การจดการขยะของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ. หาดใหญ จ. สงขลา

Waste management buy antiques shop in Hatyai City municipality, Amphoe Hatyai, Songkhla Province.

โดย พชรนทร เสรมการด

Patcharin Sermkarndee

งานวจยนไดรบทนอดหนนการวจยจากมหาวทยาลยหาดใหญ 2559

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยหาดใหญ

HATYAI UNIVERSITY

HATYAI UNIVERSITY

(ก)  

กตตกรรมประกาศ

งานวจยฉบบนสาเรจลลวงไปไดดวยด ดวยความกรณา และความชวยเหลออยางดยงจาก คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยหาดใหญ ท ไ ดสนบสนนทนการวจยคร ง น คณะกรรมการควบคมการวจย ผทรงคณวฒ ทไดกรณาใหคาแนะนาชแนวทางในการแกปญหา ขอคดเหนในเนอหาสาระ ตลอดจนตรวจแกไขการวจย จนทาใหงานฉบบนถกตอง และสมบรณยงขน

สดทายน หากงานวจยฉบบนจะกอใหเกดประโยชนกบผทสนใจการศกษาการจดการขยะของรานรบซอของเกา เพอเปนแนวทาง และแบบอยางใหกบรานรบซอของเกานาไปปรบใชในสวนทสามารถพฒนาหรอปรบเปลยนใหทนสมย นบเปนความยนดอยางยง หากมขอผดพลาดประการใด ผวจยขออภยไว ณ ทน

 

พชรนทร เสรมการด

 

 

HATYAI UNIVERSITY

(ข)

ชองานวจย การจดการขยะของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผวจย พชรนทร เสรมการด สาขา ภมสารสนเทศศาสตร ทนอดหนนการวจย 2556

บทคดยอ

การศกษาครงน มวตถประสงคเพอ 1) เพอศกษาระบบการจดการขยะของรานรบซอของเกาทด ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา และ 2) เพอศกษาแนวทางสงเสรมความร ความเขาใจในการดาเนนกจการของรานรบซอของเกาใหมความปลอดภย และสขภาพอนามยทด และลดผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงาน ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา กลมเปาหมายทงหมด จานวน 30 ราน เครองมอทใชในการศกษาคอ แบบสอบถาม สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ (Percentage) คาเฉลย ( X ) คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ผลการศกษาพบวา ผประกอบการรานรบซอของเกา ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา สวนใหญเปนเพศชาย อายระหวาง 41-50 ป มการศกษาระดบประถมศกษา เปดดาเนนการระหวาง 4-6 ป มรายไดระหวาง 10,001-20,000 บาทตอวน มขนาดพนทในการประกอบการขนาดเลก มลกษณะสถานประกอบการเปนอาคาร มจานวนคนงานในสถานประกอบการระหวาง 1-5 คน มทตงรานอยใกลชมชนทอยอาศย

ในดานการจดการขยะของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา รบซอของเกาทกประเภท ไดแก กระดาษ ขวดแกว โลหะ และพลาสตก มาผานกระบวนการเกบรวบรวม การคดแยก และการลดรป

ในดานการจดการสงแวดลอมรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา โดยสวนใหญไมมการใชอปกรณเสรมในการทางาน กลมตวอยางมความคดเหนวาการขดคย การคดแยก และการรวบรวมขยะ ไมเปนตนเหตของปญหาสงแวดลอม และไมเหนดวยกบคาพดทวา “รานรบซอของเกา มกกอใหเกดปญหาสงแวดลอม และความเดอดรอนราคาญตอผอน” รานรบซอของเกามความคดเหนวาการแยกขยะของผบรโภค จะมสวนชวยในการเกบรวบรวม

ในดานปญหาทพบในการประกอบอาชพรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา พบปญหานอยมาก และไมจาเปนตองไดรบความชวยเหลอจากหนวยงาน ดานการพฒนาขดความสามารถของราน รานรบซอของเกาสวนใหญมความเหนวารานรบซอของเกามสวนชวยในการรกษาสภาพแวดลอมของเทศบาลนครหาดใหญ

HATYAI UNIVERSITY

(ค)

ขอเสนอแนะเพอการศกษาครงตอไป ควรศกษานโยบายการสนบสนนการดาเนนงานของรานรบซอของเกาทด และมาตรการในการเพมประสทธภาพของรานรบซอของเกาอยางเปนระบบ ควรมแนวทางสงเสรมความร และผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงานของรานรบซอของเกาใหมากขน ควรมการสอบถามชมชนรอบขางทไดรบผลกระทบจากการดาเนนงานของรานรบซอของเกา และควรมการใหความรเกยวกบสขภาพอนามยใหกบบคลากรททางานในรานรบซอของเกาเพมมากขน จากการไมใชอปกรณชวยในการปฏบตงาน

คาสาคญ : การจดการ, ขยะ, รานรบซอของเกา

HATYAI UNIVERSITY

(ง)

Christian Research Waste management antique shop in Hat Yai Municipality. Hat Yai researcher Patcharin extra good. branch Geo-Information Science Research Grants 2556

Abstract

This study Aims to 1) the waste management system of the antique shop. Municipality Hat Yai, Songkhla, and 2) to promote the study of knowledge. Understanding of the operation of the store to get old is safe. And good health And reduce the effects caused by the operation. In Hat Yai, Songkhla Municipality target total of 30 stores were used in the study was the statistical methods used to analyze data were percentage (Percentage), average (. X ) Standard deviation (SD) of the study. Shop operators get old. In Hat Yai, Songkhla Municipality, mostly male, aged between 41-50 years with primary education. Operation between 4-6 years old with an income between. 10,001-20,000 baht per day, an area of small operators. The establishment of a building. A number of workers in establishments with between 1-5 people who have set up shop near residential communities.

In the field of waste management antique shop in Hat Yai, Songkhla Municipality buy antiques of all types, including paper, glass, metal and plastic through the collection, sorting and reduced form.

In environmental management antique shop in Hat Yai, Songkhla Municipality, mostly without the use of equipment in operation. Samples opinion that delves into the separation and collection of waste. Not the cause of environmental problems And do not agree with the saying. "Antiques shop Often pose environmental problems And a nuisance to others' opinions, antique shop, the waste of the consumer. Contributes to the collection.

The problem of the occupation antiques shop in Hat Yai, Songkhla Municipality encountered very few problems. And do not need to get help from the authorities. The capacity of the store. Antique shop, most of the opinion that things get old has helped to preserve the environment of the City of London.

HATYAI UNIVERSITY

(จ)

Suggestions for further study. Education policy should support the implementation of good antiques shop. And measures to increase the efficiency of the systems get old fast. There should be guidelines to promote literacy And the impact arising from the operation of the shop, antiques and more. Should have asked surrounding communities who have been affected by the implementation of an antique shop. And should have a knowledge of the health personnel working in the shop to get old increase. Do not use the device in operation.

keywords: Management, garbage, things get old.

HATYAI UNIVERSITY

(ฉ)  

สารบญ

เรอง หนา

บทคดยอ (ก) กตตกรรมประกาศ (ข) สารบญ (ค) บทท 1 บทนา 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1 วตถประสงคในการศกษา 5 ประโยชนในการศกษา 5 นยามศพทในการศกษา 5 ขอบเขตของการศกษา 6 บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ 8 แนวคด ทฤษฏเกยวของ 8 งานวจยทเกยวของ 23 บทท 3 วธการดาเนนการศกษา 30 ประชากรและกลมตวอยาง 30 เครองมอการเกบรวบรวมขอมล 31 การเกบรวบรวบขอมล 32 การวเคราะหขอมล 33 บทท 4 ผลการศกษา 34 ลกษณะทวไปของกลมตวอยาง 34 เนอหาทศกษา 35 บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 53 สรปผลการศกษา 53 อภปรายผล 56 ขอเสนอแนะ 58 บรรณานกรม 59 ภาคผนวก 62 ภาคผนวก ก 63 ภาคผนวก ข 73 ประวตผศกษา 80

HATYAI UNIVERSITY

[1]

บทท 1 บทนา

1.1 ความสาคญและทมาของปญหา

ปจจบนประชากรเพมขนอยางรวดเรวทาใหเกดการขยายตวของชมชนสงผลใหอตสาหกรรม และการคมนาคมขนสง ตามกระแสทนนยมและบรโภคนยม กอใหเกดการผลตเครองอปโภคบรโภคเพมขน เปนเหตใหเศษสงเหลอใชมปรมาณมากขนกอใหเกดปญหาของขยะมลฝอย อนเปนสาเหตสาคญประการหนงทกอใหเกดปญหาสงแวดลอมและมผลตอสขภาพอนามย นบเปนปญหาทสาคญของชมชน ซงตองจดการและแกไข (ปรเมษฐ หวงมตร, 2550)

สถานการณขยะมลฝอย ซงปจจบนถอเปนเรองทมความสาคญในอนดบตน ๆ และมปญหา ในการจดการเปนอยางมาก ป 2556 กรมควบคมมลพษ ไดทาการสารวจขอมลปรมาณขยะมลฝอย ทวประเทศใหมทงหมด โดยมกลมเปาหมาย คอ องคกรปกครองสวนทองถนทวประเทศ จานวน 7,782 แหง ประกอบดวย เทศบาล จานวน 2,271 แหง องคการบรหารสวนตาบล จานวน 5,510 แหง และ กทม. โดยการใชแบบสารวจและลงพนทภาคสนาม พบวา ปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนทวประเทศ มจานวน 26.77 ลานตน ซงเพมขนจากปทผานมาถง 2 ลานตน โดยขยะมลฝอยจานวนดงกลาว ไดรบการใหบรการเกบขนและนาไปกาจด จากองคกรปกครองสวนทองถน จานวน 4,179 แหง (รอยละ 54) โดยมปรมาณขยะมลฝอยทถกนาไปกาจดแบบถกตอง จานวน 7.2 ลานตน (รอยละ 27) กาจดแบบไมถกตอง 6.9 ลานตน (รอยละ 26) มปรมาณขยะมลฝอยทไมไดรบการเกบขนทาใหตกคางในพนทอยถง 7.6 ลานตน (รอยละ 28) และมปรมาณขยะมลฝอยทถกดงนากลบมาใชประโยชนใหม 5.1 ลานตน (รอยละ 19)

ขณะนทงประเทศมสถานทกาจดขยะมลฝอยอยทงหมด 2,490 แหง เปนสถานททมการกาจดขยะ มลฝอยแบบถกตองเพยง 466 แหง (รอยละ 19) และยงคงมสถานทกาจดขยะมลฝอย แบบไมถกตอง เชน การเทกองกลางแจง การเผาในทโลง เปนตน อยถง 2,024 แหง (รอยละ 81) จากเหตผลดงกลาวทาใหเกดปรมาณขยะมลฝอยสะสมตกคางเพมขนสง จากการลงสารวจพนท ป 2556 พบวา ปรมาณขยะมลฝอยสะสมทงประเทศมจานวนสงถง 19.9 ลานตน ซงจะเทากบการนาตก ใบหยก 2 จานวน 103 ตกมาเรยงตอกน วกฤตปญหาดงกลาว จงเปนอก 1 โจทยใหญของประเทศและของกรมควบคมมลพษทตองเรงดาเนนการแกไข

ทงน เมอพจารณาถงปจจยตาง ๆ ไมวาจะเปนปรมาณขยะมลฝอยทไมไดรบการเกบขน ปรมาณขยะมลฝอยทกาจดแบบไมถกตอง และปรมาณขยะมลฝอยสะสมลวนแลวแตทาใหในแตละจงหวดเกดวกฤตปญหาในเรองของการจดการขยะมลฝอยขน โดยจงหวดทนบไดวาเปนจงหวดทมวกฤตปญหาการจดการขยะมลฝอย หรอจงหวดสกปรก 20 อนดบแรก ไดแก สงขลา สมทรปราการ กาญจนบร นครศรธรรมราช สราษฎรธาน ราชบร เพชรบร แพร ปราจนบร พระนครศรอยธยา ระนอง นครพนม ปตตาน ฉะเชงเทรา รอยเอด ลพบร อางทอง ขอนแกน บรรมย และชมพร แตหากมองเฉพาะถงปญหาในเรองของขยะมลฝอยสะสม คอ เปนขยะมลฝอยเกาทตกคางรอรบการกาจด พบวา จงหวดทมวกฤตปญหาขยะมลฝอยสะสม 20 อนดบแรก ไดแก สงขลา สมทรปราการ

HATYAI UNIVERSITY

[2]

กาญจนบร นครศรธรรมราช เพชรบร สราษฎรธาน ราชบร ขอนแกน พระนครศรอยธยา ปราจนบร ประจวบครขนธ ชลบร นครราชสมา ลาปาง แพร ลพบร ชยนาท นครปฐม เพชรบรณ และระนอง

สาหรบผลของการขบเคลอนยทธศาสตร 3Rs ทตองการใหเกดการคดแยกและนาขยะกลบ ไปใชประโยชน หรอรไซเคล ขอมล ณ ป 2556 มทงหมด 5.1 ลานตน (รอยละ 19) ซงยงนอยมาก อยางไรกตาม กรมควบคมมลพษ ตองการเนนในเรองของการลดปรมาณการเกดขยะเปนจดสาคญ ซงหากพจารณาจากอตราการผลตขยะตอคนตอวน ในชวง 5-10 ปทผานมา ถอวายงไมประสบความสาเรจ เพราะอตรามแนวโนมเพมขน จากป 2551 เทากบ 1.03 กโลกรมตอคนตอวน ปจจบน 1.15 กโลกรมตอคนตอวน

ของเสยอนตราย เปนอกหนงปญหาสงแวดลอมทนาหวงใย เพราะมความเปนอนตรายตอสขภาพและเมอปนเปอนในสงแวดลอม จากการประมาณการเกดขนทวประเทศ 2.65 ลานตน โดยรอยละ 77 หรอ 2.04 ลานตน เปนของเสยจากภาคอตสาหกรรม และรอยละ 23 หรอ 0.61 ลานตน มาจากชมชน (กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2557). ขาวสารสงแวดลอมฉบบท 14. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.mnre.go.th/more_news.php?cid=106 (วนทคนขอมล : 19 มนาคม 2555)

เทศบาลนครหาดใหญมประชากรทงสน 158,218 คน เปนชาย 73,701 คน หญง 84,517 คน จานวนบาน 58,434 หลง (ขอมล ณ มถนายน 2555) แบงเปน 101 ชมชน ความหนาแนนของประชากร 7,529 คน/ตารางกโลเมตร (บรเวณกลางเมองความหนาแนนถง 20,000 คน/ตารางกโลเมตร) ประชากรสวนใหญเปนคนทองถนและอพยพมาจากจงหวดใกลเคยง สวนใหญนบถอศาสนาพทธ รองลงมาคอศาสนาอสลาม (รอยละ 10 ของประชากร) (เทศบาลนครหาดใหญ. (มปป) [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.hatyaicity.go.th/content/15 (วนทคนขอมล : 19 มนาคม 2555) ดงภาพท 1 แสดงลกษณะการใชทดน และความหนาแนนของประชากร ตามการคาดการณของกระทรวงมหาดไทย สเหลอง แสดงพนทคนอาศยอยนอย สแดงออน แสดงพนทคนอาศยอย ปานกลาง สแดงเขม แสดงพนทคนอาศยอยมาก

HATYAI UNIVERSITY

[3]

ภาพท 1 แสดงลกษณะการใชทดน และความหนาแนนของประชากร ตามการคาดการณของกระทรวงมหาดไทย (ทมา : http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=chuk007&month=06 2009&date=08&group =1&gblog=3) เนองจากความเปนมหานครใหญของภาคใตทมประชากรอาศยอยหนาแนน และประชากรสวนใหญประกอบอาชพดานการคา มศนยการคาขนาดใหญหลายแหง และมอตสาหกรรมหลายประเภท นอกจากนยงมอตสาหกรรมการทองเทยวทไดรบการสงเสรมจากรฐบาล เทศบาลนครหาดใหญจงประสบปญหาในการกาจดขยะมลฝอยทงในเขต และนอกเขตเทศบาลทมถงวนละกวา 200 ตน ขณะทพนทฝงกลบขยะมลฝอยเดมในปจจบนซงใชงานมากวา 20 ปใกลจะเตมพนทแลว และมปญหาในการเขาไปใชสถานทกาจดขยะมลฝอยแหงใหม เนองจากชาวบานในพนทมการตอตาน เทศบาลนครหาดใหญจงไดวาจางบรษท โอเปอเรชน แมเนจเมนทจากด ศกษาออกแบบระบบกาจดมลฝอยรวมของเทศบาลนครหาดใหญ และในป 2553 เทศบาลไดเซนสญญากบ บรษท จเดค จากด ในการบรหารจดการระบบกาจดขยะเปนพลงงานไฟฟา เรมกอสรางระบบเมอวนท 25 มถนายน 2553 ซงจะแลวเสรจภายในวนท 15 ธนวาคม 2554 ซงบรษทรบผดชอบในการกอสรางระบบทงหมดในวงเงน 650 ลานบาท โดยผรบจางตองชาระคาเชาทดนจานวน 500,000 บาทตอปเทคโนโลยดงกลาวเปนเทคโนโลย Energy Recovery Gasification (ERG) โดยรายไดจากการขาย

HATYAI UNIVERSITY

[4]

พลงงานไฟฟาเปนสทธของผรบจาง ซงในกระบวนการผลตพลงงานขยะเปนพลงงานไฟฟา เทศบาลนครหาดใหญจะตองสงขยะมลฝอยเขาโรงงานและชาระคากาจดใหกบบรษทในอตรา ตนละ 290 บาท เปนเวลา 10 ปหลงจากปท 11 ถงปท 25 จะทบทวนปรบปรงอตราคากาจดขยะมลฝอยทก ๆ 5 ป โดยบรษทจะตองจายผลตอบแทนของรายไดทไดจากคากาจดขยะมลฝอยจานวนรอยละ 10 ซง ในการกอสรางระบบดงกลาวเปนการแกปญหาการกาจดขยะมลฝอยและไดใชประโยชนจากเปลยนขยะมลฝอยเปนพลงงานไฟฟา ชมชน (เทศบาลนครหาดใหญ. (2554). สานกงานสงแวดลอมภาค 16 [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.thaicity-climate.org/backup/ACCCRN/acccrn-phase1 -hatyai-5.html. (วนทคนขอมล : 24 กนยายน 2555) การประกอบธรกจรานรบซอของเกานน เปนธรกจทสามารถเรมตนไดงาย เนองจากเปนธรกจทใชตนทนไมสง ไมมขอจากดดานการศกษา เพศ หรออาย เปนธรกจทซอและขายออกวสดเหลอใช หรอมลฝอยทสามารถนากลบมาใชไดอก หรอเรยกวารไซเคล ประกอบดวยผรบซอสนคาคอ โรงงานของสนคาแตละชนด และผขายสนคา คอ คนทวไป ซาเลง และอน ๆ อกทงกระแสรกษโลก รกษสงแวดลอมกาลงเปนทสนใจ ตลอดจนในปจจบนภาครฐบาลไดเลงเหนความสาคญของอาชพนมากขน จงเกดการสนบสนนการประกอบอาชพน เพอใหเกดการพฒนาศกยภาพของธรกจใหเปนไปอยางมระบบ และตระหนกถงความรวมมอกนในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหมากขน ภายใต “โครงการรานรบซอของเกาสเขยว” ทมงเนนใหธรกจรานรบซอของเกามกระบวนการทางานครบทงกระบวนการตามโครงการ 5 R’s (Reduce Refill Repair Reuse Recycle) ตามทกระทรวงกาหนด ซงการดาเนนธรกจรานรบซอของเกาสมยใหมนน จะตองคานงถงสงแวดลอมและพฒนาศกยภาพขององคกรใหสามารถบรหารงานไดอยางมประสทธภาพดวยหลกการบรหารธรกจ หรอ 4 M’s

อาชพรบซอของเกาน ถอวาเปนอาชพหลกในการชวยลดภาระปญหาทางดานธรรมชาตและสงแวดลอมเปนอยางมาก เนองจากเปนอาชพทนาวสด เศษของเหลอใช หมนเวยนกลบมาใชใหม รวมทงเปนตวกลางเชอมโยงระหวางผบรโภคกบโรงงานททาหนาทในการนาวสดเหลานไปแปรรปเปนวตถดบในการผลตสนคาใหม เชน กระดาษ ขวดแกว พลาสตก เศษเหลก เปนตน (ชนญชดา พรมแสน. 2550 : 1)

ซงธรกจรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ มจานวนประมาณ 30 ราน (กรมควบคมมลพษ. (2556) [ออนไลน]. เขาถงไดจากhttp://www.pcd.go.th/public/ Publications/print_ report.cfm?task=report (วนทคนขอมล : 8 มถนายน 2557) พบวา ผประกอบการกาลงประสบปญหาในเรองขาดความร ความเขาใจในการจดการดแลรานใหเหมาะสม ผลกระทบตอสงแวดลอมและสขภาพอนามยของผประกอบกจการและคนงาน รวมทงผทอาศยอยขางเคยง เชน ปญหาแหลงเพาะพนธสตวนาโรค เสยงดงจากการกระทบกนของโลหะ การขนยายสงของ อบตเหตจากของมคม การตกหลนในระหวางการขนยายสารเคมและวตถอนตราย กลนจากการหมกหมมของสงตกคาง เนาเสย นาเสยจากการลางขวด หรอลางพลาสตกทบรรจของเนาเสย และการลดปรมาณขยะใหเหลอเฉพาะสวนทเปนขยะทไมสามารถนาไปใชประโยชนไดแลว เปนตน (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมโดยศนยวจยและฝกอบรมดานสงแวดลอม, 2554 : 1)

HATYAI UNIVERSITY

[5]

นอกจากน การดาเนนธรกจรานรบซอของเกาสวนใหญยงประสบกบปญหาทางดานภาพลกษณในการประกอบธรกจทคอนขางดสกปรกตอผพบเหน กระบวนการพฒนาหรอสรางภาพลกษณของธรกจใหดเปนเรองทเปนปญหาในอนดบแรก ๆ ของการดาเนนธรกจประเภทนอกทงกระบวนการในการทาใหขยะ หรอของเกาททางรานรบซอมามมลคาเพมกไมใชเรองทงายเชนกน นอกจากน การจดรปแบบของรานทจาเปนตองใหเปนระบบระเบยบ ไมสงผลตอธรรมชาตและการจดสรรพนทในการเกบของเกาเพอรอการสงตอใหกบตลาดในการรไซเคลไดอยางเกดประโยชนสงสด หรอการเลอกทาเลทตงในการเปนจดรบซอกเปนประเดนทสาคญ ซงผประกอบการหลายแหงอาจจะไมใหความสาคญในประเดนนเทาทควร จงทาใหไมสามารถขยายกจการจนกลายเปนมออาชพในธรกจนได นอกจากน การประกอบธรกจประเภทนยงมความเกยวเนองกบชมชนและภาครฐบาลมากขน การใสใจในเรองของทรพยากรและธรรมชาตจงคอนขางมความสาคญเปนอยางมากตอขนตอนตาง ๆ ในการดาเนนงาน ทาใหการดาเนนธรกจมความยงยากซบซอนอยตลอดเวลา อกทงกระบวนการตรวจสอบตาง ๆ ทาไดยาก

จากสภาพการณปญหาดงกลาว ผศกษาจงสนใจทจะศกษาการจดการขยะของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ เพอนาขอมลไปใชเปนแนวทางในการพฒนาองคความรของผประกอบการรานรบซอของเกา 1.2 วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาการจดการขยะของรานรบซอของเกาทด ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

2. เพอศกษาแนวทางสงเสรมความร ความเขาใจในการดาเนนกจการของรานรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขภาพอนามยทด และลดผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงาน ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ทราบถงการจดการขยะทดของรานรบซอของเกา ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 2. ทราบถงแนวทางสงเสรมความร ความเขาใจในการดาเนนกจการของรานรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขภาพอนามยทด และลดผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงาน ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 1.4 นยามศพทเฉพาะ การจดการ คอ กระบวนการทผจดการใชศลปะและกลยทธตาง ๆ ดาเนนกจการตามขนตอนตาง ๆ โดยอาศยความรวมแรงรวมใจของสมาชกในองคการ การตระหนกถงความสามารถ ความถนด ความตองการและความมงหวงดานความเจรญกาวหนาในการปฏบตงานของสมาชกในองคการควบคไปดวยองคการจงจะสมฤทธผลตามเปาหมายทกาหนดไว

HATYAI UNIVERSITY

[6]

รานรบซอของเกา (antique shop) หมายถง สถานทหรอบรเวณทจดไวเพอการซอ-ขายขยะรไซเคล วสดเหลอใช หรอของเกาทสามารถนามาใชประโยชนใหมได เชน กระดาษ ขวด กระปอง แกว พลาสตก และวสดอน ๆ และมการรวบรวมไวเพอจาหนายใหแกผประกอบการทเกยวของตอไป ทงนไมรวมถงสถานทดาเนนกจกรรมธนาคารขยะ หรอสถานทรบซอวสดรไซเคลชมชน หรอศนยวสดรไซเคลชมชนทมขนาดนอยกวา 1 ตนตอวน ธรกจรานรบซอของเกา หมายถง ผประกอบอาชพทมการรวบรวม รบซอ จดการ และจาหนายของเกาหรอวสดเหลอใชในเขตเทศบาลทมสถานทประกอบการธรกจทแนนอน โดยตงอยในรปรานคาหรอโกดงเกบสนคา ผประกอบธรกจรบซอของเกา หมายถง เจาของหรอผดาเนนการกจการรานรบซอของเกา (Junk Shop and Wholesaler) ซงทาหนาทในการรบซอขวด กระดาษ เศษพลาสตก เศษโลหะจากสามลอรบซอวสดเหลอใชและผทขดคยมลฝอยตามถงรองรบขยะมลฝอย แลวนามาปรบปรงคณภาพวสดดงกลาวเลกนอย แลวจงสงใหแกโรงงานอตสาหกรรมเพอใชเปนวตถดบในการผลตตอไป ของเกาหรอวสดเหลอใช หมายถง วสดทผานการใชแลว แตยงสามารถ นากลบมาใชใหมหรอนามาเปนวตถดบในการผลตใชใหม ไดแก กระดาษ พลาสตก เศษโลหะ และเศษแกว การรวบรวม หมายถง การจดเกบวสดแตละประเภท กอนการนาไปสงตอใหกบผซอ (Reuse) หรอโรงงานแปรรป (Recycle) การคดแยก หมายถง การแยกประเภท ชนด ของวสดเหลอใช ตามแตละประเภท เชน กระดาษ และขวดแกว การหมนเวยนกลบมาใชใหม (Material Recycle) หมายถง การนาวสดจากมลฝอยกลบเขากระบวนการผลต (Reprocessing) 1.5 ขอบเขตของการวจย การศกษาเรองการจดการขยะของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ.หาดใหญ จ.สงขลา โดยผศกษาไดกาหนดขอบเขตการศกษา ไวดงน 1.5.1 ขอบเขตดานประชากร รานรบซอของเกาทประกอบกจการอยางถกกฎหมาย มการเสยภาษใหแกสรรพากร โดยไดรบใบอนญาตใหประกอบกจการขายทอดตลาดและคาของเกา ตามพระราชบญญตควบคมการขายทอดตลาดและคาของเกา พ.ศ. 2474 (สมไทย วงเจรญ, 2554) ศกษาเฉพาะรานหรอบรษททมการดาเนนธรกจในเขตเทศบาลนครหาดใหญ

1.5.2 ขอบเขตดานเนอหา การศกษาครงนมจดมงหมายในการศกษาการจดการขยะของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ.หาดใหญ จ.สงขลา ซงผศกษาไดนาแนวคด ทฤษฏการจดการขยะ ประกอบดวย การเกบรวบรวม (Storage and Collection) การขนลาเลยง (Transportation) การแปรสภาพ (Processing) การกาจดหรอทาลาย (Disposal) และความรวชาการดานตาง ๆ รวมทงประเดนปญหาในกระบวนการจดการขยะของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ

HATYAI UNIVERSITY

[7]

1.5.3 ขอบเขตดานพนท ในการวจยครง นทาการวจย และเกบขอมลในเขตเทศบาลนครหาดใหญ

อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 1.5.4 ขอบเขตดานเวลา ในการวจยครงนทาการวจย และเกบขอมลในชวง ระหวาง เดอนมถนายน พ.ศ.

