët, biïët rùçng àïën muâa xuên traâm seä kïët nhiïìu hoa, mònh múái àõnh chöî gaác keâo. Phaãi xem hûúáng gioá, tñnh trûúác àûúâng bay cuãa con ong mêåt. Àoá laâ nhûäng chöî "êëm", cêy daây, khöng bõ ngoån gioá thöëc thùèng vaâo vaâ ñt khi coá nhûäng dêëu chên ngûúâi ài bùæt rùæn, ngûúâi àöën cuãi löåi àïën...

- Keâo laâ gò, húã maá? - úâ, keâo cuäng laâ nhaánh traâm thöi. Noá to cúä cöí tay, mang nhiïìu

nhaánh con tua tuãa vaâo quaäng giûäa. Mònh chùåt lêëy möåt khuác daâi non thûúác têy, möåt àêìu coá nhaánh con duâng laâm caái mêëu... Choån àûúåc vuâng röìi, coân phaãi choån cêy: cêy naâo vûâa kñn, vûâa im, coá ñt nhiïìu boáng nùæng kia! Con ong khöng thñch àoáng chöî rúåp. úã nhûäng núi àoá, bao giúâ mêåt cuäng chua, dïî bõ êím. Gaác chiïëc keâo chïnh



chïëch lïn cêy traâm xong, phaãi "rûãa" búát nhûäng nhaánh chung quanh àïí khi lêëy mêåt khoãi vûúáng. Keâo chùåt vaâo khoaãng giûäa thaáng mûúâi möåt. Nhûäng cún mûa muöån seä rûãa hïët muâi sùæt úã chöî hai àêìu keâo bõ dao rûåa chùåt, vaâ nhaánh keâo cuäng àuã thúâi gian khö ài, cuä ài, giöëng vúái nhûäng nhaánh khö khaác trïn cêy. Keâo naâo coân muâi sùæt cuãa con dao múái chùåt thò con ong mêåt chuáa kyå, noá khöng bao giúâ àoáng töí àêu...

- Coi böå cuäng khöng khoá lùæm, húã maá? Maá nuöi voâ àêìu töi, cûúâi rêët hiïìn laânh. Töi cuäng cûúâi theo. Baâ

dùång hùæng, noái: - Chùèng dïî àêu, con aå! Nhiïìu ngûúâi trúã thaânh "dên ùn ong"

àaä nùm mûúâi nùm trong nghïì, vêåy maâ gaác keâo xong túái muâa mêåt, mang guâi lïn lûng vaâo rûâng, laåi mang guâi khöng trúã vïì.

- UÃa! Taåi sao vêåy maá? - Àõnh khöng àuáng chöî, àoaán sai hûúáng gioá chûá sao!... Mùæt töi vêîn khöng rúâi töí ong luác nhuác trïn cêy traâm thêëp

kia. Tña nuöi töi àaä ài lêìn túái, àûáng phña trïn hûúáng gioá. Öng hñt möåt húi cho àiïëu thuöëc àoã lïn, vaâ tûâ tûâ àûa àêìu khoái chaáy laåi gêìn töí ong. Quaã thêåt! Thaão naâo ngûúâi ta hay noái "nhû ong vúä töí"! Ong vúä töí laâ luác naây àêy. Khöng biïët cú man naâo laâ ong. Chuáng bay vuâ vuâ, àen ngoâm loaån xaå, thaânh möåt vêìng àen nhû caái chiïëu. Böîng thùçng Coâ kïu "oaái" möåt tiïëng, hai tay voâ traán lia lõa:

- Coá ong sùæt, tña úi! Noá àaánh con möåt vïët àêy neâ! Töi nhanh trñ ngûúåc hûúáng gioá chaåy ra xa àïí traánh bêìy ong,

vaâ nhên thïí bûát vöåi vaâng möåt nùæm coã tranh vaâ sêåy khö àûa laåi cho tña nuöi töi:

- Tña úi, àöët noá ài, tña! Tña nuöi töi móm cûúâi, khoaát khoaát tay: - Àûâng! Khöng nïn giïët ong, con aâ! Àïí tña àuöíi noá caách

khaác... Tña nuöi töi múã tuái da beo, lêëy vöi böi chöî vïët ong àöët trïn

traán cho thùçng Coâ. Àoaån öng múã goái giêëy, lêëy ra cuåc a nguây - thûá thuöëc deão quaánh, maâu vaâng xón maâ töi àaä thêëy daåo trûúác - veáo möåt miïëng gùæn vaâo àêìu möåt coång sêåy. Öng baão töi bêåt lûãa lïn, röìi àöët chaáy miïëng thuöëc. Khoái võ thuöëc bùæc höi quaá! Töi choáng mùåt oåe oåe luön mêëy caái, tûúãng àaä nön röìi. Tña nuöi töi cêìm coång sêåy coá gùæn

Àoaân Gioãi 102


miïëng thuöëc böëc khoái àûa lïn, kïì vaâo gêìn töí ong. Bêìy ong höët hoaãng nöëi nhau bay mêët khöng coân möåt con. Trïn nhaánh keâo khö coân trú laåi caái taân ong saáp trùæng to bùçng chiïëc noán, nùång trôu nhûäng mêåt vaâng. Tña nuöi töi rûúán chên lïn, gûúång nheå àúä nhaánh keâo xuöëng. Öng vùæt mêåt vaâo caái guâi cuãa töi, coân saáp thò neám vaâo caái thuáng cuãa thùçng Coâ. Thêëy töi veát möåt tñ mêåt dñnh chöî miïång guâi àûa lïn muát, thùçng Coâ cûúâi hò hò:

- Cho maây ùn thaã cûãa! Cûá uöëng no ài. Chó súå maây say khöng ài àûúåc thöi!

Mùåt noá nhùn nhoá, mêëy vïåt vöi trùng trùæng böi vaâo giûäa traán duám doá laåi coi nhû mùåt hïì.

- Maây coá thêëy khó ùn úát chûa húã Coâ? Töi hoãi noá. - ÚÂ! Cho maây cûúâi tao... Chöëc nûäa, trúâi xui àêët khiïën, gùåp con

ong löî noá taáng cho maây möåt vïåt, röìi maây seä biïët. Tûâ saáng súám àïën gêìn luác xïë chiïìu, tña nuöi töi àaä gúä hún nùm

mûúi keâo ong. Mêåt àêìy caã hai guâi. Töi mang guâi mêåt oác aách àêìy sau lûng maâ vêîn caãm thêëy nheå tïnh, vaâ tiïëc caái guâi beá quaá.

- Möåt töí nûäa kia, tña úi! - Thöi àïí mai. Chaâ, nùm nay mêåt truáng lùæm! Saáng mai phaãi

mang vaâi thuâng thiïëc nûäa múái lêëy hïët mêåt. Mònh múái lêëy chûa àûúåc nûãa phêìn söë keâo àaä gaác maâ!

Tña nuöi töi vûâa noái vûâa àûa baân tay dñnh àêìy mêåt ra cho con choá sùn liïëm. Chuáng töi thaáo guâi, àùåt àöì lïì xuöëng bïn möåt göëc cêy. Cêìn phaãi nghó, ùn cúm cho laåi sûác trûúác khi trúã vïì...

- Tña úi! ÚÃ àêy coá gêëu khöng, tña? Töi hoãi. - Rûâng naây khöng coá gêëu àêu. Con súå aâ? - Khöng! Con hoãi thïë thöi. Gêëu noá hay ùn mêåt lùæm. Coá gêëu,

noá seä lêëy hïët mêåt cuãa mònh chûá! - ÛÂ, nhûng maâ ùn mêåt thò chùèng lo. Ùn laâm sao hïët àûúåc mêåt

rûâng U Minh naây! Chó lo... noá ùn con ong thöi! - Gêëu cuäng ùn con ong aâ?



- Khöng! Nhûäng con khaác kia. Chuöìn chuöìn naây, boå ngûåa naây, nhïån naây... vaâ coân bao nhiïu thûá chim choác khaác nûäa! Caã con oá rùçn cuäng ùn ong. Chó vaâi con oá rùçn laâ coá thïí nñch truåi möåt töí ong àêëy!

- Thïë ong khöng àöët hoång noá aâ? - Àöët thïë naâo àûúåc? Chim oá khön lùæm. Àúáp möåt caái vaâo moã, laâ

noá lûâa lûåa cùæn naát caái kim úã àñt ong ngay! Coân nhû con chuöìn chuöìn thò noá chöåp ngang cöí ong, böå rùng khoãe nhû hai lûúäi keáo theáp cuãa noá xeán àêìu con ong laâm cho àêìu rúi tûác khùæc. Noá khöng ùn hai caánh àêu, chó nhai nuöët khuác mònh thöi!

Töi ngöìi nhòn lïn keâo ong, thêëy noá cuäng giöng giöëng nhû hònh nhûäng töí ong rûâng veä trong saách vêåy thöi. Nhûng coá àiïìu khaác laâ khöng phaãi ngêîu nhiïn maâ noá àoáng trïn möåt caânh cêy naâo àoá. Chñnh tña nuöi töi àaä àõnh sùén cho chuáng noá möåt núi àïí vïì àoáng töí... Theo nhû lúâi thêìy giaáo töi baão, ngûúâi La Maä xûa kia nuöi ong trong nhûäng caái töí bùçng àöìng hònh chiïëc vaåi, coá àuåc thuãng nhiïìu haâng löî con voâng quanh miïång, quanh àaáy. Ngûúâi Mïî Têy Cú laâm töí nuöi ong bùçng àêët nung, nhû möåt caái öëng coá hai caái loa hai àêìu, giûäa lûng öëng àùæp möåt hònh àêìu ngûúâi nho nhoã laâm vêåt trang trñ, duâng hai súåi thûâng treo lïn caânh cêy. Ngûúâi Ai Cêåp nuöi ong trong nhûäng töí bùçng saânh, hònh öëng daâi, xïëp chöìng lïn nhau, àùåt trïn baäi coã. ÚÃ Phi Chêu ngûúâi ta àuåc ruöîng möåt khuác thên cêy, vñt kñn hai àêìu, chó chûâa möåt löî khoeát nhoã cho ong ra vaâo, treo lïn bùçng möåt àoaån cêy nhoã coá mêëu. úã xûá Têy R•u, töí ong laåi lúåp, bïån bùçng rúm àuã kiïíu, hònh thuâ khaác nhau... Khöng coá núi naâo, xûá naâo coá kiïíu töí ong hònh nhaánh keâo nhû vuâng rûâng U Minh naây caã... Nhûäng con ong vêîn nöëi caánh nhau bay ài bay vïì trïn töí, trûúác mùåt chuáng töi kia. Con naâo cuäng lûúån möåt voâng troân trûúác khi àaáp xuöëng. Ngûúâi ta baão rùçng àoá laâ àiïåu vuä baáo hiïåu cuãa loaâi ong.

- Tña úi! Ong chó lêëy mêåt chung quanh àêy thöi aâ? - ÚÂ, coá khöëi hoa rûâng naây! Con thêëy khöng, hïî con ong lûúån

möåt voâng trûúác khi àaáp xuöëng, laâ baáo hiïåu núi khai thaác úã gêìn àêy, coân noá lûúån hònh söë 8 laâ baáo hiïåu núi khai thaác úã xa àêy...

- Sao tña biïët? Töi ngaåc nhiïn, tröë mùæt hoãi. - Àïí yá xem lêu ngaây thò biïët.

Àoaân Gioãi 104


- Thïë maâ con nghe ngûúâi ta noái rùçng con ong lûúån hònh troân laâ baáo hiïåu chó àûúâng bay àïën núi lêëy mêåt, coân noá lûúån hònh söë 8 laâ baáo hiïåu àïën chöî lêëy phêën hoa...

- Bêåy! Bêåy! Nhêìm röìi. Noá chó baáo hiïåu núi khai thaác gêìn hay xa thöi. Coân lêëy phêën hoa nhöìi saáp hay lêëy mêåt gò thò cuäng laâ lêëy thöi. Quan troång àöëi vúái con ong laâ àûúâng bay xa hay gêìn biïët chûa!

Töi ngêín ngûúâi ra möåt luác lêu... - Böå maây coân nhúá nhaâ sao maâ ngöìi buöìn vêåy, An? Thùçng Coâ vûâa giúã nùæm cúm ra vûâa hoãi töi. - Khöng, tao choaáng vaáng möåt chuát thöi maâ! - Töi àaáp. Tña nuöi töi nhòn lïn boáng nùæng, baão: - Thöi, liïåu dùçn buång ài... röìi coân vïì, caác con. Chuáng töi ngöìi ùn cúm dûúái möåt buåi cêy tra rêm maát. Boáng

nùæng nghiïng nghiïng roåi chïëch xuöëng chöî töi ngöìi. Mêëy con gêìm ghò sùæc löng maâu xanh àang tranh nhau vúái bêìy veåt moã àoã, giaânh möí nhûäng quaã chñn trïn cêy böì àïì. Lêu lêu, vaâi ba traái quaã vaâng ruång rúi löåp àöåp, lùn vaâo caånh chên töi nhû nhûäng hoân bi.



10. TRONG LÏÌU NGÛÚÂI ÀAÂN ÖNG CÖ ÀÖÅC GIÛÄA RÛÂNG

Quaá àoã àeân möåt luác thò xuöìng chuáng töi vïì àïën nhaâ. Maá nuöi töi nghe giêìm khua dûúái bïën, cêìm àeân bûúác ra, con Luöëc chûa kõp phoáng lïn búâ, töi àaä bö bö khoe vúái maá nuöi töi:

- Mêåt nhiïìu lùæm maá úi, ra àêy maâ khiïng! Maá nuöi töi "ûâ" möåt tiïëng, soi àeân ngoá xuöëng xuöìng. Chuáng

töi ò aåch khiïng hai guâi mêåt vaâ thuáng saáp ong lïn nhaâ röìi maâ vêîn khöng thêëy baâ toã veã gò quan têm àïën kïët quaã chuyïën thu hoaåch cuãa tña con chuáng töi lùæm. Töi tiu nghóu ngöìi xuöëng choäng, bao nhiïu cêu sùæp sûãa kïí cho maá nuöi töi nghe vïì chuyïån ài lêëy mêåt lyá thuá ngaây höm nay tan biïën àêu mêët caã.

- Chuá Voä Toâng coá àïën tòm öng àêëy! Maá nuöi töi noái vúái tña nuöi töi. - Chuá chúâ khöng àûúåc, àaä vïì tûâ chêåp töëi. Coá chuyïån gò vêåy,

öng? - Naâo coá gùåp chuá àêu maâ biïët? - ÙÆt coá chuyïån gò quan troång. Cûá thêëy böå mùåt cuãa chuá thò töi

àoaán nhû vêåy. Töi gaån hoãi mêëy lêìn, chuá cûá êåm aâ êåm ûâ... Cha chaã, chuá nhùåt úã àêu àûúåc caái quêìn têy, öëng ngùæn nguãn mùåc chó túái nûãa öëng chên. Laåi coân àeo lûúäi lï nûäa chûá! Tña nuöi töi cûúâi khaâ khaâ, gêåt guâ:

- Höm noå tûúãng chuá noái àuâa, hoáa ra thêåt! Baâ thêëy chuá coá mang suáng öëng gò khöng?

- Coá. Chuá dùån töi, hïî öng vïì thò baão öng lïn nhaâ chuá chúi. ùæt laâ coá viïåc gò àêëy. Khöí quaá, cûá dùån ài dùån laåi maäi. Töi hoãi "coá chuyïån gò hïå troång lùæm khöng" thò chuá laåi baão chùèng coá viïåc gò!

- Coá thïí laâ... - Viïåc gò thïë öng? - Töi àaä biïët àêu. Àïí gùåp chuá xem àaä...

Àoaân Gioãi 106


- Thöi mùåc caác öng. Töi chùèng húi àêu... Chuyïån gò cuäng bö lö ba la noái hïët vúái moåi ngûúâi, maâ vúå con trong nhaâ hoãi àïën thò cûá êåm aâ êåm ûâ...

Maá nuöi töi bêëy giúâ múái quay sang hoãi thùçng Coâ vïì vïët ong àöët. Baâ nûúáng möåt cuã gûâng, baão noá nhai nuöët vaâ truâm mïìn laåi cho ra möì höi.

- May maâ khöng gùåp ong löî! Thùçng An nhúá coi chûâng dûúái chên dûúái cùèng àêëy!

- Con biïët röìi! Töi àaáp. - Àaåp nhêìm töí ong löî, noá àöët cho möåt vïët thò thêëy taám öng

trúâi! Maây cûúâi hûã? Noá àöët, trêu coân phaãi röëng, chaåy cong àuöi àêëy con aå.

Tña nuöi töi baão maá nuöi töi: - Baâ liïåu thöíi cúm nùæm bêy giúâ ài. Nghó ngúi möåt chöëc

khoaãng nûãa àïm töi ài àêëy. Chaâ, mêåt coân nhiïìu lùæm... Ài súám möåt chuát, gheá qua nhaâ chuá Voä Toâng xem coá viïåc gò...

- Saáng mai hùéng ài, tña aâ! Thùçng Coâ àaä truâm mïìn kñn mñt coân heá thoâ àêìu ra noái lùæp

bùæp. - Söët röìi phaãi khöng? Tña nuöi töi hoãi. - Con úã nhaâ thöi. Ngaây mai chûa ài àûúåc àêu. Àïí thùçng An ài

vúái tña thöi! Khuya àïm àoá, hai tña con chuáng töi búi xuöìng ra ài. Thùçng

Coâ phaãi úã nhaâ nïn noá beân kiïëm caách gúä. Noá giûä rõt con Luöëc laåi, khöng cho theo töi: noá baão laâ khöng cho noá ài thò phaãi àïí con Luöëc úã nhaâ chúi vúái noá cho coá baån! Xuöìng ra túái söng, töi hoãi tña nuöi töi:

- Khöng ài löëi cuä sao, tña? - Lïn nhaâ Voä Toâng àaä. Röìi cuäng coá kïnh ài tùæt ra chöî lêëy mêåt

höm qua. Kïnh raåch chùçng chõt trong rûâng, ài löëi naâo chùèng àûúåc. Chuáng töi lùång leä búi xuöìng ài rêët lêu. Töi àaä thêëm mïåt vaâ

bùæt àêìu buöìn nguã. Tña nuöi töi nghe töi ngaáp, baão töi cûá nguã ài, àïí möåt mònh öng búi cuäng àûúåc. Töi vûâa àùåt giêìm xuöëng, chûa kõp



chui vaâo noáp thò àöi mùæt àaä dñp laåi röìi. Chùæc töi nguã möåt giêëc lêu lùæm thò phaãi. Khi töi múã mùæt, thêëy xuöìng buöåc lïn möåt göëc cêy traâm. Khöng biïët tña nuöi töi ài àêu. Nghe coá tiïëng ngûúâi noái chuyïån rò rêìm trïn búâ. "A! Thïë thò àïën nhaâ chuá Voä Toâng röìi!" Töi ngöìi dêåy, giuåi mùæt tröng lïn. aánh lûãa bïëp tûâ trong möåt ngöi lïìu chiïëu qua khung cûãa múã, soi roä hònh nhûäng khuác göî xïëp thaânh bêåc thang daâi xuöëng bïën. Töi bûúác ra khoãi xuöìng, lêìn theo bêåc göî moâ lïn. Böîng nghe con vûúån baåc maá kïu "cheá...eát, cheá... eát" trong lïìu, vaâ tiïëng chuá Voä Toâng noái:

“Thùçng beá cuãa anh noá lïn àêëy!" - Vaâo àêy, An! Tña nuöi töi goåi. Töi bûúác qua mêëy bêåc göî trún tuöåt, vaâ dûâng

laåi chöî cûãa. Con vûúån baåc maá ngöìi vùæt veão trïn möåt thanh xaâ ngang, nhe rùng doåa töi. Tña nuöi töi vaâ chuá Voä Toâng ngöìi trïn hai göåc cêy. Trûúác mùåt hai ngûúâi, chöî giûäa lïìu, coá àùåt möåt caái bïëp caâ-raâng lûãa chaáy riu riu, trïn caâ-raâng bùæc möåt chiïëc nöìi àêët àêåy vung kñn mñt. Chai rûúåu àaä vúi vaâ möåt àôa thõt khö nûúáng coân baây trïn nïìn àêët ngay dûúái chên chuã vaâ khaách, bïn caånh hai chiïëc noã gaác cheáo lïn nhau.

- Ngöìi xuöëng àêy, chuá em! Chuá Voä Toâng àûáng dêåy, löi möåt göåc cêy trong töëi àùåt bïn bïëp

lûãa. Chuá cúãi trêìn, mùåc chiïëc quêìn ka-ki coân múái, nhûng coi böå àaä lêu khöng giùåt (chiïëc quêìn lñnh Phaáp coá túái nhûäng saáu tuái). Bïn höng, chuá àeo luãng lùèng möåt lûúäi lï nùçm goån trong voã sùæt, àuáng nhû lúâi maá nuöi töi àaä taã. Laåi coân thùæt caái xanh-tuya-röng nûäa chûá! Töi khöng thêëy súå Voä Toâng nhû caái àïm àaä gùåp chuá lêìn àêìu tiïn úã búâ söng, maâ laåi coân àöi chuát caãm tònh xen lêîn vúái ngaåc nhiïn húi buöìn cûúâi thïë naâo êëy. Tña nuöi töi ngoá töi, cûúâi cûúâi nhêëc caái têíu thuöëc laá úã miïång ra.

- Nguã àêîy giêëc röìi aâ? Tña thêëy con nguã say, tña khöng goåi. Thöi, àaä dêåy röìi thò ngöìi àêy chúi!

- Nhai bêåy möåt miïëng khö nai ài, chuá em. Cho àúä buöìn miïång maâ!

Chuá Voä Toâng nhùåt trong àôa ra möåt thoãi khö nûúáng to nhêët àùåt vaâo tay töi. Con vûúån baåc maá laåi kïu "Cheá... eát, cheá... eát..." úã phña trïn àêìu töi. Töi cûá mùåc kïå noá, vûâa xeá miïëng thõt khö ûúáp muöëi saã nûúáng thúm phûác cho vaâo möìm nhai, vûâa àûa mùæt nhòn

Àoaân Gioãi 108


quanh ngöi nhaâ lïìu. Trïn vaách lïìu àoáng àêìy böì hoáng àen sò, möåt chuâm xûúng soå khó ûúác chûâng vaâi mûúi caái treo luãng lùèng caånh nhûäng àêìu con nhoå nöìi khö, nhûäng tay chên khó, tay chên doåc xêu tûâng àöi möåt gaác trïn àoaån saâo nhoã. Muâi löng kheát vò xöng khoái lêu ngaây tûâ trong múá löín nhöín êëy toãa ra, cuâng vúái möåt laân khoái gò muâi hùng hùæc, maâu xanh xanh bay ra tûâ chiïëc nöìi àêåy kñn vung söi uåc... uåc... trïn bïëp caâ-raâng, khiïën töi coá möåt thûá caãm giaác rúån rúån khöng taã àûúåc. Dûúâng nhû nhûäng caái boáng lùång leä ngöìi bïn bïëp àêy àang söëng luâi laåi tûâ caái thúâi kyâ loaâi ngûúâi múái tòm ra lûãa vêåy. ... Khöng ai biïët tïn thêåt cuãa gaä laâ gò. Mûúâi mêëy nùm vïì trûúác, gaä möåt mònh búi möåt chiïëc xuöìng naát àïën che lïìu úã giûäa khu rûâng àêìy thuá dûä naây. Gaä söëng àún àöåc möåt mònh, àïën con choá àïí laâm baån cuäng khöng coá. Höìi êëy, rûâng naây coân nhiïìu höí lùæm. Möåt mònh gaä àaä giïët hún hai mûúi con höí. Möåt buöíi trûa gaä àang nguã trong lïìu, coá con höí chuáa moâ vaâo, tûâ ngoaâi sên phoáng möåt caái phuã lïn ngûúâi gaä. Bêët thêìn gaä tónh dêåy. Gaä vúá luön caái maác thöng bïn ngûúâi, cuäng khöng kõp ngöìi dêåy nûäa, cûá nùçm ngûãa thïë maâ xoác muäi maác lïn àêm thùèng möåt nhaát vaâo haâm dûúái con höí chuáa, hai chên gaä àaá thöëc lïn buång noá, khöng cho con aác thuá kõp chuåp xuöëng ngûúâi. Con höí chuáa löån voâng, rúi xuöëng àêët. Lûúäi maác àêm tûâ haâm dûúái thêëu lïn têån oác, laâm noá khöng haá hoång àûúåc, nhûng vêîn coân cöë vúát caái taát cuöëi cuâng, àïí laåi trïn mùåt gaä möåt haâng seåo khuãng khiïëp chaåy tûâ thaái dûúng xuöëng cöí. Khöng biïët coá phaãi do àêëy maâ gaä mang tïn "Voä Toâng" hay khöng? Chûá theo nhû möåt vaâi öng laäo àa sûå, thò ngaây xûa gaä laâ möåt chaâng trai hiïìn laânh, úã têån möåt vuâng xa lùæm. Gaä cuäng coá gia àònh àaâng hoaâng nhû ai. Vúå gaä laâ möåt ngûúâi àaân baâ tröng cuäng xinh mùæt. Chõ êëy luác chûãa àûáa àêìu loâng cûá kïu theâm ùn mùng. Gaä àaân öng hiïìn laânh, quyá vúå rêët mûåc êëy beân liïìu xaách dao àïën buåi tre àònh laâng xùæn möåt muåt mùng. Khi vïì qua ngang búâ tre nhaâ tïn àõa chuã, tïn naây bùæt gaä boã muåt mùng xuöëng vaâ vu cho gaä lêëy tröåm mùng tre cuãa hùæn. Gaä möåt mûåc caäi laåi, nhûng tïn àõa chuã quyïìn thïë nhêët xaä êëy cûá vung ba-toong àaánh lïn àêìu gaä. "Àaánh àêu thò coân nhõn àûúåc, chûá àaánh lïn àêìu laâ núi thúâ phuång öng baâ... thò söë maây túái röìi!" Lûúäi dao trïn tay gaä khöng cho pheáp tïn àõa chuã ngang ngûúåc kia giú tay àaánh ba-toong lïn àêìu gaä àïën caái thûá hai. Nhaát dao cheám traã vaâo mùåt àaä gñ tïn boác löåt vaâ höëng haách naây nùçm guåc xuöëng vuäng maáu. Nhûng gaä khöng tröën chaåy. Gaä àûúâng hoaâng xaách dao àïën neám trûúác nhaâ viïåc boá tay chõu töåi.

Sau mûúâi nùm tuâ àaây, gaä trúã vïì laâng cuä thò nghe tin vúå àaä laâm leä tïn àõa chuã kia, vaâ àûáa con trai àöåc nhêët maâ gaä chûa biïët



mùåt thò àaä chïët tûâ khi gaä coân ngöìi trong khaám laånh. Ngûúâi trong xaä vöën gheát tïn àõa chuã höëng haách, khêëp khúãi chúâ xem cuöåc rûãa thuâ bùçng maáu lêìn thûá hai. Nhûng hoå àaä thêët voång. Gaä chó kïu trúâi möåt tiïëng röìi cûúâi nhaåt boã laâng ra ài... Nhûäng ngûúâi àa sûå quaã quyïët rùçng chñnh gaä àaä mang tïn "Voä Toâng" tûâ luác xaách dao àïën nhaâ viïåc chõu töåi. Coân nhû nhûäng chûä buâa xanh leâ xùm rùçn rûåc trïn ngûúâi gaä, vaâ gaä trúã nïn möåt ngûúâi gioãi voä tûâ luác naâo, thò coá keã noái àoá laâ dêëu vïët trong nhûäng nùm gaä úã tuâ, laåi coá ngûúâi baão àoá laâ múái coá tûâ luác gaä ài giang höì. Hún mûúâi nùm söëng trú troåi giûäa rûâng mùåc dêìu cuäng coá nhiïìu ngûúâi àaánh tiïëng möëi mai cho gaä, nhûng tuyïåt nhiïn Voä Toâng khöng àïí mùæt túái möåt ngûúâi àaân baâ naâo nûäa. úã trong rûâng lêu nùm chêìy thaáng, gaä ngaây caâng trúã nïn kyâ hònh dõ tûúáng. Nhûng ai cuäng mïën gaä úã caái tñnh chêët phaác thêåt thaâ, luác naâo cuäng sùén saâng giuáp àúä moåi ngûúâi maâ khöng hïì nghô àïën chuyïån ngûúâi ta coá àïìn àaáp laåi mònh khöng. Àiïìu àoá, maá nuöi töi àaä quaã quyïët, noái möåt caách chùæc chùæn nhû vêåy... Chuá Voä Toâng vêîn ngöìi àoá, àöëi diïån vúái tña nuöi töi, bïn bïëp lûãa. Tña nuöi töi vúái tay cêìm möåt chiïëc noã lïn ngùæm nghña; bêåt thûã súåi dêy noã trïn àêìu ngoán tay nghe "pûng... pûng..." röìi laåi àùåt xuöëng. Chuá Voä Toâng roát rûúåu ra baát uöëng möåt nguåm, trao baát sang cho tña nuöi töi, vaâ noái:

- Con dao gùm cuãa anh Hai cuâng vúái caánh noã naây, thûâa laâm nïn chuyïån. Mònh thò cêìn gò túái suáng? Mêëy thùçng nhaát gan múái cêìm suáng, vò suáng úã xa cuäng bùæn àûúåc maâ! Phaãi khöng anh Hai?

Töi cho rùçng suáng dúã lùæm, àöång túái thò kïu êìm ô. Töi gheát tiïëng nöí lùæm. Nhû caái bêån töi laâm vûâa röìi àêëy. Taách möåt tiïëng, chïët ngay thùçng giùåc Phaáp rêu xöìm, maâ caái thùçng àûáng caách nùm saáu thûúác khöng hay biïët gò caã. Túái chûâng töi moâ ra thaáo cêy tiïíu liïn nghe àöång söåt soaåt, noá múái quay laåi thêëy töi, liïìn bùæn töi möåt phaát suáng "muát" nhûng trûúåt. Tiïëng suáng cuãa noá bùæn ra maâ cha con chuáng noá hoaãng lïn, hoâ heát chaåy lung tung múái buöìn cûúâi chûá! Töi xaách cêy tiïíu liïn bay vaâo rûâng, chúâ töëi moâ trúã ra. May sao caái thêy thùçng rêu xöìm coân nùçm thùèng cùèng àêëy, àúåi töi àïën löåt höå böå quêìn aáo ka-ki... Hï... hï... hï! Khi loåt loâng meå, noá chui ra nhû thïë naâo, thò bêy giúâ noá chui nùçm xuöëng àêët cuäng nhû thïë êëy... cho àûúåc thuãy chung nhû nhêët! Töi chó lêëy caái quêìn àïí che chöî xêëu xa cuãa con ngûúâi thöi, anh Hai aâ. Coân caái aáo vaâ khêíu tiïíu liïn, töi biïëu cho anh em lñnh àùçng mònh. Trong gioång noái búän cúåt cuãa Voä Toâng coá pha àûúåm möåt nöîi buöìn chua chaát, khiïën töi ngöìi vûâa nghe vûâa nhòn bïëp lûãa chaáy riu riu maâ khöng khoãi buâi nguâi.

Àoaân Gioãi 110


- Chuá em cêìm höå caái loå muöëi chöî vaách kia àûa giuâm qua chuát!

Chuá Voä Toâng àöíi gioång, vui veã baão töi. Khi töi cêìm loå muöëi àïën thò thêëy chuá àaä ngöìi xöím xuöëng caånh bïëp, tay múã nùæp vung trïn chiïëc nöìi ra. Trong nöìi, möåt thûá thuöëc gò àang söi cuöìn cuöån, àen nhaánh vaâ deão quaánh nhû nhûåa traáng àûúâng, toãa lïn möåt laân khoái moãng xanh xanh, muâi hùng hùæc. Voä Toâng khöng quay laåi, chó vúái tay nhoán lêëy mêëy haåt muöëi trong loå töi cêìm àïën. Chuá boã möåt haåt muöëi vaâo moán thuöëc àen nhaánh àang söi, haåt muöëi nöí taách möåt tiïëng bùæn ngay ra khoãi nöìi.

- Àûúåc röìi àêëy! Chuá Voä Toâng noái xong, boã nöët nhûäng haåt muöëi coân laåi vaâo

nöìi, röìi xoa tay àûáng dêåy. Tiïëng nöí laách taách bùæn ra gioân tan chung quanh nöìi thuöëc. Bêy giúâ chuá múái àïën bïn vaách ruát ra möåt boá tïn tre àaä voát sùén, cêìm tûâng chiïëc tïn nhuáng àêìu nhoån vaâo nöìi thuöëc vûâa xoay vûâa lùn, cho thuöëc quêën nhiïìu lúáp vaâo àêìu muäi tïn. Xong möåt chiïëc, chuá xïëp ra trïn caái nong. Vaâ chuá tiïëp tuåc cêìm möåt chiïëc tïn khaác, àûa lïn nheo mùæt ngùæm, nùæn nùæn laåi cho thêåt ngay trûúác khi nhuáng vaâo nöìi thuöëc àïí laâm laåi nhû lêìn trûúác. Töi àûáng xem ngûúâi thúå sùn aáo thuöëc têím àöåc vaâo àêìu tïn möåt caách say sûa, àïën nöîi khöng daám thúã maånh. Vaâo khoaãng cuöëi canh nùm thò ngoát nùm mûúi muäi tïn tre àaä têím thuöëc xong vaâ lúáp thuöëc aáo ngoaâi àêìu tïn cuäng vûâa khö mùåt. Nùæn thêëy khöng coân dñnh tay, chuá Voä Toâng choån ra hai mûúi chiïëc giùæt vaâo möåt bao tïn laâm bùçng öëng nûáa khö.

- Chó sêìy da möåt tñ, àuã chïët ngay anh Hai aå! Nhûng thuöëc naây coá thïí uöëng àûúåc. Àau buång quùçn quaåi, nuöët vaâo möåt tñ laâ khoãi ngay lêåp tûác àêëy. Àau mêëy cuäng khoãi!

Töi nghe maâ phaát laånh xûúng söëng. Töi khöng thïí nñn àûúåc, buöåt miïång hoãi:

- Lúä trong möìm, trong daå daây, hay trong ruöåt bõ lúã loeát gò maâ nuöët vaâo thò boã maång, chuá aå!

Voä Toâng chùm chuá nhòn töi möåt luác, röìi cûúâi lúán: - Chuá em noái, ngêîm cuäng àuáng. Nhûng maâ... nhûäng ngûúâi

ngheâo, nhûäng ngûúâi khöng ùn bêåy, ñt khi àau möìm vaâ àau daå daây lùæm!



Bïn ngoaâi, trúâi raång dêìn. Àaä nghe möåt vaâi tiïëng chim rûâng rñu rñt goåi nhau trúã dêåy àoán bònh minh trïn nhûäng ngoån cêy chung quanh lïìu. Chuá Voä Toâng trao chiïëc noã vaâ öëng tïn thuöëc cho tña nuöi töi:

- Cûá nhû tònh hònh naây... thò chuáng noá cuäng seä moâ túái àêy thöi. Töi quyá anh Hai laâ bêåc can trûúâng, nïn múái daám choån mùåt gûãi vaâng. Chûá nhûäng muäi tïn àöåc naây maâ loåt vaâo tay möåt ngûúâi heân nhaát, thò noá seä gêy taác haåi nhiïìu àêëy. Súã dô töi khöng daám noái vúái baâ chõ, laâ coân e baâ chõ ngaåi àiïìu nguy hiïím, biïët àêu seä ngùn trúã cöng viïåc cuãa chuáng ta.

Tña nuöi töi vöåi àúä lúâi: - Chuá phoâng xa nhû vêåy cuäng phaãi. Àaân baâ nhaâ töi coân mï

tñn dõ àoan, tin coá trúâi coá phêåt. Nhûng vïì caái gan daå thò... chuá cûá tin úã lúâi töi, baã khöng thua anh em ta möåt bûúác naâo àêu.

- Vêåy thò töi coá löîi vúái chõ Hai quaá! Voä Toâng noái caách thaânh thêåt - Höm naâo töi seä sang chúi, ta laâm möåt bûäa rûúåu àïí töi taå löîi

vúái baâ chõ cuãa töi múái àûúåc. Töi àaä bûúác xuöëng cúãi dêy buöåc xuöìng maâ con vûúån baåc maá

coân chaåy theo ra cûãa nhe rùng nhaáy nhoá, doåa töi. Tña nuöi töi àêåp àêåp tay vaâo lûng chuá Voä Toâng: - Xin àa taå chuá! Àa taå chuá! - Coá gò àêu, anh Hai. Vò nghôa chung maâ! Tña nuöi töi lûng àeo noã, höng buöåc öëng tïn bûúác xuöëng

xuöìng. Töi cêìm giêìm búi nhûng coân ngoaái lïn, noái vúái: - Chaâo chuá aå! Höm naâo chuá sang chúi, nhúá mang theo möåt

con nai hay möåt con heo rûâng be beá, chuá nhaá! - ÚÂ, thïí naâo cuäng coá chûá! Chuá nuöi àêìy rûâng, muöën con cúä

naâo chuá bùæt cho àuáng con cúä êëy! - Chuá Voä Toâng vêîy vêîy tay, cûúâi lúán möåt thöi daâi.

Àoaân Gioãi 112


11. RÛÂNG CHAÁY

Tña con chuáng töi búi ài, ûúác àöå hún hai nghòn thûúác thò bõ caån, khöng búi àûúåc nûäa, phaãi duâng saâo chöëng xuöìng lûúát trïn mùåt buân xùm xùæp nûúác.

- Nùm nay rûâng khö súám àêëy! Moåi nùm, daåo naây nûúác coân ngêåp ngang buång

Tña nuöi töi vûâa noái vûâa rûúán ngûúâi thoåc maånh chên saâo xuöëng têån lúáp àêët seát caái, hai tay nùæm chùåt àêìu saâo àêíy xuöìng trûúân túái. Chöëng ài möåt luác nûäa, gùåp caái lung coân nhiïìu nûúác, tña nuöi töi baão töi vaác àöì lïì lïn búâ, röìi öng nhêån xuöìng chòm xuöëng nûúác vaâ vúát luåc bònh, vúát rong phuã lïn àïí xuöìng khoãi bõ neã nùæng. Quanh co trong rûâng, chùèng biïët àêu laâ àêu, thïë maâ chó chûâng möåt giúâ sau tña nuöi töi àaä dùæt töi ra àûáng chöî buåi cêy tra chuáng töi ngöìi nghó ùn cúm chiïìu bûäa trûúác...

Nhûäng ngaây nùæng raáo nhû höm nay, rûâng khö hiïån lïn vúái têët caã veã uy nghi traáng lïå cuãa noá trong aánh mùåt trúâi vaâng oáng. Nhûäng thên cêy traám voã trùæng vûún thùèng lïn trúâi, chùèng khaác gò nhûäng cêy nïën khöíng löì, àêìu laá ruä phêët phú nhû nhûäng àêìu laá liïîu baåt ngaân. Tûâ trong biïín laá xanh rúân àaä bùæt àêìu ngaã sang maâu uáa, ngaát dêåy möåt muâi hûúng laá traâm bõ hun noáng dûúái mùåt trúâi, tiïëng chim khöng ngúát vang ra, voång maäi lïn trúâi cao xanh thùèm khöng cuâng. Trïn caác traãng röång vaâ chung quanh nhûäng luâm buåi thêëp moåc theo caác laåch nûúác, núi maâ sùæc laá coân xanh, ta coá thïí nghe tiïëng gioá vuâ vuâ bêët têån cuãa haâng nghòn loaåi cön truâng coá caánh khöng ngúát bay ài bay laåi trïn nhûäng böng hoa nhiïåt àúái sùåc súä, vûâa löång lêîy núã ra àaä vöåi tan nhanh trong nùæng. Muâi hûúng ngoân ngoåt nhûác àêìu cuãa nhûäng loaâi hoa rûâng khöng tïn tuöíi àùçm vaâo aánh nùæng ban trûa, khiïën con ngûúâi dïî sinh buöìn nguã vaâ sùén saâng ngaã lûng dûúái möåt boáng cêy naâo àoá, àïí cho thûá caãm giaác mïåt moãi chöën rûâng trûa lú mú àûa mònh vaâo möåt giêëc nguã chùèng àúåi chúâ... Töi àaä nguã möåt giêëc daâi nhû vêåy, sau khi tña con chuáng töi àaä lêëy mêåt àêìy vaâo hai thuâng sùæt têy. Caái guâi beá cuãa töi cuäng vûâa chêët vun goån nhûäng baánh saáp trùæng muöët maâ töi àaä tó mêín vùæt thaânh



nhûäng cuåc troân troân nhû trûáng ngöîng. Töi ngöìi tûåa lûng vaâo möåt thên cêy laá rêåm xuâm xoâa, lú lú nhòn nhûäng laân tú nhïån moãng tang rung rung trong aánh nùæng. Trong vùæng lùång mïåt moãi cuãa rûâng àaä xïë sang chiïìu, moåi thûá tiïëng àöång chung quanh töi àïìu nghe nhû khöng roä rïåt, àïìu nhû bõ neán laåi, àuâng àuåc khöng möåt chuát êm vang möåt thûá vùæng lùång mú höì rêët laâ khoá taã.

