FÍSICA E QUÍMICA - edu.xunta.gal

4ºESO

2021-22 FÍSICA E QUÍMICA

Membros do departamento

Alba Andrade Grande

Beatriz Iglesias Graña

Isabel López Lorenzo

Cecilia Mariño Castro

Agustina Ramos Ferreiro

INDICE

1.Introducción e contextualización…………………………………………………………………………………….4

2.Obxectivos da ESO…………………………………………………………………………………………………………….4

3.Contribución da material á adquisición das competencias básicas……………………….6

4.Secuenciación e temporalización…………………………………………………………………………………….9

5.Criterios de avaliación, estándares de aprendizaxe e competencias clave………13

6.Contidos mínimos…………………………………………………………………………………………………………………45

7.Procedementos e instrumentos de avaliación………………………………………………………………51

8.Metodoloxía………………………………………………………………………………………………………………………….54

9.Materiais didácticos………………………………………………………………………………………………………….55

10.Medidas de atención á diversidade…………………………………………………………………………….55

11.Avaliación inicial…………………………………………………………………………………………………………………55

12.Ensinanzas transversais……………………………………………………………………………………………………56

13.Actividades complementarias e extraescolares……………………………………………………….57

14.Procedementos para a revision da programación………………………………………………………58

15.Criterios xerais de corrección das probas

escritas………………………………………………..58

16. Recuperación da materia de Física e Química pendente de 3º

ESO……………...62

3

1.- INTRODUCCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

Dado que estamos no último curso do segundo ciclo da ESO, presentarémoslle neste curso a Física e a

Química dunha maneira esencialmente formal, enfocada a dotar ao alumnado de capacidades específicas

asociadas a esta disciplina. En cuarto de ESO aséntanse as bases dos contidos que en primeiro de

bacharelato recibirán un enfoque máis educativo.

Empregaremos recursos que contribúan a formación do alumnado e o desenvolvemento pleno das súas

capacidades persoais e intelectuais (capacidade para coñecer, comprender, explicar...)., sempre

favorecendo a súa participación para que aprenda a traballar con autonomía e en equipo.

Teremos presente tamén, a formación matemática do alumnado deste nivel e a súa capacidade de

abstracción.

2.-OBXECTIVOS DA EDUCACIÓN SECUNDARIA OBRIGATORIA

A educación secundaria obrigatoria contribuirá a desenvolver nos alumnos e nas alumnas as capacidades

que lles permitan:

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás

demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos,

exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades

entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da

cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como

condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de

desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles.

Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou

circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e

mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións

coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos

sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos

coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías,

especialmente as da información e a comunicación.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como

coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da

experiencia.

g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a

iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir

responsabilidades.

h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá,

textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura.

i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada.

l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras

persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas

importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo.

m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas,

afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do

deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da

sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o

consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.

n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando

diversos medios de expresión e representación.

ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de

Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural

como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao

exercicio deste dereito.

o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o

mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza

cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas

pertencentes á comunidade lusófona.

3.-CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Entendemos que as competencias clave son aquelas capacidades para aplicar de xeito integrado os

contidos propios de cada ensinanza e etapa educativa, e para lograr a realización adecuada de

actividades e a resolución eficaz de problemas complexos. Resultan da combinación de habilidades

prácticas, coñecementos, motivación, valores éticos, actitudes, etc. que podemos fomentar e

incentivar dende a nosa materia.

Dende a materia de Fisica e Quimica de 4º ESO contribuimos coa seguintes competencias específicas

da materia:

Comunicación lingüística (CCL).

Utilizar a terminoloxía adecuada na construción de textos e argumentacións con contidos

científicos.

Comprender e interpretar mensaxes acerca das ciencias da natureza.

5

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).

Describir, explicar e predicir fenómenos naturais.

Manexar as relacións de causalidade ou de influencia, cualitativas ou cuantitativas entre as

ciencias da natureza.