2556 ถง เดอนมถนายน พ.ศ. 2557

1.6 กรอบแนวคดในการวจย

INPUT

ขยะมลฝอยทจาหนายได เชน ขวดแกว พลาสตก กลองกระดาษ กระดาษ

OUTPUT

การจดการขยะ - การเกบรวบรวม (Storage and Collection) - การขนสง (Transportation) - การแปรสภาพ (Processing) - การกาจดหรอทาลาย (Disposal)

PROCESS

การจดการขยะของรานรบซอของเกา

แนวทางสงเสรมความร ความเขาใจในการดาเนนกจการของรานรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขภาพอนามย ทด

ภาพท 2 กรอบแนวคดในการวจย

HATYAI UNIVERSITY

[8]

บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

การศกษาเรอง การจดการขยะของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ

อ.หาดใหญ จ.สงขลา ผศกษาไดศกษา เอกสาร แนวคดและทฤษฎตาง ๆ รวมทงงานวจยทเกยวของ เพอใชเปนแนวทางในการวางกรอบแนวคดในการศกษา มดงน

2.1 แนวคดเกยวกบการจดการ 2.2 แนวคดเกยวกบการจดการขยะมลฝอย 2.3 งานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดเกยวกบการจดการ ความหมายของการจดการ ไขศร คนจรง (2525 : 11) ไดใหความหมายวา การจดการ (management) หมายถง กระบวนการจดหาผสมผสานทรพยากรมนษย เงนทน ขาวสาร ขอมลและทรพยากรอน ๆ ใหบรรลเปาหมาย ขนตอนขององคการ ไดแก การผลตสนคาหรอบรหารใหตรงกบความตองการของสวนตลาดในสงคม การจดการ หมายถง หนาทจดระเบยบ และดารงไวซงสภาพภายในของกลมหรอหนวยงานเพอใหหนวยงานดงกลาวทางานจนบรรลวตถประสงคของกลมรวมกนอยางมประสทธภาพและไดผลดทสด ศรชย ชนงกร (มปป. : 3) ไดใหความหมายวา การจดการ หมายถง กจกรรมของบคคลตงแต 2 คนขนไปรวมมอกนทากจกรรมเพอใหบรรลวตถประสงครวมกน โดยใชกระบวนการ และทรพยากรทเหมาะสม วทยากร เชยงกร (อางใน รชนศ แกวศรชวง 2543 : 40) ไดใหความหมายวา การจดการ คอ การบรหารจดการซงประกอบดวย การวางแผน การอานวยการ การควบคมคนงาน และสภาพแวดลอม สมนก บางโม (มปป : 4) ไดใหความหมายวา การจดการ คอ การใชทรพยากรตาง ๆ เพอเกดผลงานตามวตถประสงค Harold Koontz (อางในศรชย ชนะตงกร, มปป. : 2) ไดใหความหมายคาวา การจดการ คอ การดาเนนงานใหบรรลวตถประสงคตามทไดกาหนดไว โดยอาศยปจจยทงหลายอนไดแก คน (man), เงน (money) และวตถสงของทเปนอปกรณในการปฏบตงาน (material) ธงชย สนตวงษ (2531 : 1) ไดใหความหมายวา การจดการ หมายถง ภารกจของบคคลใดบคคลหนงหรอหลายคน ทเขามาทาหนาทประสานใหการทางานของบคคลทตางฝายตางทา และไมอาจประสบผลสาเรจจากการแยกกนทา ใหสามารถบรรลผลไดดวยด โดยทหนาทงานหลกทสาคญของการจดการ คอ การทาใหงานสาเรจโดยอาศยบคคลอนเปนผทา ดงนน ผบรหารทกคนจงตองปฏบตหนาทตาม “กระบวนการจดการ” (Management process) เหมอนกนทกคน การเขาใจถงกระบวนการจดการโดยละเอยดวามอะไรบาง และการฝกฝนใหมทกษะสงขน นบวาจะชวยใหการบรหารงานมประสทธภาพมากยงขนได

HATYAI UNIVERSITY

[9]

มนส บารมชย อางถงใน ลลา สนานเคราะห, 2530 : 25 ไดใหความหมายวา การจดการ หมายถง วธการ ขนตอน หรอรปแบบในการปฏบตงานของผอนทเปนผบงคบบญชาหรอผบรหาร ทกระดบ ทกสายงาน และทกประเภทกจกรรม หรอองคกรในการจดหรอบรหารทรพยากรทมอย (Input) ใหมผลออกมา (Output) มคณภาพ และคมคาสงอยางรวดเรว ถกตองและประหยด มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2533 : 106) ไดใหความหมายวา การจดการตรงกบภาษาองกฤษวา “management” หมายความวา การทบคคลใชทรพยากรเพอใหบรรลเปาหมายทตงไว คอ วธปฏบตทคดขน เพอใหเกดความสาเรจดงปรารถนา โดยอาศยพลงรวมของกลม ในดานใชความสามารถของบคคล และทรพยากรอน ๆ ทมอย การจดการเปนความรทเกดจากการศกษาหาความจรงอยางมเหตผล จากการสงเกต จากประสบการณ แลวจงรวบรวมขอมลโดยอาศยวธการทางวทยาศาสตรเขาชวย นาความรเหลานนมาจดระเบยบ การจดการมลกษณะทเปนศลปะ คอ การนาความรเหลานไปประยกตใชใหเหมาะกบงาน บคคล เวลา สถานท และสงแวดลอม มการยดหยน สามารถปรบใหเหมาะสมกบสถานการณในแตละขณะ อษณ จตตะปาโล และนตประวณ เลศกาญจวต (2543 : 3) ไดใหความหมายวา การจดการ (management) หมายถง กระบวนการจดหาผสมผสานทรพยากรมนษย เงนทน ขาวสาร ขอมลและทรพยากรอน ๆ ใหบรรลเปาหมายขนตอนขององคกร ไดแก การผลตสนคาหรอบรหารใหตรงกบความตองการของสวนตลาดในสงคม ไวทรชและคนท (Weihrich and Koontz อางถงใน มลลกา ตนสอน, 2545 : 9) ไดใหความหมายวา การจดการ (management) หมายถง กระบวนการในการทางานใหบรรลวตถประสงคทตองการอยางมประสทธภาพ (Efficient) และประสทธผล (Effective) โดยการสงการและทางานรวมกบบคคลอน โดยหนาของการจดการ มหนาททสาคญ 5 หนาท ไดแก 1. การวางแผน (planning) เปนหนาททางการจดการหนาทแรกทเกยวของกบการกาหนดทศทาง (Direction) ภารกจ (Mission) เปาหมาย (Goal) และวตถประสงค (Objectives) ขององคกร ตลอดจนกรอบแนวคด (Framework) แนวทาง วธการปฎบต (Procedure) เพอใหการดาเนนงานบรรลผลสาเรจตามทตองการ 2. การจดองคการ (Organizing) เปนงานทใหความสาคญกบการจดทาโครงสรางองคการ (Organization structure) และกาหนดระบบงาน (Work system) บทบาท (Role) อานาจหนาท (Authority) ความรบผดชอบ (Responsibility) และหนาท (Duty) ของบคลากร เพอใหเขาปฏบตงานใหเปนระบบและสอดคลองกนภายในหนวยงาน ซงจะทาใหองคกรสามารถดาเนนงานสเปาหมายรวมกนอยางราบรน และใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ 3. การจดบคคลเขาทางาน (Staffing) เปนงานสาคญของผจดการทกคนทตองจดบคคลใหเหมาะสมกบงานทงในดานคณภาพ ไดแก ความร ทกษะ ความสามารถ ประสบการณ และปรมาณแรงงาน (Man power) ทตองการ หรอทเรยกวา การจดคนใหเหมาะสมกบงาน (Put the right man on the right job) ตลอดจนธารงรกษาและพฒนาแรงงานทมคณภาพใหอยกบองคการอยางตอเนอง

HATYAI UNIVERSITY

[10]

4. การนา (Leading) เปนการใชอทธพลและความสมพนธระหวางผนาและผตามในการชเปาหมายชกจงกระตนและเปลยนแปลงผตดตามหรอผใตบงคบบญชาใหปฏบตงานอยางเตมความสามารถดวยความเตมใจ ซงจะกอใหเกดประโยชนแกองคการอยางเตมท 5. การควบคม (Controlling) เปนกระบวนการในการกาหนดเกณฑและมาตรฐานขนตอนการตดตาม ตรวจสอบ ประเมนและแกไขใหดาเนนงานสามารถบรรลเปาหมายหรอปรบปรงแผนการดาเนนงานใหสอดคลองกบขอจากดของเหตการณและสภาพแวดลอมจรง

มหาวทยาลยธรกจบณฑต (2550) ไดใหความหมายวา การจดการ หมายถง กระบวนการ ททาใหบรรลเปาหมาย ขององคการโดยใชการวางแผน การจดองคกรและการมอบหมายงาน การใชทกษะความเปนผนา และการสรางแรงจงใจ ตลอดจนการตดตามและการควบคมงาน เมอรวมคาสองคาเขาไวดวยกน การจดการความรจงหมายถง กระบวนการในการวางแผน การดาเนนงาน และการประเมนการ ดาเนนการทเกยวกบความร เพอใหเกดประโยชน แกองคการ ในการบรรลเปาหมายขององคการ

มลลกา แดงประเสรฐ (2549) ไดใหความหมายวา การจดการ (management) หมายถง กระบวนการอยางเปน ระบบโดยใชทรพยากรทมอยภายในองคกร ดาเนนงานตามกจกรรรมตาง ๆ ทเกยวของเพอใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคขององคกรอยางมประสทธภาพและประสทธผล โดยม กระบวนการจดการ (Process of management) ดงน การวางแผน (Planning) การจดองคการ (Organizing) การจดคนตามหนาท (Staffing) การอานวยการ (Directing) การควบคม (Controlling) ซงเปนการกาหนดแนวทางรปแบบการดาเนนงานเพอตอบปญหาพนฐานทวไป คอ ทาอะไร ทาเมอไหร ทาทไหน ใครเปนคนทา ทาใหใคร ทาไมตองทา ทาอยางไร ใชทรพยากรเทาไร และตองทาปรมาณเทาไร งบประมาณเทาไร

วรนนนท เกงรงเรองชย (2553 : 14) ไดใหความหมายวา การจดการ หมายถง การดาเนนงานใหบรรลวตถประสงคทตงไวโดยอาศยปจจยทงหลาย ไดแก คน เงน วสดสงของเปนอปกรณการจดการนน การจดการจงเปนการจดการทรพยากรทมอย ซงตามความหมายทฤษฏการจดการจะประกอบดวย คน (Man) เงน (Money) เครองจกรเครองไมเครองมอ (Machine) และวสดอปกรณ(Materials) โดยใชกระบวนการจดการ ซงประกอบดวย การวางแผน (Planning) การจดองคกร (Organizing) การอานวยการ (Directing) การควบคม (Controlling) เพอจดการทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนสงสดและบรรลเปาหมายขององคกร และเปนการบรรลเปาหมายโดยใชทรพยากรนอย ดงนนความหมายของการจดการในปจจบนจงเนนเรองการบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ นนกคอ เนนทงเรอง ประสทธผล (Effectiveness) และประสทธภาพ (Efficiency)

เนตรพณณา ยาวราช (2546) ไดใหความหมายวา การจดการ หมายถง กระบวนการทผบรหารปฏบตเพอนาไปสการบรรลผลสาเรจตาม เปาหมายขององคการ โดยอาศยบคคลและทรพยากรทางการบรหาร ศรวรรณเสรรตน และคณะ (2543 : 18) ไดใหความหมายวา การจดการ (management) หมายถง การปฏบตการใหเปนไปตามนโยบาย (แผนทวางไว) ซงนยมใชในการจดการธรกจ (business management)

HATYAI UNIVERSITY

[11]

วรช วรชนภาวรรณ (2548 : 6) ไดใหความหมายวา การจดการ (management) หมายถง การนยมใชในภาคเอกชนหรอภาคธรกจซงมวตถประสงคในการจดตงเพอมงแสวงหากาไร (profits) หรอกาไรสงสด (maximum profits) สาหรบผลประโยชนทจะตกแกสาธารณะถอเปนวตถประสงครองหรอเปนผลพลอยได (byproduct) เมอเปนเชนน จงแตกตางจากวตถประสงคในการจดตงหนวยงานภาครฐทจดตงขนเพอใหบรการสาธารณะทงหลาย (public services) แกประชาชน การบรหารภาครฐทกวนนหรออาจเรยกวา การบรหารจดการ (management administration) เกยวของกบภาคธรกจมากขน เชน การนาแนวคดผบรหารสงสด (chief executive officer) หรอ ซอโอ (CEO) มาปรบใชในวงราชการ การบรหารราชการดวยความรวดเรว การลดพธการทไมจาเปน การลดขนตอนการปฏบตราชการ และการจงใจดวยการใหรางวลตอบแทน เปนตน นอกเหนอจากการทภาครฐไดเปดโอกาสใหภาคเอกชนหรอภาคธรกจเขามารบสมปทานจากภาครฐ เชน ใหสมปทานโทรศพทมอถอ การขนสง เหลา บหร อยางไรกด ภาคธรกจกไดทาประโยชนใหแกสาธารณะหรอประชาชนไดเชนกน เชน จดโครงการคนกาไรใหสงคมดวยการลดราคาสนคา ขายสนคาราคาถก หรอการบรจาคเงนชวยเหลอสงคม เปนตน วรช วรชนภาวรรณ (2548 : 7) ไดใหความหมายวา การบรหาร บางครงเรยกวา การบรหารจดการ หมายถง การดาเนนงาน หรอการปฏบตงานใด ๆ ของหนวยงานของรฐ และ/หรอ เจาหนาทของรฐ ถาเปนหนวยงานาคเอกชน หมายถงของหนวยงาน และ/หรอ บคคล ทเกยวของกบคน สงของและหนวยงาน โดยครอบคลมเรองตาง ๆ เชน (1) การบรหารนโยบาย (policy) (2) การบรหารอานาจหนาท (authority) (3) การบรหารคณธรรม (morality) (4) การบรหารทเกยวของกบสงคม (society) (5) การวางแผน(planning) (6) การจดองคการ (organizing) (7) การบรหารทรพยากรมนษย (staffing) (8) การอานวยการ (directing) (9) การประสานงาน (coordinating) (10) การรายงาน (reporting) และ (11) งบประมาณ (budgeting) เชนน เปนการนา “กระบวนการบรหาร” หรอ “ปจจยทมสวนสาคญตอการบรหาร” ทเรยกวา แพมส-โพสคอรบ (PAMS-POSDCORB) แตละตวมาเปนแนวทางในการใหความหมาย Griffin (1984) การจดการ หมายถง กระบวนการวางแผนจดองคกร และควบคมทรพยากรขององคกรทงหลาย คอ มนษย เงน วสดอปกรณและขาวสาร ขอมลเพอใหสมฤทธในวตถประสงคขององคกร ในลกษณะทมประสทธภาพและประสทธผล ขบวนการจดการ (Management process) ในชวงตนของศตวรรษท 20 เฮนร ฟายอล (Henri Fayol, 1975) ไดเสนอไววา ผจดการหรอผบรหารทกคนตองทากจกรรมเกยวกบการจดการ หรอทเรยกวา ขบวนการจดการ 5 อยาง ไดแก การวางแผน (planning) การจดองคการ (organizing) การสงการ (commanding) การประสานงาน (coordinating) และการควบคม (controlling) (เขยนยอวา POCCC) และตอมาในชวงกลางทศวรรษ 1950 นกวชาการจาก UCLA ไดปรบมาเปนการวางแผน (planning) การจดองคการ (organizing) การสงการ (commanding) การประสานงาน (coordinating) และการควบคม (controlling) (เขยนยอวา POSDC) ซงกระบวนการจดการ 5 ประการ (POSDC) อนหลงนเปนทนยมใชเปนกรอบในการเขยนตารามากกวา 20 ป และตอมาในชวงหลงนไดยอขบวนการจดการ 5 ประการน เปนหนาทพนฐาน 4 ประการ ไดแก การวางแผน (planning) การจดองคการ (organizing) การโนมนา (leading/influencing) และการ

HATYAI UNIVERSITY

[12]

ควบคม (controlling) อยางไรกตามงานในแตละสวนของขบวนการจดการทกลาวขางตนมความสมพนธ และมผลกระทบซงกนและกน ประกอบดวย การวางแผน (planning) เปนกจกรรมทเกยวของกนกบการกาหนดเปาหมายขององคการ สรางกลยทธเพอแนวทางในการดาเนนไปสเปาหมาย และกระจายจากกลยทธไปสแผนระดบปฏบตการ โดยกลยทธและแผนในแตละระดบและแตละสวนงานตองสอดคลองประสานกน เพอใหบรรลเปาหมายในสวนงานของตน และเปาหมายรวมขององคการดวย การจดองคการ (organizing) เปนกจกรรมทเกยวกบการจดโครงสรางขององคการ โดยพจารณาวาการทจะทาใหไดบรรลตามเปาหมายทกาหนดไวนน ตองมงานอะไรบาง และงานแตละอยางจะสามารถจดแบงกลมงานไดอยางไร มใครบางเปนผรบผดชอบในแตละสวนงานนน และมการรายงานบงคบบญชาตามลาดบชนอยางไร ใครเปนผมอานาจในการตดสนใจ

การโนมนาพนกงาน (leading/influencing) เปนเรองเ กยวกบการจดการใหพนกงานทางานอยางมประสทธภาพ และประสทธผล ซงตองใชการประสานงาน การตดตอสอสารทด การจงใจในการทางาน ผบรหารตองมภาวะผนาทเหมาะสม ลดความขดแยง และความตงเครยดในองคการ การควบคม (controlling) เมอองคการมเปาหมาย และไดมการวางแผนแลวกทาการจดโครงสรางองคการวาจางพนกงาน ฝกอบรม และสรางแรงจงใจใหทางาน และเพอใหแนใจวาสงตาง ๆ จะดาเนนไปตามทควรจะเปนผบรหารกตองมการควบคมตดตามผลการปฏบตการ และเปรยบเทยบผลงานจรงกบเปาหมายหรอมาตรฐานทกาหนดไว หากผลงานจรงเบยงเบนไปจากเปาหมายกตองทาการปรบใหมนไปตามเปาหมาย ซงกระบวนการตดตามประเมนผล เปรยบเทยบ และแกไขนกคอขบวนการควบคม

กลาวโดยสรป แนวคดการจดการ เปนกระบวนการทใชทรพยากรทมอยภายในขององคกร ดาเนนงานตามกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของ เพอใหบรรลเปาหมาย และวตถประสงคขององคกรอยางมประสทธภาพ และประสทธผล โดยมกระบวนการจดการ (Process of management) ดงน การวางแผน (planning) การจดองคการ (organizing) การจดคนตามหนาท (Staffing) การอานวยการ (Directing) และการควบคม (controlling) 2.2 แนวคดเกยวกบการจดการขยะมลฝอย

2.2.1 ความหมายเกยวกบขยะมลฝอย พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ไดใหความหมายของคาวา ขยะและมลฝอย

ไววา ขยะ หมายถง หยากเยอ มลฝอย หมายถง เศษสงของททงแลว หยากเยอ เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา ถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว หรอซากสตว รวมตลอดถงสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตว หรอทอน

พระราชบญญตสาธารณสข พ.ศ. 2535 มาตรา 4 (กรณา กลดเนนกลม, 2546 : 4) ไดใหความหมายและระบไววา ขยะมลฝอย คอ เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา ถงพลาสตก

HATYAI UNIVERSITY

[13]

ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว ซากสตว รวมถงวตถอนทเกบกวาดจากถนน ตลาดทเลยงสตว หรอทอน ๆ

พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.2535 (2535 : 27) ใหความหมายของคาวามลฝอย และสงปฏกล ไววา มลฝอย หมายความวา เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา ถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตวหรอซากสตว รวมตลอดถงสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาดทเลยงสตว หรอทอน สงปฏกล หมายความวา อจจาระ หรอปสสาวะ และหมายความรวมถง สงอนใดซงเปนสงโสโครก หรอมกลนเหมน

กรมสงเสรมการปกครองทองถน (2550 : 3) ไดใหความหมายของคาวา ขยะมลฝอย หมายถง สงเหลอใชและสงปฏกลทอยในรปของแขง ซงเกดจากกจกรรมของมนษยและสตว ทงจากการบรโภค การผลต การขบถาย การดารงชวตและอน ๆ

สงปฏกล หมายถง สงสกปรก ของสกปรก ของเนาเปอย อจจาระหรอปสสาวะ และหมายรวมถงสงอนใดซงเปนสงโสโครกหรอมกลนเหมน

กรมควบคมมลพษ (2540 : 6) ไดใหคานยามเกยวกบขยะ ประกอบดวย - ขยะมลฝอยชมชน (municipal solid waste) หมายความถง ขยะมลฝอยทเกด

จากกจกรรมตาง ๆ ในชมชน เชน บานพกอาศย ธรกจรานคา สถานประกอบการ ตลาดสด สถาบนตาง ๆ รวมทงเศษวสดกอสราง ทงนไมรวมของเสยอนตรายและมลฝอยตดเชอ

- ของเสยอนตราย (hazardous waste) หมายความถง ของเสยทมองคประกอบของวตถอนตราย ไดแก วตถระเบดได วตถไวไฟ วตถออกซไดซ และวตถเปอรออกไซด วตถมพษ วตถททาใหเกดโรค วตถกมมนตรงส วตถทกอใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม วตถกดกรอน วตถทกอใหเกดการระคายเคอง วตถอยางอนไมวาจะเปนเคมภณฑ หรอสงอนใดทอาจทาใหเกดอนตรายแกบคคล สตว พช ทรพยสน หรอสงแวดลอม

- มลฝอยตดเชอ (infectious waste) หมายความถง ขยะมลฝอยทเปนผลมาจากกระบวนการใหการรกษาพยาบาล การตรวจวนจฉย การใหภมคมกนโรค การศกษาวจยทดาเนนการทงในคนและสตว ซงมเหตอนควรสงสยวาหรออาจมเชอโรค

ชรตน รงเรองศลป (2537 : 35) ใหความหมายของขยะมลฝอยไววา ขยะมลฝอยหรอมลฝอย คอ ของเหลอทงจากกระบวนการผลตและการใชสอยของมนษย หรอกลาวอกนยหนงคอ สงของตาง ๆ ทมนษยไมตองการใช

สานกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต (2524 : 136 - 137) ไดใหความหมายของขยะมลฝอยไววา ขยะมลฝอย หมายความถง บรรดาสงตาง ๆ ซงในขณะนนคนไมตองการ และทงไป รวมตลอดถงเศษผา เศษอาหาร มลสตว ซากสตว เถา ฝนละออง และเศษวสด สงของทเกบกวาดจากเคหะสถาน อาคารถนน ตลาด ทเลยงสตว โรงงานอตสาหกรรมและทอน ๆ

สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2548 : 80) ขยะมลฝอย หมายถง สงเหลอใชและสงปฏกลทอยในรปของแขง ซงเกดจากกจกรรมของมนษย และสตว ทงจากการบรโภค การผลต การขบถาย การดารงชวต และอน ๆ

ณรงค ณ เชยงใหม (2530 : 176) ใหความหมายของมลฝอย ไววามลฝอย หมายถง สงปฏกลทเปนของแขง (solid waste) ทงทเนาเปอยได และไมเนาเปอย ยกเวนสงขบถายของมนษย

