Elektronska razmjena podataka

Pripremil: ZZI d.o.o

Crna Gora

Uprava carina

Struno uputstvo za elektronsku razmjenu podataka sa Upravom carina

Elektronska razmjena podataka sa Upravom carina

Republika Crna Gora

Uprava carina strana: 2/92

Sadraj

OPIS ELEKTRONSKOG PODNOENJA JCI.............................................................................. 5

1.1 UVOD ....................................................................................................... 5

1.2 UPOREENJE FIZIKOG I ELEKTRONSKOG PODNOENJA CARINSKIH DEKLARACIJA .................................................................................................. 6

1.2.1 Fiziko podnoenje JCI dokumenata 6 1.2.2 Elektronsko podnoenje JCI dokumenata 7 1.2.3 Poreenje opisanih naina rada 8

1.3 TEHNIKI ASPEKT ELEKTRONSKOG PODNOENJA ........................ 9

1.3.1 Provajderstvo 9 1.3.2 Asinhrona razmjena poruka 10 1.3.3 Sigurnost 10

1.4 ODGOVORNOST AKTERA E-POSLOVANJA ..................................... 11

1.4.1 Odgovornost ponuaa usluge e-poslovanja (provajdera) 11 1.4.2 Odgovornosti deklaranta 11

POSTUPAK RAZMJENE ELEKTRONSKIH PORUKA ............................................................. 13

2.1 UVOD ..................................................................................................... 13

2.2 STRUKTURA XML PORUKA ................................................................ 16

2.3 VRSTA PORUKE 400 ELEKTRONSKA CARINSKA DEKLARACIJA (JCI) 17

2.3.1 Osnovni blokovi poruke VS400 JCI deklaracija 17 2.3.2 Struktura koverte: MESSAGE 17 2.3.3 Struktura poruke: VS400 elektronska carinska deklaracija 18

2.4 PRIMJER PORUKE VS400 ................................................................... 23

2.5 XSD UCCG_COMMON_1.XSD .......................................................... 24

2.6 XSD UCCG_VS400_1.XSD ................................................................ 25

2.7 VRSTA PORUKE 402 ODGOVOR CARINE NA PRIMLJENU ELEKTRONSKU JCI DEKLARACIJU ............................................................. 39

2.7.1 Osnovni blokovi poruke VS402 39 2.7.2 Struktura kuverte: MESSAGE 39 2.7.3 Struktura poruke: VS402 Odgovor UC na primljenu elektronsku JCI 39


2.9 XSD UCCG_VS402_1.XSD ................................................................ 40

2.10 VRSTA PORUKE 500 ELEKTRONSKA TRANZITNA DEKLARACIJA42

2.10.1 Osnovni blokovi poruke VS500 JCI deklaracija 42


Republika Crna Gora


2.10.2 Struktura koverte: MESSAGE 42 2.10.3 Struktura poruke: VS500 elektronska tranzitna deklaracija 43


2.12 XSD UCCG_COMMON_1.XSD .......................................................... 49

2.13 XSD UCCG_VS500_1.XSD ................................................................ 50

2.14 VRSTA PORUKE 550 ELEKTRONSKA NEPOTPUNA DEKLARACIJA61

2.14.1 Osnovni blokovi poruke VS550 nepotpuna deklaracija 61 2.14.2 Struktura koverte: MESSAGE 61 2.14.3 Struktura poruke: VS550 elektronska npotpuna deklaracija 62


2.16 XSD UCCG_VS550_1.XSD ................................................................ 64

2.17 VRSTA PORUKE 502 ODGOVOR CARINE NA PRIMLJENU ELEKTRONSKU TRANZITNU DEKLARACIJU I ELEKTRONSKU NEPOTPUNU DEKLARACIJU ................................................................................................ 69

2.17.1 Osnovni blokovi poruke VS502 69 2.17.2 Struktura kuverte: MESSAGE 69 2.17.3 Struktura poruke: VS502 Odgovor UC na primljenu elektronsku tranzitnu deklaraciju i elektronsku nepotpunu deklaraciju 69


2.19 XSD UCCG_VS502_1.XSD ................................................................ 71

IFRIRANJE I POTPISIVANJE .................................................................................................. 72

3.1 SISTEM ZATITE PGP ......................................................................... 72

3.1.1 Zatita podataka 72 3.1.2 Priprema para PGP kljueva 73 3.1.3 Kodiranje poruke sa programom PGP 73 3.1.4 Dekodiranje poruka 73

PRILOG 1 ERP01 PRIJAVA ZA TEST ERP SA UPRAVOM CARINA .................................. 75

4.1 FORMULAR ERP01 .............................................................................. 75

4.2 UPUTSTVO ZA POPUNJAVANJE FORMULARA ERP01 .................... 76

PRILOG 2 ERP02 ZAHTJEV ZA ERP U PRODUKCIJI .......................................................... 80

5.1 FORMULAR ERP02 .............................................................................. 80


PRILOG 3 ERP03 PRIJAVA PROVAJDERA ZA TEST ERP ................................................. 82


Republika Crna Gora


6.1 FORMULAR ERP03 PRIJAVA PROVAJDERA ZA TEST ERP ............. 82


PRILOG 4 ERP04 ZAHTJEV PROVAJDERA ERP ZA RAD U PRODUKCIJI ....................... 88

7.1 FORMULAR ERP04 .............................................................................. 88


PRILOG 5 OPREMA ZA POVEZIVANJE PROVAJDERA SA CARINOM ............................. 90

8.1 POVEZIVANJE PREKO VPN INTERNET VEZE ................................... 90

8.2 WEBSPHERE MQ ................................................................................. 90

8.3 OPREMA DEKLARANTA ...................................................................... 91

8.4 NOVI SOFTVERI ZA KOMUNIKACIJU ................................................. 91

PRILOG 6 KONTAKTNE OSOBE UC I PARTNERI ZA ERP ................................................. 92

9.1 PODRKA KORISNICIMA ERP SA UPRAVOM CARINA .................... 92

9.1.1 Kontaktne osobe 92 9.1.2 Podrka u radnom vrjemenu 92 9.1.3 Deurstvo Podrka van radnog vremena, subotom, nedjeljom i praznicima 92

9.2 PARTNERI UC ZA ERP SA UPRAVOM CARINA ................................. 92


Republika Crna Gora


1

OPIS ELEKTRONSKOG PODNOENJA JCI

1.1 UVOD

Od 1.4.2003. godine stupili su na snagu novi Carinski Zakon i Uredba za sprovoenje Carinskog zakona. Carinski organi Crne Gore od 1. aprila 2003 godine upotrebljavaju novi

informacioni sistem, koji je prilagoen izvoenju novih propisa, i koji istovremeno omoguava izvoenje elektronskog podnoenja carinskih deklaracija (lan 69 Carinskog zakona; lan 3 i 4. Uredbe za sprovodjenje carinksog zakona).

Uvoenje elektronskog poslovanja je jedan od prioritetnih ciljeva Uprave carina Crne Gore. Elektronsko poslovanje sa carinskim organima e poveati kvalitetno izvoenje carinskih postupaka, dovee do skraenja vremena izvoenja carinskih postupaka, a samim tim i vremena ekanja korisnika robe.

Testno e-podnoenje carinskih deklaracija poelo je 1.5.2006. godine. Ovaj dokument je namjenjen buduim partnerima Carine u e-podnoenju carinskih deklaracija:

partneru Carine pri izvoenju carinskih postupaka i

provajderu elektronskog poslovanja.

Podruje elektronskog podnoenja JCI dokumenata obuhvata razmjenu elektronskih poruka izmeu Carine i deklaranata (peditera).

Deklaranti sa aplikacijom za podrku carinjenju u svom informacionom sistemu pripremaju podatke carinske deklaracije JCI. Podatke deklaraciije preko Interneta alju u Carinski informacioni sistem (CIS), koji elektronsku deklaraciju obrauje i elektronskim putem potvruje njen prijem. Za potvrenu elektronsku JCI, deklarant tampa deklaraciju na propisanom formularu, pri emu se odtampa i identifikacioni broj deklaracije (RRP broj) dobijen od Carinskog informacionog sistema. Sa deklaracijom na propisanom formularu deklarant aktivira

izvoenje carinskog postupka na carinskoj ispostavi.

U trenutku poetka izvoenja postupka carinjenja carinski radnik raspolae sa originalnom deklaracijom, a preko RRP identifikacionog broja i sa podacima te deklaracije u svom

informacionom sistemu. Istovremeno carinik raspolae i sa rezultatima raunarske kontrole podataka te iste deklaracije. Sa izvoenjem carinskog postupka se paralelno u carinskom informacionom sistemu dopunjavaju i podaci o izvoenju postupka.

Zavretkom izvoenja carinskog postupka u carinskom informacionom sistemu su pripremljeni i svi podaci o carinskom dugu za taj postupak.


Republika Crna Gora


Sigurnost u postupku elektronskog podnoenja carinskih deklaracija podrana je sistemom PGP (Pretty Good Privacy) koji obezbjeuje kriptovanje i elektronsko potpisivanje elektronskih carinskih deklaracija. Time je osigurana zatita i vjerodostojnost elektronskih dokumenata.

1.2 UPOREENJE FIZIKOG I ELEKTRONSKOG PODNOENJA CARINSKIH DEKLARACIJA

Za lake razumjevanje elektronske razmjene podataka predstavljena su oba naina podnoenja JCI:

fiziko podnoenje JCI dokumenata i

elektronsko podnoenje JCI dokumenata.