Analizar sistemas complexos, nos que interveñen varios factores.

Entender e aplicar o traballo científico.

Interpretar as probas e as conclusións científicas.

Describir as implicacións que a actividade humana e a actividade científica e tecnolóxica teñen

no medio.

Identificar os grandes problemas cos que se enfronta hoxe a humanidade e as solucións que se

están a buscar para resolvelos e para avanzar nun desenvolvemento sostible.

Utilizar a linguaxe matemática para cuantificar os fenómenos naturais.

Utilizar a linguaxe matemática para analizar as causas e as consecuencias.

Utilizar a linguaxe matemática para expresar datos e ideas sobre a natureza.

Competencia dixital (CD).

Utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación para comunicarse, solicitar información,

retroalimentala, simular e visualizar situacións, obter e tratar datos.

Aprender a aprender (CAA)

Integrar os coñecementos e os procedementos científicos adquiridos para comprender as

informacións provenientes da súa propia experiencia e dos medios escritos e audiovisuais.

Competencias sociais e cívicas (CSC).

Comprender e explicar problemas de interese social desde unha perspectiva científica.

Aplicar o coñecemento sobre algúns debates esenciais para o avance da ciencia, para

comprender como evolucionaron as sociedades e para analizar a sociedade actual.

Recoñecer aquelas implicacións do desenvolvemento tecnocientífico que poidan comportar riscos

para as persoas ou para o medio.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

Elaborar e defender traballos de investigación sobre temas propostos ou de libre elección, que

permiten desenvolver a aprendizaxe autónoma

Conciencia e expresións culturais (CCEC)

Recoñecer a cultura científica como un conxunto de coñecementos estructurados en teorías que

influiron na nosa forma de entender a realidade e polo tanto contribuiron a nosa cultura

7

4.SECUENCIACIÓN E TEMPORALIZACIÓN

UNIDADES DIDÁCTICAS / PROXECTOS / TEMAS Material de referencia

Temporalización Contidos Mes

Unid. B.1 BLOQUE 1: A ACTIVIDADE CIENTÍFICA 1ª Avaliación

1

B1.1 O método científico.Etapas e comunicación científica.

Apuntame ntos libro de texto e realización de traballos

Set.

B1.2 Magnitudes escalares e vectoriais. Operacións elementais con vectores.

B1.3 Magnitudes fundamentais e derivadas. Análise dimensional e cuacións de dimensións.

B1.4

Expresión de resultados. Cambios de unidades: múltiplos e sibmúltiplos. Notación científica e redondeo. Erros na medida. Gráficas: análise de gráficas.

B1.5 Tecnoloxías da información e da comunicación no traballo científico.

B1.6 Proxecto de investigación. Traballo en equipo. Unid. B.2 BLOQUE 2: A MATERIA

2

B.2.1 Estrutura da materia. Primeiras partículas subatómicas. Modelo atómico de Rutherford. Concepto de órbita..


Set./ Out.

B.2.2 Limitacións do modelo atómico de Rutherford. Espectros atómicos. Hipótese de Planck.

B.2.3 Modelo atómico de Bohr. Bases e postulados. Concepto de número cuántico. Limitacións.

B.2.4 Nocións da moderna mecánica cuántica. Números cuánticos e diferenza entre órbita e orbital.

B.2.5 Configuracións electrónicas. Diagrama de Moeller.

3

B.2.6

Clasificación periódica dos elementos. A actual táboa periódica. Xustificación en base ás configuracións electrónicas dos elementos.


Out. B.2.7

Estudo elemental das propiedades periódicas: raio atómico e raio iónico, enerxía de ionización, afinidade electrónica e electronegatividade.

B.2.8 Tipos de elementos. Comportamento químico dos elementos: metais, non metais e semimetais.

4

B.2.9 Enlace químico. Regra do octeto.


Out./ Nov.