Töi coân àang chùm chuá lùæng nghe tiïëng quaåt caánh cuãa möåt con ong vaâng maâ khöng thêëy noá àêu, thò böîng nghe tiïëng àöång cú gaâo ruá chuyïín àöång rung trúâi. Ba chiïëc taâu bay cuãa giùåc Phaáp bay vuát qua bïn trïn khu rûâng chuáng töi àang lêëy mêåt. Chuáng bay rêët thêëp, laâ laâ trïn ngoån cêy, khi töi vûâa kõp nghe thò chuáng àaä túái röìi. Ba con "cöìng cöåc" àen sò êëy voâng ra búâ söng, lûúån trúã laåi, àaão mêëy bêån nhû vêåy röìi böîng nhiïn nöëi nhau bay ài mêët. Möåt höìi lêu, laåi nghe tiïëng àöång cú, vaâ tûâ trïn nhûäng choâm mêy thêåt cao, chuáng thònh lònh xuêët hiïån ra, àêm böí xuöëng. Lûãa chúáp chúáp. Suáng liïn thanh naä àaån xuöëng rûâng nghe inh tai chaát oác. Röìi haâng loaåt bom nöí êìm êìm, chuyïín àöång caã möåt vuâng rûâng ban naäy coân lùång phùæc nhû túâ. Àêët dûúái chên töi rung rinh nhû chûåc suåp xuöëng. ò... ò... ò... ò... ò... Ba chiïëc taâu bay phoáng phaáo to tûúáng sún maâu trùæng bay chêåm rò rò thaânh möåt doåc daâi, tröng roä caã hiïåu cúâ ba sùæc dûúái caánh, lûâ lûâ tiïën àïën.

- An úi! Nùçm xuöëng mau. Noá thaã caái gò àen àen xuöëng kia. Noá thaã...

Tña nuöi töi chûa kõp noái dûát cêu, vöåi àêíy töi nùçm gñ xuöëng coã. Töi àaä coá kinh nghiïåm luác coân chaåy taãn cû. Hai khuyãu tay töi chöëng xuöëng àêët àúä böå ngûåc lïn, àêìu cuái gùçm xuöëng trûúác, töi daán saát thên mònh vaâo àêët nhû con thùçn lùçn. Nïëu coá bom nöí gêìn cuäng khoãi bõ döåi tûác ngûåc vò sûác chêën àöång. Phûåt... Phûåt... Phûåt... Tiïëng gò vêåy? Sao khöng nghe tiïëng nöí?

- Chùæc laâ bom leáp, àûâng ngoác àêìu dêåy nghe con! Tña nuöi töi vûâa baão töi nhû vêåy, trong luác töi chûa kõp ngoác

àêìu lïn thò böîng nghe tña nuöi töi heát möåt tiïëng, goåi: “An úi!" Chûa bao giúâ töi nghe öng kïu to nhû vêåy, möåt thûá

tiïëng kïu ruång rúâi, àêìy khuãng khiïëp kinh hoaâng. - Giùåc àöët rûâng, con úi! Tña nuöi töi tay vúá chiïëc noã, tay löi töi nhöím dêåy. Möåt maân

khoái àen cuöìn cuöån dûång lïn trïn daäy rûâng doåc daâi theo söng. Muâi

Àoaân Gioãi 114


dêìu bay túái chöî chuáng töi kheát leåt. Lûãa àoã àaä böëc lïn, vûúåt khoãi nhûäng àêìu cêy traâm cao nhêët ngoaâi phña búâ söng. Tiïëng àöång cú vêîn gaâo ruá khuãng khiïëp trïn àêìu chuáng töi. Chuáng khöng bùæn xuöëng nûäa... Chó nghe tiïëng phûåt... phûåt... Lûãa chaáy khùæp böën phña röìi. Tiïëng sêåy nöí leáp beáp nghe gêìn lùæm. Gioá quaåt húi noáng rûâng rûåc àïën têån chöî chuáng töi.

- Laâm sao khiïng hai thuâng mêåt, tña úi! Töi tiïëc cuãa, kïu lïn. - Chaåy thoaát thên àaä! Tña nuöi töi vêët caái noán àang àöåi trïn àêìu xuöëng, tay chó cêìm

chiïëc noã löi töi chaåy ngûúåc hûúáng gioá, núi ngoån lûãa bùæt àêìu traân àïën chuáng töi...

- Lûãa àêìy úã àoá... Àûâng chaåy vïì phña àoá, tña úi! - Thoaát ra mau. Cöë lïn. May ra thò coân kõp... Tña nuöi töi thúã höín hïín, vûâa chaåy vûâa löi töi. Khoái xöng vaâo

mùæt cay xeâ, khöng múã ra àûúåc. Töi cûá nhùæm mùæt chaåy theo tña nuöi töi, tay töi nùæm baân tay öng chùåt cûáng, khöng daám lúi ra. Höët nhiïn, töi nghe coá nhiïìu tiïëng chên chaåy döìn dêåp trïn àêët, nhû tiïëng giaây khua.

- Tña úi, Têy àuöíi theo sau lûng nhiïìu quaá! - Têy àêu maâ Têy. Cûá chaåy ài! Mùåc cho tña nuöi töi quaát, töi vêîn cûá ngoaái àêìu tröng laåi. Trúâi

úi, khöng phaãi Têy. Trong khoái muâ nhö ra möåt con heo àêìu àaân, cao gêìn bùçng con boâ, löng gaáy dûång ngûúåc, muäi ngûúác lïn thúã phò phò laâm cho hai caái nanh daâi chöî khoáe meáp vûún ra nhû hai lûúäi dao gùm. Röìi vun vuát traân àïën möåt bêìy heo rûâng, con lúán con beá tranh nhau chaåy, söëng lûng nhêëp nhö traân túái nhû möåt laân soáng mûåc. Nai co gioâ phoáng bay qua nhûäng luâm cêy thêëp. Hûúu, chöìn böng lau, caáo meâo... têët caã nhûäng con thuá böën chên trong rûâng àïìu nhùæm mùæt nhùæm muäi tranh nhau chaåy. Thónh thoaãng möåt vaâi con gò khöng biïët cûá chaåy àêm böí vaâo ngûúâi chuáng töi. Chên töi àaåp lïn möåt khuác lûng con vêåt gò trún trún, to nhû bùæp chuöëi. Töi bõ hêët möåt caái maånh, laão àaão chuái túái trûúác. Möåt con trùn gioá uöën lûng trûúân túái, àêìu cêët cao hún ngoån sêåy, ngoùçn ngoeâo lûúát huát vaâo buåi cêy tra um tuâm. Lêu lêu laåi gùåp möåt con rùæn to phoáng ngûúåc hûúáng gioá, chùæn ngang àûúâng chuáng töi. Tña con töi phaãi chaåy



traánh chuáng, cuäng coá luác cûá mùåc kïå, nhaãy bûâa qua, bêët chêëp caã nhûäng caái àêìu phöìng mang deåt àeát àang lùæc lû phun noåc phò phò. Khó, vûúån, nhoå nöìi cuöëng quyát kïu leác cheác trïn cêy. Möåt con vûúån baåc maá böìng con nhaãy xuöëng àêët, cöë chaåy theo vïët chuáng töi.

- An úi! Gùæng chaåy nghe con, Tña nuöi töi khöng ngúát àöång viïn töi. Nhûng hai chên töi cûá

khuyåu xuöëng. Tña nuöi töi löi töi chaåy möåt luác nûäa. Löåi qua hai caái laåch nûúác khaá röång, thò tai töi àaä nghe luâng buâng, mùæt hoa lïn. Trúâi àêët quay cuöìng chung quanh. Töi caãm thêëy mang maáng rùçng luác töi guåc xuöëng möåt búâ coã, tña nuöi töi àaä vûåc töi coäng lïn lûng. Caã ngûúâi töi bõ xöëc lïn xöëc xuöëng dûä túån, röìi töi khöng coân biïët gò nûäa.

Àoaân Gioãi 116


12. CHAÅM TRAÁN VÚÁI HÖÍ

Khi töi tónh dêåy thò thêëy mònh àang nùçm trïn möåt àöëng coã khö, dûúái göëc cêy sung rêåm, laá che kñn trúâi. Gioá thöíi laâm nhûäng caânh sung àong àûa, àïí loåt xuöëng möåt vaâi tia saáng xanh yïëu úát cuãa nhûäng vò sao leo leát. Chim rûâng kïu buöng rúi tûâng tiïëng möåt, tûâ möåt núi xa thùèm naâo. Khöng biïët àöå mêëy giúâ. Nhûng àïm chûâng nhû khuya lùæm. Tña nuöi töi thêëy töi cûåa mònh ngöìi dêåy, öng vöåi vaâng àûa tay ra àúä töi nùçm xuöëng:

- Con àaä khoeã laåi röìi àoá. Cûá nùçm nghó ài con. Àûâng ngöìi dêåy dïî bõ choaáng àêìu lùæm!

- Àêy laâ àêu vêåy tña? - Xa lùæm. Mònh vaâo gêìn túái àêìm lêìy röìi! - Lûãa tùæt chûa tña? - Coân chaáy. Nhûng xa lùæm. Con cûá vûäng buång. Chöî naây, lûãa

khöng chaáy túái àêu. Coân khaát khöng con? - Khaát lùæm, tña úi! - Con àaä uöëng nhiïìu nûúác röìi àêëy! Vò mïåt quaá, con bõ ngêët

àêëy thöi. Chùèng sao àêu. Àïí tña ài lêëy nûúác cho con... - Gêìn hay xa vêåy tña? - Àùçng kia thöi. Con cûá nùçm àêy maâ! Trong aánh töëi lúâ múâ, tña nuöi töi moâ mêîm cúãi chiïëc tuái da beo

bïn lûng ra, àûa vaâo tay töi. Röìi öng àûáng dêåy bûúác söåt soaåt khuêët dêìn trong töëi. Töi ngöìi phùæt lïn, buöåc ngay chiïëc tuái da beo vaâo lûng y nhû tña nuöi töi. Baân tay nùæm chùåt caán dao gùm, töi nhòn thùèng vïì hûúáng öng vûâa ài. Rûâng khuya im ùæng quaá. Tiïëng cön truâng tó tï têån nhûäng chöî möng lung naâo, lêu lêu höët nhiïn nñn bùåt ài möåt luác, caâng laâm cho bêìu khöng khñ vùæng veã trúã nïn im lùång möåt caách àaáng súå. Höìi lêu, böîng nghe coá tiïëng chên giêîm söåt soaåt trïn laá khö. Töi vûâa mûâng, vûâa súå.

- Tña vïì àêëy húã tña?



Töi vuåt hoãi to lïn. - ÚÂ, tña àêy. Coá nûúác röìi àêy, An aå! Tña nuöi töi vûâa àaáp vûâa ài doâ tûâng bûúác àïën chöî töi àûáng.

Hai tay öng bûng möåt chiïëc laá mön àûång àêìy nûúác. Töi kïì miïång vaâo chiïëc laá, uöëng ûâng ûåc möåt húi. Nûúác ngoåt lùæm, chó húi coá chuát võ buân vaâ phaãng phêët muâi coã, nhûng töi uöëng vaâo túái àêu thêëy maát rûúåi túái àoá. Tña nuöi töi nhöìi thuöëc laá vaâo têíu, bêåt lûãa lïn àöët huát mêëy húi daâi. Öng àùåt chiïëc noã lïn àuâi, vûâa ngöìi huát thuöëc vûâa cêìm möåt nhaánh cêy nhoã quú qua quú laåi àuöíi muöîi chung quanh. Töi nùçm xuöëng àöëng coã, chên tay mònh mêíy àau nhûác nhû dêìn. Töi lú mú nhúá laåi trêån chaáy rûâng khuãng khiïëp vûâa qua. Khöng biïët maá nuöi töi, thùçng Coâ vaâ caã con Luöëc nûäa... úã nhaâ coá xaãy ra chuyïån gò nguy hiïím khöng? Àïm nay, tña con chuáng töi coân chûa vïì, chùæc maá nuöi töi vaâ thùçng Coâ úã nhaâ lo lùæm... Töi vûâa chúåp mùæt thiu thiu nguã, böîng nghe tña nuöi töi goåi "An!" möåt tiïëng cöåc löëc, baân tay öng nùæm lêëy tay töi löi phùæt dêåy.

- Treâo lïn cêy sung mau ài, con! - Coåp... húã tña? Töi vuåt tónh hùèn, hoãi ngay. - ÛÂ , mau ài. Nghe tiïëng con chim lïånh röìi! Töi öm cêy sung treâo lïn. Moåi ngaây töi treâo nhanh nhû soác,

nhûng giúâ àêy tay chên cûá trûúåt maäi, khöng baám vaâo thên cêy treâo lïn àûúåc. Tña nuöi töi àûa baân tay lïn àúä goát chên töi, àïí töi lêëy chöî tûåa. Töi treâo bïn trïn, öng treâo bïn dûúái. Gêìn túái möåt chaåc ba, öng rûúán ngûúâi lïn àïí töi àaåp chên vaâo hai vai öng, àu ngûúâi phoác lïn. Töi àaä coá thïí chuyïìn trïn caác nhaánh cêy, lêìn lïn cao möåt mònh àûúåc röìi. Tña nuöi töi ngöìi laåi chöî chaåc ba, tay cêìm noã àûa mùæt quan saát. Chuáng töi vûâa ngöìi yïn chöî trïn cêy thò nghe tiïëng con chim thiïng vùèng túái. Boong... boong... Krooãi...krooãi! Boong... boong... Krooãi...krooãi! Tiïëng con chim lïånh kïu möåt höìi daâi, caã rûâng im bùåt. Töi baám chùåt hai tay vaâo möåt caânh cêy. Tiïëng boong... boong... Krooãi...krooãi... êm vang rêët xa, dûúâng nhû möåt thûá tiïëng ngên vang kim loaåi, möåt thûá tiïëng àöìng tiïëng sùæt xeá tan maân àïm, laâm thûác tónh vaâ kinh hoaâng taåo vêåt. "... Noá bay kïu chöî naâo, coá coåp túái ngay chöî àoá. Noá laâ con chim ma dùæt àûúâng! Nhûäng oan höìn bõ coåp ùn, nhêåp vaâo con chim, àûa àûúâng cho coåp ài tòm bùæt ngûúâi khaác... Coá höìn khaác túái thay thïë thò nhûäng oan höìn kia múái ài àêìu

Àoaân Gioãi 118


thai àûúåc!" Maá nuöi töi àaä baão nhû vêåy. Thùçng Coâ vöën sùén saâng tin ngay moåi thûá chuyïån ma quyã, vêåy maâ khöng hiïíu sao bêån àoá laâ lêìn thûá nhêët töi nghe noá caäi maá nuöi töi:

- Bõa àêëy! Laâm gò coá! Thùçng Coâ cûúâi cûúâi, vïnh mùåt lïn. - Con coåp naâo laåi khöng ùn thõt söëng? Noá ùn nhiïìu thõt quaá,

thõt thöëi mùæc trong chên rùng, laâm coåp ta àau nhûác. Hïî nùçm àêu laâ noá cûá haá hoång cho con chim àoá möí thõt löi ra. Noá laâ con chim bêín, chuyïn ùn thõt thöëi, ùn gioâi boå trong miïång coåp. Con coåp ài àêu, con chim theo àoá nhû con nhöìng con saáo ài theo trêu vêåy, chûá coá gò maâ súå noá!

Maá nuöi töi nöíi giêån ngay: - Neâ, trûáng chùèng khön hún võt àêu. Maây hoåc caái saách naâo àoá

cuãa ai maâ toan daåy khön tao thïë, hûã Coâ? Thùçng Coâ chùèng nhûäng khöng haäi, maâ coân nhe rùng cûúâi hò...

hò... - Chuá Voä Toâng baão con vêåy àoá, maá aå! Maá nuöi töi vung tay laâm möåt cûã chó phaãn àöëi yïëu úát: - ÖËi, thùçng cha àoá thò trúâi cuäng khöng súå. Coåp vêåt hùæn coân

khöng chïët thò hùæn coân súå ai nûäa! Noái cûá ngang nhû cua! Dêìu thïë naâo mùåc loâng, noá cuäng vêîn laâ con chim "baáo hiïåu cuãa Thêìn chïët".

Tiïëng Boong... boong... Krooãi...krooãi... vang döåi trong rûâng khuya coá möåt ma lûåc àaáng súå, khiïën töi nghe möåt luác böîng nöíi gai öëc khùæp ngûúâi. Khi gêìn khi xa, tiïëng chim hònh nhû cûá laãng vaãng trong khu rûâng naây, chùèng chõu bay ài.

- Tña úi, lïn àêy vúái con! Töi goåi kheä thöi, chùèng daám goåi to. - ÛÂ , tña lïn ngay! Tña nuöi töi àeo noã vaâo lûng, treâo lïn chöî töi ngöìi. Öng cúãi

chiïëc khùn bõt àêìu ra, voâng ngang buång töi, buöåc mùæc vaâo nhaánh cêy.

- Thïë cho khoãi ngaä, con aå! - Lûãa coân chaáy dûä quaá, húã tña?



- ÛÂ , coân chaáy nhiïìu... Xa lùæm, aánh lûãa coân bûâng lïn nhiïìu chöî. Coá chöî tröng roä caã ngoån lûãa böëc chaáy trïn àêìu ngoån cêy.

Möåt vuâng chên trúâi rûåc àoã. Xa xa coá nhûäng bêìy chim lûúån voâng trïn cao, kïu lñu rñu. Coá leä chuáng àang ngú ngaác khöng tòm vïì àûúåc núi rûâng xûa töí cuä, nïn cûá lûúån maäi giûäa trúâi kïu bi thiïët àêëy chùng? Bêy giúâ buång àoái cöìn caâo, töi múái tiïëc hai thuâng mêåt vaâ guâi saáp ong non... Àoái cuäng chùèng sao. Chó lo mêët löëi vïì. Töi laåi nhúá túái caái àõa baân coá cêy kim luác naâo cuäng quay quay chó vïì phûúng bùæc. Nhûng àaä coá tña nuöi töi thò coân lo gò chuyïån laåc rûâng! Chaâ, luác naây maâ coá con Luöëc úã àêy thò mònh cuäng khöng àïën nöîi súå lùæm... Töi àang mú mú maâng maâng, böîng giêåt naãy ngûúâi! Khöng coá chiïëc khùn an toaân cuãa tña nuöi töi buöåc töi vaâo caânh cêy, coá leä töi àaä rúi xuöëng àêët. Tiïëng Boong... boong... Krooãi...krooãi! kïu vang döåi ngay saát dûúái chên töi. Tña nuöi töi naåt möåt tiïëng: “Coåp", tiïëng naåt döåi vang rûâng. Con chim vuåt bay mêët. Coá möåt muâi kheát leåt vaâ tiïëng chên söåt soaåt trïn laá úã ngay dûúái göëc cêy. Töi quïn mêët caã àoái, quïn mêët chuyïån laåc rûâng, cûá höìi höåp nhòn vaâo têët caã nhûäng chöî naâo coá boáng töëi àaáng nghi ngúâ. Böîng nhiïn töi nhúá ngay àïën möåt àïm, maá nuöi töi ngöìi àan gioã bïn bïëp lûãa àaä kïí cho chuáng töi nghe möåt cêu chuyïån vïì "ma coåp". "... Àûâng tûúãng khöng coá ma. Mêëy mûúi nùm vïì trûúác, coá vúå chöìng nhaâ thúå rûâng noå dùæt àûáa con trai chöëng thuyïìn vaâo rûâng àöën cuãi. Thuyïìn ài dûúái raåch, con coåp ài theo trïn búâ, trong khi àoá chõ vúå cûá àoâi dûâng thuyïìn laåi cho mònh lïn búâ ài àaåi tiïån. Ngûúâi chöìng vaâ àûáa con haäi quaá, phaãi khua thuâng thiïëc êìm ô, hoâ heát àuöíi coåp chaåy ài. Möåt chöëc sau laåi thêëy noá leäo àeäo ài theo thuyïìn, maâ ngûúâi àaân baâ thò cûá nùçng nùåc àoâi nhaãy lïn búâ. Ngûúâi chöìng phaãi lêëy dêy troái vúå laåi. Khi hoå túái chöî lêëy cuãi, bêëy giúâ ngûúâi chöìng múái thaáo dêy, cúãi troái cho vúå. Vaâ ngûúâi vúå cuäng thöi, khöng thêëy buöìn ài àaåi tiïån nûäa! Caã ba ngûúâi lïn búâ nhùåt cuãi tûâ saáng àïën trûa, chùèng viïåc gò. Tûúãng laâ con coåp ài röìi. Ai ngúâ vaâo luác mùåt trúâi gêìn lùån, con coåp böîng xöì ra cùæn àûát cuöëng hoång ngûúâi àaân baâ. Ngûúâi chöìng vaâ àûáa con vung rûåa xöng vaâo cûúáp thêy, cheám truáng con coåp mêëy nhaát, noá múái chaåy ài. Trúâi töëi àïën núi, maâ bêëy giúâ nûúác triïìu cuäng xuöëng caån saát laåch, khöng àêíy thuyïìn ra àûúåc. "Con coåp naây seä trúã laåi xeá naát thêy vúå ta thöi! Söë vúå ta àaä àûát cuäng àaânh. Leä naâo núä àïí chïët röìi maâ thi thïí chùèng giûä àûúåc veån toaân? " Ngûúâi chöìng nhòn xaác vúå, buöìn rêìu nghô vêåy. Chön thò coåp àïën moác maã. Àïí dûúái thuyïìn têët noá seä nhaãy xuöëng phaá thuyïìn. Anh ta àaânh buöåc thûâng ruát xaác vúå treo lïn cêy mùæm khö giûäa khoaãng àêët tröëng, chúâ mai sang nûúác triïìu lïn, seä àûa

Àoaân Gioãi 120


xaác vúå xuöëng thuyïìn chúã vïì mai taáng. Hai cha con àöët möåt àöëng lûãa to tûúáng dûúái göëc cêy mùæm khö, trûúác khi treâo lïn möåt cêy khaác ngöìi chúâ bònh minh túái. Con coåp cûá quanh quêín kïu "beáo... beáo..." trong nhûäng luâm buåi chung quanh. Vïì khuya, sûúng xuöëng mõt muâ, àöëng lûãa möîi luác luåi dêìn röìi tùæt hùèn.

Trong aánh trùng xanh laånh ngùæt, ngûúâi chöìng thêëy con coåp cûá chaåy voâng quanh göëc mùæm, lêu lêu laåi àûáng dûång hai chên sau lïn nhû ngûúâi, coân hai chên trûúác thò vúái vúái caâo caâo göëc cêy mùæm khö. Möîi lêìn noá àûáng lïn, caái thêy ma treo trïn caânh cêy laåi cûúâi hùæc... hùæc... Tña nuöi töi àang xe gai bïn choäng, nghe thïë beân dûâng laåi "hûâ" möåt tiïëng:

- Baâ kheáo nhaát treã con! Xûa nay, chuyïån coåp theo beán caái thêy noá àaä vöì thò coá. ÛÂ, mang thêy vïì nhaâ röìi noá cuäng theo kïu "beáo... beáo" saát bïn heâ suöët àïm. Coân caái chuyïån thêy ma cûúâi cuäng coá. Nhûng sûå thêåt thò khöng phaãi vêåy!

- Coá maâ laåi khöng phaãi! Vêåy thò öng cûá noái "khöng" coá dïî nghe hún chùng?

Maá nuöi töi hûá möåt tiïëng, ngoá sang phña khaác, khöng muöën nghe lúâi tña nuöi töi giaãi thñch.

- Coá cûúâi... nhûng khöng phaãi caái thêy ma cûúâi. Maâ coá giöëng chim khùæc ùn àïm, thûúâng àaáp trïn cêy khö bùæt tùæc keâ, bùæt thùçn lùçn, hoùåc bùæt chuöåt. Tònh cúâ noá àaáp àuáng trïn caái cêy coá treo xaác ngûúâi. Thêëy coåp chöìm lïn, con chim kïu "khùæc... khùæc... " thò mònh cho laâ thêy ma cûúâi. Noá kïu hïåt nhû tiïëng cûúâi vêåy. Ngûúâi yïëu boáng vña ài rûâng ban àïm, nghe con chim khùæc kïu, coá khi súå vaäi cûát ra quêìn àêëy.

- Thïë taåi sao biïët coá con coåp trïn búâ, maâ ngûúâi àaân baâ cûá àoâi nhaãy lïn nöåp maång cho noá? Khöng phaãi àaä túái "söë" röìi aâ?

Maá nuöi töi vêîn chûa chõu thua, coân vùån laåi. - Luác bêëy giúâ, coá baâ úã àoá aâ? Àoá laâ ngûúâi ta bõa, ngûúâi ta thïm

nhên thïm nhõ cho cêu chuyïån coá veã thêåt, dïî tin... - Öng khöng tin thò mùåc öng. Töi cûá tin! - Baâ cûá tin thò tuây baâ! Nhûng àûâng coá têåp cho con caái noá quen

súå haäi nhûäng chuyïån vö lyá nhû vêåy. Maá nuöi töi lùång leä cuái xuöëng àan gioã, khöng noái gò nûäa. Khöng biïët coá phaãi vò töët nhõn maâ maá nuöi töi khöng caäi nhau vúái tña nuöi töi nûäa hay khöng? Nhûng



cêu chuyïån hêëp dêîn cuãa maá nuöi töi àaä bõ chêëm dûát àöåt ngöåt úã chöî àoá, laâm thùçng Coâ vaâ töi tuy khöng tin nhûng àûáa naâo cuäng ûác... Tña nuöi töi vêîn ngöìi trïn möåt chaåc cêy, tay cêìm chiïëc noã. Töi thêëy sûúng bùæt àêìu thêëm laånh trïn vai aáo.

- Tña úi! - Gò thïë, con? - Noá ngöìi dûúái göëc cêy àoá! - ÛÂ tña thêëy röìi... Àûâng súå, con aå! Trong boáng töëi àen ngoâm phuã kñn möåt vuâng röång dûúái göëc cêy

sung, coá vaâi maãng saáng löî chöî. úã möåt chöî saáng xanh nhúâ, coá möåt caái àuöi coåp vêîy qua vêîy laåi. Con coåp nuáp khuêët àêu trong boáng töëi, chó thêëy coá khuác àuöi cuãa noá thöi.

- Bùæn noá ài, tña! Töi neán gioång run run giuåc tña nuöi töi. - Noá khöng phoáng lïn túái chöî naây àêu. Mùåc kïå noá con aå! Töi böîng nghô àïën chuá Voä Toâng vúái têët caã têëm loâng tròu mïën

vaâ kñnh phuåc vö haån. Trong àêìu oác töi bêy giúâ chó coá hònh aãnh chuá êëy laâ ngûúâi anh huâng xuêët chuáng thöi. Nhêët laâ nöìi thuöëc àen nhaánh söi uåc... uåc... trïn bïëp lûãa àïm qua. Àêìu muäi tïn têím àöåc tûâ nöìi thuöëc àoá àang nùçm chùæc trong tay tña nuöi töi àêy maâ. Töi khöng coân súå con vêåt àang ngöìi rònh chuáng töi ngay dûúái göëc cêy sung kia nhû luác naäy nûäa.

- Chïët cha maây, con coåp! Töi quaát to lïn möåt caách bêët ngúâ. Con coåp giêåt mònh phoáng

soaåt ra têån ngoaâi möåt luâm xa. Bêëy giúâ tröëng ngûåc töi múái bùæt àêìu nöíi lïn, vò khoaái traá cuäng coá, vò mûâng cuäng coá, maâ coá leä vò caái súå chûa tan hïët cuäng coá.

- Sao höìi naäy tña khöng bùæn noá möåt phaát tïn? - Chó coân coá ba phaát thöi, con aå! Rúi mêët mûúâi baãy chiïëc luác

tña coäng con chaåy ài. Coá leä bõ vûúáng caânh cêy, tña khöng hay. - Vaâi höm nûäa mònh vïì laåi xin chuá Voä Toâng, lo gò! - Tña àang lo nghô vïì chuá êëy naäy giúâ àêy. Ngöi lïìu cuãa chuá

chùæc chùæn àaä bõ thiïu huãy röìi... - Thïë taåi sao tña khöng bùæn?

Àoaân Gioãi 122


- Tña àaä noái laâ coân coá ba phaát thöi maâ. Chûa cêìn lùæm thò mònh chûa duâng. Coân àïì phoâng thûá nguy hiïím hún...

- Con gò maâ nguy hiïím hún coåp húã tña? - Thùçng Têy chûá con gò nûäa! Tña nuöi töi chó àaáp goån loãn nhû

vêåy, röìi öng lùång leä thúã daâi.



13. CAÁI CHÏËT CUÃA VOÄ TOÂNG

Ba höm söëng trong rûâng. Ban ngaây haái traái bònh baát tòm mêåt ong ruöìi ùn àúä daå; ban àïm chuáng töi treâo lïn nhûäng cêy to, tòm chaåc ba tûåa lûng thêåt vûäng, buöåc ngûúâi vaâo caânh cêy, nguã àïën saáng. Tña nuöi töi noáng loâng söët ruöåt, cûá àöå nûãa buöíi laåi treâo lïn möåt cêy thêåt cao xem lûãa úã caác khu rûâng àaä chaáy luåi hïët chûa.

- Coá thïí ài lêìn ra hûúáng búâ söng àûúåc röìi àêëy con aå! - Ài löëi naâo bêy giúâ, tña? - Löëi naâo cuäng túái. Nûúác trong rûâng bao giúâ cuäng àöí ra söng.

Cûá men theo bêët cûá con laåch naâo, theo hûúáng nûúác chaãy cuãa noá maâ ài thò túái söng thöi...

Tña con töi dùæt nhau löåi theo nhûäng khe nûúác chaãy, àïën gêìn hïët möåt ngaây höm sau nûäa múái tröng thêëy rùång cêy quen thuöåc lúâ múâ hiïån lïn trong laân húi nûúác, baáo hiïåu doâng söng ïm aã cuãa xûá rûâng U Minh àang tröi qua núi àoá. Chuáng töi giêîm lïn nhûäng lúáp tro daây coân nong noáng, tòm doâ maäi múái ài túái chöî caái lung coân nûúác, núi tña nuöi töi àaä nhêån chiïëc xuöìng höm noå. Chung quanh töi, àen hùæc möåt maâu cêy cöëi àaä thaânh than. Nhûäng con ruâa, con cêìn àûúác boâ qua traãng coã tröën chaåy vaâo nûúác khöng kõp, bõ lûãa àöët chaáy coân trú laåi nhûäng caái mai nhû nöìi àêët uáp löím ngöím trïn tro taân. Möåt khöëi than khöíng löì coân giûä nguyïn hònh göëc cêy, àang êm ó böëc khoái bïn caånh chöî chuáng töi giêëu xuöìng. Luåc bònh, rau maác dûúái lung bõ lûãa taáp chaáy ruåi lúáp laá bïn trïn, phêìn chòm dûúái nûúác thò bõ nûúác noáng luöåc chñn caã. Xaác caá, töm, xaác rùæn trûúng phònh trïn mùåt nûúác phuã àêìy taân tro, böëc lïn möåt muâi thöëi khùæm nhûác caã oác. Töi cúãi truöìng löåi xuöëng lung, vúát lúáp xaác luåc bònh chaáy queo trong chiïëc xuöìng ngêm nûúác, vûát lïn búâ, röìi lùæc xuöìng taát nûúác ra.

- May quaá, nhúâ phoâng nùæng neã be maâ chiïëc xuöìng cuãa tña con mònh khoãi chaáy, tña nhó!

Töi löåi moâ dûúái nûúác tòm nhùåt àuã caã: giêìm, saâo, vaán saåp, khöng mêët moán naâo. Chuáng töi hò huåc chöëng chiïëc xuöìng theo con laåch caån, ài lêìn ra hûúáng búâ söng. Tûâ ngoaâi rùång cêy xa lùæc chöî búâ

Àoaân Gioãi 124


söng, vang lïn möåt traâng tiïëng suáng liïn thanh pêåp... pêåp... vaâ sau àoá coân nghe roä raâng tiïëng suáng trûúâng bùæn loaån xaå möåt höìi lêu.

- Coá thïí... giùåc àaä àöí böå vaâo xaä mònh röìi, con aå! Tña nuöi töi lo lùæng. - Laâm sao bêy giúâ, tña? - Vïì nhaâ xem ra sao, chûá laâm sao caái gò! Chuáng töi laåi lùång leä chöëng xuöìng ài. Hai bïn búâ laåch xaám

ngoeát möåt maâu tro. Ngöi lïìu cuãa chuá Voä Toâng lêëp mêët trong lúáp than maâu tro, nïëu khöng coá nhûäng khuác cêy traâm xïëp lïn nhau laâm bêåc thang coân chòm úã meá nûúác thò töi khöng thïí naâo nhêån ra dêëu vïët cuãa ngöi nïìn cuä. Xïë chiïìu höm àoá, chuáng töi múái ra àïën búâ söng. Khu rûâng bïn taã ngaån vêîn coân àûáng xanh rúân, soi boáng nhûäng cêy traâm baåc thïëch trïn doâng nûúác lúâ àúâ. Töi nhaãy xuöëng söng tùæm qua loa röìi treâo lïn xuöìng mùåc quêìn aáo. Tña nuöi töi khöng giuåc töi möåt tiïëng naâo caã, cuäng khöng lêëy thuöëc laá ra huát. Öng ngöìi ïm ro, mùæt àùm àùm nhòn xuöëng doâng nûúác. Phuát yïn lùång trêìm mùåc bêët ngúâ cuãa öng lêy sang töi tûác khùæc. Mêëy höm nay, noáng loâng söët ruöåt bao nhiïu thò bêy giúâ khi sùæp vïì àïën nhaâ, töi laåi nhû muöën keáo daâi thúâi gian ra, nhû muöën ài chêåm laåi bêëy nhiïu. Khöng biïët coá phaãi àoá laâ baãn nùng heân yïëu cuãa con ngûúâi, trong phuát giêy naâo àoá böîng bêët ngúâ nöíi lïn, khiïën mònh truâ trûâ, nhû súå phaãi súám chûáng kiïën quang caãnh àau loâng coá thïí xaãy ra cho nhûäng ngûúâi thên yïu nhêët cuãa mònh chùng? Möåt luác sau, khöng ai baão ai, tña con chuáng töi möîi ngûúâi cêìm lêëy cêy giêìm cuãa mònh búi àûa chiïëc xuöìng qua söng. Mùåt söng vùæng ngùæt. Doâng söng nhû thêîm laåi vaâ röång thïm ra. Möåt thûá khöng khñ lùång leä chïët choác, rúân rúån truâm lïn mùåt nûúác. Àaä tröng thêëy möåt àaám ngûúâi laáo nhaáo bïn kia búâ söng, dûúái aánh mùåt trúâi taâ. Chuáng töi quaåt maånh tay giêìm, àûa xuöìng reä nûúác lao nhanh vïì hûúáng êëy. Tûâ búâ phña àoá, möåt chiïëc tam baãn hai cheâo àang cheâo ra, ngûúåc lïn doâng nûúác; khi nhêån ra chuáng töi, ngûúâi àaân öng àûáng cheâo sau laái beân vung tay la lïn:

- Baác Hai àoá haã? Baác úi, giùåc bùæn chïët Voä Toâng röìi! Vûâa àem àûúåc xaác vïì luác naäy...

Tña nuöi töi kïu "Trúâi!" möåt tiïëng. Öng àûáng nhöím lïn laái xuöìng hoãi bùçng gioång run run:

- Vêåy chuá coá gùåp... baâ nhaâ töi vaâ thùçng Coâ úã àêu khöng?



- Bònh yïn. Bònh yïn caã. Töi vûâa gùåp baác gaái ban trûa àêy. Töåi nghiïåp, baác khoác sûng caã mùæt. Cûá lo trêån chaáy rûâng...

Tña nuöi töi thúã phaâo möåt tiïëng. Bêëy giúâ, töi múái khua giêìm hoãi to:

- Giùåc úã trïn taâu bay bùæn xuöëng húã chuá? Ngûúâi àaân öng àang cheâo chiïëc tam baãn tröë mùæt nhòn qua

xuöìng chuáng töi möåt luác röìi múái noái: - Khöng hay biïët gò caã aâ? Giùåc vaâo àoáng böët taåi Cêy gûâa röìi! - Chuá ài àêu àoá? Tña nuöi töi, hoãi. - Ài nhùæc haâng cho Voä Toâng àêy. Baác lïn vuöët mùæt öng êëy thûã

coi... Töåi nghiïåp, chïët röìi maâ cùåp mùæt vêîn khöng chõu nhùæm laåi... Laát nûäa, töi seä quay vïì ngay thöi.

- Nhanh tay lïn, con! Tña nuöi töi giuåc. Töi coá caãm giaác nhû tûå chiïëc xuöìng àang

lao nhanh vaâo búâ, chûá khöng phaãi do mònh àang döëc lûåc búi ài. Töi chûa kõp buöåc xuöìng vaâo möåt göëc cêy thò tña nuöi töi àaä nhaãy phoác lïn, chaåy àïën chöî àaám ngûúâi xuám xñt àûáng voâng quanh trïn möåt baäi coã. Khi töi lïn túái núi, laách qua mêëy ngûúâi àûáng bïn ngoaâi, chen àûúåc vaâo trong thò thêëy tña nuöi töi àang quyâ xuöëng bïn caái thêy àùæp bùçng mêëy taâu laá chuöëi. Hai baân chên ngûúâi chïët loá ra ngoaâi meá laá; vïët buân àoáng trïn mêëy àêìu ngoán chên haäy coân ûún ûúát. Laäo Ba Nguâ mùåt àùm chiïu, àûáng phña sau àêìu ngûúâi chïët coá cùæm mêëy neán hûúng chaáy. Thêëy töi, laäo hêët haâm möåt caái, dûúâng nhû ra yá hoãi:

“Maây cuäng úã àêy aâ?" röìi laäo laåi àûáng lùång yïn trúã vïì vúái caái daáng thiïíu naäo vaâ böå mùåt rêìu rô ñt thêëy coá úã laäo xûa nay. Tña nuöi töi run run àûa baân tay to lúán àêîm àêìy möì höi ra cêìm möåt taâu laá chuöëi nhêëc lïn. Àöi mùæt chuá Voä Toâng vêîn múã trûâng trûâng nhû luác coân söëng, ngöìi bïn nöìi thuöëc úã giûäa lïìu möåt àïm khuya. Böå ngûåc to lúán bõ àaån bùæn thuãng nùm saáu löî, maáu àoång àen sò trïn nhûäng vïët thûúng caâng laâm nöíi bêåt lïn baãy chûä:

“Ninh thoå tûã, bêët ninh thoå nhuåc" bùçng quöëc ngûä xêm möåt caách nùæn noát theo löëi cöí tûå, giûäa hònh möåt quaã tim coá con röìng cuöån khuác bao quanh. Con ngûúâi bõ aáp bûác êëy, luác söëng àaä ûúän

Àoaân Gioãi 126


ngûåc mònh ra cho anh em baån tuâ cuâng khöí thñch vaâo da thõt nhûäng neát chûä xanh leâ àïí nïu möåt phûúng chêm söëng:

“Thaâ chõu chïët, quyïët khöng chõu nhuåc", giúâ àêy àaä nùçm xuöi tay trïn baäi coã, nhûng àöi mùæt haäy coân chûa chõu kheáp laåi. Tña nuöi töi nhòn vaâo mùåt caái xaác, khêën to, nhû cöë goåi höìn ngûúâi chïët vïì chûáng kiïën lúâi mònh:

- Voä Toâng úi! Vong höìn chuá söëng khön thaác thiïng, cho töi vuöët mùæt chuá nhùæm laåi ài. Àûâng àïí baâ con thêëy thïm àau loâng. Baân tay tña nuöi töi tûâ tûâ àùåt lïn àöi mùæt daåi àúâ. Chung quanh im phùng phùæc. Tña nuöi töi àïí yïn baân tay nhû vêåy khaá lêu, vaâ khi öng tûâ tûâ vuöët mñ mùæt xuöëng thò àöi mùæt cuãa ngûúâi chïët vûâa röìi múã trûâng trûâng quaã nhiïn àaä kheáp laåi. Moåi ngûúâi "öì" lïn möåt tiïëng, vaâ bêëy giúâ tiïëng thò thaâo múái bùæt àêìu nöíi lïn. Töi ngaåc nhiïn quaá àöîi. Khöng hiïíu sao nhûäng lúâi khêën vûâa röìi laåi coá thïí "ûáng nghiïåm" laå luâng nhû vêåy àûúåc. Laäo Ba Nguâ àûa tay quïåt möåt gioåt nûúác mùæt, cuái xuöëng àùæp taâu laá chuöëi lïn mùåt caái xaác.