HATYAI UNIVERSITY

[14]

สกาญจน รตนเลศนสรณ (2546 : 152) กลาววา ขยะมลฝอย หมายถง เศษของเหลอทงจากกระบวนการผลต และการใชสอยของมนษย

Tchobanoglous, Theisen, and Vigil (1993 : 3) ไดใหความหมายของมลฝอย (solid waste) ไววา มลฝอย ประกอบไปดวย มลฝอยทงหมดทเกดจากการดาเนนกจกรรมของมนษย และสตว ซงโดยทวไปจะมสภาพเปนของแขง และเปนสงทถกกาจดหรอทงเพราะไมตองการหรอไรประโยชน รวมทงมลฝอยทมความแตกตางหรอหลากหลายชนดทถกทงจากชมชนเมอง ตลอดจนมลฝอยทมความคลายคลงกน หรอชนดเดยวกนทถกทงจากภาคการเกษตร การอตสาหกรรม และการเหมองแร

สรปความหมายของขยะมลฝอย หมายถง สงเหลอใชและสงปฏกลทอยในรปของแขงทเกดจากการดาเนนกจกรรมของมนษยและสตว เปนสงทถกกาจดหรอทงเพราะไมตองการหรอไรประโยชน รวมทงมลฝอยทมความแตกตางหรอหลากหลายชนดทถกทงจากชมชนเมอง ตลอดจนมลฝอยทมความคลายคลงกน หรอชนดเดยวกนทถกทงจากภาคการเกษตร การอตสาหกรรม และการเหมองแร

2.2.2 การจดการขยะมลฝอย วชาญ วงศววฒน (อางถงใน จารวรรณ ทองไพทลย, 2545 : 21-22) ไดสรปการ

จดการขยะมลฝอยไววา การบรหารการจดการขยะมลฝอย หมายถง การบรหารจดการขยะมลฝอยใหมประสทธภาพตามเปาหมาย สามารถเกบรวบรวมขยะมลฝอยอยางถกหลกวชาการ และไมทาใหเกดความเดอดรอนราคาญหรอมผลกระทบสภาวะแวดลอมเกนกวามาตรฐานทกาหนด ซงวธการในการบรหารจดการขยะมลฝอยจะประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ทสาคญ 4 ขนตอน คอ

1. การกกเกบรวบรวม (Storage) ขนตอนน (วชาญ วงศววฒน, 2535 อางถง ธนาพร ประสทธนราพนธ, 2544 : 21) ไดกลาวไววา ถงรองรบขยะมลฝอยคอ องคประกอบทางกายภาพทสาคญซงโดยทวไป ม 3 ประเภทคอ ถงรองรบขยะมลฝอยของแตละบานเรอน จะมขนาดเลกถงรองรบขยะมลฝอยสาธารณะทตงตามทองถนน มขนาดใหญ ความจตงแต 20 -50 ลตร สามารถรองรบขยะมลฝอยไดมากพอสมควร ถงรองรบขยะมลฝอยขนาดใหญทตองใชรถยก มกตงตามตลาด หนวยราชการ หรอชมชนใหญ ๆ เมอขยะมลฝอยเตมถง เจาหนาทกจะนาถงรองรบขยะมลฝอยใบใหญมาเปลยนใหแลวยกถงรองรบขยะมลฝอยทเตมแลวไปเททง ถงรองรบขยะมลฝอยเหลานจะทาหนาทเปนภาชนะรองรบขยะมลฝอย หรอเศษสงเหลอใชจากกจกรรมตาง ๆ เพอรอการเกบขนตอไป

2. การเกบขน (Collection) เปนขนตอนในการรวบรวมขยะมลฝอยจากถงรองรบขยะมลฝอยจากทตาง ๆ ภายในชมชนเพอนาไปกาจด นยมจดทาเปน 3 แบบ คอ

- เทศบาลจดทาเอง โดยทวไปเทศบาลจะจดหนวยงานรบผดชอบในการเกบรวบรวมและกาจดมลฝอยเอง ซงสวนมากมกจะเปนเขตเมอง ขอดของวธนคอ มความสะดวกในการควบคมการกาจดขยะมลฝอยมากกวาวธอน

- การทาสญญาจาง เทศบาลไมไดจดทาเองโดยทาสญญาวาจางบคคลหรอนตบคคลใหดาเนนการแทนและเทศบาลมหนาทควบคมการทางานของเอกชนนน ๆ

HATYAI UNIVERSITY

[15]

- ชมชนดาเนนการดวยตนเอง วธนไมมหนวยงานเหมาะสมสาหรบชมชนทกระจดกระจายเปนหนาทของแตละครวเรอนทจะตองจดทา เพราะไมมหนวยงานรบผดชอบ โดยทวไปขยะมลฝอยทเกดขนจากทอยอาศยมปรมาณไมมากนกและมกเปนขยะมลฝอยผสมสวนใหญขยะมลฝอยสดจาพวกเศษอาหารจะแยกเกบไวตางหากเพอนาไปเลยงสตว

3. การเปลยนแปลงสภาพและการนากลบมาใชประโยชน (Processing& recycling) (ธนาพร ประสทธนราพนธ, 2544 : 22) ไดกลาวถง แนวทางการนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหมวาเพอเปนการประหยดทรพยากร เปนการลดปรมาณขยะมลฝอยทเกดขน และเปนการกาจดขยะมลฝอยทไดผลอกวธหนง ซงสามารถกระทาไดดงน

1) การนาวสดทไดจากขยะมลฝอยกลบมาใชใหม (Material recovery) กลาวคอ การนาขยะมลฝอยทสามารถคดแยกได เชน พลาสตก กระดาษ ไม โลหะ แกว อลมเนยมหรอเศษผกอาหารตาง ๆ ทเหลอจากการบรโภคกลบมาใชใหมโดยตองผานการเปลยนรปใหมหรอไมเปลยนรปกได

2) การแปรรปเพอหาพลงงาน (Energy recovery) ไดแก การนาขยะมลฝอยทสามารถเปลยนเปนพลงงานความรอน หรอเปลยนแปลงเปนรปกาซชวภาพ เชน ไม กระดาษ พลาสตก ฯลฯ โดยการเผาขยะมลฝอยใหเกดความรอน และนาพลงงานความรอนทไดรบมาผลตกระแสไฟฟา

3) การนาขยะมลฝอยไปปรบสภาพหรอปรบปรงใหมประโยชนตอการบารงรกษาดน หรอการถมทตาง ๆ (Composition and land reclamation) ไดแก การทาปยหมกจากขยะมลฝอยหรอการถมทดน

4. การกาจด ในปจจบนวธการทนยมใชในการกาจดขยะมลฝอยในประเทศ มอย 4 วธ คอ (อางถงในธนาพร ประสทธนราพนธ , 2544 : 22)

1) การกองทงไว (Dumping on land) เปนวธการทเทศบาล และสขาภบาลสวนใหญใชอย (สานกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต, 2527) วธนเสยคาใชจายในการดาเนนการตา โดยการลงทนจดหาทวางเปลา และหางไกลชมชนเพอใชเปนสถานทกองขยะมลฝอย และทงไวใหเกดกระบวนการยอยสลายตามธรรมชาต วธนแมจะเปนวธการทประหยดคาใชจายในการดาเนนการ แตไมถกสขลกษณะในระยะยาวจะสงผลกระทบตอสงแวดลอม และสขภาพอนามยของประชาชนไดเปนอยางมาก ไดแก การเปนแหลงทเพาะพนธ และแพรกระจายเชอโรครวมถงพาหนะไดเปนอยางด การควบคมทไมดพออาจจะทาใหลมพดพาเอาสารพษตาง ๆ ทมอยในขยะมลฝอยเหลานนใหแพรกระจายไปในสงแวดลอมเขาทาลายระบบนเวศ โดยรวมอยางชา ๆ

2) การฝงกลบ (Land fill) การกาจดขยะมลฝอยดวยการฝงกลบนจะตองเปนการฝงกลบทถกตองตามหลกสขาภบาล (Sanitary landfill) ลกษณะคลายเปนการเทหรอฝงทวไปแตถกสขลกษณะมากกวา เพราะมการจดเตรยมพนทไวโดยอาจขดเปนหลมหรอไมกไดแลวนามาเทกองไวในพนทนน แลวใชเครองจกรเกยวบดใหยบตวและแนน จากนนใชดนบดอดใหแนน วนตอวนกนามาบดอดและใชดนกลบอก ทาเปนชนสลบกนไปเพอปองกนกลน สตวนาโรค

3) การเผา (Incineration) หมายถง การเผาดวยเตาเผาขยะมลฝอย ทสามารถเผาดวยอณหภมสง จนไมปลอยควนและกาซทเปนอนตรายตอสงแวดลอมออกมา

HATYAI UNIVERSITY

[16]

4) การหมกทาปย (Composting) การหมกทาปยเปนการนาขยะมลฝอยในสวนทยอยสลายไดมาทาเขากระบวนการหมกในโรงงานหมก เพอใหเปลยนสภาพไปเปนปยอนทรยนาไปขายแกเกษตรกรใชประโยชนอยางอนตอไป

กรมสงเสรมการปกครองทองถน (2549 : 21-41) การจดการขยะมลฝอยนน มเทคนคในการดาเนนการในหลาย ๆ ประการ ซงเชอมโยงสมพนธซงกนและกน

1. การจดทาฐานขอมลเพอการวางแผนจดการขยะมลฝอย การวางแผนจดการขยะมลฝอยและสงปฏกลทมประสทธภาพ ขอสาคญประการหนงทจะนาไปสกระบวนการตดสนใจ คอ ขอมลในการจดการขยะมลฝอยสงปฏกลจาเปนตองมการรวบรวมและจดเกบขอมลทสามารถเรยกใชงานไดอยางรวดเรวคลองตวและมการจดเกบในระบบเดยวกนงายตอการสบคนขอมล

2. การลดอตราการเกดขยะมลฝอย การลดปรมาณการเกดขยะมลฝอย สามารถทาไดดงน

- การลดปรมาณการผลตขยะมลฝอย (Reduce) - การลดปรมาณขยะ โดยการใชซา (Reuse) โดยการใชวสดสงของตาง ๆ ให

คมคาทสด - การลดปรมาณขยะโดยการไซเคล (Recycle) โดยการนาวสดทยงสามารถนา

กลบมาใชใหม นามาแปรรปใชใหมโดยกรรมวธตาง ๆ โดยการคดแยกขยะมลฝอยแตละประเภท ทงทบาน โรงเรอน และสานกงานเพอนาเขาสกระบวนการรไซเคล โดยการนาวสดรไซเคลไปขายหรอนาไปบรจาคนาเขาธนาคารขยะรไซเคล เปนตน

3. การคดแยกขยะมลฝอย ประเภทของขยะมลฝอย ม 4 ประเภท คอ - ขยะทวไป - ขยะยอยสลาย - ขยะรไซเคลหรอขยะทสามารถนาไปขายได - ขยะอนตราย เชน ขยะตดเชอ ขยะพษ

ขอกาหนดในการคดแยกขยะมลฝอย - คดแยกขยะทสามารถนากลบมาใชใหมได หรอขยะรไซเคลออกจากขยะ

ยอยสลาย ขยะอนตราย และขยะทวไป - จดเกบขยะททาการคดแยกแลวในบานเรอนไวในถงหรอถงรองรบขยะแบบ

แยกประเภททหนวยราชการจดเตรยมไว - จดวางภาชนะรองรบขยะแบบแยกประเภทในบรเวณทมอากาศถายเทสะดวก

มแสงสวางเพยงพอ ไมกดขวางทางเดน อยหางจากสถานทประกอบอาหารทรบประทานอาหาร แหลงนา

- ใหจดเกบขยะอนตรายหรอภาชนะบรรจสารทไมทราบแนชดเปนสดสวนแยกตางหากจากขยะอน ๆ เพอปองกนการแพรกระจายของสารพษ หรอการระเบดแลวนาไปรวบรวมไวในภาชนะหรอสถานทรวบรวมขยะอนตรายของชมชน

HATYAI UNIVERSITY

[17]

- หามจดเกบขยะอนตรายไวรวมกน โดยใหแยกเกบเปนประเภท ๆ หากเปนของเหลวใหใสถงหรอภาชนะบรรจทมดชดและมารวไหล หากเปนของแขงหรอกงของแขงใหเกบใสถงหรอภาชนะทแขงแรง

- หลกเลยงการเกบกกขยะททาการคดแยกแลว และมคณสมบตทเหมาะแกการเพาะพนธของพาหนะนาโรค หรอทอาจเกดการรวไหลของสารพษไวเปนเวลานาน

- หากการใชนาทาความสะอาดวสดคดแยกแลว หรอวสดเหลอใชทมไขมน หรอตะกอนนามนปนเปอนจะตองระบายนาเสยผานตะแกรงและบอดกไขมนกอนระบายลงสทอระบายนา

- หามเผา หลอม สกดหรอดาเนนกจกรรมอนใด เพอการคดแยก การสกดโลหะมคาหรอการเผาทาลายขยะในบรเวณทพกอาศย หรอพนททไมมระบบปองกนและควบคมของเสยทจะเกดขน

4. การเกบรวบรวมขยะมลฝอย มขอกาหนดดงตอไปน - ภาชนะสาหรบรองรบขยะมลฝอย - ผคดแยกขยะมลฝอย - จานวนรถเกบรวบรวมขยะ - การดาเนนการจดเกบ - การปองกนอนตราย สาหรบพนกงานเกบขน 5. การเกบขนขยะมลฝอย การขนสงหรอเคลอนยายขยะ ควรจะปฏบตตาม

ขอกาหนดดงตอไปน - ควบคมดแลมใหมการบรรทกขยะเกนพกดนาหนกทกาหนดไวสาหรบรถเกบ

รวบรวมขยะนน ๆ - ปฏบตตามขอจากดนาหนก และระเบยบวธการขนสงวสดบนถนนสาธารณะซง

กาหนด โดยหนวยงานทเกยวของ - ขยะจะตองถกขนสงในภาชนะบรรจ หรอตทปดของยานพาหนะขนสง อาท

การปดฝาดานขาง และดานทายของรถยนตเกบขนขยะแบบเปดขางเททายในระหวางการขนสง - ควบคมการรวไหลของนาชะลางขยะระหวางการขนสงโดยสาร โดยจดใหม

ผาใบหรอตาขายปกคลมขยะในระหวางการขนสง - ควบคมการหกหลน ปลวฟงของขยะออกนอกยานพาหนะขนสง โดยจดใหม

ผาใบหรอตาขายปกคลมขยะในระหวางการขนสง - ขนสงขยะรไซเคล แยกตางหากจากขยะยอยสลาย ขยะทวไปและขยะอนตราย - ขยะอนตราย จะตองขนสงแยกตางหากจากขยะรไซเคล ขยะยอยสลาย และ

ขยะทวไป และปฏบตตามกฎระเบยบขอกาหนดของการขนสงวตถอนตราย ตามพระราชบญญต วตถอนตรายหรอกฎหมายอนทเกยวของ

- จากดความเรวของรถในชวงทวงผานชมชนบรเวณทางรวม หรอทางแยกใหมความเรวไมเกน 40 กโลเมตรตอชวโมง เพอปองกนปญหาดานการฟงกระจายของฝนละอองและอบตเหต

HATYAI UNIVERSITY

[18]

- พนกงานขบรถจะตองปฏบตหนาทดวยความระมดระวง และปฏบตตามกฎจราจรอยางเครงครด

- หามมใหระบายนาชะลางขยะและนาเสยทเกดจากการลาง หรอทาความสะอาดรถยนตเกบขยะลงสแมนาลานา คลองระบายนา แหลงนาสาธารณะหรอแหลงนาธรรมชาต อน ๆ โดยปราศจากการบาบดจนไดคามาตรฐานคณภาพนาทงตามกฎหมายทเกยวของกาหนด ตดตงปายหรอเครองหมายแสดงทางเขาสถานทกาจดขยะใหชดเจนเพอปองกนอบตเหตทอาจจะเกดขนจากประชาชนทสญจรไปมา

6. สถานทกาจดขยะ - เกณฑการคดเลอกพนท สถานขนถายขยะมลฝอย และสถานทหมกทาปย

- เกณฑการคดเลอกพนทของสถานกาจดโดยเตาเผา และสถานทหมกทาปย - เกณฑการคดเลอกพนทของสถานทฝงกลบขยะมลฝอย

7. การคดแยกขยะในสถานทกาจดขยะ - จดเตรยมบรเวณพนทคดแยกขยะไวเฉพาะแยกตางหากจากพนททตองใช

สาหรบการกาจดขยะ หรอพนททตดตงอปกรณสาหรบกาจดขยะ - บรเวณพนทดาเนนการคดแยกขยะ - บรเวณพนทสาหรบเกบรวบรวมวสดทนากลบคน - จดใหมการฝกอบรมผทจะคดแยกขยะภายในบรเวณสถานทจดการขยะ ทงใน

ดานความปลอดภยในการดาเนนงานการคดแยกขยะอยางถกสขลกษณะ 8. ระบบการกาจดขยะมลฝอย - การหมกทาปย - การกาจดโดยเตาเผา - การกาจดโดยฝงกลบ 9. การจดการสงปฏกล - ความสาคญของการจดการสงปฏกล - ปรมาณและองคประกอบของสงปฏกล - การบาบดสงปฏกล (Excreta treatment) 10. การเฝาระวงและตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอม - กลมสารอนทรยระเหย - กลมโลหะหนก - กลมสารปองกนและกาจดศตรพช - กลมสารอนตรายอน ๆ - ดชนคณภาพอน ๆ

HATYAI UNIVERSITY

[19]

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (2546) กลาวถงวธการดาเนนงานในการจดการขยะมลฝอยนน มหลายขนตอนทสาคญ ๆ ไดแก 1. การเกบรวบรวม (Storage and Collection) เรมตงแตการเกบขยะมลฝอยใสไวในภาชนะไปจนถงการรวบรวมขยะมลฝอยจากแหลงตาง ๆ แลวนาไปใสยานพาหนะเพอทจะขนถายตอไปยงแหลงกาจด หรอทาประโยชนอน ๆ แลวแตกรณ 2. การขนสง (Transportation) เปนการนาขยะมลฝอยทเกบรวบรวมจากชมชนใสยานพาหนะแลวนน ไปยงสถานทกาจดหรอทาประโยชนอยางอน ซงอาจเปนการขนสงโดยตรงจากแหลงกาเนดเลยทเดยว หรออาจขนไปพกรวมไวทใดทหนงซงเรยกวา สถานขนถายกอนกได 3. การแปรสภาพ (Processing) เปนวธการทจะทาใหขยะมลฝอยสะดวกแกการเกบขนหรอนาไปใชประโยชนอยางอน การแปรสภาพนอาจทาไดโดยการบดอดเปนกอน คดแยกเอาสวนทยงใชประโยชนไดออกไปใช ทงโดยทางตรงและทางออม 4. การกาจดหรอทาลาย (Disposal) เปนวธการกาจดขยะมลฝอยขนสดทายเพอใหขยะมลฝอยนน ๆ ไมกอใหเกดปญหามลพษตอสภาพแวดลอมอนมผลกระทบตอสขภาพ และความเปนอยของมนษยตอไป สานกงานสงแวดลอมภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (2538) ไดอธบายถงหลกการจดการขยะวา ประกอบดวย 4 ขนตอน ดงน 1. การเกบรวบรวม (Storage and Collection) เปนการนาเอาขยะทเหลอทงจากกจกรรมภายในครวเรอน สถานประกอบการ โรงงานอตสาหกรรม และกจกรรมอน ๆ มาเกบรวบรวมไวเพอนาไปกาจด หรอรอทจะลาเลยงนาไปกาจดกดตอไป เรมตงแตการเกบขยะมลฝอยใสไวในภาชนะ เพอทจะขนถายตอไป ยงแหลงกาจดหรอประโยชนอน ๆ แลวแตกรณ การเกบรวบรวมขยะของทอยอาศยในชมชนเมอง จะแตกตางจากชนบท ในชมชนเมองสวนมากจะมหนวยงานรบผดชอบการกาจดขยะ จงไดสรางทเกบรวบรวมขยะ เชน ถงขยะไวตามจดตาง ๆ สวนตามชนบทเปนหนาทของแตละครวเรอนในการเกบรวบรวมขยะ 2. การขนลาเลยง (Transportation) เปนขนตอนในการเอาขยะทประชาชนนามาจากอาคารทอยอาศย ททางาน มาใสไวหนาบาน หรอทพนกงานเกบมารวมไว เพอนาไปกาจดตอไป 3. การแปรสภาพ (Processing) เปนวธการทจะทาใหขยะมลฝอยสะดวกแกการเกบขนหรอนาไปใชประโยชนอยางอน การแปรสภาพนอาจทาไดโดยการบดอดเปนกอน คดแยกเอาสวนทยงใชประโยชนไดออกไปใช ทงโดยทางตรงและทางออม 4. การกาจดหรอทาลาย (Disposal) เปนขนตอนสดทายททาใหขยะหมดไปจนไมกอใหเกดปญหาตอมลภาวะและสขภาพของประชาชนตอไป รวมทงสามารถนาผลพลอยไดจากการกาจดขยะมาใชประโยชนตอไป ทมหลายวธ ซงแตละวธมขอดขอเสยแตกตางกนไป

HATYAI UNIVERSITY

[20]

2.2.3 วธการและขนตอนในการจดการขยะมลฝอย วนย วระวฒนานนท (2537 : 74-77) กลาวถง วธการและขนตอนดาเนนงานในการจดการขยะมลฝอยทสาคญ ไดแก การคดแยกมลฝอยเพอนากลบมาใชใหม (recycling)

วธการคดแยกมลฝอยเพอนากลบมาใชใหม (recycling) หมายความรวมถงการหมกทาปย(composting) ดวยซงจดอยในลาดบทสองของกระบวนการความคดการจดการมลฝอยแบบ บรณาการ ประกอบดวย การเกบรวบรวมวสดตาง ๆ การนาเขาสกระบวนการ หรอการผลตใหมอกครง และนาผลผลตทไดมาใชประโยชน การหมนเวยนนากลบมาใชใหม และการหมกทาปยเพอชวยลดปรมาณพนทสาหรบฝงกลบมลฝอยไดประหยดพลงงาน และทรพยากรธรรมชาต รวมทงชวยสรางผลตภณฑทมประโยชน และชวยสรางผลตอบแทนทางเศรษฐกจดวย (USEPA, 1995, p. 27) วสดทสามารถหมนเวยนนากลบมาใชใหมได พอสรปได คอ (USEPA, 1989) 1. กระดาษ ไดแก กระดาษหนงสอพมพเกา กระดาษทมคณภาพด และกระดาษทไมไดแยกประเภท ทงนการหมนเวยนนากระดาษทไมใชแลวมาใชใหม มขอดหลายประการ คอ เปนแหลงเสนใยทมคณภาพดของโรงงาน ทาใหผประกอบกจการหมนเวยนวสดเพอนากลบมาใชใหมมรายได และลดรายจายในการกาจดของเสยของทองถน สงผลใหอตสาหกรรมกระดาษตองพฒนาโรงงานเพอใหสามารถรองรบกบผลตภณฑดงกลาวไดดวย 2. อลมเนยม มความตองการอลมเนยมเพอการหมนเวยนนากลบมาใชใหมอลมเนยมจงเปนวสดทมคณคามากซงทารายไดใหกบผประกอบการหมนเวยนอลมเนยมเปนจานวนมาก นอกจากกระปองอลมเนยมแลว วงกบหนาตาง วงกบประต และรางนากเปนแหลงของอลมเนยมทสามารถหมนเวยนนากลบมาใชใหมได และเนองจากวสดเหลานมคณภาพทแตกตางกน จงควรพจารณาถงวธการคดแยกประเภทดวย 3. แกว เปนวสดทสามารถหมนเวยนนากลบมาใชใหมไดอกประเภทหนง ซงแกวมกจะถกแยกประเภทโดยแบงตามส เพอนาไปผานกระบวนการใหมอกครง สของแกวแบงออกเปน 3 ประเภท คอ ใสไมมส สเขยว และสนาตาล การแยกประเภทสามารถทาไดทงทครวเรอน หรอทโรงงาน หลงจากการเกบ และคดแยกประเภทแลว จะนาไปผานกระบวนการบดใหเปนชนเลก ๆ ตอจากนนจะนาวสดทไดไปผสมกบทราย โซดาไฟและหนปนเพอทาใหเปนแกวอกครง 4. โลหะทมเหลกเปนสวนประกอบ เหลกทสามารถหมนเวยนกลบมาใชใหมไดสวนใหญจะไดจากวสดขนาดใหญ เชน รถยนต หรอเครองใชตาง ๆ ในชมชนโดยสวนใหญแลวจะมกองโลหะขนาดใหญบรเวณสถานทฝงกลบ หรอสถานขนถาย ซงโดยทวไปแลวจะไมไดแยกประเภท ดงนน โลหะหลายชนดจงกองอยรวมกนทาใหไมไดรบความสนใจจากผซอ การหมนเวยนนากลบมาใชใหม จะชวยในการคดแยกกองโลหะเหลานนอยางเปนระบบ 5. พลาสตก การหมนเวยนพลาสตกเพอนากลบมาใชใหมเปนอตสาหกรรมทอยในระยะเรมแรก อยางไรกตามเมอมการพฒนาเทคโนโลยการแปรรปเพอหมนเวยนนากลบมาใชใหม การหมนเวยนพลาสตกเพอนากลบมาใชใหมอาจไดรบการดาเนนการในวงกวางขน 6. แบตเตอร ไดแก แบตเตอรทมกรดตะกว และแบตเตอรทใชในครวเรอน ทงนการนาแบตเตอรไปผานกระบวนการเพอนากลบมาใชใหมไมเพยงแตเปนการสนองตอบตอสภาพตลาด

HATYAI UNIVERSITY

[21]

