25
Fransa Doğal Gaz Görünümü Raporu Nisan 2020 GAZBİR-GAZMER Uluslararası İlişkiler Komisyonu

Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

  • Upload
    others

  • View
    9

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

Fransa

Doğal Gaz

Goumlruumlnuumlmuuml

Raporu

Nisan 2020

GAZBİR-GAZMER Uluslararası İlişkiler Komisyonu

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

YOumlNETİCİ OumlZETİ

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturarak

Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır Avrupa Birliği

iccedilerisinde en geniş doğal gaz iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve guumlccedilluuml LNG

altyapısı sayesinde Avrupa gaz piyasasında kilit rol oynamaktadır

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en oumlnemli adımı 2018 yılında tek doğal gaz pazarına

geccedilişle atmış oldu Kuzey ve guumlneydeki pazarın TRF(Fransa Ticaret Boumllgesi) adı altında

birleştirilmesi ile 2003 yılında sekiz gaz ticaret boumllgesinden oluşan gaz piyasasının kademeli

olarak 15 yıl iccedilerisinde tek pazara geccedilişi tamamlanmıştır Bu geccediliş Fransada doğal gaz

piyasasının guumlccedilluuml gelişimini suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabetinin arttırılmasına ve

tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli bir adım atılmıştır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml tedarikin oumllccedileğini ciddi oumllccediluumlde artırarak ve maliyetlerini

azaltması sayesinde enerji sektoumlruumlndeki payı guumlnden guumlne artmaktadır Fransa huumlkuumlmeti

ldquoYeşil Buumlyuumlme iccedilin Enerji Geccedilişi Yasasırdquo ile biyogazın 2030rsquoa kadar toplam gaz tuumlketimin

10rsquounu karşılamasını amaccedillamakta ve bu amaccedil doğrultusunda bir dizi kolaylaştırıcı

politikayı uygulamaya koymuştur Biyometan uumlretim maliyetinin 30 oranında duumlşuumlruumllmesi

şartı aranılarak huumlkuumlmet 2030 yılına kadar biyometan uumlreticilerine yaklaşık 9 milyar Euro

devlet yardımı taahhuumlduumlnde bulunmuştur

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve uzun vadeli

yol haritalarının oluşturulması kararı alınmıştır Bazı doğal gaz dağıtım şebekelerine 2030a

kadar harmanlanmış hidrojeni 10 ve daha sonra 20 hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir

Bu rapor kapsamında Fransarsquonın doğal gaz goumlruumlnuumlmuuml Fransa huumlkuumlmetinin gaz sektoumlruumlne ait

yeni politikaları araştırılmış ve yenilenebilir doğal gazdaki son gelişmeler ve projeler

incelenmiştir

İCcedilİNDEKİLER

1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml2

2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları5

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml8

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı10

41 Doğal Gaz Tuumlketimi10

42 Doğal Gaz Uumlretimi11

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası13

51 Doğal Gaz İthalatı13

52 Doğal Gaz İhracatı13

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi14

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı15

6 Fransa Doğal Gaz Depolama Kapasitesi17

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım Şebekeleri18

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi18

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi18

8 Yenilenebilir Gazlar19

81 Hidrojen19

82 Biyogaz20

9 Değerlendirme21

10 Kaynakccedila22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

2

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml

Fransarsquonın enerji karışımının 44rsquouuml nuumlkleer

enerji 28rsquoini petrol 15rsquoini doğal gaz

9rsquou yenilenebilir ve 4rsquouuml ise koumlmuumlrden

oluşmaktadır Fransa enerji karışımında Fosil

yakıtlar (petrol koumlmuumlr ve gaz) 47lik bir

paya sahip olmakta olup G20 ortalamasının

(82) oldukccedila altındadır Fosil yakıtların

kullanım oranının duumlşuumlk olmasının asıl sebebi

nuumlkleer enerji kullanımının yuumlksek olmasından

kaynaklanmaktadır 1980lerden beri Fransa

tuumlkettiği enerjinin yaklaşık yarısını nuumlkleerden

karşılamaktadır Son on yılda ise yenilenebilir

enerjilerin oranı da artmıştır

Resim 1 Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransa 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji

kaynaklarının 40ı dahil olmak uumlzere nihai

enerji tuumlketiminde 33 yenilenebilir enerji

arayışı iccedilerisindedir ancak uzun vadeli

yenilenebilir bir stratejisi yoktur 2019 yılında

huumlkuumlmet 2028 yılında yenilenebilir enerji

kapasitesini iki katına ccedilıkaracak ve kıyıdaki

ruumlzgar hedefini 47den 10 GWye ccedilıkaracak 10

yıllık bir enerji planı taslağı sundu

Fransarsquonın enerji karışımındaki yenilenebilir

kaynakların payı iccedilin 2020 hedefini (27)

yakalaması zor goumlruumlnmekte

Son on yılda yenilenebilir enerjiye yapılan

yuumlksek yatırımlar ile iki katı artış goumlsteren

Guumlneş ruumlzgar ve modern biyokuumltle enerjisi

Fransanın enerji arzının 6sını oluşturmakta

olup G20 ortalamasına (6) denktir Bu

kaynaklar G20 uumllkelerinde 2013-2018 yılları

arasındaki toplam enerji arzı iccedilindeki payı

ortalama 29rsquoluk bir artış goumlstermiş olup

Fransarsquoda ise 41 civarında artmıştır

Biyoenerji (elektrik ulaşım ve ısı iccedilin

biyoyakıtlar) 463 ile en buumlyuumlk payı

oluşturmaktadır

Resim 2 Guumlneş Ruumlzgar ve Biyokuumltle Enerji

Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

58 nuumlkleer guumlccedil santrali ile Fransarsquoda elektrik

uumlretiminde 73 oranıyla en buumlyuumlk paya sahip

olan nuumlkleer enerji en oumlnemli enerji kaynağı

olmaya devam etmekte Nuumlkleer enerjiden

sonra 20 oran ile yenilenebilir enerji ikinci

sırada gelmektedir (G20 ortalaması 25)

Fransada elektrik yaklaşık 93uuml duumlşuumlk

karbon kaynaklarından (nuumlkleer ve

yenilenebilir) uumlretilmektedir Ama 2035 yılına

kadar elektrik karışımında nuumlkleerin payı

73ten 50ye duumlşuumlruumllmesi planlanıyor

3

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Resim 3 Enerji Kaynağına Goumlre Elektrik Uumlretimi

Kaynak Enerdata 2019

Bu plan kapsamında bazı nuumlkleer reaktoumlrler

guumlvenli koşullar altında uzun suumlreli

ccedilalıştırılmaya devam edilecek nuumlkleer enerji

yavaş yavaş azaltılarak arz guumlvenliğini ve

duumlşuumlk karbon ayak izini koruyabilir

yenilenebilir enerji ve verimlilik yatırımlarına

oumlncelik verilecek [1]

Doğal gaz 5 koumlmuumlr ve petrol ise her yıl

duumlşen oranıyla şimdilik elektrik karışımının

sadece 2sini oluşturuyor

Yenilenebilir enerjide ise en buumlyuumlk oran

hidroelektrik Fransa 5 GWlık pompalı

depolama da dahil olmak uumlzere 255 GW

kurulu hidroelektrik kapasitesi ile Norveccedil ve

Tuumlrkiyersquonin ardından Avruparsquonın uumlccediluumlncuuml en

buumlyuumlk hidroelektrik uumlreticisi konumundadır

Guumlneş ve ruumlzgar arzındaki son hızlı buumlyuumlmeye

rağmen hidroelektrik yenilenebilir enerji

arzının yarısından fazlasını oluşturmaya devam

ediyor

Elektrik uumlretiminde hidroelektrik 121

Rizgar(Kara) 5 Guumlneş 17 ve Biyokuumltle

11rsquolik bir orana sahiptir [2]

Resim 4 Elektrik Uumlretiminde Yenilenebilir Enerji

Kaynağı Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

2018 yılında Fransarsquonın fosil yakıt

suumlbvansiyonları 85 milyar ABD dolarıydı

(2008de 45 milyar ABD dolarına kıyasla

giderek artıyor)Tespit edilen suumlbvansiyonların

92si fosil yakıt tuumlketimi iccedilin geri kalan

kısmı ise uumlretim iccedilindi Sayısallaştırılan en

yuumlksek suumlbvansiyon miktarı petrol iccedilin 72

milyar ABD doları ardından 07 milyar ABD

doları doğal gaz olmuştur

Resim 5 Yakıt Tuumlruumlne Goumlre Suumlbvansiyonlar

Kaynak OECD-IEA 2019

Kişi başına enerji arz seviyesi ekonomik

kalkınma iklim koşulları ve enerji fiyatı ile

yakından ilişkilidir

4

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151

GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila

uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi

başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1

artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır

Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı

Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi

Kaynak Enerdata 2019

5

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları

Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı

hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı

Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak

enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan

hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon

salınımı azaltma politikalarının uygulanması

ile accedilıklanmaktadır En son emisyon

tahminleri mevcut politikalar altında

emisyonların azalmaya devam edeceğini ve

2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında

28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal

azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli

olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim

hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin

daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini

karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek

Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon

azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon

azaltımları desteği ile ulaşabilir

Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43

MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595

MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır

Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve

kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda

bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir

Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına

youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak

uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde

kaldığı goumlruumllmektir

Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı

emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-

2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına

duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20

ortalaması ise 1 azaldı

Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri

Kaynak CAT 2019

Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici

guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2

emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son

on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml

enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en

buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve

20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir

Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu

nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay

oluşturur

Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine

ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden

oluşan kapsamlı bir uygulama paketi

oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve

tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji

tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol

6

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde

birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]

Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının

40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının

82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml

karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba

satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan

oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil

yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor

15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk

taşımacılığının karbondan arındırılması

gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki

enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır

(G20 ortalaması 6)

Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik

kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2

emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa

hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina

emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr

iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri

benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar

G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018

yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken

Fransa bu seviyeyi 11 azalttı

Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu

Kaynak ACEEE 2018

Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli

binaların yapımını model haline getiren ve

2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının

model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde

15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa

2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji

tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050

yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml

sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin

zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın

2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre

2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve

2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme

planlıyor

İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere

goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor

ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen

yetersiz

Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de

95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli

emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51

ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti

Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca

Fransada 096 milyar ABD doları daha

kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir

karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir

Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u

30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla

fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin

karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır

7

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e

ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon

vergilerini değil aynı zamanda enerji

kullanımı ve ticarete konu olan emisyon

izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de

kapsar

Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri

Kaynak I4CE 2019

2018deki sarı yelekliler protestolarından

sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini

dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050

yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve

iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma

organı kuran bir yasa kabul etti

8

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına

sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln

ccediloğunu ithal etmektedir [4]

Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde

enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul

edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)

kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde

doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu

yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam

etti GDF tarafından boumllgenin 95ini

kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel

Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de

Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal

Gaz metan terminallerine depolama

tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım

şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve

şehri birbirine bağladı [5]

Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB

direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak

oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute

de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin

tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu

olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet

muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı

soumlylenebilir

Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal

gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının

ayrıştırılması doğal gazın yeraltında

depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim

muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme

faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de

lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme

Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini

koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]

22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli

Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı

2000 yılından itibaren kademeli olarak

rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003

yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da

Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme

gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve

kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti

Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden

fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı

600 yer veya pazarın 20si

Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde

tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini

seccedilmesine izin verildiğinden pazarın

37si serbestleştirildi

Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk

işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz

almalarına izin verildi (640000 tesis

pazarın 70i serbestleştirildi)

Temmuz 2007 11 milyondan fazla

yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini

seccedilebildiğinden piyasanın tamamen

serbestleştirilmesi [7]

Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi

Kaynak Axegaz

Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar

tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz

guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik

etmekti Boumlylece

Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu

idareleri tarafından duumlzenlenen ve

uygulamada yeni tedarikccedililerin

ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları

olmaksızın şebekeye erişimini garanti

eden bir kapsamda kaldı

9

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri

tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini

seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili

bir pazarın parccedilası haline geldi

Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp

satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret

noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı

uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle

Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin

her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF

ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu

Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve

2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr

Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme

pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz

kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj

potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz

guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır

[8]

Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret

Boumllgeleri

Kaynak GRDF

Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa

oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her

biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının

doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi

uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca

tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri

kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin

gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından

dolayı askıya alındı [9]

Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji

fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile

belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde

değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml

tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin

tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak

huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp

onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye

devam etmektedir

Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55

olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG

segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında

normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve

elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri

uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil

tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm

petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda

oumldenebilir [10]

Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası

Kaynak reseaux-chaleurceremafr

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 2: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

YOumlNETİCİ OumlZETİ

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturarak

Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır Avrupa Birliği

iccedilerisinde en geniş doğal gaz iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve guumlccedilluuml LNG

altyapısı sayesinde Avrupa gaz piyasasında kilit rol oynamaktadır

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en oumlnemli adımı 2018 yılında tek doğal gaz pazarına

geccedilişle atmış oldu Kuzey ve guumlneydeki pazarın TRF(Fransa Ticaret Boumllgesi) adı altında

birleştirilmesi ile 2003 yılında sekiz gaz ticaret boumllgesinden oluşan gaz piyasasının kademeli

olarak 15 yıl iccedilerisinde tek pazara geccedilişi tamamlanmıştır Bu geccediliş Fransada doğal gaz

piyasasının guumlccedilluuml gelişimini suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabetinin arttırılmasına ve

tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli bir adım atılmıştır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml tedarikin oumllccedileğini ciddi oumllccediluumlde artırarak ve maliyetlerini

azaltması sayesinde enerji sektoumlruumlndeki payı guumlnden guumlne artmaktadır Fransa huumlkuumlmeti

ldquoYeşil Buumlyuumlme iccedilin Enerji Geccedilişi Yasasırdquo ile biyogazın 2030rsquoa kadar toplam gaz tuumlketimin

10rsquounu karşılamasını amaccedillamakta ve bu amaccedil doğrultusunda bir dizi kolaylaştırıcı

politikayı uygulamaya koymuştur Biyometan uumlretim maliyetinin 30 oranında duumlşuumlruumllmesi

şartı aranılarak huumlkuumlmet 2030 yılına kadar biyometan uumlreticilerine yaklaşık 9 milyar Euro

devlet yardımı taahhuumlduumlnde bulunmuştur

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve uzun vadeli

yol haritalarının oluşturulması kararı alınmıştır Bazı doğal gaz dağıtım şebekelerine 2030a

kadar harmanlanmış hidrojeni 10 ve daha sonra 20 hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir

Bu rapor kapsamında Fransarsquonın doğal gaz goumlruumlnuumlmuuml Fransa huumlkuumlmetinin gaz sektoumlruumlne ait

yeni politikaları araştırılmış ve yenilenebilir doğal gazdaki son gelişmeler ve projeler

incelenmiştir

İCcedilİNDEKİLER

1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml2

2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları5

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml8

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı10

41 Doğal Gaz Tuumlketimi10

42 Doğal Gaz Uumlretimi11

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası13

51 Doğal Gaz İthalatı13

52 Doğal Gaz İhracatı13

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi14

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı15

6 Fransa Doğal Gaz Depolama Kapasitesi17

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım Şebekeleri18

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi18

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi18

8 Yenilenebilir Gazlar19

81 Hidrojen19

82 Biyogaz20

9 Değerlendirme21

10 Kaynakccedila22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

2

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml

Fransarsquonın enerji karışımının 44rsquouuml nuumlkleer

enerji 28rsquoini petrol 15rsquoini doğal gaz

9rsquou yenilenebilir ve 4rsquouuml ise koumlmuumlrden

oluşmaktadır Fransa enerji karışımında Fosil

yakıtlar (petrol koumlmuumlr ve gaz) 47lik bir

paya sahip olmakta olup G20 ortalamasının

(82) oldukccedila altındadır Fosil yakıtların

kullanım oranının duumlşuumlk olmasının asıl sebebi

nuumlkleer enerji kullanımının yuumlksek olmasından

kaynaklanmaktadır 1980lerden beri Fransa

tuumlkettiği enerjinin yaklaşık yarısını nuumlkleerden

karşılamaktadır Son on yılda ise yenilenebilir

enerjilerin oranı da artmıştır

Resim 1 Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransa 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji

kaynaklarının 40ı dahil olmak uumlzere nihai

enerji tuumlketiminde 33 yenilenebilir enerji

arayışı iccedilerisindedir ancak uzun vadeli

yenilenebilir bir stratejisi yoktur 2019 yılında

huumlkuumlmet 2028 yılında yenilenebilir enerji

kapasitesini iki katına ccedilıkaracak ve kıyıdaki

ruumlzgar hedefini 47den 10 GWye ccedilıkaracak 10

yıllık bir enerji planı taslağı sundu

Fransarsquonın enerji karışımındaki yenilenebilir

kaynakların payı iccedilin 2020 hedefini (27)

yakalaması zor goumlruumlnmekte

Son on yılda yenilenebilir enerjiye yapılan

yuumlksek yatırımlar ile iki katı artış goumlsteren

Guumlneş ruumlzgar ve modern biyokuumltle enerjisi

Fransanın enerji arzının 6sını oluşturmakta

olup G20 ortalamasına (6) denktir Bu

kaynaklar G20 uumllkelerinde 2013-2018 yılları

arasındaki toplam enerji arzı iccedilindeki payı

ortalama 29rsquoluk bir artış goumlstermiş olup

Fransarsquoda ise 41 civarında artmıştır

Biyoenerji (elektrik ulaşım ve ısı iccedilin

biyoyakıtlar) 463 ile en buumlyuumlk payı

oluşturmaktadır

Resim 2 Guumlneş Ruumlzgar ve Biyokuumltle Enerji

Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

58 nuumlkleer guumlccedil santrali ile Fransarsquoda elektrik

uumlretiminde 73 oranıyla en buumlyuumlk paya sahip

olan nuumlkleer enerji en oumlnemli enerji kaynağı

olmaya devam etmekte Nuumlkleer enerjiden

sonra 20 oran ile yenilenebilir enerji ikinci

sırada gelmektedir (G20 ortalaması 25)

Fransada elektrik yaklaşık 93uuml duumlşuumlk

karbon kaynaklarından (nuumlkleer ve

yenilenebilir) uumlretilmektedir Ama 2035 yılına

kadar elektrik karışımında nuumlkleerin payı

73ten 50ye duumlşuumlruumllmesi planlanıyor

3

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Resim 3 Enerji Kaynağına Goumlre Elektrik Uumlretimi

Kaynak Enerdata 2019

Bu plan kapsamında bazı nuumlkleer reaktoumlrler

guumlvenli koşullar altında uzun suumlreli

ccedilalıştırılmaya devam edilecek nuumlkleer enerji

yavaş yavaş azaltılarak arz guumlvenliğini ve

duumlşuumlk karbon ayak izini koruyabilir

yenilenebilir enerji ve verimlilik yatırımlarına

oumlncelik verilecek [1]

Doğal gaz 5 koumlmuumlr ve petrol ise her yıl

duumlşen oranıyla şimdilik elektrik karışımının

sadece 2sini oluşturuyor

Yenilenebilir enerjide ise en buumlyuumlk oran

hidroelektrik Fransa 5 GWlık pompalı

depolama da dahil olmak uumlzere 255 GW

kurulu hidroelektrik kapasitesi ile Norveccedil ve

Tuumlrkiyersquonin ardından Avruparsquonın uumlccediluumlncuuml en

buumlyuumlk hidroelektrik uumlreticisi konumundadır

Guumlneş ve ruumlzgar arzındaki son hızlı buumlyuumlmeye

rağmen hidroelektrik yenilenebilir enerji

arzının yarısından fazlasını oluşturmaya devam

ediyor

Elektrik uumlretiminde hidroelektrik 121

Rizgar(Kara) 5 Guumlneş 17 ve Biyokuumltle

11rsquolik bir orana sahiptir [2]

Resim 4 Elektrik Uumlretiminde Yenilenebilir Enerji

Kaynağı Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

2018 yılında Fransarsquonın fosil yakıt

suumlbvansiyonları 85 milyar ABD dolarıydı

(2008de 45 milyar ABD dolarına kıyasla

giderek artıyor)Tespit edilen suumlbvansiyonların

92si fosil yakıt tuumlketimi iccedilin geri kalan

kısmı ise uumlretim iccedilindi Sayısallaştırılan en

yuumlksek suumlbvansiyon miktarı petrol iccedilin 72

milyar ABD doları ardından 07 milyar ABD

doları doğal gaz olmuştur

Resim 5 Yakıt Tuumlruumlne Goumlre Suumlbvansiyonlar

Kaynak OECD-IEA 2019

Kişi başına enerji arz seviyesi ekonomik

kalkınma iklim koşulları ve enerji fiyatı ile

yakından ilişkilidir

4

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151

GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila

uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi

başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1

artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır

Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı

Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi

Kaynak Enerdata 2019

5

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları

Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı

hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı

Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak

enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan

hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon

salınımı azaltma politikalarının uygulanması

ile accedilıklanmaktadır En son emisyon

tahminleri mevcut politikalar altında

emisyonların azalmaya devam edeceğini ve

2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında

28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal

azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli

olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim

hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin

daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini

karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek

Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon

azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon

azaltımları desteği ile ulaşabilir

Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43

MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595

MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır

Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve

kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda

bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir

Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına

youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak

uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde

kaldığı goumlruumllmektir

Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı

emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-

2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına

duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20

ortalaması ise 1 azaldı

Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri

Kaynak CAT 2019

Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici

guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2

emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son

on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml

enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en

buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve

20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir

Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu

nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay

oluşturur

Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine

ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden

oluşan kapsamlı bir uygulama paketi

oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve

tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji

tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol

6

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde

birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]

Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının

40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının

82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml

karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba

satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan

oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil

yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor

15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk

taşımacılığının karbondan arındırılması

gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki

enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır

(G20 ortalaması 6)

Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik

kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2

emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa

hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina

emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr

iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri

benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar

G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018

yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken

Fransa bu seviyeyi 11 azalttı

Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu

Kaynak ACEEE 2018

Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli

binaların yapımını model haline getiren ve

2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının

model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde

15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa

2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji

tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050

yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml

sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin

zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın

2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre

2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve

2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme

planlıyor

İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere

goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor

ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen

yetersiz

Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de

95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli

emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51

ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti

Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca

Fransada 096 milyar ABD doları daha

kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir

karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir

Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u

30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla

fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin

karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır

7

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e

ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon

vergilerini değil aynı zamanda enerji

kullanımı ve ticarete konu olan emisyon

izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de

kapsar

Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri

Kaynak I4CE 2019

2018deki sarı yelekliler protestolarından

sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini

dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050

yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve

iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma

organı kuran bir yasa kabul etti

8

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına

sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln

ccediloğunu ithal etmektedir [4]

Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde

enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul

edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)

kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde

doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu

yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam

etti GDF tarafından boumllgenin 95ini

kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel

Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de

Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal

Gaz metan terminallerine depolama

tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım

şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve

şehri birbirine bağladı [5]

Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB

direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak

oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute

de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin

tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu

olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet

muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı

soumlylenebilir

Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal

gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının

ayrıştırılması doğal gazın yeraltında

depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim

muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme

faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de

lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme

Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini

koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]

22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli

Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı

2000 yılından itibaren kademeli olarak

rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003

yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da

Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme

gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve

kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti

Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden

fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı

600 yer veya pazarın 20si

Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde

tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini

seccedilmesine izin verildiğinden pazarın

37si serbestleştirildi

Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk

işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz

almalarına izin verildi (640000 tesis

pazarın 70i serbestleştirildi)

Temmuz 2007 11 milyondan fazla

yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini

seccedilebildiğinden piyasanın tamamen

serbestleştirilmesi [7]

Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi

Kaynak Axegaz

Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar

tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz

guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik

etmekti Boumlylece

Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu

idareleri tarafından duumlzenlenen ve

uygulamada yeni tedarikccedililerin

ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları

olmaksızın şebekeye erişimini garanti

eden bir kapsamda kaldı

9

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri

tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini

seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili

bir pazarın parccedilası haline geldi

Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp

satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret

noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı

uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle

Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin

her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF

ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu

Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve

2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr

Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme

pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz

kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj

potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz

guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır

[8]

Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret

Boumllgeleri

Kaynak GRDF

Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa

oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her

biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının

doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi

uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca

tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri

kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin

gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından

dolayı askıya alındı [9]

Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji

fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile

belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde

değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml

tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin

tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak

huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp

onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye

devam etmektedir

Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55

olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG

segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında

normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve

elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri

uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil

tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm

petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda

oumldenebilir [10]

Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası

Kaynak reseaux-chaleurceremafr

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 3: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

İCcedilİNDEKİLER

1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml2

2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları5

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml8

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı10

41 Doğal Gaz Tuumlketimi10

42 Doğal Gaz Uumlretimi11

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası13

51 Doğal Gaz İthalatı13

52 Doğal Gaz İhracatı13

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi14

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı15

6 Fransa Doğal Gaz Depolama Kapasitesi17

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım Şebekeleri18

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi18

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi18

8 Yenilenebilir Gazlar19

81 Hidrojen19

82 Biyogaz20

9 Değerlendirme21

10 Kaynakccedila22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

2

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml

Fransarsquonın enerji karışımının 44rsquouuml nuumlkleer

enerji 28rsquoini petrol 15rsquoini doğal gaz

9rsquou yenilenebilir ve 4rsquouuml ise koumlmuumlrden

oluşmaktadır Fransa enerji karışımında Fosil

yakıtlar (petrol koumlmuumlr ve gaz) 47lik bir

paya sahip olmakta olup G20 ortalamasının

(82) oldukccedila altındadır Fosil yakıtların

kullanım oranının duumlşuumlk olmasının asıl sebebi

nuumlkleer enerji kullanımının yuumlksek olmasından

kaynaklanmaktadır 1980lerden beri Fransa

tuumlkettiği enerjinin yaklaşık yarısını nuumlkleerden

karşılamaktadır Son on yılda ise yenilenebilir

enerjilerin oranı da artmıştır

Resim 1 Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransa 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji

kaynaklarının 40ı dahil olmak uumlzere nihai

enerji tuumlketiminde 33 yenilenebilir enerji

arayışı iccedilerisindedir ancak uzun vadeli

yenilenebilir bir stratejisi yoktur 2019 yılında

huumlkuumlmet 2028 yılında yenilenebilir enerji

kapasitesini iki katına ccedilıkaracak ve kıyıdaki

ruumlzgar hedefini 47den 10 GWye ccedilıkaracak 10

yıllık bir enerji planı taslağı sundu

Fransarsquonın enerji karışımındaki yenilenebilir

kaynakların payı iccedilin 2020 hedefini (27)

yakalaması zor goumlruumlnmekte

Son on yılda yenilenebilir enerjiye yapılan

yuumlksek yatırımlar ile iki katı artış goumlsteren

Guumlneş ruumlzgar ve modern biyokuumltle enerjisi

Fransanın enerji arzının 6sını oluşturmakta

olup G20 ortalamasına (6) denktir Bu

kaynaklar G20 uumllkelerinde 2013-2018 yılları

arasındaki toplam enerji arzı iccedilindeki payı

ortalama 29rsquoluk bir artış goumlstermiş olup

Fransarsquoda ise 41 civarında artmıştır

Biyoenerji (elektrik ulaşım ve ısı iccedilin

biyoyakıtlar) 463 ile en buumlyuumlk payı

oluşturmaktadır

Resim 2 Guumlneş Ruumlzgar ve Biyokuumltle Enerji

Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

58 nuumlkleer guumlccedil santrali ile Fransarsquoda elektrik

uumlretiminde 73 oranıyla en buumlyuumlk paya sahip

olan nuumlkleer enerji en oumlnemli enerji kaynağı

olmaya devam etmekte Nuumlkleer enerjiden

sonra 20 oran ile yenilenebilir enerji ikinci

sırada gelmektedir (G20 ortalaması 25)

Fransada elektrik yaklaşık 93uuml duumlşuumlk

karbon kaynaklarından (nuumlkleer ve

yenilenebilir) uumlretilmektedir Ama 2035 yılına

kadar elektrik karışımında nuumlkleerin payı

73ten 50ye duumlşuumlruumllmesi planlanıyor

3

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Resim 3 Enerji Kaynağına Goumlre Elektrik Uumlretimi

Kaynak Enerdata 2019

Bu plan kapsamında bazı nuumlkleer reaktoumlrler

guumlvenli koşullar altında uzun suumlreli

ccedilalıştırılmaya devam edilecek nuumlkleer enerji

yavaş yavaş azaltılarak arz guumlvenliğini ve

duumlşuumlk karbon ayak izini koruyabilir

yenilenebilir enerji ve verimlilik yatırımlarına

oumlncelik verilecek [1]