1.2.1 Fiziko podnoenje JCI dokumenata

Ovaj postupak (Slika 1) tee tako to deklarant pripremi JCI dokument, odtampa ga i podnese ga carinskom organu. Carinski slubenik taj dokument unese u Carinski informacioni sistem, prekontrolie ga i, u sluaju da je sve u redu, registruje. Time poinje da tee carinski postupak koji je zahtjevan od strane deklaranta.

: Deklarant : Carina

pripema JCI

tampanje

fiziko podnoenje JCI

unos podataka JCI

kontrola podataka

registracija JCI

Slika 1. Carinska procedura prilikom fizikog podnoenja JCI


Republika Crna Gora


U sluaju da je dokument pogreno ispunjen carinik moe da ga odbije, nakon ega deklarant mora da se vrati u svoju kancelariju i itava procedura se ponavlja jo jednom.

Glavna mana ovakvog naina podnoenja deklaracija je u tome to se podaci unose dva puta:

prvi put ih unosi deklarant koji priprema deklaraciju,

drugi put carinik, koji podatke sa odtampane deklaracije unosi u carinski informacioni sistem.

Duplo unoenje podataka dovodi do nepotrebnog produavanja carinske procedure i poveavanja mogunosti nastanka greke. Naime, mogunost pojavljivanja greaka prilikom "runog" unosa podataka sa deklaracije u carinski informacioni sistem ne moe se iskljuiti.

Druga mana ovakvog naina rada je ta, da deklarant (pre)kasno saznaje da je dokument pogreno ispunjen, to znaajno produava proceduru u sluaju pogreno ispunjenog dokumenta.

1.2.2 Elektronsko podnoenje JCI dokumenata

Ideja elektronskog podnoenja je u tome da se otklone mane fizikog unosa JCI os strane carinskih radnika, da se skrati procedura podnoenja JCI dokumenata i smanji mogunost nastajanja greaka. Carinicima se time olakava posao unosa JCI dokumenata i poveava se kvalitet izvoenja carinskog postupka. Umjesto unosom podataka, carinici se mogu u potpunosti posvetiti obavljanju sutinskog dijela izvoenja carinskog postupka.

Elektronsko podnoenje JCI dokumenata (Slika 2) u predvienoj prvoj fazi ne zamjenjuje fiziko podnoenje dokumenta, ve ga dopunjuje, ne bi li se otklonile nabrojane mane.

Razlika izmeu ova dva naina podnoenja deklaracije je u tome to se prilikom elektronskog podnoenja deklaracija poalje elektronskim putem prije nego to se fiziki podnese. Na osnovu obrade deklaracije primljene elektronskim putem, infomacioni sistem Carine alje deklarantu elektronsku poruku sa statusom deklaracije i listom greaka. U sluaju pogreno ispunjenog dokumenta, carinski organ e primljeni dokument odbiti. Ako je deklaracija bez greaka, ili ima samo upozorenja (greke nieg stepena), deklaracija dobija RRP broj (RRP raunska razmjena podataka) koji je sastavni dio poruke o prijemu elektronske deklaracije koju deklarant prima od carinskog organa. Nakon to primi elektronsku poruku o prijemu elektronske deklaracije, deklarant moe da odtampa carinsku deklaraciju zajedno sa podatkom o dodijeljenom RRP broju.

Kada dobije deklaraciju na kojoj je upisan RRP broj, carinik e moi da, umjesto da unosi podatke sa deklaracije, unese RRP broj sa dobijenog dokumenta i na osnovu njega, na

ekranu dobije podatke o toj deklaraciji koji su ranije pristigli elektronskim putem i koji su ve bili prekontrolisani. Sada je njegov zadatak samo da provjeri istovjetnost podataka na papiru

sa podacima koji su poslati u elektronskom obliku i prikazani su na ekranu. Slijedi (ponovna)

kontrola deklaracije i registracija deklaracije koja se sada obavlja na isti nain kao u klasinom postupku.


Republika Crna Gora


tampanje sa RIP brojem

: Deklarant : Carina

priprema JCI

fiziko podnoenje JCI

verifikacija podataka JCI

kontrola podataka

registracija JCI

elektronsko podnoenje JCI

lista greaka ili RRP broj

kontrola podataka

Slika 2. Carinska procedura prilikom elektronskog podnoenja JCI

1.2.3 Poreenje opisanih naina rada

Mane fizikog podnoenja deklaracija i prednosti elektronskog podnoenja smo ve nabrojali. U sledeoj tabeli emo ih ponoviti u saetoj formi:

Tabela 1. Prednosti elektronskog poslovanja sa Carinom za deklaranta

Prednost za deklaranta Zato? Bra procedura. Nije potrebno ekati da carinik unese podatke u svoj informacioni sistem. Manji broj pogreno ispunjenih deklaracija.

Pravilnost deklaracije se provjerava prije podnoenja.

Rano otkrivanje greaka. Pravilnost deklaracije se provjerava prije podnoenja.

Manji broj obrazaca JCI. Pravilnost deklaracije se provjerava prije tampanja. Smanjivanje etanja izmeu lokacija deklaranta i Carine.

Rano otkrivanje greaka. Mogunost odlaenja na Carinu sa neispravnom deklaracijom je dosta smanjena.

Poveanje produktivnosti.

Zbog svih gore navedenih razloga.


Republika Crna Gora


Tabela 2. Prednosti elektronskog poslovanja sa Carinu za Carinu

Prednost za Carinu Zato? Nema unosa deklaracija. Deklaracija je poslana elektronskim putem. Carinici ne unose "runo"

podatke sa deklaracije.

Manja mogunost greke u podacima.

Nema greaka koje nastaju prilikom unosa deklaracija u carinski informacioni sistem.

Kvalitetnije carinjenje. Carinici se bave carinjenjem, a ne unosom podataka.

Bra procedura. Nema unosa podataka.

1.3 TEHNIKI ASPEKT ELEKTRONSKOG PODNOENJA

1.3.1 Provajderstvo

Razmjena podataka izmeu deklaranta i carinskog organa tee indirektno preko provajdera. Provajder omoguava svojim partnerima/deklarantima elektronsku razmjenu dokumenata sa carinskim informacionim sistemom.

: Deklarant : Provajder : Carina

enkripcija podataka i elektronsko potpisivanje

slanje ifriranih podataka

slanje ifriranih podataka dekripcija i verifikacija potpisa

kontrola podataka

priprema odgovora

enkripcija odgovora i elektronsko potpisivanje

slanje ifriranog odgovora

slanje ifriranog odgovora

dekripcija i verifikacija potpisa

Slika 5. Elektronsko podnoenje JCI a putem Provajdera


Republika Crna Gora


Informacioni sistem Provajdera i Carine povezani su spojeni preko direktne virtualne Internet

veze (VPN). VPN veza je osigurana firewall-ima na obije strane. Provajder preko Internet

okruenja obezbjeuje prijem elektronskih poruka (e-deklaracija) od peditera i slanje poruka u Carinski informacioni sistem. Poslje obrade e-deklaracija u carinksom informacionom istemu

Provajder prima poruke o stanju slane deklaracije i alje ih do informacionog okruenja Deklaranta. Provajder nezavisno od carinskog organa dogovori razmjenu podataka sa

deklarantima.

Uprava carina obezbjeeuje da elektronske poruke stiu do Provajdera elektronskog poslovanja. Provajder sam mora obezbjediti distribucuju odgovora do korisnika deklaranata.

Zbog osiguranja slanja i vjerodostojnoti e-dokumenata Provajder prima carinske deklaracije

koje je kriptovano (ifrirao) i elektornski potpisao deklarant. Isto vai i za odgovore carinskog organa o stanju deklaracija i uoenim grekama, koje su kriptovane (ifrirane) i elektronski potpisane od strane carinskog organa. Na takv nain Provajder nema uvid u sadraj poruka.

Obavezu pruanja pomoi konanim korisnicima preuzima Provajder. Deklaranti i ponuai carinskih aplikacija time su rastereeni brige o kompleksnosti sistema. U sistemu provajderstva carinski organ komunicira samo sa Provajderima, koji prime dozvolu za

elektrosko poslovanje sa carinskim organom.

1.3.2 Asinhrona razmjena poruka

Da bi se obezbjedio bezbjedan prenos podataka izmeu provajdera i Carinskog informacionog sistema, predloena je upotreba asinhronog naina komuniciranja izmeu Provajdera i Uprave carina. Takav nain komuniciranja obezbjeuje sigurnu dostavu poruka i u sluaja kada jedan od sistema (privremeno) ne funkcionie, ili u sluaju (privremenih) problema u komunikacionom kanalu.

Slika 6. Okruenje za asinhronu razmjenu poruka

1.3.3 Sigurnost

U ovom dijelu teksta je opisana sigurnost na nivou podnoenja carinskih deklaracija. Sigurnosna politika pokriva sigurnosne elemente na cijelom dijelu prenosa podataka od

poiljaoca (deklaranta) do Carinskog informacionog sistema i prenosa podataka nazad od Carinskog informacionog sistema do poiljaoca (deklaranta).

Za obezbjeivanje sigurnosti cjelokupnog sistema je potrebno prvo obezbjediti fiziku sigurnost sistema. Ovdje spadaju raunari, kao i svi mogui pristupi sistemu, kao to su telefonske linije, iznajmljena linija za Internet i slino.