เชน ราคาตะกว แตกยงเปนผลสบเนองมาจากความกงวลเกยวกบสวนประกอบทมพษซงพบในแบตเตอร ไดแก ตะกว แคดเมยม และปรอท ซงโลหะเหลานจะปนเปอนออกมากบอากาศทปลอยออกมาจากโรงงานเผามลฝอย และยงทาใหเกดการปนเปอนกบนาใตดนเนองจากการรวซมของสถานฝงกลบ และโรงงานยอยสลายมลฝอยการหมนเวยนนาแบตเตอรกลบมาใชใหมขนอยกบสภาพตลาด และตองจดเกบและแปรสภาพอยางตอเนอง ถงแมวาตลาดมแนวโนมความตองการทลดลง แบตเตอรกควรถกแยกและจดเกบ เพราะการกาจดมลฝอยทมพษจะมปญหาสงผลกระทบตอสงแวดลอมอยางมาก ปรดา แยมเจรญวงศ (2531 : 13-14) ไดใหแนวความคดเกยวกบการจดการมลฝอยไววา การดาเนนการจดการมลฝอยทด จะตองใชวธการกาจดทถกตองตามหลกสขาภบาล โดยไมทาใหเกดมลพษตอสภาพแวดลอม เชน พนดน แหลงนาและอากาศ เปนตน และมผลประโยชนตอบแทนพอสมควร ทงนตองคานงถงองคประกอบสาคญ 5 ประการ คอ 1. ชนด ปรมาณ และลกษณะของมลฝอย เชน ชนดและปรมาณตามประเภทของกจกรรมและแหลงกาเนด ปรมาณทผลตออกมา และทเกบได ลกษณะและสวนประกอบของมลฝอยในชมชนนน ๆ 2. คาใชจายไดแก คาใชจายในการลงทน การดาเนนงาน การซอมแซมรกษา 3. ปญหาเกยวกบสภาพแวดลอม ไดแก การทาใหเกดมลพษแกพนดน และแหลงนา การทาใหเกดมลพษแกอากาศ ปจจยอน ๆ ทอาจมผลกระทบตอสขภาพ และความเปนอยของมนษย ทศนยภาพของพนท และบรเวณใกลเคยง 4. การนาเอาทรพยากรบางสวนจากมลฝอยกลบมาใชเปนประโยชนดานตาง ๆ เชน ดานพลงงาน (energy) ดานวสด (material) เปนตน 5. กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบจากหนวยงานทเกยวของ

ศนยเทคโนโลยโลหะและวสดแหงชาต (2545 : 11) อธบายวธทชวยลดปรมาณขยะมลฝอย โดยใชหลก 3 Rs ซงไดแก 1. Reuse คอ การนาขยะมาดดแปลงใชใหมในแบบอน 2. Recycle คอ การแยกขยะทสามารถนาไปรไซเคลได เชน ขวด แกว พลาสตก เปนตน 3. Reduce คอ การหลกเลยง ลด ละ เลก สนคาททาลายสงแวดลอม หรอลดการใชสงทไมจาเปน เชน ถงพลาสตก โฟม สสเปรย

กรมควบคมมลพษ (2541 : 4-2,4-3) ไดทาการสารวจพบวา มการคดแยก และแปรรปวสดใชแลวกอนสงไปยงโรงงานผลตสนคาแปรรปแยกตามประเภทไดดงน

1. พลาสตก เทคนคหลก ๆ ทใชคอ การคดแยกและแปรรปวสดใส พลาสตกขาวขน และพลาสตกส การจม-ลอย การเผาไฟ การแขงหรอหยน การหลอมละลาย การสงเกตผวงาน และการสงเกตเครองหมายระบชนดแลวแยกฝา ปายฉลาก ฯลฯ ดวยมอ สวนการแปรรปนนใชรถบดทบใหแบนเพอลดรปกอนแลวจงบดหยาบ ๆ จากนนจะลางในถงปนดวยผงซกฟอกหรอโซดาไฟสลบกบนาสะอาดพรอมทงทาใหแหง แลวจงนาไปบดละเอยดกอนทจะบรรจเกบในถง

2. แกว การคดแยกขวดใสทด เชน ขวดเหลา และขวดนาปลา เพอสงไปลาง พรอมทงแยกสวนขวดบน ขวดส ออกเปนส ๆ และแยกฝาทเปนพลาสตกหรออลมเนยมออก บางแหงแยกเฉพาะ

HATYAI UNIVERSITY

[22]

ขวดยาชกาลงเปนกลมดวย การแปรรปขวดทแยกเปนสแลวนน จะถกทบใหแตกเพอลดขนาดและรป จากนนจะลางเอากระดาษและกาว รวมทงสงเจอปนอน ๆ ออกใหหมดกอนทจะทาใหแหงและหลอมเปนผลตภณฑ

3. กระดาษ กระดาษกลอง กระดาษหนงสอพมพ และเศษกระดาษตาง ๆ รวมทงกระดาษหนงสอนตยสารทฉกเปนแผน ๆ เอาลวดเหลกออกดวยมอ จะถกคดแยกไวเปนสวน ๆ ซงในการแปรรปนน จะใชเครองจกรอดใหเปนกอนใหญ ๆ

4. โลหะ อลมเนยม กระปองเบยร กระปองโคก-เปปซ เทานนทไดคดแยกออกมากอนทจะแปรรป โดยการใชเครองอดใหเปนกอน สงไปยงโรงงานหลอมเปนแทง

5. โฟม ยงไมไดรบการคดแยกจรงจง ทงนเนองจากตองใชเนอทเกบมาก แตมการดาเนนการเลกนอยเพอสงเสรมภาพพจนของราน และโฆษณาผลตภณฑเทานน

ตลาดรองรบมลฝอยทคดแยกประเภทแลว รงสรรค ปนทอง (2535 : 5-6) ไดกลาวถง การดาเนนการซอขายแลกเปลยนของเสยในประเทศไทยวา การดาเนนการในสวนนมการดาเนนการโดยบคคลหรอหนวยงานจานวน 5 กลม ดาเนนการโดยเอกชนทงหมด ไดแก

1. รานรบซอของเสยรายยอย (Small Scale Recycle Shops) รานดงกลาวนมจานวน ไมแนนอน สวนใหญจะตงอยบรเวณใกลเคยงกบสถานททงมลฝอย เชน ขวด แกว เศษกระดาษ เศษพลาสตก เศษโลหะ เปนตน วสดเหลานซอมาจากเจาหนาทเกบขนมลฝอย และผคยมลฝอย (Scavengers) ประจาสถานททงมลฝอยตาง ๆ จากนนรานรบซอของเสยรายยอยจะขายวสดดงกลาวตอไปจนถงโรงงานอตสาหกรรม

2. สามลอรบซอวสดเหลอใชตามบาน (3-Wheelers) กลมบคคลกลมนไมทราบจานวน ทแนนอน จะทาการรบซอวสดเหลอใช ทเจาของเคหะสถานคดแยกออกจากมลฝอยของบานตนแลวนามาขายแกกลมบคคลดงกลาว หลงจากทสามลอซอวสดเหลอใชตามบานแลว จะนามาขายแกรานรบซอของเกาตอไป

3. รานรบซอของเกา (Junk Shop) รานดงกลาวมประมาณ 950-1,000 รานในเขตกรงเทพมหานคร รานเหลานจะทาการจดทะเบยนการคาถกตองตามกฎหมาย โดยทาการรบซอขวด กระดาษ เศษพลาสตก เศษโลหะจากสามลอรบซอวสดเหลอใช และผขดคยมลฝอยตามถงรองรบมลฝอยขางถนน แลวทาการปรบปรงคณภาพของวสดดงกลาวเลกนอย เชน ลางขวดใหสะอาด แยกกระดาษออกเปนหมวดหม ทาความสะอาดพลาสตก แลวแยกเปนหมวดหม รวมทงจดการเศษโลหะใหเปนระเบยบกอนนาไปขายตอ จนถงโรงงานอตสาหกรรม

4. พอคารบซอของเการายใหญ (Wholesalers) กลมบคคลเหลานจะทาการสญญากบโรงงานอตสาหกรรม เชน โรงงานผลตเยอกระดาษ โรงงานผลตแกว โรงงานผลตเมดพลาสตก โรงงานผลตเหลกเสน และลวดเหลก ฯลฯ ในการหาขวดแกว กระดาษ พลาสตก โลหะ และอน ๆ ตามปรมาณ ชนด และคณภาพทโรงงานอตสาหกรรมดงกลาวตองการ จากนนพอคารบซอของเการายใหญ จะทาการซอวสดดงกลาวทตองการจากรานรบซอของเการายยอย และทาการปรบปรง

HATYAI UNIVERSITY

[23]

คณภาพของวสดนน ๆ จนไดปรมาณ ชนด และคณภาพตามตองการ แลวจดสงไปยงโรงงานอตสาหกรรม

5. โรงงานอตสาหกรรม (Industrial) โรงงานทอยในระบบการแลกเปลยนของเสย (Waste Material Exchange) จะทาการรบซอวสดเหลอใชมาเปนวตถดบในการผลตสนคา และเมอเกดของเสยจากกระบวนการผลต (by-product) รวมทงผลตภณฑทไมไดมาตรฐานตามตองการของโรงงานดงกลาวจะนาของเสยดงกลาวมาใชใหมในโรงงานหรอขายตอไปยงโรงงานอตสาหกรรมอน ๆ ทสามารถใชประโยชนในของเสยดงกลาวได 2.3 งานวจยทเกยวของ มารศร เจษฎาปฏพทธ (2552 : บทคดยอ) ศกษาเรองอทธพลของคณสมบตของทรพยากร ความสามารถขององคการ และความสามารถของผประกอบการตอผลการดาเนนงานขององคการ :กรณศกษาธรกจรวบรวมและรบซอขยะรไซเคลในภาคตะวนออกของประเทศไทย มวตถประสงค เพอศกษาลกษณะการดาเนนธรกจของธรกจรวบรวม และรบซอขยะรไซเคล หรอรานรบซอของเกาในภาคตะวนออกของประเทศไทย เพอศกษาปจจยพนฐาน ไดแก ระยะเวลาในการดาเนนธรกจ ทาเลทตงของราน ขนาดของพนททใชในการรวบรวม คดแยก และจดเกบขยะรไซเคล และความหลากหลายของขยะรไซเคลทรบซอ และศกษาปจจยดานคณสมบตของทรพยากร ความสามารถขององคการ และความสามารถของผประกอบการทมอทธพลตอผลการดาเนนงานของธรกจรวบรวมและรบซอขยะรไซเคล หรอรานรบซอของเกาในภาคตะวนออกของประเทศไทยวธการดาเนนการวจยเปนการวจยแบบตดขวาง โดยประชากรและกลมตวอยางการวจยมหนวยวเคราะหในระดบองคการคอ ธรกจรวบรวมและรบซอขยะรไซเคล หรอรานรบซอของเกาในภาคตะวนออกของประเทศไทย การเกบขอมลโดยการใชแบบสอบถามโดยการสมภาษณทางโทรศพท มขนาดของกลมตวอยาง 300 ราย โดยใชสตรคานวณของ Krejcie and Morgan และใชการสมตวอยางแบบแบงชนภม ขอมลจากแบบสอบถามนามาทดสอบสมมตฐานโดยใชเทคนคการวเคราะหถดถอย นอกจากน ยงใชสถตพรรณนาเพอบรรยายคณสมบตของกลมตวอยางทศกษาและนาผลการวจยเชงคณภาพจากการสมภาษณเชงลกมายนยนและสนบสนนผลการวจยเชงปรมาณ ผลการศกษาพบวา ธรกจรวบรวมและรบซอขยะรไซเคล หรอรานรบซอของเกาในภาคตะวนออกของประเทศไทยมลกษณะเปนธรกจครอบครว สวนใหญรอยละ 53.0 เปนธรกจขนาดเลกทมจานวนคนงาน 1-5 คน จานวนคนงานเฉลยของกลมตวอยางคอ 11 คน ระยะเวลาในการดาเนนธรกจโดยเฉลยคอ 8 ป และรอยละ 21 มการดาเนนธรกจมากกวา 10 ปขนไป ลกษณะการดาเนนธรกจรอยละ 36.7 คอ การเปดหนารานรบซอขยะรไซเคลจากชมชน รองลงมารอยละ 22.0 คอ การเปดหนารานรบซอขยะรไซเคลจากชมชน และประมลรบซอขยะรไซเคลตามโรงงานอตสาหกรรม โดยรานสวนใหญจะรบซอขยะรไซเคลหลากหลายประเภท เชน พลาสตก กระดาษ ขวด/แกว โลหะ อโลหะ และขยะรไซเคลอน ๆ เพอสงจาหนายใหกบรานทใหญกวา หรอ เอเยนต ขายตรงใหกบโรงงานหรอสงออกตางประเทศ ผประกอบการรอยละ 94.3 ใชเงนทนของตนเองในการลงทนและดาเนนกจการ จงทาใหผประกอบการเรยกรองแรงสนบสนนจากภาครฐในเรองการจดการแหลงเงนกดอกเบยตาและการชวยเหลอดานภาษ ผลการทดสอบสมมตฐานพบวา ขนาดของพนททใชในการรวบรวม คดแยก และจดเกบขยะรไซเคล ความ

HATYAI UNIVERSITY

[24]

หลากหลายของขยะรไซเคลทรบซอ ความมคณคาและความเหมาะสมของทรพยากรในองคการ ความสามารถขององคการในการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด ความสามารถของผประกอบการในการตดสนใจและความสามารถในการสรางสรรคนวตกรรม มอทธพลในทศทางบวกตอผลการดาเนนงานขององคการอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 สอดคลองกบทฤษฎมมมองของทรพยากรพนฐานขององคการและทฤษฎผประกอบการทนามาบรณาการรวมกนเพออธบายบรบทของธรกจใน การศกษาครงน แมวาระยะเวลาในการดาเนนธรกจ และทาเลทตงของรานพบวา มความสมพนธอยางไมมนยสาคญทางสถตตอผลการดาเนนงานขององคการ อยางไรกตาม ผลจากการสมภาษณเชงลกพบขอสนบสนนวา ปจจยทงสองดงกลาวจะมความสาคญตอผลการดาเนนงานขององคการโดยขนอยกบลกษณะของการดาเนนธรกจ ประเภทของขยะรไซเคลทรบซอ และกลยทธการบรหารกจการของแตละองคกร จกรวาล ทรงวจย (2551 : บทคดยอ) ศกษาเรอง “ระบบสารสนเทศเพอการจดการขอมลสนคา รานวารนรบซอของเกา อาเภอวารนชาราบ จงหวดอบลราชธาน” มวตถประสงค 1) ศกษาระบบงานขอมลสนคาเดมของรานวารนรบซอของเกา และ 2) ออกแบบและพฒนาระบบฐานขอมลสนคาของรานวารนรบซอของเกา ทสามารถสนบสนนการจดการขอมลและรายงานผลเกยวกบสนคาไดอยางมประสทธภาพการดาเนนการศกษาไดทาการวเคราะหและออกแบบระบบงานใหมแสดงในลกษณะของ Use Case Diagram และ Activity Diagram และจดสรางระบบสารสนเทศโดยใชโปรแกรมไมโครซอฟตแอสเซส ในการพฒนาและจดการฐานขอมล ผลการศกษาพบวา ระบบสารสนเทศทพฒนาขนสามารถอานวยความสะดวกในการจดการฐานขอมลสนคาของวารนรบซอของเกา ชวยลดระยะเวลาการคนหาและตรวจสอบขอมลดานตาง ๆ ของราน ผลการทดสอบประสทธภาพของโปรแกรมดวยวธ Black Box Testing โดยผใชงานไดคาประเมนเฉลยเทากบ 8.12 แสดงวาระบบสารสนเทศมประสทธภาพอยในระดบด และสามารถนาไปประยกตใชงานในรานคารบซอของเการายอน ๆ ได ชนญชดา พรมเสน (2550 : บทคดยอ) ทาการศกษาเรอง ธรกจรบซอของเกาในจงหวดปทมธาน โดยมวตถประสงคคอ (1) เพอศกษาการบรหารงาน และการดาเนนธรกจรานรบซอของเกาในจงหวดปทมธาน และ (2) เพอศกษาวาธรกจรบซอของเกามสวนในการสรางรายไดใหกบคนในชมชนมากนอยเพยงใด ผลการศกษาสรปไดวา ธรกจรานรบซอของเกาในจงหวดปทมธาน ผประกอบการมทงเพศหญง และเพศชาย สวนใหญอายประมาณ 41-50 ป ระดบการศกษาตงแตระดบประถมศกษา ถงระดบอนปรญญา โดยดาเนนธรกจรบซอของเกามาเปนระยะเวลา 1-5 ป สวนใหญธรกจรบซอของเกาเปนธรกจเจาของคนเดยว มรายไดตอเดอนประมาณ 100,001-200,000 บาท เงนทนหมนเวยนตอวนของธรกจประมาณ 10,000 บาท ขนาดพนทในการดาเนนธรกจประมาณ 300 ตารางวาขนไป โดยธรกจมคนงานประมาณ 1-5 คน จายผลตอบแทนเปนรายเดอน และสวสดการสาหรบคนงานเปนทพกอาศย และอาหาร ผประกอบการธรกจรบซอของเกาเรมตนทาธรกจดวยตนเองมากกวาการสบทอดกจการธรกจรบซอของเกาในจงหวดปทมธานรบซอของเกาทกประเภท ไดแก กระดาษ พลาสตก โลหะ และของเกาททากาไรใหกบธรกจมากทสดเปนของเกาประเภทโลหะ ในปจจบนลกคาทนาของเกามาขายใหกบรานรบซอของเกาเปนบคคลคนทวไปทนาของเกามาขายเอง ผซอของเกาทขบขรถสามลอ หรอซาเลง และผซอของเกาทเปนรานคายอยตาง ๆ โดยธรกจรบซอของ

HATYAI UNIVERSITY

[25]

เกาขายของเกาตามสภาพเดมทรบซอมาไปยงแหลงรบซอปลายทางทเปนรานรบซอของเการายใหญหรอโรงงานแปรรปธรกจรบซอของเกาสามารถสรางรายไดใหกบคนในชมชนจงหวดปทมธานประมาณ 25,001-50,000 บาทตอเดอน ซงรายไดจากการรบซอของเกาจากคนในจงหวดปทมธานคดเปนรอยละ 61-80 ของรายไดการรบซอของเกาทงหมด และมรายไดจากการขายของเกาใหกบโรงงานในจงหวดปทมธาน คดเปนรอยละ 1-20 ของรายไดการขายของเกาทงหมด โดยธรกจรบซอของเกา มสวนชวยเหลอทางออมใหคนในชมชนหนมาคดแยกขยะภายในครวเรอน และมสวนชวยในการรกษาสภาพแวดลอมในจงหวดปทมธานไปพรอม ๆ กน จฑารตน ลมปไพบลย (2548 : บทคดยอ) ไดศกษาเกยวกบธรกจรบซอของเกากบการจดการขยะในชมชน จงหวดลาปาง ผลการศกษาพบวา ธรกจรบซอของเกามบทบาทสาคญทางดานสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม กอใหเกดอาชพและสรางรายได โดยเฉพาะกลมผประกอบอาชพเกบ และรบซอของเกา ซงเปนผทมการศกษานอย วางงานหรอหารายไดเสรม โดยใชเงนทนไมสงนก อกทงกลบสงผลดตอสงแวดลอม คอ กอใหเกดการคดแยกวสดเหลอใชเพอใชเพอขายมากขน ซงเปนการชวยเหลอลดปรมาณขยะทเขาสสงแวดลอม รานรบซอของเกามบทบาทสาคญในการเปนตวกลาง รวบรวมวสดเหลอใชจากชมชน ทงทผานการรวบรวมโดยผประกอบอาชพเกบและรบซอของเกา และแหลงอน ๆ ทนามาขายยงรานรบซอโดยตรง ทงนรานรบซอของเกาจะทาการคดแยกในชนถดไป ลดรป และนาสงยงแหลงรบซอปลายทางของวสดเหลอใชแตละประเภท ซงโดยมากอยทกรงเทพฯ และปรมณฑล ดเรกฤทธ ทวะกาญจน (2553) ไดศกษาเรองการพฒนารปแบบการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสมสาหรบเทศบาลนครหาดใหญ ผลการศกษาพบวา การพฒนารปแบบการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสมสาหรบเทศบาลนครหาดใหญ มองคประกอบทสาคญ 6 องคประกอบ คอ (1) การคดแยกขยะมลฝอย (2) การนาขยะมลฝอยมาใชประโยชนใหม (3) เทคโนโลยทใชในศนยคดแยกและ แปรสภาพขยะมลฝอย (4) ศนยคดแยกและแปรสภาพขยะมลฝอย (5) เทศบาล (6) ภาคเอกชน ซงเปนทยอมรบกนวาการแกไขปญหาขยะมลฝอยทดทสด และมประสทธภาพสงสดคอ การแกไขปญหาทตนเหต อนจะมผลทาใหปรมาณขยะมลฝอยทตองกาจดมจานวนนอยลง กลาวคอ การลดปรมาณขยะมลฝอย การคดแยกขยะมลฝอย และการนากลบมาใชใหม ซงกระบวนการดงกลาวจาเปนตองไดรบความรวมมอจากหลายฝาย ดงน

1. การคดแยกขยะมลฝอย ประกอบดวย การคดแยกขยะมลฝอยในแหลงทพกอาศย การคดแยกขยะมลฝอยรวมในชมชน รปแบบของการคดแยกขยะมลฝอย การดาเนนงานในการคดแยก 2. การนาขยะมลฝอยมาใชประโยชนใหม ประกอบดวย ขบวนการนากลบคนวสดเหลอใช (Waste Recovery) ในชมชน ระบบเกบรวมรวมขยะรไซเคล อตสาหกรรมทองถนทจะรองรบการแปรรปสภาพวสดเหลอใช 3. เทคโนโลยทใชในศนยคดแยกและแปรสภาพขยะมลฝอย ประกอบดวย เทคโนโลยสาหรบชมชนทดาเนนการคดแยกขยะมลฝอยทใชไดใหมทกประเภท เทคโนโลยสาหรบชมชนทคดแยกขยะ รไซเคล 4. ศนยคดแยกและแปรสภาพขยะมลฝอย จะตองคานงถงความสมพนธระหวางพนทกบปรมาณขยะมลฝอยโดยรวม ปรมาณขยะมลฝอยทรไซเคล (Recyclable Waste) และสถานทตงใกล

HATYAI UNIVERSITY

[26]

สถานทกาจดขยะมลฝอยบรเวณพนทฝงกลบของเทศบาล เพอความสะดวกในการจดการเศษทเหลอจากการคดแยก 5. เทศบาล ตองเปนแกนหลกในการบรหารจดการศนยคดแยกและแปรสภาพขยะมลฝอย โดยตองประชาสมพนธ และสร างจตส า นกแกประชาชน เ ชน การคดแยกขยะมลฝอย ณ แหลงกาเนด การนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหม 6. ภาคเอกชน ทประกอบการเกยวกบการรบซอของเกาตองสงเสรมใหการประกอบการในลกษณะนดารงอยอยางแพรหลาย และกระจายอยทวไป เพอใหเกดความสะดวกในการซอ-ขาย ระหวางผคดแยก ณ แหลงกาเนดกบผคาของเกาหรอเทศบาล วรนนท เกงรงเรองชย (2553) ไดศกษาเรองแนวทางการประกอบธรกจคาของเกา ในจงหวดระยอง มวตถประสงค เพอศกษาแนวทางการประกอบธรกจคาของเกา ในจงหวดระยอง และเพอเปรยบเทยบแนวทางการประกอบธรกจคาของเกาของผประกอบการ ผลการศกษาพบวา ประกอบธรกจคาของเกามความเหนตอแนวทางประกอบธรกจคาของเกา ในจงหวดระยอง ในภาพรวมมคะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ผประกอบการ มความคดเหนโดยรวมเฉลยอยในระดบมาก 2 ดานคอประเภทของเกาทใหผลกาไร และการแกปญหาของธรกจของเกา ผลการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยความคดเหนของผประการตอแนวทางประกอบธรกจคาของเกา จาแนกตามคณลกษณะสวนบคคล พบวาผประกอบการทม อาย จานวนปทประกอบธรกจคาของเกา รปแบบของธรกจคาของเกา จานวนพนกงานทใชในการประกอบกจการ มลคาของเกาทรบซอใน 1 วน และรายไดเฉลยตอเดอนตางกนมความคดเหนในภาพรวม แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 เมอพจารณารายดานพบวา ผประกอบการทมจานวนปทประกอบธรกจคาของเกา และรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มความคดเหนดานการซอของเกาและประเภทของเกาทซอแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ผประกอบการทมอาย จานวนปทประกอบธรกจคาของเกา รปแบบธรกจคาของเกา จานวนพนกงานทใชในการประกอบกจการ และมลคาของเกาทรบซอ ตางกนมความคดเหน ดานแหลงจาหนายของเกาแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ผประกอบการธรกจคาของเกา ระดบการศกษา จานวนพนกงานทใชในการประกอบกจการ เงนทนทใชในการประกอบธรกจคาของเกา และมลคาของเกาทรบซอตางกนมความคดเหนดานประเภทของเกาทใหผลกาไรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 ผประกอบการทมจานวนปทประกอบธรกจคาของเกา รปแบบของธรกจคาของเกาและรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มความคดเหนดานปญหาของธรกจคาของเกา แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 และผประกอบการทมรปแบบของธรกจคาของเกา จานวนพนกงานทใชในการประกอบกจการ มลคาของเกาทรบซอ และรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มความคดเหนดานปญหาของธรกจคาของเกาแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 สมบรณ โสภณเกยรตกล (2545, บทคดยอ) ศกษาเรอง การประกอบธรกจคาของเกาในจงหวดสมทรสาคร มวตถประสงคเพอการศกษา การประกอบการคาของเกาในจงหวดสมทรสาครในดานรปแบบความเปนเจาของธรกจ วธการประกอบธรกจ และปญหาในการประกอบธรกจ เพอนาผลทไดใชเปนแนวทางในการประกอบอาชพคาของเกา การวจยครงน ผวจยไดเกบรวบรวมขอมลจากผประกอบธรกจคาของเกา ซงเปนผไดรบอนญาตเปนผคาของเกาตามพระราชบญญตควบคมการขาย