B.2.10 Enlace iónico: natureza e fundamentos. Redes cristalinas iónicas. Propiedades dos compostos iónicos.

B.2.11 Enlace covalente. Ideas xerais e teoría de Lewis. Polaridade do enlace covalente.

B.2.12 Nocións sobre xeometría molecular: TRPECV. Polaridade molecular.

B.2.13 Sólidos atómicos covalentes; grafito, diamante e compostos de silicio (sílice e silicatos)

B.2.14 Forzas intermoleculares. Propiedades das sustancias covalentes.

B.2.15 Enlace metálico: modelo do mar de electróns. Propiedades das substancias metálicas.

B2.16 Estudo comparativo das propiedades das substancia segundo o tipo de enlace que presentan.

B.2.17 Formulación inorgánica: compostos binarios e ternarios.

5

B2.18

Química do carbono. Estrutura dos compostos do carbono. Hidrocarburos: clasificación. Tipos de fórmulas nos compostos orgánicos.


Nov./ Dec.

B2.19

Grupos funcionais e series homólogas: derivados haloxenados, alcois, éteres, aldehidos, cetonas, ácidos carboxílicos, aminas, ésteres e amidas.

B2.20 Nomenclatura e formulación orgánica. Prefixos, sufixos e localizadores. Regras xerais.

B2.21 Concepto de isomería. Tipos de isomería. Casos sinxelos.

BLOQUE 3: OS CAMBIOS 2

B.3.1 A reacción química. Conceptos básicos.

B.3.2 Mecanismo dunha reacción química.

ª Avaliación

6

B.3.3 As leis das reaccións químicas: leis ponderais e teoría atómica de Dalton; leis volumétricas e hipótese de Avogadro.


Dec./ Xan.

12

B.3.4 Cantidade de substancia. Masa atómica e masa molecular: a uma. Masa masa atómica-gramo e masa molecular-gramo: o mol e o número de Avogadro.

B.3.5 Cálculos con ecuacións químicas: axuste de reaccións e coeficientes estequimétricos. Estequiometría das reaccións químicas: cálculos estequiométricos sinxelos. Estequiometría das reaccións químicas en disolución.

B.3.6 Reaccións químicas e enerxía. Diagramas de enerxía. B.3.7 Velocidade das reaccións químicas. Factores que afectan á

velocidade dunha reacción química. Catalizadores. B.3.8 Tipos de reaccións: síntese ou combinación, Síntese de

amoníaco e de ácido sulfúrico. B.3.9 Tipos de reaccións: ácido-base. Teoría de Arrhenius. Escala

de pH. Volumetrías de neutralización. A chuvia ácida. Ácidos e bases no noso corpo.

B.3.10 Tipos de reaccións: combustión. Aplicacións das reaccións de combustión. Efecto invernadoiro.

BLOQUE 4: O MOVEMENTO E AS FORZAS

7

B.4.1

O movemento. Conceptos básicos: sistema de referencia, vector de posición, traxectoria, velocidade e aceleración. Diferenza entre magnitudes medias e instantáneas. Importancia do carácter vectorial dalgunhas magnitudes.


Feb.

10

B4.2

Análise de gráficas posición-tempo e velocidade tempo para movementos rectilíneos. Relación entre conceptos xeométricos e conceptos físicos: pendentes, máximos e mínimos, puntos de inflexión e áreas.

B4.3

Estudo de certos tipos de movemento rectilíneo: MRU e MRUV. Ecuacións dos diferentes tipos de movemento. MCU. Magnitudes angulares e relación coas magnitudes lineaIs. A aceleración centrípeta.

3ª Avaliación

8

B4.4 Forza: concepto. Carácter vectorial das forzas: operacións sinxelas con vectores.


Mar.

12

B4.5 Leis de Newton da dinámica. O peso: diferenza entre peso e masa.