Provajder

e-poruke

WWW

UCCG

Web Server

Firewall

Asinhrona razmena

Deklaranti

Aplikacija JCI Deklarant N

Aplikacioni Server Web Server

Firewall

Asinhrona razmena

e-poruke

WWW VPN

Aplikacija JCI Deklarant 1

Aplikacija JCI Deklarant 2


Republika Crna Gora


Sigurnost komunikacije se temelji na standardnim protokolima koji se koriste u elektronskom

poslovanju. Podaci se prenose u ifriranom obliku. Klju ifriranja se sastoji od privatnog kljua poiljaoca i javnog kljua primaoca. Prenos podataka u ifriranom obliku nam garantuje povjerljivost podatka. Tehnologija digitalnog potpisa spreava lano predstavljanje neovlaenih korisnika. Protokol omoguava i nepromenljivost razmijenjenih podataka.

Za ifriranje poruka i elektronsko potpisivanje koristi se sistem PGP. Podaci o PGP sistemu opisani su u Prilogu.

1.4 ODGOVORNOST AKTERA E-POSLOVANJA

1.4.1 Odgovornost ponuaa usluge e-poslovanja (provajdera)

Ponua usluge Provajder elektronske razmjene podataka mora dobiti dozvolu od Uprave carina za izvoenje pomenutog zadatka. Formular za podnoenje zahtjeva za izvodjenje usluga Provajdera elektronske razmjene je u Prilogu ovog dokumenta. Obaveza ponuaa ove usluge je da obezbijedi zatienu (sigurnu) vezu sa carinskim informacionim sistemom i asinhronu razmjenu ifriranih poruka u skladu sa tehnikom specifikacijom carinskih organa koja je data u prilogu ovog dokumenta. Ponua mora obezbijediti i strunu pomo partnerima (deklarantima), koji e preko njega elektronskim putem slati deklaracije Upravi carina. Ponua je duan da prua konstantnu tehniku pomo partnerima (deklarantima), kao i da obezbijedi permanentnu komunikaciju sa strunom slubom u Upravi carina.

Partner koji eli da obavlja uslugu elektronskog podnoenja carinskih deklaracija, podnosi prijavu za obavljanje usluge sa dokazima o tome da ispunjava potrebne uslove. Ako su

ispunjeni potrebniuslovi, Uprava carina moe dozvoliti izvoenje testne razmjene poruka. Na osnovu rezultata postignutih tokom testiranja, Uprava carina e odluiti da li ponua moe da dobije dozvolu za razmjenu elektronskih poruka u produkciji. Testiranje podnoenja carinksih deklaracija budui provajder izvodi u saradnji sa jednim ili vie peditera.

Po uspjenom izvoenju testiranja provajder dobija dozvolu UC za izvoenje usluge elektronske razmjene podataka sa UC.

Uprava carina zadrava pravo privremenog ili trajnog iskljuenja Provajdera iz elektronske razmjene podataka, ukoliko rad sa njim ugroava Carinski informacioni sistem.

1.4.2 Odgovornosti deklaranta

Za izvoenje carinskog postupka zakljuno sa elektronskim podnoenjm deklaracije je, u skladu sa carinskim zakonom, u potpunosti odgovoran deklarant. Ponua usluge elektonske razmjene carinskih deklaracija obezbjeuje samo put za elektronsku razmenu carinskih dokumenata. Za sadraj deklaracije u cjelini odgovara deklarant.

Uprava carina trai elektronsko potpisivanje i ifriranje podataka, shodno ovom dokumentu. Na taj nain e biti obezbijeena zatita prijenosa podataka i vjerodostojnost dokumenata. U prvoj fazi uvoenja elektronske razmjene podataka e se koristiti besplatna verzija proizvoda PGP. Potrebne informacije o sistemu PGP nalaze se u Prilogu ovog dokumenta.

Deklarant Upravi carina podnosi prijavu za elektronsko podnoenje carinskih deklaracija. Prijava mora sadrati podatke o posredniku (provajderu) ije usluge e deklarant koristiti za elektronsko podnoenje carinskih deklaracija, zatim elektronsku identifikaciju korisnika, ispostavu kojoj eli elektronski podnositi deklaracije itd... Ako su ispunjeni potrebni uslovi, Uprava carina moe dozvoliti izvoenje testnog podnoenja carinskih deklaracija u testnom okruenju. Testiranje se izvodi u saradnji za strunjacima UC. Na osnovu pozitivnih rezultata postignutih tokom testiranja, Uprava carina daje odobrenje za elektronsko podnoenje carinskih deklaracija u produkciji.


Republika Crna Gora


Uprava carina zadrava pravo privremenog ili trajnog iskljuenja deklaranta iz elektronske razmjene podataka, ukoliko rad sa njom ugroava Carinski informacioni sistem.


Republika Crna Gora


2

POSTUPAK RAZMJENE ELEKTRONSKIH PORUKA

2.1 UVOD

Opisan je postupak razmjene elektronskih poruka izmedju Uprave carina i deklaranata u

postupku carinjenja.

Elektronske poruke sastvljene su iz otvorenog, neifriranog djela (koverta) i sadrine poruke. Koverta sadri podatke o tome ko alje poruku, koje je namjena/vrsta poruke i kome se poruka alje.

U primjeru elektronskog podnoenja carinskih deklaracija elektronska koverta obuhvata sljedee podatke:

Naziv deklaranta (ko alje)

Matini broj deklaranta

Oznaka provajdera

Vrsta poruke (VS400,....)

Deklarantova identifikacija poruke

Zahtjev za obradu (test/produkcija).

Struktura poruke poruke:

Koverta omoguava upravljanje porukom na njenom putu od poiljaoca do primaoca poruke. Provajder upotrebljava samo otvoreni dio poruke (Kovertu), analogija je sa stvarnom poiljkom unutar potanskog saobraaja.

Sadraj poruke je ifriran i elektronski potpisan. ifriranje i potpisivanje poruke je zadatak poiljaoca (deklarant), deifrovanje i verifikovanje potpisa izvodi primaoc (Carina).

Koverta ifrirana i elektornski potpisana poruka


Republika Crna Gora


Elektronsko podnoenje carinskih (ne tranzitnih) deklaracija izvodi se sa dvije vrste poruka:

Poruka VS400 sadri podatke carinske deklaracije

Poruka VS402 sadri odgovor na poslatu poruku VS400 i sadri podatke UC o statusu prijema elektronske JCI:

Status primljene elektronske JCI (prihvaena, odbaena)

Spisak greaka i nivoi greaka

Identifikacija elektronske JCI ( RRP broj ) za prihvaenu elektronsku deklaraciju

Elektronsko podnoenje tranzitnih deklaracija izvodi se sa dvije vrste poruka:

Poruka VS500 sadri podatke tranzitne deklaracije

Poruka VS502 sadri odgovor na poslatu poruku VS500 i sadri podatke UC o statusu prijema elektronske tranzitne deklaracije:

Status primljene elektronske tranzitne deklaracije (prihvaena, odbaena)

Spisak greaka i nivoi greaka

Identifikacija elektronske tranzitne deklaracije (evidencioni broj) za prihvaenu elektronsku deklaraciju

Tehnika realizacija elektronskog poslovanja je takva da ne postoji ogranienje u broju naimenovanja carinskih delaracije (broj naimenovanja nije ogranien na 99).

Na sljedeoj slici je ematski prikazano korienje poruka VS400/VS500(JCI) i VS402/VS502 (Odgovor Carine) u carinskim postupcima.

Napomena: Uprava carina zadrzava pravo izmjene odredjenih tehnikih detalja vezano za Elektronsku razmjenu podataka, ukoliko za to bude potrebe.


Republika Crna Gora


Prijem poruke VS400/VS500

Kontrola poruke VS400/VS500

Kreiranje liste greaka

Nivo greke > 8

Kreiranje liste greaka nivoa < 8 i dodijeljivanje RRP/evidencionog broja i datuma

Poruka VS402/VS502

Kreirana poruka VS400/VS500

Poruka VS400/VS500

Prijem VS402/VS502

NE DA

Poiljaoc Carina


Republika Crna Gora


2.2 STRUKTURA XML PORUKA

Poruke koje se koriste u elektronskoj razmjeni poruka sa UC (Upravom carina) moraju biti

pripremljene u XML formatu. XML format je stanardizovan i koriste ga svi osnovni ponuai SW okruenja i rjeenja (MS, IBM, Oracle, SUN....).

Korienje XML formata najlake je objasniti na primjeru:

4

19.12.2005

1

15.82

2

Element XML strukture je par i . U naem primjeru su elementi: VS400, NAIMENOVANJA, NAIMENOVANJE, R01P2, RAP23. Mogue je da element sadri druge elemente ili da sadri vrijednost elementa. U prvom primjeru govorimo o bloku, a u drugem o atributu. Blokovi su u naem primjeru NAIMENOVANJA i NAIMENOVANJE, atributi su R01P2, RAP23, R32 i R35. Element (blok ili vrijednost) se moe u jednom bloku vie puta ponoviti.

Vrednosti su zapisi unutar atributa: 4, 19.12.2005, 1, 15.82 i 2. U primeru, da je atribut u

strukturi obvezen ne smemo navesti nijedan od para ali . Za atribute,

koji nisu obvezni, element bez vrijednosti piemo kao:

ili

ili

atribut ne upisujemo

Nije bitno da li su elementi napisani sa malim ili velikim znakovima.

Vrijednosti datumskih polja zapisujemo u formatu: DD.MM.YYYY. Primjer: 19.12.2005

Vrijednosti numerikih polja se zapisuju sa decimalnom takom (ne zarez), na primjer 15.82

Blokovi oznaeni sa takom se mogu ponavljati vie puta.