HATYAI UNIVERSITY

[27]

ทอดตลาดและคาของเกาในจงหวดสมทรสาคร จานวน 87 ราย โดยใชแบบสอบถามประเภทปลายปดผลการศกษาพบวา รปแบบความเปนเจาของกจการ ผประกอบการธรกจรบซอของเกา จะตงกจการเปนแบบเจาของคนเดยว เปนกจการขนาดเลก โดยใชเงนทน ไมมาก และใชทดนในการประกอบการไมเกน 1 ไรและมพนกงานไมเกน 10 คน วธการประกอบธรกจ ผประกอบการธรกจรบซอของเกา สวนใหญมยอดรบซอของเกาโดยเฉลยตอวนไมเกน 10,000 บาท และสวนใหญรบซอจากรถเขนหรอซาเลง รถปกอพ และจากบคคลทวไป โดยประเภทของเกาจะครอบคลมทกประเภท เชน โดยเปนเศษเหลก เศษกระดาษ เศษพลาสตก และเศษแกว และเมอซอของเกาเขามาแลวประมาณรอยละ 65 จะขายใหกบโรงงานอตสาหกรรมและรอยละ 35 จะขายตอใหกบรานคาของเกาขนาดใหญ สาหรบประเภทของเกาททากาไรมากทสด ผประกอบการรอยละ 60 ระบวาเปนประเภทเศษเหลกและเศษโลหะ และปญหาในการประกอบธรกจ สวนใหญเปนปญหาทางการเงน งามจต สะอาดลวน (2546, บทคดยอ) ศกษาเรอง การศกษาแนวทางการพฒนาธรกจรบซอของเกาดวยกลยทธธรกจแบบพนธมตร กรณศกษาเฉพาะเขตจงหวดเชยงใหม มวตถประสงคเพอศกษาความคดเหน และความตองการของผประกอบการธรกจรบซอของเกาในจงหวดเชยงใหมในการรวมกลมเปนพนธมตรเพอพฒนาแนวทางในการพฒนาธรกจรบซอของเกาในจงหวดเชยงใหม นอกจากนน เพอศกษาขอมลพนฐานของธรกจอนไดแก ขอมลทวไปของผประกอบการกระบวนการในการบรหารจดการ และปญหาในการดาเนนการ โดยใชวธการศกษาวจยเชงคณภาพเปนการศกษาเฉพาะเจาะจงกลมเปาหมายแบบเจาะลก โดยใชแบบสอบถามประกอบการสมภาษณผประกอบการรานรบซอของเกาจานวน 23 ราย รวมกบการสงเกต และตรวจสอบขอมลยนยนกบผประกอบการรานรบซอของเกาหลาย ๆ คน เพอเปนการตรวจสอบขอมลแบบสามเสา ผลการศกษาพบวา 1. ลกษณะทวไปของผประกอบการรบซอของเกาในจงหวดเชยงใหม สวนใหญเปนเพศชาย มอายระหวาง 41-50 ป จบการศกษาประถมศกษาและปรญญาตรมากเทา ๆ กน ผประกอบการรายใหญ ๆ ทมเงนทนหมนเวยนมากกวา 1 แสนบาทขนไป สวนใหญดาเนนกจการมามากกวา 10 ป และสวนใหญตงอยในเขตอาเภอเมอง 2. การบรหารธรกจรบซอของเกา จะเพมมลคาของสนคาโดยการรวบรวมและคดแยกสนคาแลวนาสงโรงงานอตสาหกรรมโดยราคาจะถกกาหนดโดยผซอ การตงราคารบซอของธรกจรานคาของเกาขนาดเลกจะตงจากฐานกาไรทตองการ ในขณะทรานรบซอของเกาขนาดใหญจะตงราคาโดยดจากสภาพการแขงขนดวยการสงสนคาผานหวหนาพนธมตรหรอนายหนา ดานการจดการผประกอบการจะไมมการวางแผนการรบซอสนคา การจดทาบญชสวนใหญเปนเพยงการจดบนทกรายรบรายจาย ดานการเงนไดแหลงเงนทนมาจากสวนของเจาของเปนสวนใหญ 3. ปญหาและอปสรรในการดาเนนงานทพบคอ ความไมเทาเทยมกนในการจายภาษปญหาไมมทายาทสบทอดกจการ และปญหาการเขาออกของแรงงาน

4. ดานความคดและความตองการของผประกอบการในการรวมกลมเปนพนธมตรเพอเปนแนวทางในการพฒนาธรกจคาของเกา ผประกอบการมความเหนวาในจงหวดเชยงใหมไมสามารถจดตงอยางเปนทางการได เนองดวยการมอคตเรองศกดศรของผประกอบการรายใหญความไมซอสตยและการขดผลประโยชน นอกจากจะปฏบตกนอยางในปจจบน คอการแลกเปลยนขอมลกนสาหรบรานใหญดวยกน และการแบงปนเงนทนของรานใหญใหรานเลก หรอการรวมกลมเฉพาะกจ

HATYAI UNIVERSITY

[28]

ลาชย ทองเรอง (2549, บทคดยอ) ศกษาเรอง เจตคตทมตอผลตภณฑพลาสตกรไซเคลของผบรโภค ในจงหวดสมทรปราการ มวตถประสงคเพอศกษาเจตคตทมตอผลตภณฑพลาสตกรไซเคลของผบรโภค ในจงหวดสมทรปราการ และเปรยบเทยบเจตคตทมตอผลตภณฑพลาสตกรไซเคลของผบรโภคจาแนกตาม เพศ อาชพ รายไดตอเดอน และระดบการศกษา กลมตวอยางคอ ผทรจกและเคยใชผลตภณฑพลาสตกรไซเคล จานวน 234 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสาเรจรปหา ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบคาทและการวเคราะหความแปรปรวน ผลการวจยพบวา 1. ผบรโภคมเจตคตตอผลตภณฑพลาสตกรไซเคล ในภาพรวม อยในระดบมาก ( X = 4.03) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบมากทสด ( X = 4.72 - 4.92) 7 รายการ คอ การนาขยะพลาสตกมาแปรรปใหมควรไดรบความรวมมอจากผผลตผลตภณฑพลาสตก พลาสตก สามารถยอยสลายไดดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร การออกแบบผลตภณฑพลาสตกควรทาใหสามารถนากลบมาใชไดใหม (reuse) ผใชพลาสตกรไซเคลเปนผมจตสานกในการอนรกษสงแวดลอม การนาพลาสตกมาแปรรปใหม (recycle) จะชวยลดปรมาณขยะ ควรมการสงเสรมใหใชซาบรรจภณฑทมคณสมบตสามารถใชซาไดโดยใหความรเกยวกบประโยชนตอเศรษฐกจและสงแวดลอม และการนาขยะพลาสตกมาแปรรปใหมเปนการสงเสรมการใชทรพยากรอยางคมคา 2. ผลการเปรยบเทยบเจตคตทมตอผลตภณฑพลาสตกรไซเคลของผบรโภค จาแนกตาม เพศ อาชพ รายไดตอเดอน และระดบการศกษา พบวา เจตคตในภาพรวมของทกกลม ไมแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ผบรโภคทมเพศตางกนและระดบการศกษาตางกน มเจตคตแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 กลมละ 1 รายการสาหรบผบรโภคทมรายไดตอเดอนตางกนและมอาชพตางกน มเจตคตแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 และ 0.05 กลมละ 5 และ 6 รายการ ตามลาดบ ปรชาต ทองบวรวง (2548 : บทคดยอ) ศกษาเรองการจดการขยะของทพกแรมในแหลงทองเทยว กรณศกษา: หมบานรมฟาไทย ตาบลตบเตา อาเภอเทง จงหวดเชยงราย มวตถประสงคเพอศกษาอตราการเกดขยะองคประกอบของขยะ และลกษณะทางดานกายภาพและเคมของขยะและการจดการขยะของทพกแรม จานวน 7 แหงในหมบานรมฟาไทย ทงนไดทาการศกษา 2 ชวง คอ ชวงฤดกาลทองเทยวระหวางวนท 31 ธนวาคม 2544-6มกราคม 2545 และชวงนอกฤดกาลทองเทยว ระหวางวนท 12-18 เมษายน 2545 จากการศกษา พบวาในชวงฤดกาลทองเทยว ทพกแรมและรานอาหาร มอตราการเกดขยะเฉลย 0.06, 0.04 กก./คน/วน ตามลาดบและชวงนอกฤดกาลทองเทยว 0.04, 0.05 กก./คน/วน ตามลาดบ และตลอดทงป จะมปรมาณขยะถง 7,537.21 กก.โดยแบงขยะออกเปน 4 ประเภท ไดแก 1) ขยะทสามารถนากลบมาใชใหมไดรอยละ 44.7 คดเปน 3,371.96 กก./ป2) เศษอาหารรอยละ 39.53 คดเปน 2,979.22 กก./ป 3) เศษไม ใบไมตาง ๆ รอยละ 2.22 คดเปน 167.40 กก./ป และ 4) ขยะอน ๆ ทไมสามารถยอยสลายไดรอยละ 13.51 คดเปน 1,018.62 กก./ป ในการจดการขยะในพนทดงกลาวสามารถทาไดโดยการคดแยกขยะโดยใชระบบถงขยะ 3 ถง เพอแยกขยะแตละประเภท ดงน 1) ขยะทสามารถนากลบไปใชใหมไดนนจะนาไปขายใหกบคนรบซอของเกาหรอรานขายของเกา โดยจะมรายได 8,180.87 กก./ป 2) ขยะประเภทเศษอาหารและเศษไม ใบไม สามารถนาไปทาปยหมกนา หรอฮอรโมนนา โดยหากนาฮอรโมนนาไป

HATYAI UNIVERSITY

[29]

ขายจะทารายได 20,000 บาท/ป 3) ขยะประเภทเศษอาหาร สามารถนาไปตมกบหยวกกลวย เพอนาไปใหหมกนและ 4) ขยะอน ๆ จานวน 1,018.62 กก./ป นน นกทองเทยวจะตองนาขยะดงกลาว ใสถงดากลบไปทงทตวเมอง นอกจากน องคกรทองถนควรจะรวมมอกบวนอทยานภชฟาฝกอบรมการคดแยกขยะ การเกบขยะ การทาปยหมกนาและการตมอาหารเลยงสตว แกเจาของทพกแรมและพนกงาน อกทงรณรงคและใหคาแนะนาการคดแยกขยะแกนกทองเทยว โดยผานสอ เชน ปายประชาสมพนธ แผนปลว สตกเกอร เปนตน เพอสงแวดลอมทยงยนบนภชฟา จากงานวจยทเกยวของทงหมด ผวจยไดนางานวจยทเกยวของมาเปนแนวทางในการวเคราะหระบบการจดการขยะของรานรบซอของเกา และอภปรายผลการศกษา เพอทาใหทราบถงวธการจดการขยะทดของรานรบซอของเกา และไมกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม

HATYAI UNIVERSITY

[30]

บทท 3 วธการดาเนนการศกษา

การศกษาเรองการจดการขยะของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญอาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มวตถประสงคเพอศกษาการจดการขยะรานรบซอของเกา ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ และเพอศกษาวารานรบซอของเกามสวนชวยลดปรมาณขยะมลฝอย เพอนาขอมลทไดไปเปนแนวทางในการประกอบธรกจรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา โดยมกระบวนการ และขนตอน ดงน 3.1 กลมเปาหมาย 3.2 เครองมอทใชในการวจย 3.3 การสรางเครองมอทใชในการศกษา 3.4 การตรวจสอบคณภาพเครองมอ 3.5 การเกบรวบรวมขอมล 3.6 การวเคราะหขอมล 3.1 กลมเปาหมาย กลมเปาหมาย ทใชในการดาเนนการวจย คอ รานรบซอของเกาทประกอบกจการอยาง ถกกฎหมาย มการเสยภาษใหแกสรรพากร โดยไดรบใบอนญาตใหประกอบกจการขายทอดตลาด และคาของเกา ตามพระราบญญตควบคมการขายทอดตลาดและคาของเกา ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ 30 ราน (กรมควบคมมลพษ, 2550) โดยใชวธเลอกกลมเปาหมายแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ขอบเขตดานประชากร รานรบซอของเกาทประกอบกจการอยางถกกฎหมาย มการเสยภาษใหแกสรรพากร โดยไดรบใบอนญาตใหประกอบกจการขายทอดตลาดและคาของเกา ตามพระราบญญตควบคมการขายทอดตลาดและคาของเกา พ.ศ.2474 (สมไทย วงเจรญ : 2554) ศกษาเฉพาะรานหรอบรษททมการดาเนนธรกจในเขตเทศบาลนครหาดใหญ 3.2 เครองมอทใชในการวจย การศกษาครงน ผศกษาใชแบบสอบถาม (Questionnaires) และแบบสมภาษณ เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล แบงออกเปน 5 ตอน ดงน ตอนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา รายไดเฉลยตอเดอน ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check List) ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบขอมลปจจยสวนองคกรรปแบบการดาเนนธรกจรบซอของเกา ประกอบดวย จานวนปทประกอบธรกจ เงนทนทใชในการประกอบธรกจ ขนาดพนทของ

HATYAI UNIVERSITY

[31]

สถานประกอบการ จานวนพนกงานทงหมด มลคาของเกาทรบซอใน 1 วน ลกษณะของแบบสอบถามเปนการตรวจสอบรายการ (Check List) ตอนท 3 เปนแบบสอบถามเกยวกบความคดเหนดานการจดการสงแวดลอม ลกษณะแบบสอบถามเปนมาตราประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ โดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน

คะแนน ระดบความคดเหน 5 มความเหนอยในระดบมากทสด 4 มความเหนอยในระดบมาก 3 มความเหนอยในระดบปานกลาง

2 มความเหนอยในระดบนอย 1 มความเหนอยในระดบนอยทสด

ตอนท 4 เปนแบบสอบถามความคดเหนดานสขภาพอนามย ลกษณะของแบบสอบถาม เปนการตรวจสอบรายการ (Check List) ตอนท 5 เปนแบบสอบถามเกยวกบปญหา และขอเสนอแนะในการดาเนนงานของธรกจ รบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มลกษณะเปนแบบสอบถามปลายเปด (Open form) ตอนท 6 การสมภาษณ แบงเปน 2 รปแบบ ดงน 1. การสมภาษณเชงลกในกลมตวอยางทรานรบซอของเกา จะใชวธการจดบนทกรายละเอยดตาง ๆ หลงเสรจสนการสมภาษณ และนาขอมลทไดทงหมดรวบรวมเปนขอมลรายกรณของกลมตวอยางแตละคน 2. การสมภาษณบคคลผใหขอมลสาคญใชวธการถอดเทปบทสมภาษณ และตรวจสอบเนอหาการสมภาษณโดยอานบทสมภาษณทงหมดเปรยบเทยบกบการฟงเทปสมภาษณซาหลายรอบ และ นาเนอหาทไดสงใหผเชยวชาญตรวจดอกครงกอนนาลงในรายงานการวจย โดยจะรายงานเรยงตาม ขอคาถาม ซงเปนแนวคดของคาตอบแตละทาน 3.3 การสรางเครองมอทใชในการศกษา ผศกษาดาเนนการสรางเครองมอทใชในการศกษา โดยมขนตอนดงน 3.3.1 ศกษาคนควาแนวคด งานวจย และเอกสารตาง ๆ ทเกยวของกบการดาเนนธรกจ รบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 3.3.2 นาขอมลทไดจากการศกษาในขอ 1 มาเปนกรอบในการสรางแบบสอบถามเกยวกบ ความคดเหนตอการดาเนนงานของธรกจรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ใหสอดคลองกบกรอบแนวความคด ทใชในการศกษา 3.3.3 สรางแบบสอบถามใหครอบคลมการดาเนนธรกจรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 3.3.4 นารางแบบสอบถามทสรางขนเสนอตอผทรงคณวฒ เพอตรวจสอบความเหมาะสมของแบบสอบถามและนามาปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผทรงคณวฒ

HATYAI UNIVERSITY

[32]

3.4 การตรวจสอบคณภาพเครองมอ ผศกษาไดดาเนนการตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการศกษา ดงตอไปน 1. นารางแบบสอบถามทปรบปรงแลวเสนอผทรงคณวฒ เพอตรวจสอบความเทยงตรง เชงเนอหา (Content Validity) จานวน 3 ทาน 2. ปรบปรงแกไขแบบสอบถามตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ 3. นาแบบสอบถามทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช (Try Out) กบกลมตวอยางทไมใชกลมเปาหมายทใชในการศกษา จานวน 30 คน 4. นาแบบสอบถามททดลองใชแลวมาปรบปรงแกไขเพอความสมบรณ โดยไดรบคาแนะนาจากผทรงคณวฒเพอความถกตองอกครง จากนนจงนาแบบสอบถามไปสอบถามจากกลมเปาหมาย โดยนาแบบสอบถามไปสอบถามทงสน 30 ชด 5. นาแบบสอบถามไปหาคาความเชอมน (Reliability) โดยการวเคราะหหาความเชอมนตามวธของ Cronbach’s Alpha Coefficient (Cronbach, 1970 : 161) 3.5 ขนตอนการสรางแบบสมภาษณ มขนตอนดงน 1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และเอกสารตาง ๆ เกยวกบการดาเนนธรกจรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 2. กาหนดประเดนทตองการ โดยศกษาจากวตถประสงค 3. สรางแบบสมภาษณ โดยการเขยนขอคาถามตาง ๆ 4. นารางแบบสมภาษณเสนอผทรงคณวฒ เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) จานวน 3 ทาน 5. นาแบบสมภาษณมาปรบปรงแกไขเพอความสมบรณ 6. นาแบบสมภาษณทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช (Try Out) กบกลมตวอยางทไมใชกลมเปาหมายทใชในการศกษา จานวน 30 คน 7. ปรบแกไขแบบสมภาษณแลวจดพมพเปนฉบบจรง แลวนาไปใช 3.6 การเกบรวบรวมขอมล การศกษาเรอง ความคดเหนของผประกอบการตอการดาเนนงานของธรกจรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผศกษามขนตอนในการเกบรวบรวมขอมล ดงน 3.5.1 ผศกษาทาหนงสอขออนญาตแจกแบบสอบถามจากมหาวทยาลยหาดใหญ ถงผประกอบการธรกจรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา เพอขออนญาตและขอความรวมมอในการกรอกแบบสอบถาม 3.5.2 ผศกษานาแบบสอบถามทจดเตรยมไวดาเนนการแจกแบบสอบถามดวยตนเอง ณ สถานประกอบการ จานวน 30 ชด โดยไดรบแบบสอบถามกลบคนทงสน จานวน 30 ชด คดเปน 100%

HATYAI UNIVERSITY

[33]

3.7 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล ผศกษาดาเนนการวเคราะหและประมวลผลดวยโปรแกรมสาเรจรปทางสงคมศาสตร ดงน 3.6.1 การวเคราะหแบบสอบถามตอนท 1-2 วเคราะหโดยใชสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) ใชสถตการวเคราะหหาคาความถ (Frequency) และคารอยละ (Percentage) 3.6.2 การวเคราะหแบบสอบถามตอนท 3 ความคดเหนตอการดาเนนการธรกจรบซอของเกา วเคราะหใชสถตคาเฉลย ( X ) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) 3.6.3 การวเคราะหเนอหาโดยอภปรายปญหาอปสรรค ในการจดการขยะของรานรบซอ ของเกา

HATYAI UNIVERSITY

[34]

บทท 4 ผลการศกษา

การศกษาเรอง การจดการขยะของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ โดยใชแบบสอบถามรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จานวน 30 ราน นาขอมลทไดมาประมวลผล ซงผลทไดมรายละเอยดดงน

1. ศกษาการจดการขยะของรานรบซอของเกาทด ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา

2. ศกษาแนวทางสงเสรมความร ความเขาใจในการดาเนนกจการของรานรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขภาพอนามยทด และลดผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงาน ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 4.1 ศกษาการจดการขยะของรานรบซอของเกาทด ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จากการศกษาการจดการขยะของรานรบซอของเกาทดในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผวจยไดรวมรวมความคดเหนรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จานวน 30 ราน โดยใชแบบสอบถาม ซงผลทไดจากการศกษามรายละเอยดดงน ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตารางท 1 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามเพศ

เพศ จานวน รอยละ ชาย 23 76.67 หญง 7 23.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 1 พบวา กลมตวอยางเปนเพศชายมากกวาเพศหญง คดเปนรอยละ 76.67 และ

รอยละ 23.33 ตามลาดบ

HATYAI UNIVERSITY

[35]

ตารางท 2 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามอาย อาย จานวน รอยละ

นอยกวา 20 ป 1 3.33 20-30 ป 4 13.33 31-40 ป 11 36.67 41-50 ป 12 40.00 51-60 ป 2 6.67

รวม 30 100.00 จากตารางท 2 พบวา กลมตวอยางอายระหวาง 41-50 ป มจานวนมากทสด คอ 12 ราย

คดเปนรอยละ 40.00 รองลงมาเปนอายระหวาง 31-40 ป มจานวน 11 ราย คดเปนรอยละ 36.67 รองลงมาเปนอายระหวาง 20-30 ป มจานวน 4 ราย คดเปนรอยละ 13.33 รองลงมาเปนอายระหวาง 51-60 ป มจานวน 2 ราย คดเปนรอยละ 6.67 และอายนอยกวา 20 ป มจานวนนอยทสด คอ 1 ราย คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ ตารางท 3 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามระดบการศกษา

ระดบการศกษา จานวน รอยละ ประถมศกษา 8 26.67

มธยมศกษาตอนตน 7 23.33 มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. 4 13.33

อนปรญญา/ปวส. 6 20.00 ปรญญาตร 5 16.67

รวม 30 100.00 จากตารางท 3 พบวา กลมตวอยางมการศกษาระดบประถมศกษา มจานวนมากทสด คอ

8 ราย คดเปนรอยละ 26.67 รองลงมามการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน มจานวน 7 ราย คดเปนรอยละ 23.33 รองลงมามการศกษาระดบอนปรญญา/ปวส. มจานวน 6 ราย คดเปนรอยละ 20.00 รองลงมามการศกษาระดบปรญญาตร มจานวน 5 ราย คดเปนรอยละ 16.67 และมการศกษาระดบ มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช. มจานวนนอยทสด คอ 4 ราย คดเปนรอยละ 13.33 ตามลาดบ

HATYAI UNIVERSITY

[36]

ตารางท 4 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามจานวนปทดาเนนการ จานวนปทดาเนนการ จานวน รอยละ

นอยกวา 1 ป 4 13.33 1-3 ป 13 33.33 4-6 ป 10 30.00 7-9 ป 6 20.00

มากกวา 10 ป 1 3.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 4 พบวา กลมตวอยางเปดดาเนนการระหวาง 1-3 ป มจานวนมากทสด คอ

13 ราย คดเปนรอยละ 33.33 รองลงมาเปดดาเนนการระหวาง 4-6 ป มจานวน 10 ราย คดเปน รอยละ 30.00 รองลงมาเปดดาเนนการระหวาง 7-9 ป มจานวน 6 ราย คดเปนรอยละ 20.00 รองลงมาเปดดาเนนการนอยกวา 1 ป มจานวน 4 ราย คดเปนรอยละ 13.33 และเปดดาเนนการมากกวา 10 ป มจานวนนอยทสด คอ 1 ราย คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ ตารางท 5 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามรายได

รายได/วน จานวน รอยละ 5,000-10,000 บาท 10 33.33

10,001 - 20,000 บาท 11 36.67 20,001 - 30,000 บาท 8 26.67 30,001 - 40,000 บาท 1 3.33

รวม 30 100.00 จากตารางท 5 พบวา กลมตวอยางมรายไดระหวาง 10,001-20,000 บาทตอวน มจานวน

มากทสด คอ 11 ราย คดเปนรอยละ 36.67 รองลงมามรายไดระหวาง 5,000-10,000 บาทตอวน มจานวน 10 ราย คดเปนรอยละ 33.33 รองลงมามรายไดระหวาง 20,001-30,000 บาทตอวน มจานวน 8 ราย คดเปนรอยละ 26.67 รองลงมามรายไดระหวาง 30,001-40,000 บาทตอวน จานวนนอยทสด มจานวน 1 ราย คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ

HATYAI UNIVERSITY

[37]

ตารางท 6 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามขนาดพนทในการประกอบการ ขนาดพนทในการประกอบการ จานวน รอยละ

ขนาดเลก (พนทนอยกวา 300 ตร.ว.) 18 60.00

ขนาดกลาง (พนท 301-400 ตร.ว.) 12 40.00 รวม 30 100.00

จากตารางท 6 พบวา กลมตวอยางมขนาดพนทในการประกอบการขนาดเลก (พนทนอยกวา

300 ตารางวา) มากทสด มจานวน 18 ราย คดเปนรอยละ 60.00 และมขนาดพนทในการประกอบการขนาดกลาง (พนท 301-400 ตารางวา) มจานวน 12 ราย คดเปนรอยละ 40.00 ตามลาดบ

ตารางท 7 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามลกษณะสถานประกอบการ

ลกษณะสถานประกอบการ จานวน รอยละ อาคารพาณชย 16 53.33

อาคารและมบรเวณ 11 36.67 เพงชวคราว 2 6.67

ไมระบ 1 3.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 7 พบวา กลมตวอยางมลกษณะสถานประกอบการเปนอาคารพาณชย มจานวน