Theo lúâi nhûäng ngûúâi chung quanh thò laäo laâ ngûúâi àöåc nhêët chûáng kiïën caái chïët anh duäng cuãa Voä Toâng. Sau khi chiïëc ca-nö àõch chaåy qua, coân chûa khuêët laái, laäo àaä lùån ngay xuöëng söng vúát xaác Voä Toâng lïn, vaâ mùåc cho maáu me coân àêìm àòa roã xuöëng ûúát caã ngûúâi, laäo cûá thïë vaác ài möåt quaäng múái gùåp xuöìng goåi chúã vïì àêy. Coân nhû sûå thïí àaä diïîn ra nhû thïë naâo thò khöng nghe ai noái. Dûúâng nhû moåi ngûúâi àïìu biïët caã röìi. Chó coá tña con chuáng töi múái àïën laâ coân chûa roä. Ngûúâi àaân öng cheâo chiïëc tam baãn trïn söng luác naäy àaä quay vïì, chúã theo möåt caái "hoâm". Trïn tam baãn coân thêëy coá öng chuã nhiïåm thön böå Viïåt Minh vai àeo khêíu suáng hai noâng, vaâ möåt anh thanh niïn mùåc quêìn àuâi, cúãi trêìn, daáng chûâng laâ ngûúâi theo phuå giuáp viïåc khiïng vaác. Huyïåt maã àaä àaâo xong gêìn ngay àêëy. Cuöåc nhêåp quan cuäng hïët sûác giaãn àún vaâ nhanh choáng. Ngûúâi ta àùåt xaác vaâo quan taâi, vaâ moåi ngûúâi chung quanh àûáng cuái àêìu vônh biïåt ngûúâi anh huâng cuãa xaä lêìn cuöëi, trûúác khi àoáng nùæp aáo quan. Khöng möåt tiïëng khoác. Khöng möåt baâi àiïëu vùn nhoã, hoùåc möåt ngûúâi naâo àoá àûáng ra noái mêëy lúâi vïì caái chïët anh duäng cuãa ngûúâi coân nùçm àêy. Àoá laâ àiïìu laâm cho töi xöën xang, bûát rûát khöng chõu nöíi. Trïn nhûäng gûúng mùåt saåm àen daäi dêìu nùæng gioá cuãa hoå, töi khöng tòm ra möåt neát naâo laâ biïíu hiïån cuãa bi thûúng. Cho duâ laâ daáng veã bïì ngoaâi, möåt sûå bi luåy thöng thûúâng bao giúâ maâ chaã cêìn coá úã möåt àaám àûa ma? Trïn nhûäng gûúng mùåt bêët àöång dûúâng nhû



chaåm bùçng àaá kia, chó coá nhûäng cùåp mùæt laâ choái ngúâi, khiïën töi khöng daám nhòn thùèng vaâo hoå.

Khi quan taâi àaä àùåt xuöëng, öng chuã nhiïåm thön böå Viïåt Minh laâ ngûúâi neám hoân àêët xuöëng àêìu tiïn, röìi bûúác ra ngoaâi nhûúâng chöî cho ngûúâi khaác. Möîi ngûúâi cêìm möåt hoân àêët bûúác àïën boã vaâo huyïåt maã. Trong luác ai nêëy àang loay hoay lo lêëp huyïåt, böîng nghe "àoaâng... àoaâng..." hai tiïëng nöí bïn tai. Öng chuã nhiïåm thön böå Viïåt Minh àaä bêët thêìn bùæn lïn hai phaát suáng chaâo khöng dûå àõnh trûúác. Möåt tay öng cêìm khêíu "ca-lñp àui" hai noâng böëc khoái xanh, möåt tay giú lïn trûúác huyïåt, böå ria àen nhaánh rung rung:

- Chuá Voä Toâng! Àöìng baâo seä traã thuâ cho chuá! Têët caã nhûäng caánh tay nhúáp nhaáp buân àêët cuãa ngûúâi àûáng

chung quanh huyïåt maã cuâng giú thùèng lïn trúâi. Hoå gaâo lïn nhû tiïëng suáng vûâa nöí bêët thònh lònh:

“Traã thuâ!" Höìi êm tûâ trong rûâng xanh voång laåi hai tiïëng: “Traã thuâ" êm vang trïn mùåt söng chiïìu àoã rûåc möåt maâu maáu.

Bêìu khöng khñ nhiïîm àùåc muâi thúm nöìng cuãa khoái thuöëc suáng nhû rung lïn, vaâ sûå im lùång laåi trúã vïì xêm chiïëm àêìu oác töi, möåt chuá hoåc sinh beá nhoã vöën úã thaânh phöë, chûa tûâng bao giúâ tröng thêëy möåt cuöåc töëng taáng traân àêìy phêîn nöå nhû vêåy. Nhûäng ngûúâi coân nêën naá sau cuâng bïn ngöi möå múái àùæp xong laâ laäo Ba Nguâ, tña nuöi töi vaâ töi. Khi thêëy laäo nhêån lúâi múâi "vïì úã chúi vaâi bûäa" cuãa tña nuöi töi maâ khöng möåt lúâi tûâ chöëi, töi lêåp tûác thêëy caái tñnh khöng khaách saáo cuãa laäo thêåt laâ àaáng yïu biïët chûâng naâo. Vaâo khoaãng hún baãy giúâ töëi höm êëy thò chuáng töi vïì àïën nhaâ. Töi khöng chuá yá túái sûå mûâng rúä cuãa maá nuöi töi vaâ thùçng Coâ. Caã nhûäng cêu hoãi àêìy êu yïëm vaâ lo lùæng cuãa baâ, töi cuäng chó nghe coá möåt bïn tai vaâ traã lúâi qua loa cho xong vïì trêån chaáy rûâng. Töi àang noáng loâng söët ruöåt, muöën nghe laäo Ba Nguâ kïí laåi caái chïët cuãa "ngûúâi àaân öng cö àöåc giûäa rûâng" maâ laäo laâ ngûúâi àöåc nhêët àûúåc chûáng kiïën. Thïë maâ laäo laåi ngöìi uöëng traâ nhêm nhi vúái tña nuöi töi, vaâ noái nhûäng cêu chuyïån con caâ con kï gò úã àêu àêu. Sûå hy sinh anh duäng cuãa Voä Toâng coá laâm cho maá nuöi töi buöìn thûúng giêy laát, nhûng dêìu sao caái viïåc chöìng con vûâa thoaát chïët trong trêån chaáy rûâng vïì túái nhaâ, vaâ sûå coá mùåt cuãa möåt öng khaách vöën laâ chöî coá àöi chuát quen biïët trûúác vúái chöìng mònh -maâ têët caã àïìu chûa ùn uöëng gò -khiïën baâ bêën lïn trong cöng viïåc lo cúm nûúác àaäi khaách möåt caách vui veã.

Àoaân Gioãi 128


Nghe maá nuöi töi baão thùçng Coâ búi xuöìng sang xoám bïn mua thïm rûúåu, vaâ tiïëng võt bõ cùæt tiïët kïu caåp... caåp... sau bïëp, töi caâng yïn trñ ngöìi hoáng chuyïån bïn tña nuöi töi. Töi giaânh cho mònh caái quyïìn àûúåc nghó ngúi sau mêëy ngaây vêët vaã, vaâ tûå thêëy mònh nhû möåt ngûúâi con trai lúán, coá thïí àûúâng hoaâng cuâng öng böë ngöìi tiïëp chuyïån vúái khaách vêåy.

- Chuáng noá bùæt àûúåc töi trong luác töi coá húi quaá cheán, anh Hai aå!

Laäo Ba Nguâ e heâm mêëy tiïëng, cûúâi cûúâi nhòn böë nuöi töi. Coá bao giúâ laäo nhêån laâ laäo say àêu!

- Chùèng laâ töi àûa vúå con taãn cû àïën úã nhúâ nhaâ möåt ngûúâi baâ con úã Kim Quy Àaá Baåc, vûâa quaá giang xuöìng vïì àïën xaä naây thò gùåp giùåc àöí böå vaâo. Caái thùçng chuã xuöìng chïët tiïåt, noá múái cuâng uöëng rûúåu vúái mònh, thïë maâ luác nguy biïën, noá àaåp xuöìng nhaãy lïn búâ chaåy thaáo maång, boã mònh nùçm trú nhû con lúån quay cho giùåc xaách ài múái ûác chûá! Chuáng noá dùæt töi vïì túái möåt ngöi miïëu khaá lúán...

- Ngöi miïëu chöî cêy gûâa, gêìn ngaä ba söng? Tña nuöi töi gêåt guâ vûâa nhû hoãi laåi vûâa nhû kïët thuác cho xong

cêu ngùæc ngûá cuãa öng khaách lïì mïì. - Phaãi röìi. Àuáng laâ chöî àoá! Chaâ chaâ, noá àaä bùæt nhiïìu ngûúâi úã

àoá röìi. Àang àùæp phoâng tuyïën àoáng böët maâ! Chuáng noá vûát cho töi möåt caái xeãng röìi ra lïånh cho töi àaâo àêët. Coá möåt thùçng mùåt gaâ maái, khom lûng xuác àêët, baão kheä töi:

- Laâm cêín thêån nghe öng nöåi! Noá vûâa múái àaánh mêëy ngûúâi suyát chïët àoá! Luác bêëy giúâ, töi coá say àêu! Nhûng khöng biïët tay chên xïåu xaåo cêìm xeãng guåc túái guåc lui thïë naâo, maâ möåt thùçng Viïåt gian cêìm roi gên boâ vêîy vêîy töi laåi. "Chaâ. Maây muöën thûã têëm da boâ trïn lûng laäo aâ? Thöi thöi. Caái troâ naây àöëi vúái laäo chùèng ra muâi gò àêu!" Töi nghô nhû vêåy vaâ sùén saâng chõu cho noá quêåt möåt trêån. Thùçng Viïåt gian luân tõt ngûúác lïn nhòn böå mùåt vïnh vaáo cuãa töi, noá hoãi:

- ÚÃ xaä naâo? - ÚÃ àêu... Coân úã àêu nûäa... úã ngay àêy thöi! Töi àaáp liïìu maång nhû vêåy. Tûúãng noá nïån töi röìi chûá! Nhûng

maâ khöng. Chùèng nhûäng khöng àöång àïën caái löng chên cuãa töi, maâ



noá coân toeát möìm ra cûúâi, moác thuöëc laá cho töi huát. Laåi àaánh diïm cho töi chêm lûãa cêín thêån!

- Söë cuãa öng túái röìi, biïët chûa? Noá noái nhû quaát, böå noá tûúãng töi àiïëc hay sao êëy! aâ, hoáa ra noá

coân àuâa chúi, noá coân cho mònh möåt àiïëu thuöëc trûúác khi àem bùæn mònh àêy. Noái coá hai bïn vai laâm chûáng, thûåc tònh thò töi coá húi úán xûúng söëng, ruâng mònh möåt caái, nhûng töi khöng súå noá. "Bùæn laäo aâ? Àûúåc. Cûá huát cho hïët àaä. Thong thaã àaä, vöåi gò. Trûúác khi ngûúâi ta vônh biïåt coäi àúâi àïí khöng bao giúâ trúã laåi gùåp mùåt vúå con, baån beâ nûäa, thò viïåc gò maâ phaãi vöåi!" Töi nghô vêåy. Thùçng Viïåt gian àûáng cheáo chên, mùåt nhû hai ngoán tay cheáo, nheo mùæt nhòn töi huát hïët àiïëu thuöëc möåt caách kiïn nhêîn, àêìy soi moái. Caái lûng guâ guâ cuãa noá caâng khom túái trûúác, giöëng nhû con meâo rònh chuöåt. Khöng biïët noá phuåc töi hay àang ruãa töi.

- A-lï! Ài! Noá quaát. Chùæc meãm noá bùæn mònh röìi! Töi sùæp sùén mêëy cêu

khêíu hiïåu àïí hö trûúác khi chïët cho àuáng tû thïë möåt ngûúâi chiïën sô. Ha... ha... Möîi thûúác àêët laâ möåt chiïën haâo, möîi ngûúâi dên laâ möåt chiïën sô maâ! Chùæc noá àem bùæn mònh úã ngoaâi meá söng kia. Hoáa ra noá dùæt töi vaâo miïëu, àïën trûúác chöî thùçng Têy àang ngöìi uöëng rûúåu trïn möåt caái baân thúâ múái cûúáp àêu vïì. Thùçng Viïåt gian xò xöì noái gò möåt luác vúái thùçng Têy. Röìi thùçng Têy thên haânh roát möåt cöëc rûúåu àûa têån tay töi, ra hiïåu baão töi uöëng. Meå kiïëp, rûúåu gò maâ nhaåt thïëch!

- Söë öng àûa túái... chöî coá baåc xaâi. Laåi coá rûúåu uöëng thaã cûãa röìi àêëy, öng nöåi aå!

Thùçng Viïåt gian àêåp àêåp kheä caái roi vaâo lûng töi, noái gioång mún trúán. Röìi chuáng noá döî töi laâm chó àiïím! Maã meå noá, luác naäy nghô noá sùæp àem bùæn mònh, töi khöng nao nuáng. Sao giúâ nghe chuáng noá noái thïë, töi laåi phaát nöíi gai öëc àêìy mònh? Töi tñnh laåi ngay tûác khùæc. Trúâi úi, bêy giúâ töi múái biïët nhûäng thùçng rûúåu cheâ be beát, nhûäng thùçng traác taáng truåy laåc, giùåc coi nhû laâ dên "böì bõch" cuãa noá àêëy! Thùçng Viïåt gian traãi möåt têëm baãn àöì ra baân, hoãi töi: àêy laâ con kïnh gò gò, con raåch gò gò, xoám naây laâ nhaâ ai, nhaâ ai... Cha chaã, mònh àaä lúä noái mònh laâ dên xaä naây, maâ baão khöng biïët thò noá àaánh tan xaác. Töi cûá gêåt bûâa, chûá naâo coá biïët trúâi trùng gò àêu! Noá àûa cho töi möåt caái giêëy xanh xanh, baão töi quêën laåi nhû caái àêìu àuäa nheát vaâo lûng quêìn, hïî coá bõ Têy naâo khaác bùæt thò

Àoaân Gioãi 130


cûá moác àûa ra. Baão gò töi cuäng gêåt. Noá roát thïm cho töi cöëc rûúåu nûäa, vaâ nheát vaâo tuái töi möåt trùm àöìng baåc, dùån rùçng:

“Hïî thêëy coá Viïåt Minh, coá du kñch úã àêu thò lêåp tûác vïì baáo ngay cho quan lúán biïët. Seä hêåu thûúãng. Nhúá chûa?" Töi gêåt gêåt... Ra khoãi miïëu chûâng trùm thûúác, töi vaåch quêìn àaái möåt baäi röìi chuöìn möåt maåch khöng quay mùåt laåi. Chó súå noá theo goåi laåi chuåp hònh thò súám vïì chêìu öng vaãi. Töi moác caái giêëy xanh xanh ra cêìm tay, àõnh hïî gùåp ngûúâi naâo àùçng mònh thò lêåp tûác trònh ra. Löåi hïët xoám naây qua xoám khaác maâ chùèng gùåp ma naâo. Töi cêìm caái giêëy trïn tay nhû cêìm cuåc lûãa. Nhûäng muöën xeá naát, vûát ài. Ruãi bõ thanh niïn tûå vïå bùæt trûúác khi mònh àûa ra cho hoå, thò chïët oan hún möåt ngaân baâ Thõ Kñnh! Trúâi xui àêët khiïën, may sao laåi gùåp àuáng öng chuã nhiïåm thön böå cuâng ài vúái Voä Toâng. Voä Toâng töi cuäng quen, coân öng chuã nhiïåm thò höìi àûa öng Huyânh Têën xuöëng Thúái Bònh, töi cuäng coá gùåp öíng. Töi beân chòa caái giêëy ra vaâ kïí lïí hïët moåi nöîi cho hoå nghe, laåi àûa caã möåt trùm àöìng baåc ra cho öng chuã nhiïåm boã vaâo quyä uãng höå khaáng chiïën. Öng chuã nhiïåm coá khen töi laâ mûu trñ, trung thaânh, nhûng cuäng chï töi laâ... nhû vêåy coi khöng àûúåc! Nhûng bêy giúâ sûå tònh àaä lúä röìi, öng baão töi cûá giûä caái giêëy xanh xanh êëy, cûá ra vö böët nhû thûúâng, coá tin tûác gò thò baáo cho anh em biïët. Töi noái:

“Laåy öng! Öng coá bùæn thò bùæn, chûá töi khöng trúã vö àoá nûäa àêu. Dûát khoaát laâ khöng trúã vö!" Coân Voä Toâng thò chó àûáng nghe, chûá khöng noái nùng gò. Nhûng töi súå chuá êëy hún öng chuã nhiïåm thön böå múái laå chûá! Chaâ, mêëy caái chûä "Ninh thoå tûã, bêët ninh thoå nhuåc" xêm trïn ngûåc chuá, cûá nhû laâ chûãi cha töi khöng bùçng! Àûúåc caái öng chuã nhiïåm khöng rêìy lêu. Noái sú chuát vêåy, àuã hiïíu thò thöi. "Àaánh uáp vaâo miïëu thò mònh khöng àaánh nöíi. Lñnh àùçng mònh ruát xuöëng Nùm Cùn tûâ taám hoaánh naâo röìi...

Chuáng noá nhû möåt luöìng dõch, bêy giúâ mònh sûác yïëu phaãi taåm thúâi laánh ra, röìi sau seä boåc sau lûng chúi du kñch vúái chuáng noá..." Àoá, àaåi khaái ba ngûúâi chuáng töi baân nhau nhû vêåy. Theo yá öng chuã nhiïåm thò nïn rònh mêëy thùçng lñnh ài àöën cêy maâ bùæn tóa, cûúáp suáng trûúác. Coá suáng múái laâm ùn àûúåc. Nghe coá lyá lùæm. Coân theo yá Voä Toâng thò phaãi "khûã" caái thùçng Viïåt gian àaä thuöåc raânh nhûäng àêët xûá rûâng naây trûúác. Giïët thùçng àoá, thò boån giùåc co laåi trong àöìn thöi. Nghe cuäng coá lyá lùæm. Hai ngûúâi cûá caäi nhau. Sau cuâng öng chuã nhiïåm baão töi "biïíu quyïët". Töi hoãi:

“Biïíu quyïët laâ caái gò? " öng noái:



“Theo yá kiïën ai thò giú tay lïn. Bïn naâo àöng thò laâm theo yá kiïën àoá!" Hai öng àïìu giú tay cuãa mònh lïn. Bêy giúâ túái phiïn töi. Hïî töi ài theo ai thò ngûúâi àoá thùæng. Chaâ, chûa bao giúâ töi thêëy mònh quan troång vaâ oai nhû vêåy. Nhûng mònh theo ngûúâi naây thò mïëch buång ngûúâi kia, thêåt khoá quaá! Töi beân giú caã hai tay lïn, möîi tay ngaã vïì möåt phña. Öng chuã nhiïåm lùn boâ ra cûúâi. Töi cuäng cûúâi. Chó coá chuá Voä Toâng laâ khöng cûúâi. Ba ngûúâi chuáng töi dùæt nhau ài phuåc kñch úã búâ söng. Phúi nùæng suöët hai ngaây maâ khöng thêëy thùçng lñnh naâo moâ túái. Ca-nö noá cûá chaåy phònh... phònh... úã khuác söng trïn kia ngaä ba. Coá leä vò chuáng töi phuåc kñch chöî xa quaá... Ngaây höm sau nûäa, öng chuã nhiïåm bêån ài mûúån thïm tay suáng cuãa xaä bïn, chó coân coá töi vaâ Voä Toâng.

Laäo Ba Nguâ kïí túái àêy beân dûâng laåi, quêën thuöëc laá chêm vaâo rñt mêëy húi daâi. Laäo cuái mùåt xuöëng möåt luác; khi laäo ngêíng lïn, hai gioåt nûúác mùæt long lanh hai bïn khoáe mùæt tûâ tûâ chaãy daâi xuöëng maá, àoång laåi úã choâm ria. Laäo cuäng khöng àûa tay lïn chuâi. Laäo laåi tiïëp tuåc kïí, gioång húi thêëp xuöëng:

- Voä Toâng dùæt töi löåi rûâng, lïn chùån àêìu ca-nö úã khuác söng trïn ngaä ba. Chöî khuác söng ngoùæt coá cêy gûâa gie nhaánh ra söng àêëy!

- Núi àoá tröëng traãi quaá! Tña nuöi töi chêåc lûúäi thúã daâi. - ÛÂ , hai bïn búâ khöng coá luâm buåi cêy cöëi gò... Nhûng Voä Toâng cûúng quyïët "phuåc" chöî àoá. Chuá baão töi laâ

thïë naâo cuäng laâm ùn àûúåc. Boån giùåc seä khöng ngúâ. Chuá mang noã, treâo lïn ngöìi trïn nhaánh gûâa gie ra söng, nuáp trong mêëy àaám têìm gúãi. Töi thò nùçm trong búâ, vaåch coã chui xuöëng nhû con ruâa, chó loá àêìu lïn quan saát thöi. Quaá trûa maâ khöng thêëy ca-nö noá chaåy qua. Hai höm trûúác noá àïìu ra buöíi saáng. Töi àaä toan goåi Voä Toâng vïì thò chúåt nghe tiïëng ca-nö nöí maáy phònh phònh. Chûa taân nûãa àiïëu thuöëc, noá àaä túái. Maâ khöng phaãi tûâ àùçng miïëu túái. Àïm qua noá ài àêu, bêy giúâ múái trúã vïì àêy! Voä Toâng lêåp tûác xoay ngûúâi laåi. Töi chó thêëy rung rung möåt coång laá, vaâ úã àêìu coång laá loá ra möåt muäi tïn têím thuöëc àöåc àen sò. Töi àaä tröng roä mùåt tûâng thùçng trïn ca-nö. Möåt tiïíu àöåi caã thaãy. Taám thùçng Phaáp, ba thùçng nguåy. Chuáng noá àïìu cúãi trêìn, da phúi nùæng àoã nhû cua luöåc, thùçng naâo cuäng àöåi möåt caái noán vaãi röång vaânh maâu cûát ngûåa. Thùçng Viïåt gian luân tõt

Àoaân Gioãi 132


ngöìi úã muäi ca-nö, muä vaãi boâ tuåt xuöëng caái lûng guâ guâ tröng thêåt àaáng gheát. Töi kïu vûâa àuã cho chuá nghe:

- Caái thùçng luân àêìu trêìn àêëy! Noá àêëy! - ÚÂ!... Chuá chó "úâ" coá möåt tiïëng. Thùçng nguåy thuã cêy trung liïn àêìu baåch ghïëch noâng suáng

lïn àuâi, ngöìi chöî be moác thuöëc ra àöët huát. Àuáng laâ úã chöî naây tröëng traãi, noá khöng àïì phoâng. Vaâ laåi cuäng sùæp vïì túái öí chuáng noá röìi maâ. Chiïëc ca-nö aâo aâo reä nûúác tiïën àïën. Töi chúáp mùæt mêëy caái. Khöng thêëy möåt coång laá rung maâ muäi tïn bay ra tûâ luác naâo àaä cùæm àuáng vaâo giûäa cöí hoång thùçng Viïåt gian nghe caái phûåc. Noá ngaä ngûãa vaâo khoang. Muäi tïn thûá hai bùæn cùæm vaâo vai möåt thùçng Phaáp rêu xöìm. Thùçng giùåc giaâ tûâ tûâ nhöí muäi tïn ra, neám xuöëng söng cûúâi hö höë. Noá àûa baân tay löng laá lïn lau doâng maáu roâng roâng chaãy xuöëng bïn vai; chûa lau saåch, àêìu noá àaä quay quay chuái chuác xuöëng nhû con boâ bõ buáa taå àêåp vaâo giûäa soå. Kïí nghe thò lêu, chûá sûå viïåc diïîn ra nhanh nhû chúáp, anh Hai aå! Ca-nö vêîn chaåy. Àaä chaåy qua khoãi cêy gûâa röìi. Bêëy giúâ, chuáng múái bùæn loaån xaå vaâo hai bïn búâ. Àaån veáo veáo bay qua àêìu töi, coân Voä Toâng thò vêîn ngöìi ngang nhiïn trïn caânh cêy vö sûå. töi chúâ cho noá chaåy xa möåt quaäng thò àûáng lïn goåi Voä Toâng vïì. Ai ngúâ àêu coân möåt chiïëc nûäa àaä phònh... phònh... loá muái ra chöî khuác söng ngoùåt. Möåt thùçng Têy àöåi kï-pi vaâng rûåc, vai àeo ga-löng chúáp chúáp aánh kim tuyïën, ngöìi bïn caånh con àaân baâ mùåc quêìn aáo nhaâ binh àang àûa öëng nhoâm ngùæm túái trûúác. Thùçng naây ñt ra cuäng laâ quan ba! Mêëy höm trûúác khöng thêëy coá mùåt noá trong àaám naây! Choâm têìm gúãi rung rung trïn nhaánh cêy gûâa, röìi trúã laåi im lòm khöng àöång àêåy. Töi höìi höåp quaá. Caách chûâng ba têìm tïn nûäa thò ca-nö noá loåt vaâo voâng phuåc kñch cuãa chuáng töi. Böîng con àaân baâ buöng öëng nhoâm tuåt xuöëng ngûåc, troã vaâo choâm têìm gûãi noái xò xöì gò àoá. Thùçng Têy àöåi kï-pi vúá khêíu tiïíu liïn trïn tay möåt thùçng lñnh ngöìi dûúái khoang, àûa lïn ngùæm. Choâm têìm gúãi àu àûa mêëy caái. Trúâi àêët quyã thêìn úi, Voä Toâng tûâ tûâ loá lïn giûúng cùng caánh noã. Töi muöën theát lïn maâ lûúäi cûá lñu laåi. Bùæn ngay noá möåt phaát tïn, röìi nhaâo xuöëng söng lùån tuöët ài, coá phaãi ïm khöng? Laåi khöng bùæn, coân chúâ gò nûäa húäi trúâi! Thùçng sô quan Phaáp vêîn chûa nöí suáng. Chiïëc ca-nö àaä túái gêìn lùæm röìi. Con muå àaân baâ böîng quaát lïn möåt tiïëng, vöî tay vaâo lûng thùçng Phaáp. Lêåp tûác, töi thêëy caánh tay phaãi cuãa thùçng giùåc rung rung. Tai töi khöng coân nghe tiïëng suáng noá bùæn ra nûäa, chó thêëy laân khoái trùæng nhû súåi chó phuåt phuåt ra tûâ hoång suáng tiïíu liïn. Chuá Voä Toâng tûâ trïn caânh



cêy rúi xuöëng nûúác... Roä raâng laâ thùçng giùåc thoaát chïët vò khoaãng caách giûäa noá vaâ chuá Voä Toâng coân ngoaâi möåt têìm tïn. Noá àaä xuöëng tay trûúác chuá! Bêëy giúâ töi khöng coân biïët súå haäi laâ gò nûäa, cûá nhö àêìu lïn coi chuá Voä Toâng coá mïånh hïå gò khöng. Chiïëc ca-nö chaåy qua xoáa mêët nhûäng vïåt maáu maâ töi chùæc rùçng phaãi àoã caã mùåt nûúác kia...

Anh Hai úi! Anh coá biïët con muå àaân baâ êëy laâ ai khöng? Noá laâ con vúå thùçng Tû Mùæm ngaây trûúác vêîn thûúâng lui túái baán dûâa khö, bñ rúå trïn chúå Chùæc Bùng àêëy!

Baân tay laäo Ba Nguâ àêëm xuöëng mùåt baân möåt caái rêìm, cöëc cheán naãy bêåt lïn. Ngoån àeân chao qua chao laåi, khiïën töi coá caãm giaác nhû böën bûác vaách nhaâ lung lay vò möåt sûác chêën àöång dûä döåi. Töi àûa tay chuåp lïn caái àeân, giûä cho noá khoãi àöí. Baân tay töi chaåm vaâo caái thöng phong raát boãng. Töi böîng nhúá túái baân tay ngoán buáp mùng cuãa con muå àaân baâ àeåp möåt caách dïî súå àaä giuái vaâo tay töi túâ giêëy baåc nùm haâo núi quaán dò Tû Beáo maâ töi àaä tûâ chöëi khöng nhêån. Chñnh baân tay con muå giaán àiïåp êëy àaä vöî vaâo lûng tïn giùåc Phaáp, xuöëng lïånh khai hoãa giïët chïët chuá Voä Toâng! Tña nuöi töi ngöìi lùång ài möåt luác rêët lêu. Cúm canh àaä doån ra baân röìi maâ öng vêîn ngöìi yïn nhû möåt khuác göî. Dûúâng nhû trong àöi mùæt öng àùm àùm nhòn sûäng vaâo ngoån àeân, àang hiïån lïn quaá khûá xa xùm cuãa ngûúâi baån cuâng khöí, giûäa núi cuöëi àêët cuâng trúâi naây. Khi nghe maá nuöi töi giuåc öng múâi khaách ùn cúm, öng múái thong thaã àûáng dêåy. Öng bûúác àïën bïn vaách ruát ba muäi tïn trong chiïëc öëng nûáa ra, àïí nùçm ngang trïn àôa, àùåt lïn baân thúâ. Röìi öng roát möåt cheán rûúåu àùåt bïn caånh àôa tïn thïì, vaâ thùæp nguyïn caã möåt bao hûúng cùæm vaâo baát tro. Tuyïåt nhiïn khöng hïì thêëy coá möåt neát biïën àöíi trïn sùæc mùåt öng. Caã möåt húi thúã maånh cuäng khöng nghe thêëy...

Àoaân Gioãi 134


14. MUÄI TÏN THUÂ

Töåi nghiïåp cho hai öng giaâ, ngaây naâo cuäng dùæt nhau ra ài tûâ trúâi coân múâ àêët, coá khi àïën töëi mõt múái vïì. Maá nuöi töi lo lùæm. Nhûng baâ biïët roä chöìng mònh hún ai caã. Khi öng àaä quyïët möåt sûå gò röìi, thò lúâi khuyïn can vaâ nhûäng gioåt nûúác mùæt cuãa baâ khöng thïí laâm mïìm àûúåc yá chñ cuãa öng. Töët hún hïët laâ nïn im lùång. Sau caái trêån bõ phuåc kñch bêët ngúâ, chïët mêët tïn Viïåt gian àûa àûúâng lúåi haåi vaâ möåt thùçng giùåc Phaáp, boån àõch phaát quang cêy cöëi doåc ngaä ba söng coá hún nghòn thûúác, bùæn chïët ba ngûúâi àaân baâ ài thuyïìn trïn söng giûäa ban ngaây, vaâ yïët baãng taåi ngaä ba rùçng:

“Ai nöåp möåt caái àêìu Viïåt Minh, seä àûúåc lônh thûúãng möåt nghòn àöìng". Àöìng thúâi chuáng cuäng ra sûác mua chuöåc: möîi ngûúâi dên bõ chuáng ruöìng bùæt vïì àöìn àùæp phoâng tuyïën, trûúác khi àûúåc thaã vïì àïìu àûúåc phaát cho ba thûúác vaãi, möåt söë thuöëc kyá ninh vaâ hai bao thuöëc laá "Gö-loa" cuâng möåt caái giêëy "laách-xï paát-xï". Laäo Ba Nguâ úã chúi vúái tña nuöi töi hún möåt thaáng múái tûâ giaä trúã vïì Chùæc Bùng. Khöng biïët coá phaãi laäo buöìn vò cöng lùån löåi cuãa mònh chùèng àem laåi möåt kïët quaã gò, hay búãi con muå "vúå Tû Mùæm" àaä theo thùçng quan ba trúã ra chúå tónh Raåch Giaá -thïë laâ mêët àöëi tûúång chñnh -nïn laäo naãn loâng boã ài chùng? Tña nuöi töi tûâ höm êëy caâng àêm ra ñt noái, chùèng thiïët gò cöng viïåc laâm ùn, cûá boã nhaâ ài luön. Nhiïìu khi caã mêëy ngaây khöng vïì nhaâ.

Coá vïì nhaâ thò laåi thùæp hûúng cùæm lïn baân thúâ, röìi laåi ngöìi uöëng rûúåu khan möåt mònh. Möåt söë ngûúâi úã xung quanh àöìn giùåc àaä luåc tuåc trúã vïì nhaâ cuä. Caã ba böën ngöi quaán caâ-phï, huã tiïëu cuäng vûâa dûång lïn. Tña nuöi töi àaä mêëy lêìn moâ ra túái quaán caâ-phï, lêìn naâo cuäng trúã vïì vúái böå mùåt rêìu rêìu khiïën cho thùçng Coâ vaâ töi khöng daám noái chuyïån to tiïëng. Möåt höm, tña nuöi töi cêìm rûåa ài àöën úã àêu vïì mêëy göëc tre giaâ. Öng vûát tre xuöëng sên, baão thùçng Coâ ài mua rûúåu. Ngûúâi öng thay àöíi hùèn, chên tay nhanh nheån, vui veã hoaåt baát lïn nhû ngaây trûúác. Öng cheã tre, nùæn noát chuöëc tûâng muäi tïn, ban ngaây phúi nùæng, ban àïm hong lûãa. Öng nêng tûâng muäi tïn lïn tay, cên xem coá vûâa sûác nùång vaâ bïì daâi cuãa ba muäi tïn têím



àöåc cuãa öng khöng... Ba höm liïìn, ngaây naâo öng cuäng ngêåm têíu thuöëc laá, cêìm noã, mang tïn, dùæt con Luöëc ài vaâo rûâng.

- Chùèng thêëy bùæt àûúåc con chöìn con caáo gò, maâ ngaây naâo cuäng lùån löåi cho mïåt!

Maá nuöi töi laâu baâu noái nhû vêåy. Tña nuöi töi chó cûúâi. Nuå cûúâi höìn hêåu trïn gûúng mùåt khoaáng àaåt maâ töi thêëy úã öng lêìn àêìu tiïn núi xoám chúå Ngaä Ba Kïnh, laåi trúã vïì vúái öng. Dûát khoaát khöng phaãi tña nuöi töi ài sùn con chöìn con caáo gò àêu. Coá thïí laâ öng ài têåp bùæn noã àêëy thöi! Maâ möåt ngûúâi thöng thaåo nghïì rûâng nghïì biïín nhû öng, thò viïåc sûã duång caánh noã chó nhû möåt troâ chúi, öng cêìn gò phaãi têåp. Vêåy thò tña nuöi töi ài àêu? Laâm gò? yá nghô êëy cûá nung nêëu trong àêìu töi, caâng thöi thuác sûå toâ moâ dêåy lïn trong töi rêët maänh liïåt. Phaãi theo coi öng laâm gò? Thïë laâ töi moâ vaâo rûâng. Theo dêëu chên öng, töi ài tòm khùæp núi nhûng khöng thêëy. Àaä toan vïì, böîng con Luöëc tûâ trong möåt buåi cêy chaåy ra xoùæn lêëy töi. Töi vöåi öm con choá, vuöët ve cho noá àûâng 65 66 suãa. Vaâ con Luöëc dùæt töi chaåy bùng qua möåt khoaãng àêët lêìy, àïën möåt caái baâu röång. Töi gñ moäm con choá xuöëng àêët, nuáp trong möåt buåi sêåy, ngoá ra baâu. Tña nuöi töi cúãi trêìn, àang loay hoay búi trong möåt àaám rïìu. Öng nhùåt luåc bònh, rau maác phuã kñn thên ngûúâi, röìi giûúng noã, chöëng hai khuyãu tay lïn hai khuác beå dûâa nûúác thaã giûäa àaám rïìu, giûä thùng bùçng trïn mùåt nûúác, khöng àöång àêåy. Khi mùåt baâu àaä trúã laåi phùèng lùång, vaâ möåt caái laá luåc bònh cuäng chùèng thêëy coân rung nûäa, thò tûâ trong àaám rïìu nghe vang ra möåt tiïëng taách rêët kheä cuãa caánh noã bêåt dêy.

Chiïëc tïn bay ra, cùæm phêåp vaâo möåt beå dûâa nûúác cùåm úã mêëp meá ven búâ, maâ àaám rïìu khöng maãy may àöång àêåy. Töi khöng àïëm roä, nhûng ûúác chûâng saáu baãy chiïëc tïn àaä bùæn ra cùæm àêìy beå dûâa nûúác, caách mùåt nûúác khoaãng möåt têëc, àïìu tùm tùæp nhû ta cêìm tûâng muäi tïn vaâ ghim vaâo vêåy. Töi haäi quaá. Vûâa haäi vûâa kñnh phuåc. Muöën goåi tña nuöi töi möåt tiïëng, nhûng súå öng mùæng, töi len leán dùæt con choá ài möåt quaäng múái thaã noá ra vaâ lùèng lùång trúã vïì. Töi khöng hïì löå ra chuát gò toã rùçng mònh biïët chuyïån têåp bùæn cuãa öng. Höm sau, tña nuöi töi goåi töi ra sên baão kheä:

- Con ài vúái tña ra böët ài! Töi àoaán rùçng tña nuöi töi dùæt töi ài phuåc kñch bùæn giùåc, öng

àaä goåi töi theo, hùèn laâ öng tin cêåy töi hún thùçng Coâ. Buång mûâng rún, töi noái luön:

Àoaân Gioãi 136


- Tña àûa cho con caái dao gùm! Öng neán cûúâi, vöî vöî lïn àêìu töi: - Ài chúi thöi maâ. Viïåc gò phaãi mang dao. Thêëy töi àûáng ngúá

ra, öng cuái mùåt noái kheä trong tai töi: - Höìi trûúác, con coá biïët mùåt "vúå thùçng Tû Mùæm"... Con ài vúái

tña, coi phaãi àuáng laâ noá khöng? Tûå nhiïn hai chên töi nhaãy dûång lïn möåt caái. Giúâ phuát àúåi

chúâ cuãa tña nuöi töi àaä àïën röìi. Thaão naâo tröng öng khaác hùèn. Töi lêåp tûác hiïíu ngay viïåc chuêín bõ cuãa öng tûâ mêëy höm nay.

- Ài, tña! Con laâm sao quïn mùåt con giaán àiïåp khöën naån êëy àûúåc

Töi phêën khúãi noái nhû vêåy. - Nhûng maâ... noá cuäng nhúá mùåt con àêëy, tña aâ! - Khöng lo. Con thêëy noá maâ noá khöng thêëy con àêu, àûâng súå. Thïë laâ hai tña con chuáng töi búi xuöìng ra ài. Àïën xoám nhaâ

gêìn àöìn, tña nuöi töi giêëu xuöìng vaâo möåt buåi ö rö röìi dùæt töi lïn böå. Chuáng töi àïìu ài tay khöng. Ruãi gùåp möåt thùçng lñnh naâo thò lêëy gò chöëng traã? Töi vûâa ài vûâa lo, mùæt cûá daáo daác ngoá chung quanh. Öng vöî vaâo vai töi möåt caái maånh:

- Ài àûúâng hoaâng, con aå! Laâm nhû mònh laâ dên úã xoám naây vêåy. Àûâng daáo daác... Coá gùåp chuáng noá, àïí tña liïåu lúâi ûáng phoá.

Trúâi chûa töëi. Nhûng con àûúâng trûúác àöìn vùæng tanh. Laác àaác möåt vaâi nhaâ àaä thùæp ngoån àeân kiïím tra treo trûúác cûãa. Chuáng töi ài ngang qua ngöi quaán cuöëi cuâng, röìi taåt xuöëng meá söng, ngöìi àêëy.

- Nïëu coá ai hoãi, con cûá noái laâ chúâ xuöìng quaá giang, nghe chûa?

Öng dùån töi nhû vêåy vaâ ung dung moác thuöëc laá trong tuái ra nhöìi vaâo têíu, bêåt lûãa lïn chêm hñt mêëy húi daâi. Àaä ngöìi rònh maâ coân huát thuöëc! Töi àêm bûåc vúái tña nuöi töi, nhûng khöng daám phaãn àöëi. Tûâ chöî chuáng töi ngöìi caách àöìn giùåc khöng àêìy ba trùm thûúác. Chùæc chùæn laâ boån lñnh gaác trïn choâi àaä thêëy chuáng töi röìi. Coá leä tña nuöi töi cöë yá àöët thuöëc lïn huát, àïí chuáng noá ngúä chuáng töi laâ ngûúâi trong quaán ra ngöìi chúi. Bïn kia búâ söng, cêy cöëi bõ san bùçng mùåt àêët, möåt con meâo chaåy cuäng thêëy roä. Mùåt trúâi sùæp lùån



chiïëu aánh vaâng nhúåt nhaåt lïn mùåt àêët trêìn truåi bïn kia búâ, vaâ höìi quang tûâ mùåt nûúác hùæt lïn tûúâng vöi trùæng bïåch cuãa ngöi àöìn möåt maâu khöng tïn goåi, möåt thûá maâu àùåc biïåt khoá taã nhûng noá gúåi cho ngûúâi ta nghô ngay àïën muâi tanh nhúát caá.

- Quaái, moåi höm giúâ naây noá àaä ra röìi kia maâ! Tña nuöi töi vûâa lêím bêím noái xong, thò öng àaä neán gioång kïu

kheä trong cöí. - Noá àêy röìi. Tûâ trong àöìn, möåt daáng ngûúâi àaân baâ toác phi-dï ûúän eåo ài ra,

vai quaâng chiïëc khùn tùæm biïín xuöëng têån göëi. Tröng roä caã àöi quai deáp trùæng dûúái chên. Con muå ngûãa cöí ra sau, lùæc lùæc múá toác röìi àûa baân tay tuám goån vaâo gaáy trûúác khi truâm chiïëc muä cao su lïn. Thoaåt tröng daáng ài ûúän eåo nhû hònh rùæn lûúån, thêëy baân tay àûa lïn veán toác, töi àaä biïët ngay laâ noá röìi. Baân tay buáp mùng rêët àeåp, khöng thïí nhêìm lêîn. Búãi noá quay lûng vïì phña chuáng töi, laåi phi-dï toác, nïn töi coân phaãi chúâ xem cêín thêån àaä. Àïën khi noá xoay ngûúâi boã chiïëc khùn quaâng xuöëng truå cêìu nûúác, nhòn böå mùåt tröng nghiïng nûãa bïn cuãa noá, thò tim töi àêåp röån lïn:

- Àuáng noá röìi, tña aâ! Suyát nûäa thò töi kïu to lïn. - Xem cho kyä! - Àuáng laâ noá maâ! Con giaán àiïåp phúi nguyïn caái thên hònh löì löå cuãa noá, chó coá

ba muån vaãi che chöî kñn vaâ böå ngûåc. Noá vung tay vung chên khúãi àöång chûâng nûãa phuát röìi gieo mònh xuöëng nûúác.