Republika Crna Gora


2.3 VRSTA PORUKE 400 ELEKTRONSKA CARINSKA DEKLARACIJA (JCI)

Elektronska carinska deklaracija ima oznaku VS400. Sa porukom VS400 aljemo elektronskim putem podatke JCI u Carinski informacioni sistem (CIS). Uspjeno preuzeta elektronska carinska deklaracija eka u CIS do aktiviranja postupka carinjenja na carinskoj ispostavi.

2.3.1 Osnovni blokovi poruke VS400 JCI deklaracija

Struktura:

2.3.2 Struktura koverte: MESSAGE

Atribut Tip Not null Komentar

FROM VARCHAR2(35) Y Naziv poiljaoca

OE VARCHAR2(3) Y Broj poiljaoca


Republika Crna Gora


PROVIDER VARCHAR2(35) Y Oznaka provajdera

SUBJECT VARCHAR2(35) Y Vrsta poruke = VS400

ID VARCHAR2(35) Y ID poruke

TEST VARCHAR2(1) Y Okolina (1 = testno, ostalo = produkcija)

2.3.3 Struktura poruke: VS400 elektronska carinska deklaracija

Blok: VS400


RAP21 VARCHAR2(5) ifra cariske ispostave

R01P2 VARCHAR2(1) Tip deklaracije

R01P3 VARCHAR2(1) Tranzit Da/NE

R02P1 VARCHAR2(8) Matini broj poiljaoca

R02P1_DAV VARCHAR2(13) JMB poiljaoca

R02P2 VARCHAR2(35) Ime poiljaoca/Izvoznika

R02P3 VARCHAR2(35) Ulica i broj poiljaoca

R02P4 VARCHAR2(6) Pota poiljaoca

R02P5 VARCHAR2(35) Mesto poiljaoca

R02P6 VARCHAR2(3) Drava poiljaoca

R03P2 NUMBER(12) Ukupan broj obrazaca

R04 NUMBER(12) 04 - Broj tovarnih listova

R05 NUMBER(12) 05 - Broj imenovanja

R06 NUMBER(12) 06 - Broj paketa

R07 VARCHAR2(35) Broj ugovora

R08P1 VARCHAR2(8) Matina broj primaoca

R08P1_DAV VARCHAR2(13) Poreski broj primaoca

R08P2 VARCHAR2(35) Ime primaoca

R08P3 VARCHAR2(35) Naslov primaoca

R08P4 VARCHAR2(6) Potna broj primaoca


Republika Crna Gora


R08P5 VARCHAR2(35) Mesto primaoca

R08P6 VARCHAR2(3) Drava primaoca

R12 VARCHAR2(1) Podaci o vrednosti

R14P1 VARCHAR2(8) Matini broj podnosioca/zastupnika

R14P1_DAV VARCHAR2(13) JMB podnosioca/zastupnika

R14P2 VARCHAR2(35) Ime podnosioca

R14P3 VARCHAR2(35) Ulica i broj podnosioca

R14P4 VARCHAR2(6) Potanski broj podnosioca

R14P5 VARCHAR2(35) Grad (sjedite) podnosioca

R15 VARCHAR2(3) ifra drave odpreme/izvoza

R16 VARCHAR2(3) ifra drave porekla

R17 VARCHAR2(3) Odredina drava

R18P10 VARCHAR2(2) ifra vrste prevoznoga sredstva

R18P11 VARCHAR2(20) Registarski broj vozila

R18P12 VARCHAR2(3) ifra drave reg. vozila

R18P21 VARCHAR2(20) Registarski broj prikolice

R18P22 VARCHAR2(3) Zemlja reg. Prikolice

R19 NUMBER(12) Kontejner idikator

R20P1 VARCHAR2(3) ifra pariteta

R20P2 VARCHAR2(30) Mjesto pariteta

R20P3 VARCHAR2(2) ifra mjesta pariteta

R21P10 VARCHAR2(2) ifra vrste prevoznoga sredstva


R21P12 VARCHAR2(3) Zemlja registracije vozila




Republika Crna Gora


R22P1 VARCHAR2(3) ifra valute

R22P2 NUMBER(12,2) Vrijednost u valuti

R23 NUMBER(22,6) Kurs valute

R24 VARCHAR2(2) ifra vrste spoljnotrgoviskog posla

R25 VARCHAR2(2) Vrsta prometa na granici

R29 VARCHAR2(5) ifra polazne/odredine carinske ispostave

R30 VARCHAR2(30) Mjesto robe

R49P1 VARCHAR2(5) ifra nadzornog cariskog organa

R49P2 VARCHAR2(1) Oznaka tipa skladita

R49P3 VARCHAR2(5) ifra skladita

R50P11 VARCHAR2(8) Matina broj obaveznika

R50P11_DAV VARCHAR2(13) Poreski broj obaveznika

R50P12 VARCHAR2(35) Ime glavnoga obaveznika

R50P13 VARCHAR2(35) Ulica i broj obaveznika

R50P14 VARCHAR2(6) Potanski broj

R50P15 VARCHAR2(35) Mjesto obaveznika

R52P11 VARCHAR2(25) Broj garancije

R52P12 NUMBER(12) Godina garancije

R52P13 VARCHAR2(5) Carinski organ kod kojeg je osiguranje prihvaeno

R52P2 VARCHAR2(1) ifra osiguranja

R53P3 VARCHAR2(5) Odredina carinarnica deklarirana na JCI

R54P1 VARCHAR2(60) Prezime i ime odgovorne osebe

R54P2 DATE Datum podnoenja dokumenta

R54P3 VARCHAR2(30) Mjesto podnoenja deklaracije


Republika Crna Gora


Blok : NAIMENOVANJE


R31P1 NUMBER(12) Broj koleta

R31P2 VARCHAR2(15) Vrsta koleta

R31P3 VARCHAR2(30) Oznaka koleta

R31P4 VARCHAR2(240) Trgovaki naziv robe

R32 NUMBER(12) Redni broj naimenovanja

R33P1 VARCHAR2(10) Tarifa

R33P2 VARCHAR2(2) ifra propisa/???

R33P3 VARCHAR2(3) Jedinica mjere

R34 VARCHAR2(3) ifra zemlje porijekla

R35 NUMBER(12,2) Bruto masa u kg

R36 VARCHAR2(1) Povlastice

R37 VARCHAR2(4) ifra postupka

R38 NUMBER(12,2) Neto masa u kg

R39 VARCHAR2(5) ifra kontigenta

R41 NUMBER(12,2) Koliina u dopunskoj jedinici

R42 NUMBER(12,2) Cijena robe u valuti

R43 VARCHAR2(1) Metod vrednovanja

R46 NUMBER(12,2) Statistika vrijednost

R47 NUMBER(12,2) Ukupni suma dabia imenovanja

Blok: PREDLISTINA


ECP_ZAP NUMBER(12) Redni broj dokumenta

R40P0 VARCHAR2(5) ifra carinske ispostave prethodnog dokumenta

R40P1 VARCHAR2(1) ifra vrste prethodne isprave


Republika Crna Gora


R40P2 NUMBER(12) Godia prijavljivanja robe prethodnog dokumenta

R40P3 NUMBER(12) Broj cariske isprave prethodnog dokumenta

R40P4 NUMBER(12) Broj imenovanja prethodnog dokumenta

R40P5 NUMBER(12,2) Koliina za razduenje

Blok: PRILOG


ECR_ZAP NUMBER(12) Redni broj dokumenta

R44P1 VARCHAR2(3) ifra priloenog dokumenta

R44P2 VARCHAR2(45) Dodatne iformacije

Blok DAZBINA


ECD_ZAP NUMBER(12) Redni broj dabine u okviru naimenovanja

R47P1 VARCHAR2(2) Vrsta dabine

R47P2 NUMBER(12,2) Osnovica, akciza, bruto masa

R47P3 NUMBER(12,3) Stopa

R47P4 NUMBER(12,2) Iznos (uneta vrijednost)

R47P5 VARCHAR2(1) ifra naia plaanja

Blok ZBIRNO


UKUPNO NUMBER(12,2) Ukupan iznos dabina

Blok STAVKE


DAJ_ZAPST NUMBER(12) Redni broj stavke u okviru rubrike zbirno


Republika Crna Gora


DAJ_OZNAKA VARCHAR2(2) Vrsta dabine

PRA_ZNESEK NUMBER(12,2) Iznos stavke iz rubrike zbirno

2.4 PRIMJER PORUKE VS400

4

1

1

XXXXX

11111111

11111111

ZZI D.O.O.