มากทสด คอ 16 ราย คดเปนรอยละ 53.33 รองลงมาลกษณะสถานประกอบการเปนอาคารและมบรเวณ มจานวน 11 ราย คดเปนรอยละ 36.67 รองลงมาลกษณะสถานประกอบการเปนเพงชวคราว มจานวน 2 ราย คดเปนรอยละ 6.67 และไมระบลกษณะสถานประกอบการ มจานวนนอยทสด มจานวน 1 ราย คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ ตารางท 8 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามจานวนคนงานในสถานประกอบการ

จานวนคนงานในสถานประกอบการ จานวน รอยละ 1-5 คน 24 80.00

6-10 คน 4 13.33 11-20 คน 2 6.67

รวม 30 100.00

HATYAI UNIVERSITY

[38]

จากตารางท 8 พบวา กลมตวอยางมจานวนคนงานในสถานประกอบการระหวาง 1-5 คน มจานวนมากทสด คอ 24 ราย คดเปนรอยละ 80.00 รองลงมามจานวนคนงานในสถานประกอบการระหวาง 6-10 คน มจานวน 4 ราย คดเปนรอยละ 13.33 รองลงมามจานวนคนงานในสถานประกอบ การระหวาง 11-20 คน จานวนนอยทสด มจานวน 2 ราย คดเปนรอยละ 6.67 ตามลาดบ

ตารางท 9 จานวนและรอยละของกลมตวอยางจาแนกตามทตงราน และสถานทใกลเคยง

รานตงอยใกลสถานท จานวน รอยละ ใกลแหลงรบซอขยะรไซเคล 15 20.55

ชมชนทอยอาศย 23 31.51 ตดถนนสะดวกตอการรบซอ 12 16.44 โรงเรยน / มหาวทยาลย 9 12.33

โรงพยาบาล 7 9.59 หางสรรพสนคา 7 9.59

จากตารางท 9 พบวา กลมตวอยางมทตงรานอยใกลชมชนทอยอาศย มจานวนมากทสด คอ

23 ราย คดเปนรอยละ 31.51 รองลงมามทตงรานอยใกลแหลงรบซอขยะรไซเคล มจานวน 15 ราย คดเปนรอยละ 20.55 รองลงมามทตงรานอยตดถนนสะดวกตอการรบซอ มจานวน 12 ราย คดเปนรอยละ 16.44 รองลงมามทตงรานอยใกลโรงเรยน/มหาวทยาลย มจานวน 9 ราย คดเปนรอยละ 12.33 รองลงมามท ตงรานอยใกลโรงพยาบาล มจานวน 7 ราย คดเปนรอยละ 9.59 และใกลหางสรรพสนคา มจานวน 7 ราย คดเปนรอยละ 9.59 ตามลาดบ ตอนท 2 การจดการขยะ ตารางท 10 ประเภทกระดาษทรานรบซอ

ประเภทกระดาษ รอยละ กระดาษแขง กระดาษลง 48.39 กระดาษหนงสอพมพ 25.81

กระดาษขาว, กระดาษสมด 14.52 กระดาษหนงสอ 11.29

จากตารางท 10 พบวา ประเภทกระดาษทรานรบซอเปนกระดาษแขง และกระดาษลง ม

จานวนมากทสด คดเปนรอยละ 48.39 รองลงมาเปนกระดาษหนงสอพมพ คดเปนรอยละ 25.81 รองลงเปนกระดาษขาว, กระดาษสมด คดเปนรอยละ 14.52 และรองลงเปนกระดาษหนงสอ คดเปนรอยละ 11.29 ตามลาดบ

HATYAI UNIVERSITY

[39]

ตารางท 11 ปรมาณรบซอกระดาษเฉลยตอสปดาห

ปรมาณกระดาษเฉลยตอสปดาห จานวน รอยละ 1-500 กโลกรม 17 56.67

501-1,000 กโลกรม 11 36.67 1,001-1,500 กโลกรม 2 6.67

รวม 30 100.00 จากตารางท 11 พบวา กลมตวอยางมปรมาณรบซอกระดาษเฉลยตอสปดาหจานวนมากทสด

คอ 1-500 กโลกรม จานวน 17 ราย คดเปนรอยละ 56.67 รองลงมามปรมาณรบซอกระดาษเฉลยตอสปดาหท 501-1,000 กโลกรม จานวน 11 ราย คดเปนรอยละ 36.67 รองลงมามปรมาณรบซอกระดาษนอยทสดเฉลยตอสปดาหท 1,001-1,500 กโลกรม จานวน 2 ราย คดเปนรอยละ 6.67 ตามลาดบ ตารางท 12 กระดาษทรานรบซอมา นามาผานกระบวนการ

กระดาษผานกระบวนการ จานวน รอยละ ทาความสะอาด 2 6.67 บดใหละเอยด 3 10.00

อดใหมขนาดเลก 9 30.00 อยตามสภาพเดม 13 43.33

ไมระบ 3 10.00 รวม 30 100.00

จากตารางท 12 พบวา กลมตวอยางนากระดาษทรานรบซอมาแลว ไมผานกระบวนการใด ๆ

ใหอยในสภาพเดม มจานวนมากทสดคอ 13 ราน คดเปนรอยละ 43.33 รองลงมานากระดาษทรานรบซอมา นามาผานกระบวนการอดใหมขนาดเลกจานวน 9 ราน คดเปนรอยละ 30.00 รองลงมานากระดาษทรานรบซอมา นามาผานกระบวนการบดใหละเอยด และไมระบกระบวนการ มจานวนเทากน มจานวน 3 ราน คดเปนรอยละ 10.00 และสดทายนากระดาษทรานรบซอมา นามาผานกระบวนการทาความสะอาด มจานวน 2 ราน คดเปนรอยละ 6.67 ตามลาดบ

HATYAI UNIVERSITY

[40]

ตารางท 13 วธการเกบกระดาษของราน

วธการเกบกระดาษ จานวน รอยละ เกบไวในทโลง 2 6.67 เกบในโกดง 28 93.33

รวม 30 100.00 จากตารางท 13 พบวา กลมตวอยางมวธการเกบกระดาษของรานโดยเกบในโกดง มจานวน

มากทสดคอ 28 ราน คดเปนรอยละ 93.33 รองลงเกบไวในทโลง มจานวน 2 ราน คดเปนรอยละ 6.67 ตามลาดบ ตารางท 14 ประเภทแกวทรานรบซอ

ประเภทแกว รอยละ ขวดเบยร 25.47 ขวดแกวใส 24.53 ขวดแมโขง 21.70 ขวดนาปลา 17.92 ขวดสเขยว 6.60 ขวดสชา 3.77

จากตารางท 14 พบวา กลมตวอยางรบซอประเภทของแกวทเปนขวดเบยร มจานวนมากทสด คดเปนรอยละ 25.47 รองลงมาเปนขวดแกวใส คดเปนรอยละ 24.53 รองลงเปนขวดแมโขง คดเปนรอยละ 21.70 รองลงมาขวดนาปลา คดเปนรอยละ 17.92 รองลงเปนขวดสเขยว คดเปนรอยละ 6.60 และสดทายเปนขวดสชา คดเปนรอยละ 3.77 ตามลาดบ ตารางท 15 ปรมาณรบซอแกวเฉลยตอสปดาห

ปรมาณแกวเฉลยตอสปดาห จานวน รอยละ 1-500 กโลกรม 22 73.33

501-1,000 กโลกรม 7 23.33 1,001-1,500 กโลกรม 1 3.33

รวม 30 100.00

HATYAI UNIVERSITY

[41]

จากตารางท 15 พบวา กลมตวอยางมปรมาณรบซอแกวเฉลยตอสปดาหจานวนมากทสด คอ 1-500 กโลกรม จานวน 22 ราย คดเปนรอยละ 73.33 รองลงมามปรมาณการรบซอแกวเฉลยตอสปดาห 501-1,000 กโลกรม จานวน 7 ราย คดเปนรอยละ 23.33 และปรมาณการรบซอแกวเฉลยตอสปดาห 1,001-1,500 กโลกรม จานวน 1 ราย คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ

ตารางท 16 แกวทรานรบซอมา นามาผานกระบวนการ

แกวผานกระบวนการ จานวน รอยละ ทาความสะอาด 12 40.00 บดใหละเอยด 3 10.00

อดใหมขนาดเลก 3 10.00 อยตามสภาพเดม 12 40.00

รวม 30 100.00 จากตารางท 16 พบวา กลมตวอยางนาแกวทรานรบซอมาแลว ผานกระบวนการทาความสะอาด และไมผานกระบวนการใด ๆ ใหอยในสภาพเดม มจานวนเทากน คอ 12 ราน คดเปนรอยละ 40.00 รองลงมานาแกวรานรบซอมา นามาผานกระบวนการบดใหละเอยด และอดใหมขนาดเลกมจานวนเทากนคอ จานวน 3 ราน คดเปนรอยละ 10.00 ตามลาดบ ตารางท 17 วธการเกบแกวของราน

วธการเกบแกว จานวน รอยละ เกบไวในทโลง 7 23.33 เกบในโกดง 23 76.67

รวม 30 100.00 จากตารางท 17 พบวา กลมตวอยางมวธการเกบแกวของรานโดยเกบในโกดง มจานวนมาก

ทสดคอ 23 ราน คดเปนรอยละ 76.67 รองลงเกบไวในทโลง มจานวน 2 ราน คดเปนรอยละ 23.33 ตามลาดบ

HATYAI UNIVERSITY

[42]

ตารางท 18 ประเภทโลหะทรานรบซอ ประเภทโลหะ รอยละ เหลกหลอ 9.36

เหลกเหนยว 9.36 เหลกรปพรรณ 11.70

อลมเนยมแบบหนา 15.79 อลมเนยมแบบบาง 15.79

ทองแดง 16.37 ทองเหลอง 9.36 สแตนเลส 12.28

จากตารางท 18 พบวา กลมตวอยางรบซอประเภทของโลหะทเปนทองแดง มจานวนมาก

ทสด คดเปนรอยละ 16.37 รองลงมาเปนอลมเนยมแบบหนา และแบบบาง มจานวนเทากน คดเปนรอยละ 15.79 รองลงเปนสแตนเลส คดเปนรอยละ 12.28 รองลงมาเปนเหลกรปพรรณ คดเปนรอยละ 11.70 รองลงเปนเหลกหลอ เหลกเหนยว และทองเหลอง มจานวนเทากน คดเปนรอยละ 9.36 ตามลาดบ ตารางท 19 ปรมาณรบซอโลหะเฉลยตอสปดาห

ปรมาณโลหะเฉลยตอสปดาห จานวน รอยละ 1-500 กโลกรม 5 16.67

501-1,000 กโลกรม 6 20.00 1,001-1,500 กโลกรม 6 20.00 1,501-2,000 กโลกรม 13 43.33

รวม 30 100.00 จากตารางท 19 พบวา กลมตวอยางมปรมาณรบซอโลหะเฉลยตอสปดาหจานวนมากทสด

คอ 1,501-2,000 กโลกรม มจานวน 13 ราย คดเปนรอยละ 43.33 รองลงมามปรมาณการรบซอโลหะเฉลยตอสปดาห 501-1,000 กโลกรม และ 1,001-1,500 กโลกรม มจานวนเทากนคอ 6 ราย คดเปนรอยละ 20.00 และปรมาณการรบซอโลหะเฉลยตอสปดาห 1-500 กโลกรม มจานวน 5 ราย คดเปนรอยละ 16.67 ตามลาดบ

HATYAI UNIVERSITY

[43]

ตารางท 20 โลหะทรานรบซอมา นามาผานกระบวนการ

โลหะผานกระบวนการ จานวน รอยละ ทาความสะอาด 7 23.33 อดใหมขนาดเลก 1 3.33 อยตามสภาพเดม 22 73.33

รวม 30 100.00 จากตารางท 20 พบวา กลมตวอยางนาโลหะทรานรบซอมาแลว ไมผานกระบวนการใด ๆ ให

อยในสภาพเดม มจานวนมากทสดคอ 22 ราน คดเปนรอยละ 73.33 นาทาความสะอาด มจานวน 7 ราน คดเปนรอยละ 23.33 รองลงมาอดใหมขนาดเลก มจานวน 1 ราน คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ

ตารางท 21 วธการเกบโลหะของราน

วธการเกบโลหะของราน จานวน รอยละ เกบไวในทโลง 8 26.67 เกบในโกดง 22 73.33

รวม 30 100.00 จากตารางท 21 พบวา กลมตวอยางมวธการเกบโลหะของรานโดยเกบในโกดง มจานวนมาก

ทสดคอ 22 ราน คดเปนรอยละ 73.33 รองลงเกบไวในทโลง มจานวน 8 ราน คดเปนรอยละ 26.67 ตามลาดบ

ตารางท 22 ประเภทพลาสตกทรานรบซอ

ประเภทพลาสตกทรานรบซอ รอยละ พลาสตกขน/มส 28.13

ขวดพลาสตกขาวขน 42.19 ขวดพลาสตกขาวใส 29.69

จากตารางท 22 พบวา กลมตวอยางรบซอประเภทของพลาสตกทเปนขวดพลาสตกขาวขน

มจานวนมากทสด คดเปนรอยละ 42.19 รองลงมาเปนขวดพลาสตกขาวใส คดเปนรอยละ 29.69 และรองลงเปนพลาสตกขน/มส คดเปนรอยละ 28.13 ตามลาดบ

HATYAI UNIVERSITY

[44]

ตารางท 23 ปรมาณรบซอพลาสตกเฉลยตอสปดาห

ปรมาณพลาสตกเฉลยตอสปดาห จานวน รอยละ 1-500 กโลกรม 17 56.67

501-1,000 กโลกรม 13 43.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 23 พบวา กลมตวอยางมปรมาณรบซอพลาสตกเฉลยตอสปดาห มจานวนมาก

ทสด คอ 1-500 กโลกรม มจานวน 17 ราย คดเปนรอยละ 56.67 และรองลงมามปรมาณการรบซอพลาสตกเฉลยตอสปดาห 501-1,000 กโลกรม มจานวน 13 ราย คดเปนรอยละ 43.33 ตามลาดบ ตารางท 24 พลาสตกทรานรบซอมา นามาผานกระบวนการ

พลาสตกผานกระบวนการ จานวน รอยละ ทาความสะอาด 11 36.67 บดใหละเอยด 7 23.33

อดใหมขนาดเลก 7 23.33 อยตามสภาพเดม 4 13.33

ไมระบ 1 3.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 24 พบวา กลมตวอยางนาพลาสตกทรานรบซอมาแลว ไปทาความสะอาด

มจานวนมากทสด มจานวน 11 ราน คดเปนรอยละ 36.67 รองลงมานาพลาสตกทรานรบซอมาแลว ไป บดใหละเอยด และอดใหมขนาดเลก มจานวนเทากนคอ 7 ราน คดเปนรอยละ 23.33 รองลงมานาพลาสตกทรานรบซอมาแลวใหอยตามสภาพเดม มจานวน 4 ราน คดเปนรอยละ 13.33 และไมระบจานวน 1 ราน คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ ตารางท 25 วธการเกบพลาสตกของราน

วธการเกบพลาสตกของราน จานวน รอยละ เกบไวในทโลง 8 26.67 เกบในโกดง 22 73.33

รวม 30 100.00

HATYAI UNIVERSITY

[45]

จากตารางท 25 พบวา กลมตวอยางมวธการเกบพลาสตกของรานโดยเกบในโกดง มจานวนมากทสดคอ 22 ราน คดเปนรอยละ 73.33 รองลงเกบไวในทโลง มจานวน 8 ราน คดเปนรอยละ 26.67 ตามลาดบ ตอนท 3 ความคดเหนดานการจดการสงแวดลอม ตารางท 26 การใชตะขอเหลกในการทางาน

ตะขอเหลก จานวน รอยละ ใช 12 40.00

ไมใช 17 56.67 ไมระบ 1 3.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 26 พบวา กลมตวอยางไมใชตะขอเหลกในการทางาน มจานวนมากทสด

มจานวน 17 ราน คดเปนรอยละ 56.67 รองลงมาใชตะขอเหลกในการทางาน มจานวน 12 ราน คดเปนรอยละ 40.00 และไมระบจานวน 1 ราน คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ ตารางท 27 การใชไมในการทางาน

ไม จานวน รอยละ ใช 2 6.67

ไมใช 24 80.00 ไมระบ 4 13.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 27 พบวา กลมตวอยางไมใชไมในการทางาน มจานวนมากทสด คอมจานวน

24 ราน คดเปนรอยละ 80.00 รองลงมาไมระบ มจานวน 4 ราน คดเปนรอยละ 13.33 และใชไมในการทางานมจานวน 2 ราน คดเปนรอยละ 6.67 ตามลาดบ

ตารางท 28 การใชจอบในการทางาน

จอบ จานวน รอยละ ใช 1 3.33

ไมใช 23 76.67 ไมระบ 6 20.00 รวม 30 100.00

HATYAI UNIVERSITY

[46]

จากตารางท 28 พบวา กลมตวอยางไมใชจอบในการทางาน มจานวนมากทสด คอมจานวน 23 ราน คดเปนรอยละ 76.67 รองลงมาไมระบ มจานวน 6 ราน คดเปนรอยละ 20.00 และใชจอบในการทางานมจานวน 1 ราน คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ ตารางท 29 การใชแทงเหลกในการทางาน

แทงเหลก จานวน รอยละ ใช 11 36.67

ไมใช 15 50.00 ไมระบ 4 13.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 29 พบวา กลมตวอยางไมใชแทงเหลกในการทางาน มจานวนมากทสดคอ

มจานวน 15 ราน คดเปนรอยละ 50.00 รองลงมาใชแทงเหลกในการทางาน มจานวน 11 ราน คดเปนรอยละ 36.67 และไมระบ มจานวน 4 ราน คดเปนรอยละ 13.33 ตามลาดบ ตารางท 30 การใชถงมอในการทางาน

ถงมอ จานวน รอยละ ใช 21 70.00

ไมใช 7 23.33 ไมระบ 2 6.67 รวม 30 100.00

จากตารางท 30 พบวา กลมตวอยางมการใชถงมอในการทางาน มจานวนมากทสดคอ ม

จานวน 21 ราน คดเปนรอยละ 70.00 รองลงมาไมใชถงมอในการทางาน มจานวน 7 ราน คดเปนรอยละ 23.33 และไมระบ มจานวน 2 ราน คดเปนรอยละ 6.67 ตามลาดบ

ตารางท 31 การใชผาปดจมกในการทางาน

ผาปดจมก จานวน รอยละ ใช 25 83.3

ไมใช 2 6.7 ไมระบ 3 10.0 รวม 30 100.0

HATYAI UNIVERSITY

[47]

จากตารางท 31 พบวา กลมตวอยางมการใชผาปดจมกในการทางาน มจานวนมากทสดคอ มจานวน 25 ราน คดเปนรอยละ 83.33 รองลงไมระบ มจานวน 3 ราน คดเปนรอยละ 10.00 และ ไมใชมจานวน 2 ราน คดเปนรอยละ 6.67 ตามลาดบ ตารางท 32 ปญหาตอการไมใชอปกรณชวยตอการปฏบตงาน

ปญหาตอการไมใชอปกรณชวย จานวน รอยละ เปน 17 56.67

ไมเปน 10 33.33 ไมระบ 3 10.00 รวม 30 100.00

จากตารางท 32 พบวา ปญหาจากการไมใชอปกรณชวยตอการปฏบตงาน กลมตวอยางม

ความเหนวาเปนปญหา มจานวนมากทสดคอ มจานวน 17 ราน คดเปนรอยละ 56.67 รองลงมามความเหนวาไมเปนปญหา มจานวน 10 ราน คดเปนรอยละ 33.33 และไมระบ มจานวน 3 ราน คดเปนรอยละ 10.00 ตามลาดบ ตารางท 33 การใชอปกรณชวยในการทางาน

การใชอปกรณชวย จานวน รอยละ ควร 29 96.67

ไมระบ 1 3.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 33 พบวา กลมตวอยางควรมการใชอปกรณชวยในการทางาน มจานวนมากทสดคอ มจานวน 29 ราน คดเปนรอยละ 96.67 และไมระบ มจานวน 1 ราน คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ ตารางท 34 การขดคย คดแยก และรวบรวม เปนตนเหตของปญหาสงแวดลอม

ตนเหตของปญหาสงแวดลอม จานวน รอยละ ไมเปน 29 96.67 ไมระบ 1 3.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 34 พบวา กลมตวอยางมความคดเหนวาการขดคย การคดแยก และการรวบรวมขยะ ไมเปนตนเหตของปญหาสงแวดลอม มจานวนมากทสดคอ มจานวน 29 ราน คดเปนรอยละ 96.67 และไมระบ มจานวน 1 ราน คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ

HATYAI UNIVERSITY

[48]

ตารางท 35 การไดยน คาพดทวา “รานรบซอของเกา มกกอใหเกดปญหาสงแวดลอม และความเดอดรอนราคาญตอผอน”

การไดยน จานวน รอยละ ไมเคย 29 96.67 ไมระบ 1 3.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 35 พบวา กลมตวอยางไมเคยไดยน คาพดทวา “รานรบซอของเกา มกกอใหเกดปญหาสงแวดลอม และความเดอดรอนราคาญตอผอน” มจานวนมากทสดคอ มจานวน 29 ราน คดเปนรอยละ 96.67 และไมระบ มจานวน 1 ราน คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ ตารางท 36 การแยกขยะของผบรโภค จะมสวนชวยในการเกบรวบรวม

การแยกขยะของผบรโภค จานวน รอยละ มสวนชวย 29 96.67 ไมระบ 1 3.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 36 พบวา กลมตวอยางมความคดเหนวาการแยกขยะของผบรโภค จะมสวนชวยในการเกบรวบรวม มจานวนมากทสดคอ มจานวน 29 ราน คดเปนรอยละ 96.67 และไมระบ มจานวน 1 ราน คดเปนรอยละ 3.33 ตามลาดบ ตารางท 37 ปญหาทพบในการประกอบอาชพ

ปญหา X S.D. ระดบของปญหา 1. สขภาพอนามย 1.1 ตดโรคจากขยะ 1.60 0.50 นอยทสด 1.2 ถกของมคมบาด 1.80 0.55 นอยทสด 2. เสยงกบอบตเหต 1.83 0.59 นอยทสด

3. ไมเปนทยอมรบของสงคม 1.43 0.57 นอยทสด

4. กดขวางการจราจร 1.47 0.68 นอยทสด

5. โดนชมชนรอบขางรองเรยน 1.27 0.64 นอยทสด

ภาพรวม 1.56 0.58 นอยทสด

HATYAI UNIVERSITY

[49]

จากตารางท 37 พบวา รานรบซอชองเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มความคดเหนวาปญหาทพบในการประกอบอาชพ ในภาพรวมอยในระดบนอยทสดทกดาน ( X = 1.56) เมอนามาพจารณาเปนรายขอเรยงลาดบจากมากไปหานอย คอ ปญหาทพบในการประกอบอาชพรบซอของเกาคอ รานรบซอของเกามความเสยงดานอบตเหต ( X = 1.83) รองลงมาคอ การประกอบอาชพรานรบซอของเกามความเสยงกบของมคมบาด ( X = 1.80) รองลงมาคอ การประกอบอาชพรานรบซอของเกามความเสยงกบการตดโรคจากขยะ ( X = 1.60) รองลงมาคอ การประกอบอาชพรานรบซอของเกากดขวางการจราจร ( X = 1.47) รองลงมาคอ การประกอบอาชพรานรบซอของเกาไมเปนทยอมรบของสงคม ( X = 1.43) และการประกอบอาชพรานรบซอของเกาโดนชมชนรอบขางรองเรยน ( X = 1.27) ตามลาดบ

ตารางท 38 การไดรบความชวยเหลอจากหนวยงานดานการพฒนาขดความสามารถของราน

การไดรบความชวยเหลอ จานวน รอยละ จาเปน 2 6.67

ไมจาเปน 28 93.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 38 พบวา กลมตวอยางมความคดเหนวาไมจาเปนตองไดรบความชวยเหลอจาก

หนวยงานดานการพฒนาขดความสามารถของราน มจานวนมากทสดคอ มจานวน 28 ราน คดเปนรอยละ 93.33 และมความคดเหนวามความจาเปนตองไดรบความชวยเหลอจากหนวยงานดานการพฒนาขดความสามารถของราน มจานวน 2 ราน คดเปนรอยละ 6.67 ตามลาดบ

ตารางท 39 รานรบซอของเกามสวนชวยในการรกษาสภาพแวดลอมของเทศบาลนครหาดใหญ

การรกษาสภาพแวดลอม จานวน รอยละ ม 30 100.00

จากตารางท 39 พบวา กลมตวอยางทงหมดมความคดเหนวา รานรบซอของเกามสวนชวย

ในการรกษาสภาพแวดลอมของเทศบาลนครหาดใหญ คอ มจานวน 30 ราน คดเปนรอยละ 100.00 ตารางท 40 รานรบซอของเกามสวนชวยใหเกดการคดแยกขยะ

การมสวนชวยใหเกดการคดแยกขยะ จานวน รอยละ ม 30 100.0

จากตารางท 40 พบวา กลมตวอยางทงหมดมความคดเหนวา รานรบซอของเกามสวนชวย

ในการรานรบซอของเกามสวนชวยใหเกดการคดแยกขยะ คอ มจานวน 30 ราน คดเปนรอยละ 100.00

HATYAI UNIVERSITY

[50]

ตารางท 41 ระดบความสาคญของปญหาดานสงแวดลอม (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

ความสาคญ ปญหา จานวน รอยละ มความสาคญมากทสด กลนเหมน 18 60.00 มความสาคญมาก นาเสย 15 50.00 มความสาคญปานกลาง แมลง สตวพาหะนาโรค 10 33.33 มความสาคญนอย ทศนะอจาด / แมลง สตวพาหะนาโรค 13 43.33 มความสาคญนอยทสด - - -