- Chùæc chùæn laâ noá, hûã con? Tña nuöi töi hoãi laåi cêín thêån. - Chùæc! - Thöi vïì, con! Tña con chuáng töi vûâa àûáng lïn ài mêëy bûúác, thò coá möåt thùçng

nguåy trïn choâi gaác la lïn: - A! Mêëy thùçng naâo trong quaán ra rònh coi baâ lúán tùæm àoá? Coi

chûâng öng lúán bùæn boã meå àa!

Àoaân Gioãi 138


Chuáng töi cûá thaãn nhiïn ài. Ài möåt quaäng thêåt xa, bêëy giúâ töi múái thêëy rúân rúån nghô laåi luác mònh ngöìi úã búâ söng.

- Vïì nhaâ àûâng noái gò cho maá con biïët, nghe khöng! Tña nuöi töi cûá dùån ài dùån laåi, baão töi coá àïën ba böën lêìn chó

möîi cêu êëy. Àïm àoá, caã nhaâ nguã àaä lêu röìi. Töi giêåt mònh thûác dêåy, vêîn coân thêëy tña nuöi töi cêìm caái têíu lùn lùn trong loâng baân tay, bïn göëc cêy traâm trûúác sên. Trûa höm sau, vaâo khoaãng hai giúâ chiïìu, tña nuöi töi àaä xaách noã, mang öëng tïn ra ài, khöng quïn lêëy caái dao gùm trong chiïëc tuái da beo ra àeo thêåt chùåt bïn höng. Maá nuöi töi hoãi:

- Öng ài àêu maâ khöng cêìm theo chiïëc noán àöåi vêåy? Tña nuöi töi àaáp ngùæn nguãi: - Ra ngoaâi xoám möåt chöëc thöi! Con Luöëc ve vêíy àuöi chaåy theo. Tña nuöi töi quay laåi baão töi

giûä con choá, àûâng cho noá theo. Töi biïët öng ài àêu röìi. Töi öm con choá nhòn theo caái lûng trêìn chùæc nõch cuãa tña nuöi töi, thêëy rêët vûäng tin, nhûng àöìng thúâi cuäng coá möåt caái gò nön nao höìi höåp cûá dêng lïn trong loâng, khiïën töi rûng rûng muöën khoác. Töi ài ra ài vaâo, buång noáng nhû lûãa àöët. Tai cûá hûúáng vïì phña àöìn. Nhûäng tiïëng suáng vu vú ngoaâi àoá, moåi ngaây töi khöng theâm chuá yá, giúâ chó nghe tiïëng nöí xa lùæc úã àêu cuäng àuã laâm töi baâng hoaâng lo súå. Maá nuöi töi hoãi gò, töi cuäng chó êåm aâ êåm ûâ. Thùçng Coâ ruã töi ài àêm caá, töi cuäng khöng ài. Àïën bûäa cúm töi lua laáo nuöët vöåi möåt baát, röìi leán dùæt con choá ài. Tay töi cêìm caái maác, con choá àuãng àónh chaåy theo sau. Töi bùng rûâng ra túái búâ söng, ài ngûúåc vïì hûúáng àöìn giùåc. Mùåt trúâi gêìn lùån thò töi àaä tröng thêëy bûác tûúâng vöi trùæng xoáa vaâ caái choâi gaác cao lïu nghïu bïn kia söng. Töi nuáp trong nhûäng buåi coã, luác thò ài, luác thò lom khom boâ túái. Àïën chöî chuáng phaát truåi saát mùåt àêët, khöng loá ra àûúåc nûäa, töi àaânh nùçm xuöëng ngoáng qua àöìn. Con choá tinh khön cuäng nùçm saát möåt bïn töi, khöng àöång cûåa gò caã. Mùæt töi daán trïn mùåt söng trûúác ngöi àöìn giùåc, theo doäi tûâng àaám rïìu tûâ trïn kia theo nûúác tröi xuöëng. Lúä tña nuöi töi nuáp trong möåt àaám rïìu tröi qua röìi, maâ con giaán àiïåp khöën kiïëp chûa ra tùæm thò sao?

Bêy giúâ töi khöng lo sûå nguy hiïím xaãy ra cho tña nuöi töi, maâ chó lo con quyã caái khöng ra tùæm. Mùæt töi laåi nhòn vaâo cûãa àöìn. "Noá seä ra... Noá seä ra... Röìi noá seä ra...". Töi lêím nhêím nhû vêåy möåt chöëc



thò quaã nhiïn noá ra thêåt. Vêîn nhû chiïìu höm qua, noá laåi ngûãa àêìu ra sau, veán toác truâm chiïëc muä cao su lïn. Noá laåi cúãi chiïëc khùn tùæm àùåt lïn truå cêìu. Noá àaä bùæt àêìu khúãi àöång röìi kia! Möåt thùçng Têy tûâ trong àöìn ài ra, coá con choá beác-giï to tûúáng theo saát bïn chên. Con giaán àiïåp quay laåi cûúâi hùæc hùæc, noái lñ nhñ gò àoá trûúác khi gieo mònh lao xuöëng nûúác. Hai tay töi nùæm hai buåi coã cûá run lïn. Con choá beác-giï suãa oang oang khi thêëy möåt àaám rïìu tröi qua ngang àöìn. Töi phaãi vöî vöî vaâo lûng con Luöëc, gñ moäm noá xuöëng, khöng thò noá cûá chúân vúân chûåc àûáng lïn suãa chûãi laåi con choá xêëc xûúåc kia. Con giaán àiïåp vêîn búi lïn nguåp xuöëng chung quanh chöî cêìu nûúác. Möåt àaám rïìu nûäa laåi tröi túái. Con choá beác-giï laåi suãa. Nghe roä caã tiïëng thùçng giùåc suyåt mùæng con choá. Àaám rïìu thûá ba tröi túái, beá hún hai àaám trûúác, tröi lúâ àúâ, coi böå chêåm chaåp. Àuáng laâ tña nuöi töi àang nuáp trong àaám rïìu naây. Töi vûâa nghô nhû vêåy thò nghe tiïëng heát thêët thanh cuãa con muå "vúå Tû Mùæm". Noá quêîy àuâng àuâng nhû con caá mùæc cêu, caánh tay vúái vúái baám truå cêìu. Con choá beác-giï chöìm chöìm trïn cêìu, suãa ra söng dûä döåi. Thùçng Têy löi con muå lïn cêìu, vûâa löi vûâa heát:

“Viïåt Minh! Viïåt Minh!". Con giaán àiïåp döëc hïët lûåc taân, giú caánh tay chó ra àaám rïìu

tröi trïn söng trûúác khi guåc xuöëng giaäy àaânh àaåch. Àeân roåi lia nhû chöíi queát trïn söng, khùæp böën phña àöìn. Suáng àuã caác cúä bùæn ra nhû trêëu vaãy. Thùçng giùåc Phaáp cêìm khêíu tiïíu liïn àuöíi theo búâ söng, ria xuöëng àaám rïìu. Àaån àoã ngúâi nêíy trïn mùåt nûúác nhû thia lia. Laåi thïm nùm saáu thùçng nguåy trong àöìn cêìm suáng tuãa ra. Töi bêët chêëp caã àaån bùæn veâo veâo bïn tai, xaách maác àûáng dêåy chaåy ài. Thùçng giùåc chaåy bïn kia búâ, töi chaåy bïn naây búâ. Giaá töi coá khêíu suáng trûúâng trong tay, thò töi àaä nöí cho noá möåt phaát röìi. Maáu döìn lïn noáng caã mùåt. Töi che tay lïn möìm hö lúán:

“Xung phong!" Con Luöëc cuäng bùæt àêìu suãa oang oang, höî trúå cho tiïëng hö vang rïìn cuãa töi. Thùçng giùåc Phaáp cêìm suáng àuöíi theo àaám rïìu bïn kia búâ, nghe tiïëng theát xung phong cuãa töi vuåt co ngûúâi laåi nhû bõ àiïån giêåt. Noá quay lûng thaáo chaåy vïì àöìn. Töi cûá chaåy theo àaám rïìu, goåi "tña úi, tña húäi!" maâ khöng nghe tiïëng àaáp. Àaám rïìu möîi luác möåt tröi nhanh. Töi ngöìi xuöëng búâ söng, khoác nêëc lïn. Höìi lêu, böîng nghe tiïëng chên ài söåt soaåt àïën gêìn. Con choá àûáng bïn töi ve vêíy àuöi, lao vïì phña chên ngûúâi ài túái.

- Thùçng An àêëy húã con?

Àoaân Gioãi 140


Gioång tña nuöi töi voång ra tûâ trong töëi. Töi mûâng cuöëng lïn, chaåy àêm vaâo ngûúâi tña nuöi töi, laâm öng suyát ngaä.

- Tña coá sao khöng, tña? Töi vûâa hoãi vûâa àûa tay súâ khùæp ngûúâi öng xem coá maáu chaãy

khöng. - Chùèng viïåc gò, con aå. Tña lùån xuöëng túái àaáy söng, laâm sao noá

bùæn truáng àûúåc. Con ra àêy bao giúâ? - Tña ài möåt luác thò con theo. Con lo quaá! Töi caãm thêëy baân tay tña nuöi töi súâ soaång àùåt lïn vai töi, vaâ

tûâ trïn vai töi, baân tay to lúán êëy dêìn dêìn moâ xuöëng nùæm chùåt baân tay töi.

- Caám ún con. Tña caám ún con! Con Luöëc sêën vaâo bïn chên chuáng töi, vûúáng khöng ài àûúåc.

Töi co chên töëng noá möåt caái, noá múái chõu lui ra. Tiïëng suáng mooác-chï trong àöìn bùæt àêìu bùæn ra, nöí êìm êìm vaâo nhûäng khu rûâng chòm kñn trong àïm. Nghe tiïëng suáng bùæn nhiïìu chûâng naâo, töi caâng khoaái chûâng nêëy.

- Vò thuâ maâ phaãi baáo, chûá tña àêu maâng túái chuyïån giïët möåt con àaân baâ!

Àöåt nhiïn, töi böîng coá caãm giaác nhû mònh àang nghe cêu noái êëy vùèng ra tûâ möåt cêu chuyïån cöí xa xûa naâo.



15. PHÛÚÂNG SÙN CAÁ SÊËU

Chó trong voâng khöng àêìy hai thaáng, maâ àaä coá hai tïn Viïåt gian giaán àiïåp lúåi haåi vaâ möåt thùçng Phaáp boã maång vò tïn têím thuöëc àöåc. Thûá vuä khñ thö sú thúâi Trung cöí, lùång leä tûâ trong caânh xanh phoáng ra, àem laåi caái chïët bêët thònh lònh khöng phûúng cûáu chûäa - sûå viïåc êëy àaä gieo vaâo àêìu oác boån giùåc àang cêìm nhûäng khêíu suáng hiïån àaåi trong tay möåt nöîi khiïëp àaãm khön lûúâng. Caâng súå, chuáng caâng löìng löån lïn möåt caách dûä döåi àïí tûå trêën tônh vaâ àöång viïn tinh thêìn boån nguåy. Chuáng àûa thïm túái ba tiïíu àoaân, múã nhûäng cuöåc caân queát baáo thuâ liïn miïn khùæp caác vuâng rûâng chung quanh. Nhûäng ngöi lïìu cuãa thúå àöën cuãi úã tñt maäi trong rûâng sêu cuäng bõ chuáng moâ túái àöët truåi. Chuáng bùæt dên phaãi dúä nhaâ vïì úã chung quanh àöìn àïí laâm voâng raâo ngûúâi, vaâ àoáng thïm böën lö-cöët úã mêëy núi hiïím yïëu doåc búâ söng. Ngöi lïìu cuãa tña nuöi töi cuäng àaä laâm möìi cho ngoån lûãa cuãa giùåc Phaáp. Caã nhaâ chöëng thuyïìn söëng lay lùæt qua ngaây trong caác vuâng àêìm lêìy vaâ trong caác khu rûâng ngêåp nûúác.

- Àaânh phaãi ài vïì vuâng U Minh haå thöi, öng aâ! Möåt höm maá nuöi töi thúã daâi, baân vúái tña nuöi töi nhû vêåy.

Baâ ngöìi trong mui thuyïìn chêåt chöåi, nhòn ra nhûäng laân mûa trùæng tuön muâ mõt xuöëng ngaân xanh, chêåc lûúäi.

- Chó lo cho hai thùçng beá. Dêìm mûa daäi nùæng thïë naây, ruãi chuáng öëm àau nùçm xuöëng thò lêëy gò maâ thang thuöëc!

- Mûúâi mêëy nùm trúâi, quen thuöåc úã àêy, töi khöng núä boã ài... Tña nuöi töi àaáp, gioång rêìu rêìu. - Nhaâ úã àêu tûác quï hûúng úã àoá. Vêåy trûúác kia thò öng vaâ töi

úã àêu? Öng sao cêu nïå quaá vêåy? Töi vò hai àûáa nhoã... chûá khöng, töi cûá mùåc cho öng muöën ra sao àoá thò ra...

Tña nuöi töi khöng àaáp. Öng ngöìi cêìm caái têíu daâi quùn queo, goä goä thaânh têíu vaâo goát

chên, thónh thoaãng laåi àûa mùæt nhòn möåt vaâi gioåt mûa tûâ trïn mui laá rúi löåp àöåp xuöëng giûäa khoang thuyïìn êím ûúát. Àïm höm àoá,

Àoaân Gioãi 142


chuáng töi chöëng thuyïìn ra söng. Caã gia taâi chuáng töi, ngoaåi trûâ mêëy caái nöìi caái niïu vaâ möåt ñt quêìn aáo cuä, thò chó coân coá möîi chiïëc thuyïìn naây thöi. Luác ngang qua chöî ngöi möå Voä Toâng, tña nuöi töi dûâng thuyïìn laåi, bûúác lïn búâ. Thùçng Coâ súå ma, ngöìi saát vaâo bïn maá, laåi coân öm thïm con choá vaâo loâng. Töi bûúác lïn theo tña nuöi töi. Trong boáng töëi lúâ múâ, dûúái voâm trúâi aãm àaåm le loái möåt vaâi ngöi sao xa lùæc, öng àang ngöìi phïåt bïn nêëm möå, àêìu cuái xuöëng, baân tay lú àïînh àûa ài àûa laåi nhöí nhûäng coång coã dûúái chên. Nghe tiïëng chên giêîm söåt soaåt trïn coã ûúát, tña nuöi töi ngûúác lïn nhòn vaâ vêîy tay ra hiïåu cho töi ngöìi xuöëng bïn öng.

- Töi vaâ thùçng chaáu lïn tûâ biïåt chuá noá àêy! Tña nuöi töi ngoá vaâo ngöi möå noái bùçng gioång muäi ngaåt ngaåt. - Töi chó duâng àûúåc coá möåt muäi tïn trong söë hai mûúi chiïëc

chuá àaä trao cho töi... Nhûng töi chùæc rùçng dûúái suöëi vaâng, chuá àaä coá thïí ngêåm cûúâi maâ yïn nghó...

Dûát khoaát töi khöng tin rùçng ngûúâi chïët coá linh höìn. Nhûng caái gioång trêìm trêìm cuãa tña nuöi töi àang noái vúái ngöi möå, àöìng thúâi töi chúåt nhúá laåi baân tay vuöët cùåp mùæt trûâng trûâng khiïën cho àöi mùæt kheáp laåi, chñnh con ngûúâi êëy àaä nùçm xuöëng dûúái àêët ngay trïn chöî töi àang ngöìi àêy - viïåc êëy àaä laâm cho töi thêëy rúân rúån. Tña nuöi töi dùång hùæng mêëy tiïëng röìi quay sang töi:

- Thùçng An coá nhúá con vûúån baåc maá cuãa chuá Voä Toâng khöng? - AÁ, noá àêu röìi, tña? Töi hoãi laåi öng nhû vêåy, chûá töi àaä àinh ninh laâ noá chïët trong

trêån chaáy rûâng röìi. - Con vêåt úã rûâng coân coá nghôa, huöëng chi con ngûúâi. Höm Têy

àöët rûâng, chuá Voä Toâng ài vùæng, buöåc noá úã lïìu. Noá bûát xñch chaåy thoaát àûúåc. Ngûúâi ta tröng thêëy möåt àoaån xñch bõ giêåt àûát, coân luãng lùèng úã cöí noá maâ àoaán ra nhû thïë... Sau àoá noá trúã vïì ngöìi trïn nïìn cuä, khöng ùn khöng uöëng gò röìi chïët ruä xûúng úã àoá. Coá ngûúâi qua ngang àêëy, vïì thuêåt chuyïån laåi cho tña nghe, con aå.

- Höm tña vúái con tûâ trong rûâng chöëng xuöìng vïì, coá qua ngang àoá. Luác bêëy giúâ noá chûa vïì, tña nhó? Giaá noá vïì thò mònh gùåp noá röìi.

Tña nuöi töi àûáng dêåy thúã daâi, röìi baão töi xuöëng thuyïìn. Öng coân quay laåi, lom khom nhùåt hoân àêët àùåt lïn ngöi möå röìi múái bûúác



theo töi. Nûúác möîi ngaây möåt chaãy xiïët, vaâ doâng söng caâng ài túái caâng múã röång mïnh möng. Àûáng trûúác muäi thuyïìn cheâo cêåp búâ bïn naây maâ nhòn sang búâ bïn kia, chó thêëy möåt vïåt daâi xanh thêîm cuãa rùång dûâa nûúác lúâ múâ trïn àêìu ngoån soáng. Chuáng töi ài roâng raä ba ngaây ba àïm, chó trûâ nhûäng luác phaãi dûâng laåi thöíi cúm ùn, coân thò cûá luên phiïn nhau cheâo. Mêëy höm liïìn, trúâi vêîn nùæng gay gùæt. Mùåt söng lao xao phaãn chiïëu aánh mùåt trúâi nhû möåt doâng thuãy ngên cuöìn cuöån tröi vïì hûúáng biïín. Mêy àen tûâ chên trúâi àuân lïn, vêín hònh mùåt quyã, ruã nhau quêìn tuå möåt chöî khöng chõu bay ài. Röìi döng keáo túái aâo aâo, mûa nhû truát nûúác xuöëng nhû thaác àöí hún möåt ngaây àïm. Soáng gêìm theát khöng luác naâo ngúát. Chuáng töi phaãi chui thuyïìn vaâo nuáp trong möåt raåch laá dûâa nûúác um tuâm, chúâ cho dûát cún mûa dûä múái quay ra söng cheâo ài.

Möåt buöíi chiïìu, tña nuöi töi cho thuyïìn cêåp laåi bïn ngöi quaán laá cêët nhoai ra búâ nûúác. Chuáng töi buöåc thuyïìn vaâo truå saân cêìu, núi àaä coá hai chiïëc tam baãn lúán cuãa nhûäng öng khaách ngöìi trong quaán cùæm saâo àöî laåi àoá tûâ bao giúâ. Thêëy coá ngûúâi àïën, hoå ngoáng cöí ra nhòn röìi laåi quay vaâo tiïëp tuåc cuöåc rûúåu baây trïn chiïëc baân troân giûäa quaán. Tña nuöi töi rûúán ngûúâi bûúác lïn saân cêìu laát toaân bùçng nhûäng cêy mùæm nhoã. Cûá möîi bûúác öng ài túái, nhûäng cêy mùæm laåi kïu lùæc rùæc dûúái chên. Con Luöëc lêåp tûác phoáng lïn theo. Töi goåi "Luöëc! Luöëc!" vaâ lêëy cúá àuöíi theo giûä con choá àïí nhaãy lïn theo noá. Möåt con kyâ àaâ bõ troái chùåt böën chên bùçng súåi dêy theáp, nùçm khoanh gêìn chöî cûãa. Con Luöëc xö túái, chöìm chöìm vaâo con kyâ àaâ suãa vaáng lïn. Bêëy giúâ, ba ngûúâi khaách rûúåu múái quay ra, gêåt guâ, veã nhû muöën chaâo laâm quen vúái tña nuöi töi. Möåt öng cuå giaâ cúãi trêìn, rêu quùn queo, vêån xaâ-röng àen, àêìu bõt khùn luåa àoã, ngûúâi cao lúán nhû tña nuöi töi, àûáng lïn cêët gioång öìm öìm:

- Chaâo öng baån! Hai ngûúâi àaân öng kia húi coá tuöíi, gêìy goâ, àêìu caåo troåc nhû

nhau, möîi ngûúâi vêån möåt caái khöë nhuöåm maâu voã cêy. Hoå giöëng nhau möåt caách rêët buöìn cûúâi, chó khaác laâ möåt ngûúâi thò cao quaá, coân möåt ngûúâi laåi thêëp quaá. Caã hai cuâng àûáng lïn gêåt àêìu chaâo tña nuöi töi. Tña nuöi töi àûáng laåi nhòn hoå möåt laát röìi böîng nhiïn öng chïëch caánh tay phaãi lïn, tay traái aáp vaâo ngûåc, nghiïng ngûúâi túái trûúác, noái caách trõnh troång:

- Kñnh chaâo caác öng baån!

Àoaân Gioãi 144


Ba ngûúâi kia vöåi vaä cuâng möåt luác àûa tay lïn chaâo àaáp lïî y nhû kiïíu chaâo cuãa tña nuöi töi. Töi àûáng ngúá ra nhòn, ngaåc nhiïn quaá àöîi. Vïì sau, múái biïët àoá laâ löëi chaâo ra mùæt cuãa caác phûúâng sùn caá sêëu khi gùåp nhau muöën toã tònh thên. Chuã quaán laâ möåt öng giaâ luân tõt, lêåt bêåt nhû con röëi, tûâ sau bïëp chaåy ra, vaác möåt göåc cêy àùåt xuöëng caånh baân rûúåu, gioång lùng xùng:

- Múâi öng khaách! Múâi öng ngöìi xuöëng àêy! Muâi thõt nûúáng tûâ trong bïëp bay ra kheát leåt. Vaâ khoái cuäng tûâ

trong caái bïëp loâ thêëp thoaáng sau quêìy rûúåu cuöìn cuöån bay ra, nhû laân khoái àöët àöìng coã thaáng tû.

- Chaáy miïëng thõt mêët röìi! Töi vöåi kïu lïn, vaâ thaãn nhiïn khöng chuá yá túái moåi ngûúâi

ngöìi àoá, cûá ài thùèng möåt maåch vaâo bïëp. Töi cêìm caái que cúâi dêåp búát than, röìi trúã gùæp thõt àùåt lïn nûúáng phña bïn coân chûa chñn.

- Àïí àoá cho qua, chuá em! Öng chuã quaán chaåy vaâo, vûâa noái lñu rñu bùçng gioång khen ngúåi

vûâa vúái tay cêìm chai rûúåu dûång bïn caånh loâ. Töi àaáp caách bònh thaãn, nhûng cuäng rêët tûå haâo:

- Chaáu giuáp baác möåt tay, àûúåc maâ! Röìi töi móm cûúâi möåt mònh, chúåt nhúá túái "thùçng beá hêìu rûúåu"

trong quaán dò Tû Beáo. Öng cuå giaâ bõt khùn luåa àoã àúä lêëy chai rûúåu trïn tay chuã quaán, roát àêìy vaâo möåt caái baát lúán àùåt giûäa baân maâ hoå àaä uöëng vúi gêìn quaá nûãa.

- Kñnh múâi öng baån! Laâm möåt húáp cho êëm buång. Chùèng hay öng baån tûâ àêu túái?

Tña nuöi töi àaáp, gioång tûâ töën: - Töi laâ ngûúâi vuâng U Minh thûúång... Giùåc Phaáp àaä vaâo túái

àoá. Nay lïnh àïnh phiïu giaåt... Coân chûa biïët vïì àêu. Hai ngûúâi àaân öng àêìu caåo troåc àûa mùæt nhòn nhau. Tña nuöi

töi bûng baát rûúåu lïn nhêëp möåt húáp; chûâng nhû àoaán ra yá hoå, öng àùåt baát rûúåu xuöëng baân, noái chêåm raäi:

- Phaãi, töi laâ ngûúâi U Minh thûúång. Nhûng nguöìn cöåi têån xûá Tiïìn Giang kia. Thuúã coân treã traáng, töi cuäng àaä lùån löåi nhiïìu nùm trong nghïì haå baåc. Ngheâo nhû chiïëc laá ruång xuöëng doâng söng, nûúác tröi túái àêu mònh theo túái àoá. Bêëy nay töi theo nghïì rûâng,



chùèng qua cuäng vò mûu sinh theo hoaân caãnh, chuyïån àoá coá chi laâ laå...

Ngûúâi àaân öng thêëp luân tûác thúâi àûáng phùæt dêåy, dang tay ra öm tña nuöi töi, cûúâi ha haã:

- Vêåy thò huynh öng neo laåi khuác naây, trúã vïì nghïì cuä, chuáng ta hiïåp nhau laâm ùn, àûúåc chûá?

Tña nuöi töi cûúâi cûúâi, chûa àaáp ra sao. Töi giuáp öng chuã quaán doån thõt nûúáng ra baân vaâ goåi thùçng Coâ lïn xem öng giïët thõt con kyâ àaâ. Töi cûá chaåy ra chaåy vaâo, khi thò quaåt lûãa, khi thò lêëy tñ muöëi úát, khi thò roát thïm múä raái caá vaâo àôa thõt tûå töi tòm thêëy trong bïëp vaâ mang ra baân rûúåu. Töi caãm thêëy mònh bêån röån nhûng vui veã nhû thùçng beá hêìu rûúåu trûúác kia. Chùèng mêëy chöëc maâ hoå àaä uöëng caån hai lñt rûúåu, thûá rûúåu ngon nhêët maâ öng chuã quaán baão chó àïí daânh riïng cho khaách quen saânh soãi. Rûúåu vaâo thò lúâi ra. Hoå noái àuã thûá chuyïån vïì söng nûúác, vaâ trong cêu chuyïån àaä bùæt àêìu xûng hö anh anh chuá chuá cúãi múã thên mêåt. Dûúâng nhû ba öng khaách rûúåu êëy vaâ tña nuöi töi laâ nhûäng ngûúâi baån cuä, xa nhau lêu ngaây, giúâ múái tònh cúâ gùåp laåi vêåy. Khi biïët öng baån phûúng xa vûâa túái coá "baâ nöåi tûúáng" àang thöíi cúm dûúái thuyïìn, öng cuå giaâ bõt khùn àoã beân trõnh troång bûúác ra saân cêìu, chùæp hai tay trûúác ngûåc hûúáng vaâo muäi thuyïìn, sûãa gioång kñnh cêín:

- Chùèng mêëy thuúã àûúåc gùåp anh Hai... Xin kñnh múâi chõ Hai quaá bûúác lïn quaán, duâng möåt cheán rûúåu moån vúái anh em chuáng töi.

Maá nuöi töi "caám ún" vaâ tûâ chöëi nùm lêìn baãy lûúåt khöng xong, àaânh phaãi àöåi khùn bûúác lïn quaán. Moán thõt kyâ àaâ nêëu ca-ri nûúác cöët dûâa cuäng vûâa bûng doån ra baân böëc khoái thúm lûâng. Caã gia àònh chuáng töi, ba öng phûúâng sùn kyâ dõ vaâ öng chuã quaán luân tõt cuâng ngöìi vaâo baân, duâng bûäa cúm töëi möåt caách hïët sûác vui veã. Caã con Luöëc cuäng coá phêìn möåt baát thõt to tûúáng tröån cúm nguöåi maâ öng chuã quaán àaä coá "nhaä yá" doån riïng cho noá trûúác saân cêìu.

- Bao giúâ giùåc têën cöng túái àêy, chuáng ta seä liïåu. Coân bêy giúâ, laâm nghïì cûá lo laâm nghïì. Coân phaãi nghô túái miïëng söëng chûá. Töi noái vêåy, liïåu coá phaãi khöng chõ Hai?

Ngûúâi àaân öng cao lïu nghïu bùæt àêìu laâm quen vúái maá nuöi töi bùçng cêu múã àêìu êëy. Ngûúâi àaân öng thêëp luân vöåi noái tiïëp theo:

- ÙÆt chõ Hai vui loâng àïí anh Hai cuâng ài laâm ùn vúái chuáng töi chûá?

Àoaân Gioãi 146


Maá nuöi töi cêìm baát lïn tay, nhòn tña nuöi töi: - Xin caác chuá hoãi öng nhaâ töi. Chûá töi laâ phêån àaân baâ! Öng chuã quaán ngûáa miïång, vung hai tay lïn: - Chõ Hai coân theo xûa quaá. Ngûúâi ta noái nhêët vúå nhò trúâi maâ! Moåi ngûúâi àïìu cûúâi, khiïën öng chuã quaán cûá xoay quanh hïët

nhòn ngûúâi naây àïën nhòn ngûúâi khaác, lùæc la lùæc lû ra veã àùæc chñ vúái cêu pha troâ cuãa mònh lùæm. Khöng biïët coá phaãi vò coá mùåt maá nuöi töi maâ caác öng giaâ trúã nïn lõch sûå, vui veã vaâ hoaåt baát hùèn lïn khöng? Öng cuå giaâ bõt khùn àoã hoãi maá nuöi töi möåt caách khoan thai:

- Ngaây xûa, chõ Hai cuäng theo nghïì cêu chûá? Maá nuöi töi lùæc àêìu: - Töi súå lùæm. Chó coá öng nhaâ töi thöi. Töi chó cêu loâng tong caá

chöët, chûá thûá àoá töi súå lùæm! Ngûúâi àaân öng cao lïu nghïu nhïëch meáp cûúâi, baân tay àûa

lïn gaäi gaäi caái àêìu troåc nhùén thñn: - Noái khöng phaãi phö phang vúái chõ Hai vaâ caác anh töi àêy,

chûá thuúã mûúâi ba mûúâi böën tuöíi, töi àaä theo öng nöåi töi ài bùæt caá sêëu nhû bùæt caá loác röång trong khaåp vêåy thöi. Vaâo muâa khö, chuáng töi löåi vaâo rûâng coã, men theo nhûäng caái baâu giûäa rûâng tòm caá sêëu. Höìi àoá, caá sêëu coân nhiïìu lùæm. Baâu naâo cuäng coá. Khöng nhiïìu thò ñt. Tïå lùæm cuäng nùm baãy con trúã lïn. Baâ con quen goåi laâ ao caá sêëu. Choån àûúåc ao sêëu naâo coá nhiïìu sêëu hoa caâ röìi, chuáng töi múái phaát sêåy, phaát coã ruä xuöëng phúi nùæng vaâi ngaây cho khö. Duâng thuöíng àaâo möåt àûúâng nhoã tûâ meá ao lïn rûâng, caâng xa búâ caâng caån dêìn, chûâng mûúi thûúác. Sau àoá múái öm sêåy, coã khö thaã xuöëng cho phuã kñn mùåt baâu vaâ neám lûãa àöët chaáy...

Thùçng Coâ buöåt miïång hoãi: - Cho söi nûúác, caá sêëu chaåy lïn búâ phaãi khöng chuá? - Cêåu em naây àoaán gêìn àuáng! Nhûng khöng phaãi vêåy àêu.

Nûúác lïnh laáng caã baâu, laâm gò söi àûúåc? ÛÂ, maâ nïëu mònh thaã böíi khö xuöëng thêåt daây, thaã liïn tuåc, àöët noáng nûúác thò noá cuäng coá thïí chaåy lïn...

Thaã böíi xuöëng röìi, mònh neám lûãa àöët chaáy. Khi lûãa tùæt thò mùåt baâu àaä bõ phuã kñn dûúái möåt lúáp tro daây chûâng hai ba àöët tay.



Caá sêëu trûâng lïn thúã thò bõ tro cay mùæt, trêìm lêu thò ngaåt, maâ hïî bõ tro cay mùæt laâ y nhû trûå ta àêåp àuöi chaåy chaåy lïn búâ tûác khùæc. Maâ khöng phaãi chaåy lung tung àêu. Chuáng nöëi àuöi nhau trûúân theo con àûúâng mûúng àaâo sùén, boâ lïn rûâng. Thêëy ngûúâi, con naâo cuäng haá hoång ra, toan àúáp. Öng nöåi töi beân àuát vö hoång noá möåt khuác göî múáp, daâi chûâng ba têëc. Noá liïìn taáp phêåm möåt caái, hai haâm rùng dñnh chùåt laåi nhû ngêåm cuåc keåo maåch nha, khöng haá ra àûúåc. Töi lêåp tûác cêìm maác xùæn trïn söëng lûng, chöî giaáp chên sau, àïí cùæt gên àuöi. Caái àuöi chó coân coá nûúác àêåp qua àêåp laåi nheâ nheå, nhû àuöíi ruöìi, chûá coân quêåt nöíi ai? Öng chaáu töi beân lêëy dêy laåt dûâa troái thuác keá hai chên sau lïn lûng, coân hai chên trûúác thaã tûå do. Khúáp moäm xong röìi, boã àêëy, bùæt con khaác... Ui chao!... Ui chao! Coá baâu, chuáng töi bùæt vaâi chuåc con trong möåt ngaây. Cûá ba con thò duâng böën àoaån tre buöåc xêu laåi möåt haâng ngang, nhû kiïíu ta cùåp gùæp nûúáng chaã. Röìi lêëy hai cêy tre daâi kiïìn têët caã, xïëp dñnh liïìn thaânh möåt doåc daâi, hûúáng àêìu chuáng noá túái trûúác. Sau àoá múái phaát sêåy, doån möåt àûúâng nhû àûúâng cöå trêu tûâ baâu chaåy thùèng ra búâ söng naâo gêìn nhêët. Thïë laâ hai öng chaáu töi nhaãy lïn àûáng giûäa lûng bêìy quyã sûá àoá, möîi ngûúâi cêìm möåt cêy mun quú quú àêåp vaâo hai cêy tre dûúái chên, heát lïn. Chuáng noá cûá theo àûúâng doån tröëng êëy, keáo nhau àûa nguyïn àaân, boâ ra búâ söng. Bao giúâ cuäng coá thuyïìn laái mua chûåc sùén úã àoá. Gùåp khi chùèng coá laái mua thò mònh chõu khoá thaáo ra, khiïng tûâng con boã xuöëng thuyïìn cuãa mònh, chúã ài baán... êëy, ngaây xûa chuáng töi sùn caá sêëu dïî úåt nhû vêåy àoá, anh Hai chõ Hai aå!

Tña nuöi töi ngöìi nghe chùm chuá. Chùæc cêu chuyïån cuãa ngûúâi phûúâng baån vûâa kïí àaä gúåi laåi trong öng nhûäng ngaây mònh coân laâ anh thúå cêu lêån àêån úã maån Tiïìn Giang. Chùèng vêåy maâ öng àaä chöëng hai khuyãu tay lïn mùåt baân, hai baân tay to lúán ngûãa ra àúä lêëy cùçm, mùåt àùm chiïu höìi lêu:

- ÚÃ vuâng töi, bùæt àûúåc möåt con caá sêëu coá khi phaãi mêët vaâi ba con võt söëng laâm möìi. Nhiïìu cöng maâ cuäng töën keám. Daåo àoá, nùm naâo trïn Biïín Höì hoùåc Nam Vang cuäng chúã caá sêëu vïì baán úã caác chúå tónh doåc söng Cûãu Long, hïët beâ naây túái beâ khaác. Haâng trùm con möåt chuyïën beâ. Thõt caá sêëu beá trïn êëy trùæng lùæm, laåi gioân, muâi thúm ngon nhû thõt gaâ, baán cuäng reã. Mònh lêu lêu múái bùæt àûúåc möåt con, cöët lêëy têëm da, chûá thõt baán chùèng àùång mêëy àöìng tiïìn... Tranh nhau khöng laåi vúái giaá thõt caá sêëu trïn Biïín Höì chúã xuöëng, nhiïìu luác thua, buöìn cuäng chùèng thiïët nûäa.

Àoaân Gioãi 148


Öng giaâ bõt khùn àoã bûng tö rûúåu lïn uöëng möåt húáp, àûa mu baân tay quïåt ngang meáp, khaâ möåt tiïëng sûãa gioång:

- Boån chuáng töi úã àêy khöng cêu võt möìi. Nhûng cuäng töën keám àêëy. Vò cêu àeân maâ! Laåi phaãi trêìm mònh dûúái nûúác, neo ngûúâi caã àïm. Nhûng bùæt àûúåc con naâo laâ àaáng tiïìn con nêëy, anh Hai aå! Chó lo caái thúâi buöíi khoá khùn, ba thùçng giùåc Phaáp khöën kiïëp noá coá chõu àïí yïn cho ngûúâi ta laâm ùn àêu!

Ngûúâi àaân öng àêìu troåc cao lïu nghïu rûúán cöí lïn nhû con kyâ àaâ, hoãi tña nuöi töi:

- Anh Hai coá quyïët úã laåi àêy vúái boån töi khöng? Taåi ngaä ba Baân Cuâi, gêìn nùm nay caá sêëu biïín vïì nhiïìu lùæm. Coá con to gêìn bùçng chiïëc ghe lûúân. Nhúâ àêët àai êm traåch, cho anh Hai truáng mûúi chuyïën cêu thò lo gò chùèng kiïëm àûúåc caái vöën kha khaá!

Tña nuöi töi coân gioång phên vên: - Boã nghïì cuäng lêu... Töi e nhaát tay! Öng giaâ bõt khùn àoã tûác thúâi cêìm chai rûúåu giú lïn: - Söng laå àaäi ngûúâi cêu múái. Anh em chuáng töi seä tiïëp giuáp

cho mûúån àöì nghïì. Anh Hai khûáng chûá? Tña nuöi töi àûa mùæt nhòn sang maá nuöi töi. Maá nuöi töi chó

noái caách lú lûãng: - Caái àoá tuây öng! Tña nuöi töi cêìm chai roát möåt nhïíu rûúåu vaâo loâng baân tay to

lúán cuãa mònh, chòa ra giûäa baân. Ba baân tay cuãa ba ngûúâi phûúâng sùn caá sêëu lêìn lûúåt àêåp lïn nghe baách... baách... Thïë laâ tña nuöi töi àaä nhêåp phûúâng röìi àoá.

* * *

Chiïëc thuyïìn to àang cûúäi soáng tiïën vaâo möîi luác möåt gêìn baäi. Tña nuöi töi mònh trêìn, quêën khöë, miïång ngêåm caái têíu daâi quùn queo, khoái thuöëc laá tûâ trong noä têíu cûá phuân phuåt bay taåt vïì phña sau. Öng giaâ Tû bõt khùn àoã cuäng mònh trêìn, vêån chiïëc xaâ-röng àen, àûáng trûúác muäi thuyïìn caånh tña nuöi töi. Caâng vaâo gêìn àïën baäi, öng giaâ Tû caâng huú tay huú chên, toã veã rêët àùæc chñ. Ngûúâi àaân öng àêìu troåc cao lïu nghïu thò àûáng cheâo sau laái. Trïn choát



ngoån saâo daâi cùæm vaâo möåt löî cöåt cheâo, coá buöåc laá cúâ àoã hònh àuöi nheo bay lêët phêët.

- Àûúåc con caá sêëu khaá to, baâ con úi! Öng giaâ bùæt tay lïn möìm goåi voång vaâo xoám nhaâ trïn búâ. Nhûäng ngûúâi löë nhöë àûáng trïn búâ vaâ àaám treã con phûúâng

chaâi àang chúi xïëp voã öëc caånh mêëy ngûúâi àaân baâ vaá lûúái vuåt reo lïn, röëi rñt chaåy xuöëng baäi.

- Sûãa soaån chia thõt nghe, baâ con! - Àaä kiïëm àûúåc rûúåu chûa, maâ toan chia thõt! Vaâi ngûúâi xùæn quêìn lïn têån beån, chaåy têët taã ra ngoaâi meá

nûúác. Mêëy ngûúâi àaân baâ vaá lûúái cuäng buöng gai buöng nhúå boã àêëy, chaåy uâa ra baäi. Chiïëc thuyïìn trûúân muäi lïn baäi caát, àïí laåi nhûäng àaám boåt soáng trùæng nhaáo nhaâo chaåy luâi ra sau laái. Ngûúâi trïn thuyïìn chûa kõp quùng dêy xuöëng thò boån con nñt àaä treâo phöëc lïn be röìi. aåi chao, con caá sêëu to quaá! Mònh daâi coá túái hún nùm meát. Chöî quaäng buång giûäa, ûúác chûâng möåt voâng rûúäi tay ngûúâi lúán öm múái giaáp. Caái moäm daâi soåc, àêìy rùng chúm chúãm cuãa noá àaä bõ khúáp chùåt laåi bùçng möåt súåi dêy theáp. Hún hai thaáng nay, riïng tña nuöi töi àaä bùæt àûúåc mûúâi hai con röìi. Thûúâng thò da caá sêëu maâu xanh rïu pha buân möëc, dûúái lûúân buång húi trùæng, khùæp mònh trïn moåc gai, coá chöî vùçn hoa löëm àöëm. Con caá sêëu naây, maâu da xaám ngoeát nhû da cêy bêìn, gai lûng moåc chûâng ba àöët tay, tröng rêët dïî súå. Caái àuöi daâi-böå phêån khoãe nhêët cuãa con vêåt kinh khuãng duâng àïí têën cöng-àaä bõ cùæt gên, troái xïëp vaâo möåt bïn maån sûúân. Böën chên cuäng bõ thñt chùåt vaâo caái àuöi hoaân toaân mêët taác duång êëy. Con caá sêëu hung túån nùçm im nhû chïët giûäa loâng thuyïìn.