Pariske Komune 2F

81000

Pogorica

978

1000

1

ZZI D.O.O. Boris Milojkovi, lic.br. 12345/05

06.12.2005

Podgorica

Sladoled sa dodatkom ili bez dodatka kakaa

1

2105000000

00

008

120

4000

100

1000

1000

1000

1

10

1000

25

250

2

11

1000

1

10

3

85

7

4

86

6

5

91

1273

17

216.41


Republika Crna Gora


805.31

1

10

250

2

11

10

3

16

270

4

85

7

5

86

6

6

91

262.31

2.5 XSD UCCG_COMMON_1.XSD

Matini ili poreski broj poiljaoca

Organizacioni broj poiljaoca

Identifikacijski string za providera (u naem sluaju to

je remote queue name)


Republika Crna Gora


2.6 XSD UCCG_VS400_1.XSD


Republika Crna Gora



Republika Crna Gora


2.7 VRSTA PORUKE 402 ODGOVOR CARINE NA PRIMLJENU ELEKTRONSKU JCI DEKLARACIJU

2.7.1 Osnovni blokovi poruke VS402

Struktura poruke VS402:

2.7.2 Struktura kuverte: MESSAGE




ID VARCHAR2(35) Y ID sporoila

TEST VARCHAR2(1) Y Okruenje (1 = testno, ostalo = produkcija)

2.7.3 Struktura poruke: VS402 Odgovor UC na primljenu elektronsku JCI

Blok VS402


ECG_BROJ NUMBER(10) Evidencioni broj (RRP broj)

ECG_BROJ_DATUM DATE Datum dodjelivanja RRP broja

Blok GRESKA


ECN_ZAP NUMBER(10) Redni broj kontrole za rubriku


Republika Crna Gora


KPO_ID NUMBER(10) Jedinstveni ID broj kontrole

KPO_NIVO VARCHAR2(2) Nivo greke

TEKST VARCHAR2(4000) Tekst greke


1067

06.12.05

2400

2

R40 - UPOZORENJE: Provjeri da li ima prethodni dokumenat

2322

6

R47P5 - Nedostaje ifra naina plaanja

2376

6

R46 - Statistina vrijednost upie se samo ako valuta nije EUR-o [1]



Republika Crna Gora



Republika Crna Gora


2.10 VRSTA PORUKE 500 ELEKTRONSKA TRANZITNA DEKLARACIJA

Elektronska tranzitna deklaracija ima oznaku VS500. Sa porukom VS500 aljemo elektronskim putem podatke tranzitne deklaracije u Carinski informacioni sistem (CIS).

Uspjeno preuzeta elektronska tranzitna deklaracija eka u CIS do aktiviranja postupka carinjenja na carinskoj ispostavi.

2.10.1 Osnovni blokovi poruke VS500 JCI deklaracija

Struktura:










Republika Crna Gora


2.10.3 Struktura poruke: VS500 elektronska tranzitna deklaracija

Blok: VS500


GLA_TRANZIT VARCHAR2(1) Y Oznaka tranzita. U ovo polje se uvijek upisuje konstantna vrijednost T.

GLA_OPOMBA VARCHAR2(50) Napomena

GLA_ATA_TIR VARCHAR2(20) Broj ATA/TIR

GLA_ATA_OPOMBA VARCHAR2(30) Napomena ATA

GLA_ATA_DATUM DATE Datum vaenja za ATA/TIR

GLA_ATA_DRZAVA VARCHAR2(3) Drava izdavanja ATA

RCP21 VARCHAR2(5) ifra cariske ispostave

R01P2 VARCHAR2(1) Tip deklaracije






R02P5 VARCHAR2(35) Mjesto poiljaoca


R03P2 NUMBER(4) Ukupan broj obrazaca

R04 NUMBER(5) 04 - Broj tovarnih listova

R05 NUMBER(5) 05 - Broj imenovanja

R06 NUMBER(6) 06 - Broj paketa

R07 VARCHAR2(35) Broj ugovora

R08P1 VARCHAR2(8) Matini broj primaoca



R08P3 VARCHAR2(35) Adresa primaoca

R08P4 VARCHAR2(6) Potanski broj primaoca


Republika Crna Gora


R08P5 VARCHAR2(35) Mjesto primaoca


R14P1 VARCHAR2(8) Matini broj podnosioca/zastupnika

R14P1_DAV VARCHAR2(13) JMB podnosioca/zastupnika

R14P2 VARCHAR2(35) Ime podnosioca

R14P3 VARCHAR2(35) Ulica i broj podnosioca

R14P4 VARCHAR2(6) Potanski broj podnosioca

R14P5 VARCHAR2(35) Grad (sjedite) podnosioca

R14P6 VARCHAR2(8) Matini broj peditera

R15 VARCHAR2(3) ifra drave odpreme/izvoza

R17 VARCHAR2(3) Odredina drava





R19 NUMBER(1) Kontejner idikator


R21P12 VARCHAR2(3) Zemlja registracije vozila


R21P22 VARCHAR2(3) Zemlja reg. prikolice


R23 NUMBER(12,6) Kurs valute

R25 VARCHAR2(2) Vrsta prometa na granici

R49P1 VARCHAR2(5) ifra nadzornog cariskog organa

R49P2 VARCHAR2(2) Oznaka tipa skladita

R49P3 VARCHAR2(5) ifra skladita

R49P4 VARCHAR2(20) Magacinski broj


Republika Crna Gora


R50P11 VARCHAR2(8) Matini broj obaveznika

R50P11_DAV VARCHAR2(13) Poreski broj obaveznika

R50P12 VARCHAR2(35) Ime glavnoga obaveznika

R50P13 VARCHAR2(35) Ulica i broj obaveznika

R50P14 VARCHAR2(6) Potanski broj

R50P15 VARCHAR2(35) Mjesto obaveznika

R52P11 VARCHAR2(25) Broj garancije

R52P12 NUMBER(4) Godina garancije

R52P13 VARCHAR2(5) Carinski organ kod kojeg je osiguranje prihvaeno

R52P2 VARCHAR2(1) ifra osiguranja

R53P3 VARCHAR2(5) Odredina carinarnica

R53P3A VARCHAR2(5) Stvarna odredina carinarnica

GLA_URGENCA VARCHAR2(1) Oznaka urgence (D/N)

GLA_POSLANO DATE Datum i vrijeme zadnjeg

slanja ECL na ispostavu

GLA_PRISP_DATUM DATE Datum potrde prispea

TRN_OZNAKA VARCHAR2(25) Ident broj nosioca TIR

dozvole

GLA_KARNET NUMBER(2) Broj odsjeka TIR karneta

GLA_MASA_VOZILA NUMBER(11,2) Bruto masa vozila

GLA_KONEC VARCHAR2(1) Podatci se alju na IRU

GLA_VALUTA VARCHAR2(3) ifra valute

Blok : NAIMENOVANJE







Republika Crna Gora


R32 NUMBER(3) Redni broj naimenovanja

R33 VARCHAR2(12) ifra robe


R42 NUMBER(11,2) Cijena robe u valuti

IME_OPOMBA VARCHAR2(50) Napomena

IME_IZPOSTAVA VARCHAR2(5) Carinska izpostava

IME_KARNET NUMBER(2) Broj odsjeka TIR

karneta

Blok: PREDLISTINA


PRH_ZAP NUMBER(5) Redni broj dokumenta

R40P0 VARCHAR2(5) ifra carinske ispostave prethodnog dokumenta

R40P1 VARCHAR2(1) ifra vrste prethodne isprave

R40P2 NUMBER(4) Godina prijavljivanja robe prethodnog dokumenta

R40P3 NUMBER(6) Broj cariske isprave prethodnog dokumenta

R40P4 NUMBER(3) Broj imenovanja prethodnog dokumenta

PRH_KOLICINA NUMBER(11,2) Koliina za razduenje

Blok: PRILOG


PRL_ZAP NUMBER(5) Redni broj dokumenta

R44P1 VARCHAR2(3) ifra priloenog dokumenta

R44P2 VARCHAR2(70) Dodatne informacije



Republika Crna Gora


O

35025

T

2

4

9

1/2006

SISTEM

SCP BOAJ

BOAJ

11111111

COMPANY PODGORICA

M. POPOVIA 111

81000

Podgorica

070

PG43085

070

0

5.39

1

32

35025

C

10

.

11111111

COMPANY PODGORICA

M. POPOVIA 111

81000

Podgorica

23

2008

35092

3

35041

D

2

koleta

kozmetiki proizvodi

1

0990

21.06

1.50

1

35025

7

2006

4788

1

21.06


Republika Crna Gora


1

F10

00150/2006

2

O11

178383

3

O99

4

koleta

kozmetiki proizvodi

2

0990

28.5

1.50

1

35025

7

2006

4238

1

28.5

1

F10

00146/2006

1

koleto

kozmetiki proizvodi

3

0990

3.49

1.39

1

35025

7

2006


Republika Crna Gora


4680

1

3.49

1

F10

00149/2006

2

koleta

kozmetiki proizvodi

4

0990

6.43

1.00

1

35025

7

2006

4467

1

6.43

1

F10

00148/2006

2.12 XSD UCCG_COMMON_1.XSD


Republika Crna Gora


Matini ili poreski broj poiljaoca

Organizacioni broj poiljaoca

Identifikacijski string za providera (u naem sluaju to

je remote queue name)



Republika Crna Gora



Republika Crna Gora


2.14 VRSTA PORUKE 550 ELEKTRONSKA NEPOTPUNA DEKLARACIJA

Elektronska nepotpuna deklaracija ima oznaku VS550. Sa porukom VS550 aljemo elektronskim putem podatke nepotpune deklaracije u Carinski informacioni sistem (CIS).

Uspjeno preuzeta elektronska nepotpuna deklaracija eka u CIS do aktiviranja postupka carinjenja na carinskoj ispostavi.