จากตารางท 41 พบวา กลมตวอยางใหระดบความสาคญของปญหาดานสงแวดลอม คอ

ใหระดบความสาคญของปญหาดานกลนเหมนมากทสดคอ มจานวน 18 ราน คดเปนรอยละ 60.00 รองลงมาใหระดบความสาคญของปญหาดานนาเสยมาก มจานวน 15 ราน คดเปนรอยละ 50.00 รองลงมาใหระดบความสาคญของปญหาดานแมลง สตวพาหะนาโรคปานกลาง มจานวน 10 ราน คดเปนรอยละ 33.33 รองลงมาใหระดบความสาคญของปญหาดานทศนะอจาด/แมลง สตวพาหะนาโรคนอย มจานวน 13 ราน คดเปนรอยละ 43.33 ตามลาดบ ตารางท 42 การตดตามตรวจสอบคณภาพนาใตดนในสถานทรวบรวม/คดแยกขยะ การตดตามตรวจสอบคณภาพนาใตดน จานวน รอยละ

ไมม 30 100.00 จากตารางท 42 พบวา กลมตวอยางทงหมดไมมการตดตามตรวจสอบคณภาพนาใตดนใน

สถานทรวบรวม/คดแยกขยะ คดเปนรอยละ 100.00 ตอนท 4 ความคดเหนดานสขภาพอนามย ตารางท 43 ทานเคยปวย/ปวยหนก หรอประสบอบตเหต จากการประกอบอาชพ

ปวย/ปวยหนก หรอประสบอบตเหต จานวน รอยละ เคย 2 6.67

ไมเคย 28 93.33 รวม 30 100.00

จากตารางท 43 พบวา กลมตวอยางไมเคยปวย/ปวยหนก หรอประสบอบตเหต จากการ

ประกอบอาชพ มจานวนมากทสดคอ 28 ราน คดเปนรอยละ 93.33 และเคยปวย/ปวยหนก หรอ ประสบอบตเหต จากการประกอบอาชพ มจานวน 2 ราน คดเปนรอยละ 6.67

HATYAI UNIVERSITY

[51]

ตารางท 44 การเจบปวยของทาน มสวนเกยวของกบอาชพของทาน การเจบปวยมสวนเกยวของกบอาชพ จานวน รอยละ

เกยว 4 13.33 ไมเกยว 11 36.67 ไมระบ 15 50.00 รวม 30 100.00

จากตารางท 44 พบวา กลมตวอยางไมระบวาการเจบปวย มสวนเกยวของกบอาชพ

มจานวนมากทสดคอ 15 ราน คดเปนรอยละ 50.00 รองลงมามความคดเหนวาการเจบปวย ไมมสวนเกยวของกบอาชพ มจานวน 11 ราน คดเปนรอยละ 36.67 และมความคดเหนวาการเจบปวย มสวนเกยวของกบอาชพ มจานวน 4 ราน คดเปนรอยละ 13.33 ตารางท 45 จานวนครงการไปพบแพทย

การไปพบแพทย จานวน รอยละ ไมเคย 20 66.67 1 ครง 4 13.33 ไมระบ 6 20.00 รวม 30 100.00

จากตารางท 45 พบวา กลมตวอยางไมระบวาการเจบปวย มสวนเกยวของกบอาชพ ม

จานวนมากทสดคอ 15 ราน คดเปนรอยละ 50.00 รองลงมามความคดเหนวาการเจบปวย ไมมสวนเกยวของกบอาชพ มจานวน 11 ราน คดเปนรอยละ 36.67 และมความคดเหนวาการเจบปวย มสวนเกยวของกบอาชพ มจานวน 4 ราน คดเปนรอยละ 13.33 4.2 ศกษาแนวทางสงเสรมความร ความเขาใจในการดาเนนกจการของรานรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขภาพอนามยทด และลดผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงาน ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา การศกษาแนวทางสงเสรมความร ความเขาใจในการดาเนนกจการของรานรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขภาพอนามยทด และลดผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงานในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผวจยดาเนนการสมภาษณผประกอบการรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา พบวา ผประกอบการรานรบซอของ

HATYAI UNIVERSITY

[52]

เกา มความเขาใจในการดาเนนกจการรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขภาพอนามยทดของพนกงานหรอลกจาง รวมถงชมชนทอยบรเวณโดยรอบรานรบซอของเกา เพอลดผลกระทบทเกดขนจากการประกอบกจการรบซอของเกาตามโครงการรานรบซอของเกาสเขยวของกรมควบคมมลพษ โดยทกครงทมการรบซอของเกาจากประชาชนหรอผรวบรวม พนกงานหรอลกจางจะทาการจดหมวดหมของประเภทขยะ เพอความเปนระเบยบเรยบรอย และสะดวกในการจดการขยะประเภทตาง ๆ เชน คดแยกแบตเตอร ถานไฟฉาย เพอจดเกบไวในทรม ปองกนการปนเปอนสสงแวดลอม เปนตน นอกจากน ภายในบรเวณรานรบซอของเกาไดมการตดตงถงดบเพลงทสะดวกพรอมใชงาน มสญญาณเตอนกรณเกดเหตฉกเฉน มการกาหนดใหพนกงานหรอลกจางทกคนใชผาปดจมก สวมถงมอ และสวมเสอแขนยาวในการทางาน เพอปองกนอนตรายทอาจเกดขนจากการสมผสกบขยะเกา แตกยงมพนกงานหรอลกจางบางคนไมปฏบตตาม ตองคอยตกเตอนบางเปนครงคราว สวนในดานการดาเนนงาน ผประกอบการรานรบซอของเกาบางรายมการบนทกขอมลรายละเอยดของผมาจาหนายของเกา เพอใหทราบแหลงทมาของของเกาทรบซอมา ซงหากเปนวสดทเปนอนตรายหรอผดกฎหมายผประกอบการรานรบซอของเกาสามารถตดตามผทนามาจาหนายไดในทนท สวนเรองของการรองเรยนดานสงแวดลอม หรอสรางความเดอดรอนราคาญใหชมชนบรเวณโดยรอบรานรบซอของเกา พบวา ผประกอบการรานรบซอของเกาไมเคยถกรองเรยนจากชมชนโดยรอบ เนองจากรานมการกอรวกาแพงมดชดและแขงแรง เพอไมใหของเกาทรบซอมาวางลาเกนพนทราน และมการควบคมกลนทอาจเกดขนจากของเกาดวยการโรยเบรคกงโซดาบรเวณโดยรอบราน  

HATYAI UNIVERSITY

[53]

บทท 5 สรปผลการศกษา อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การศกษาครงนเปนการศกษาวจย เรองการจดการขยะของรานรบซอของเกา ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มวตถประสงคเพอศกษาการจดการขยะของรานรบซอของเกาทด และศกษาแนวทางสงเสรมความร ความเขาใจในการดาเนนกจการของรานรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขภาพอนามยทด และลดผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงาน ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ประชากรทใชในการศกษาครงน ไดแก รานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จานวน 30 ราน เครองมอทใชในการศกษา ไดแก แบบสอบถาม และแบบสมภาษณ การเกบรวบรวมขอมล ผศกษาไดเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง และการวเคราะหขอมลใชการวเคราะหโดยใชคอมพวเตอรโปรแกรมสาเรจรปหาคาสถตพนฐาน ไดแก จานวนอตรารอยละ คาเฉลย ( X ) และ สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) แลวนาเสนอโดยการ ใชตารางประกอบอภปรายเปนความเรยง 5.1 สรปผลการศกษา

ขอมลทวไป ผประกอบการรานรบซอของเกา ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา สวนใหญเปนเพศชาย คดเปนรอยละ 76.67 มอายระหวาง 41-50 ป คดเปนรอยละ 40.00 จบการศกษาระดบประถมศกษา คดเปนรอยละ 26.67 เปดดาเนนการระหวาง 4-6 ป คดเปนรอยละ 33.33 มรายไดระหวาง 10,001-20,000 บาทตอวน คดเปนรอยละ 36.67 มขนาดพนทในการประกอบการขนาดเลก (พนทนอยกวา 300 ตร.ว.) คดเปนรอยละ 60.00 มลกษณะสถานประกอบการเปนอาคารพาณชย คดเปนรอยละ 53.33 มจานวนคนงานในสถานประกอบการระหวาง 1-5 คน คดเปนรอยละ 80.00 มทตงรานอยใกลชมชนทอยอาศย คดเปนรอยละ 31.51

การจดการขยะ การจดการขยะของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวด

สงขลา พจารณาตามประเภทของการจดการขยะ ดงน 1. การจดการขยะประเภทกระดาษ

กลมตวอยางรบซอขยะประเภทกระดาษแขง และกระดาษลง มจานวนมากทสด คดเปนรอยละ 48.39 มปรมาณรบซอกระดาษเฉลยตอสปดาหจานวนมากทสด คอ 1-500 กโลกรม คดเปนรอยละ 56.67 นากระดาษทรานรบซอมาแลว ไมผานกระบวนการใด ๆ ใหอยในสภาพเดม คดเปนรอยละ 43.33 มวธการเกบกระดาษของรานโดยเกบในโกดง มจานวนมากทสด คดเปนรอยละ 93.33

2. การจดการขยะประเภทขวดแกว กลมตวอยางรบซอประเภทของแกวทเปนขวดเบยร มจานวนมากทสด คดเปน

รอยละ 25.47 มปรมาณรบซอแกวเฉลยตอสปดาหจานวนมากทสด คอ 1-500 กโลกรม คดเปน รอยละ 73.33 นาแกวทรานรบซอมาแลว ผานกระบวนการทาความสะอาด และไมผานกระบวนการ

HATYAI UNIVERSITY

[54]

ใด ๆ ใหอยในสภาพเดม คดเปนรอยละ 40.00 มวธการเกบแกวของรานโดยเกบในโกดง คดเปน รอยละ 76.67

3. การจดการขยะประเภทโลหะ กลมตวอยางรบซอขยะประเภทของโลหะทเปนทองแดง มจานวนมากทสด คดเปน

รอยละ 16.37 มปรมาณรบซอโลหะเฉลยตอสปดาหจานวนมากทสด คอ 1,501-2,000 กโลกรม คดเปนรอยละ 43.33 นาโลหะทรานรบซอมาแลว ไมผานกระบวนการใด ๆ ใหอยในสภาพเดม คดเปนรอยละ 73.33 มวธการเกบโลหะของรานโดยเกบในโกดง คดเปนรอยละ 73.33

4. การจดการขยะประเภทประเภทพลาสตก กลมตวอยางรบซอขยะประเภทของพลาสตกทเปนขวดพลาสตกขาวขน มจานวน

มากทสด คดเปนรอยละ 42.19 มปรมาณรบซอพลาสตกเฉลยตอสปดาห มจานวนมากทสด คอ 1-500 กโลกรม คดเปนรอยละ 56.67 นาพลาสตกทรานรบซอมาแลว ไปทาความสะอาด คดเปนรอยละ 36.67 มวธการเกบพลาสตกของรานโดยเกบในโกดง คดเปนรอยละ 73.33 ไมใชตะขอเหลกในการทางาน คดเปนรอยละ 56.67

ความคดเหนดานการจดการสงแวดลอม ความคดเหนดานการจดการสงแวดลอมของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ

อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา มรายละเอยดดงน 1. การใชอปกรณเสรมในการทางาน

กลมตวอยางไมใชไมในการทางาน มจานวนมากทสด คดเปนรอยละ 80.00 ไมใชจอบในการทางาน คดเปนรอยละ 76.67 ไมใชแทงเหลกในการทางาน คดเปนรอยละ 50.00 มการใชถงมอในการทางาน คดเปนรอยละ 70.00 มการใชผาปดจมกในการทางาน คดเปนรอยละ 83.33 กลมตวอยางมความคดเหนวา ปญหาจากการไมใชอปกรณชวยตอการปฏบตงานเปนปญหา มจานวนมากทสด คดเปนรอยละ 56.67 กลมตวอยางมความคดเหนวา ควรมการใชอปกรณชวยในการทางาน มจานวนมากทสด คดเปนรอยละ 96.67

2. การขดคย คดแยก และรวบรวม เปนตนเหตของปญหาสงแวดลอม กลมตวอยางมความคดเหนวาการขดคย การคดแยก และการรวบรวมขยะ ไมเปน

ตนเหตของปญหาสงแวดลอม มจานวนมากทสด คดเปนรอยละ 96.67 กลมตวอยางมความคดเหนวาไมเคยไดยน คาพดทวา “รานรบซอของเกา มกกอใหเกดปญหาสงแวดลอม และความเดอดรอนราคาญตอผอน” มจานวนมากทสด คดเปนรอยละ 96.67 กลมตวอยางมความคดเหนวาการแยกขยะของผบรโภค จะมสวนชวยในการเกบรวบรวม มจานวนมากทสด คดเปนรอยละ 96.67

3. ปญหาทพบในการประกอบอาชพ กลมตวอยางมความคดเหนวาปญหาทพบในการประกอบอาชพ ในภาพรวมอยใน

ระดบนอยทสดทกดาน ( X = 1.56) เมอนามาพจารณาเปนรายขอเรยงลาดบจากมากไปหานอย คอ ปญหาทพบในการประกอบอาชพรบซอของเกาคอ รานรบซอของเกามความเสยงดานอบตเหต ( X = 1.83) มความเสยงกบของมคมบาด ( X = 1.80) มความเสยงกบการตดโรคจากขยะ ( X = 1.60) กดขวางการจราจร ( X = 1.47) ไมเปนทยอมรบของสงคม ( X = 1.43) และโดนชมชน

HATYAI UNIVERSITY

[55]

รอบขางรองเรยน ( X = 1.27) ตามลาดบ ทเปนเชนน เพราะพนกงานหรอลกจางมความชานาญในการทางาน และมวธการปองกนตนเองจากอนตรายทอาจเกดขนจากการทางาน

4. การไดรบความชวยเหลอจากหนวยงานดานการพฒนาขดความสามารถของราน กลมตวอยางมความคดเหนวาไมจาเปนตองไดรบความชวยเหลอจากหนวยงานดาน

การพฒนาขดความสามารถของราน มจานวนมากทสด คดเปนรอยละ 93.33 ทเปนเชนน เพราะผประกอบการรานมความตระหนกถงความปลอดภยจากการทางาน และมการศกษาขอมลเกยวกบการปองกนและดแลตนเองจากการทางานกบของเกาทรบซอมา 5. รานรบซอของเกามสวนชวยในการรกษาสภาพแวดลอมของเทศบาลนครหาดใหญ กลมตวอยางทงหมดมความคดเหนวา รานรบซอของเกามสวนชวย ในการรกษาสภาพแวดลอมของเทศบาลนครหาดใหญ คดเปนรอยละ 100.00 ทเปนเชนน เพราะของเกาทรบซอมาบางสวนเปนวตถอนตราย ซงหากปลอยทงตามธรรมชาตอาจกอใหเกดอนตรายกบชมชน และทาลายสงแวดลอมมากกวาการนามาจาหนายใหกบรานรบซอของเกา กลมตวอยางทงหมดมความคดเหนวา รานรบซอของเกามสวนชวยในการรานรบซอของเกามสวนชวยใหเกดการคดแยกขยะ คดเปนรอยละ 100.00 ทเปนเชนน เพราะพฤตกรรมการทงขยะของประชาชนทวไปมกจะไมคดแยกขยะกอนทง ทาใหขยะทงหมดถกทงรวมกน เมอมรานรบซอของเกาประชาชนจะคดแยกขยะ เพอนาไปจาหนายใหกบรานรบซอของเกามากกวาการทงขยะรวมกนทงหมด 6. ระดบความสาคญของปญหาดานสงแวดลอม กลมตวอยางใหระดบความสาคญของปญหาดานสงแวดลอม คอ ใหระดบความสาคญของปญหาดานกลนเหมนมากทสด คดเปนรอยละ 60.00 รองลงมาใหระดบความสาคญของปญหาดานนาเสยมาก คดเปนรอยละ 50.00 ปญหาดานแมลง สตวพาหะนาโรคปานกลาง คดเปนรอยละ 33.33 ปญหาดานทศนะอจาด/แมลง สตวพาหะนาโรคนอย คดเปนรอยละ 43.33 ทเปนเชนน เพราะการประกอบการรานรบซอของเกาขยะทถกนามาจาหนายมกเปนขยะทอาจอยรวมกบขยะทวไปไมวาจะเปนขยะแหงหรอขยะเปยก ดงนน เมอถกคดแยกมาจาหนายใหรานรบซอของเกาจงมเรองของกลน นาเสย และแมลง ตดมากบขยะดวย กลมตวอยางทงหมดไมมการตดตามตรวจสอบคณภาพนาใตดนในสถานทรวบรวม/คดแยกขยะ คดเปนรอยละ 100.00 ทเปนเชนน เพราะการตรวจสอบคณภาพนาใตดนตองเสยคาใชจายในการขดเพอเจาะเอานาใตดนขนมาตรวจ ทาใหผประกอบการมคาใชจาย จงทาใหไมมการตดตามตรวจสอบคณภาพนาใตดนในสถานทรวบรวม/คดแยกขยะ

ความคดเหนดานสขภาพอนามย ความคดเหนดานสขภาพอนามย ของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอ

หาดใหญ จงหวดสงขลา มดงน กลมตวอยางไมเคยปวย/ปวยหนก หรอประสบอบตเหต จากการประกอบอาชพ คดเปน

รอยละ 93.33 และเคยปวย/ปวยหนก หรอ ประสบอบตเหต จากการประกอบอาชพ คดเปนรอยละ 6.67 ทเปนเชนน เพราะผประกอบการ พนกงานหรอลกจางรานรบซอของเการจกวธการปองกนตนเองจากอนตรายทอาจเกดขนจากการทางานกบขยะไดเปนอยางด กลมตวอยางไมระบวาการ

HATYAI UNIVERSITY

[56]

เจบปวย มสวนเกยวของกบอาชพ คดเปนรอยละ 50.00 มความคดเหนวาการเจบปวย ไมมสวนเกยวของกบอาชพ คดเปนรอยละ 36.67 และมความคดเหนวาการเจบปวย มสวนเกยวของกบอาชพ คดเปนรอยละ 13.33 ตามลาดบ แนวทางสงเสรมความร ความเขาใจในการดาเนนกจการของรานรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขภาพอนามยทด และลดผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงาน ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา จากการศกษาพบวา ผประกอบการรานรบซอของเกา มความเขาใจในการดาเนนกจการรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขภาพอนามยทดของพนกงานหรอลกจาง รวมถงชมชนทอยบรเวณโดยรอบรานรบซอของเกา เพอลดผลกระทบทเกดขนจากการประกอบกจการรบซอของเกาตามโครงการรานรบซอของเกาสเขยวของกรมควบคมมลพษ โดยทกครงทมการรบซอของเกาจากประชาชนหรอผรวบรวม พนกงานหรอลกจางจะทาการจดหมวดหมของประเภทขยะ เพอความเปนระเบยบเรยบรอย และสะดวกในการจดการขยะประเภทตาง ๆ เชน คดแยกแบตเตอร ถานไฟฉาย เพอจดเกบไวในทรม ปองกนการปนเปอนสสงแวดลอม เปนตน นอกจากน ภายในบรเวณรานรบซอของเกาไดมการตดตงถงดบเพลงทสะดวกพรอมใชงาน มสญญาณเตอนกรณเกดเหตฉกเฉน มการกาหนดใหพนกงานหรอลกจางทกคนใชผาปดจมก สวมถงมอ และสวมเสอแขนยาวในการทางาน เพอปองกนอนตรายทอาจเกดขนจากการสมผสกบขยะเกา แตกยงมพนกงานหรอลกจางบางคนไมปฏบตตาม ตองคอยตกเตอนบางเปนครงคราว ทเปนเชนน เพราะกอนเปดดาเนนกจการรบซอของเกา ผประกอบการมการศกษาขอมล หรอวธการบรหารจดการ ตลอดจนการดแลรกษาความปลอดภยทอาจเกดขนจากการทางานรบซอของเกา สวนในดานการดาเนนงาน ผประกอบการรานรบซอของเกาบางรายมการบนทกขอมลรายละเอยดของผมาจาหนายของเกา เพอใหทราบแหลงทมาของของเกาทรบซอมา ซงหากเปนวสดทเปนอนตรายหรอผดกฎหมายผประกอบการรานรบซอของเกาสามารถตดตามผทนามาจาหนายไดในทนท สวนเรองของการรองเรยนดานสงแวดลอม หรอสรางความเดอดรอนราคาญใหชมชนบรเวณโดยรอบรานรบซอของเกา พบวา ผประกอบการรานรบซอของเกาไมเคยถกรองเรยนจากชมชนโดยรอบ เนองจากรานมการกอรวกาแพงมดชดและแขงแรง เพอไมใหของเกาทรบซอมาวางลาเกนพนทราน และมการควบคมกลนทอาจเกดขนจากของเกาดวยการโรยเบรคกงโซดาบรเวณโดย รอบราน 5.2 อภปรายผลการศกษา

จากการศกษาระดบความคดเหนของรานรบซอของเกาในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา สามารถอภปรายผลได ดงน

1. รานรบซอของเกา (Junk Shop) เปนรานททาการรบซอขวด กระดาษ เศษพลาสตก เศษโลหะจากสามลอรบซอวสดเหลอใช และผขดคยมลฝอยตามถงรองรบมลฝอยขางถนน แลวทาการปรบปรงคณภาพของวสดดงกลาวเลกนอย เชน ลางขวดใหสะอาด แยกกระดาษออกเปนหมวดหม ทาความสะอาดพลาสตก แลวแยกเปนหมวดหม รวมทงจดการเศษโลหะใหเปนระเบยบกอนนาไปขายตอ

HATYAI UNIVERSITY

[57]

(รงสรรค ปนทอง : 2535 : 5-6) โดยรานรบซอของเกามระบบการจดการขยะโดยทวไปประกอบดวยขนตอนตาง ๆ 4 ขนตอน คอ

1. การเกบรวบรวม (Storage and Collection) 2. การขนลาเลยง (Transportation) 3. การแปรสภาพ (Processing) 4. การกาจดหรอทาลาย (Disposal) ซงสอดคลองกบการศกษาของกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (2546) และสานกงาน

สงแวดลอมภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (2538) ผวจยพบวา ระบบการจดการขยะของรานรบซอของเกา ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอ

หาดใหญ จงหวดสงขลา มความสอดคลองกบผลการศกษาของชนญชดา พรมเสน (2550 : บทคดยอ) ทาการศกษาเรอง ธรกจรบซอของเกาในจงหวดปทมธาน โดยมวตถประสงคคอ (1) เพอศกษาการบรหารงาน และการดาเนนธรกจรานรบซอของเกาในจงหวดปทมธาน และ (2) เพอศกษาวาธรกจรบซอของเกามสวนในการสรางรายไดใหกบคนในชมชนมากนอยเพยงใด ผลการศกษาสรปไดวา ธรกจรานรบซอของเกาในจงหวดปทมธาน ผประกอบการมทงเพศหญง และเพศชาย สวนใหญอายประมาณ 41-50 ป ระดบการศกษาตงแตระดบประถมศกษา ถงระดบอนปรญญา โดยดาเนนธรกจ รบซอของเกามาเปนระยะเวลา 1-5 ป สวนใหญธรกจรบซอของเกาเปนธรกจเจาของคนเดยว มรายไดตอเดอนประมาณ 100,001-200,000 บาท เงนทนหมนเวยนตอวนของธรกจประมาณ 10,000 บาท ขนาดพนทในการดาเนนธรกจประมาณ 300 ตารางวาขนไป โดยธรกจมคนงานประมาณ 1-5 คน จายผลตอบแทนเปนรายเดอน และสวสดการสาหรบคนงานเปนท พกอาศย และอาหาร ผประกอบการธรกจรบซอของเกาเรมตนทาธรกจดวยตนเองมากกวาการสบทอดกจการธรกจรบซอของเกาในจงหวดปทมธานรบซอของเกาทกประเภท ไดแก กระดาษ พลาสตก โลหะ และของเกาททากาไรใหกบธรกจมากทสดเปนของเกาประเภทโลหะ ในปจจบนลกคาทนาของเกามาขายใหกบรานรบซอของเกาเปนบคคลทวไปทนาของเกามาขายเอง ผซอของเกาทขบขรถสามลอ หรอซาเลง และผซอของเกาทเปนรานคายอยตาง ๆ โดยธรกจรบซอของเกาขายของเกาตามสภาพเดมทรบซอมาไปยงแหลงรบซอปลายทางทเปนรานรบซอของเการายใหญหรอโรงงานแปรรปธรกจรบซอของเกาสามารถสรางรายไดใหกบคนในชมชนจงหวดปทมธานประมาณ 25,001-50,000 บาทตอเดอน ซงรายไดจากการรบซอของเกาจากคนในจงหวดปทมธานคดเปนรอยละ 61-80 ของรายไดการรบซอของเกาทงหมด และมรายไดจากการขายของเกาใหกบโรงงานในจงหวดปทมธาน คดเปนรอยละ 1-20 ของรายไดการขายของเกาทงหมด โดยธรกจรบซอของเกา มสวนชวยเหลอทางออมใหคนในชมชนหนมาคดแยกขยะภายในครวเรอน และมสวนชวยในการรกษาสภาพแวดลอมในจงหวดปทมธานไป พรอม ๆ กน

2. แนวทางสงเสรมความร ความเขาใจในการดาเนนกจการของรานรบซอของเกาใหมความปลอดภยและสขภาพอนามยทด และลดผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงาน ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อาเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา รานรบซอของเกามบทบาทชวยลดปรมาณขยะในสงแวดลอม ซงสอดคลองกบการศกษาของ จฑารตน ลมปไพบลย ศกษาเรองธรกจรบซอของเกากบการจดการขยะในชมชน จงหวดลาปาง พบวาธรกจรบซอของเกามบทบาทชวยลดปรมาณขยะใน