Moåi ngûúâi xuám laåi, duâng àoân buöåc dêy da trêu khiïng con caá sêëu vûâa àaánh àûúåc, àûa lïn baäi. Phaãi coá àïën mûúâi hai ngûúâi àaân öng lûåc lûúäng múái khiïng nöíi noá vaâ àûa vaâo túái búâ. Maá nuöi töi cuäng ài theo töëp ngûúâi khiïng. Nhûäng ngûúâi àaân baâ lùng xùng ngaä giaá mua nguyïn caã con caá sêëu cûá baám saát bïn maá nuöi töi. Mêëy chõ phuå nûä tre treã trong xoám cuäng xoùæn theo chên maá nuöi töi, ngûúâi naâo ngûúâi nêëy àïìu sùén saâng dao röí, chia phêìn thõt mang ài baán. Thùçng Coâ dùæt con choá ài mua rûúåu vïì, thêëy böë coân ngöìi trong boáng thuyïìn dûåa baäi vúái caác öng baån phûúâng sùn beân chaåy vuâ àïën vûát phõch chai rûúåu xuöëng caát röìi quaây quaã chaåy àuöíi theo àaám ngûúâi nhöën nhaáo àùçng kia.

Àoaân Gioãi 150


- Khi töi phoáng muäi lao truáng con caá sêëu naây, thò töi nghe àùçng xa nûúác àöång dûä döåi. Chùæc coân möåt con nûäa to hún. Nhêët àõnh laâ sêëu cùåp!

Tña nuöi töi noái xong, coân tùåc lûúäi mêëy tiïëng ra böå tiïëc reã lùæm. Öng giaâ Tû gheá vaâo tai tña nuöi töi:

- Sùæp hïët múä röìi! Khöng biïët tòm àêu ra bêy giúâ? Töi rêët súå caái "àeân nghïì" cuãa tña nuöi töi. Ngûúâi ta àöìn rùçng:

àeân êëy àöët bùçng múä ngûúâi. Caá sêëu bùæt húi àeân tûâ xa lùæm. Noá rêët theâm thûá múä chaáy naây. Hïî ngûãi muâi laâ noá búi tòm àïën tûác khùæc. Theo nhû lúâi öng giaâ Tû, thò nhûäng tay phuâ thuãy giang höì ngûúâi Maä Lai vûúåt võnh Thaái Lan àûa thûá múä êëy sang baán. Giaá rêët àùæt! Töi nghô: Múä naâo maâ khöng cêëu taåo chuã yïëu bùçng thaânh phêìn chêët beáo? Múä lúån khöng àûúåc aâ? Taåi sao phaãi duâng àïën múä ngûúâi möåt caách man rúå nhû vêåy? Coá lêìn, töi àaä chêët vêën tña nuöi töi vïì thûá "àeân nghïì" khuãng khiïëp êëy. Tña nuöi töi noái:

- Àoá laâ thoái tuåc cöí löî, mï tñn dõ àoan. Ngûúâi xûa thêëy caá sêëu hay ùn thõt ngûúâi, tûúãng duâng múä ngûúâi têët dïî cêu noá, chûá chùæc gò àaä laâ múä ngûúâi thêåt.

Tña nuöi töi àaä nhiïìu lêìn kïí cho thùçng Coâ vaâ töi nghe raânh roåt vïì nghïì sùn caá sêëu. Töi nghe àïën thñch mï. Nhûng coá ngheâo, thaâ bùæt con töm con teáp ùn, chûá töi chùèng daám theo caái nghïì nguy hiïím naây. Sùn caá sêëu thûúâng phaãi choån nhûäng àïm töëi trúâi. Nhêët laâ nhûäng ngaây nùæng to, coá trêån mûa vûâa taånh, gioá chó húi rao rao maát gúåi laân da, khñ trúâi vêîn coân thêëp vaâ nùång. Mùåt söng röång mïnh möng, phùèng lùång nhû mùåt höì. Tña nuöi töi ngûúâi trêìn, chó quêën caái khöë nhoã, hai caánh tay cùåp trïn hai öëng tre beâ buöåc chùåt hai àêìu bùçng dêy theáp. Öng trêìm mònh dûúái nûúác, chó loá ngûúâi tûâ phêìn giûäa ngûåc lïn trïn. Cûá thïë, thaã tröi ài. Hai chên thónh thoaãng quaåt nheâ nheå, laái cho beâ xuöi àûáng giûäa loâng söng. Caá sêëu chó gùæp ngûúâi búi ngang, hoùåc duâng àuöi quêåt ngaä ngûúâi ngöìi trïn xuöìng cho rúi xuöëng nûúác röìi gùæp chaåy ài, chûá chuáng khoá gùæp àûúåc ngûúâi búi àûáng. Tay phaãi tña nuöi töi cêìm möåt cêy lao bùçng göî mun. Göî mun kyå thõt caá sêëu. Àêm vaâo thõt con caá sêëu, cêy mun cûá huát sêu vaâo, laâm con vêåt nhûác buöët khöng chõu nöíi. Caán lao buöåc vaâo möåt àêìu dêy, phaãi biïët loâng söng sêu bao nhiïu saãi nûúác maâ sùæm súåi dêy cho vûâa àuã, khöng thûâa quaá maâ cuäng khöng thiïëu quaá. Dêy thûâa quaá thò phaãi mêët cöng lùån xuöëng kiïëm lêu múái gùåp con caá sêëu truáng thûúng, maâ dêy ngùæn quaá thò noá keáo phao chòm



dûúái nûúác, chùèng biïët àêu maâ moâ. Àêìu kia súåi dêy buöåc vaâo möåt caái phao bùçng göî múáp. Phaãi khoanh súåi dêy cho kheáo, àïí khi con caá sêëu löi dêy chaåy, súåi dêy cûá xoay voâng tûå àöång thaáo ra, khöng vûúáng.

Trïn phao kiïìn chùåt cêy àeân nghïì, tûåa nhû caái àôa sùæt con sêu loâng, thaã ngoån bêëc vaâo caái àeân "múä ngûúâi" êëy, thùæp chaáy lïn. Laåi phaãi cùæm trïn phao möåt cêy cúâ àoã, àïí dïî nhêån thêëy tûâ xa (coân coá lyá do huyïìn bñ naâo àoá nûäa khöng thò töi khöng àûúåc biïët). Thaã caái phao tröi trûúác mùåt ngûúâi thúå sùn chûâng hún möåt vúái tay, àûúåc giûä cúä bùçng möåt súåi dêy nhoã. Tña nuöi töi thaã tröi theo nûúác nhû vêåy, coá khi haâng hai, ba giúâ liïìn. Bao giúâ öng cuäng phaãi uöëng möåt tö nûúác mùæm cöët, àïí trêìm dûúái nûúác lêu khöng bõ nhiïîm laånh. Trong àïm töëi mõt muâng, trïn doâng söng mïnh möng chó lêëp loáe "aánh àeân thiïng" vaâ àöi mùæt saáng ngúâi cuãa tña nuöi töi... Àang tröi xuöi, caã ngûúâi öng böîng bõ xö luâi laåi búãi möåt luöìng nûúác töëng laåi cûåc maånh. Nghe khò... ò... möåt tiïëng, röìi möåt caái bûúáu to bùçng caái baát trûâng lïn. Con caá sêëu nöíi lïn, haá hoång theâ lûúäi liïëm múä chaáy trong cêy àeân. Nhanh nhû chúáp, tña nuöi töi nñn thúã, döìn hïët lûåc vaâo caánh tay, phoáng maånh cêy lao àêm vaâo giûäa hoång noá, vaâ lêåp tûác buöng phao ra. Con caá sêëu truáng thûúng, àêåp àuöi êìm êìm, löån lïn löån xuöëng, quêîy maånh laâm cho mùåt söng nöíi dêåy soáng cöìn. Röìi noá löi dêy, mang phao chaåy. Tña nuöi töi "ò..." möåt tiïëng. Thuyïìn cheâo yïím höå ngûúâi thúå sùn caá sêëu bao giúâ cuäng theo song song bïn búâ, phoâng trûúâng húåp bêët trùæc coá thïí bõ àöi ba con nöíi lïn têën cöng cuâng möåt luác thò xöng ra tiïëp ûáng. Nghe tiïëng "ò..." hoå biïët àaä àêm truáng caá sêëu röìi. Thïë laâ thuyïìn cheâo bay ra, àoán tña nuöi töi lïn. Con caá sêëu chaåy àïën àêu, dêy thaáo theo àïën àoá. Noá cöë gùæng chõu àau lùæm thò cuäng chó chaåy nöíi àöi ba nghòn thûúác laâ cuâng. Röìi dêìn dêìn àuöëi sûác, khöng chõu àau nöíi nûäa, noá tòm möåt caái võnh sêu naâo àoá, trêìm xuöëng àaáy. Saáng höm sau, hai chiïëc thuyïìn cuãa phûúâng sùn chia nhau treâo cùåp hai bïn búâ àïí tòm caái phao. Bao giúâ ngûúâi àaä phoáng cêy lao àêm truáng caá sêëu cuäng laâ ngûúâi lùån xuöëng àaáy söng troái noá. Nhû vêåy, múái àûúåc hûúãng nguyïn phêìn mònh caái bao tûã cuãa con caá sêëu khi möí ra... Möîi lêìn tña nuöi töi mang voâng dêy theáp lùån xuöëng, thùçng Coâ theo thuyïìn cûá mïëu maáo chûåc khoác. Coân tay chên töi thò cûá phaát run lïn. Tña nuöi töi lùån rêët lêu múái tröìi lïn thúã. Röìi laåi keáo àöi lùån trúã xuöëng buöåc noá, àïí anh em phûúâng thúå khaác trïn thuyïìn keáo noá lïn. Thûúâng sau möîi lêìn nhû vêåy, tña nuöi töi bao giúâ cuäng laâm vaâi húáp rûúåu cho laåi sûác. Öng àûa baân

Àoaân Gioãi 152


tay laånh moáp lïn chuâi nhûäng gioåt rûúåu chaãy xuöëng choâm rêu àoáng àêìy rïu nûúác xanh leâ, ngoá töi vaâ thùçng Coâ, cûúâi khaâ khaâ:

- Hai àûáa bay sao cûá kheáo lo! Con caá sêëu àaä bõ cêy mun àêm, nhûác buöët, tï liïåt caã mònh mêíy röìi. Noá baám saát àaáy võnh, tao lùån xuöëng súâ àêìu noá, noá cuäng khöng daám àöång cûåa. Cûá nùçm im, chõu pheáp cho tao khúáp moäm, troái laåi. Cêy mun àêm vaâo mùæc giûäa hoång röìi, noá cùæn ai àûúåc nûäa? Caâng cûåa quêåy thò caâng àau thöi!

Möåt cún gioá tûâ mùåt söng bêët thònh lònh thöíi thöëc vaâo búâ, khiïën cho laá cúâ àuöi nheo àoã buöåc trïn àêìu con saâo giêåt naãy lïn, reo vuâ vuâ. Töi ngöìi bïn tña nuöi töi vaâ öng giaâ Tû, nhòn xuöëng doâng söng mïnh möng àang cuöìn cuöån chaãy, hònh dung ra nhûäng con quaái vêåt kinh khuãng àang búi lùån dûúái àoá, caâng thêëy nhûäng con ngûúâi nhoã beá ngöìi quêy quêìn trong boáng thuyïìn ghïëch muäi lïn baäi caát àêy thêåt vô àaåi biïët bao nhiïu... "Húäi thiïn nhiïn dûä döåi vaâ nham hiïím, ngûúi haäy coi chûâng. Khöng möåt sûác maånh naâo êín chûáa trong ngûúi maâ con ngûúâi khöng khuêët phuåc nöíi àêu!" Töi chó chûåc muöën theát lïn nhû vêåy. May sao àoá chó laâ nhûäng yá nghô coân nùçm trong àêìu oác thú beá cuãa töi maâ töi chûa thöët ra thaânh lúâi àûúåc. Khöng thò coá leä öng giaâ Tû vaâ tña nuöi töi seä cho laâ töi phaát röì cuäng nïn.



16. QUA SROÁC MIÏN

"Ngheâo nhû chiïëc laá ruång xuöëng doâng söng, nûúác àûa túái àêu mònh theo túái àoá! Huöëng chi bêy giúâ laåi gùåp luác giùåc àaánh lung tung..."

Höm chuáng töi gùåp phûúâng sùn caá sêëu úã quaán rûúåu öng giaâ luân, nghe tña nuöi töi noái nhû vêåy, töi cûá tûúãng laâ öng noái cho coá noái vêåy thöi. Àêu ngúâ öng noái vêåy maâ coá vêåy thêåt. Giaåt vaâo xoám chaâi chûa àêìy ba thaáng, ngöi lïìu múái dûång lïn chûa êëm chöî, maá nuöi töi chûa thuöåc khùæp mùåt nhûäng ngûúâi àaân baâ quanh quêín úã khuác söng naây, thò chuáng töi laåi trúã vïì cuöåc söëng lïnh àïnh. Mêëy höm nay, dên àaánh lûúái haâng vïì cûá nhao lïn laâ Têy sùæp tiïën vaâo vuâng U Minh haå, theo àûúâng con söng naây. Ca-nö do thaám cuãa noá àaä thêåp thoâ ngoaâi vaâm söng Caán Caåy. Nhûäng buöíi trúâi lùång gioá, tiïëng taâu giùåc chaåy xònh xõch têån ngoaâi võnh biïín voång thêëu têån àêy, nghe roä möìn möåt. Buöíi chiïìu höm kia, ca-nö xñch hêìu cuãa noá tùæt maáy thaã tröi theo nûúác vaâo túái võnh Bêìn Cuâi, bùæt mêët hai ngûúâi cêu töm. Saáng höm sau, hún tiïíu àöåi giùåc caãi trang giaã laâm thûúâng dên, búi xuöìng thoåc sêu vaâo àêìm Le Le, àaä bõ dên quên tûå vïå phuåc kñch bùæn chïët mêëy thùçng. "Con àêìm giaâ" ngaây naâo cuäng veâ veâ lûúån saát xuöëng ngoån cêy vaâ bûäa nay noá dùæt hai chiïëc taâu haá möìm vaâo sùæp túái àêy röìi. Khoái nhaâ chaáy àaä dûång lïn tûâng bûång úã maån Bêìn Cuâi. Thiïn haå àaä nhöën nhaáo taãn cû. Tña nuöi töi àaä quyïët àõnh úã laåi àêy.

Giùåc túái thò theo anh em dên quên tûå vïå, du kñch àaánh laåi noá. Khöng leä cûá chaåy maäi. Ai cuäng chaåy thò thaâ dêng àêët naây cho noá, baây chuyïån àaánh chaác laâm gò? Giùåc sùæp túái bïn naách. Laåi khöng may cho gia àònh chuáng töi laâ viïåc thùçng Coâ bõ àau chên, coân rïn la nùçm àêëy. Noá theo àaám treã phûúâng chaâi löåi doåc theo baäi ài thuåt bùæt caá böìng trong beå dûâa nûúác, khöng may àaåp nhùçm caá mùåt quyã. Noåc àöåc cuãa con caá quaái aác àaä haânh noá söët mï man, baân chên phuâ lïn nhû chên voi. Maá nuöi töi cuöëng lïn, cûá khoác giuåc tña nuöi töi phaãi ài.

- Ài àêu bêy giúâ?

Àoaân Gioãi 154


Tña nuöi töi cau maây, noái bùçng möåt gioång giêån dûä bêët lûåc. Maá nuöi töi chuâi nûúác mùæt, laånh luâng buöng thoäng möåt cêu:

- Hûâ! Öng mï ba con caá sêëu cuãa öng thò öng cûá úã àêy. Töi àoáng beâ chuöëi töi chúã hai thùçng nhoã ài!

Gûúng mùåt buöìn naäo cuãa maá nuöi töi dêìn dêìn taái nhúåt, àöi möi baâ run run mêëp maáy nhû muöën noái gò maâ khöng noái ra àûúåc. Tña nuöi töi ngöìi xïåp xuöëng choäng, thúã ra möåt húi daâi. Öng àùm àùm nhòn thùçng Coâ àang àùæp chiïëu nùçm thiïm thiïëp höìi lêu, röìi lùång leä àûáng dêåy bõt khùn lïn àêìu, xaách maác ài löåt beå dûâa nûúác cheã laåi quai cheâo. Vaâo luác xïë chiïìu thò chiïëc thuyïìn nhoã cuãa chuáng töi rúâi bïën. Xoám chaâi laånh ngùæt. Bêìy ruöìi xanh bêu vaâo mêëy con caá chïët nùçm doåc theo baäi, thêëy àöång bay kïu vu vu. Tña nuöi töi cheâo laái. Töi cheâo muäi. Thuyïìn ài àaä xa maâ töi cûá ngoaái nhòn vïì nhûäng boáng nhaâ quaånh queä chú vú núi àêìu xoám cuä. Haâng cöåt phúi lûúái möîi luác möåt múâ dêìn trong khoái soáng chiïìu höm... Cuäng nhû chuyïën nöíi tröi ngaây trûúác, chuáng töi cûá thay nhau cheâo roâng raä mêëy ngaây mêëy àïm liïìn khöng nghó. Lùæm luác töi coá caãm giaác nhû cheâo maäi maâ thuyïìn vêîn coân àûáng y nguyïn möåt chöî. Tröng chöî naâo cuäng khöng khaác chöî naâo. Hai bïn búâ, dûâa nûúác moåc san saát. Gioá thöíi khua àöång tiïëng laá rò raâo vaâ tiïëng soáng laách chaách vöî vaâo maån thuyïìn cuâng tiïëng cheâo àûa kôu kõt taåo thaânh möåt nhõp àiïåu buöìn triïìn miïn, möåt thûá hoâa thanh ruä rûúåi khiïën töi nghe vûâa nhúá nhaâ maâ cuäng vûâa buöìn nguã. Nhiïìu luác nhúá túái anh Ba thuãy thuã, töi tûå hoãi:

“Khöng biïët trïn bûúác àûúâng phiïu laäng, anh coá traãi qua nhûäng ngaây buöìn baä thïë naây khöng?" Raây àêy mai àoá... Trïn rûâng, dûúái biïín, àöìng ruöång, nuái cao, bêët cûá chöî naâo mònh cuäng ài túái. Caâng ài thò caâng gùåp nhiïìu chuyïån laå, khiïën cho mònh say mï. "Xûa kia coá möåt con taâu nhoã Noá chûa hïì lûúát soáng ra khúi... Naây húäi nhûäng chaâng thuãy thuã Àang xöng pha trïn ngoån soáng cao vúâi!" Gioång nam trêìm cuãa anh Ba thuãy thuã nhû cûá dêåp dïình tröi theo chiïëc thuyïìn nhoã cuãa töi. Töi mú maâng thêëy nhûäng öëc àaão xanh rúân giûäa sa maåc, mïnh möng möåt maâu caát vaâng rûâng rûåc, coá mêëy ngûúâi laái buön ngöìi bïn nhûäng con laåc àaâ, mïåt moãi nhòn boáng Kim Tûå Thaáp nhö vuát lïn úã chên trúâi..., nhûäng haãi caãng têëp nêåp haânh khaách vúái àuã caác kiïíu y phuåc vaâ maâu da khaác nhau, tûâ trïn nhûäng con taâu khöíng löì xuyïn àaåi dûúng chen chuác nhau theo bêåc cêìu thang xaách va-li xuöëng bïën... Nhûäng biïín bùng laånh coáng trùæng xoáa möåt maâu tuyïët, khöng coân phên biïåt àêu laâ mùåt àêët àêu laâ



chên trúâi, coá nhûäng ngûúâi Et-xki-mö mùåc aáo löng gêëu suâ suå ngöìi trïn xe trûúåt tuyïët do hûúu keáo chaåy nhû bay...

Phaãi röìi, têët caã nhûäng quang caãnh choái loâa maâu sùæc rûåc rúä in trong xêëp bûu aãnh cuãa anh Ba thuãy thuã àaä cho töi ngaây trûúác àoá, àïìu àeåp vaâ coá möåt sûác hêëp dêîn, khiïën cho mònh caâng muöën ài túái. Nhûng noá xa xöi quaá, biïët bao giúâ mònh coá thïí túái àûúåc. Trïn doâng söng mïnh mang giúâ àêy, chó coá nöîi buöìn khiïën töi thiïëu nhiïìu luác cûá muöën biïën thaânh con panh-goanh thöi... Thuyïìn chuáng töi cûá xuöi theo doâng nûúác. Hai bïn búâ söng, hïët laá dûâa nûúác thò àïën gai chaâ laâ. Rûâng cêy chaâ laâ vúái nhûäng ngoån san saát giao nhau, mùåt trúâi phaãi khöí súã lùæm múái chiïëu xuyïn qua àûúåc nhûäng taâu gai daây àùåc, àïí loåt möåt vaâi àöëm saáng xuöëng mùåt àêët sònh lêìy àen kõt. Nhiïìu con rùæn mai gêìm khoang àen khoang vaâng nùçm khoanh nhû nhûäng àöëng dêy thûâng, nghïëch möìm lïn göëc cêy chaâ laâ moåc saát meá nûúác àaä bõ seát àaánh chaáy thaânh than. Àöi khi töi quú maái cheâo gaåt lïn mònh rùæn maâ noá cuäng khöng theâm chaåy. Hïët rûâng chaâ laâ laåi àïën àöìng coã. Böën mùåt chên trúâi, sùæc coã nöëi liïìn vúái sùæc trúâi xanh biïëc. Loaâi coã cao xûá nhiïåt àúái cao lêëp mêët àêìu ngûúâi, moåc lûu niïn trïn nhûäng àêìm lêìy, bêët cûá muâa naâo cuäng vûún thùèng ngoån xanh reo haát dûúái mùåt trúâi. Lêu lêu, gioá tûâ hûúáng biïín thöíi vaâo lûúát chaåy vi vu trïn àêìm coã; gioá chaåy àïën àêu, coã raåp mònh cuái xuöëng àïën àoá, laâm cho caánh àöìng cûá gúån lïn nhû soáng nöíi. Trïn mùåt biïín coã xanh rúân êëy, nhûäng àaân coâ trùæng chêëp chúái bay, khöng biïët cú man naâo maâ kïí xiïët. Töi dûâng cheâo, quay vaâo khoang thuyïìn:

- Coâ úi! Maây gùæng ngöìi dêåy coi. Coâ bay trïn àöìng coã nhiïìu lùæm àêy, Coâ naây!

Thùçng Coâ biïët töi trïu noá, nhûng cuäng töëc chiïëu ra, xoay ngûúâi nùçm sêëp trong mui nhòn lïn caánh àöìng. Noá nhoeãn miïång cûúâi khöng thaânh tiïëng.

- Chûa ùn thua gò àêu! Coân nhiïìu hún thïë nûäa... Röìi noá laåi xoay ngûúâi nùçm co laåi, keáo chiïëu àùæp lïn. Töi nghe

noá rïn û... û... dûúái lúáp chiïëu tuâm hum, thûúng noá khöng àïí àêu cho hïët. Maá nuöi töi thúã daâi:

- Khöng biïët chûâng naâo múái túái sroác Miïn àïí kiïëm thuöëc cho thùçng beá.

Àoaân Gioãi 156


Tña nuöi töi àûa tay lïn che mùæt nhòn vaâo chên trúâi, núi coá nhûäng àêìu cêy thöët nöët vûún thùèng lïn múâ múâ xa tñt, tröng chó to hún caái nêëm.

- Cheâo möåt maåch hïët con nûúác naây thò àïën thöi. Gùæng lïn, nghe An!

Töi khöng coân àiïìu khiïín àûúåc hai caánh tay nûäa. Noá cûá nùång trònh trõch vaâ cûáng nhû hai khuác göî lùæp vaâo àöi vai àaä moãi dûâ cuãa töi. Nhûng khi nghe tña nuöi töi höì húãi noái thïë, töi cuäng cûúâi:

- Con coân cheâo àûúåc maâ. Chûa moãi lùæm àêu, tña aå! Maá nuöi töi tûâ trong mui lom khom bûúác ra, baão töi: - Vaâo nghó tay ài. Àïí àoá cho maá! Vaâ baâ cêìm lêëy guöëc cheâo, àêíy töi vaâo mui. Töi nùçm xuöëng

bïn thùçng Coâ, chûa kõp xoay trúã lêëy thïë nùçm cho öín thò cún buöìn nguã àaä keáo túái kheáp chùåt àöi mi mùæt nùång trõch cuãa töi laåi röìi...

Quaá trûa höm àoá, chuáng töi vaâo àïën sroác Miïn. Nhûäng giöìng caát liïn tiïëp nöëi nhau chaåy doåc theo hai búâ con söng nhoã maâ chuáng töi àang reä vaâo. Húi noáng rûâng rûåc tûâ giöìng caát böëc lïn laâm hoa caã mùæt. Nùæng àöët vaâng ngoån coã, thiïu vaâng laá tre. Lêu lêu coá möåt luöìng gioá tûâ xa chaåy túái, cuöën tûâng vêìng caát lúán bay muâ mõt, phuã mêët boáng nhûäng àaân boâ uïí oaãi àûáng gùåm coã khö dûúái nhûäng têìng cêy thöët nöët, khiïën cho töi coá caãm giaác nhûäng con boâ möång to tûúáng êëy àaä bõ cuöën theo vêìng caát, bay lïn biïën mêët giûäa trúâi. Boån treã chùn boâ trêìn truöìng tùæm dûúái meá söng, lùån nguåp, teá nûúác vaâo nhau, reo hoâ inh oãi. Àûáa naâo àûáa nêëy da cûá àen boáng nhû böi nhoå múä. Möåt thùçng beá toác xoùn nhû buåt öëc, cêìm roi boâ àûáng trïn búâ, khöng tùæm nhûng cuäng cûá trêìn nhû nhöång. Giûäa caái buång troân nhû quaã boáng búm cùng cuãa noá, möåt súåi dêy nõt múái toanh thùæt ngang. Tûå nhiïn, töi cuäng caãm thêëy buång mònh nhû àau àau tûác tûác. Thêëy töi liïëc mùæt ngoá, noá nhe rùng ra cûúâi. Haâm rùng trùæng noän cuãa noá àïìu tùm tùæp nhû haåt ngö rêët àeåp. Trïn con àûúâng moân nhû rùæn lûúån dùæt vaâo xoám, coá chiïëc xe trêu baánh göî keáo luáa ài coát... keát... coát... keát... Möåt ngûúâi àaân öng cúãi trêìn, àêìu khöng àöåi muä, vêån chiïëc xaâ-röng àoã ài trûúác xe luáa, tay cêìm súåi thûâng dùæt theo con trêu. Hai ngûúâi àaân baâ coân treã, dong doãng cao, àïìu mùåc möåt kiïíu aáo bñt buâng may húã cöí xuöëng gêìn giûäa ngûåc, möîi ngûúâi àöåi trïn àêìu möåt voâ nûúác bùçng àêët seát nung, chêåm raäi bûúác sau xe. Hai caái boáng phuå nûä cöí thon thon hònh cöí loå, dûúâng nhû luác naâo cöí



hoå cuäng rûúán lïn àïí giûä thùng bùçng cho hai chiïëc voâ àêët, nöíi bêåt lïn àeåp nhû nhûäng tûúång phuâ àiïu bùçng àaá khùæc hònh caác vuä nûä Khú-me maâ töi àaä tûâng thêëy trong aãnh úã möåt quyïín du kyá noái vïì àêët Cao Miïn. Caãnh vêåy chung quanh àïìu chòm trong möåt maâu vaâng buöìn baä, rûâng rûåc húi nùæng; chó coá ngoån nhûäng cêy thöët nöët cao lïu nghïu laâ coân giûä àûúåc sùæc laá maâu xanh. Thuyïìn chuáng töi ài qua möåt daäy nhaâ vaách phïn tröëng hoaác. Möåt con chim chaâi chaâi sùæc löng xanh coá böå ûác àoã tuyïåt àeåp àêåu trïn caái giaân cuáng ma cêët dûåa búâ söng, nghe àöång tiïëng maái cheâo, giêåt mònh bay vuåt lïn, mêët huát giûäa nïìn trúâi xanh. Chuáng töi àêåu thuyïìn laåi bïn möåt doi caát, sûãa soaån bûäa cúm chiïìu.

Tña nuöi töi thay aáo, bõt khùn múái, dùæt töi lïn chuâa xin thuöëc cho thùçng Coâ. Chuáng töi ài àûúåc möåt quaäng thò con Luöëc phoáng lïn búâ chaåy theo. Àuöíi maäi noá cuäng khöng quay laåi, töi àaânh phaãi cho noá ài theo bïn töi. Túái ngöi nhaâ saân àêìu xoám nùçm thêëp thoaáng trong möåt luäy tre, tña nuöi töi àûáng úã cûãa goåi voång vaâo hoãi thùm löëi lïn chuâa. Ngûúâi chuã nhaâ mùåc may-ö trùæng, vêån xaâ-röng tú keã ca-rö àen, àûáng trïn saân chó troã vïì phña nhûäng cêy xoaâi cöí thuå, noái lùng lñu möåt höìi. Hai ngûúâi noái vúái nhau bùçng tiïëng Miïn, töi khöng biïët hoå noái gò, phêìn thò bõ nhûäng con choá tûâ dûúái saân nhaâ chaåy tuáa ra suãa vang, nïn cûá tûúãng nhû hai ngûúâi àang caäi nhau chuyïån gò. Chuáng töi ài túái àêu, choá suãa röå lïn túái àoá. Khöng biïët bao nhiïu laâ choá, con naâo con nêëy dûä nhû quyã sûá, cûá chöìm chöìm ra, cêåy gêìn nhaâ chûåc xöng vaâo cùæn con Luöëc.

- Sao hoå nuöi choá laâm gò maâ nuöi lùæm vêåy, húã tña? Töi phaát bûåc, hoãi tña nuöi töi. - ÚÂ, nuöi maâ nhû khöng nuöi... Ngûúâi Miïn theo àaåo Phêåt,

khöng ai ùn thõt choá. Cuäng khöng baán. Ai xin thò hoå cho khöng vêåy thöi. Choá àeã ra bao nhiïu cuäng nuöi mùåc cho noá lúán, söëng thïë naâo cuäng mùåc.

Con Luöëc ài bïn töi, àuöi noá khöng cuåp xuöëng toã veã súå haäi, laåi coân cûá ve vêíy, tuöìng nhû khöng maâng àïën boån nhaäi nheáp tong teo kia. Chó cêìn töi ra lïånh möåt tiïëng, laâ noá xöng ra cho boån choá kia möåt baâi hoåc nïn thên ngay. Ngöi chuâa saáu maái lúåp ngoái àoã uöën cong vuát, xêy trïn nïìn àaá nhû kiïíu kiïën truác chuâa chiïìn êën Àöå, sûâng sûäng àûáng trïn möåt ngoån àöìi caát, chung quanh moåc toaân nhûäng cêy xoaâi cöí thuå to coá àïën ba böën ngûúâi öm. Chuáng töi lêìn theo nhûäng bêåc thang xêy bùçng àaá töí ong, ài lïn chuâa. Hai bïn bêåc

Àoaân Gioãi 158


thang, úã möîi quaäng mùåt bùçng phaãi ài bònh thûúâng möåt luác trûúác khi bûúác lïn möåt têìng thang cao hún, coá bïå xêy hònh rùæn baãy àêìu xoâe ra nhû caái quaåt khöíng löì. Ngoån àöìi cuäng thêëp thöi, nhûng caách kiïën truác àûúâng lïn bêåc thang khiïën töi khi bûúác ài cûá coá caãm giaác laâ chuâa úã trïn chöî cao lùæm, vò luön luön phaãi ngûãa cöí lïn múái nhòn thêëu àûúåc bïn trïn. Öng Luåc cuå chûa giaâ lùæm, khoaãng ngoaâi nùm mûúi tuöíi thöi. Öng khöng mùåc quêìn aáo kiïíu sû ta maâ choaâng quanh ngûúâi bùçng caã möåt suác luåa vaâng, leåp xeåp àöi haâi coã, tûúi cûúâi bûúác ra tiïëp tña nuöi töi. Tña nuöi töi chùæp hai tay vaái Luåc rêët kñnh cêín. Thêëy tña nuöi töi laâm gò, töi cuäng bùæt chûúác laâm theo nhû vêåy. Hai ngûúâi laåi noái chuyïån vúái nhau bùçng tiïëng Miïn, laâm töi àûáng ngúá ra nhòn.

Tña nuöi töi theo Luåc vaâo chuâa. Töi vûâa toan bûúác theo thò tña nuöi töi quay laåi, baão:

- Khöng àûúåc dùæt choá vaâo chuâa. Con muöën vaâo thò phaãi bùæt noá nùçm ngoaâi sên kia!

Töi khöng thïí naâo baão àûúåc con Luöëc cho noá chõu nùçm yïn. Hïî töi quay lûng ài thò noá loác coác chaåy theo, nïn töi àaânh phaãi àûáng ngoaâi cûãa ngoáng vaâo. Tña nuöi töi àêåp àêåp chên giuä buåi trïn goác phaãn, röìi lïn ngöìi xïëp bùçng troân trïn chiïëc chiïëu hoa rêët àeåp, àöëi diïån vúái Luåc. Töi thêëy öng Luåc ên cêìn roát nûúác múâi tña nuöi töi, röìi hai ngûúâi laåi tiïëp tuåc noái lùng lñu gò vúái nhau. Töi àûa mùæt nhòn sêu vaâo trong, thêëy trïn baân thúâ laâ nhûäng öng buåt cuäng gêìn giöëng nhû buåt úã caác chuâa Viïåt Nam vêåy thöi. Duy chó coá àiïìu khaác laâ dûúái baân thúâ naâo cuäng chêët löím nhöím nhûäng chiïëc nöìi àêët múái, àûång xûúng ngûúâi àaä hoãa thiïu, trïn nùæp buöåc vuöng vaãi trùæng, vaâ bïn höng nöìi coá daán maãnh giêëy nhoã àïì tïn hoå ngaây mêët cuãa ngûúâi àoá. Tûâ möåt ngöi nhaâ nhoã bïn phaãi, boån treã con àang lñu rñu cuái àêìu vaái möåt öng Luåc treã, röìi chuáng cùæp saách xö ra, tranh nhau bûúác xuöëng bêåc thang chaåy vïì. Tña nuöi töi cêìm goái giêëy vaâng bûúác ra, coân ngoaái laåi vaái öng Luåc cuå möåt lêìn nûäa. Öng bûúác ra theo tiïîn chên khaách, hònh nhû toan noái àiïìu gò röìi laåi thöi. Khi tña con chuáng töi ra àïën àêìu bêåc thang öng "dúá!" lïn möåt tiïëng, khiïën tña nuöi töi giêåt mònh quay laåi. Öng Luåc cuå àiïím ngoán tay troã vaâo khoaãng khöng, noái thêåt chêåm nghe roä tûâng tiïëng möåt:

- Rûâ xêy chooâng caáp, booâng laá trrêu xoa! Tña nuöi töi "paát!paát!" luön möìm vaâ vaái öng Luåc cuå möåt caái

thêåt daâi trûúác khi nùæm tay töi dùæt ài.



- Noái chuyïån gò trong êëy maâ lêu vêåy tña? Töi hoãi. - Àuã moåi thûá chuyïån. Luåc hoãi thùm Têy àaánh vaâo túái àêu röìi,

hoãi chuáng ta tûâ àêu túái, - tña nuöi töi àaáp caách vui veã. - Coá thuöëc cho thùçng Coâ khöng tña? Tña nuöi töi chòa goái giêëy vaâng ra: - Thuöëc àêy. Hay lùæm! Laâm bùçng möåt trùm thûá cûát chim vaâ

xûúng rùæn àöåc. Trong uöëng ngoaâi xoa, khoãi ngay thöi. Luåc khöng lêëy tiïìn, chó biïëu thöi.

- Luác naäy öíng noái gò vúái tña àêëy? Tña nuöi töi ngoá töi möåt luác röìi múái àaáp: - Con thò caái gò cuäng hoãi. ÛÂ, Luåc baão: “Tre muöën chùåt thò gai

phaãi àöën!" Khöng noái thùèng àêu, mònh phaãi suy ngêîm ra maâ hiïíu lêëy... Tûác laâ muöën àaánh àûúåc thùçng Têy, thò phaãi trûâ boån tay chên cuãa noá trûúác!

- Hay quaá tña nhó! ÚÂ, tuåi nhoã nhoã ài hoåc kinh úã chuâa vûâa ra luác naäy phaãi khöng húã tña?

- Hoåc chûä àêëy. Caác sroác Miïn àïìu khöng coá trûúâng hoåc. Treã con àïën hoåc úã chuâa thöi. Öng Luåc cuå laâ ngûúâi oai quyïìn nhêët sroác àêëy!

- Gùåp àûúåc öng Luåc cuå töët thò may, tña nhó! Tña nuöi töi chó "ûâ" röìi cûúâi cûúâi nhòn töi bùçng cùåp mùæt khoá

hiïíu. Chuáng töi lùång leä trúã vïì thuyïìn, mùåc cho nhûäng bêìy choá àuöíi

theo vúân chung quanh con Luöëc suãa àïën vaáng oác. Sau khi uöëng thuöëc vaâ böi thuöëc àûúåc möåt luác, thùçng Coâ àaä ngöìi dêåy, tónh nhû khöng. Quaã laâ moán thuöëc thêìn diïåu thêåt! Tña nuöi töi liïìn boåc möåt goái nanh caá sêëu trúã lïn chuâa àïìn ún Luåc cuå, baão laâ àïí Luåc tiïån noá laâm quên cúâ... Maá nuöi töi thò cûá baão nïn úã naán laåi möåt ngaây nûäa haäy ài àïí höm sau baâ lïn chuâa laåy Phêåt àaä, nhûng àang gùåp luác thuêån nûúác thuêån gioá, nïn tña nuöi töi khöng thïí chiïìu baâ àûúåc. Thïë laâ vaâo khoaãng àêìu canh möåt àïm àoá, chuáng töi laåi tiïëp tuåc cuöåc haânh trònh maâ töi chûa biïët seä vïì àêu.

Àoaân Gioãi 160


17. SÊN CHIM

ÚÃ vuâng naây, nhûäng chiïëc thuyïìn nhoã cúä thuyïìn chuáng töi, chùèng ai laâm buöìm. Coá leä àïí traánh búát sûå cöìng kïình, choaán chöî, vaâ àïí cho thuyïìn àûúåc nheå. Khi cêìn, cûá chùåt möåt têìu laá dûâa nûúác moåc theo búâ söng cùæm lïn thuyïìn laâ àaä coá ngay möåt chiïëc thuyïìn buöìm röìi. Thuyïìn chuáng töi àöí ra doâng möåt con söng lúán, vúái böën caánh buöìm thiïn nhiïn kiïíu àoá, cùæm trong böën löî cöåt cheâo. Maá nuöi töi ngöìi giûä laái. Gioá àûa chiïëc thuyïìn buöìm xanh cuãa chuáng töi lûúát chaåy aâo aâo nhû chiïëc ca-nö. Chaåy möåt maåch hai ngaây hai àïm nhû vêåy, àïën ngang möåt caái chúå, tña nuöi töi múái "haå buöìm" vûát xuöëng loâng söng traã laåi cho baâ Thuãy.

Ngûúâi ta goåi chúå naây laâ chúå Mùåt Trúâi. Coá leä vò chúå nhoám taåi doi àêët ngaä ba vaâm möåt con kïnh coá tïn laâ kïnh Mùåt Trúâi. Coân thùçng Coâ thò cûá baão töi àêy laâ chúå chim. Höm qua, chúå chûa nhoám. Tña nuöi töi coân cùæm saâo úã bïn chúå, hy voång coá thïí baán nöët mêëy têëm da caá sêëu coân vûúáng chöî trong thuyïìn. Suöët ngaây, aánh nùæng rûâng rûåc àöí lûãa xuöëng mùåt àêët. Böën phña chên trúâi tröëng huïëch tröëng hoaác. Tûâ luác mùåt trúâi moåc cho túái khi mùåt trúâi lùån, khöng kiïëm àêu ra möåt boáng cêy àïí traánh nùæng. Con kïnh Mùåt Trúâi coân phún phúát maâu àaâo buöíi saáng, giûäa trûa böîng hoáa ra möåt doâng thuãy ngên cuöìn cuöån loáa mùæt, röìi dêìn dêìn biïën thaânh möåt con suöëi lûãa luác trúâi chiïìu. Nùm ba ngöi quaán leâo teâo ngoá cûãa ra möåt khoaãng àêët röång. Trïn mùåt àêët nûát neã, vïët cûát chim khö trùæng khùæp núi, löng chim theo gioá cuöën lïn xoaáy tñt trong nùæng nhû nhûäng caánh böng goân ruång bay lêëp loáa. Tûâ saáng súám, ghe xuöìng àaä vaâo cêåp bïën chúå, àêåu san saát nhû laá tre. Muäi xuöìng naây buöåc nöëi vaâo laái thuyïìn kia, àen kñn mùåt nûúác. Tiïëng chim kïu rêm ran trong àaám ghe xuöìng vaâ trïn sên chúå. Tña nuöi töi ngöìi uöëng rûúåu möåt mònh trong ngöi quaán öìn aâo, toaân nhûäng àaân baâ vaâ treã con àang huáp chaáo chim xò xaâ xò xuåp. Mêëy têëm da caá sêëu hoa caâ dûång trïn ngaåch cûãa, bïn löëi ra vaâo. Muâi chim nûúáng tûâ trong nhûäng ngöi quaán bay ra thúm phûác. Tiïëng dao thúát khua löåp cöåp trong tiïëng chim kïu xeá maâng tai, laâm cho caái chúå nhoã laå luâng naây thïm phêìn naáo nhiïåt. Maá nuöi töi xaách röí lïn chúå mua chim non vaâ



trûáng àïí laâm thûác ùn dûå trûä mang theo thuyïìn. Thùçng Coâ, vò baân chên haäy coân sûng, khöng àûúåc pheáp lïn búâ, phaãi ngöìi laåi trong mui öm con Luöëc ngoá lïn chúå, coi böå theâm thuöìng lùæm. Töi cêìm baát lïn mua möåt tö chaáo chim bùm haânh cuã rùæc haåt tiïu bûng xuöëng cho noá, röìi quaây quaã nhaãy lïn chúå ngay. Con Luöëc cuäng muöën theo töi. Noá cûá vêîy àuöi kïu û... ûã... Nhûng thùçng Coâ cûá öm cöí giûä noá laåi. Noá tûác mònh, quay ra mêëy xuöìng chim àêåu chung quanh gùæt ngêåu xõ. Chim nhöët trong caác gioã tre nghe tiïëng choá suãa, hoaãng höët àêåp caánh kïu loaån lïn. Töi ài möåt mònh, luêín quêín theo nhûäng ngûúâi baán chim trïn chúå. Ngay dûúái búâ söng chöî töi àûáng, coá mêëy ngûúâi àaân baâ àang mùåc caã, caäi nhau trïn möåt chiïëc thuyïìn to. Gioã cêìn xeá chêët ngöín ngang, àûång àêìy caác thûá trûáng chim. Tûâng xêu chim trùæng, chim àen buöåc chên, döìn chêåt trong khoang: nhûäng con chim bõ troái chen nhau ngoác cöí lïn, con naây möí vaâo lûng con kia, àêåp caánh phaânh phaåch. Möåt thùçng beá gaánh toân ten hai con chim gò laå quaá, cöí daâi nhû cöí rùæn, to gêëp rûúäi con võt bêìu, sùæc löng maâu vaâng xaám.