Doğal gaz 5 koumlmuumlr ve petrol ise her yıl

duumlşen oranıyla şimdilik elektrik karışımının

sadece 2sini oluşturuyor

Yenilenebilir enerjide ise en buumlyuumlk oran

hidroelektrik Fransa 5 GWlık pompalı

depolama da dahil olmak uumlzere 255 GW

kurulu hidroelektrik kapasitesi ile Norveccedil ve

Tuumlrkiyersquonin ardından Avruparsquonın uumlccediluumlncuuml en

buumlyuumlk hidroelektrik uumlreticisi konumundadır

Guumlneş ve ruumlzgar arzındaki son hızlı buumlyuumlmeye

rağmen hidroelektrik yenilenebilir enerji

arzının yarısından fazlasını oluşturmaya devam

ediyor

Elektrik uumlretiminde hidroelektrik 121

Rizgar(Kara) 5 Guumlneş 17 ve Biyokuumltle

11rsquolik bir orana sahiptir [2]

Resim 4 Elektrik Uumlretiminde Yenilenebilir Enerji

Kaynağı Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

2018 yılında Fransarsquonın fosil yakıt

suumlbvansiyonları 85 milyar ABD dolarıydı

(2008de 45 milyar ABD dolarına kıyasla

giderek artıyor)Tespit edilen suumlbvansiyonların

92si fosil yakıt tuumlketimi iccedilin geri kalan

kısmı ise uumlretim iccedilindi Sayısallaştırılan en

yuumlksek suumlbvansiyon miktarı petrol iccedilin 72

milyar ABD doları ardından 07 milyar ABD

doları doğal gaz olmuştur

Resim 5 Yakıt Tuumlruumlne Goumlre Suumlbvansiyonlar

Kaynak OECD-IEA 2019

Kişi başına enerji arz seviyesi ekonomik

kalkınma iklim koşulları ve enerji fiyatı ile

yakından ilişkilidir

4

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151

GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila

uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi

başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1

artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır

Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı

Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi

Kaynak Enerdata 2019

5

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları

Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı

hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı

Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak

enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan

hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon

salınımı azaltma politikalarının uygulanması

ile accedilıklanmaktadır En son emisyon

tahminleri mevcut politikalar altında

emisyonların azalmaya devam edeceğini ve

2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında

28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal

azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli

olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim

hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin

daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini

karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek

Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon

azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon

azaltımları desteği ile ulaşabilir

Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43

MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595

MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır

Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve

kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda

bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir

Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına

youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak

uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde

kaldığı goumlruumllmektir

Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı

emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-

2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına

duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20

ortalaması ise 1 azaldı

Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri

Kaynak CAT 2019

Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici

guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2

emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son

on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml

enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en

buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve

20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir

Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu

nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay

oluşturur

Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine

ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden

oluşan kapsamlı bir uygulama paketi

oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve

tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji

tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol

6

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde

birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]

Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının

40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının

82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml

karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba

satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan

oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil

yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor

15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk

taşımacılığının karbondan arındırılması

gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki

enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır

(G20 ortalaması 6)

Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik

kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2

emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa

hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina

emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr

iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri

benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar

G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018

yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken

Fransa bu seviyeyi 11 azalttı

Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu

Kaynak ACEEE 2018

Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli

binaların yapımını model haline getiren ve

2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının

model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde

15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa

2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji

tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050

yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml

sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin

zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın

2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre

2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve

2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme

planlıyor

İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere

goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor

ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen

yetersiz

Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de

95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli

emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51

ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti

Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca

Fransada 096 milyar ABD doları daha

kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir

karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir

Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u

30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla

fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin

karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır

7

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e

ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon

vergilerini değil aynı zamanda enerji

kullanımı ve ticarete konu olan emisyon

izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de

kapsar

Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri

Kaynak I4CE 2019

2018deki sarı yelekliler protestolarından

sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini

dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050

yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve

iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma

organı kuran bir yasa kabul etti

8

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına

sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln

ccediloğunu ithal etmektedir [4]

Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde

enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul

edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)

kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde

doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu

yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam

etti GDF tarafından boumllgenin 95ini

kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel

Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de

Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal

Gaz metan terminallerine depolama

tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım

şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve

şehri birbirine bağladı [5]

Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB

direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak

oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute

de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin

tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu

olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet

muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı

soumlylenebilir

Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal

gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının

ayrıştırılması doğal gazın yeraltında

depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim

muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme

faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de

lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme

Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini

koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]

22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli

Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı

2000 yılından itibaren kademeli olarak

rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003

yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da

Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme

gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve

kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti

Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden

fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı

600 yer veya pazarın 20si

Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde

tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini

seccedilmesine izin verildiğinden pazarın

37si serbestleştirildi

Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk

işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz

almalarına izin verildi (640000 tesis

pazarın 70i serbestleştirildi)

Temmuz 2007 11 milyondan fazla

yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini

seccedilebildiğinden piyasanın tamamen

serbestleştirilmesi [7]

Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi

Kaynak Axegaz

Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar

tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz

guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik

etmekti Boumlylece

Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu

idareleri tarafından duumlzenlenen ve

uygulamada yeni tedarikccedililerin

ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları

olmaksızın şebekeye erişimini garanti

eden bir kapsamda kaldı

9

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri

tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini

seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili

bir pazarın parccedilası haline geldi

Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp

satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret

noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı

uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle

Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin

her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF

ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu

Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve

2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr

Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme

pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz

kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj

potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz

guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır

[8]

Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret

Boumllgeleri

Kaynak GRDF

Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa

oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her

biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının

doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi

uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca

tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri

kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin

gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından

dolayı askıya alındı [9]

Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji

fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile

belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde

değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml

tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin

tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak

huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp

onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye

devam etmektedir

Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55

olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG

segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında

normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve

elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri

uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil

tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm

petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda

oumldenebilir [10]

Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası

Kaynak reseaux-chaleurceremafr

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 4: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

2

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

1 Fransa Enerji Goumlruumlnuumlmuuml

Fransarsquonın enerji karışımının 44rsquouuml nuumlkleer

enerji 28rsquoini petrol 15rsquoini doğal gaz

9rsquou yenilenebilir ve 4rsquouuml ise koumlmuumlrden

oluşmaktadır Fransa enerji karışımında Fosil

yakıtlar (petrol koumlmuumlr ve gaz) 47lik bir

paya sahip olmakta olup G20 ortalamasının

(82) oldukccedila altındadır Fosil yakıtların

kullanım oranının duumlşuumlk olmasının asıl sebebi

nuumlkleer enerji kullanımının yuumlksek olmasından

kaynaklanmaktadır 1980lerden beri Fransa

tuumlkettiği enerjinin yaklaşık yarısını nuumlkleerden

karşılamaktadır Son on yılda ise yenilenebilir

enerjilerin oranı da artmıştır

Resim 1 Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransa 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji

kaynaklarının 40ı dahil olmak uumlzere nihai

enerji tuumlketiminde 33 yenilenebilir enerji

arayışı iccedilerisindedir ancak uzun vadeli

yenilenebilir bir stratejisi yoktur 2019 yılında

huumlkuumlmet 2028 yılında yenilenebilir enerji

kapasitesini iki katına ccedilıkaracak ve kıyıdaki

ruumlzgar hedefini 47den 10 GWye ccedilıkaracak 10

yıllık bir enerji planı taslağı sundu

Fransarsquonın enerji karışımındaki yenilenebilir

kaynakların payı iccedilin 2020 hedefini (27)

yakalaması zor goumlruumlnmekte

Son on yılda yenilenebilir enerjiye yapılan

yuumlksek yatırımlar ile iki katı artış goumlsteren

Guumlneş ruumlzgar ve modern biyokuumltle enerjisi

Fransanın enerji arzının 6sını oluşturmakta

olup G20 ortalamasına (6) denktir Bu

kaynaklar G20 uumllkelerinde 2013-2018 yılları

arasındaki toplam enerji arzı iccedilindeki payı

ortalama 29rsquoluk bir artış goumlstermiş olup

Fransarsquoda ise 41 civarında artmıştır

Biyoenerji (elektrik ulaşım ve ısı iccedilin

biyoyakıtlar) 463 ile en buumlyuumlk payı

oluşturmaktadır

Resim 2 Guumlneş Ruumlzgar ve Biyokuumltle Enerji

Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

58 nuumlkleer guumlccedil santrali ile Fransarsquoda elektrik

uumlretiminde 73 oranıyla en buumlyuumlk paya sahip

olan nuumlkleer enerji en oumlnemli enerji kaynağı

olmaya devam etmekte Nuumlkleer enerjiden

sonra 20 oran ile yenilenebilir enerji ikinci

sırada gelmektedir (G20 ortalaması 25)

Fransada elektrik yaklaşık 93uuml duumlşuumlk

karbon kaynaklarından (nuumlkleer ve

yenilenebilir) uumlretilmektedir Ama 2035 yılına

kadar elektrik karışımında nuumlkleerin payı

73ten 50ye duumlşuumlruumllmesi planlanıyor

3

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Resim 3 Enerji Kaynağına Goumlre Elektrik Uumlretimi

Kaynak Enerdata 2019

Bu plan kapsamında bazı nuumlkleer reaktoumlrler

guumlvenli koşullar altında uzun suumlreli

ccedilalıştırılmaya devam edilecek nuumlkleer enerji

yavaş yavaş azaltılarak arz guumlvenliğini ve

duumlşuumlk karbon ayak izini koruyabilir

yenilenebilir enerji ve verimlilik yatırımlarına

oumlncelik verilecek [1]

Doğal gaz 5 koumlmuumlr ve petrol ise her yıl

duumlşen oranıyla şimdilik elektrik karışımının

sadece 2sini oluşturuyor

Yenilenebilir enerjide ise en buumlyuumlk oran

hidroelektrik Fransa 5 GWlık pompalı

depolama da dahil olmak uumlzere 255 GW

kurulu hidroelektrik kapasitesi ile Norveccedil ve

Tuumlrkiyersquonin ardından Avruparsquonın uumlccediluumlncuuml en

buumlyuumlk hidroelektrik uumlreticisi konumundadır

Guumlneş ve ruumlzgar arzındaki son hızlı buumlyuumlmeye

rağmen hidroelektrik yenilenebilir enerji

arzının yarısından fazlasını oluşturmaya devam

ediyor

Elektrik uumlretiminde hidroelektrik 121

Rizgar(Kara) 5 Guumlneş 17 ve Biyokuumltle

11rsquolik bir orana sahiptir [2]

Resim 4 Elektrik Uumlretiminde Yenilenebilir Enerji

Kaynağı Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

2018 yılında Fransarsquonın fosil yakıt

suumlbvansiyonları 85 milyar ABD dolarıydı

(2008de 45 milyar ABD dolarına kıyasla

giderek artıyor)Tespit edilen suumlbvansiyonların

92si fosil yakıt tuumlketimi iccedilin geri kalan

kısmı ise uumlretim iccedilindi Sayısallaştırılan en

yuumlksek suumlbvansiyon miktarı petrol iccedilin 72

milyar ABD doları ardından 07 milyar ABD

doları doğal gaz olmuştur

Resim 5 Yakıt Tuumlruumlne Goumlre Suumlbvansiyonlar

Kaynak OECD-IEA 2019

Kişi başına enerji arz seviyesi ekonomik

kalkınma iklim koşulları ve enerji fiyatı ile

yakından ilişkilidir

4

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151

GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila

uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi

başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1

artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır

Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı

Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi

Kaynak Enerdata 2019

5

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları

Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı

hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı

Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak

enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan

hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon

salınımı azaltma politikalarının uygulanması

ile accedilıklanmaktadır En son emisyon

tahminleri mevcut politikalar altında

emisyonların azalmaya devam edeceğini ve

2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında

28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal

azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli

olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim

hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin

daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini

karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek

Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon

azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon

azaltımları desteği ile ulaşabilir

Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43

MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595

MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır

Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve

kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda

bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir

Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına

youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak

uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde

kaldığı goumlruumllmektir

Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı

emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-

2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına

duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20

ortalaması ise 1 azaldı

Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri

Kaynak CAT 2019

Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici

guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2

emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son

on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml

enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en

buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve

20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir

Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu

nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay

oluşturur

Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine

ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden

oluşan kapsamlı bir uygulama paketi

oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve

tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji

tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol

6

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde

birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]

Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının

40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının

82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml

karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba

satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan

oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil

yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor

15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk

taşımacılığının karbondan arındırılması

gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki

enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır

(G20 ortalaması 6)

Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik

kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2

emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa

hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina

emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr

iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri

benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar

G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018

yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken

Fransa bu seviyeyi 11 azalttı

Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu

Kaynak ACEEE 2018

Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli

binaların yapımını model haline getiren ve

2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının

model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde

15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa

2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji

tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050

yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml

sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin

zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın

2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre

2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve

2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme

planlıyor

İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere

goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor

ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen

yetersiz

Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de

95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli

emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51

ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti

Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca

Fransada 096 milyar ABD doları daha

kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir

karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir

Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u

30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla

fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin

karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır

7

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e

ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon

vergilerini değil aynı zamanda enerji

kullanımı ve ticarete konu olan emisyon

izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de

kapsar

Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri

Kaynak I4CE 2019

2018deki sarı yelekliler protestolarından

sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini

dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050

yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve

iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma

organı kuran bir yasa kabul etti

8

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına

sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln

ccediloğunu ithal etmektedir [4]

Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde

enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul

edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)

kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde

doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu

yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam

etti GDF tarafından boumllgenin 95ini

kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel

Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de

Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal

Gaz metan terminallerine depolama

tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım

şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve

şehri birbirine bağladı [5]

Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB

direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak

oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute

de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin

tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu

olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet

muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı

soumlylenebilir

Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal

gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının

ayrıştırılması doğal gazın yeraltında

depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim

muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme

faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de

lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme

Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini

koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]

22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli

Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı

2000 yılından itibaren kademeli olarak

rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003

yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da

Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme

gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve

kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti

Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden

fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı

600 yer veya pazarın 20si

Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde

tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini

seccedilmesine izin verildiğinden pazarın

37si serbestleştirildi

Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk

işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz

almalarına izin verildi (640000 tesis

pazarın 70i serbestleştirildi)

Temmuz 2007 11 milyondan fazla

yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini

seccedilebildiğinden piyasanın tamamen

serbestleştirilmesi [7]

Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi

Kaynak Axegaz

Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar

tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz

guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik

etmekti Boumlylece

Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu

idareleri tarafından duumlzenlenen ve

uygulamada yeni tedarikccedililerin

ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları

olmaksızın şebekeye erişimini garanti

eden bir kapsamda kaldı

9

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri

tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini

seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili

bir pazarın parccedilası haline geldi

Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp

satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret

noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı

uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle

Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin

her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF

ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu

Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve

2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr

Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme

pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz

kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj

potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz

guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır

[8]

Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret

Boumllgeleri

Kaynak GRDF

Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa

oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her

biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının

doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi

uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca

tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri

kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin

gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından

dolayı askıya alındı [9]

Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji

fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile

belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde

değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml

tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin

tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak

huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp

onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye

devam etmektedir

Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55

olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG

segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında

normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve

elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri

uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil

tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm

petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda

oumldenebilir [10]

Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası

Kaynak reseaux-chaleurceremafr

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 5: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

3

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Resim 3 Enerji Kaynağına Goumlre Elektrik Uumlretimi

Kaynak Enerdata 2019

Bu plan kapsamında bazı nuumlkleer reaktoumlrler

guumlvenli koşullar altında uzun suumlreli

ccedilalıştırılmaya devam edilecek nuumlkleer enerji

yavaş yavaş azaltılarak arz guumlvenliğini ve

duumlşuumlk karbon ayak izini koruyabilir

yenilenebilir enerji ve verimlilik yatırımlarına

oumlncelik verilecek [1]

Doğal gaz 5 koumlmuumlr ve petrol ise her yıl

duumlşen oranıyla şimdilik elektrik karışımının

sadece 2sini oluşturuyor

Yenilenebilir enerjide ise en buumlyuumlk oran

hidroelektrik Fransa 5 GWlık pompalı

depolama da dahil olmak uumlzere 255 GW

kurulu hidroelektrik kapasitesi ile Norveccedil ve

Tuumlrkiyersquonin ardından Avruparsquonın uumlccediluumlncuuml en

buumlyuumlk hidroelektrik uumlreticisi konumundadır

Guumlneş ve ruumlzgar arzındaki son hızlı buumlyuumlmeye

rağmen hidroelektrik yenilenebilir enerji

arzının yarısından fazlasını oluşturmaya devam

ediyor

Elektrik uumlretiminde hidroelektrik 121

Rizgar(Kara) 5 Guumlneş 17 ve Biyokuumltle

11rsquolik bir orana sahiptir [2]

Resim 4 Elektrik Uumlretiminde Yenilenebilir Enerji

Kaynağı Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

2018 yılında Fransarsquonın fosil yakıt

suumlbvansiyonları 85 milyar ABD dolarıydı

(2008de 45 milyar ABD dolarına kıyasla

giderek artıyor)Tespit edilen suumlbvansiyonların

92si fosil yakıt tuumlketimi iccedilin geri kalan

kısmı ise uumlretim iccedilindi Sayısallaştırılan en

yuumlksek suumlbvansiyon miktarı petrol iccedilin 72

milyar ABD doları ardından 07 milyar ABD

doları doğal gaz olmuştur

Resim 5 Yakıt Tuumlruumlne Goumlre Suumlbvansiyonlar

Kaynak OECD-IEA 2019

Kişi başına enerji arz seviyesi ekonomik

kalkınma iklim koşulları ve enerji fiyatı ile

yakından ilişkilidir

4

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151

GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila

uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi

başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1

artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır

Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı

Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi

Kaynak Enerdata 2019

5

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları

Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı

hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı

Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak

enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan

hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon

salınımı azaltma politikalarının uygulanması

ile accedilıklanmaktadır En son emisyon

tahminleri mevcut politikalar altında

emisyonların azalmaya devam edeceğini ve

2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında

28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal

azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli

olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim

hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin

daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini

karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek

Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon

azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon

azaltımları desteği ile ulaşabilir

Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43

MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595

MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır

Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve

kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda

bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir

Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına

youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak

uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde

kaldığı goumlruumllmektir

Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı

emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-

2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına

duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20

ortalaması ise 1 azaldı

Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri

Kaynak CAT 2019

Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici

guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2

emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son

on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml

enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en

buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve

20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir

Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu

nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay

oluşturur

Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine

ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden

oluşan kapsamlı bir uygulama paketi

oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve

tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji

tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol

6

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde

birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]

Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının

40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının

82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml

karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba

satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan

oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil

yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor

15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk

taşımacılığının karbondan arındırılması

gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki

enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır

(G20 ortalaması 6)

Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik

kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2

emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa

hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina

emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr

iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri

benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar

G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018

yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken

Fransa bu seviyeyi 11 azalttı

Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu

Kaynak ACEEE 2018

Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli

binaların yapımını model haline getiren ve

2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının

model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde

15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa

2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji

tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050

yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml

sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin

zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın

2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre

2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve

2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme

planlıyor

İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere

goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor

ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen

yetersiz

Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de

95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli

emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51

ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti

Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca

Fransada 096 milyar ABD doları daha

kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir

karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir

Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u

30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla

fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin

karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır

7

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e

ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon

vergilerini değil aynı zamanda enerji

kullanımı ve ticarete konu olan emisyon

izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de

kapsar

Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri

Kaynak I4CE 2019

2018deki sarı yelekliler protestolarından

sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini

dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050

yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve

iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma

organı kuran bir yasa kabul etti

8

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına

sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln

ccediloğunu ithal etmektedir [4]

Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde

enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul

edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)

kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde

doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu

yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam

etti GDF tarafından boumllgenin 95ini

kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel

Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de

Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal

Gaz metan terminallerine depolama

tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım

şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve

şehri birbirine bağladı [5]

Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB

direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak

oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute

de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin

tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu

olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet

muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı

soumlylenebilir

Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal

gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının

ayrıştırılması doğal gazın yeraltında

depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim

muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme

faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de

lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme

Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini

koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]

22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli

Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı

2000 yılından itibaren kademeli olarak

rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003

yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da

Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme

gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve

kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti

Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden

fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı

600 yer veya pazarın 20si

Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde

tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini

seccedilmesine izin verildiğinden pazarın

37si serbestleştirildi

Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk

işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz

almalarına izin verildi (640000 tesis

pazarın 70i serbestleştirildi)

Temmuz 2007 11 milyondan fazla

yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini

seccedilebildiğinden piyasanın tamamen

serbestleştirilmesi [7]

Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi

Kaynak Axegaz

Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar

tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz

guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik

etmekti Boumlylece

Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu

idareleri tarafından duumlzenlenen ve

uygulamada yeni tedarikccedililerin

ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları

olmaksızın şebekeye erişimini garanti

eden bir kapsamda kaldı

9

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri

tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini

seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili

bir pazarın parccedilası haline geldi

Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp

satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret

noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı

uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle

Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin

her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF

ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu

Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve

2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr

Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme

pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz

kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj

potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz

guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır

[8]

Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret

Boumllgeleri

Kaynak GRDF

Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa

oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her

biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının

doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi

uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca

tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri

kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin

gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından

dolayı askıya alındı [9]

Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji

fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile

belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde

değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml

tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin

tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak

huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp

onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye

devam etmektedir

Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55

olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG

segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında

normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve

elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri

uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil

tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm

petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda

oumldenebilir [10]

Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası

Kaynak reseaux-chaleurceremafr

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 6: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

4

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransada kişi başına duumlşen enerji arzı 151

GJkişi ile G20 ortalamasının oldukccedila

uumlzerindedir Ancak 2013-2018 arasında kişi

başına duumlşen enerji arzı G20 ortalamasında 1

artarken Fransarsquoda ise 6 azalmıştır

Resim 6 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı

Resim 7 Kişi Başına Duumlşen Enerji Arzı Değişimi

Kaynak Enerdata 2019

5

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları

Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı

hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı

Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak

enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan

hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon

salınımı azaltma politikalarının uygulanması

ile accedilıklanmaktadır En son emisyon

tahminleri mevcut politikalar altında

emisyonların azalmaya devam edeceğini ve

2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında

28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal

azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli

olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim

hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin

daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini

karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek

Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon

azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon

azaltımları desteği ile ulaşabilir

Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43

MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595

MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır

Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve

kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda

bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir

Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına

youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak

uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde

kaldığı goumlruumllmektir

Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı

emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-

2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına

duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20

ortalaması ise 1 azaldı

Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri

Kaynak CAT 2019

Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici

guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2

emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son

on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml

enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en

buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve

20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir

Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu

nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay

oluşturur

Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine

ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden

oluşan kapsamlı bir uygulama paketi

oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve

tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji

tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol

6

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde

birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]

Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının

40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının

82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml

karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba

satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan

oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil

yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor

15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk

taşımacılığının karbondan arındırılması

gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki

enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır

(G20 ortalaması 6)

Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik

kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2

emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa

hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina

emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr

iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri

benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar

G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018

yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken

Fransa bu seviyeyi 11 azalttı

Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu

Kaynak ACEEE 2018

Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli

binaların yapımını model haline getiren ve

2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının

model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde

15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa

2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji

tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050

yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml

sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin

zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın

2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre

2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve

2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme

planlıyor

İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere

goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor

ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen

yetersiz

Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de

95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli

emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51

ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti

Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca

Fransada 096 milyar ABD doları daha

kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir

karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir

Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u

30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla

fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin

karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır

7

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e

ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon

vergilerini değil aynı zamanda enerji

kullanımı ve ticarete konu olan emisyon

izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de

kapsar

Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri

Kaynak I4CE 2019

2018deki sarı yelekliler protestolarından

sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini

dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050

yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve

iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma

organı kuran bir yasa kabul etti

8

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına

sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln

ccediloğunu ithal etmektedir [4]

Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde

enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul

edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)

kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde

doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu

yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam

etti GDF tarafından boumllgenin 95ini

kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel

Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de

Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal

Gaz metan terminallerine depolama

tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım

şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve

şehri birbirine bağladı [5]

Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB

direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak

oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute

de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin

tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu

olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet

muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı

soumlylenebilir

Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal

gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının

ayrıştırılması doğal gazın yeraltında

depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim

muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme

faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de

lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme

Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini

koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]

22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli

Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı

2000 yılından itibaren kademeli olarak

rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003

yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da

Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme

gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve

kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti

Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden

fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı

600 yer veya pazarın 20si

Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde

tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini

seccedilmesine izin verildiğinden pazarın

37si serbestleştirildi

Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk

işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz

almalarına izin verildi (640000 tesis

pazarın 70i serbestleştirildi)

Temmuz 2007 11 milyondan fazla

yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini

seccedilebildiğinden piyasanın tamamen

serbestleştirilmesi [7]

Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi

Kaynak Axegaz

Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar

tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz

guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik

etmekti Boumlylece

Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu

idareleri tarafından duumlzenlenen ve

uygulamada yeni tedarikccedililerin

ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları

olmaksızın şebekeye erişimini garanti

eden bir kapsamda kaldı

9

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri

tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini

seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili

bir pazarın parccedilası haline geldi

Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp

satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret

noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı

uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle

Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin

her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF

ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu

Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve

2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr

Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme

pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz

kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj

potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz

guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır

[8]

Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret

Boumllgeleri

Kaynak GRDF

Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa

oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her

biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının

doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi

uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca

tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri

kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin

gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından

dolayı askıya alındı [9]

Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji

fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile

belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde

değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml

tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin

tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak

huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp

onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye

devam etmektedir

Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55

olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG

segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında

normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve

elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri

uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil

tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm

petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda

oumldenebilir [10]

Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası

Kaynak reseaux-chaleurceremafr

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 7: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

5

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

2 Fransa Karbon Emisyonu Ccedilalışmaları

Fransarsquoda karbon emisyonları (arazi kullanımı

hariccedil) 1990-2016 yılları arasında 16 azaldı

Emisyonlardaki bu duumlşuumlş eğilimi temel olarak

enduumlstriyel suumlreccedillerdeki iyileşmeler artan

hizmet sektoumlruuml gelişimi ve sektoumlrel karbon

salınımı azaltma politikalarının uygulanması

ile accedilıklanmaktadır En son emisyon

tahminleri mevcut politikalar altında

emisyonların azalmaya devam edeceğini ve

2030 yılına kadar 1990 seviyelerinin altında

28lik bir duumlşuumlşe ulaşacağını ve bunun ulusal

azaltım hedeflerini karşılamak iccedilin yeterli

olmadığını goumlstermektedir Fransa iklim

hedeflerini 15degC ile uyumlu hale gelmesi iccedilin

daha fazla ccedilaba goumlstererek ulusal hedeflerini

karşılayacak şekilde buumlyuumltmesi gerekecek

Fransa 15degC uyumluluğa kuumlresel emisyon

azaltma ccedilabalarına ek olarak guumlccedilluuml iccedil emisyon

azaltımları desteği ile ulaşabilir

Fransanın 2030 yılına kadar emisyonlarını 43

MtCO2enin altına ve 2050 yılına kadar -595

MtCO2enin altına duumlşuumlrmeyi planlamaktadır

Fransa guumlccedilluuml yurticcedili emisyon azaltımları ve

kuumlresel emisyon azaltım etkinliklerine katkıda

bulunarak 15degC uyumluluğu elde edebilir

Ancak Fransarsquoda kuumlresel emisyon azaltımına

youmlnelik iklim eylem planlarının tam olarak

uygulanmadığı ve hedeflerin biraz gerisinde

kaldığı goumlruumllmektir

Fransarsquonın kişi başına duumlşen sera gazı

emisyonu G20 ortalamasının altında 2011-

2016 yılları arasında Fransarsquoda kişi başına

duumlşen sera gazı emisyonu 10 azalırken G20

ortalaması ise 1 azaldı

Resim 8 Yıllara Goumlre Karbon Emisyonu Hedefleri

Kaynak CAT 2019

Toplam sera gazı emisyonlarının en buumlyuumlk itici

guumlcuuml yakıt yanmasından kaynaklanan CO2

emisyonlarıdır Fransada bu emisyonlarda son

on yılda azalma goumlruumllduuml Ulaşım sektoumlruuml

enerjiyle ilgili CO2 emisyonlarına 40 ile en

buumlyuumlk orana sahipken bunu sırasıyla 23 ve

20 ile binalar ve sanayiler izlemektedir

Enerji karışımının duumlşuumlk karbon yoğunluğu

nedeniyle elektrik sadece kuumlccediluumlk bir pay

oluşturur

Fransa 2030 enerji verimliliği hedeflerine

ulaşmak iccedilin 40tan fazla politika ve oumlnlemden

oluşan kapsamlı bir uygulama paketi

oluşturmayı planlıyor Konut ulaştırma ve

tarım sektoumlrlerine youmlnelik mevcut enerji

tasarruf sertifikaları sistemlerinin kilit rol

6

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde

birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]

Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının

40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının

82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml

karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba

satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan

oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil

yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor

15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk

taşımacılığının karbondan arındırılması

gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki

enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır

(G20 ortalaması 6)

Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik

kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2

emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa

hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina

emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr

iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri

benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar

G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018

yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken

Fransa bu seviyeyi 11 azalttı

Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu

Kaynak ACEEE 2018

Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli

binaların yapımını model haline getiren ve

2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının

model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde

15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa

2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji

tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050

yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml

sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin

zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın

2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre

2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve

2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme

planlıyor

İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere

goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor

ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen

yetersiz

Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de

95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli

emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51

ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti

Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca

Fransada 096 milyar ABD doları daha

kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir

karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir

Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u

30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla

fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin

karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır

7

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e

ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon

vergilerini değil aynı zamanda enerji

kullanımı ve ticarete konu olan emisyon

izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de

kapsar

Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri

Kaynak I4CE 2019

2018deki sarı yelekliler protestolarından

sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini

dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050

yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve

iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma

organı kuran bir yasa kabul etti

8

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına

sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln

ccediloğunu ithal etmektedir [4]

Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde

enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul

edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)

kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde

doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu

yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam

etti GDF tarafından boumllgenin 95ini

kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel

Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de

Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal

Gaz metan terminallerine depolama

tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım

şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve

şehri birbirine bağladı [5]

Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB

direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak

oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute

de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin

tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu

olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet

muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı

soumlylenebilir

Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal

gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının

ayrıştırılması doğal gazın yeraltında

depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim

muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme

faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de

lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme

Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini

koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]

22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli

Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı

2000 yılından itibaren kademeli olarak

rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003

yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da

Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme

gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve

kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti

Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden

fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı

600 yer veya pazarın 20si

Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde

tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini

seccedilmesine izin verildiğinden pazarın

37si serbestleştirildi

Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk

işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz

almalarına izin verildi (640000 tesis

pazarın 70i serbestleştirildi)

Temmuz 2007 11 milyondan fazla

yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini

seccedilebildiğinden piyasanın tamamen

serbestleştirilmesi [7]

Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi

Kaynak Axegaz

Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar

tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz

guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik

etmekti Boumlylece

Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu

idareleri tarafından duumlzenlenen ve

uygulamada yeni tedarikccedililerin

ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları

olmaksızın şebekeye erişimini garanti

eden bir kapsamda kaldı

9

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri

tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini

seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili

bir pazarın parccedilası haline geldi

Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp

satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret

noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı

uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle

Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin

her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF

ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu

Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve

2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr

Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme

pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz

kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj

potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz

guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır

[8]

Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret

Boumllgeleri

Kaynak GRDF

Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa

oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her

biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının

doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi

uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca

tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri

kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin

gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından

dolayı askıya alındı [9]

Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji

fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile

belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde

değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml

tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin

tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak

huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp

onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye

devam etmektedir

Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55

olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG

segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında

normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve

elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri

uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil

tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm

petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda

oumldenebilir [10]

Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası

Kaynak reseaux-chaleurceremafr

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 8: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

6

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

oynaması oumlzellikle de ulaştırma sektoumlruumlnde

birkaccedil yeni eylem oumlngoumlruumlluumlyor [3]

Resim 9 Sektoumlrel Karbon Emisyonu Dağılımı

Kaynak Enerdata 2019

Ulaşım Fransarsquonın CO2 emisyonlarının

40ını oluşturuyor yolcu taşımacılığının

82si oumlzel araccedilla yuumlk taşımacılığının 73uuml

karayoluyla yapılmaktadır Şu anda araba

satışlarının sadece 2si elektrikli araccedillardan

oluşuyor ancak Fransa 2040 yılına kadar fosil

yakıtlı araccedil satışını yasaklamayı planlıyor

15degClik bir sınırda kalmak iccedilin yolcu ve yuumlk

taşımacılığının karbondan arındırılması

gerekiyor Elektrik ve biyoyakıtlar ulaşımdaki

enerji karışımının 9unu oluşturmaktadır

(G20 ortalaması 6)

Resim 10 Ulaşımda Enerji Karışımı

Kaynak Enerdata 2019

Fransarsquonın ısınma pişirme ve elektrik

kullanımı dahil bina emisyonları toplam CO2

emisyonunun 28ini oluşturmaktadır Fransa

hem toplam hem de kişi başına duumlşen bina

emisyonlarını azaltmayı başarmış ve sektoumlr

iccedilin uzun vadeli enerji verimliliği hedefleri

benimsemiştir Bina başına duumlşen emisyonlar

G20 ortalamasının biraz altındadır 2013-2018

yılları arasında G20 ortalaması sabit kalırken

Fransa bu seviyeyi 11 azalttı

Resim 11 Kişi Başına Duumlşen Bina Emisyonu

Kaynak ACEEE 2018

Fransa 2012 yılından bu yana duumlşuumlk tuumlketimli

binaların yapımını model haline getiren ve

2021 yılına kadar enerji tasarruflu ev inşaatının

model olmasını sağlayacak yapı sektoumlruumlnde

15degC uyumlu bir politikaya sahiptir Fransa

2030 yılına kadar inşaat sektoumlruumlndeki enerji

tuumlketimini 28 oranında azaltmayı ve 2050

yılına kadar bina stokunda karbon noumltrluumlğuumlnuuml

sağlamayı hedeflemektedir Yenileme iccedilin

zorunlu bir bina kodu mevcuttur Fransarsquonın

2018 Ulusal Duumlşuumlk Karbon Stratejisine goumlre

2015-2030 yılları arasında yılda 500000 ve

2030-2050 iccedilin 700000 termal yenileme

planlıyor

İnşaat sektoumlruuml 2018 yılındaki goumlstergelere

goumlre karbon buumltccedilesinin 145ini oluşturuyor

ve mevcut yenileme ccedilalışmaları ise halen

yetersiz

Fransarsquonın 2014 ulusal karbon vergisi 2018de

95 milyar ABD dolarına ulaştı Yerli

emisyonların 35ini kapsıyor ve fiyat 51

ABD DolarıtCO2 AB Emisyon Ticareti

Programı kapsamında 2018 yılında yalnızca

Fransada 096 milyar ABD doları daha

kazanılmıştır Fransa Almanya ile ortak bir

karbon fiyatlandırma ccedilalışması yuumlruumltmektedir

Fransanın CO2 emisyonlarının sadece 59u

30 EUR veya daha yuumlksek bir fiyatla

fiyatlandırılır ve geri kalan 41lik kısım iccedilin

karbon fiyatlandırması boşluğu bulunmaktadır

7

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e

ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon

vergilerini değil aynı zamanda enerji

kullanımı ve ticarete konu olan emisyon

izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de

kapsar

Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri

Kaynak I4CE 2019

2018deki sarı yelekliler protestolarından

sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini

dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050

yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve

iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma

organı kuran bir yasa kabul etti

8

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına

sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln

ccediloğunu ithal etmektedir [4]

Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde

enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul

edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)

kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde

doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu

yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam

etti GDF tarafından boumllgenin 95ini

kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel

Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de

Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal

Gaz metan terminallerine depolama

tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım

şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve

şehri birbirine bağladı [5]

Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB

direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak

oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute

de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin

tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu

olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet

muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı

soumlylenebilir

Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal

gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının

ayrıştırılması doğal gazın yeraltında

depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim

muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme

faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de

lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme

Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini

koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]

22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli

Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı

2000 yılından itibaren kademeli olarak

rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003

yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da

Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme

gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve

kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti

Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden

fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı

600 yer veya pazarın 20si

Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde

tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini

seccedilmesine izin verildiğinden pazarın

37si serbestleştirildi

Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk

işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz

almalarına izin verildi (640000 tesis

pazarın 70i serbestleştirildi)

Temmuz 2007 11 milyondan fazla

yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini

seccedilebildiğinden piyasanın tamamen

serbestleştirilmesi [7]

Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi

Kaynak Axegaz

Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar

tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz

guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik

etmekti Boumlylece

Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu

idareleri tarafından duumlzenlenen ve

uygulamada yeni tedarikccedililerin

ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları

olmaksızın şebekeye erişimini garanti

eden bir kapsamda kaldı

9

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri

tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini

seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili

bir pazarın parccedilası haline geldi

Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp

satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret

noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı

uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle

Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin

her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF

ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu

Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve

2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr

Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme

pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz

kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj

potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz

guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır

[8]

Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret

Boumllgeleri

Kaynak GRDF

Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa

oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her

biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının

doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi

uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca

tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri

kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin

gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından

dolayı askıya alındı [9]

Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji

fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile

belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde

değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml

tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin

tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak

huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp

onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye

devam etmektedir

Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55

olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG

segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında

normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve

elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri

uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil

tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm

petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda

oumldenebilir [10]

Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası

Kaynak reseaux-chaleurceremafr

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 9: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

7

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Bu boşluk G20 ortalamasında ise 71e

ulaşmaktadır Fiyat sadece accedilık karbon

vergilerini değil aynı zamanda enerji

kullanımı ve ticarete konu olan emisyon

izinlerinin fiyatına ilişkin belirli vergileri de

kapsar

Resim 12 Karbon Vergisi Gelirleri

Kaynak I4CE 2019

2018deki sarı yelekliler protestolarından

sonra huumlkuumlmet karbon vergisi seviyesini

dondurmaya karar verdi 2019da Fransa 2050

yılına kadar karbon noumltrluumlğuuml hedefleyen ve

iklim eylemi konusunda bağımsız bir danışma

organı kuran bir yasa kabul etti

8

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına

sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln

ccediloğunu ithal etmektedir [4]

Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde

enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul

edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)

kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde

doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu

yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam

etti GDF tarafından boumllgenin 95ini

kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel

Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de

Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal

Gaz metan terminallerine depolama

tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım

şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve

şehri birbirine bağladı [5]

Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB

direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak

oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute

de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin

tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu

olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet

muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı

soumlylenebilir

Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal

gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının

ayrıştırılması doğal gazın yeraltında

depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim

muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme

faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de

lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme

Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini

koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]

22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli

Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı

2000 yılından itibaren kademeli olarak

rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003

yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da

Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme

gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve

kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti

Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden

fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı

600 yer veya pazarın 20si

Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde

tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini

seccedilmesine izin verildiğinden pazarın

37si serbestleştirildi

Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk

işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz

almalarına izin verildi (640000 tesis

pazarın 70i serbestleştirildi)

Temmuz 2007 11 milyondan fazla

yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini

seccedilebildiğinden piyasanın tamamen

serbestleştirilmesi [7]

Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi

Kaynak Axegaz

Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar

tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz

guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik

etmekti Boumlylece

Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu

idareleri tarafından duumlzenlenen ve

uygulamada yeni tedarikccedililerin

ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları

olmaksızın şebekeye erişimini garanti

eden bir kapsamda kaldı

9

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri

tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini

seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili

bir pazarın parccedilası haline geldi

Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp

satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret

noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı

uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle

Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin

her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF

ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu

Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve

2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr

Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme

pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz

kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj

potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz

guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır

[8]

Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret

Boumllgeleri

Kaynak GRDF

Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa

oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her

biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının

doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi

uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca

tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri

kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin

gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından

dolayı askıya alındı [9]

Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji

fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile

belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde

değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml

tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin

tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak

huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp

onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye

devam etmektedir

Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55

olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG

segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında

normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve

elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri

uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil

tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm

petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda

oumldenebilir [10]

Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası

Kaynak reseaux-chaleurceremafr

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 10: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

8

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

3 Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransa ccedilok sınırlı fosil enerji kaynaklarına

sahiptir ve petrol doğal gaz ve koumlmuumlruumlnuumln

ccediloğunu ithal etmektedir [4]

Fransanın kurtuluşunu takip eden guumlnlerde

enerji enduumlstrisi kamulaştırma yasası kabul

edildikten sonra 1946da Gaz de France (GDF)

kuruldu ve bununla birlikte uumllke sınırları iccedilinde

doğal gaz satışı devlet tekeli haline geldi Bu

yirminci yuumlzyılın ikinci yarısına kadar devam

etti GDF tarafından boumllgenin 95ini

kapsayan bir ağ uumlzerinden ve 5i iccedilin Yerel

Dağıtım Şirketleri (Gaz de Bordeaux Gaz de

Strasbourg vb) Tarafından dağıtılan Doğal

Gaz metan terminallerine depolama

tesislerine gaz boru hatlarına ve dağıtım

şebekesi ile buguumlne kadar 10000 kasaba ve

şehri birbirine bağladı [5]

Fransa elektrik ve doğal gaz sektoumlrlerini AB

direktiflerine uymak iccedilin aşamalı olarak

oumlzelleştirerek iki devlet şirketi olan Eacutelectriciteacute

de France (EDF) ve Gaz de France (GDF)rsquonin

tekel haklarını ortadan kaldırdı Bunun sonucu

olarak enerji sektoumlruumlndeki yuumlksek devlet

muumllkiyetinin son yıllarda bir miktar azaldığı

soumlylenebilir

Gerccedilekleştirilen diğer eylemler arasında doğal

gaz ve elektriğin iletim ve dağıtım ağlarının

ayrıştırılması doğal gazın yeraltında

depolanmasına uumlccediluumlncuuml taraf erişim

muumlzakerelerinin başlatılması ve duumlzenleme

faaliyetleri iccedilin Commission de Reacutegulation de

lrsquoEacutenergie (CRE - Enerji Duumlzenleme

Komisyonu) elektrik ve gaz tuumlketicilerini

koruyan bir aracı olarak kurulması sayılabilir [6]

22 Haziran 1998 ve 26 Haziran 2003 tarihli

Avrupa direktifleri uyarınca Fransız pazarı

2000 yılından itibaren kademeli olarak

rekabete accedilılmaya başladı Bu direktifler 2003

yılında Fransız hukukuna aktarılmış olsa da

Temmuz 2007ye kadar etkili serbestleşme

gerccedilekleşmemiştir Fransa kademeli ve

kontrolluuml serbestleştirmeyi tercih etti

Ağustos 2000 Yılda 237 GWhden

fazla tuumlketen tesisler rekabete accedilıldı

600 yer veya pazarın 20si

Ağustos 2003 83 GWhyıl uumlzerinde

tuumlketen 1200 tesisin tedarikccedilisini

seccedilmesine izin verildiğinden pazarın

37si serbestleştirildi

Temmuz 2004 Artık tuumlm kuumlccediluumlk

işletmeler istedikleri tedarikccediliden gaz

almalarına izin verildi (640000 tesis

pazarın 70i serbestleştirildi)

Temmuz 2007 11 milyondan fazla

yerli muumlşteri doğal gaz tedarikccedilisini

seccedilebildiğinden piyasanın tamamen

serbestleştirilmesi [7]