2.14.1 Osnovni blokovi poruke VS550 nepotpuna deklaracija

Struktura:










Republika Crna Gora


2.14.3 Struktura poruke: VS550 elektronska npotpuna deklaracija

Blok: VS550


GLA_OPOMBA VARCHAR2(50) Napomena

GLA_ATA_TIR VARCHAR2(20) Broj ATA/TIR

GLA_ATA_DATUM DATE Datum vaenja za ATA/TIR

RCP21 VARCHAR2(5) ifra cariske ispostave






R02P5 VARCHAR2(35) Mjesto poiljaoca


R08P1 VARCHAR2(8) Matini broj primaoca



R08P3 VARCHAR2(35) Adresa primaoca

R08P4 VARCHAR2(6) Potanski broj primaoca

R08P5 VARCHAR2(35) Mjesto primaoca






R20P1 VARCHAR2(3) ifra paritete

R20P2 VARCHAR2(30) Mjesto pariteta

R20P3 VARCHAR2(2) ifra mjesta pariteta



Republika Crna Gora


GLA_VALUTA VARCHAR2(3) ifra valute

Blok : NAIMENOVANJE







R38 NUMBER(11,2) Neto masa u kg

R41 NUMBER(11,2) Koliina u dopunskoj jedinici

Blok: PRILOG


R44P2 VARCHAR2(70) Dodatne informacije


Pojednostavljena deklaracija na osnovi fakture

989846/2011

11.1.2011

35173

02094754

CARINE PODGORICA

SKOPSKA BB

81000

PODGORICA

499

02094754

CARINE PODGORICA

SKOPSKA BB

81000


Republika Crna Gora


PODGORICA

499

PG 123

499

EXW

SEVNICA

2

5245

EUR

30

komada

telad

4340,00

4340,00

30,00

1001/2011



Republika Crna Gora



Republika Crna Gora


2.17 VRSTA PORUKE 502 ODGOVOR CARINE NA PRIMLJENU ELEKTRONSKU TRANZITNU DEKLARACIJU I ELEKTRONSKU NEPOTPUNU DEKLARACIJU

2.17.1 Osnovni blokovi poruke VS502

Struktura poruke VS502:

2.17.2 Struktura kuverte: MESSAGE




ID VARCHAR2(35) Y ID sporoila

TEST VARCHAR2(1) Y Okruenje (1 = testno, ostalo = produkcija)

2.17.3 Struktura poruke: VS502 Odgovor UC na primljenu elektronsku tranzitnu deklaraciju i elektronsku nepotpunu deklaraciju

Blok VS502


GLA_EVID_BROJ NUMBER(10) Evidencioni broj (RRP broj)

GLA_EVID_BROJ_DATUM DATE Datum dodjelivanja RRP broja

Blok GRESKA


NDN_ZAP NUMBER(10) Redni broj kontrole za rubriku

KON_ID NUMBER(10) Jedinstveni ID broj kontrole

KPO_NIVO VARCHAR2(2) Nivo greke

TEKST VARCHAR2(4000) Tekst greke


Republika Crna Gora



32

6

ifra zemlje prevoznog sredstva nije vaea

463

6

Pogrean upis podataka o skladitu (upisani moraju biti svi podaci)

47

6

ifra skladita nije vaea

711

8

Garancija ne postoji

323

6

Odredina ispostava mora biti razliita od prijemne ispostave

461

6

Nedostaju oznake koleta

106

8

Nema prethodnog dokumenta

107

8

Naimenovanje prethodnog dokumenta ne postoji


Republika Crna Gora




Republika Crna Gora


3

IFRIRANJE I POTPISIVANJE

3.1 SISTEM ZATITE PGP

3.1.1 Zatita podataka

Elektronska razmjena dokumenata mora obezbjediti sigurnost podataka na putu od poilljaoca do primaoca, onemoguiti pristup informacijama neovlaenim licima, neovlaenu promjenu podataka i autetinost dokumenta odnosno poruke. Uprava carina (UC) obezbjeuje zatitu kod elektronske razmene podataka korienjem programa PGP - Pretty Good Privacy ver. 6.5. PGP sistem omoguava kriptovanje/dekriptovanje i potpisivanje elektronskih dokumenata/poruka. Tim mogunostima obezbjeeno je sledee:

Privatnost poruka poruke mogu da itaju samo autori i ovlaeni primaoci,

Autentinost autor poruke je poznat i ne moe negirati autorstvo,

Sigurnost kvalitetan, dovoljno jak i siguran algoritam pri ifriranju.

PGP sistem koristi asimetrini algoritam korienjem para kljueva: Javni i privatni klju. Sa javnim kljuem podatke kriptujemo, sa privatnim kljuem dekriptujemo. Javni klju moe da bude dostupan svakome, a privatni klju mora biti sigurno uvan. Sa javnim kljuem moemo podatke kriptovati ali ih ne moemo dekriptovati. Podatke moe dekriptovati samo onaj ko posjeduje privatni klju, koji je bio generisan u paru sa javnim kljuem. Partneri koji ele razmjenjivati kriptovane elektronske poruke moraju razmjeniti javne kljueve.

Osnovne karakteristike PGP programa:

Kriptiovanje i istovremeno komprimovanje podataka,

Elektronski potpis,

Jednostavno upravljanje sa kljuevima,

Javno dostupan (FreeWare),

Dobra dokumentacija,

Dostupan izvorni kod programa

Mogunost korienja na razliitim platformama


Republika Crna Gora


3.1.2 Priprema para PGP kljueva

Za pripremu para kljueva potrebno je uptrebiti PGP program. Za elektronsku razmjenu sa UC koristi se PGP program Ver. 6.8.5.

PGP program se preuzima na Internet stranici:

http://www.pgpi.org/cgi/download.cgi?filename=PGPFW658Win32.zip

Par javni - privatni klju kreiramo z naredbom:

pgp -kg

Kako je potrebno poslati svoj javni klju poslovnom partneru, moramo kreirati datoteku Na Javni klju sa naredbom:

pgp -kx kljuc-nas-javni

Ime datoteke odaberemo sami. Ovu datoteku aljemo poslovnom partneru.

Kada dobijemo od partnera njegov javni klju moramo njegov klju snimiti u sistem PGP sa naredbom:

pgp -ka klju_partner_javni

Ime datoteke za javni klju partnera odaberemo sami.

3.1.3 Kodiranje poruke sa programom PGP

Kodiranje nae poruke izvodimo sljedeom naredbom:

pgp -ea datoteka prijemnikov_javni_klju

Naredba kreira datoteku datoteka.asc, koja je sastavljena iz ASCII znakova.

Primjer:

pgp -ea test.txt Carina

Program za kodiranje poruke test.txt trai javni klju sa nazivom Carina u datoteci

pubring.pgp i kreira datoteku test.asc (ASCII format).

Datoteku kodiramo i potpiemo sa elektronskim potpisom sa naredbom:

pgp -sea test.txt Carina -u poiljaoc

Ukoliko se sadraj poruke mjenja poslje kriptovanja i potpisivanja sistem PGP automatski ustanovi promjenu tokom provjeravanja potpisa.

3.1.4 Dekodiranje poruka

Primljenu poruku potrebno je dekodirati sa koritenjem naredbe:

pgp kodirana_datoteka (-o ime_datoteke)


Republika Crna Gora


Ako elimo, da se primljena datoteka dekodira u novu datoteku sa imenom ime_datoteke,

dodajemo parameter o i ime datoteke. Poslje unosa pasworda (koji se postavi prilikom kreiranja kljua) datoteka se dekriptuje.


Republika Crna Gora


4

PRILOG 1 ERP01 PRIJAVA ZA TEST ERP SA UPRAVOM CARINA

4.1 FORMULAR ERP01

Crna Gora

Uprava Carina

Sektor za informatiku i statistiko praenje

Oktobarske revolucije br.128

81000 Podgorica

Formular ERP01: Prijava za test ERP sa Upravom Carina

Podaci o preduzeu: Poreski broj:

Naziv preduzea: Adresa:

Potanski broj: E-mail:

Fax:

Javni klju:

Podaci o programskoj opremi: Ponua: Oznaka programa: Ime: Verzija Datum

exe

Kontaktna osoba: Prezime in ime:

Funkcija:

Telefon:

E-mail:

Podaci za elektronsku razmjenu * Mat. broj MQ Provajdera: NNNNNNN Naziv:

Razmjena: Org.: Vrste poruka:


Republika Crna Gora


001 VSNNN,VSNNN,

002

003

* duplira se u sluaju razliitih provajdera za razliite lokacije Dokumenat obradio ( odgovorna osoba) _____________________ _____________________

Datum:

4.2 UPUTSTVO ZA POPUNJAVANJE FORMULARA ERP01

Prijavu popunjava deklarant koji eli testirati elektronsku razmjenu podataka sa UC. Na jednoj prijavi mogue je specificirati vie lokacija sa razliitimi provajderima za elektronsko podnoenje carinskih deklaracija. U tom sluaju se duplira onaj dio formulara koji se odnosi na elektronsku razmjenu podataka.

Uslovi koje mora ispunjavati pojedina prijava :

moe biti vie lokacija

da se na svim adresama upotrebljava ista programska oprema

da se specificirani javni klju uotrebljava na svim lokacijama

da se podaci na svim lokacijama ifriraju sa PGP verzijom 6.5.1.

da se testiranje izvodi na svim specificiranim lokacijama

da se testiranje izvodi istovremeno za sve specificirane vrste poruka

da se po okonanom testiranju rezultati testiranja predloe istovremeno.

U sluaju, da koji od uslova nije izpunjen potrebno je pripremiti vie Prijava.

Za svaku prijavu plaa se administrativna taksa u visini propisanoj Zakonom o administrativnim taksama, u visini 10,00 EUR. Popunjenu prijavu potpisuje odgovorna osoba i

ovjerenu peatom alje na adresu UC:

Republika Crna Gora

Uprava carina

Oktobarske revolucije br. 128

81000 Podgorica


Republika Crna Gora


Podaci o preduzeu

Matini broj: Upisuje sa statistiki matini broj preduzea (8 cifara). Matini broj je osnovna identifikacija za elektronsku razmjenu dokumenata. Matinom broju se dodaje i broj organizacione jedinice (3 cifre sa vodeim nulama) u sluaju da podnosilac carinskih deklaracija posjeduje vie organizacionih jedinica.