HATYAI UNIVERSITY

[58]

สงแวดลอม กลาวคอทาใหเกดวสดเหลอใชนากลบไปผลตใหมหรอใชใหม กอใหเกดการคดแยกวสดเหลอใชเพอการขายมากขน ซงเปนการชวยลดปรมาณขยะทเขาสสงแวดลอม นบไดวาธรกจรบซอของเกาไดสงผลทางออมกอใหเกดการคดแยกวสดเพอนาไปใชประโยชนกอนนาไปกาจด และจากการศกษาพบวาปรมาณวสดเหลอใชทมการเกบรวบรวมไดมาก คอประเภทกระดาษ เปนจานวนอยางนอย 23 ตนตอสปดาห รองลงมาคอ เหลกประมาณ 21 ตนตอสปดาห และขวดแกวรวมทงเศษแกว ประมาณ 21 ตนตอสปดาห 5.3 ขอเสนอแนะ การศกษาครงนเปนการศกษาทตองแสดงใหเหนถง กระบวนการเกบรวบรวม การคดแยก การลดรป ดงนนควรมการศกษาเพมเตมในเรองตอไปน

1. การสนบสนนการดาเนนงานของรานรบซอของเกาอยางเปนระบบ โดยมการประสานงานระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และชมชน ใหนาขยะเขากลไกของรานรบซอของเกา และมาตรการ ในการเพมประสทธภาพของการรบซอของเกาอยางเปนระบบ

2. ใหความรแกรานรบซอของเกา ถงอนตรายจากมลพษทปะปนกบขยะ ทงนเพอเปนการปองกนตนเองในระยะตน รวมทงวธการในการคดแยกขยะแตละประเภทใหมประสทธภาพมากขน และแนะนาแนวทางทจะไมกอปญหาตอสงแวดลอมตดตามมา

3. ควรมนโยบาย หรอสนบสนนใหรานรบซอของเกาเขารวมโครงการ “รานรบซอของเกาสเขยว” อยางทวถง

4. ควรใหการศกษาแกชมชนและสถานศกษา ใหรถงคณคาของขยะ จากการแยกขยะ หรอนาวสดเหลอใชมาแปรรปใหม โดยใหชมชน สงคม รบทราบถงประโยชนทจะไดรบในดานสงแวดลอม เพอใหเกดความรวมมอของประชาชน และกลมผสนใจตอการนาวสดเหลอใชมาขายยงรานรบซอของเกาเพอเขาสระบบการจดการขยะของรานรบซอของเกา ซงจะทาใหประชาชนในสงคมเหนคณคา และเกดจตสานกใหความรวมมอ 5.4 ขอเสนอแนะเพอการศกษาครงตอไป การศกษาครงนเปนการศกษาทตองการแสดงใหเหนถงระบบการจดการขยะของรานรบซอของเกาตงแต กระบวนการเกบรวบรวม คดแยก ลดรป ซงเนนในเรองของการจดการเทานน ดงนนจงควรมการศกษาเพมเตมในเรองตอไปน

1. นโยบายการสนบสนนการดาเนนงานของรานรบซอของเกาทด และมาตรการในการเพมประสทธภาพของรานรบซอของเกาอยางเปนระบบ 2. ควรมแนวทาง สงเสรมความร และผลกระทบทเกดขนจากการดาเนนงานของรานรบซอของเกาใหมากขน 3. ควรมการสอบถามชมชนรอบขางทไดรบผลกระทบจากการดาเนนงานของรานรบซอ ของเกา 4. ควรมการใหความรเกยวกบสขภาพอนามยใหกบบคลากรททางานในรานรบซอของเกาเพมมากขน จากการไมใชอปกรณชวยในการปฏบตงาน

HATYAI UNIVERSITY

[59]

บรรณานกรม กรมควบคมมลพษ. (2541). แผนการศกษาแนวทางในการลดมลพษโดยการพฒนาของเสยหรอ วสดเหลอใชนามาใชใหมโครงการปองกน และแกไขปญหามลพษจากสารพษและกาก ของเสย. กรงเทพฯ : กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม. กรมสงเสรมการปกครองทองถน. (2550). มาตรฐานการจดการขยะมลฝอยและสงปฏกล. กรงเทพมหานคร : กระทรวงมหาดไทย. กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม. (2546). คมอการจดการมลฝอยชมชน. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม. การจดการมลฝอย. กรงเทพฯ : กระทรวงวทยาศาสตร. กรมควบคมมลพษ. (2557). กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม [ออนไลน] เขาถงได จาก : www.pcd.go.th. (วนทคนขอมล : 25 ก.พ 2556) ไขศร คงจจรง. (2555). การจดการและดาเนนงานสหกรณ. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, คนควาแบบอสระเศรษฐศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม. งามจต สอาดลวน. (2546). การศกษาแนวทางการพฒนาธรกจรบซอของเกาดวยกลยทธธรกจ แบบพนธมตร : กรณศกษาเฉพาะเขตจงหวดเชยงใหม. วทยานพนธบรหารธรกจ มหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต. จกรวาล ทรงวชย. (2551). “ระบบสารสนเทศเพอการจดการขอมลสนคา รานวารนรบซอของเกา อาเภอวารนชาราบ จงหวดอบลราชธาน.” การคนควาอสระปรญญาวทยาศาสตร มหาบณฑต สาขาเทคโนโลยสารสนเทศการเกษตรและพฒนาชนบท คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน จฑารตน ลมปไพบลย. (2542). ธรกจรบซอของเกากบการจดการขยะในชมชนจงหวดลาปาง. ชนญชดา พรมแสน. (2550). “ธรกจรบซอของเกาในจงหวดปทมธาน”. สารนพนธปรญญา เศรษฐศาสตรมหาบณฑตมหาวทยาลยรามคาแหง ชรตน รงเรองศลป. (2537). การจดการขยะมลฝอยดวยวธการฝงกลบ. กรงเทพมหานคร: ณรงค ณ เชยงใหม. (2530). สขภาพสงแวดลอมชมชน = Community Environmental Health. กรงเทพฯ : หนวยเวชศาตรชมชน คณะแพทศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

HATYAI UNIVERSITY

[60]

ดเรกฤทธ ทวะกาญจน. (2553). “การพฒนารปแบบการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสมสาหรบ เทศบาลนครหาดใหญ.” สารนพนธปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต ภาคพเศษ คณะรฐ ประศาสนศาสตร สถาบน บณฑตพฒนบรหารศาสตร , เทคโนโล ยและ สงแวดลอม, 2540. เทศบาลนครหาดใหญ. (มปป.). โครงการศกษาออกแบบระบบกาจดมลฝอยรวมทตาบลควนลง อาเภอหาดใหญ,ไทยวฒนาพานช. ธงชย สนตวงษ. (2553). องคการและการบรหาร. พมพครงท 11. กรงเทพมหานคร. ปรเมษฐ หวงมตร. (2550). “พฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยของประชาชนในเขตลาดพราว.” ปญหาพเศษปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารทวไป วทยาลย บรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา. ปรดา แยมเจรญวงษ. (2531). การจดการมลฝอย. ภาควชาวทยาศาสตรสขาภบาล คณะสาธารณสข ศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน : โรงพมพมหาวทยาลยขอนแกน. พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.2535. ราชกจจานเบกษา. เลม 116 ตอนท 114ก. หนา 48- 66. 17 พฤศจกายน 2542. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช สาขาวชา คหกรรมศาสตร. (2533). เอกสารการสอนชดวชา การจดการทรพยากรครอบครวและชมชน. กรงเทพมหานคร : บรษท นวกนก. มลลกา แดงประเสรฐ. (2549). การจดการ. [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://www.lpc.th.edu/ lecture/ manage/MG323%5B2-2547%5D.doc. (วนทคนขอมล : 8 ต.ต 2557) มารศร เจษฎาปฎพทธ. (2552). “อทธพลของคณสมบตของทรพยากร ความสามารถขององคการ และความสามารถของผประกอบการตอผลการดาเนนงานขององคการ. วทยานพนธ ปรญญา รฐประศาสนศาสตรดษฎบณฑต คณะคณะรฐประศาสนศาสตร สถาบน บณฑตพฒนบรหารศาสตร. รงสรรค ปนทอง. (2535). ระบบการซอขายแลกเปลยนของเสยหรอวสดเหลอใช. กรงเทพฯ : กรม ควบคมมมลพษ, โรงพมพสวนทองถน กรมการปกครองและไซเทกซ. วรนนท เกงรงเรองชย. (2553). “แนวทางการประกอบธระกจคาของเกา ในจงหวดระยอง.” การ คนควาอสระ ปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาวชาบรหารธรกจ (การจดการทวไป) บณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฎธนบร.

HATYAI UNIVERSITY

[61]

วชาญ วงศววฒน. (อางใน จารวรรณ ทองไพทลย, 2545). การบรหารจดการขยะมลฝอย. ในเอกสารประกอบการประชมเชงปฎบตการเรองเทคนคการกาจดมลฝอยแบบใชเตาเผา และวธฝงกลบ. กรงเทพฯ : ม.ป.ท., 2536. วนย วระวฒนานนท และบานชน สพนผอง. (2537). การศกษาสงแวดลอม. พมพครงท 2. วรช วรชนภาวรรณ. (2548). การบรหารจดการและการบรหารการพฒนาองคกรตามรฐธรรมนญ และหนวยงานของรฐ. กรงเทพฯ : นตธรรม. ศรวรรณ เสรรตน และคณะ. (2543). องคการและการจดองคการ. กรงเทพฯ : ธระฟลม. สมไทย วงเจรญ. (2554). รวยดวยขยะ. กรงเทพฯ : โพสบกส. สานกงานคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต. (2554). นโยบายและมาตรการพฒนาสงแวดลอม แหงชาต. กรงเทพฯ : สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, หาดใหญ จงหวดสงขลา. อษณ จตตะปาโล และนตประวณ เลศกาญจวต. (2543). หลกการจดการ. กรงเทพฯ : ศนยสงเสรม วชาการ. Griffin, Ricky W. Management. Boston : Houghton Mifflin, 1997. Koontz, Harold, and Heinz Weihrich. Management. New York : McGraw-Hill, 1989. Tchobanoglous, G.; Theisen, H.and Vigil, S. A. 1993. Integrated Solid Waste Management:Engineering Principles and Management Issues. New York : McGraw-Hill.

HATYAI UNIVERSITY

ภาคผนวก

HATYAI UNIVERSITY

[63]  

ภาคผนวก ก แบบสอบถาม เรองการจดการขยะของรานรบซอของเกา ในเขตเทศบาลนครหาดใหญ อ. หาดใหญ จ. สงขลา

HATYAI UNIVERSITY

 

คาชแจง โปทสด ตอนท 1 เปน

ระดบการศก

List)

ตอนท 1 ขอ

1. เพศ � 1

2. อาย � 2

� 2

� 2

3. ระดบการ

� 3

� 3

� 3

� 3

4. จานวนปท

� 4

� 4

� 4

ใน

รดทาเครองห

นแบบสอบถา

ษา รายไดเฉล

อมลทวไปขอ

1.1 ชาย

2.1 นอยกวา

2.3 31-40 ป

2.5 51-60 ป

รศกษา

3.1 ประถมศ

3.3 มธยมศก

3.5 ปรญญาต

3.7 อน ๆ .....

ทดาเนนการ

4.1 นอยกวา

4.3 4-6 ป

4.5 มากกวา 1

เรองการจ

นเขตเทศบาล

หมาย หน

มเกยวกบขอม

ลยตอเดอน ล

งผตอบแบบส

20 ป

กษา

ษาตอนปลาย

ตร

.....................

1 ป

0 ป

แบบสอบ

จดการขยะขอ

ลนครหาดใหญ

นาขอความทถ

มลทวไปของ

กษณะของแบ

สอบถาม

ย/ปวช.

.........

บถาม

องรานรบซอข

ญ อ. หาดใหญ

ถกตองและตร

งผตอบแบบส

บบสอบถามเ

� 1.2 หญง

� 2.2 20-3

� 2.4 41-5

� 2.6 60 ป

� 3.2 มธยม

� 3.4 อนป

� 3.6 สงกว

� 4.2 1-3

� 4.4 7-9 ป

ของเกา

ญ จ. สงขลา

รงกบความคด

สอบถามประก

ปนแบบตรวจ

ง

0 ป

0 ป

ขนไป

มศกษาตอนต

ปรญญา/ปวส.

วาปรญญาตร

ป

ป

ดเหนของทาน

กอบดวย เพศ

จสอบรายการ

ตน

ร

[64]

นมาก

ศ อาย

ร (Check

HATYAI UNIVERSITY

[65]  

5. รายได/วน

� 5.1 5,000-10,000 บาท � 5.2 10,001 – 20,000 บาท

� 5.3 20,001 – 30,000 บาท � 5.4 30,001 – 40,000 บาท

� 5.5 40,001 บาทขนไป

6. ขนาดพนทในการประกอบการ

� 6.1 ขนาดเลก (พนท ≤ 200 ตารางเมตร)

� 6.2 ขนาดกลาง (พนท 500 ตารางเมตร)

� 6.3 ขนาดเลก (พนท ≥ 500 ตารางเมตร)

7. ลกษณะสถานประกอบการ

� 7.1 อาคารพาณชย � 7.2 อาคารและมบรเวณ

� 7.3 เพงชวคราว � 7.4 อนๆ ระบ.............................................

8. จานวนคนงานในสถานประกอบการ

� 8.1 1-5 คน � 8.2 6-10 คน

� 8.3 11-20 คน � 8.4 21-30 คน

9. รานตงอยใกลสถานท ดงตอไปน (เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ)

� 9.1 ตดถนนสะดวกตอการรบซอ � 9.2 ชมชนทอยอาศย

� 9.3 โรงเรยน / มหาวทยาลย � 9.4 โรงพยาบาล

� 9.5 หางสรรพสนคา

� 9.6 ใกลแหลงรบซอขยะรไซเคล เชน โรงงานแปรรปกระดาษ โรงงานผลตเหลกเสน

� 9.7 แหลงทองเทยว เชน ……………………………………………………………….

� 9.8 สถานทอน ๆ ทเปนแหลงขยะรไซเคล เชน ..............................................................

HATYAI UNIVERSITY

[66]  

ตอนท 2 การจดการขยะ

รายละเอยดการรบซอของเกาแตละประเภท

ประเภทกระดาษ

1. ประเภทกระดาษทรานรบซอ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1.1 � กระดาษแขง กระดาษลง 1.2 � กระดาษขาว, กระดาษสมด

1.3 � กระดาษหนงสอพมพ 1.4 � กระดาษหนงสอ

1.5 � อน ๆ ระบ..................................................................................................................

2. ปรมาณรบซอกระดาษเฉลยตอสปดาห

2.1 � 1-500 กโลกรม 2.2 � 501-1,000 กโลกรม

2.3 � 1,001-1,500 กโลกรม 2.4 � 1,501-2,000 กโลกรม

2.5 � 2,000 กโลกรม ขนไป

3. กระดาษทรานรบซอมา นามาผานกระบวนการอยางไร

3.1 � ทาความสะอาด 3.2 � บดใหละเอยด

3.3 � อดใหมขนาดเลก 3.4 � อยตามสภาพเดม

4. วธการเกบกระดาษของราน

4.1 � เกบไวในทโลง 4.2 � เกบในโกดง

ประเภทแกว

1. ประเภทแกวทรานรบซอ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1.1 � ขวดแมโขง 1.2 � ขวดนาปลา

1.3 � ขวดเบยร 1.4 � ขวดสชา

1.5 � ขวดแกวใส 1.6 � ขวดสเขยว

2. ปรมาณรบซอแกวเฉลยตอสปดาห

2.1 � 1-500 กโลกรม 2.2 � 501-1,000 กโลกรม

2.3 � 1001-1,500 กโลกรม 2.4 � 1,501-2,000 กโลกรม

2.5 � 2,000 กโลกรม ขนไป

HATYAI UNIVERSITY

[67]  

3. แกวทรานรบซอมา นามาผานกระบวนการอยางไร

3.1 � ทาความสะอาด 3.2 � บดใหละเอยด

3.3 � อดใหมขนาดเลก 3.4 � อยตามสภาพเดม

4. วธการเกบแกวของราน

4.1 � เกบไวในทโลง 4.2 � เกบในโกดง

ประเภทโลหะ

1. ประเภทโลหะทรานรบซอ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1.1 � เหลกหลอ 1.2 � เหลกเหนยว

1.3 � เหลกรปพรรณ 1.3 � อลมเนยมแบบหนา

1.4 � อลมเนยมแบบบาง 1.5 � ทองแดง

1.6 � ทองเหลอง 1.7 � สแตนเลส

2. ปรมาณรบซอโลหะเฉลยตอสปดาห

2.1 � 1-500 กโลกรม 2.2 � 501-1,000 กโลกรม

2.3 � 1,001-1,500 กโลกรม 2.4 � 1,501-2,000 กโลกรม

2.5 � 2,000 กโลกรม ขนไป

3. โลหะทรานรบซอมา นามาผานกระบวนการอยางไร

3.1 � ทาความสะอาด 3.2 � บดใหละเอยด

3.3 � อดใหมขนาดเลก 3.4 � อยตามสภาพเดม

4. วธการเกบโลหะของราน

4.1 � เกบไวในทโลง 4.2 � เกบในโกดง

HATYAI UNIVERSITY

[68]  

ประเภทพลาสตก

1. ประเภทพลาสตกทรานรบซอ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1.1 � พลาสตกขน/มส 1.2 � ขวดพลาสตกขาวขน

1.3 � ขวดพลาสตกขาวใส 1.4 � อน ๆ ระบ...........................

2. ปรมาณรบซอพลาสตกเฉลยตอสปดาห

2.1 � 1-500 กโลกรม 2.2 � 501-1,000 กโลกรม

2.3 � 1,001-1,500 กโลกรม 2.4 � 1,501-2,000 กโลกรม

2.5 � 2,000 กโลกรม ขนไป

3. พลาสตกทรานรบซอมา นามาผานกระบวนการอยางไร

3.1 � ทาความสะอาด 3.2 � บดใหละเอยด

3.3 � อดใหมขนาดเลก 3.4 � อยตามสภาพเดม

4. วธการเกบพลาสตกโลหะของราน

4.1 � เกบไวในทโลง 4.2 � เกบในโกดง

HATYAI UNIVERSITY

[69]  

สวนท 3 ความคดเหนดานการจดการสงแวดลอม

1. ในการเกบรวบรวมขยะ ทานใชอปกรณชวยคดคย/คดแยก/ปองกน ดงตอไปนหรอไม

1. ตะขอเหลก

1.1 � ใช 1.2 � ไมใช เพราะ............................................

2. ไม

2.1 � ใช 2.2 � ไมใช เพราะ............................................

3. จอบ

3.1 � ใช 3.2 � ไมใช เพราะ............................................

4. แทงเหลก

4.1 � ใช 4.2 � ไมใช เพราะ............................................

5. ถงมอ

5.1 � ใช 5.2 � ไมใช เพราะ............................................

6. ผาปดจมก

6.1 � ใช 6.2 � ไมใช เพราะ............................................

2. การไมใชอปกรณชวยดงกลาว จะเปนปญหาตอการปฏบตงานของทานหรอไม

2.1 � เปน เพราะ............................................. 2.2 � ไมเปน เพราะ..................................

3. ทานคดวา ควรมการใชอปกรณชวยดงกลาวหรอไม

3.1 � ควร เพราะ............................................. 2.2 � ไมควร เพราะ..................................

4. ทานคดวาการขดคย คดแยก และการเกบรวบรวม เปนตนเหตของปญหาสงแวดลอมใด ๆ

หรอไม

4.1 � เปน เพราะ............................................. 4.2 � ไมเปน เพราะ..................................

5. ทานเคยไดยน คาพดทวา “รานรบซอของเกา มกกอใหเกดปญหาสงแวดลอม และความเดอดรอน

ราคาญตอผอน” หรอไม

5.1 � เคยไดยน จาก............................................. 5.2 � ไมเคย

HATYAI UNIVERSITY

[70]  

6. การแยกขยะของผบรโภค จะมสวนชวยในการเกบรวบรวมของทานหรอไม

6.1 � มสวนชวย เพราะ............................................. 6.2 � ไมม เพราะ...........................

7. ปญหาทพบในการประกอบอาชพ

ทาเครองหมาย ในชองตามลาดบของปญหา ดงน

(1) ไมเปนปญหาเลย (2) เปนปญหาเลกนอย (3) เปนปญหามาก

ปญหา ระดบของปญหา

ไมเปนปญหาเลย (1)

เปนปญหาเลกนอย (2)

เปนปญหามาก (3)

1. สขภาพอนามย 1.1 ตดโรคจากขยะ 1.2 ถกของมคมบาด 2. เสยงกบอบตเหต 3. ไมเปนทยอมรบของสงคม 4. กดขวางการจราจร 5. โดนชมชนรอบขางรองเรยน

8. ทานคดวาในการพฒนาขดความสามารถของรานรบซอของเกา จาเปนหรอไมทจะตองไดรบ

ความชวยเหลอจากหนวยงานตาง ๆ

8.1 � จาเปน เพราะ..............................................................................................................

8.2 � ไมจาเปน เพราะ..........................................................................................................

ถาจาปน หนวยงานใดบาง ทควรเขามาชวยเหลอ

8.1.1 � ภาครฐ โดย.................................................................................................

8.1.2 � ภาคเอกชนโดย.................................................................................................

8.1.3 � อน ๆ โดย.................................................................................................

9. ทานคดวารานรบซอของเกามสวนชวยในการรกษาสภาพแวดลอมของเทศบาลนครหาดใหญ

หรอไม

9.1 � ม 9.2 � ไมม

HATYAI UNIVERSITY

[71]  

10. ทานคดวารานรบซอของเกามสวนชวยใหเกดการคดแยกขยะหรอไม

10.1 � ม 10.2 � ไมม

11. สถานทรวบรวม/คดแยกขยะของทาน มผลกระทบตอสงแวดลอมดานใดมากทสด (ใสหมายเลข

ขางหนา เรยงลาดบความสาคญ โดย 1 มความสาคญมากทสด และ 5 มความสาคญนอยทสด)

......กลนเหมน ......นาเสย

......ทศนะอจาด ......แมลง สตวพาหะนาโรค

......อนๆ ระบ............................................

12. หนวยงานของทานมการตดตามตรวจสอบคณภาพนาใตดนในสถานทรวบรวม/คดแยกขยะ

หรอไม

12.1 � ม จานวน ............................. ครง/ป (กรณาแนบผลการตรวจสอบมาดวย)

12.2 �ไมม

สวนท 4 ความคดเหนดานสขภาพอนามย

1. ในรอบปทผานมา ทานเคยปวย/ปวยหนก หรอประสบอบตเหต จากการประกอบอาชพหรอไม

1.1 � เคย 1.2 � ไมเคย

ถาเคย ใหระบชนดของโรค สาเหต และจานวนครง

ชนดของโรค สาเหต จานวนครง 1. 2. 3. 4. 5. 2. ทานคดวาการเจบปวยของทาน มสวนเกยวของกบอาชพของทานหรอไม

2.1 � เกยว 2.2 � ไมเกยว

3. ในรอบปทผานมา ทานไปหาหมอกครง

3.1 � ไมเคย 3.2 � 1 ครง

3.3 � 2-3 ครง 3.4 � มากกวา 3 ครง

HATYAI UNIVERSITY

[72]  

สวนท 5 ขอเสนอแนะเกยวกบปญหาการจดการขยะของรบซอของเกา

ดานการวางแผน

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

ดานการจดการองคกร

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

ดานการเปนผนา

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

ดานควบคม

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

ปญหาอน ๆ (โปรดระบ)

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

HATYAI UNIVERSITY

[73]  

ภาคผนวก ข ภาพถายจากการวจย

HATYAI UNIVERSITY

 

ภาพท

1 รานรบซอข ของเกา รานทท 1

[74]

HATYAI U

NIVERSITY

 

ภาพท 2 รานรบซอข

ของเกา รานทท 2

[75]

HATYAI UNIVERSITY

 

ภาพท

3 รานรบซอข ของเกา รานทท 3

[76]

HATYAI UNIVERSITY

 

ภาพท

4 รานรบซอข

ของเกา รานทท 4

[77]

HATYAI UNIVERSITY

 

ภาพท

5 รานรบซอข ของเกา รานทท 5

[78]

HATYAI UNIVERSITY

 

ภาพท

6 รานรบซอข

ของเกา รานทท 6

[79]

HATYAI UNIVERSITY

[80]  

ประวตผวจย ชอ - ชอสกล นางสาวพชรนทร เสรมการด วน เดอน ปเกด 25 กมภาพนธ 2517 ภมลาเนา จงหวดสงขลา ทอย 22 ซอย 16/3 ถนนศรภวนารถ ตาบลหาดใหญ อาเภอหาดใหญ

จงหวดสงขลา สถานททางาน คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยหาดใหญ 125/502 ถนนพลพชย ตาบลคอหงส อาเภอหาดใหญ

จงหวดสงขลา ประวตการศกษา พ.ศ. 2539 ปรญญาศกษาศาสตรบณฑต มหาวทยาลยบรพา พ.ศ. 2542 ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยรามคาแหง ประวตการทางาน พ.ศ. 2539 นกวชาการสงแวดลอม กองสงแวดลอม กรมทรพยากรธรณ กระทรวง

อตสาหกรรม พ.ศ. 2542 Supervisor of Cleanroom and Chorination Department บรษท

ออมนเกรซ (ประเทศไทย) จากด พ.ศ. 2546 Supervisor of Packing Department บรษท รอสเนอร เมาทบ

เมดเทรด จากด พ.ศ. 2547 ผจดการทวไปหจก. ว.พ.เซอรวส บอยเลอร พ.ศ. 2550-ปจจบน ผชวยคณบด คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยหาดใหญ  

HATYAI UNIVERSITY