B4.6

Identificación das forzas que actúan sobre un corpo. Certas forzas características: normal, rozamento, tensión. Diagramas de forzas que actúan sobre un corpo: esquema de forzas dun corpo sobre un plano inclinado.

B4.7 Resolución de problemas aplicando as leis de Newton e as ecuacións do movemento.

B4.8 Lei de Hooke: constante de elasticidade. B4.9 Lei de gravitación universal.

B4.10 Aplicacións la lei de gravitación universal: movementos orbitais.

9

B4.11 Efecto deformador das forzas: concepto de presión. Unidades de presión.


Abr.

8 B4.12 Ecuación fundamental da hidrostática. B4.13 Principio de Pascal. Aplicacións. B4.14 Principio de Arquímedes. Aplicacións. B4.15 A presión atmosférica: introducción á meteoroloxía.

BLOQUE 5: A ENERXÍA 10

B.5.1 Traballo e enerxía: conceptos básicos e unidades. Traballo realizado por forzas constantes.


Abr./ Mai. 8

B.5.2 Teorema da enerxía cinética. Definición de enerxía cinética.

B.5.3 Enerxía potencial gravitatoria: importancia do concepto de enerxía potencial.

B.5.4 Enerxía potencial elástica.

B.5.5 Teorema de conservación da enerxía mecánica. Teorema xeralizado da conservación da enerxía. Cálculos relacionados con estes teoremas.

B.5.6 Potencia. Unidades. Cálculos relacionados co concepto de potencia en casos sinxelos.

11

B.5.7 Calor e temperatura. Conceptos básicos e relación entre ambos os dous conceptos.


Mai/X

un.

9

B.5.8 Cambios de estado: concepto de calor latente de cambio de estado.

B.5.9 O calorímetro. Ecuación fundamental da calorimetría. Cálculos calorimétricos.

B.5.10 Outros efectos da calor: dilatación dos corpos.

B.5.11 Máquinas térmicas: descrición xeral. Importancia das máquinas térmicas.

9

5. CRITERIOS DE AVALIACIÓN, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E

COMPETENCIAS CLAVE

Unid.

Obx.

Cont.

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Proba escrita teórica

Cuestión s de laborator.

Traballos indiv. ou en grupo

Bloque 1

1

B.1.1

B.1.1. Recoñecer que a investigación en ciencia é un labor colectivo e interdisciplinario en constante evolución e influído polo contexto económico e político. B.1.1. Analizar o proceso que debe seguir unha hipótese desde que se formula ata que é aprobada pola comunidade científica.

FQB1.1.1. Describe feitos históricos relevantes nos que foi definitiva a colaboración de científicos/as de diferentes áreas de coñecemento.

CMCCT, CCL, CCEC, CSC

X

5 %

FQB1.1.2. Coñece as distintas etapas do método científico. CMCCT FQB1.1.3. Distingue entre hipóteses, leis e teorías, e explica os procesos que corroboran unha hipótese e a dotan de valor científico.

CAA, CMCCT

FQB1.1.4. Argumenta con espírito crítico o grao de rigor científico dun artigo ou dunha noticia, analizando o método de traballo e identificando as características do traballo científico.

CMCCT, CCL, CAA, CD, CSIEE

B.1.2

B.1.2. Distinguir entre magnitudes escalares e vectoriais. B.1.2. Comprobar a necesidade de usar vectores para a definición de determinadas magnitudes. B.1.2. Aprender as operacións fundamentais con vectores.

FQB.1.2.1. Identifica unha determinada magnitude como escalar ou vectorial e describe os elementos que definen esta última.

CMCCT

X 5 %

FQB.1.2.2. Coñece e realiza as operacións fundamentais con vectores: suma e resta de vectores; producto dun escalar por un vector.

CMCCT

FQ.1.2.3. Coñece o concepto de compoñente dun vector e o aplica as distintas operacións con vectores.