Resim 13 Fransa Gaz Piyasası Gelişimi

Kaynak Axegaz

Yerel doğal gaz piyasaları iccedilin ortak kurallar

tanımlanırken Avrupa Birliğinin hedefi arz

guumlvenliğini garanti ederek adil rekabeti teşvik

etmekti Boumlylece

Nakliye ve dağıtım faaliyetleri kamu

idareleri tarafından duumlzenlenen ve

uygulamada yeni tedarikccedililerin

ccedilarpıklık veya ayrımcılık koşulları

olmaksızın şebekeye erişimini garanti

eden bir kapsamda kaldı

9

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri

tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini

seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili

bir pazarın parccedilası haline geldi

Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp

satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret

noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı

uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle

Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin

her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF

ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu

Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve

2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr

Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme

pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz

kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj

potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz

guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır

[8]

Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret

Boumllgeleri

Kaynak GRDF

Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa

oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her

biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının

doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi

uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca

tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri

kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin

gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından

dolayı askıya alındı [9]

Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji

fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile

belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde

değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml

tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin

tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak

huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp

onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye

devam etmektedir

Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55

olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG

segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında

normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve

elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri

uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil

tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm

petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda

oumldenebilir [10]

Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası

Kaynak reseaux-chaleurceremafr

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 11: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

9

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Gaz uumlretim ve tedarik faaliyetleri

tuumlketicilere doğal gaz tedarikccedililerini

seccedilme oumlzguumlrluumlğuuml vermek iccedilin rekabetccedili

bir pazarın parccedilası haline geldi

Doğal gaz şimdi toptan pazardan alınıp

satılıyor ve Fransız gazının gaz ticaret

noktaları (PEGler) adı verilen bir ulaşım ağı

uumlzerinden taşınmaktadır 2003 yılı itibariyle

Fransız şebekesinin dengeleme boumllgelerinin

her birinde bir PEG vardır GRTgaz ve TIGF

ağına ait 7 adet dengeleme boumllgesi mevcuttu

Sırasıyla 2005te 5 2009rsquoda 3 2015rsquode 2 ve

2018rsquode ise 1 dengeleme boumllgesine duumlşmuumlştuumlr

Dengeleme boumllgeleri arasındaki birleşme

pazar erişimini basitleştirmek ve ccedileşitli gaz

kaynakları arasındaki nakliyatccedilılar iccedilin arbitraj

potansiyelini optimize etmek ve boumlylece arz

guumlvenliğini guumlccedillendirmek iccedilin tasarlanmıştır

[8]

Resim 14 Yıllara Goumlre Fransa Gaz Ticaret

Boumllgeleri

Kaynak GRDF

Yaklaşık on yıllık aşamalı piyasa

oumlzelleştirmesinden sonra şimdi Fransada her

biri kendisine bağlı Fransız kasabalarının

doumlrtte birine hizmet veren dağıtım şebekesi

uumlzerinden gaz dağıtımına odaklanan onlarca

tedarikccedili var Sonuccedil olarak kasabaların geri

kalan doumlrtte uumlccediluumlnuuml şebekeye bağlamak iccedilin

gereken yatırımlar ccedilok yuumlksek olacağından

dolayı askıya alındı [9]

Elektrik ve doğal gaz dışındaki her tuumlrluuml enerji

fiyatları Fransadaki piyasa tarafından serbestccedile

belirlenmektedir CRE duumlzenlenmiş tarifelerde

değişiklikler teklif etmekten ve uumlccediluumlncuuml

tarafların gaz ve elektrik altyapısına erişim iccedilin

tarifeleri duumlzenlemekten sorumludur ancak

huumlkuumlmet oumlnerilen değişikliklerin onaylanıp

onaylanmayacağına dair nihai kararı vermeye

devam etmektedir

Enerji uumlruumlnleri ve hizmetleri oranının 55

olduğu bazı elektrik arzı doğal gaz ve LPG

segmentleri hariccedil olmak uumlzere 20 oranında

normal KDVye tabidir Koumlmuumlr doğal gaz ve

elektrik teslimatları iccedilin ayrı tuumlketim vergileri

uygulanırken TICPE (Enerji uumlruumlnlerinde iccedil

tuumlketim vergisi) gibi tuumlketim vergileri tuumlm

petrol uumlruumlnleri satışlarında farklı oranlarda

oumldenebilir [10]

Resim 15 Fransa Gaz Altyapı Haritası

Kaynak reseaux-chaleurceremafr

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 12: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

10

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

4 Rakamlarla Fransa Doğal Gazı

41 Doğal Gaz Tuumlketimi

Fransa 40 milyar metrekuumlp uumlzeri doğal gaz

tuumlketimi ile AB talebinin 10unu oluşturuyor

ve Avrupanın doumlrduumlncuuml Duumlnyarsquonın ise yirmi

sekizinci en buumlyuumlk gaz piyasasıdır

Yıl Doğal Gaz Tuumlketimi

(milyar metrekuumlp)

2010 496

2014 379

2015 408

2016 445

2017 448

2018 427

Kaynak BP

2010 yılında 49 milyar metrekuumlp ile zirveyi

goumlrduumlkten sonra Fransanın doğal gaz

tuumlketiminin 2018e kadar 37 ila 44 milyar m3

arasında duumlzenli olarak yukarı ve aşağı

dalgalandığı goumlruumlluumlyor [11]

Resim 16 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Tuumlketim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Grafikteki veriler sıvı yakıtlara doumlnuumlştuumlruumllmuumlş

doğal gazı iccedilermez ancak gazdan sıvıya

doumlnuumlşuumlmde tuumlketilen doğal gazın yanı sıra

koumlmuumlr tuumlrevlerini de iccedilerir

Fransadaki en buumlyuumlk doğal gaz tuumlketicisi

konut sektoumlruumlduumlr Konut ısıtma talebi arttıkccedila

doğal gaz talebi kışın zirve yapıyor Fransada

yıllık tuumlketim kış hava dalgalanmalarına bağlı

olarak yıldan yıla oumlnemli oumllccediluumlde değişebilir

Oumlrneğin 2010 yılında Avrupa alışılmadık

derecede soğuk bir kış geccedilirdiğinde Fransanın

doğal gaz tuumlketimi 2009 veya 2011 yıllarına

goumlre 10un uumlzerindeydi 2014 yılında

alışılmadık derecede sıcak bir kış doğal gaz

tuumlketimini bir oumlnceki yıla goumlre yaklaşık 16

oranında duumlşuumlrduuml [12]

Oumlzellikle kuzeyde bulunan gaz tuumlketimi son on

yılda duumlşuumlş goumlsterdi 2007-2011 yılları

arasında istikrarlı olan Fransadaki gaz

tuumlketimi 2011 yılından bu yana yıllık ortalama

15 oranında duumlşmektedir Bu duumlşuumlş kısmen

doumlnem iccedilindeki durgun ekonomik bağlamdan

ve kısmen de enerji tuumlketimini kontrol altına

alacak oumlnlemlerden kaynaklanmaktadır Bu da

birim tuumlketimdeki duumlşuumlşe katkıda

bulunmaktadır

Fransız gaz tuumlketimi son on yıldaki suumlrekli

duumlşuumlş eğilimini suumlrduumlrse bile 2016 ve 2017

yılları gaz talebindeki artışla tanımlanabilir Bu

artış oumlzellikle soğuk havaların yoğun olduğu

doumlnemlerde elektrik uumlretimi iccedilin gaza olan

guumlvenin artmasından oumlzellikle de Fransız

nuumlkleer ve hidroelektrik santrallerinin o

yıllarındaki sınırlı kullanımından ve sanayideki

ekonomik buumlyuumlmeden kaynaklı doğal gaz

talebindeki artıştan kaynaklanmaktadır

Birleştirilen bu iki faktoumlr yaklaşık olarak 3

milyar m3 ek gaz tuumlketimine sebep olmuştur

Elektrik uumlretimi hariccedil tutulduğunda gaz

tuumlketimi 2012den bu yana yaklaşık 1 milyar

m3 azalmıştır

En ccedilok gaz tuumlketicileri olan boumllgeler Icircle-de-

France (15) Hauts-de-France (13) Grand-

Est (14) ve Auvergne-RhocircneAlpesdir (11)

Icircle-de-France ve Auvergne-RhocircneAlpes

boumllgelerindeki tuumlketim daha yuumlksek

demografik ve ekonomik seviyeyle

accedilıklanabilir [13]

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 13: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

11

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın kuzey ve doğu boumllgelerindeki

yuumlksek doğal gaz tuumlketimin sebebi tarihsel

faktoumlrler (gazla ısıtılan yuumlksek sayıda konut ve

uumlccediluumlncuumll yapılar) ve iklim faktoumlrleri (soğuk

iklim nedeniyle nispeten daha yuumlksek ısı

talebi) ile accedilıklanır

Resim 17 Doğal Gaz Boumllgesel Tuumlketim Oranları

Kaynak GRTgaz - Perspectives Gaz 2018

Fransarsquodaki doğal gaz tuumlketimine

baktığımızda binaların (konut-işletmeler)

toplam gaz tuumlketiminin yaklaşık yarısına sahip

olduğunu ve bunu tuumlketimin uumlccedilte biri ile sanayi

izlediğini goumlstermektedir Tuumlketimin yuumlzdelik

olarak dağılımı şu şekilde 342 Sanayi

321 Konut 183 kuumlccediluumlk-orta işletmeler

151 elektrik uumlretimi ve 03 ise taşımacılık

alanında kullanılmaktadır

Resim 18 Doğal Gazın Sektoumlrel Tuumlketimi

Kaynak GRTgaz -2016

42 Doğal Gaz Uumlretimi

Yıl Doğal Gaz Uumlretimi

(milyon metrekuumlp)

2010 72100

2011 58700

2012 50800

2014 1700

2018 1699 Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransada ccedilok az yerli doğal gaz uumlretimi var

2010 yılında 721 milyon m3 olan doğal gaz

uumlretim miktarının guumlnuumlmuumlze gelindiğinde

1699 milyon m3rsquoe kadar gerilemiş olduğu

goumlruumlluumlyor [14]

Resim 17 Yıllara Goumlre Doğal Gaz Uumlretim Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak Global Energy Statistical Yearbook 2019

Fransız huumlkuumlmetinin 2011 yılında hidrolik

kırılma kullanımı yasaklaması ile beraber

doğal gaz uumlretiminde keskin bir duumlşuumlş

yaşanmaya başlamıştır

Fransa parlamentosu 2017 yılı Aralık ayında

yılına kadar uumllke ve denizaşırı boumllgelerindeki

petrol ve doğal gazın tuumlm arama ve uumlretimini

yasaklayan bir yasayı onayladı Bu yasa

uyarınca mevcut delme izinleri

yenilenmeyecek ve yeni arama ruhsatı

verilmeyecek

2017 yılı itibariyle duumlnya gaz rezervi

sıralamasında 77 sırada olan Fransanın toplam

gaz rezervleri bir yıllık gaz tuumlketiminden ccedilok

daha az seviyededir (2017 yaklaşık rezervi 8

milyar m3 tuumlketim 448 milyar m

3) Bu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 14: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

12

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

miktar Fransayı tuumlketim seviyelerini korumak

iccedilin doğal gaz ithalatına buumlyuumlk oumllccediluumlde bağımlı

kılmaktadır [15]

Resim 18 Yıllara Goumlre Kanıtlanmış Doğal Gaz

Rezerv Grafiği (milyon fit3)

Kaynak Worldometer France Natural Gas

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 15: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

13

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

5 Fransa Doğal Gaz Piyasası

51 Doğal Gaz İthalatı

Fransanın Doğal Gaz İthalatı Aralık 2018de

49316 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 48260 milyar m3lsquoten

bir artış olarak kaydedildi 1975-2018 yılları

arasında kaydedilmiş 44 farklı goumlzleme

dayanan verilere goumlre 2011 yılında tuumlm

zamanların en yuumlksek seviyesi olarak 49589

milyar m3 ve 1975te 12790 milyar m

3 en

duumlşuumlk ithalat seviyesi olarak kaydedildi [16]

Resim 19 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İthalat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

2018 yılında Fransa doğal gaz ithalatının

75rsquoini boru hatları 25rsquoini ise LNG ile

gerccedilekleştirmektedir

Fransa coğrafi konumu nedeniyle kuzey ve

guumlney Avrupa arasında oumlzellikle Iber

Yarımadası ve İsviccedilre uumlzerinden İtalyarsquoya bir

gaz geccediliş merkezidir Gaz beş ana giriş

noktasından (Taisniegraveres Dunkerque

Obergailbach Fos-sur-Mer ve Montoir-de-

Bretagne) Fransarsquoya gelir Fransarsquodan transit

olarak giren ya da Fransarsquodan ihraccedil edilen gaz

esas olarak uumlccedil noktadan geccediler (Fransa-İsviccedilre

sınırındaki Oltingue ve İspanyarsquodaki Larrau ve

Biriatou uumlzerinden) [17]

Norveccedil Fransarsquonın ana tedarikccedilisi olmaya

devam ediyor (toplam bruumlt girişlerin 42rsquo si)

ardından Rusya (19) Hollanda (10)

Cezayir (8) Nijerya ( 6) ve Katar (4)

geliyor

2018 yılında Fransa yaklaşık 36 milyar m3

doğal gazı boru hatları aracılığıyla ağırlıklı

Hollanda Norveccedil ve Rusyarsquodan ithal etti 131

milyar m3 LNG ithalatını ise Cezayir Nijerya

Norveccedil Rusya ve Katarrsquodan gerccedilekleştirdi

52 Doğal Gaz İhracatı

Fransanın Doğal Gaz İhracatı Aralık 2018de

5925 milyar m3 olarak bildirildi Bu oran

Aralık 2017 iccedilin oumlnceki 6038 milyar m3lsquoten

bir duumlşuumlş olarak kaydedildi Fransanın Doğal

Gaz İhracat verileri Aralık 1960-2018 yılları

arasında yapılan 59 goumlzlemle yıllık olarak

guumlncellenerek 1996 yılında en duumlşuumlk 0 m3

olarak oumllccediluumlluumlrken yine bu verilere dayanarak

2014 yılında tuumlm zamanların en yuumlksek

seviyesi olan 7078 milyar m3rsquoe ulaştı [18]

Resim 20 Yıllara Goumlre Doğal Gaz İhracat Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak CEIC Data

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 16: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

14

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

53 Doğal Gaz Ticaret Hacmi

2018 yılı sonu ile Fransa boru hatları ile 368

milyar m3 LNG ile 131 milyar m

3 toplamda

499 milyar m3rsquoluumlk doğal gaz ticareti

gerccedilekleştirmiştir [19]