Naziv preduzea: Taan naziv preduzea (registracija). Ako postoji skraen naziv on se upisuje.

Adresa preduzea: Tana adresa sjedita preduzea. Na tu adresu se alju svi dokumenti vezani na elektronsku razmjenu podataka sa UC.

Potanski broj: Potanski broj sjedita preduzea

E-mail: e-mail adresa preduzea (ili odgovorne osobe), na koju se alju sva obavjetenja u vezi sa elektronskom razmjenom podataka sa UC

Fax: Broj faksa na koji se alju sva obavjetenja u vezi sa elektronskom razmjenom podataka sa UC.

Javni klju: Upisuje se ime sopstvenog javnog kljua, koji je bio generisan sa PGP programom. Preporuuje se korienje statistikog matinog broja sa dodatkom (u sluaju koritenja vie kljueva dodaje se dodatna oznaka kljua).

Podaci o programskoj opremi

Ponua: Upisuje se naziv preduzea, koje nudi i odrava programsku opremo, koja se koristi za pripremu podataka za elektrsnku razmjenu. Ako se koristi vlastita programska oprema

upisuje se naziv vlastitog preduzea.

Ime programa: Upisuje se oznaka programa

Verzija: Upisuje se verzija programa, koja se upotrebljava za testiranje

Datum exe: Upisuje se datum verzije programa

Kontaktna osoba

Prezime i ime: Prezime i ime kontaktne osobe (jedna ili dve).

Funkcija: Fukcija kontaktne osobe u preduzeu

Telefon: Telefonski broj kontaktne osobe.

E-mail: Elektronska adresa kontaktne osobe.

Podaci za razmjenu poruka:

Matini broj provajdera: upisuje se statistiki matini broj provajdera

Naziv provajdera: Upisuje se naziv provajdera.

Poruke: Upisuju se vrste poruka koje elite razmjenjivati


Republika Crna Gora


Odgovorna osoba:

Upisuje se prezime i ime odgovorne osobe za elektronsku razmjenu poruka. Poeljno je da se upie i funkcija osobe u preduzeu.

Dokument obradio:

Popunjava carinski slubenik odgovoran za obradu prijave.


Republika Crna Gora


Crna Gora Vlada Crne Gore Uprava Carina 02- Broj-D Podgorica,

Na osnovu take 1.4.2. Strunog uputstva za Elektronsku razmjenu podataka sa Upravom carina, Uprava carina daje

OBAVJETENJE

o uspjenom zavretku testiranja rada deklaranta za elektronsko podnoenje carinskih

deklaracija JCI Naziv deklaranta: Datum poetka testiranja: Datum zavretka testiranja: Broj procesiranih dokumenata: Broj uspjeno procesuiranih dokumenata Obavijetavamo vas da ste stekli pravo na ERP sa Upravom carina. Sektor za informatiku i statistiko praenje Uprave carina e deklaranta ukljuiti u Elektronsku razmjenu podataka nakon formalnog podnoenja zahtjeva za rad u produkciju.

D I R E K T O R


Republika Crna Gora


5

PRILOG 2 ERP02 ZAHTJEV ZA ERP U PRODUKCIJI

5.1 FORMULAR ERP02

Crna Gora

Uprava Carina



81000 Podgorica

Formular ERP02: Zahtjev za rad ERP sa Upravom Carina u produkciji

1. Preduzee/ime in prezime:

2. Sjedite/Mjesto stalnog boravka:

3. Poreski broj :

4. Matini broj:

5. Zastupnik:

6. Datum i broj postojee dozvole, ako se podnosi zahtjev za dopunu ili promjenu postojee dozvole:

7. Kontakt osoba/funkcija/telefonski broj/elektronska adresa:

8. Podaci o obavjesti UC o uspenom zavretku testiranja elektronskog podnoenja carinskih deklaracija JCI (broj i datum dokumenta UC):

Mjesto i datum:

Podnosilac zahtjeva


Republika Crna Gora



Uputstvo za popunjavanja zahtjeva za ERP u produkciji

Zahtjev se moe podnijeti u drugom obliku ali mora da sadri sve,u formularu opisane, podatke. Zahtjev se podnosi i u sluaju promejna ve postojee dozvole.

Preduzee/Ime i prezime: Unosi se naziv firme kojoj e se izdati dozvola. U sluaju da nije rije o preduzeu onda se upisuje ime i prezime osobe sa samostalnom djelatnou.

Sjedite/Mjesto stalnog boravka: Unosi se sjedite firme odnosno mjesto stalnog boravka ako je podnosilac fizika osoba.

Poreski broj: Unosi se poreski broj osobe kojoj e biti izdata dozvola

Matini broj: Upisuje se matini broj osobe kojoj e biti izdata dozvola

Zasupnik: Upisuje se zastupnik osobe kojoj e biti izdata dozvola

Dozvola: Upisuje se oznaka postojee dozvole ako je traena dopuna ili promjena dozvole.

Kontaktna osoba: Upisuje se podaci osobe sa kojom UC komunicira u postopku izdavanja

dozvole.

Rezultati testiranja: Upisuje se identifikacija dokumenta UC sa kojim je bio obavjeten podnosilac zahtjeva o uspjenom zavretku testiranja elektronskog podnoenja carinskih deklaracija.

Mjesto i datum zahtjeva: Upisuje se mjesto i datum podnoenja zahtjeva

Podnosilac zahtjeva: Ime i prezime podnosioca zahtjeva.


Republika Crna Gora


6

PRILOG 3 ERP03 PRIJAVA PROVAJDERA ZA TEST ERP

6.1 FORMULAR ERP03 PRIJAVA PROVAJDERA ZA TEST ERP

Crna Gora

Uprava Carina

Sektor za informatiku i Statistiko praenje


81000 Podgorica

Formular ERP03: Prijava Provajdera za test ERP

Podaci o preduzeu: Poreski broj:

Naziv preduzea: Adresa:

Potanski broj: E-mail:

Fax:

Javni klju:

Podaci o Internet pristupu provajdera: Naziv Internet provajdera

Kapaciteta Internet veze

Podaci o programskoj opremi provajdera: Vrsta programa Naziv programske opreme i ponua Verzija Operativni

sitem

Sistem za asinhrono komuniciranje*

Firewall


Republika Crna Gora


Aplikacija JCI za testiranje ERP

*kompatibilan sa sistemom UC

Kontaktna osoba: Prezime in ime:

Funkcija:

Telefon:

E-mail:

Podaci za testiranje elektronske razmjene Deklarant: Matini broj: Naziv: Izmenjava: Org.: Vrste poruka:

001 VSNNN,VSNNN,

002

003

( odgovorna oseba) _____________________


Republika Crna Gora



Prijavu popunjava provajder elektronske razmjene podataka sa UC. U postupku testiranja

elektronske razmjene poruka sa UC provajder dokazuje svoje mogunosti za vrenje usluge elektronske razmjene u postupku izvoenja carinskih postupaka. Testiranje obuhvata itav postupak od pripreme carinske deklaracije u propisanom XML formatu, kriptovanje (ifriranje) i potpisivanje deklaracije, preuzimanje elektronskog dokumenta od deklaranta, slanje potpisane

deklaracije u okolinu UC, preuzimanje poruka sa odgovorima UC, prosjleivanje poruke deklarantu, dekriptovanje poruke i provjeravanje potpisa UC.

Za izvoenje usluge budui provajder mora obezbjediti:

Potrebnu SW opremu za asinhronu razmjenu elektronskih poruka, koja je kompatibilna sa specificiranom okolinom UC

Potrebnu opremu, da se povezuje sa raunarskim okruenjem UC preko Internet VPN veze

Potrebnu SW i HW opremu za preuzimanje elektronskih poruka deklaranata i distribuciju elektronskih poruka od UC prema deklarantima.

UC preporuuje buduem provajderu, da u postupku testiranja sarauje sa deklarantom koji ima i sam namjeru da u carinsikim postupcima elektronski razmjenjuje poruke sa UC. Ako to

nije mogue budui provajder mora sam imati dovoljno dobro poznanje izvoenja carinskih postupaka i mogunost korienja svih potrebnih alata za izvoenje testiranja u cjelini.

Postupak testiranja obuhvata:

Pripremu para kljueva PGP (potpisivanje i kriptovanje poruka) u ime testnog deklaranta

Razmjenu javnih kljueva: deklarant, UC

Formiranje VPN veze izmeu okoline provajdera i UC

Definisanje i testiranje veze izmeu MQ serverskih okruenja: provajder, UC

Testiranje elektronskog podnoenja carinskih deklaracija testnog deklaranta

Za svaku prijavu plaa se taksa u visini propisanoj Zakonom o administrativnim taksama, u visini 10,00 EUR. Popunjenu prijavu potpisuje odgovorna osoba i ovjerenu peatom alje na adresu UC:

Republika Crna Gora

Uprava carina

Oktobarske revolucije br. 128

81000 Podgorica

Podaci o preduzeu

Matini broj: Upisuje sa statistiki matini broj preduzea (8 cifara). Matini broj je osnovna identifikacija za elektronsku razmjenu dokumenata. Matinom broju se dodaje i broj organizacione jedinice (3 cifre sa vodeim nulama)


Republika Crna Gora


Naziv preduzea: Taan naziv preduzea (registracija). Ako postoji skraeni naziv, taj se naziv i upisuje.