- A, baán chim gò àoá, mêåy? Töi men theo, tay chùæp àñt hêët haâm hoãi noá. - Con àiïng àiïíng maâ cuäng khöng biïët! Cùåp möi noá trïì ra, caái mùåt vïnh vïnh nhûng böå tûúáng nhoã

thoá vaâ àöi mùæt chên thêåt cuãa noá nhòn lêu cuäng rêët dïî mïën. - Böå maây úã àêu múái túái haã? - Noá hoãi töi. - ÚÂ, múái túái. Xûá tao cuäng... vö khöëi chim. Nhûng khöng giöëng

nhû chim úã àêy, thaânh ra tao múái hoãi maây chûá! Töi noái pheát vúái noá nhû vêåy, àïí noá àûâng chï töi laâ "quï". Coi

ra noá cuäng khoaái. Noá troã tûâng con chim, goåi tïn cùæt nghôa cho töi nghe, yá nhû muöën khoe vúái töi rùçng noá laâ "töí sû Böì Àïì" úã àêy... Nhûäng con chaâng beâ àöì söå nhû con ngöîng, moã to bùçng cöí tay cûá goä vaâo nhau löåp cöåp, laâm rung rung maãnh da mïìm thoâng xuöëng têån cöí nhû caái diïìm luåa múä gaâ. Nhûäng con giang sen cùèng cao lïu nghïu, nùång haâng nùm baãy cên thõt, bõ khúáp moã, treáo caánh àûáng giûäa àaám sïëu àen sïëu xaám maâo àoã, àêìu khöng ngúát nghiïng qua nghiïng laåi ngoá theo mêëy con oá biïín àang lûúån voâng trïn kïnh. Coâ thò khöng biïët bao nhiïu maâ kïí. Coâ ngaâ, coâ trùæng, coâ xanh, coâ ma...

Àoaân Gioãi 162


buöåc tûâng xêu, chêët nùçm haâng àöëng. Möåt àaám àaân baâ treã con àang ngöìi luái huái vùåt löng chim cöìng cöåc gêìn àêëy.

- Maây muöën kiïëm tiïìn xaâi khöng? Thùçng beá keáo tay töi, baão nhoã. - Nhöí löng chim mûúán àêëy. Maây muöën laâm thò laåi noái vúái caái

thñm àöåi noán löng chim oá rùçn àang àûáng chöëng naånh hai quai trûúác quaán kia kòa!

Thêëy töi lùæc àêìu, noá hñch khuyãu tay vaâo höng töi: - Chï aâ? Laâm möåt ngaây, kiïëm böån tiïìn. Maây khöng lêëy tiïìn

thò lêëy thõt chim vïì ùn. Löng chim baán riïng, thõt baán riïng maâ! Chöî naây mûúi gioã le àùåt bïn caånh möåt àöëng löìng nhöët àêìy

chim trñch. Nhûäng con trñch löng xanh, moã àoã nhû quaã úát ngùæn, cùåp chên höìng nhû àöi àuäa sún, coi böå töët maä nhêët. Con naâo con nêëy löång lêîy nhû con gaâ tre, cûá ngûúác cöí kïu trñch... trñch... cheá..., nghe àïën nhûác maâng tai. Chöî kia löím ngöím haâng soåt chim cöìng cöåc löng àen nhû nhoå chaão, khöng ngúát cûåa quêåy, möí vaâo nhau kïu leác cheác.

- Chim úã àêu maâ hoå bùæt nhiïìu vêåy? Bêëy giúâ töi múái àaânh chõu hoãi thùçng beá êëy. - Chim bùæt úã sên chim chûá àêu, mêåy! - Sên chim úã àêu? - ÚÃ chöî noá úã chûá coân úã àêu! Thùçng beá cûúâi cûúâi, ra veã thñch thuá lùæm. Dûúâng nhû noá chó

chúâ nghe töi hoãi àïí àûúåc traã lúâi, nhûng vêîn coân laâm böå laâm tõch, chûa vöåi baão ngay. Höìi lêu, noá múái noái:

- Mêëy ngûúâi àaân baâ mùåc aáo cöåc tay àûáng dûúái tam baãn chúã trûáng chim kia, laâ dên höët trûáng chim àöìng. Trûáng le le, trûáng trñch, trûáng coâ... àeã rúi trong àöìng coã, khöng coá chuã. Ai gùåp nêëy höët. Höët trûáng tûå do maâ! Coân caái öng ngöìi baán quaåt, tïët bùçng löng oá rùçn, löng chim giaâ àaäy úã chöî mêëy con sïëu kia, laâ chuã vûúân coâ. Maây biïët vûúân coâ haã? ûâ, vûúân coâ... thò chó coá coâ úã thöi. Khöng nhiïìu bùçng sên chim àêu. Sên chim thò vö phûúng noái àûúåc. Àuã caác thûá chim. Maây thêëy múái biïët!

Mùåt trúâi àaä lïn cao. Nùæng bùæt àêìu gay gùæt. Caái chúå chim nhoám giûäa trúâi àaä coá phêìn búát huyïn naáo. Böîng nghe tiïëng hu...



hu... tûâ àêu vùèng túái. Moåi ngûúâi coân àang ngú ngaác ngoáng lïn trúâi thò tûâ dûúái àaám thuyïìn coá tiïëng theát vang döåi:

- Maáy bay giùåc, baâ con úi! Chúå nhöën nhaáo nhû vúä àaám laâm chay. Ngûúâi ta quyánh quaáng

chaåy túái chaåy lui löån xöån trïn khoaãng àêët tröëng. Khöng möåt luâm cêy, buåi coã àïí lêëy chöî nêëp taåm. Nhiïìu ngûúâi àaân baâ haäi quaá, nhaãy bûâa xuöëng kïnh tòm möåt chöî êín mònh dûúái caác goâ àêët dûåa búâ. "Con àêìm giaâ ài guöëc" bay laâ laâ trïn mùåt söng, vuát qua ngang chúå. Noá cêët lïn cao, röìi tûâ tûâ quay laåi lûúån trïn chúå möåt voâng, thaã ra nhûäng cuåc gò àen àen. Töi nùçm uáp mùåt xuöëng àêët, nñn thúã chúâ nghe tiïëng nöí.

- Giùåc thaã truyïìn àún, baâ con úi! - Àûâng súå, noá khöng bùæn àêu! - Ai daám noái noá khöng bùæn àoá! Tiïëng kïu theát, caäi nhau nghe ran chung quanh. Töi nghiïng

àêìu ngoá lïn. Nhûäng cuåc àen àen tûâ trong chiïëc thuãy phi cú thaã ra ban naäy àaä tan trong gioá, bay trùæng trúâi, lêëp laánh trong nùæng nhû vaãy caá. Gioá thöíi giaåt nhûäng túâ truyïìn àún bay ài xa lùæc. Ghe xuöìng vöåi vaä cheâo ài. Giêìm cheâo va vaâo nhau, khua löëp cöëp. Chim kïu àiïëc tai. Tiïëng huá, tiïëng ò, tiïëng goåi nhau ran mùåt nûúác. Khi töi chaåy xuöëng bïën, treâo lïn thuyïìn thò àaä thêëy böå da caá sêëu vùæt nùçm trûúác muäi. Tña nuöi töi cuäng vûâa quay xong quai cheâo laái. Töi chuåp lêëy guöëc cheâo muäi, quaåt maånh mêëy caái, àûa thuyïìn quay ra cho tröi xuöi theo doâng. Trong chöëc laát, ngoaãnh laåi thò caái chúå chim àaä biïën mêët chó coân trú khoaãng àêët tröëng vaâ daäy quaán luåp xuåp àûáng buöìn thiu.

- Khöng biïët giùåc raãi truyïìn àún noái caái gò? - Mûúi höm trûúác, noá cuäng raãi trïn chúå Caái Rùæn. Noá goåi mònh

àêìu haâng! - Böå àöåi mònh àêu, sao khöng àaánh noá? - Chöî naâo cuäng chúâ böå àöåi aâ? Vêåy chûá baâ con mònh cuåt tay hïët

röìi sao? Noá vö àêy, vaác dao vaác rûåa cheám noá ra tûâng khuác nhû khuác chuöëi, cho boã caái thoái cûúáp nûúác ngûúâi ta.

- Nghe coá lñnh Bùæc Böå ngoaâi Cuå Höì àûa vö röìi maâ! - ÚÂ, cuäng coá nghe àêëy!

Àoaân Gioãi 164


- Sao laåi cuäng coá nghe? Vö nhiïìu lùæm röìi. Tûúáng Vuä Àûác chó huy. Àêu coân úã maån trïn Phûúác Long.

Mùåt söng vang dêåy tiïëng ngûúâi tranh nhau noái. Ai cuäng muöën toã ra thöng thaåo. Ai cuäng noái, thaânh ra khöng ai nghe ai... Thuyïìn chuáng töi cûá xuöi theo doâng nûúác cheâo ài. Tña nuöi töi àõnh ài vïì hûúáng Nùm Cùn. Öng baân vúái maá nuöi töi:

- Nùm Cùn laâ xûá tiïìn rûâng baåc biïín. Söng raåch hiïím trúã. úã àoá toaân laâ rûâng. Rûâng àûúác, rûâng mùæm, rûâng bêìn... Têy khoá bïì túái. Vïì àoá, ta coá thïí ài àöën cuãi mûúán cho caác loâ than...

Maá nuöi töi noái xuöi lú: - Caái àoá tuây öng. úã àêu thò úã, miïîn àûúåc yïn núi yïn chöî maâ

laâm ùn. Chûá lïnh àïnh maäi thïë naây, töi e coá ngaây hai àûáa nhoã chïët leáp xaác thöi!

Múâ saáng höm sau, töi coân àang nguã trong mui böîng nghe thùçng Coâ goåi giêåt töi dêåy:

- Mau ra coi, An úi! Gêìn túái sên chim röìi. Àaä saáng beát maâ maây coân nguã aâ?

Töi giuåi mùæt boâ ra khoang trûúác, vöëc nûúác dûúái söng lïn rûãa mùåt. Trïn vïåt rûâng àen úã chöî con söng ngoùåt nhû lûúäi cûa caá mêåp chúm chúãm dûång àêìu rùng nhoån àaä ûãng lïn maâu mêy höìng phún phúát. Tûâ chöî vïåt rûâng àen xa tñt àoá, chim cêët caánh tua tuãa bay lïn, giöëng hïåt àaân kiïën tûâ loâng quaã àêët chui ra, boâ li ti àen ngoâm lïn da trúâi. Caâng àïën gêìn, khi boáng chim chûa hiïån roä hònh àöi caánh, thò quang caãnh àaân chim bay lïn giöëng nhû àaám gioá böëc tro tiïìn, taân bay liïn tri höì àiïåp. Nhûäng bêìy chim àen bay kñn trúâi, vûún cöí daâi nhû taâu bay cöí ngöîng lûúát qua trïn söng, cuöën theo sau nhûäng luöìng gioá vuát cûá laâm tai töi röëi lïn, hoa caã mùæt. Möîi luác töi caâng nghe roä tiïëng chim kïu naáo àöång nhû tiïëng xoác nhûäng röí tiïìn àöìng. Vaâ gioá àûa àïën möåt muâi tanh lúåm gioång, khiïën töi chó chûåc nön oåe. Chim àêåu chen nhau trùæng xoáa trïn nhûäng àêìu cêy mùæm, cêy chaâ laâ, cêy veåt ruång truåi gêìn hïët laá. Cöìng cöåc àûáng trong töí vûún caánh nhû tûúång nhûäng ngûúâi vuä nûä bùçng àöìng àen àang vûún tay muáa. Chim giaâ àaäy, àêìu hoái nhû nhûäng öng thêìy tu mùåc aáo xaám, trêìm tû ruåt cöí nhòn xuöëng chên. Nhiïìu con chim rêët laå, to nhû con ngöîng àêåu àïën quùçn nhaánh cêy. Möåt con àiïng àiïíng ngoác cöí lïn mùåt nûúác, thoaåt tröng töi tûúãng laâ möåt con rùæn tûâ dûúái nûúác cêët àêìu lïn. Khi thuyïìn chuáng töi cheâo àïën gêìn, noá beân nguåp



xuöëng lùån mêët. Chöëc sau àaä laåi thêëy noá nöíi lïn gêìn búâ, moã ngêåm con töm xanh gêìn bùçng cöí tay coân àang vung rêu cûåa quêåy. Töi mï quaá! Maâ thùçng Coâ cuäng mï nhû töi. Hai àûáa cuâng ûúác: phaãi chi mònh àûúåc dûâng thuyïìn laåi àêy vaâi höm àïí bùæt chim thò phaãi biïët! Chim tûâ nhûäng àêu têåp trung vïì úã àêy, nhiïìu khöng thïí noái àûúåc! úã àêy, coân coá rêët nhiïìu giöëng chim laå, khöng thêëy baây baán úã chúå Mùåt Trúâi. Chuáng àêåu thêëp lùæm, àûáng dûúái göëc cêy coá thïí thoâ tay lïn töí nhùåt trûáng möåt caách dïî daâng. Töi chöìm ngûúâi ra be thuyïìn, kïu to:

- Dûâng laåi àêy bùæt möåt múá chim ài, tña! - Sên chim coá chuã, khöng bùæt cuãa ngûúâi ta àûúåc àêu! Tña nuöi töi baão. - Böå hoå nuöi noá sao? Chim trúâi caá nûúác, ai bùæt àûúåc nêëy ùn

chûá! - Àuáng laâ khöng ai nuöi. Nhûng chim vïì úã trïn vuâng àêët cuãa

ai thò noá thuöåc vïì taâi saãn cuãa ngûúâi àoá. Hoå phaãi àoáng thuïë hùçng nùm nhû àoáng thuïë ruöång àêëy, con aå.

Thêëp thoaáng trong xa, böën nùm ngûúâi quaãy gioã, cêìm saâo truác coá ngoeáo sùæt àang ngoeáo cöí chim non xuöëng bùæt. Coi böå dïî hún bùæt gaâ nhöët trong chuöìng. Tiïëng chim kïu vang àöång bïn tai, noái chuyïån khöng nghe nhau àûúåc nûäa. Thuyïìn chuáng töi cheâo ài hún ba nghòn thûúác röìi maâ haäy coân thêëy chim àêåu trùæng xoáa trïn nhûäng caânh cêy gie saát ra söng.

Àoaân Gioãi 166


18. RÛÂNG ÀÛÚÁC CAÂ MAU

Nïëu nhû coá ai baão töi quay trúã laåi möåt núi naâo àoá -möåt bïën chúå hoùåc möåt xoám laâng chùèng haån, núi maâ töi àaä rúâi ài caách àoá chûâng dùm ngaây - trúã laåi bùçng àuáng con àûúâng cuä maâ khöng àûúåc hoãi ai àûúâng ài, thò töi seä chõu thöi. Chó múái ài qua möåt lêìn thò dûát khoaát laâ khöng thïí nhúá vaâ khöng dïî daâng nhêån ra con àûúâng cuä. Tröng chöî naâo cuäng nhû chöî naâo. Caâng àöí gêìn vïì hûúáng muäi Caâ Mau thò söng ngoâi, kïnh raåch caâng buãa giùng chi chñt nhû maång nhïån. Trïn thò trúâi xanh dûúái thò nûúác xanh, chung quanh mònh cuäng chó toaân möåt sùæc xanh cêy laá. Tiïëng rò raâo bêët têån cuãa nhûäng khu rûâng xanh böën muâa, cuâng tiïëng soáng rò raâo tûâ biïín Àöng vaâ võnh Thaái Lan ngaây àïm khöng ngúát voång vïì trong húi gioá muöëi -thûá êm thanh àún àiïåu triïìn miïn êëy ru nguã thñnh giaác, caâng laâm moân moãi vaâ àuöëi dêìn ài taác duång phên biïåt cuãa thõ giaác con ngûúâi trûúác caái quang caãnh chó lùång leä möåt maâu xanh àún àiïåu. Tûâ khi qua Chaâ Laâ, Caái Keo... röìi boã con söng Baãy Haáp xuöi thuyïìn tröi theo doâng, thò töi bùæt àêìu coá caãm giaác trïn àêy... úã àêy, ngûúâi ta goåi tïn àêët tïn söng khöng phaãi bùçng nhûäng danh tûâ myä lïå, maâ cûá theo àùåc àiïím riïng biïåt cuãa noá maâ goåi thaânh tïn. Chùèng haån nhû goåi raåch Maái Giêìm, vò hai bïn búâ raåch moåc toaân nhûäng cêy maái giêìm coång troân xöëp nheå, trïn chó xoâa ra àöåc möåt caái laá xanh hònh chiïëc búi cheâo nhoã; goåi kïnh Boå Mùæt vò úã àoá tuå têåp khöng biïët cú man naâo laâ boå mùæt àen nhû haåt vûâng, chuáng cûá bay theo thuyïìn tûâng bêìy nhû nhûäng àaám mêy nhoã, ta bõ noá àöët vaâo da thõt chöî naâo laâ chöî àoá ngûáa ngaáy nöíi mêín àoã têëy lïn; goåi kïnh Ba Khña vò úã àoá hai bïn búâ têåp trung toaân nhûäng con ba khña, chuáng baám àùåc sïåt quanh caác göëc cêy. (Ba khña laâ möåt loaåi coâng biïín lai cua, caâng sùæc tñm àoã, laâm mùæm xeá ra tröån toãi úát ùn rêët ngon). Coân nhû xaä Nùm Cùn thò nghe noái ngaây xûa trïn búâ söng chó àöåc coá möåt caái laán nùm gian cuãa nhûäng ngûúâi túái àöën cuãi hêìm than dûång nïn, cuäng nhû Caâ Mau laâ noái traåi ài theo chûä Tûác khú mêu tiïëng Miïn nghôa laâ "nûúác àen". Thuyïìn chuáng töi cheâo thoaát qua kïnh Boå Mùæt, àöí ra con söng Cûãa Lúán, xuöi vïì Nùm Cùn. Doâng söng Nùm Cùn mïnh möng, nûúác êìm êìm àöí ra biïín ngaây àïm nhû thaác, caá nûúác búi



haâng àaân àen truäi nhö lïn huåp xuöëng nhû ngûúâi búi ïëch giûäa nhûäng àêìu soáng trùæng.

Thuyïìn xuöi giûäa doâng con söng röång hún ngaân thûúác, tröng hai bïn búâ, rûâng àûúåc dûång lïn cao ngêët nhû hai daäy trûúâng thaânh vö têån. Cêy àûúác moåc daâi theo baäi, theo tûâng lûáa traái ruång, ngoån bùçng tùm tùæp, lúáp naây chöìng lïn lúáp kia öm lêëy doâng söng, àùæp tûâng bêåc maâu xanh laá maå, maâu xanh rïu, maâu xanh chai loå... loâa nhoâa êín hiïån trong sûúng muâ vaâ khoái soáng ban mai. Chúå Nùm Cùn nùçm saát bïn búâ söng, öìn aâo, àöng vui têëp nêåp. Vêîn laâ caái quang caãnh quen thuöåc cuãa möåt xoám chúå vuâng rûâng cêån biïín thuöåc tónh Baåc Liïu, vúái nhûäng tuáp lïìu laá thö sú kiïíu cöí xûa nùçm bïn caånh nhûäng ngöi nhaâ gaåch vùn minh hai têìng, nhûäng àöëng göî cao nhû nuái chêët dûåa búâ, nhûäng cöåt àaáy, thuyïìn chaâi, thuyïìn lûúái, thuyïìn buön dêåp dïình trïn soáng... Nhûng Nùm Cùn coân coá caái bïì thïë cuãa möåt trêën "anh chõ rûâng xanh" àûáng kiïu haänh phö phang sûå truâ phuá cuãa noá trïn vuâng àêët cuöëi cuâng cuãa Töí quöëc. Nhûäng bïën vêån haâ nhöån nhõp doåc daâi theo söng; nhûäng loâ than hêìm göî àûúác saãn xuêët loaåi than cuãi nöíi tiïëng nhêët cuãa miïìn Nam; nhûäng ngöi nhaâ beâ ban àïm aánh àeân mùng-söng chiïëu rûåc trïn mùåt nûúác nhû nhûäng khu phöë nöíi, vaâ núi àêy ngûúâi ta coá thïí cêåp thuyïìn laåi, bûúác sang goåi möåt moán xaâo, moán nêëu Trung Quöëc hoùåc möåt àôa thõt rûâng nûúáng ûúáp kiïíu àõa phûúng keâm theo vaâi cuát rûúåu, ngoaâi ra coân coá thïí mua tûâ cêy kim cuöån chó, nhûäng vêåt duång cêìn thiïët, möåt böå quêìn aáo may sùén hay möåt moán nûä trang àùæt giaá chùèng haån, maâ khöng cêìn phaãi bûúác ra khoãi thuyïìn. Nhûäng ngûúâi con gaái Hoa kiïìu baán haâng lúãi xúãi, nhûäng ngûúâi Chaâ Chêu Giang baán vaãi, nhûäng baâ cuå giaâ ngûúâi Miïn baán rûúåu, vúái àuã caác gioång noái lñu lö, àuã kiïíu ùn vêån sùåc súä, àaä àiïím tö cho Nùm Cùn möåt maâu sùæc àöåc àaáo, hún têët caã caác xoám chúå vuâng rûâng Caâ Mau.

- ÚÃ laåi àêy thöi, öng aå! Maá nuöi töi vûâa àûa mùæt nhòn lïn búâ vûâa baão tña nuöi töi. Tña

nuöi töi ngöìi trûúác muäi thuyïìn thong thaã nhöìi thuöëc vaâo noä têíu, nheo mùæt cûúâi vúái töi vaâ thùçng Coâ:

- Hai àûáa bay muöën úã àêy hay ài nûäa? Gioång àuâa vui hiïìn laânh dïî daäi cuãa tña nuöi, nhêët laâ neát cûúâi

bïn hai khoáe mùæt cuãa öng cûá múã ra, khiïën töi vaâ thùçng Coâ cuäng cûúâi theo maâ khöng àûáa naâo traã lúâi.

- Khöng nïn úã àêy!

Àoaân Gioãi 168


Tña nuöi töi buöng lûãng möåt cêu ngùæn cöåc bêët ngúâ, röìi dùång hùæng ngûúác lïn nhòn maá nuöi töi doâ hoãi.

- Öng tñnh ra ngoaâi biïín úã hay sao? Dûúâng nhû khöng chuá yá túái sûå phaãn ûáng cuãa maá nuöi töi, vaâ

cuäng khöng buöìn nhòn böën con mùæt thö löë àêìy ngaåc nhiïn cuãa hai thùçng nhoã con maâ öng thûâa biïët rùçng qua bao nhiïu chùång àûúâng daâi mïåt moãi, àïìu àang chúâ àúåi phuát dûâng cheâo, cùæm thuyïìn laâ nhaãy lïn maãnh àêët àõnh cû hùçng mong ngoáng, tña nuöi töi cûá thong thaã bêåt lûãa lïn àöët thuöëc, bêåp bêåp hñt mêëy húi daâi.

- ÚÃ laåi àêy, nhûng khöng úã taåi àêy! - ÚÃ chúå vui hún chûá, tña? Thùçng Coâ hong hoáng ngoá lïn búâ, buöåt miïång kïu lïn. - Ngûúâi ta àöng nhû thïë naây maâ... mònh coân ài àêu nûäa, húã

tña? Tña nuöi töi nhû cûúâi maâ nhû khöng cûúâi, seä saâng noái: - Mònh coá phaãi laâ dên buön baán àêu maâ cêìn úã chúå! - Öng coá cêìn mua sùæm gò khöng? Maá nuöi töi hoãi. - Chûa vöåi. Àïí lo tòm chöî cêët nhaâ trûúác àaä. Baâ coá muöën cho

hai àûáa nhoã lïn chúå chúi thò gheá laåi möåt chöëc cuäng àûúåc. - Thöi, àïí luác khaác! Bao giúâ àang luác caäi nhau vò sûå bêët àöìng yá kiïën trïn möåt vêën

àïì naâo àoá vúái tña nuöi töi, maâ maá nuöi töi böîng dûng quay ra noái möåt cêu chuyïån gò khaác, thò töi hiïíu ngay rùçng baâ àaä chõu caái lyá leä cuãa tña nuöi töi laâ àuáng. Thuyïìn chuáng töi khöng àöî laåi chúå.

Chuáng töi coân ài non möåt buöíi nûäa múái cêåp bïën. Àêy laâ möåt xoám ngheâo, nhaâ cêët lûa thûa trïn búâ möåt con raåch nhoã dûåa lûng vaâo rûâng. Nhûäng ngûúâi thúå àöët than àaä tiïëp tay àöën cêy, chùåt laá dûång cho chuáng töi möåt ngöi lïìu nhoã. Ngaây ngaây tña nuöi töi vaác ròu theo thúå rûâng àöën cuãi mûúán cho caác loâ hêìm than. Maá nuöi töi thò xaách gioã ài bùæt ba khña vïì laâm mùæm. Thùçng Coâ vaâ töi bûäa naâo cuäng ruã boån treã trong xoám dùæt con Luöëc suåc saåo vaâo rûâng sùn chöìn, sùn kyâ àaâ. Cuäng coá khi chuáng töi moâ ra têån söng caái löåi xuöëng baäi bùæt cua, bùæt voåp. Chuáng töi thûúâng men theo con àûúâng moân cuãa thúå àöën cuãi dùæt nhau ra chúi doåc búâ söng. Núi naâo cuäng vêåy, boån



treã nhoã chuáng töi bao giúâ cuäng tòm ra àûúåc nhiïìu troâ chúi trïn caác búâ söng, cho àïën luác chaán thò nhaãy ngay xuöëng nûúác tha höì búi tùæm. úã àêëy khi nûúác triïìu xuöëng, coân coá nhûäng con caá biïín àuã caác loaåi maâu sùæc vaâ hònh thuâ khaác nhau, mùæc caån nùçm trong nhûäng vuäng nûúác trong veo. Con naâo beá thò sau khi àaä nghõch chaán, chuáng töi buåm noá trong tay mang ra thaã xuöëng meá nûúác. Con naâo kha khaá, ùn àûúåc thò chuáng töi xêu mang xaách vïì. úã vuâng rûâng ngêåp nûúác cuãa xûá Caâ Mau naây, söng ngoâi kïnh raåch laâ àûúâng giao thöng chñnh. Hêìu nhû ngaây naâo töi cuäng moâ ra àûáng trïn búâ söng hûúãng caái thuá xem àuã caác kiïíu thuyïìn söng thuyïìn biïín dong buöìm caánh eán chaåy phùng phùng reä nûúác trùæng xoáa nhû taâu thuãy -tûâ chiïëc xuöìng voã goân nhoã, nhû con caá thoâi loâi nhaãy soáng rêët tinh, cho àïën chiïëc ghe chaâi àöì söå nhû möåt quaã àöìi ò aåch, nùång nïì, chó coá thïí nhúâ taâu keáo dùæt ài. Núi búâ söng, ngûúâi ta chúâ goåi thuyïìn mua thuyïìn baán, vaâ luác naâo cuäng coá thïí nghe àûúåc tin tûác chiïën sûå nhiïìu núi cuãa khaách tûá phûúng trïn nhûäng con thuyïìn tûâ khùæp chöën ài qua.

Vaâ úã búâ söng, khöng nhûäng àöi luác tònh cúâ coá thïí vúá àûúåc con ruâa con rùæn möåt caách dïî daâng, töi coân tòm gùåp nhiïìu cêy coã laå khöng thêëy coá úã moåi vuâng chung quanh. Coá nhiïìu thûá cêy möîi caái laá àeåp nhû möåt caái hoa, do doâng nûúác mang haåt giöëng tûâ nhûäng vuâng àêët xa xöi naâo àûa vïì têån àêy nhúâ boåt soáng àaánh giaåt lïn búâ. Möåt buöíi saáng súám, töi vaâ thùçng Coâ xaách chai ra búâ söng chúâ thuyïìn traâ vaãi àoán mua dêìu lûãa. Böîng nghe àùçng xa coá tiïëng boån treã con goåi nhau ñ úi. Trong aánh nùæng nheå chûa xua tan hïët lúáp muâ keáo lï trïn àêìu ngoån coã ûúát àêîm sûúng, boáng nhûäng ngûúâi àaân öng xaách xaâ beng, cêìm chôa, xaách phaãng chaåy höåc töëc vïì hûúáng àöìng maã. Bao giúâ coá möåt àiïìu bêët thûúâng, möåt biïën cöë gò vûâa xaãy ra thò tûác khùæc boån treã con keáo àïën àoá ngay. Töi löi thùçng Coâ ba chên böën cùèng chaåy theo boån nhoã. Àaám ngûúâi cúãi trêìn, lùm lùm dao maác trong tay, àang quêy thaânh möåt voâng troân chung quanh möåt ngöi maã trïn goâ àêët cao hiïån ra trûúác mùæt chuáng töi.

- Boån con nñt lui ra! Noá chûa chïët àêu. Coi chûâng caái àuöi... Caái àuöi noá coân cûåa quêåy àêëy!

Tiïëng möåt ngûúâi naâo àoá heát oang oang. Voâng ngûúâi giaän ra röìi laåi thñt laåi nhû cuä. Boån nhoã vûâa chaåy giaåt ra xa àaä thoùn thoùæt quay laåi. Töi chùæc meãm rùçng ngûúâi ta vûâa haå möåt con beo con coåp gò àêy, nhûng chûa kõp hoãi ai thò nghe coá tiïëng möåt ngûúâi naâo àoá trong àaám àöng kïu lïn:

Àoaân Gioãi 170


- Àuáng laâ con kyâ àaâ röìi! "Con kyâ àaâ thò möåt mònh mònh cuäng àêåp chïët àûúåc, laâm gò

maâ xön xao dûä vêåy? " Töi vûâa thêìm nghô nhû thïë, vûâa chen laách àaám ngûúâi àang thúã höín hïín, neát mùåt àêìy kinh dõ àûáng ngaáng trûúác mùåt töi, kiïëm möåt chöî tröëng gheá nhòn. Vûâa nhòn vaâo, tûå nhiïn ngûúâi töi böîng bêåt luâi ra sau. Trúâi úi, möåt con kyâ àaâ kinh khuãng, töi chûa tûâng thêëy vaâ chûa tûâng nghe tña maá nuöi töi noái àïën bao giúâ! Con vêåt boâ saát to lúán vûâa bõ àêm chïët, nhûäng vïët thûúng toang hoaác trïn lûng, bïn buång, giûäa àêìu toáe maáu, maáu coân chaãy roâng roâng. Ngöi maã ai múái chön, nêëm àêët àùæp chûa khö àaä khöng may bõ noá moi vaâo lûng goâ ngang chên möå. Vaâ tûâ caái hang röång àaâo bùçng hai chên trûúác êëy, con vêåt àaä chui vaâo, caåy bêåt nùæp aáo quan lïn, thoâ àêìu vaâo ùn thõt caái thêy ma. Vïët àêët bõ moáng chên con vêåt caâo sêu luác giêîy chïët, búái tung lïn, cuâng nhûäng luâm cêy buåi coã gaäy raåp, nhaâu naát, nhöëm àêìy maáu chung quanh, chûáng toã rùçng möåt cuöåc chiïën àêëu aác liïåt diïîn ra núi àêy giûäa con vêåt kinh khuãng vúái àaám ngûúâi chiïën thùæng cúãi trêìn, möì höi möì kï nhïî nhaåi coân àang cêìm xaâ-beng, cêìm chôa àûáng vêy quanh. Möåt öng cuå giaâ nghiïng àêìu ngùæm nghña con vêåt àaä bõ àêm chïët, thúã phaâo ra:

- Tûâ cha sinh meå àeã àïën giúâ, töi chûa gùåp con naâo laå luâng khuãng khiïëp nhû con naây. Khöng phaãi caá sêëu, maâ cuäng khöng phaãi laâ kyâ àaâ. Kyâ àaâ thò moäm nhoån chûá! Caái moäm con naây laåi bùçng, khöng ra hònh àêìu kyâ nhöng maâ cuäng khöng ra hònh àêìu rùæn möëi. Chùæc noá laâ möåt con lai... gò àoá!

- Nom nhû möåt con röìng. Nhêët laâ khi noá cêët àêìu lïn, caái lûúäi daâi àoã hoãn le ra thuåt vaâo nhanh nhû chúáp, chùèng khaác gò möåt con röìng àang phun lûãa. May maâ töi neá kõp, khöng thò töi àaä chêìu Diïm Vûúng röìi!

- ÚÂ... Khi noá taáp huåt thùçng naây, hai haâm rùng chúm chúãm cuãa noá bêåp vaâo nhau nghe möåt tiïëng "caãng" rúån ngûúâi.

Möåt ngûúâi àaân öng baåo daån thoâ tay vaâo nùæn nùæn nhûäng muån gai trïn lúáp da lûng rêët daây àoáng àêìy buân khö möëc cuãa con vêåt lêu lêu coân giêåt giêåt co co mêëy caái, cuäng lùæc àêìu baão:

- Höìi nhoã töi coá nghe öng nöåi töi noái, nhûng töi khöng tin, nghô coá leä laâ caác öng giaâ xûa hay veä ra bùçng tûúãng tûúång... Khöng biïët coá chùæc laâ giöëng naây chùng?



Con vêåt kinh khuãng nùçm àêëy, khöng àöång cûåa gò nûäa. Mònh noá daâi vaâ to cúä möåt chiïëc xuöìng ba laá, chöî voâng buång thoâi ruöåt coân àoã vò maáu chaãy ri ró kia, phaãi àïën hai voâng tay ngûúâi to lúán öm múái giaáp.

- Chaåy ài múâi thêìy giaáo ài. Chùæc öíng biïët àêëy! Trong àaám àöng, saáng kiïën cuãa möåt ngûúâi naâo àoá vûâa gúåi

lïn, lêåp tûác àûúåc hûúãng ûáng ngay: “Phaãi röìi! Phaãi röìi! Chaåy ài tòm thêìy giaáo Baãy mau lïn". ÚÃ

vuâng rûâng xa xöi naây, thêìy giaáo Baãy laâ ngûúâi trñ thûác duy nhêët cuãa xaä, am tûúâng moåi viïåc. Laåi nghe noái thêìy laâ ngûúâi coá caãm tònh vúái cöång saãn, bõ boån thûåc dên luön luön laâm khoá dïî, vaâ chuáng "àaây thêìy vïì têån caái xûá khó ho coâ gaáy naây cho muöîi àöët", nïn thêìy caâng àûúåc phuå huynh hoåc sinh nïí troång. Giöî chaåp, cûúái gaã gò ngûúâi ta cuäng múâi thêìy giaáo Baãy. Thêåm chñ nhûäng viïåc kiïån tuång, tranh chêëp nhau maâ laâng xaä khöng phên xûã nöíi, möåt yá kiïën cuãa thêìy àûa ra coá thïí giaãng hoâa àûúåc àöi bïn. Cho nïn trong trûúâng húåp àûáng trûúác con vêåt quaái laå khöng ai roä töng tñch noá laâ con gò naây, ngûúâi ta chó coân àúåi chúâ úã sûå hiïíu biïët coá tñnh caách quyïët àõnh cuãa thêìy giaáo Baãy thöi.

- Ai laåi àïí caái muâi ngûúâi chïët xöng ra maâ àûáng quanh hñt thúã maäi nhû vêìy àûúåc! Thúâi bêy giúâ chûá coá phaãi ngaây xûa àêu maâ àïí vêåy chúâ tïì töíng túái laâm biïn baãn!

- Naâo, baâ con ta möîi ngûúâi möåt tay... nhanh lïn! - Chao ui! Kinh khuãng quaá! Trong luác thêìy giaáo Baãy chûa àïën, ngûúâi ta gêëp ruát àoáng laåi

nùæp aáo quan, lêëp caái hang ùn thöng vaâo huyïåt maã, vaâ khöng ngúát xön xao baân taán vïì sûå xuêët hiïån bêët thûúâng cuãa con vêåt quaái laå naây...

- Thêìy Baãy túái röìi! Tiïëng boån treã reo lïn trûúác tiïn. Moåi ngûúâi traánh giaåt ra,

nhûúâng löëi vaâo cho möåt ngûúâi àaân öng traåc ngoaâi böën mûúi tuöíi, mùåc aáo sú-mi cöåc tay, quêìn baâ ba àen xùæn cao ngang öëng chên, vûâa tûâ dûúái möåt chiïëc tam baãn cêåp búâ, gêëp bûúác ài lïn.

- Thêìy coi giuâm noá laâ con gò, thêìy Baãy? Öng cuå giaâ ban naäy àaä ûúác àoaán noá laâ "con lai", bûúác túái gêåt

àêìu chaâo thêìy giaáo, vûâa hoãi vûâa nhòn vaâo mùåt thêìy röìi laåi àûa mùæt

Àoaân Gioãi 172


nhòn con vêåt. Moåi ngûúâi chung quanh öìn lïn möåt thoaáng röìi bùæt àêìu im phùng phùæc. Thêìy giaáo Baãy lêìn tuái lêëy muåc kónh ra lau vaâo vaåt aáo, àoaån thong thaã àeo lïn mùæt, àêìu kheä nghiïng qua nghiïng laåi ngùæm nghña con vêåt. Nhûäng nïëp nhùn trïn traán thêìy cûá giaän ra co vaâo, caâng laâm tùng thïm veã quan troång trïn gûúng mùåt xûúng xûúng maâ ai nêëy àïìu kñnh nïí, vaâ caâng laâm cho moåi ngûúâi thïm haáo hûác àúåi chúâ lúâi phaán cuãa "con ngûúâi thöng tûúâng moåi leä, nhêët xûá laâng quï" naây.

- Noá laâ möåt con kyâ àaâ thöi! Àuáng nhû vêåy, möåt con kyâ àaâ. Thêìy giaáo Baãy cheáp miïång noái, àêìu gêåt guâ nhû khùèng àõnh

thïm cho cêu mònh vûâa thöët ra. Tiïëng xön xao laåi bùæt àêìu dêåy lïn. Möåt ngûúâi naâo àoá trong àaám àöng cûúâi hö höë:

“Höìi naäy, töi àaä baão noá laâ con kyâ àaâ maâ khöng ai chõu nghe!" Coá tiïëng ngûúâi caäi laåi:

“Hûá! Kyâ àaâ thò to hún bùæp vïë laâ cuâng, chûá kyâ àaâ gò maâ to bùçng con caá sêëu vêåy?"

Khöng biïët àoá laâ lúâi phaãn àöëi laåi ngûúâi vûâa cêët tiïëng cûúâi, hay lúâi phaãn àöëi laåi yá kiïën cuãa thêìy giaáo Baãy. Thêìy giaáo Baãy móm cûúâi. Nuå cûúâi àöå lûúång khöng toã ra coá chuát gò khoá chõu, maâ coân laâm tùng thïm veã àön hêåu trïn gûúng mùåt hiïìn laânh. Thêìy ngùæm nghña con vêåt möåt luác nûäa, röìi thong thaã noái:

- Con kyâ àaâ naây to thêåt! Höìi nùm 1942, luác töi coân daåy hoåc úã xaä Àöëc Vaâng thuöåc Àöìng Thaáp Mûúâi, baâ con cuäng coá àêm chïët möåt con, ào daâi ba meát saáu. Con naây laâ con thûá hai maâ töi àûúåc thêëy têån mùæt àêëy...