Fransarsquoda son tuumlketiciye gaz satışı rekabete

accedilıktır Toptan satın alınan gazın perakende

satışından yani uzun vadeli bir tedarik

soumlzleşmesi kapsamında(15-20 yıl arasında)

veya kısa vadeli bir antlaşma bağlamında

oluşur

Fransarsquoda gaz ccediloğunlukla uzun vadeli

soumlzleşmeler (15-20 yıl arasında) temelinde

sağlanır Uzun vadeli soumlzleşmeler bağlamında

gaz fiyatı esas olarak uumlccedil ila altı ay arasında bir

gecikmeyle petrol uumlruumlnlerinin (yerli yakıt ve

ağır akaryakıt) fiyatına goumlre değişir

Gaz alımları genellikle şu yollarla yapılır

Soumlzleşme ile satın alımı Oumlreğin uzun

vadeli soumlzleşmelerle Anlaşma yoluyla

gazın buumlyuumlk bir kısmı Rusya Cezayir

ve Norveccedilrsquoten ithal edilmesi

Organize Pazar ve aracıları iccedileren ara

Pazar

Fransa doğal gaz sektoumlruumlnde ticari olarak en

oumlnemli adım 2018 yılında TRFrsquonin kurulması

ile atıldı TRF doğal gaz sektoumlruumlnuumln tek pazar

alanına verilen isimdir aynı zamanda Fransa

Ticaret Boumllgesi anlamına gelir 2003 yılında

başlatılan kademeli olarak tek pazara geccediliş

doumlnemi 15 yıl iccedilerisinde şu sıralama ile

tamamlanmıştır

2003 yılında 8 gaz ticaret boumllgesi

2009da 3 gaz ticaret boumllgesi

2015te 2 gaz ticaret boumllgesi

2018de tek pazara geccediliş

TRF iccedilin gerekli altyapıları oluşturmak uumlzere

GRTgaz ve Tereacutega tarafından yaklaşık 820

milyon Euroluk bir yatırım

gerccedilekleştirilmiştir

15 yıllık buumlyuumlk yatırımların son aşamasında

Val-de-Saocircnenin ve Gascogne-Midi boru

hatlarının guumlccedillendirilmesi Val-de-Saocircne

projesinin 190 kmsi Gascogne-Midinin

guumlccedillendirilmesi iccedilin 62 km boru hattı ve yeni

sıkıştırma istasyonlarının tamamlanması ile

TRF 1 Kasım 2018de TRS ve PEG Nord

pazarlarının birleştirilmesi ile kuruldu

TRFrsquonin Fransa gaz sektoumlruumlne getirmiş olduğu

faydaları şu şekilde sıralanabilir

1) Fransada toptan satış piyasasında tek

bir gaz fiyatı oluştu

Fransada Kuzey ve Guumlney arasında bir ayrım

olmaksızın gazın tek toptan satış fiyatı

oluşturuldu Daha oumlnce gazın fiyatı uumllkenin

Kuzey boumllgesinde Guumlney boumllgesine goumlre daha

rekabetccedili idi Bunun nedeni kuzey boumllgede

daha ccedilok bulunan gaz tedarikccedililerinden

kaynaklanmakta

2) Daha likit ve daha rekabetccedili bir

Fransız pazarı

TRF tuumlm tuumlketiciler iccedilin oumlzellikle de Guumlney

Fransada bulunan tuumlketiciler iccedilin en rekabetccedili

gaz kaynaklarına erişimi kolaylaştı TRF ile

tuumlm Fransız pazarı şimdi ana Avrupa pazar

yerleri ile bağlantılıdır Fransız pazarının uzun

vadede guumlccedillenmesi ve fiyat değişkenliğinin

azalması beklenmektedir

3) Artan arz guumlvenliği

TRFnin kurulması ile Kuzey ve Guumlney Fransa

arasındaki gaz akışını 42 arttı Kuzey ve

Guumlney arasındaki gaz akış riskleri azaldı ve arz

guumlvenliği guumlccedillendirildi [20]

Buguumln Fransız gaz sistemi esnektir ve Avrupa

pazarının geri kalanına iyi entegre edilmiştir

2010 yılında Fos Cavaou terminalinin ve 2016

yılında Dunkirk terminalinin işletmeye

alınması iletim ağındaki doğal gaz giriş

kaynaklarının artmasına ve coğrafi olarak

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmuştur

2019da Fransanın Belccedilika Almanya İsviccedilre

ve İspanya ile arazi bağlantı noktaları vardır ve

Franpipe boru hattıyla Kuzey Denizindeki

Norveccedil uumlretim alanlarına doğrudan bağlanır

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 17: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

15

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Oumlzellikle tek pazara geccedilişin İspanya ve

Portekiz iccedilinde kısmi faydaların olduğu da

goumlruumlnmekte

Resim 21 Fransa Doğal Gaz Ticaret Hacmi (giriş -

ccedilıkış)

Kaynak GRDF

Belccedilika Almanya ve İspanya ile olan

bağlantılarda iletim kapasitesi nakliyecilerin

uzun vadeli rezervasyon taahhuumltlerine

dayanılarak geliştirilmiştir

Ayrıca piyasanın rekabete accedilıldığı ilk yıllarda

bazı ara bağlantılarda uzun vadeli soumlzleşmelere

ayrılmıştır ATRT6 (2016-2019 yılları iccedilin

tanımlanmış olan gaz tarifesi) tarife

doumlneminde bu uzun vadeli rezervasyon

soumlzleşmeleri devam etmiş olup Taisniegraveres

Dunkirk Obergailbach ve Pirineos PIRlerinde

yıllık giriş kapasitesi 75 Alveringem

Oltingue ve Pirineos PIRlerinde yıllık ccedilıkış

kapasitesi 80in uumlzerinde rezerve edildi

Nisan 2020de 4 yıllık ldquoATRT7rdquo tarifesi

yuumlruumlrluumlğe girecek bu tarife youmlnetmelik ve

yapısal youmlnden oumlnceki tarifenin devamı olup

ancak bazı yeni oumlzellikler eklenmiştir

Biyometan enjeksiyonu iccedilin bir tarife

teriminin sunulması

Fransa genelindeki ara bağlantı

tarifelerinde (giriş ccedilıkış noktaları) eş

gelişimlerin kaydedilmesi

54 Doğal Gaz Piyasasında LNG Varlığı

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı ile son 7 yılın en yuumlksek ithalat

seviyesine ulaştı ve 2018 duumlnya LNG

ithalatının 31rsquoini oluşturdu

Fransa en fazla LNG ithalatını 2009 ndash 2011

yılları arasında gerccedilekleştirmiş olup 2010

yılında 147 milyar m3 ithalatı ile zirveyi

goumlrmuumlştuumlr

Resim 22 Yıllara Goumlre LNG Ticaret Hacmi Grafiği

(milyar metrekuumlp)

Kaynak BP

2018 yılında Fransa 131 milyar m3 LNG

ithalatı gerccedilekleştirerek bir oumlnceki yıla goumlre

LNG ithalatında 208rsquo lik bir artış

gerccedilekleşmiştir LNG ithalatı gerccedilekleştirilen

uumllkeler Cezayir - 4 milyar m3 Nijerya - 36

milyar m3 Norveccedil - 15 milyar m

3 Rusya -

15 milyar m3 Katar - 11 milyar m

3 ABD -

05 milyar m3 Mısır - 04 milyar m3 Peru -

03 milyar m3 Angola -

01 milyar m

3

Trinidad ve Tobago - 01 milyar m3 [21]

Fransarsquonın toplam doğal gaz ithalatı Norveccedil

Hollanda Rusya ve Cezayirrsquoden yapılan

oumlnemli ithalatla nispeten iyi ccedileşitlilik

goumlstermektedir Fransız gaz ağına giriş

kapasitesinin yaklaşık 72si boru hatları ile

kalan giriş kapasitesi (yaklaşık 28)

Fransanın mevcut doumlrt LNG ithalat

terminalinden gelen gazla gerccedilekleşmektedir

Fransa İspanyarsquodan sonra Avrupanın en

buumlyuumlk ikinci LNG ithalatccedilısıdır

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 18: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

16

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

Fransanın doumlrt operasyonel buumlyuumlk oumllccedilekli

LNG ithalat terminali vardır

1 Fos Tonkin Terminali

1972deMarsilyarsquoda ticari faaliyetlerine başladı

ve Avrupadaki ilk LNG terminallerinden

biriydi 1972rsquo den beri 5500den fazla gemi

aldı Terminalin 34 bcmyıl kapasitesi Nisan

2015ten bu yana 3 bcmyıla duumlştuuml

2 Montoir-De-Bretagne Terminali

Fransanın Atlantik kıyısında yer alır ve 1980

yılında işletmeye alınmıştır 2005 yılına kadar

10 bcmyıl kapasitesiyle Avrupanın en buumlyuumlk

ithalat terminaliydi

3 Fos Cavaou Terminali

2010 yılında Fransanın guumlney kıyısında accedilıldı

LNG ulaşım guumlzergahları boyunca yer

almasından dolayı Mısır Cezayir ve Orta

Doğu uumllkelerinden kolayca gaz alabiliyor 825

bcmyıl kapasitesi ile Fransarsquonın yıllık gaz

tuumlketiminin yaklaşık altıda birine denk

gelmekte 2020 yılı itibariyle kapasite 165

bcmyıl olacak şekilde arttırılmıştır

Terminalin kapasitesinin 90ı uzun vadeli ve

kalan 10luk kapasite ise kısa vadeli

soumlzleşmeler ile kullanılmaktadır

4 Dunkerque Terminali

Fransarsquonın kuzeyinde 2016 yılında işletmeye

alındı Terminalin 8 bcmyıl kapasitesi

mevcutturTerminal hem Fransız hem de

Belccedilika gaz dağıtım ağlarına bağlı ve iki

uumllkenin yıllık gaz talebinin yaklaşık 20sini

karşılayabiliyor Dunkerque ve Zeebrugge

boumllgesi arasındaki bu bağlantı Kuzey Batı

Avrupadaki tedarik kaynaklarının

ccedileşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır [22]

Fransa kıyılarının Basra Koumlrfezi uumllkeleri

Akdeniz ve Atlantik havzalarından ithal edilen

LNGyi almak iccedilin oldukccedila iyi bir konuma

sahip olduğunu soumlylemek muumlmkuumlnduumlr Var

olan depolama ağları ve LNG terminalleri de

Fransarsquoyı ccedilekici bir LNG sevkiyat noktası

haline getiriyor [23]

Resim 23 Fransa LNG Terminalleri

Kaynak King amp Spalding

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 19: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

17

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

6 Fransa Doğal Gaz Depolama

Kapasitesi

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile Duumlnyarsquonın en buumlyuumlk yedinci Avrupa

Birliğirsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

kapasitesine sahiptir Fransa Bu depolama

kapasitesi yoğun doumlnemlerde gaz arzını

guumlvence altına alır ve arbitraj işlemlerini

kolaylaştırır Fransarsquonın şu an işletmede olan

17 tane ve yapım aşamasında olan 3 tane doğal

depolama alanı var Su katmanlarında ve tuz

mağaralarında depolama olmak uumlzere iki tuumlr

gaz depolama sistemi kullanılmaktadır

Resim 24 Avrupa Birliği Doğal Gaz Depolama

Kapasiteleri (milyon metrekuumlp)

Kaynak KosatkaMedia Fransada gaz depolama kapasitesinin buumlyuumlk

bir kısmı belirli tuumlketicileri tedarik eden

şirketlere ayrılmıştır Depolama

operatoumlrlerinin tedarikccedililere soumlzleşme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmek iccedilin yeterli

gaz stoğu tutabilmeleri iccedilin belirli tedarikccedililere

kapasite tahsis etme konusunda etkin bir

yuumlkuumlmluumlluumlk vardır Bu yaklaşım depolamaya

serbest erişimi engelleyerek piyasanın anlamlı

gelişimini oumlnler ve toptan piyasa

katılımcılarına kapasite tahsisini gereksiz yere

kısıtlamasına yol accedilabilir [24]

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 20: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

18

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

7 Fransa Doğal Gaz İletim ve Dağıtım

Şebekeleri

71 Fransa Doğal Gaz İletim Şebekesi

Fransa İletim ağının Almanya Belccedilika

İsviccedilre İspanya ve İtalya doğal iletim hatları

ile birbirine bağlı olmasının sonucu olarak

geniş gaz bağlantıları ile Avrupanın en uzun

iletim ağıdır

Fransada iki doğal gaz iletim sistemi operatoumlruuml

(TSO) vardır

1 GRTgaz

Fransada 31600 kmden daha uzun bir doğal

gaz iletim sisteminin işletilmesinden ve

bakımından sorumludur Avruparsquonın en uzun

iletim hatlarını işleten şirketlerden biridir

2 TIGF

Fransarsquonın guumlney batısında yer alan 5000

kmden uzun doğal gaz iletim sisteminin

işletilmesinden ve bakımından sorumludur

Harici olarak işlettiği doğal gaz depolama

kapasitesi ile Fransanın toplam depolama

kapasitesinin 23uumlne sahiptir

Resim 25 Fransa TSO İşletim Boumllgeleri (GRTgaz

ve TIGF)

Kaynak GRTgaz

CRE (Fransa Enerji Reguumllasyon Komisyonu)

Fransız iletim ağının boyutlarının şu anda

yeterli olduğunu duumlşuumlnmektedir Ayrıca son

on yıl boyunca tuumlketimin durgunluğu ve

TSOların 2030 yılı iccedilin farklı senaryolarına

dayanarak oumlngoumlruumllen duumlşuumlş oumlzellikle enerji

geccediliş hedefleri ccedilerccedilevesinde CREnin

gelecekte herhangi bir yeni yatırımı incelerken

daha hassas karar vereceğini ve oumlzellikle

TSOlar tarafından sunulacak projelerde

yararsız maliyetlerin son tuumlketiciye

aktarılmasını oumlnlemek iccedilin tutarlı ve uzun

vadeli bir maliyetfayda analiz suumlzgecinden

geccedilireceğini bildirdi

72 Fransa Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi

Doğal gaz dağıtım şebekelerine yaklaşık 11

milyon tuumlketici bağlı 26 doğal gaz dağıtım

şirketi tarafından uumllkenin 80rsquoine doğal gaz

tedariği sağlanmaktadır

GRDF dağıtılan doğal gazın 96sını

son kullanıcıya tedarik etmekte ve

Fransanın en buumlyuumlk doğal gaz dağıtım

şirketidir

Yerel dağıtım şirketleri olarak da

bilinen 22 kuumlccediluumlk doğal gaz şirketi

o Reacutegaz-Bordeaux ve R-GDS

şirketleri dağıtılan toplam gazın

yaklaşık 15ini sağlamakta

o Diğer 20 yerel dağıtım şirketi ise

dağıtılan gazın toplam 1ini

sağlamakta

Fransada doğal gaz dağıtım sektoumlruumlne

dahil olan diğer 3 şirket ise Ekim

2008den beri Antargaz Nisan

2010dan beri SICAE ve Temmuz

2014ten beri Seacuteolis şirketleridirBu

şirketlerde geri kalan 15rsquolik gazın

tedariğini yapmaktadır [25]

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 21: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