CMCCT

B.1.3

B.1.3. Distinguir entre magnitudes fundamentais e derivadas B.1.3. Relacionar as magnitudes fundamentais coas derivadas a

través de ecuacións de magnitudes.

FQ.1.3.1. Distinguir entre magnitudes fundamentais e derivadas CMCCT FQB1.3.2 Comproba a homoxeneidade dunha fórmula aplicando a ecuación de dimensións aos dous membros.

CMCCT

B.1.4 B.1.4. Xustificar que non é posible realizar medidas sen cometer erros. B.1.4. Coñecer os diferentes tipos de erros segundo os diferentes criterios de clasificación. B.1.4 Saber expresar os resultados dunha medida e identificar as cifras significativas B.1.4 Diferenciar entre sensibilidade, precisión e exactitude nunha serie de medidas. B.1.4 Coñecer a notación científica e expresar cantidades nela. B1.4 Saber redondear cantidades.

FQB1.4.1. Comprende que non é posible realizar unha medida experimental sen cometer algún tipo de erro.

CMCCT X 5 %

FQB1.4.2. Distingue os diferentes criterios de clasificación dos erros e os tipos de erros dentro de cada criterio de clasificación.

CMCCT

FQB1.4.3. Sabe expresar os resultados dunha medida e identificar as cifras significativas nela.

CMCCT

FQB1.4.4. Diferencia entre sensibilidade, precisión e exactitude nunha serie de medidas.

CMCCT

FQB1.4.5. Coñece a notación científica e expresar correctamente cantidades nela.

CMCCT

FQB1.4.6. Sabe redondear cantidades. CMCCT FQB1.4.7. Calcula e interpreta o erro absoluto e o erro relativo dunha serie de medidas.

CMCCT

11

FQB1.4.8. Calcula e expresa correctamente o valor da medida, partindo dun conxunto de valores resultantes da medida dunha mesma magnitude, utilizando as cifras significativas adecuadas.

CMCCT

FQB1.4.9. Representa graficamente os resultados obtidos da medida de dúas magnitudes relacionadas inferindo, de ser o caso, se se trata dunha relación lineal, cuadrática ou de proporcionalidade inversa, e deducindo a fórmula.

CMCCT

B.1.5. Elaborar e defender un proxecto de investigación, aplicando as TIC.

FQB1.5.1. Elabora e defende un proxecto de investigación sobre un tema de interese científico, empregando as TIC.

CMCCT, CCL, CD, CAA,

CSIEE, CSC, CCEC

X 5 %

B.1.7. Realizar en equipo tarefas propias da investigación científica.

FQB1.6.1. Realiza de xeito cooperativo ou colaborativo algunhas tarefas propias da investigación científica: procura de información, prácticas de laboratorio ou pequenos proxectos de investigación.


CSIEE, CSC, CCEC

FQB1.6.2. Realiza de xeito cooperativo ou colaborativo algunhas tarefas propias da investigación científica utilizando as TIC.


CSIEE, CSC, CCEC

Bloque 2

2

B.2.1

B.2.1. Analizar cronoloxicamente o descubrimento das primeiras partículas subatómicas e os modelos atómicos ata chegar ao modelo nuclear de Rutherford. B.2.1. Coñecer os termos que identifican aos átomos. B..2.1. Coñecer o concepto de masa atómica dun elemento e como se calcula con motivo da existencia de isótopos.

FQB2.1.1. Coñece os nomes e as características das tres partículas subatómicas máis importantes.

CMCCT

X 5 %

FQB2.1.2. Coñece os primeiros modelos atómicos e sabe como se distribúen as partículas subatómicas no modelo atómico de Rutherford.

CMCCT

FQB2.1.3. Sabe interpretar o experimento de Geiger e Marsden que levaron á proposición por parte de Rutherford do seu modelo.

CMCCT

FFQB2.1.4. Coñece os termos que identifican aos diferentes átomos: número atómico, número másico e entende que son átomos isótopo.