- Ùn thõt àûúåc chûá, thêìy Baãy? Möåt ngûúâi àûáng phña sau hoãi vúái vaâo. - Ùn thõt àûúåc. Giöëng kyâ àaâ thöi! Thêìy giaáo Baãy laåi gêåt guâ, nhêëc muåc kónh lïn. - Con naây laâ con thûá hai maâ töi àûúåc thêëy àêëy. Nhû vêåy laâ

hiïëm lùæm. Coá thïí noá sinh söëng úã möåt vuâng naâo khaác, nhúâ möåt àiïìu kiïån ngêîu nhiïn naâo àoá, bõ baäo töë giaåt ài, baám trïn möåt khuác göî tröi qua biïín chùèng haån, maâ noá laåc túái àêy.

- Im àïí nghe thêìy Baãy noái, laâm gò maâ öìn aâo vêåy? - Noái tiïëp ài, thêìy Baãy!



Chúâ cho moåi ngûúâi lùæng xuöëng, thêìy giaáo Baãy múái nghiïm sùæc mùåt, baão:

- Thúâi tiïìn sûã, coá nhûäng con vêåt to lúán khuãng khiïëp, coá loaåi coá sûác nùång àïën böën nùm mûúi têën, nhûng ngaây nay àïìu àaä bõ huãy diïåt caã. Trong àiïìu kiïån thñch nghi naâo àoá thò chuáng múái coá thïí söëng àûúåc. Sûå thay àöíi khñ hêåu trïn voã quaã àêët nguöåi dêìn àaä laâm biïën mêët nhiïìu loaåi sinh vêåt vaâ thûåc vêåt maâ ngaây nay ngûúâi ta chó coân tòm ra àûúåc nhûäng böå xûúng hay dêëu vïët àaä hoáa thaåch àaâo àûúåc dûúái nhiïìu têìng àêët sêu...

Nhiïìu tiïëng xò xaâo bùæt àêìu nghe lêm rêm chung quanh. Dûúâng nhû nhûäng danh tûâ xa laå tûâ miïång thêìy giaáo Baãy noái ra, nhûäng chuyïån voã quaã àêët, xûúng hoáa thaåch xa xöi maâ sûå hiïíu biïët cuãa hoå coân lêu lùæm múái coá thïí vúái túái, khiïën hoå khöng coân têåp trung chuá yá nghe thêìy noái nûäa. Nhûng chùæc chùæn laâ moåi ngûúâi àïìu thaán phuåc thêìy giaáo Baãy, vaâ nhiïìu ngûúâi bùæt àêìu chïm vaâo àöi ba cêu gò àoá, toã ra mònh cuäng coá ñt nhiïìu chöî lônh höåi àûúåc yá nghôa cuãa lúâi thêìy giaáo noái, gêy nïn möåt sûå mêët trêåt tûå rêët thoãa thuï, khöng ngûúâi naâo phaãn àöëi ngûúâi naâo caã. Khi moåi ngûúâi sùæp sûãa xaã thõt con kyâ àaâ khöíng löì, thêìy giaáo Baãy thaáo muåc kónh ra, mùåt àùm chiïu höìi lêu, noái vúái nhûäng ngûúâi coân ngong ngoáng àûáng chung quanh:

- Bêët cûá chuáng noá tûâ àêu túái, hung haän àïën thïë naâo, nïëu baâ con ta àïìu àöìng têm nhêët trñ thò chuáng ta coá thïí diïåt trûâ àûúåc chuáng caã. Saá gò con quaái vêåt naây!

Töi biïët thêìy giaáo Baãy muöën aám chó àïë quöëc xêm lûúåc. Hònh nhû thêìy coân toan noái àiïìu gò nûäa thò phaãi. Nhûng mêëy tiïëng kïu bêët thònh lònh tûâ chöî búâ söng voång túái khiïën thêìy quay mùåt tröng ra vaâ thöi khöng noái nûäa. "Tiïëng ai maâ the theá nhû tiïëng dò Tû Beáo?" Töi vöåi ngoáng cöí lïn nhòn. Quaã àuáng laâ dò Tû Beáo thêåt!

- Möåt trùm àöìng caái mêåt con kyâ àaâ, töi mua àêy. Hai trùm àöìng caái mêåt, töi mua àêy. Àïí caái mêåt cho töi!

Dò Tû Beáo vêîn beáo troân beáo truåc nhû trûúác, tay traái cêìm túâ giêëy baåc con voi àoã giú cao lïn, miïång vûâa gaâo, chên vûâa laåch baâ laåch baåch chaåy vïì phña chuáng töi, tay phaãi vûâa lêìn tuái múã kim bùng ruát ra möåt túâ giêëy baåc nûäa, hai tay xoâe cao hai túâ giêëy baåc phêíy lia phêíy lõa nhû súå ai mua cûúáp caái mêåt trûúác. Töi vöåi chaåy ra, kïu lïn:

Àoaân Gioãi 174


- Dò Tû múái túái àoá haã? Dò úã àêu túái àêy? Dò Tû Beáo "ú" möåt tiïëng, toeát möìm cûúâi, baân tay cêìm túâ giêëy

baåc boáng múä àêåp vaâo vai töi möåt caái khiïën töi suyát ngaä. Baâ ta gêåt àêìu lia lõa, nhû ra yá baão:

“Chúâ àêëy, chöëc sau hùéng noái chuyïån", röìi vöåi vaä chen laách moåi ngûúâi bûúác vaâo trong. Thùçng Coâ naäy giúâ vêîn theo doäi töi, noá keáo tay töi hoãi:

- Dò maây àoá haã? - ÚÂ... Nhûng maâ khöng phaãi dò. Baâ chuã quaán rûúåu úã chúå Ngaä

Ba Kïnh, maây khöng nhúá aâ? Höìi trûúác tao laâm hêìu baân úã àêëy maâ! Thùçng Coâ ngoá chùçm chùçm vaâo mùåt töi, buöng thoäng möåt cêu: - Thöi, vïì. Coá ghe vaãi àêåu àùçng kia. Mònh ài laåi àoá mua dêìu

lûãa röìi vïì. Maá tröng lùæm àêëy. Töi ngêìn ngûâ: - Maây khöng úã coi xaã thõt con kyâ àaâ aâ? - Coi laâm quaái gò! Vïì ùn cúm, trûa naây coân ài rûâng cho kõp. Dò Tû Beáo quay ra tòm töi, mùåt tiu nghóu: - An, chaáu coá quen ai trong naây khöng? - Laâm chi vêåy, dò? - Hoãi mua giuâm tao caái mêåt ài. Tao noái maäi maâ hoå khöng

chõu baán! - Nhû vêåy laâ hoå khöng baán àêu! Baâ chuã quaán rûúåu thúã ra möåt húi daâi nùång nïì, chêåc lûúäi tiïëc

maäi. Thaão naâo ngaây trûúác coá lêìn laäo Ba Nguâ baão töi: “Baâ phïå cuãa maây lûng mêåt àêëy. Luác naâo cuäng tòm mêåt toång

vaâo buång. Baã laâ baâ chuáa nhaát súå taâu bay maâ!". Töi hoãi thùm dò coá khoãe khöng, lêu nay dò úã àêu... Nhûng baâ

ta chó ûâ aâo àaáp qua loa. Thêët voång vò khöng mua àûúåc caái mêåt con kyâ àaâ hiïëm coá naây àaä laâm rúi ruång hïët moåi tûúi vui cuãa baâ ta khi gùåp laåi töi ban naäy.

- Bêy giúâ maây úã àêy aâ? Coá khaá khöng? Gioång xúãi lúãi cuãa baâ ta böîng trúã laåi nhanh choáng, vaâ trïn

gûúng mùåt phò phõ buöìn thiu heá múã möåt neát cûúâi.



- Thöi, ài vúái dò ài, An aå! úã vúái dò, chaáu seä chùèng àïën nöîi naâo àêu...

- Chaáu coá ba maá úã àêy röìi! Töi cûúâi cûúâi, àaáp. - UÃa, maây gùåp ba maá maây röìi sao? - Gùåp röìi! Thùçng Coâ cuäng cûúâi theo töi. Töi chúåt hiïíu ngay vò sao luác

naäy noá cûá giuåc töi ài vïì gêëp. Dò Tû Beáo phaân naân cuöåc söëng khoá khùn, giùåc giaä àaánh lung tung laâm cho baâ ta khöng úã yïn núi yïn chöî laâm ùn buön baán. Baâ ta coân nêën naá àûáng laåi möåt luác nûäa, àïën khi àaä biïët chùæc rùçng khöng thïí mua àûúåc caái mêåt con kyâ àaâ, baâ ta múái chõu xuöëng thuyïìn cheâo ài. Lêìn gùåp gúä àêìu tiïn vaâ buöíi chia tay cuöëi cuâng cuãa töi vúái dò Tû Beáo àïìu bùæt àêìu vaâ kïët thuác bùçng cêu "ngaä giaá" cuãa baâ ta. Nhûng dêîu sao cuäng coá luác töi àaä chõu haâm ên baâ ta trong nhûäng ngaây àêìu lûu laåc, nïn loâng khöng khoãi coá àöi chuát ngêåm nguâi. Chuáng töi mua dêìu lûãa xong, lo muöån, beân löåi tùæt qua rûâng maâ khöng vïì theo löëi cuä. Hai àûáa xùæn quêìn lïn àïën beån, vûâa ài vûâa khaão chuyïån vïì con kyâ àaâ khuãng khiïëp. Böîng dûng thùçng Coâ tùåc lûúäi, kïu lïn:

- Phaãi chi höìi saáng mònh dùæt con Luöëc theo, An nhó! - úâ! - Maây liïåu con Luöëc coá chöëng cûå nöíi vúái con kyâ àaâ êëy khöng? - Biïët àêu àûúåc! - Sao laåi biïët àêu àûúåc? Coåp noá coân khöng súå maâ! - ÚÂ! - Tao chùæc chó coân laåi möîi con naây vaâ noá àaä bõ àêm chïët, chûá úã

àêy khöng coân con naâo nûäa àêu! - Con gò cuäng söëng coá àöi. Biïët àêu laåi khöng coân möåt con

àang chúâ mònh trong naây... - Àûâng coá noái bêåy! Thùçng Coâ böîng quaát töi, röìi noá vïnh vïnh böå mùåt laâm ra veã

cûáng coãi, vung vêíy chai dêìu lûãa trong tay, löåi bûún túái trûúác ài möåt mònh. Rûâng àûúác mïnh möng. Cêy àûúác moåc daâi tùm tùæp, cêy naâo cêy nêëy thùèng nhû cêy nïën khöíng löì. Rïî cao tûâ ba böën thûúác tua

Àoaân Gioãi 176


tuãa giûúng ra chung quanh nhû nhûäng caánh tay tûâ trong thên cêy thoâ ra baám àêët. Mùåt àêët lêìy nhùén thñn, khöng möåt coång coã moåc. Chó coá vaâi chiïëc laá ruång maâ nûúác triïìu chûa lïn kõp àïí cuöën ài, vaâ boáng nùæng chiïëu xuyïn qua nhûäng têìng laá daây xanh biïëc, soi löî chöî trïn lûúåt buân mûúåt maâ vaâng song li ti vïët chên cuãa nhûäng con daä traâng beá teåo. Nhûäng buöíi triïìu lïn, nûúác chó ngêåp quaá göëi thöi, chuáng töi nùm baãy àûáa ruã nhau ài bùæt voåp, bùæt cua, trïn àûúâng vïì thûúâng àuöíi nhau chui qua nhûäng "caánh tay àûúác", moác buân neám nhau, teá nûúác vaâ reo àuâa êìm ô - nhûäng luác àang vui veã chung quanh coá àöng baån beâ êëy thò töi coá caãm giaác nhû rûâng àûúác àang xön xao tûâ dûúái biïín moåc lïn. Nhûng höm naâo ài möåt mònh, chung quanh vùæng lùång, nhòn laân nûúác àuåc ngêìu xö nhau traân qua cöåi àûúác xuâ xò, thò töi laåi thêëy nhû khu rûâng cûá lùång leä chòm dêìn xuöëng biïín, vaâ möåt nöîi lo súå khöng àêu, bêët thêìn êåp túái, khiïën àöi luác töi phaãi heát to lïn àïí tûå trêën tônh vaâ ba chên böën cùèng höåc töëc chaåy vïì hûúáng möåt ngöi lïìu naâo àoá, maâ töi biïët laâ gêìn nhêët.

Thùçng Coâ vêîn maãi miïët öåp oaåp löåi buân ài trûúác töi. Giûäa vùæng lùång xanh nhúâ cuãa rûâng àûúác êm u, tûâng bûúác di àöång cuãa chuáng töi möìn möåt voång vaâo tônh mõch. Tûå nhiïn, töi ngoaái nhòn ra phña sau lûng vaâ dùång hùæng möåt tiïëng, gêëp bûúác àuöíi theo thùçng Coâ, nghô lan man rùçng nguy hiïím xaãy ra trong rûâng hêìu nhû bao giúâ cuäng àïën vúái keã do dûå, nhuát nhaát ài sau.



19. DU KÑCH TRONG RÛÂNG

Doâng söng Nùm Cùn hún hai thaáng trûúác coân öìn aä khua àöång tiïëng maái cheâo xuöi ngûúåc, giúâ àaä trúã nïn laånh ngùæt, vùæng teo. Thuyïìn beâ ruát maäi theo caác àûúâng kïnh raåch nhoã, chaåy sêu vaâo rûâng cho dïî àaánh du kñch, tiïu hao sinh lûåc àõch. Quaán lïìu dúä ài theo, luâi vaâo têån trong "àúán". Loâ than boã cho caác loaåi dêy rûâng boâ kñn noác. Caáo cêìy tha höì dùæt nhau laâm töí trong nhûäng àöëng cuãi göî àûúác cao nhû nuái chêët ngoaâi sên loâ, moåc àêìy nêëm daåi.

- Hûâ! Thùçng Têy múái túái Nùm Cùn hún hai thaáng thöi. Vêåy maâ gêìn chuåc maång ngûúâi àaä hy sinh!

Hai anh du kñch diïåt àûúåc khaá nhiïìu Têy vaâ lñnh nguåy vûâa bõ noá bùæt vaâ bùæn chïët, buöåc xaác phúi úã chöî göëc cêy mùæm gêìn búâ söng chiïìu höm qua... Baâ con trong chúå àïën cûúáp xaác hai anh em vïì chön, bõ noá bùæt àaánh möåt trêån gêìn chïët, bûäa nay coân giam trong àöìn!

Öng giaâ thúå àöën cuãi noái àïën àêy ngêåp ngûâng cuái xuöëng cúâi laåi àöëng hun. Khoái cay nöìng, àùåc sïåt tûâ àöëng hun nguân nguåt böëc lïn, toãa trùæng khùæp gian lïìu. Bêìu khöng khñ êím ûúát tûâ trong ngöi lïìu cuãa chuáng töi nhû quaánh laåi, ngöåt ngaåt àïën tûác thúã. Öng laåi ngêíng nhòn tña nuöi töi, noái tiïëp.

- Nhû vêåy laâ hïët àêët röìi. Chöî naâo cuäng coá thùçng giùåc. Chñ nhû caái Hoân Khoai ngoaâi biïín kia maâ noá coân moâ túái àoáng àöìn! Vêåy thò mònh cuäng phaãi laâm thïë naâo chûá, anh Hai?

Tña nuöi töi cûá gêåt guâ im lùång ngöìi nghe. Khi öng giaâ àöën cuãi ngûâng noái, vúái tay rûát möåt duám thuöëc trong caái öëng bú nhöìi vaâo têíu, tña nuöi töi beân cêìm chai roát thïm rûúåu vaâo baát:

- Uöëng ài, öng baån! - Trúâi úi, böå anh Hai muöën töi "mûúån tûãu binh giaãi phaá

thaânh sêìu aâ?" Öng giaâ nhïëch nuå cûúâi moám meám, àûa tay àúä baát rûúåu.

Àoaân Gioãi 178


- Chùèng qua àoá laâ caái thoái têåt khöng boã àûúåc cuãa anh em boån mònh àêëy thöi! Chó coá chuáng ta múái giaãi phaá àûúåc thaânh sêìu naây, chûá caái thûá tûãu binh... thò noá chó quêåt cho mònh say meâm, nùçm àoá àúåi giùåc àïën troái cöí dùæt vïì àöìn thöi.

Àöi baån giaâ ngöìi xïëp bùçng trïn möåt têëm àùng traãi giûäa nhaâ cuâng cûúâi lïn mêëy tiïëng vaâ chuyïín baát rûúåu cho nhau möîi ngûúâi túåp möåt nguåm. Tiïëng cûúâi khaânh khaåch gûúång gaåo cuãa öng giaâ àöën cuãi coá leä cuäng laâm lêy àöi chuát buöìn sang cho tña nuöi töi. Caã hai ngûúâi cuâng im lùång, àûa mùæt ngoá ra ngoaâi. aánh nùæng trúâi chiïìu xuyïn qua nhûäng têìng laá àûúác rêåm raåp, chiïëu xuöëng mùåt àêët lêìy ngoaâi búâ bïn kia con raåch nhoã möåt maâu xanh tai taái. Gioá tûâ biïín khúi thöíi túái, hun huát luâa qua nhûäng voâm laá àûúác töëi om, thöëc maånh vaâo lïìu laâm cho maái laá rung lïn vaâ ngoån lûãa chaáy leáp beáp trong àöëng cuãi hun böîng phuåt saáng àoã ngoâm... Cûá vaâi höm laåi coá möåt öng khaách taåt vaâo lïìu uöëng vaâi cheán rûúåu vúái tña nuöi töi. Coá ngûúâi töi quen, coá ngûúâi töi chó biïët mùåt chûá khöng roä tïn. Àöi khi cuäng coá möåt vaâi ngûúâi laå maâ töi àoaán chûâng laâ bõ giùåc caân chaåy túái àêy. Nhûäng lêìn àêìu, töi coân thûúâng la caâ bïn tña nuöi töi, lùæng nghe cêu chuyïån giûäa nhûäng öng giaâ trao àöíi vúái nhau qua cheán rûúåu suöng, nhûng maäi röìi töi cuäng khöng chuá yá nûäa. Quanh ài quêín laåi, vêîn laâ chuyïån boån giùåc ruöìng böë, caân queát. Hoå rêët cùm thuâ boån giùåc úã àöìn Nùm Cùn, nhûng nghe caái gioång rûúåu leâ nheâ cuãa hoå, töi biïët rùçng hoå chó coá thïí mûúån rûúåu àïí noái ra cho haã möåt luác vêåy thöi. Thêåm chñ coá möåt öng nom coân treã traáng, goåi têng tña nuöi töi laâ baác, maâ cuäng thúã ra caái gioång baåc nhûúåc cuãa nhûäng laäo giaâ cöí huã, möåt hai tin rùçng sûå xuêët hiïån con kyâ àaâ kinh khuãng núi àöìng maã mêëy thaáng trûúác laâ àiïìm trúâi giaáng tai hoåa cho dên xûá naây. Sau nhûäng bûäa rûúåu nhû vêåy, tiïîn khaách ài röìi, tña nuöi töi thûúâng àûáng rêët lêu möåt mònh ngoaâi búâ coã. Öng lùæng nghe tiïëng ca-nö giùåc chaåy têån ngoaâi söng Cûãa Lúán, hay nghô gò vïì nhûäng cêu chuyïån cuãa caác öng baån giaâ thò khöng roä, nhûng töi thûúâng thêëy öng khoaát khoaát tay laâm nhûäng cûã chó bûåc tûác khoá chõu. Möîi ngaây tña nuöi töi laåi möåt thïm lêìm lò, ñt noái.

Coá khi öng ngöìi lùång leä haâng giúâ bïn àöëng cuãi hun, nhû möåt göëc cêy khö giûäa rûâng, àïën nöîi töi vaâ thùçng Coâ àûáa naâo cuäng len leát khöng daám ài maånh chên. Öng thûúâng boã nhaâ ài luön. Chùèng roä ài àêu. Nhiïìu luác ài hai ba höm múái vïì. Maá nuöi töi rêët lo. Cú sûå naây thò öng laäo àïën quêîn chñ mêët. Nhûng möîi lêìn tña nuöi töi trúã vïì, töi laåi thêëy öng tónh taáo vaâ vui veã hún trûúác. Coá khi öng coân



cêìm vïì cho töi vaâ thùçng Coâ möåt vaâi thûá quaã laå, maâu àoã oáng, coá nhûäng chêëm li ti xam xaám rêët àeåp maâ öng baão laâ chó àïí cêìm chúi chûá khöng ùn àûúåc. Chaâ, coá thûá quaã rûâng naâo moåc ngoaâi búâ söng vaâ trong nhûäng khu rûâng chung quanh àêy laåi coá thïí loåt khoãi con mùæt cuãa töi vaâ thùçng Coâ? Thïë maâ caã hai àûáa chuáng töi àïìu chûa hïì tröng thêëy nhûäng thûá quaã tña nuöi töi cêìm vïì.

- Tña lêëy quaã naây úã àêu vêåy, tña? - Ngoaâi xoám kia thöi... - Xoám naâo vêåy tña? - Xoám ngoaâi chûá xoám naâo. Con sao cûá luåc vêën maäi... Töi lùång im khöng hoãi nûäa. Thùçng Coâ tûúãng öng mïåt maâ töi

cûá àeo hoãi maäi laâm öng bûåc, noá beân löi töi ài bùæt möìi cêu caá. úã nhaâ àûúåc vaâi höm, tña nuöi töi laåi sùæm sûãa ài. Öng soaån mêëy bao diïm, möåt caái xoong nhöm vaâ hún chuåc lñt gaåo boã trong bao caâ-rooâng. Àiïìu àoá caâng khïu gúåi thïm sûå toâ moâ trong töi bêëy nay möåt caách maänh liïåt, khiïën töi khöng neán àûúåc yá àõnh: phaãi doâ xem tña nuöi töi ài àêu vaâ laâm gò? Cuäng nhû mêëy bêån vûâa röìi, tña nuöi töi lêëy xñch buöåc con Luöëc vaâo chên cöåt cêín thêån, röìi sai baão töi vaâ thùçng Coâ ài laâm möåt cöng viïåc gò àoá, hoùåc chúâ àuáng luác chuáng töi vùæng mùåt, öng múái ài. Tña nuöi töi àaä sùæm sûãa xong röìi. Chùèng àúåi öng baão, töi cêìm con dao bûúác ra cûãa, coân quay laåi noái voång vaâo bïëp:

- Maá úi, con ra ngoaâi búâ söng cheã múá laåt dûâa nghe maá! Tña nuöi töi "ûâ" àaáp thay cho maá nuöi töi, öng coân cûúâi cûúâi

nhòn töi bùçng con mùæt khuyïën khñch. Töi cêìm dao men theo búâ raåch, ài túái möåt chöî ngoùåt beân chui ngay vaâo nuáp trong möåt buåi sêåy um tuâm. Tûâ núi truá êín naây, töi coá thïí nhòn roä moåi hûúáng chung quanh. Ngöìi chûa yïn chöî, töi àaä thêëy tña nuöi töi quêíy bao caâ-rooâng lïn vai lûäng thûäng bûúác ra sên. Öng coân àûáng giûäa sên giuä chiïëc khùn rùçn bõt lïn àêìu, quay qua quay laåi chung quanh röìi múái lêín ra búâ raåch. Töi neán thúã, cuái thêëp àêìu xuöëng göëi, khöng daám àöång cûåa. Lêu lùæm maâ vêîn khöng thêëy öng ài qua chöî töi. Nhû thïë naây thò dûát khoaát laâ tña nuöi töi ài vaâo hûúáng rûâng trong kia röìi. Töi nhaãy ra khoãi buåi, chaåy vïì. Chûa vaâo túái cûãa, töi àaä hoãi giêåt gioång:

- Maá úi, tña con àêu? Öng ài röìi húã maá? Maá nuöi töi bûúác ra, "ûâ" möåt tiïëng:

Àoaân Gioãi 180


- Maây hoãi öíng coá viïåc gò? Sao höìi öíng coân úã nhaâ maây khöng hoãi, àïí cho öíng ài röìi múái chaåy tòm cuöëng lïn vêåy?

- Tña coá noái ài àêu khöng, maá? - Khöng. Maây coân laå gò tñnh cuãa tña maây nûäa. Öíng àaä khöng

muöën noái thò hoãi öíng laâm gò, húã con? Maá nuöi töi noái gioång buöìn buöìn, coá húi giêån döîi. Töi chaåy

vaâo múã xñch thaã con Luöëc ra sên. Röìi töi bûúác àïën, cêìm tay maá nuöi töi:

- Con ài theo tña àêy. Theo coi tña ài àêu. - ÖÍng àêåp maây chïët àêëy. Öíng ài àêu mùåc öíng, theo laâm gò?

Àïën nhû tao maâ öíng coân giêëu, khöng noái thay... - Àuáng röìi! Nhû vêåy laâ àuáng röìi. Con àaä biïët àuáng laâ tña con

ài àêu röìi! - ÖÍng ài àêu? Töi gheá vaâo tai maá nuöi töi, thêëp gioång: - ÖÍng ài vö chúi vúái mêëy anh du kñch trong rûâng! Maá khöng

thêëy tña con mang theo naâo diïm, naâo gaåo, caã caái nöìi nûäa àêëy sao? Maá nuöi töi luâi laåi möåt bûúác, troân xoe mùæt nhòn töi: - Ai noái vúái maây vêåy? - Con àoaán vêåy thò biïët chúá àúåi gò phaãi nghe ai noái! - ÚÂ, maây noái khöng chûâng phaãi àêëy. Tao cuäng nghô mang

maáng nhû vêåy. Tûâ höm öíng nhùåt caái quaã gò úã àêu vïì cho chuáng maây àêëy. Baâ Taám ngoaâi xoám coá baão nhoã vúái tao rùçng: nghe àêu anh em böå àöåi àùçng mònh coân êín trong rûâng. Baã coân noái hoå raách lùæm. Nghe vêåy, thò àïí buång thöi, àûâng coá húã ra cho ai nghe con!

- Maá coân phaãi dùån! Thöi, àïí con vaâo goåi thùçng Coâ dêåy ài vúái con.

Maá nuöi töi nùæm tay töi, löi laåi: - Khöng àûúåc! Khöng àûúåc àêu. Con ài möåt mònh thöi. Coá con

Luöëc theo con laâ àuã röìi. Caái miïång thùçng Coâ hay beáp xeáp lùæm! Maá nuöi töi vöåi vaä quay vaâo, soaån trong röí may lêëy möåt öëng

kim khêu vaâ mêëy cuöån chó, goái vaâo maãnh giêëy nhêåt trònh cuä, nheát vaâo tuái aáo töi:



- Nhaâ ngheâo chùèng coá gò... Con vaâo gùåp caác aãnh, noái laâ cuãa maá gúãi biïëu... Ài cêín thêån nghe con.

Töi gêåt àêìu, huyát saáo möåt tiïëng. Con Luöëc nhaãy phoác theo chên töi, chaåy doåc theo búâ raåch ùn

sêu vaâo rûâng. Cûá men theo dêëu chên tña nuöi töi, töi vûâa ài vûâa dùæt con Luöëc chaåy öåp oaåp trïn búâ àêët sònh luát ngang öëng chên. Ài àöå hai ngaân thûúác thò mêët dêëu. úã àêy, haäy coân coá nhiïìu vïët chên cuãa nhûäng ngûúâi löåi vaâo rûâng bùæt cua, bùæt voåp. Nhûäng vïët cuä löåi tûâ trïn búâ xuöëng raåch àaä àûúåc phuã möåt lûúåt phuâ sa moãng khi triïìu xuöëng rêët dïî phên biïåt vúái dêëu chên múái cuãa tña nuöi töi. Töi löåi ngay xuöëng raåch, ngûúåc theo doâng nûúác gúån buân vêín àuåc ngêìu tûâ trong rûâng chaãy ra, maãi miïët bûún ra. Con Luöëc cûá kïu û... ûã... trong cöí, dûúâng nhû muöën goåi töi lïn maâ maäi khöng thêëy töi lïn, noá beân co gioâ phoáng tuâm xuöëng nûúác, löåi xöån xöån saát theo töi. Caâng ài sêu vaâo rûâng, loâng raåch caâng heåp laåi. Nhiïìu quaäng bõ caânh laá rêåm raåp trïn cêy che phuã, boáng nùæng khöng loåt xuöëng túái, khiïën cho doâng nûúác töëi om om, tröng rêët dïî súå. Töi vêîn maãi miïët ài túái. Chûâng nûãa giúâ sau thò thêëy mêët nhûäng gúån nûúác vêín buân, maâ tröng hai bïn búâ laåi chùèng coá möåt vïët chên naâo löåi lïn. Nhòn nhûäng caánh tay àûúác tûâ trïn búâ tua tuãa thoâ xuöëng loâng raåch, töi nghô coá leä tña nuöi töi àaä lúåi duång nhûäng caái rïî to lúán naây laâm cêìu treâo lïn cêy, ài lïn búâ röìi. Quaã nhiïn con Luöëc vêîy àuöi lia lõa, laâm buân vaâ nûúác bùæn tung toáe vaâo mùåt töi. Lêåp tûác töi baám theo caái rïî êëy, treâo ngay lïn cêy. Nhòn xuöëng phña dûúái chên, chó thêëy nhûäng coång rïî àûúác xaám ngùæt chung quanh tua tuãa cùæm xuöëng mùåt buân phùèng lò. Con Luöëc cûá àûáng dûúái göëc cêy ngûãa cöí lïn chûåc suãa. Töi phaãi suyåt suyåt luön möìm, noá múái chõu im. Khöng leä tña nuöi töi àïën àêy biïën thaânh chim bay mêët hay sao?

Maâ laåi khöng coá vïët chên tuåt xuöëng chung quanh göëc. Vêåy thò dûát khoaát laâ öng àaä lêìn theo nhûäng caái rïî àûúác to lúán, xoã rïî vaâo nhau naây maâ lêìn ài trïn cao thöi. Sau khi àaä àoaán vêåy, töi beân àûa mùæt quan saát tûâng caái rïî möåt, vaâ chó möåt chöëc sau, khi àaä tòm thêëy möåt caái rïî coá lúáp da bïn ngoaâi bõ àaåp troác xûúác nhûäng maãnh voã con àïí löå ra möåt vïët xanh coân múái, thïë laâ töi àaä nùæm àûúåc àêìu möëi con àûúâng bñ mêåt àaä àûa tña nuöi töi ài vïì hûúáng naâo röìi. Trïn khoaãng têìm cao quaá àêìu ngûúâi, töi nhû con vûúån, cûá doâ theo dêëu voã rïî xûúác, chuyïín tûâ cêy naây sang cêy khaác ài túái maäi. Con Luöëc trung thaânh vêîn baám theo saát phña dûúái chên töi. Chiïìu úã rûâng bao giúâ cuäng xuöëng rêët mau, chùèng mêëy chöëc maâ trúâi àaä gêìn töëi. Vïët voã

Àoaân Gioãi 182


cêy troác dêîn àûúâng coân tòm thêëy lúâ múâ àûúåc möåt luác, röìi sau àoá töi khöng coân nhòn ra àûúåc möåt dêëu naâo nûäa. Ngöìi trïn möåt caái rïî cao, tûåa ngûúâi vaâo thên cêy, ngú ngêín nhòn ra maâu xanh truâng àiïåp quanh mònh àang chòm dêìn vaâo boáng töëi, töi caãm thêëy tay chên mònh buãn ruãn, nhêëc khöng muöën nöíi. Möåt con chim höìng hoaâng to nhû con ngöîng, sùæc löng àen, vöî caánh phaânh phaåch bay vuát qua bïn trïn àêìu töi. Chiïëc moã cong to tûúáng vaâ nhûäng ròa löng maâu trùæng úã choát caánh mêët huát trong boáng töëi lúâ múâ.

Tiïëng "caác caác" kïu vang rûâng cuãa con chim àen to tûúáng tan dêìn trong mïnh mang vùæng lùång, khiïën töi ruâng mònh nhúá túái con kyâ àaâ kinh khuãng àaä àaâo möå ngûúâi chïët núi àöìng maã. Töi phaãi tûå àöång viïn mònh luön vaâ chêåt vêåt lùæm múái treâo lïn têån ngoån möåt cêy àûúác cao. Nguöìn hy voång tòm thêëy vïåt khoái böëc úã möåt núi naâo àoá giúâ àêy hoaân toaân tan raä trong töi. Mùåt trúâi àaä xuöëng khuêët mêët röìi. Vaâ bêy giúâ maân àïm cuäng àaä bao truâm möîi luác möåt daây àùåc trïn nhûäng ngoån cêy. "Trúâi töëi thò töëi chûá súå gò? Mònh seä dïî daâng nhêån ra aánh lûãa cuãa hoå. Coá ai úã thêìm giûäa rûâng àêu maâ lo". Nghô nhû vêåy, töi laåi phêën khúãi mûâng thêìm. Nguöìn hy voång múái laâm töi phêën chêën trúã laåi rêët mau. Töi kiïn nhêîn ngöìi trïn möåt nhaánh cêy, phoáng têìm mùæt nhòn xuyïn qua maân àïm, mùåc kïå cho bêìy muöîi àoái vo ve kïu dêåy bïn tai vaâ khöng ngúát àaáp vaâo àöët khùæp mùåt muäi chên tay. Töi khöng biïët mònh ngöìi nhû vêåy àaä bao lêu. Nhiïìu luác töi coá caãm giaác nhû mùæt mònh bõ muâ, vò nhòn vaâo maâu àen lêu quaá. Con Luöëc cuäng kiïn nhêîn àûáng dûúái göëc cêy chúâ töi, thónh thoaãng laåi hûåc lïn möåt tiïëng. Khöng biïët laâ noá muöën baáo cho töi biïët rùçng noá haäy coân àûáng àêëy, hay noá doåa möåt con chöìn con caáo naâo àang mon men túái gêìn. Gioá bùæt àêìu nöíi lïn. Rûâng àïm khua xaâo xaåc.

Muâi buân laånh vaâ muâi rïu àoáng trïn voã cêy nhaåt nhaåt möëc möëc xöåc àêìy vaâo muäi töi. Giûäa luác khöng coân tröng cêåy vaâo tai, vaâo mùæt mònh nûäa thò khûáu giaác laåi baáo ngay cho töi biïët rùçng töi àaä ài àïën gêìn möåt chöî coá ngûúâi. Trong nhûäng luöìng gioá tûâ maân àïm thùm thùèm thöíi túái, lêu lêu töi laåi ngûãi thêëy coá muâi khoái vaâ muâi caá kho, chaáy nöìi... Bêëy giúâ, töi múái nhúá ra laâ mònh chûa coá gò cho vaâo buång, vaâ bùæt àêìu thêëy àoái cöìn caâo. Töi tuåt ngay xuöëng göëc cêy, àaåp truáng lïn lûng con Luöëc. Lêìn theo muâi caá kho chaáy, töi dùæt con Luöëc caân rûâng, ài túái. Noái cho àuáng, thò chñnh con Luöëc dùæt töi ài. Nhiïìu luác töi loaång choaång vêëp vaâo nhûäng rïî cêy, ngaä soáng soaâi vaâo buân, con Luöëc àaä nhanh nheån, cùæn aáo töi löi dêåy vaâ noá luön



luön ài trûúác chên töi chûâng möåt bûúác. Töi vaâ con Luöëc moâ mêîm dùæt nhau löåi ài tûâng bûúác nhû vêåy rêët lêu. Kia röìi! aánh lûãa töi àang tòm böîng hiïån ra thêëp thoaáng sau nhûäng thên cêy, nhû möåt vêìng mùåt trúâi nhoã tûâ dûúái moåc lïn. Töi phaãi tuám chùåt choâm löng gaáy trïn cöí con Luöëc, giûä noá laåi vaâ kheä suyåt mêëy tiïëng, khöng thò noá suãa vaáng lïn vaâ boã töi chaåy vuåt túái àêëy ngay. Tim töi àêåp röån lïn. aánh lûãa möîi luác möåt gêìn.

Àaä tröng thêëy roä hònh möåt caái bïëp chaáy trong gian choâi nhoã, dûúái möåt göëc cêy rêåm. Buân ngêåp ngang öëng chên töi cûá tuåt xuöëng dêìn. Baân chên töi giêîm lêìn lêìn lïn mùåt àêët rùæn hún vaâ àaåp phaãi möåt buåi coã. Böîng nhiïn, con Luöëc vuâng ra khoãi tay töi vaâ chöìm lïn suãa oang oang. Àöìng thúâi, möåt tiïëng quaát:

“Ai?" vang lïn ruâng rúån trong töëi, rêët gêìn: tiïëng lïn coâ suáng àaánh röëp vaâ tiïëng quaát liïìn theo, nghe caâng dûä döåi hún trûúác:

“Àûáng laåi! Ai? Àûáng laåi". - Àùçng mònh! Ngûúâi àùçng mònh! - Töi cuöëng quñt kïu lïn. Röìi

töi tuön luön möåt húi. - Töi laâ thùçng An, con öng Hai ngoaâi xoám Laá. Töi ài vö tòm

tña töi! Tiïëng chên nhiïìu ngûúâi chaåy thònh thõch trïn goâ àêët. Luöìng

aánh saáng tûâ möåt chiïëc àeân pin chiïëu thùèng vaâo mùåt töi khiïën töi bõ loáa mùæt, phaãi quay nghiïng mùåt traánh ra möåt bïn.

- Coân coá ài vúái ai nûäa khöng? Tiïëng möåt ngûúâi naâo tûâ trong töëi, sau möåt göëc cêy hoãi voång

ra. Töi chûa kõp àaáp, böîng nghe tña nuöi töi kïu "Trúâi!" möåt tiïëng. Hònh nhû öng àang noái vúái ngûúâi cêìm chiïëc àeân pin chiïëu vaâo töi. Öng noái:

“Àuáng noá laâ con töi. Noá moâ theo töi àêëy. Thêåt laâ hïët chöî noái cho caái thùçng beá naây!".

- Thöi, vaâo àêy chuá em! Ngûúâi cêìm àeân pin vûâa noái vûâa haå luöìng saáng thêëp xuöëng

ngoån coã, cho töi thêëy löëi ài vaâo. Tiïëng ngûúâi vûâa noái àoá, sao nghe quen quen. Hònh nhû töi àaä coá gùåp ngûúâi àoá vaâ nghe caái gioång noái êëy úã àêu möåt lêìn röìi thò phaãi? Tña nuöi töi cêìm khuác àeân chai bûúác ra àoán, cöëc vaâo àêìu töi möåt caái àau àiïëng.

Àoaân Gioãi 184


- Ai baão maây löåi vö àêy? Röìi tao seä baão cho maá maây biïët àïí baã dêìn cho maây möåt trêån. Thöi, bûúác xuöëng caái vuäng bïn phña traái êëy, rûãa mònh ngay ài. Y nhû laâ thùçng moâ buân bùæt caá caån.

Töi cúãi quêìn aáo giùåt giuä qua loa röìi maáng lïn nhaánh àûúác, tùæm vöåi tùæm vaâng möåt chöëc laâ xong ngay. Con Luöëc cuäng nhaãy phöëc xuöëng vuäng nûúác, bò boäm saán vaâo bïn töi, àoâi töi coå buân tùæm cho noá. Möåt anh àûáng bïn meá vuäng nûúác vúái tña nuöi töi, gioång noái nghe coân treã lùæm, hoãi tña nuöi töi túái bùçng löëi naâo maâ àïí töi doâ theo vaâo àûúåc. Tña nuöi töi khöng àaáp, chó lùæc àêìu noái:

- Thêåt laâ hïët biïët! Töi cuäng chõu caái thùçng beá naây! Anh àûáng bïn meá vuäng nûúác trao cho töi möåt böå quêìn aáo, baão

töi mùåc taåm vaâo cho êëm, chûá noá "khöng àûúåc vûâa vaâ àeåp lùæm àêu"... Töi nhû búi trong böå quêìn aáo röång thuâng thònh, daây cöåp vò muöëi nhiïìu nûúác mùån vaâ vaá khöng biïët bao nhiïu laâ muån vaãi. Khi töi bûúác vaâo lïìu cuãa nhûäng ngûúâi du kñch, ngûúâi àêìu tiïn töi nhêån ra ngay laâ thêìy giaáo Baãy, kïë àoá laâ öng giaâ àöën cuãi. Coân ngûúâi cêìm chiïëc àeân pin, mùåc böå quêìn aáo baâ ba raách nhiïìu chöî, mùåt xûúng xûúng, rêu moåc tua tuãa xung quanh cùçm vò lêu ngaây khöng caåo, àang ngöìi trïn böå vaåt loát bùçng coång söëng laá kia thò töi tröng quen lùæm. Töi àaä gùåp öng êëy úã àêu möåt lêìn röìi. Chùæc chùæn laâ töi khöng nhêìm, tûâ khi nghe gioång noái nhanh nhaãu cuãa öng ban naäy. Trong thoaáng chúáp, coá rêët nhiïìu gûúng mùåt quen quen hiïån nhanh ra trong àêìu töi. Vûâa úã ngaä ba söng naây coá möåt gûúng mùåt ngûúâi dên quên tûå vïå hiïån ra cûúâi vúái töi, thò trong ngöi miïëu têån möåt núi xa kia, gûúng mùåt nhûäng ngûúâi thûúng binh lùång leä cuái xuöëng nhòn töi chúåt hiïån lïn vaâ biïën ài. Möåt böå mùåt xûúng xûúng toeát miïång cûúâi böîng hiïån ra giûäa quaán rûúåu dò Tû Beáo... caái boáng ngûúâi cao lïu nghïu, mùåc böå quên phuåc maâu rïu, thùæt lûng da röång baãn, khêíu suáng pooåc hooåc àeo trïî bïn àuâi... Àuáng laâ öng êëy röìi! Töi vuåt kïu lïn:

- Chuá Huyânh Têën! Ngûúâi êëy buöng chiïëc àeân pin ra, nhöím lïn, nhaãy xuöëng khoãi

böå vaåt, àûáng sûäng nhòn vaâo mùæt töi. Têët caã nhûäng ngûúâi chung quanh àïìu tröë mùæt ngaåc nhiïn. Öng ta nghiïng àêìu, nheo mùæt:

- Trúâi úi! Chuá em naây sao laåi biïët maâ goåi àuáng tïn cuáng cúm cuãa möî vêåy kòa?