19

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

8 Yenilenebilir Gazlar

81 Hidrojen

Fransa Paris iklim antlaşması hedeflerine

(COP-21) ulaşmak adına hidrojen

teknolojisini yakından takip etmekte ve farklı

sektoumlrler ile de uyumlu ccedilalışabilmesi iccedilin

gerekli altyapının oluşturulması adına birccedilok

proje yuumlruumltmektedir

Fransız doğal gaz şirketleri tarafından

yuumlruumltuumllen hidrojen ccedilalışmalarında gaz

karışımına oumlnemli miktarda hidrojen entegre

edilmesinin muumlmkuumln olduğunu ve kısa orta ve

uzun vadeli yol haritalarının oluşturulması

kararı alınmıştır

Kısa vadede hidrojenin hacim olarak 6

oranında harmanlanarak bazı bina ve tesislerde

testlerin yapılması Bu test alanlarında yapılan

Ar-Ge ccedilalışmaları kapsamında doğal gaz

ekipmanlarının geliştirme ve yenileme

faaliyetlerinin projeler ile uyumlu kademeli

olarak genişletilmesi

Orta vadede 2030a kadar harmanlanmış

hidrojeni 10 ve daha sonra 20

hacimlerinde ağlara entegre edilmesi

hedeflenmektedir Oumlzellikle bu oranlarda evsel

cihazlarda bir değişikliğe ihtiyaccedil

duyulmayacağı ve altyapılarda ise sınırlı

değişiklikler olacağı oumlngoumlruumllmekte Fransız

şirketler Avrupalı şirketler ile beraber bu konu

uumlzerinde ccedilalışmalar yuumlruumltmektedirler

Uzun vadede 2050 yılına kadar gaz karışımına

oumlnemli miktarda hidrojen entegre edilmesi ve

belirli kuumlccediluumlk boumllgelerde 100 hidrojen

geccedililmesi hedeflenmektedir

Fransarsquoda doğal gaz şebekelerine hidrojen

enjeksiyonu iccedileren ccedileşitli ekonomik modeller

araştırılmaktadır Kısa vadede boumllgesel

projeler hariccedil Fransada olgun bir vakadan soumlz

etmek muumlmkuumln değildir

Şuan Fransarsquoda doğal gaz sistemleri ile entegre

edilmiş farklı yerlerde 6 tane hidrojen proje

yuumlruumltuumllmektedir Bu projelerin ccedilalışma

alanları

hidrojen veya duumlşuumlk karbonlu elektrik

uumlretimini geliştirmek iccedilin gaz

altyapılarının kullanılması

Tuz kavernalarında hidrojen

depolanması ve doğal gaz iletim

hatları ile taşınması

rekabetccedili dekarbonizasyon iccedilin doğal

gaz şebekelerine hidrojen enjekte

etmek

Resim 26 Fransarsquodaki Power to Gas Projeleri (1

Nisan 2019)

Kaynak GRTgaz

2018 yılında Guumlney Fransarsquoda GRTgaz

koordinatoumlrluumlğuumlnde Avrupa Birliği (AB)

Fransız Devleti (Geleceğe Yatırımlar

Programı ADEME) ve Fransanın Provence-

Alpes-Cocircte dAzur Boumllgesi tarafından ortaklaşa

finanse edilmesiyle Jupiter 1000 projesine

başlanılmıştır Bu proje ile farklı teknolojileri

iccedileren 1MWrsquolık iki elektrolizoumlr kullanılarak

doğal gaz iletim hatlarına kısmi olarak yeşil

hidrojen enjekte edilecek ve hidrojenin iletim

hatlarındaki durumu test edilecektir Bu

projede aynı zamanda karbon yakalama ve

depolama teknolojisi de kullanılmaktadır [26]

2014 yılında başlatılan GRHYD projesi

Fransanın hidrojen gelişimindeki en oumlnemli

girişimlerinden biridir ENGIE tarafından

koordine edilen bu proje Dunkirk şehrinde

uygulanmakta ve ADEME (Geleceğe

Yatırımlar Programı) tarafından finanse

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 22: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

20

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

edilmektedir Projenin amacı yeni bir sektoumlruumln

konut ve nakliye bileşenleri uumlzerinde bir doğal

gaz ve hidrojen bileşiği kullanarak teknik ve

ekonomik uygunluğunu değerlendirmek ve

onaylamak

Proje kapsamında

Bir CNG otobuumls istasyonunda

hidrojen-doğal gaz karışımı

sağlanarak 6ya kadar hidrojen ve

ilerleyen aşamada da 20ye kadar

testlerinin yapılması

Doğal gaz dağıtım şebekesinde bir

hidrojen enjeksiyon denemesinin

yapılması 100 konut ve bir işletmeye

boumllgeye değişken oranlarda (max

20) hidrojen denemesinin yapılması

ve evsel cihazların test edilmesi [27]

Proje goumlsteriminin 2020 Mart ayında

tamamlanması planlanırken COVİD-19 viruumls

salgını nedeniyle 2020 yazına ertelendi

82 Biyogaz

Biyogaz esas olarak (60) metan (CH4) ve

oksijen olmadan organik maddenin

parccedilalanmasından elde edilen karbondioksit

(CO2) iccedileren yanıcı bir gazdır Bu suumlrece

anaerobik sindirim denir

Biyogaz sindiriciler kullanılarak uumlretilebilir

veya doğrudan depolama sahalarında

yakalanabilir Tuumlm organik maddeler değişen

konsantrasyonlarda metan gazı ile biyogaza

doumlnuumlştuumlruumllebilir Sıvı guumlbre tarımsal atıklar ve

enerji bitkileri ccediliftliklerde veya oumlnemli

miktarda guumlbre ile ilişkili farklı atık tuumlrlerini

işleyen kolektif birimlerde biyogaz tesislerine

beslenebilir

Fransarsquoda anaerobik sindirim suumlrecini

besleyebilen atıkların ccedileşitliliği nedeniyle

birccedilok farklı anaerobik sindirim projesi vardır

Tarımsal biyogaz birimleri iki kategoriye

ayrılabilir

Merkezi boumllgesel projelerle ccedileşitli

aktoumlrleri bir araya getirerek hayvan

guumlbresini enduumlstrilerden ve yerel

makamlardan gelen atıklarla

karıştırılması

Ccediliftccedililer tarafından youmlnetilen ve esas

olarak hayvan atığı kullanan harici

atık bitki artıkları ve enerji bitkileri ile

desteklenen projeler

2018in ortalarında Fransarsquoda 305 tarımsal

biyogaz uumlnitesi ve 43 boumllgesel proje

yuumlruumltuumllduumlğuuml bildirildi

Ancak biyogaz tarım sektoumlruuml ile sınırlı

değildir 2018in ortalarında depolama

alanlarında 150 biyogaz uumlnitesi evsel atık

tesislerinde 15 Atıksu Arıtma Tesislerinde

(AAT) 73 ve sanayi veya tarımsal su arıtma

uumlnitelerinde 104 biyogaz uumlnitesi bulunmakta

Oumlzellikle Atıksu arıtma sektoumlruumlnuumln uumlmit verici

olduğu soumlylenmekte

Haziran 2019 sonunda elektrik şebekesine

toplam 470 MW kapasite iccedilin 708 biyogaz

uumlnitesi bağlandı 77 MW toplam kapasite iccedilin

266 projenin de beklemekte olduğu bildirildi

2019 Martının sonunda ise 88 birim tarafından

uumlretilen biyometan enjeksiyon kapasitesi 136

TWhyıl civarındaydı Biyogaz uumlretimi

konusunda devletin sektoumlrel hedefi 2023te 6

TWhyıl ve 2028de 14 ila 22 TWhyıl

olmaktır Toplamda bekleyen projelerin

kapasitesi ise 615 TWhyıl olarak

accedilıklanmıştır [28]

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 23: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

21

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

9 Değerlendirme

Doğal gaz halen daha diğer yakıtlara kıyasla

maliyet ve ccedilevre dostu olma youmlnuumlnden

suumlrduumlruumllebilir olma oumlzelliğini suumlrduumlrmektedir

Avrupa Birliği iccedilerisinde en geniş doğal gaz

iletim hattına sahip olması coğrafi konumu ve

guumlccedilluuml LNG altyapısı sayesinde Avrupa gaz

piyasasında kilit rol oynamaktadır

2020-2024 yılları arasında gaz piyasasının

15 buumlyuumlmesi beklemektedir

Fransarsquoda 2018 yılında tek pazara geccedililmesi

kararı doğal gaz piyasasının guumlccedilluuml gelişimini

suumlrduumlrmesine yardımcı olmuş pazar rekabeti

arttırılmış ve tedarik guumlvenliği iccedilinde oumlnemli

bir adım atılmıştır

2018de TRS ve PEG Nord pazarlarının

birleştirilmesi ile Fransada Kuzey ve Guumlney

arasında bir ayrım olmaksızın gazın tek toptan

satış fiyatı oluşturuldu

Doğal gaz ithalatı daha ccedilok uzun vadeli

soumlzleşmeler ile gerccedilekleştirilmektedir Yakın

gelecekte kısa vadeli soumlzleşmelerde artış

beklenmektedir

2017 yılında geccedilirilen yasa ile doğal gaz

uumlretimine 2040 yılına kadar ara verilmiştir olup

biyogaz uumlretimi ve kullanım oranı her geccedilen

yıl arttırılmaktadır

Fransarsquoda biyometan sektoumlruuml işletim ve

kurulum maliyetlerini azaltarak tedarik

oumllccedileğinde payını ciddi oranda arttırmıştır

Kurulan yeni LNG terminalleri ile doğal gaz

tedarik ccedileşitliliği arttırılmış ve tedarik

zincirinde maliyetler azalmaya başlamıştır

Yapılan yeni iletim altyapıları ve LNG

terminalleri sayesinde komşu beş Avrupa

uumllkesine ihracat edilen doğal gazda kısmi bir

buumlyuumlme beklenmekte ilerleyen yıllarda

12 milyar m3 uumlzerinde ki depolama kapasitesi

ile ABrsquonin en buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml doğal gaz

depolama kapasitesine sahiptir Yakın

gelecekte ise buumlyuumlk yatırımlar

beklenmemektedir

26 doğal gaz dağıtım şirketi tarafından uumllkenin

80rsquoine doğal gaz tedariği sağlanmaktadır

Fransarsquoda tamamen hidrojene dayalı bir tedarik

sistemine geccedililmesi uzak bir gelecek olarak

goumlruumllmekte ve bu alanın gelişimi iccedilin oumlnemli

derecede devlet desteği gerekmektedir

Hidrojenin doğal gaz şebeke ve iletim hatlarına

enjekte edilmesi iccedilin pilot ccedilalışmalar

suumlrduumlruumllmekte 2030 ve 2050 yıllarında

denemelerin tam uygulamaya geccedilmesi

beklenmektedir

Biyogazın gelişimi ve hatlara entegre edilmesi

hidrojene goumlre daha hızlı ve uygun maliyetli

olması beklenmektedir

Yenilenebilir gazın 2030rsquoa kadar toplam gaz

tuumlketiminin 10rsquounu karşılanması

hedeflenmiştir Bu hedef doğrultusunda birccedilok

yeni kolaylaştırıcı yasalar ccedilıkarılmıştır

Yenilenebilir enerji tarifesinde biyometan

uumlreticilerine 15 yıl suumlresince satın alma

garantisi verildi ve 2030 yılına kadar yaklaşık

9 milyar Eurorsquoluk devlet desteği verilmesi

planlandı

(NGV) Doğal gazlı araccedillarrsquoın taşımacılıktaki

payı duumlşuumlk olmayı suumlrduumlrmektedir kullanımı

teşvik edecek politikalar olmadığı takdirde şu

anki durumunu koruması muhtemeldir

Duumlşuumlk karbonlu gaz teknolojilerinin gelişimi

iccedilin devlet ve AB teşviklerinin artarak devam

etmesi beklenmektedir

2023 yılına kadar 11 milyon abone iccedilin akıllı

sayaccedil teknolojisine geccediliş beklenmektedir

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 24: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

22

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

10 Kaynakccedila

[1] IAE Country Nuclear Power Profile

httpscnppiaeaorgcountryprofilesFrance

Francehtm

[2] International Hydropower Association

(IHA) httpswwwhydropowerorg

[3] Commission Recommendation on the draft

integrated National Energy and Climate Plan

of France covering the period 2021-2030

httpseceuropaeuenergysitesenerfilesdoc

umentsfr_swd_enpdf

[4] OECD Country Brief France

[5] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[6] OECD Country Brief France

[7] Eni in France The Natural Gas Market in

France httpswwwenicomen_FRproducts-

servicesnatural-gasnatural-gas-market-

francenatural-gas-market-franceshtml

[8] France Gas Hubs and Energy Divergence

httpswwwmjmenergycomMZINE2014feb

ruary14arthtml[2]

[9] Axegaz Natural Gas in France

httpwwwaxegazcomengliquefied-natural-

gasnatural-gas-in-francephp

[10] OECD Country Brief France

[11] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[12] EIA France Country Analysis

httpswwweiagovinternationalanalysiscou

ntryFRA

[13] GRTgaz Perspectives Gaz 2018 Report

[14] Global Energy Statistical Yearbook 2019

httpsyearbookenerdatanetnatural-gasgas-

consumption-datahtml

[15] Worldometer France Natural Gas

httpswwwworldometersinfogasfrance-

natural-gas

[16] CEIC Data France Import

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-imports

[17]httpsiclgcompractice-areasoil-and-gas-

laws-and-regulationsfrance

[18] CEIC Data France Export

httpswwwceicdatacomenindicatorfrance

natural-gas-exports

[19] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[20] GRTgaz Brief-TRF

httpswwwbrief-grtgazcomrubrique3

[21] BP Natural Gas Statistical Review 2019

httpswwwbpcomcontentdambpbusiness-

sitesenglobalcorporatepdfsenergy-

economicsstatistical-reviewbp-stats-review-

2019-natural-gaspdf

[22] KingampSpalding LNG in Europe 2018

httpswwwkslawcomattachments0000060

10originalLNG_in_Europe_2018_-

_An_Overview_of_LNG_Import_Terminals_i

n_Europepdf1530031152

[23] LNG Industry

httpswwwlngindustrycom

[24] EFET Gas Storage in Europe

httpsefetorgFilesDocumentsGas20Mark

etSecurity20of20Supply20Storage20

and20LNGCommercial20storage20in

20Europe20-20EFETpdf

[25] CRE French Energy Regulatory

Commission httpswwwcrefrenNatural-

gasNatural-gas-networksNatural-gas-

networks

[26] httpswwwjupiter1000euenglish

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen

Page 25: Fransa Doğal Gaz Görünümü · 2020. 7. 9. · Fransa Doğal Gaz Görünümü YÖNETİCİ ÖZETİ Fransa, 40 milyar metreküp üzeri doğal gaz tüketimi ile AB talebinin % 10'unu

23

Fransa Doğal Gaz Goumlruumlnuumlmuuml

[27] GRHYD Project

httpgrhydfrpresentation

[28] Biogaz Europe httpswwwbiogaz-

europecomen