Adresa preduzea: Tana adresa sjedita preduzea. Na tu adresu se alju svi dokumenti koji su u vezi sa elektronskom razmjenom podataka sa UC.

Potanski broj: Potanski broj sjedita preduzea

E-mail: e-mail adresa preduzea (ili odgovorne osobe), na koju se alju sva obavjetenja koja su u vezi sa elektronskom razmjenom podataka sa UC

Fax: Broj faksa na koji se alju sva obavjetenja koja su u vezi sa elektronskom razmjenom podataka sa UC.

Javni klju: Upisuje se ime svog javnog kljua, koji je bilo generisan sa PGP programom. Preporuuje se korienje statistikog matinog broja sa dodatkom, u sluaju korienja vie kljueva dodaje se dodatna oznaka kljua.

Podaci o Internet pristupu

Naziv Internet provajdera: Naziv Internet provajdera koji obezbjeuje pristup do Interneta za budueg provajdera ERP sa UC

Kapacitet Internet veze: Koliki je kapacitet iznajmljene Intenet veze sa Internet provajderom

Podaci o programskoj opremi provajdera

Sistem za asinhrono komuniciranje: Naziv, verzija, ponua i operativni sistem u kojem ta oprema radi. Oprema za asinhrono komuniciranje mora da bude sertifikovana za komunikaciju

sa specificiranom opremom UC.

Firewall: Naziv, verzija, ponua i operacioni sistem u kojem radi server za zatitu raunarske okruenja. Firewall da bude certificirana za komunikaciju sa specificiranom opremom UC.

Aplikacija JCI za testiranje ERP: Naziv, verzija, ponua raunarske aplikacije za pripremu elektronske carinske deklaracije i za obradu odogovora UC. Korienje takve aplikacije nije uslov ali je preporuka UC.

Kontaktna osoba

Prezime i ime: Prezime i ime kontaktne osobe (jedna ili dvije).

Funkcija: Fukcija kontaktne osobe u preduzeu

Telefon: Telefonski broj kontaktne osobe.

E-mail: Elektronska adresa kontaktne osobe.

Podaci za razmjenu poruka:

Matini broj provajdera: upisuje se statistiki matini broj provajdera

Naziv provajdera: Upisuje se naziv provajdera.

Poruke: Upisuju se vrste poruka koje elite razmjenjivati


Republika Crna Gora


Odgovorna osoba:

Upisuje se prezime i ime odgovorne osobe za elektronsku razmjenu poruka. Poeljnoje da se upie i funkcija osobe u preduzeu.


Republika Crna Gora


Crna Gora Vlada Crne Gore Uprava Carina 02- Broj-D Podgorica,

Na osnovu take 1.4.1. Strunog uputstva za Elektronsku razmjenu podataka sa Upravom carina, Uprava carina daje

OBAVJETENJE

o uspjenom zavretku testiranja rada deklaranta za elektronsko podnoenje carinskih

deklaracija JCI Naziv deklaranta: Datum poetka testiranja: Datum zavretka testiranja: Broj procesuiranih dokumenata: Broj uspjeno procesuiranih dokumenata: Obavijetavamo vas da ste stekli pravo na ERP sa Upravom carina. Sektor za informatiku i statistiko praenje Uprave carina e deklaranta ukljuiti u Elektronsku razmjenu podataka nakon formalnog podnoenja zahtjeva za rad u produkciju.

D I R E K T O R


Republika Crna Gora


7

PRILOG 4 ERP04 ZAHTJEV PROVAJDERA ERP ZA RAD U PRODUKCIJI

7.1 FORMULAR ERP04

Crna Gora

Uprava Carina



81000 Podgorica

Formular ERP04: Zahtjev za provajdera ERP za rad u produkciji

9. Preduzee/ime i prezime:

10. Sjedite/Mjesto stalnog boravka:

11. Poreski broj :

12. Matini broj:

13. Datum i broj postojee dozvole, ako se podnosi zahtjev za dopunu ili promjenu postojee dozvole:

14. Kontaktna osoba/funkcija/telefonski broj/elektronska adresa:

15. Podaci o obavjesti UC o uspenom zavretku testiranje rada provajdera elektronskog podnoenja carinksih deklaracija JCI (broj i datum dokumneta UC):

Mjesto i datum:

Podnosilac zahtjeva


Republika Crna Gora



Uputstvo za popunjavanja zahtjeva za ERP u produkciji

Zahtjev se moe podnijeti i u drugom obliku ali mora da sadri sve, u formularu opisane, podatke. Zahtjev se podnosi i u sluaju promejne ve postojee dozvole.

Preduzee/Ime i prezime: Unosi se naziv firme kojoj e se izdati dozvola. U sluaju da preduzee nije drutvo upisuje se ime i prezeime osobe sa samostlnom djelatnou.

Sjedite/Mjesto stalnog boravka: Unosi se sjedite firme odsno mjesto stalnog boravka ako je podnosilac fiziko lice.

Poreski broj: Unosi se poreski broj osobe kojoj e biti izdata dozvola

Matini broj: Upisuje se matini broj osobe kojo e biti izdata dozvola

Zasupnik: Upisuje se zastupnik osobe kojoj e biti izdata dozvola

Dozvola: Upisuje se oznaka postojee dozvole ako je traena dopuna ili promjena dozvole.

Kontaktna osoba: Upisuju se podaci osobe sa kojom UC komunicira u postopku izdavanja

dozvole.

Rezultati testiranja: Upisuje se identifikacija dokumenta UC sa kojim je bio obavjeten podnosilac zahtjeva o uspjenom zavretku testiranja elektronskog podnoenja carinskih deklaracija.

Mjesto i datum zahtjeva: Upisuje se mjesto i datum podnoenja zahtjeva

Podnosilac zahtjeva: Ime i prezime podnosioca zahtjeva.


Republika Crna Gora


8

PRILOG 5 OPREMA ZA POVEZIVANJE PROVAJDERA SA CARINOM

8.1 POVEZIVANJE PREKO VPN INTERNET VEZE

Provajder mora imati dostup do Interneta. U svojoj okolini potreban mu je Firewall preko koga

se povjezuje sa Firewallom na strani UC. Korienjem Firewall-a se uspostavlja virtualna fiksna veza izmeu UC i Provajdera.

Djetalnije uslove za povezivanje Provajder dobija od UC Sektor za Informatiku i statistiko praenje.

8.2 WEBSPHERE MQ

Za elektronsku razmjenu podataka sa UC Provajder mora instalirati jedan od specificiranih

produkata:

WebSphere MQ V6.0 ili

WebSphere MQ V5.3 ili

WebSphere MQ Express V5.3.

Razlika izmeu proizvoda je njihova funkcionalnost. Proizvodi WS MQ V5.3 in V6.0 rade na praktino svim poznatim platformama. Minimalni zahtjev je WS MQ Express V5.3, koji radi samo na Windows i Linux operativnom sistemu.

U saradnji sa strunjacima UC Sektor za informatiku, izvodi se uspostavljanje VPN veze i testiranje komunikacija MQ servera Provajdera i UC.

Djetalniji opis i minimalne HW zahtjeve za odabrani proizvod mogue je pronai na sledeoj Internet adresama : http://www-306.ibm.com/software/integration/wmq/ i na stranici

http://www-306.ibm.com/software/integration/wmq/express/


Republika Crna Gora


8.3 OPREMA DEKLARANTA

Potrebna oprema deklaranata zavisi od zahtjeva ponuaa aplikacije za pripremu carinskih deklaracija JCI i od Provajdera za elektonsko podnoenje carinskih deklaracija. Spisak Provajdera za elektronsko podnoenje carinksih deklaracija deklarant moe dobiti na UC, Sektor za informatiku i statistiko praenje.

8.4 NOVI SOFTVERI ZA KOMUNIKACIJU

Provajder moe da predloi i druge naine komunikacije putem VPN internet veze. Detaljan tehniko-investicioni elaborat sa novim rjeenjem treba dostaviti UC koja e razmotriti preloeno rjeenje. Mogue trokove razvoja i instalacije takvog proizvoda u testnom i produkcijskom serverskom okruenju UC podnosi provajder.


Republika Crna Gora


9

PRILOG 6 KONTAKTNE OSOBE UC I PARTNERI ZA ERP

9.1 PODRKA KORISNICIMA ERP SA UPRAVOM CARINA

9.1.1 Kontaktne osobe

9.1.2 Podrka u radnom vrjemenu

Broj telefona 020 442 052 ; 067 278 587

Adresa elektronske pote [email protected]

9.1.3 Deurstvo Podrka van radnog vremena, subotom, nedjeljom i praznicima

Broj telefona 020 442 052 ; 067 278 587

Adresa elektronske pote [email protected]

9.2 PARTNERI UC ZA ERP SA UPRAVOM CARINA

Uprava carina nudi elektronsku razmjenu poruka u izvoenju carinskih postupaka u saradnji sa ovlaenim partnerima. Svaki partner morao je da proe testiranje svojih usluga od strane Uprave carina na sledeim podrujima:

Raunarska aplikacija za pripremu carinskih deklaracija

Klijenti za elektronsko potpisivanje, kriptovanje i slanje elektronskih poruka prema provajderu

Izvoenje provajsderskih usluga elektronskog povezivanja deklaranata i UC

kolovanje korisnika elektronske razmjene poruka sa UC

Podatke o sertifikovanim partnerima dobijaju se od UC, Sektoru za informatiku i statistiko praenje i na Internet stranicama UC.

Documents

Elektronska razmjena podataka