- Àïm àoá, chuá ài vúái anh Saáu tuyïn truyïìn gheá quaán dò Tû Beáo, chuá coá gùåp anh phên àöåi trûúãng... Chaáu laâm hêìu baân úã àoá maâ!

Cuöåc gùåp gúä bêët ngúâ giûäa töi vaâ ngûúâi chó huy du kñch àaä laâm tiïu tan bêìu khöng khñ im lùång trong ngöi lïìu khi töi múái bûúác vaâo... Caác anh du kñch boã cuãi vaâo àöëng hun quaåt lïn, baão töi ngöìi xuöëng hong cho êëm. Töi vûâa ngöìi xuöëng möåt khuác göî, chûa kõp xoâe baân tay moáp coáng ra hong trïn lûãa thò àaä coá anh bûng vaâo cho töi möåt tö cúm keâm hai khuác caá kho khö vaâ möåt àöi àuäa. Àuáng laâ muâi caá kho chaáy nöìi maâ töi àaä bùæt gùåp luác naäy àêy! Töi chùèng khaách saáo gò caã, cuäng chùèng kõp noái hai tiïëng "caám ún" cho phaãi pheáp, àúä ngay lêëy tö cúm, vaâ ngöën vaâ ngêëu gêìn nhû khöng kõp nhai. Con Luöëc cuäng coá phêìn möåt miïëng chaáy, ve vêíy àuöi ngöìi nhaá toáp teáp bïn àöëng hun caånh töi. Qua laân khoái cuãi hun boå mùæt toãa trùæng, töi biïët coá nhûäng àöi mùæt cûúâi nheo nheo trong aánh lûãa cuãa nhûäng ngûúâi du kñch ngöìi tûåa lûng vaâo vaách àang nhòn töi. "Caâ, goái giêëy nhêåt trònh cuãa maá goái àaä ûúát suäng caã röìi... Luác naäy mònh daåi quaá. Sao khöng daám cêìm vaâo àêy maâ hong cho khö, cûá giêëu noá trong caái tuái aáo ûúát". Töi vaâ nöët miïëng cúm trong tö, röìi àûáng dêåy cêìm tö ài ra rûãa ngoaâi vuäng nûúác. Luác vaâo, töi khöng quïn cêìm vaâo goái quaâ cuãa maá nuöi gúãi cho caác anh du kñch:

- Caái naây... laâ caái maá töi gúãi cho caác chuá, caác anh àêëy! Noái xong, töi múã nùm àêìu ngoán tay xoâe àûa goái giêëy ûúát suäng

ra, trao cho chuá Huyânh Têën. Tña nuöi töi àang àûáng xem möåt anh du kñch lau khêíu suáng trûúâng úã chöî goác lïìu, vöåi ngêíng lïn:

- Hoáa ra maá maây baão maây vö àêy aâ? Röìi tña nuöi töi dang caánh tay ra, noái nhû phên bua. - Laå quaá! Töi coá hïì noái vúái baã lêìn naâo àêu? Sao maâ hai meå

con baã thñnh àïën vêåy! Chuá Huyânh Têën khöng cêìn biïët coá lúâi phên trêìn cuãa tña nuöi

töi. Chuá cûá thêån troång boác tûâng maãnh giêëy ûúát nhaâu ra, cêìm nùæm chó vaâ öëng kim giú lïn:

- Quaâ cuãa chuáng ta àêy röìi! Tiïëng cûúâi vui veã cuãa nhiïìu ngûúâi dêåy lïn. Chuá Huyânh Têën

quay sang baão tña nuöi töi: - Baâ giaâ têm lyá lùæm! Biïët anh em raách, gúãi cho ngay caái thûá

mònh cêìn múái thñch chûá!

Àoaân Gioãi 186


Thêìy giaáo Baãy ngöìi cêìm caái cuöëng quaâi dûâa nûúác àaä àêåp túi duâng laâm phêët trêìn xua muöîi quú qua quú laåi, móm cûúâi noái thong thaã:

- Àöìng baâo àïìu biïët chuáng ta úã àêy maâ anh em chuáng ta coá ngûúâi naâo húã möi chó chöî cho hoå biïët àêu! Nhû vêåy thò... khu rûâng naây àêu coá thïí chùæc chùæn baão àaãm che giêëu àûúåc nhûäng caái lïìu naây...

Chuá Huyânh Têën nhûúáng mùæt cûúâi hò... hò... - Che mùæt àõch thöi! Chuáng ta laâm sao che giêëu àûúåc vúái

àöìng baâo! - Anh noái coá lyá! Thêìy giaáo Baãy gêåt guâ tiïëp. - Moåi ngûúâi àïìu biïët hoùåc coá thïí biïët coá du kñch úã àêy, nhûng

boån àõch thò hoaân toaân khöng hay biïët... Nhû vêåy thò... chó coá rûâng nhên dên múái baão àaãm che giêëu àûúåc moåi hoaåt àöång cuãa chuáng ta thöi!

Nhiïìu tiïëng cûúâi taán thûúãng tûâ chöî goác lïìu töëi voång ra: - Àöìng chñ Baãy noái nghe sêu sùæc lùæm! Thêìy giaáo Baãy sûãa gioång nghiïm trang, noái: - Khöng phaãi laâ yá kiïën cuãa töi àêu. Vûâa röìi, àûúåc àöìng chñ

Hoaâi dùæt vaâo gùåp anh Tû Thûúång Vuä, töi àaä nghe anh Tû baão nhû thïë àêëy!

Möåt anh naâo àoá àang ài qua ài laåi ngoaâi sên, haát se seä gioång trêìm buöìn:

“Thêìn dên nghe chùng... sún haâ nguy biïën! Hêån thuâ àùçng àùçng... biïn thuây rung chuyïín...".

Tiïëng haát nhoã dêìn, tùæt mêët trong boáng àïm. Röìi möåt luác sau, caái gioång trêìm buöìn ban naäy böîng bêåt lïn sang saãng:

“Trûúác nhuåc nûúác nïn hoâa hay nïn chiïën?". Öng giaâ àöën cuãi noái tûúáng lïn, cùæt ngang:

- "Chiïën" chûá "hoâa" laâ hoâa laâm sao? Àêët cuãa mònh noá túái noá àaánh chiïëm, maâ coân vúá vêín hoãi "chiïën" hay "hoâa"! Coân ngûúâi naâo, àaánh ngûúâi êëy. Túái ngûúâi cuöëi cuâng cuäng àaánh maâ!



Töi cuái xuöëng nhòn vaâo ngoån lûãa chaáy rûåc trong àöëng cuãi. Nhûng töi biïët roä laâ öng giaâ àöën cuãi àang rûúán ngûúâi lïn àùçng sau caác anh du kñch, vaâ öng àang vung tay, xuác àöång àïën rung rung caã choâm rêu. Gioång söi nöíi àêìy nhiïåt tònh vûâa thöët ra cuãa öng laâm töi khöng muöën nhúá túái tiïëng cûúâi khaânh khaåch àêìy gûúång gaåo cuãa öng vaâ caái daáng ngûúâi coâm coäi, rêìu rô cêìm baát rûúåu thúã daâi núi nhaâ chuáng töi chiïìu noå.

Àoaân Gioãi 188


20. LÏN ÀÛÚÂNG CHIÏËN ÀÊËU

"Nam Böå laâ maáu cuãa maáu Viïåt Nam, laâ thõt cuãa thõt Viïåt Nam. Söng coá thïí caån, nuái coá thïí moân, nhûng chên lyá êëy vêîn khöng bao giúâ thay àöíi".

Höì Chuã tõch àaä trõnh troång tuyïn böë trûúác nùm chêu thïë giúái nhûäng lúâi àanh theáp êëy. Maâ àoá cuäng laâ tònh caãm cuãa àöìng baâo Nam Böå chuáng ta. Thêìy giaáo Baãy noái àïën àêy böîng dûâng laåi chúáp chúáp mi mùæt ngûúác nhòn lïn laá cúâ. Chung quanh im phùng phùæc. Trong sûå im lùång coá thïí nghe roä caã tiïëng àêåp trong tim ngûúâi bïn caånh êëy, bêët thònh lònh tiïëng nûác núã cuãa möåt ngûúâi àaân baâ naâo àoá böîng bêåt ra. Gioång ngheån ngaâo cöë neán trong cöí hoång khöng thoaát ra thaânh tiïëng àûúåc nûäa cûá êëm ûác bïn trong löìng ngûåc. Mêëy baâ cuå giaâ bïn caånh nhû bõ lêy theo, suåt sõt muäi vaâ neáp sau lûng ngûúâi khaác, àûa öëng tay aáo lïn quïåt nûúác mùæt. Ngoån cúâ àoã sao vaâng àaä baåc, chaáy xaám úã möåt cheáo goác vaâ raách thuãng löî chöî vò vïët àaån, rung rung phêåp phöìng trong aánh lûãa. Anh chiïën sô vaåm vúä nhêët àûúåc choån trong àún võ àûáng thùèng ngûúâi, hai baân tay to lúán cêìm chùåt caán cúâ, giûúng laá quöëc kyâ nghiïng vïì phña trûúác. Töi àûáng möåt bïn, möåt cêåu nûäa cuäng traåc tuöíi töi àûáng möåt bïn. Hai chuá liïn laåc múái sung vaâo àún võ àïìu cao chûa túái vai anh du kñch cêìm cúâ àûáng giûäa. Sau lûng chuáng töi, caác anh lúán daân àöåi hònh trung àöåi haâng ngang, hûúáng mùåt theo laá cúâ. Àöìng baâo àïën dûå buöíi lïî tuyïn thïå cuãa trung àöåi du kñch àõa phûúng àûáng thaânh möåt voâng baán nguyïåt, trïn baäi coã röång giûäa möåt khu rûâng gêìn búâ söng. Tña nuöi töi vaâ möåt söë ngûúâi coá con em trong haâng àûúåc xïëp àûáng úã möåt chöî danh dûå: caånh àöëng lûãa àöët giûäa sên, bïn chiïëc baân thúâ Töí quöëc kïët bùçng nhûäng böng hoa rûâng àoã, giûäa àùåt khung aãnh Höì Chuã tõch...

Buöíi lïî bùæt àêìu tûâ chêåp töëi. Sau khi chaâo cúâ, haát quöëc ca, àöìng chñ uãy viïn quên sûå huyïån Caâ Mau thay mùåt huyïån uãy noái vïì sûå quan troång cêëp baách phaãi thaânh lêåp trung àöåi du kñch àõa phûúng, röìi àaåi biïíu caác àoaân thïí nhên dên àûáng ra phaát biïíu yá kiïën xong, thêìy giaáo Baãy nhên danh laâ ngûúâi trong ban àúä àêìu du kñch cuãa xaä àûáng ra coá mêëy lúâi chung vúái anh em trong àún võ vaâ



àöìng baâo. Thêìy noái vïì töåi aác cuãa thûåc dên xêm lûúåc Phaáp, cuå thïí laâ boån giùåc chiïëm àoáng Nùm Cùn àaä giïët choác, bùæt búá vaâ gêy nïn bao nhiïu tai hoåa cho àöìng baâo... Gioång roä raâng, khuác chiïët, thêìy noái àïën àêu dêîn ra sûå viïåc chûáng minh àïën àêëy. Vò sao ta phaãi khaáng chiïën chöëng Phaáp? Lûåc lûúång quên àöåi chuáng maånh hún ta, nhûng ta nhêët àõnh àaánh thùæng chuáng. Vò sao? Sûå coá mùåt vaâ hoaåt àöång cuãa anh em du kñch trong xaä naây laâ möåt caái taát vaã vaâo mùåt tïn tûúáng Lú-cúâ-leát huïnh hoang khoaác laác... Thêìy noái khöng vöåi vaâng hêëp têëp, khöng la oá gaâo theát; àoá laâ thaái àöå trêìm tônh vaâ cûúng nghõ cuãa ngûúâi tûå tin vaâo lúâi mònh noái, tin úã sûå têët thùæng cuãa chñnh nghôa. Nhúâ vêåy maâ thêìy àaä hoaân toaân thuyïët phuåc têët caã quêìn chuáng àûáng nghe. Thêìy noái vïì mûu mö thêm àöåc cuãa àïë quöëc Phaáp: chuáng àaä phaãn böåi hiïåp àõnh sú böå möìng 6 thaáng 3, phaãn böåi taåm ûúác thaáng 9, àaä nöí suáng bùæn vaâo quên àöåi ta úã Bùæc Böå nhû thïë naâo; thêìy noái vïì boån tay sai thaânh lêåp Nam Kyâ tûå trõ, chuã trûúng thuyïët phên ly, àaä thêët baåi thaãm haåi nhû thïë naâo, vaâ giúâ àêy chuáng àang khua chiïng gioáng tröëng ruâm beng, baây troâ àöåc lêåp thöëng nhêët giaã hiïåu nhû thïë naâo... Bao nhiïu ngûúâi chïët, nhaâ chaáy, bao nhiïu xûúng maáu àöìng baâo ta àaä àöí ra! Quyïët khöng thïí àïí boån chuáng àùåt laåi aách thöëng trõ lïn àêìu lïn cöí dên töåc ta möåt lêìn nûäa... Ngoån lûãa cùm thuâ trong loâng ngûúâi nghe àûúåc lêìn lêìn khúi dêåy, möîi luác möåt thïm buâng chaáy maänh liïåt. Nhiïìu luác tiïëng vöî tay, tiïëng hoâ heát, tiïëng nguyïìn ruãa boån giùåc Phaáp vaâ tay sai cûá vang lïn rêët lêu. Nhûng khi thêìy noái vïì têëm loâng Höì Chuã tõch, têëm loâng nhên dên miïìn Bùæc hùçng ngaây hûúáng vïì Nam Böå, thò bêìu khöng khñ chung quanh böîng trúã nïn nghiïm trang laå luâng. aánh lûãa rûâng rûåc soi saáng möåt vuâng sên coã röång.

Caã trung àöåi du kñch chuáng töi àûáng nghiïm dûúái cúâ, hûúáng vïì chên dung Höì Chuã tõch, vaâ àöìng baâo cuäng àûáng thùèng ngûúâi, têët caã nhû nñn thúã hûúáng vïì Cha giaâ dên töåc kñnh yïu. Tiïëng nûác núã bêåt lïn àöåt ngöåt vûâa röìi àaä laâm cho bêìu khöng khñ thiïng liïng lêåp tûác bõ xaáo àöång. Töi àûáng nghiïm, neán thúã nghe tim àêåp röån raä trong löìng ngûåc beá nhoã cuãa mònh àang ûúän túái. Têët caã chung quanh töi nhû chòm vaâo trong aánh saáng àoã cuãa ngoån lûãa chaáy rûâng rûåc. Chó coân nghe tiïëng cuãi nöí leáp beáp, vaâ xa lùæm tiïëng soáng truâng dûúng daâo daåt xö búâ voång qua nhûäng khu rûâng rêåm. Doâng söng Cûãa Lúán êìm êìm cuöån soáng vaâ rûâng àïm nhû cûåa mònh nhöím dêåy khi nghe tiïëng nûác núã bêåt lïn. Khöng biïët coá phaãi laâ höìn dên töåc àang hiïån vïì trong laá cúâ aám khoái lûãa àaån chiïën trûúâng vaâ trong àöi mùæt Baác Höì àùm àùm nhòn àaân con àang têåp hoåp trïn maãnh àêët

Àoaân Gioãi 190


xa xöi cuöëi cuâng Töí quöëc àêy chùng? Töi àûa caánh tay lïn chuâi nûúác mùæt, hònh aãnh àöìng baâo hûúáng vïì laá quöëc kyâ vaâ bûác chên dung Höì Chuã tõch loâa nhoâa trûúác mùæt töi. Nhûäng gioåt lïå tuãi thên àöi chuát, nhûng xiïët bao êëm aáp sûúáng vui cuãa àaân con khi gùåp laåi Meå yïu vúâi vúåi caách xa, laâm cho nhûäng boáng ngûúâi vêy quanh ngoån lûãa nhû beá laåi, mïìm ài trong giêy phuát vaâ sau àoá tûác khùæc vuåt cao lúán lïn vaâ cûáng rùæn hùèn ra. Giûäa luác moåi ngûúâi àang àûáng trêìm ngêm yïn lùång, böîng tña nuöi töi dùång hùæng möåt tiïëng lúán. Töi kheä liïëc mùæt nhòn öng. Baân tay tña nuöi töi àang run run vuöët laåi nïëp aáo, vaâ àöi mùæt öng cuäng vûâa liïëc nhòn sang töi. Vuåt möåt caái, öng àaä bûúác ra giûäa sên coã. Ai nêëy àïìu ngaåc nhiïn, hûúáng mùæt nhòn theo tña nuöi töi.

Öng nhû khöng biïët coá moåi ngûúâi chung quanh, àûúâng hoaâng bûúác àïën trûúác baân thúâ Töí quöëc àûáng nghiïm ngûúâi, chùæp tay cuái àêìu xaá ba xaá. Öng laåi dùång hùæng möåt tiïëng lúán, ngûúác lïn noái to:

- Kñnh thûa ban chó huy cuâng têët caã baâ con àöìng baâo! Töi laâ Nguyïîn Vùn Hai, nùm nay saáu mûúi möët tuöíi... tuy quï muâa döët naát, nhûng cuäng maåo muöåi xin pheáp àûúåc toã baây chuát yá kiïën moån...

"Trúâi úi, öng giaâ mònh öíng laâm gò vêåy kòa?" Töi caãm thêëy húi bûåc mònh vaâ lo lùæng nhòn theo tña nuöi töi... Öng uãy viïn quên sûå thay mùåt huyïån uãy àïën dûå buöíi lïî tuyïn thïå, caác öng uãy ban xaä vaâ thêìy giaáo Baãy àïìu sûãa böå nghiïm trang, cuâng quay vïì phña tña nuöi töi. Coân chuá Huyânh Têën, trung àöåi trûúãng chó huy àún võ àang àûáng bïn àöåi hònh trung àöåi daân ngang, cuäng giêåt mònh vöåi vaä chaåy ra àûáng nghiïm trûúác mùåt tña nuöi töi.

- Chaáu Nguyïîn Vùn An nùm nay mûúâi lùm tuöíi, àûúåc vinh dûå àûáng dûúái cúâ höm nay... Tuy noá laâ con nuöi töi...

Tña nuöi töi vûâa noái vûâa ngêåp ngûâng àûa tay troã vaâo töi. "Trúâi àêët quyã thêìn úi, öng giaâ mònh höìi chiïìu àûa mònh àïën àún võ, öíng coá uöëng cheán rûúåu naâo àêu! Öíng ngêîu hûáng kiïíu gò laå vêåy? Coá ai tra khaão àêu maâ öíng khai ra nhûäng chuyïån con àeã con nuöi laâm chi húäi trúâi?" Töi tûå nghô nhû vêåy. Tña nuöi töi vûâa troã vaâo töi, vûâa nhòn vaâo mùæt töi caách rêët tûå haâo. Roä raâng àöi mùæt öng nhû muöën hoãi:

“Sao, tña múã àêìu nhû vêåy con nghe coá àûúåc khöng?" Töi àûáng nghiïm ngûúâi, khöng nhuác nhñch. Böå quêìn aáo baâ ba àen maá nuöi töi vûâa khêu cho töi laåi röång quaá khöí, cûá luâng nhaâ luâng nhuâng, laâm töi caâng theån thuâng khoá chõu. Möåt con muöîi laá to tûúáng cûá vo



ve bay vúân trûúác mùæt töi vaâ àaáp vaâo bïn maá traái àöët àau nhoái. Töi nheo mùæt mêëy caái, àöång àêåy bùæp thõt maá àïí àuöíi noá nhûng noá vêîn khöng chõu bay. Töi caãm thêëy möåt caách rêët roä rïåt rùçng con muöîi chïët tiïåt àang vo vo chên trûúác thoãa thuï cong àñt lïn choåc sêu caái kim vaâo goâ maá töi. "Àûúåc, cûá cho maây tha höì àöët. Maây cûá baám àêëy cho àïën khi xong phêìn kïët thuác buöíi lïî nhaá!" Möì höi trïn traán töi rõn ra vaâ tûâ tûâ lùn xuöëng, caác bùæp thõt úã maá àang bùæt àêìu phaãn ûáng, rung rung giêåt lia lõa mêëy caái. Nghe coá tiïëng thò thaâo cuãa vaâi ngûúâi trong àaám àöìng baâo àûáng bïn phña traái töi. Möåt ngûúâi noái nho nhoã:

- Coi thùçng beá sùæp khoác röìi àêëy! - Khoác àêu maâ khoác! Con muöîi àöët maá noá àêëy! Roä raâng laâ tiïëng öng giaâ àöën cuãi caäi laåi. Tña nuöi töi cûá nhòn

vaâo mùåt töi. Coá leä öng àaä tröng thêëy con muöîi laá quaái quyã naây röìi. Vaâ hònh nhû nhûäng tiïëng thò thaâo vûâa röìi cuäng àaä loåt vaâo tai öng, àöång viïn öng thïm hay sao êëy! Tña nuöi töi liïëc nhanh vïì chöî vûâa phaát ra tiïëng caäi nhau, vaâ khöng noái khöng rùçng gò, cûá tûå nhiïn nhû úã nhaâ, öng bûúác àïën àûa baân tay vöî "chaách" lïn goâ maá töi, röìi boác con muöîi ra cêìm noá vo vo vaâo hai àêìu ngoán tay, àoaån buáng xuöëng àêët. Tiïëng cûúâi nöí ra xung quanh, khiïën cho töi coá caãm giaác nhû hai chên sùæp khuyåu xuöëng. Chuá Huyânh Têën àûúâng àûúâng laâ möåt trung àöåi trûúãng chó huy àún võ, trong tû thïë àûáng nghiïm trûúác haâng quên maâ cuäng khöng neán àûúåc. Hai vai chuá cûá rung rung, mùåt àoã dûâ lïn vaâ caái miïång chuá cöë mñm laåi caâng chùçng ra àöång àêåy hai bïn khoáe meáp. Öng uãy viïn quên sûå thay mùåt huyïån uãy, thêìy giaáo Baãy cuäng móm cûúâi. Tai töi vaáng lïn vò tiïëng cûúâi, tiïëng noái rêm ran dêåy lïn chung quanh. Töi caâng cöë àûáng nghiïm thò tiïëng cûúâi caâng lúán hún. Caã tña nuöi töi cuäng cûúâi cûúâi nhòn töi. Trêåt tûå cuãa buöíi lïî khöng coân giûä àûúåc nûäa. Thêìy giaáo Baãy phaãi àûa tay lïn khoaát khoaát ra hiïåu cho àöìng baâo im lùång, maâ vêîn coân nghe tiïëng cûúâi ruác rñch maäi. Tña nuöi töi laåi dùång hùæng möåt tiïëng lúán. Coá leä öng luáng tuáng khöng biïët nïn tiïëp tuåc noái nhû thïë naâo cho ra cung caách möåt ngûúâi àûáng phaát biïíu trûúác buöíi lïî àöng ngûúâi.

- Kñnh thûa ban chó huy... cuâng têët caã baâ con àöìng baâo! Thùçng chaáu An àêy, tuy noá laâ con nuöi... nhûng vúå chöìng töi coân quyá noá hún con ruöåt. Súã dô töi noái thïë, laâ vò ngêîm ra cuäng coá nhiïìu ngûúâi thñch baån beâ hún thñch anh em ruöåt. Anh em ruöåt coá quan hïå tònh caãm riïng cuãa ngûúâi cuâng cha meå sinh ra, cuâng chung möåt

Àoaân Gioãi 192


doâng maáu. Nhûng tñnh tònh khöng giöëng nhau thò quan hïå vúái nhau vêîn khöng thñch bùçng baån beâ.

- Àuáng lùæm! Öng giaâ noái àuáng lùæm! Noái tiïëp nghe ài, öng giaâ! Möåt ngûúâi naâo àoá trong àaám àöng cöí vuä to lïn. - Con ruöåt cuäng vêåy. Sinh con ai dïî sinh loâng. Lúä àeã ra möåt

thùçng con ngöî nghõch, traái khoaáy, khöng giöëng mònh thò sao? Thùçng chaáu An àêy... beá thïë, nhûng noá laâ möåt thùçng beá thöng minh, gan daå. Trong nhûäng cún thêåp tûã nhêët sinh, möåt mònh töi chiïën àêëu vúái keã thuâ, noá vêîn moâ theo, khöng hïì rúâi töi möåt bûúác... Nay trûúác lúâi kïu goåi cuãa Töí quöëc lêm nguy, noá xin theo caác anh ra trêån tiïìn giïët giùåc, vúå chöìng töi duâ thûúng yïu noá àïën mêëy cuäng phaãi dûát ruöåt àïí cho noá theo caác anh...

Tña nuöi töi kheä dùång hùæng mêëy tiïëng trong cöí. Öng àûáng nuöët nûúác boåt möåt luác röìi bûúác àïën bïn chuá Huyânh Têën, thêëp gioång:

- Chuá Tû! Chuá coá thïí tin rùçng noá laâ möåt thùçng beá thöng minh vaâ can àaãm. Chñnh vò vêåy maâ chuá àaä tiïën dêîn noá vaâo haâng nguä. Nhûng dêîu sao thò noá cuäng haäy coân ùn chûa no lo chûa túái. Vúå chöìng töi chó mong noá àûúåc caác anh àêy uöën nùæn cho noá nïn ngûúâi, cho noá biïët trung vúái nûúác hiïëu vúái dên nhû lúâi Cuå Höì hùçng daåy baão. Nïëu nhû caác anh coá baão ban àiïìu gò maâ noá khöng nghe thò xin chuá cûá kyã luêåt sùæt giuâm noá cho töi. Sao chuá Tû? Chuá coá thïí hûáa vúái töi nhû thïë àûúåc khöng?

Khi chuá Huyânh Têën nghe tña nuöi töi baão chuá "cûá kyã luêåt sùæt" töi thò töi thêëy chuá coá húi cûúâi muãm móm, liïëc nhòn töi. Dûúâng nhû chuá muöën noái:

“Àêëy, tña maây dùån tao nhû thïë, maây nghe chûa?" Nhûng khi tña nuöi töi hoãi chuá coá hûáa vúái öng nhû thïë àûúåc khöng, gioång tña nuöi töi noái nghe sao maâ khêín thiïët, vûâa xuác àöång maâ cuäng àûúåm àêìy lo êu, thò caái cûúâi muãm móm trïn möi chuá vuåt bay mêët. Chuá ngêíng mùåt quay nhòn vaâo trung àöåi, röìi trang troång nhòn vaâo tña nuöi töi:

- Thay mùåt toaân thïí anh em chiïën sô trong àún võ, nhên danh trung àöåi trûúãng trung àöåi du kñch àõa phûúng Caâ Mau, töi xin hûáa vúái baác nhû thïë!

- ÚÂ, nhû vêåy laâ vúå chöìng töi an têm röìi!



Tña nuöi töi kheä nghiïng àêìu, noái lùæp bùæp. Àoaån öng quay lûng bûúác mêëy bûúác àïën bïn baân thúâ Töí quöëc. Töi tûúãng öng xaá aãnh Baác Höì röìi lui ra. Khöng ngúâ öng laåi cuái chaâo öng uãy viïn quên sûå vaâ thêìy giaáo Baãy cuâng caác àaåi biïíu dên, quên, chñnh, röìi ngêíng lïn nhòn ra àaám àöìng baâo dûå lïî, cêët gioång run run:

- Con töi àûúåc caác àöìng chñ dùæt dêîn àûáng vaâo haâng nguä, àoá laâ àiïìu hïët sûác vinh dûå cho gia àònh töi. Vúå chöìng töi giaâ röìi, khöng theo kõp anh em böå àöåi, anh em du kñch àïí cêìm suáng giïët giùåc. Trûúác giúâ phuát con töi theo caác anh lïn àûúâng, töi xin gúãi noá con dao naây...

Tña nuöi töi noái àïën àêy, baân tay öng tûâ tûâ veán vaåt aáo ruát con dao gùm saáng quùæc trong chiïëc tuái da beo ra, cêìm con dao àûa lïn.

- Hoan hö öng giaâ! Hoan hö! - Cha naâo con nêëy. Thêåt laâ xûáng àaáng möåt öng giaâ! - Hoan hö baác Hai! - Hoan hö öng giaâ ài, anh em! Möåt, hai, ba. Hoan hö! Hoan

hö! Hoan hö... Ö... Ö! Tiïëng vöî tay vaâ tiïëng hoan hö vang dêåy chung quanh. Caác võ

chuã toåa buöíi lïî cuäng vöî tay vaâ la hoan hö möåt luác lêu. Tña nuöi töi cêìm con dao soi vaâo aánh lûãa àang rûâng rûåc chaáy àoã, thêìn mùåt nhòn moán vuä khñ tuây thên cuãa mònh möåt luác, dùång hùæng noái tiïëp:

- Con dao naây luác naâo cuäng dñnh trong tay töi. Lûu laåc khùæp xûá, trong nhûäng cún thêåp tûã nhêët sinh, noá àaä cûáu töi bao nhiïu lêìn thoaát chïët. Gia àònh, vúå con, coân coá khi vò sinh kïë, töi phaãi taåm rúâi xa vaâi ba thaáng, möåt àöi nùm, chûá con dao naây chûa hïì xa töi möåt chuát naâo.

Àöi mùæt tña nuöi töi saáng lïn. Öng cêìm con dao lêåt qua lêåt laåi. Têët caã dô vaäng cuãa möåt cuöåc àúâi phiïu baåt, luön luön phaãi vêåt löån vúái caái chïët àïí tòm lêëy miïëng söëng, nhû àang bûâng bûâng söëng dêåy trïn lûúäi theáp saáng choái. Röìi tña nuöi töi ngûúác nhòn töi, noái bùçng möåt gioång rùæn roãi:

- Ngaây trûúác, tña àaánh rúi noá. Con àaä nhùåt àûúåc. Êu cuäng laâ "duyïn núå" cuãa con. Söë noá thuöåc vïì con tûâ buöíi êëy. Höm nay tña giao noá laåi cho con. Coi nhû luác naâo cuäng coá tña bïn caånh con. Khaá giûä lêëy!

Àoaân Gioãi 194


Tña nuöi töi cêìm con dao run run àûa cho töi. Lêìn àêìu tiïn töi múái àûáng nghiïm dûúái cúâ cuãa möåt buöíi lïî tuyïn thïå coá tñnh chêët thiïng liïng nhû àïm nay. Sûå viïåc diïîn ra àöåt ngöåt quaá, khöng ai lûúâng trûúác àûúåc. Töi luáng tuáng chûa biïët phaãi nïn nhû thïë naâo, thò chuá Huyânh Têën àaä hêët haâm ra hiïåu nhû baão töi:

“Cêìm lêëy ài! Sao cûá àûáng àûåc ra maâ nhòn vêåy?" Sau lûng töi, caác anh trong haâng nguä cuäng thò thaâo: “Bûúác ra ài! Bûúác ra! Cêìm lêëy!" Töi bûúác túái ba bûúác, àúä con dao trïn tay tña nuöi töi. Böîng

thêëy chuá Huyânh Têën rêåp chên hûúáng vaâo trung àöåi hö "nghiïm" möåt tiïëng lúán. Röìi chuá ngûúác mùæt lïn hö to:

- Hy sinh têët caã vò Töí quöëc Viïåt Nam! Thïì chiïën àêëu àïën gioåt maáu cuöëi cuâng, duâ àêìu rúi maáu chaãy cuäng khöng luâi bûúác!

- Xin thïì! Toaân trung àöåi du kñch chuáng töi cuâng vung thùèng nùæm tay

lïn trúâi vaâ hö rêåp "xin thïì" vang vang nhû möåt tiïëng seát. Höìi êm tûâ nhûäng khu rûâng töëi mïnh möng voång laåi hai tiïëng "xin thïì", nhû tiïëng hûúãng ûáng cuãa haâng nghòn, haâng vaån chiïën sô du kñch àûáng daây àùåc trong àïm, cuâng vung thùèng caánh tay lïn hö theo chuáng töi. Tai töi uâ ài, khöng coân nghe roä nhûäng khêíu hiïåu cuãa ngûúâi chó huy àún võ mònh theát lïn sau àoá. Mùæt töi chó coân thêëy àêìu ngûúâi lö nhö vaâ nhûäng caánh tay vung lïn haå xuöëng, vung lïn haå xuöëng cuâng vúái nhûäng tiïëng "xin thïì"... "xin thïì"... nöíi lïn. Töi böìi höìi nhúá laåi luác maá nuöi töi trao cho töi böå quêìn aáo múái, baâ àúåi töi mùåc xong, àûáng ngùæm nghña möåt laát, vuöët laåi tûâng nïëp aáo söåt soaåt coân nguyïn muâi höì, móm cûúâi:

“Coá húi röång àêëy. Nhûng maá àaä ûúác tñnh sang nùm con cao lúán lïn, thò mùåc seä vûâa vùån lùæm!" Röìi maá nuöi töi lim dim àöi mùæt, quay nghiïng mùåt ài... ûâ, thùçng Coâ öëm. Möåt trêån söët thûúng haân àaä quêåt noá nùçm liïåt giûúâng hún thaáng nay, múái ngöìi dêåy ùn àûúåc baát chaáo. Noá khöng àïën tiïîn chên töi àûúåc, cuäng àaânh. Nhûng coân maá nuöi töi? "Maá maây lêëy cúá phaãi úã nhaâ tröng nom cho thùçng Coâ. Tao biïët baã khöng chõu nöíi phuát bõn rõn luác chia tay àêëy thöi!" Tña nuöi töi cûúâi cûúâi vöî vaâo lûng töi, thên mêåt noái bùçng gioång àêìm êëm xiïët bao... Thêìy giaáo Baãy vaâ öng uãy viïn quên sûå thay mùåt huyïån uãy àaä bûúác ra noái mêëy lúâi kïët thuác vaâ trên troång caám ún àöìng baâo. Àaä nghe lïånh cûã haânh quöëc ca. Khöng biïët töi àang gaâo lïn hay töi



àang haát nûäa? Vaâ töi cuäng khöng biïët coá phaãi töi àang haát, hay nhûäng tiïëng haát chung quanh traân vaâo ngûúâi töi, röìi laåi tûâ trong ngûúâi töi ngên böíng döåi ra chung quanh? Taåi sao chung quanh töi böîng dûng múâ ài nhû tröng qua möåt laân kñnh ûúát nûúác nhû thïë?

- Chaâo cúâ... úâ... úâ! Chaâo! Töi ngêíng mùåt lïn, nhòn thùèng vaâo laá cúâ Töí quöëc múái tinh

khöi treo trïn àêìu cöåt cao choát voát giûäa sên lïî, àang àûúåc möåt baác giaâ trong àún võ trên troång cêìm möëi dêy àûa dêìn xuöëng. Möåt caãm giaác laå luâng vuåt xêm chiïëm àêìu oác töi: khöng phaãi laá cúâ àang tûâ tûâ haå xuöëng, maâ chñnh nhûäng ngûúâi àûáng trïn sên lïî giûäa rûâng àûúác Caâ Mau àêy, têët caã àang tûâ tûâ bay lïn, möîi phuát möåt gêìn maâu àoã cuãa laá cúâ. Bao nhiïu lo buöìn, tuãi cûåc, bao nhiïu cùm thuâ, nhúá thûúng vaâ hy voång cuâng döìn dêåp àïën caã trong töi trong giúâ phuát naây. Töi chúáp chúáp mi mùæt nhòn lïn laá cúâ, àïí cho nhûäng gioåt nûúác mùæt vui sûúáng vaâ noáng höi höíi tûå do lùn rúi trïn àöi goâ maá noáng boãng. Toaân thïí caác chiïën sô du kñch cuãa trung àöåi àõa phûúng àaä têåp húåp dûúái boáng nhûäng cêy àûúác cöí thuå bïn búâ söng vaâo luác trúâi sùæp raång. Anh em chia thaânh tûâng töí ba ngûúâi, xuöëng nhûäng chiïëc thuyïìn nheå hai cheâo, do caác cuå giaâ vaâ caác öng thúå àöën cuãi xung phong cheâo àûa chuáng töi àïën möåt àõa àiïím khaác. Tûâ chöî àoá, trung àöåi du kñch seä lïn böå ài vaâo vuâng hoaåt àöång múái trong huyïån. Sau buöíi lïî, tña nuöi töi àaä coá yá àõnh theo thuyïìn àûa töi ài. Nhûng khi ra àïën búâ söng, tña nuöi töi ngêìn ngûâ nhòn töi möåt luác, röìi lùæc àêìu baão:

“Thöi, tña bêån lùæm. Con cûá ài vúái caác anh caác chuá cuãa con!". Àoaån tña nuöi töi vöî vaâo vai töi möåt caái thêåt maånh: “Cöë gùæng, nghe con!" Tiïíu àöåi 1 àaä ài röìi. Tiïíu àöåi 2 cuäng àaä xuöëng thuyïìn sùæp sûãa

rúâi bïën. Caác anh trong tiïíu àöåi 3 cuãa töi cuäng àaä àeo ba-lö lïn vai, lñch kñch mang suáng àûáng vaâo haâng. Tña nuöi töi caâi laåi cuác cöí cho töi, miïång lùæp bùæp:

- Cöë gùæng nghe con! Cöë gùæng nghe con! Öng hêëp têëp moác möåt duám thuöëc nhöìi vaâo têíu, xoeåt bêåt lûãa

àöët àuöëc, bêåp bêåp hñt maäi. Böîng nghe con Luöëc suãa oang oang. Töi vûâa quay mùåt laåi thò con choá trung thaânh àaä lao àïën, dûång àûáng hai chên sau lïn, chöìm chöìm vaâo töi, vêîy àuöi rñt lïn nhûäng tiïëng kïu mûâng rúä. Maá nuöi töi chaåy túái, thúã höín hïín:

Àoaân Gioãi 196


- Thùçng An àêëy aâ? Tao chó lo túái àêy thò maây àaä ài mêët röìi! Khöí quaá, coá möîi caái lûúåc chaãi toác maâ maây cuäng quïn! Thêëy coân giùæt bïn vaách, tao vöåi cêìm chaåy àem ra àêy. Nghe baâ Taám ài dûå lïî vïì, baão chuáng maây coân úã àêy...

- Hûâ! Cûá laâm nhû thùçng beá mònh noá coân con nñt... Baâ cêìm goái gò trong tay vêåy?

Tña nuöi töi hoãi bùçng gioång coá húi khoá chõu. - Goái ruöëc thõt nai! Maá nuöi töi cûúâi, nuå cûúâi khöng tûå nhiïn laâm cho gûúng mùåt

baâ nhû mïëu - Thùçng Coâ noá khöng chõu ùn. Noá baão àem ra cho thùçng An. Mùåc kïå tña nuöi töi nhòn baâ bùçng cùåp mùæt söët ruöåt, maá nuöi

töi cûá cêìm lûúåc chaãi chaãi moán toác loâa xoâa trûúác traán töi thaânh nïëp xuöi ra sau, àoaån baâ nheát lûúåc vaâo tuái aáo trïn ngûåc töi. Baâ thong thaã gúä chiïëc ba-lö trïn vai töi, thaáo ra, àùåt goái ruöëc vaâo. Baân tay gêìy goâ cuãa maá nuöi töi lêåt lêåt múá quêìn aáo àaä xïëp thùèng nïëp trong ba-lö, löi ra chiïëc aáo cuä keåp vaâo naách, röìi vöåi vaä buöåc ba-lö laåi vuöët vuöët àeo lïn vai cho töi:

- Caái aáo naây coân súân mêëy chöî sau lûng, àïí maá maång laåi. Röìi coá anh em naâo àïën chöî con úã, maá seä gúãi theo!

Tña nuöi töi nhêëc têíu ra khoãi miïång, thúã möåt húi khoái thuöëc laá àùåc sïåt, dim mùæt ngoá maá nuöi töi:

- Sao mêëy höm trûúác, baâ khöng maång cho noá? Maång hay vaá gò àoá thò tuây baâ. Nhûng àûâng coá hoåc caái kiïíu cuãa caác baâ giaâ xûa, möîi lêìn nhúá thùçng beá laåi boã caái aáo cuãa noá vaâo nöìi rang àïí noá "noáng loâng söët ruöåt" maâ xin vïì thùm nhaâ thò khöng àûúåc àêu!

Öng cûá noái vêåy... Möåt luöìng gioá súám tûâ biïín thöíi vaâo, mang theo húi maát laånh

cuãa àaåi dûúng vaâ muâi thúm sûåc nûác cuãa nhûäng böng hoa rûâng vûâa núã, laâm gúån lïn trïn mùåt söng nhûäng aánh àoã cuãa bònh minh àang nhuöåm höìng mùåt nûúác. Töi cuái àêìu chaâo tña nuöi töi, chaâo maá nuöi töi, gúãi lúâi chuác thùçng Coâ mau maånh, röìi xöëc laåi con dao gùm vaâ quaã lûåu àaån àeo bïn thùæt lûng, rûúán ngûúâi nhaãy phoác xuöëng thuyïìn.



Documents

Dat Rung Phuong Nam