CMCCT

B.2.2

B.2.2. Coñecer os invonenientes xurdidos arredor do modelo atómico de Rutherford e a necesidade de introducir ideas diferentes das da física clásica.

FQB2.2.1. Coñece os inconvenientes do modelo atómico de Rutherford, en particular os relacionados coa natureza dos espectros atómicos.

CMCCT X

5 %

B.2.3

B.2.3. Introducir as ideas da física cuántica no átomo a través do modelo atómico de Bohr e comprender o concepto de número cuántico.

FQB2.3.1. Coñece de xeito cualitativo o modelo atómico de Bohr e entende como supón unha ruptura coas ideas da física clásica.

CMCCT

FQB2.3.1. Coñece as limitacións do modelo atómico de Bohr e a necesidade de modificalo ou de elaborar un novo.

CMCCT

B.2.4

B.2.4. Comprender a nacesidade dun novo modelo que obviase as limitacións do de Bohr, introducindo novos números cuánticos e a idea de orbital fronte á de órbita.

FQB2.4.1. Coñece os catro números cuánticos que xurden do novo modelo mecanocuántico e diferencia claramente as ideas de órbita e de orbital.

CMCCT

FQB2.4.2. Utiliza as TIC ou aplicacións interactivas para visualizar a representación da estrutura da materia nos diferentes modelos atómicos.

CMCCT, CD

B.2.5

B.2.5. Comprender como a cada orbital lle corresponde un nivel de enerxía e un determinado comportamento do electrón no átomo e que a cada un dos orbitais lle corresponden tres dos números cuánticos. B.2.5. Comprender de xeito básico as regras que determinan como se distribúen os electróns no átomo e o concepto de configuración electrónica. B.2.5. Sabe determinar a configuración electrónica dos elementos nos casos máis sinxelos aplicando o diagrama de Moeller.

FQB2.5.1. Comprende como a cada orbital lle corresponde un nivel de enerxía e un determinado comportamento do electrón no átomo e que a cada un dos orbitais lle corresponden tres dos números cuánticos.

CMCCT

X

10 %

FQB2.5.2. Comprende de xeito básico as regras que determinan como se distribúen os electróns no átomo e o concepto de configuración electrónica.

CMCCT

FQB2.5.3. Sabe determinar a configuración electrónica dos elementos nos casos máis sinxelos aplicando o diagrama de Moeller.

CMCCT

3

B.2.6

B.2.6. Comprender a importancia de organizar os elementos segundo unas propiedades que sin similares a diferentes grupos deles. B.2.6 Analizar a actual táboa periódica e determinar as configuracións electrónicas dos elementos.

FQB2.6.1. Comprender a importancia de organizar os elementos segundo unas propiedades que sin similares a diferentes grupos deles.

CMCCT

FQB2.6.2. Establece a configuración electrónica dos elementos representativos a partir do seu número atómico para deducir a súa posición na táboa periódica, os seus electróns de valencia e o seu comportamento químico.

CMCCT

B.2.7

B.2.7. Analizar de xeito elemental as propiedades periódicas para logo podelas relacionar co comportamento químico dos elementos.

FQB2.7.1. Coñece de xeito básico as propiedades periódicas (raio atómico e raio iónico, enerxía de ionización, afinidade electrónica e electronegatividade) para logo poder relacionalas co comportamento físico-químico dos elementos.

CMCCT

B.2.8

B.2.8 Agrupar por familias os elementos representativos e os elementos de transición segundo as recomendacións da IUPAC.

FQB2.8.1. Escribe o nome e o símbolo dos elementos químicos, e sitúaos na táboa periódica.

CMCCT

FQB2.8.2. Distingue entre metais, non metais, semimetais e gases nobres, e xustifica esta clasificación en función da súa configuración electrónica.

CMCCT

4

B.2.9

B.2.9. Coñecer o concepto xeral de enlace químico a partir das interaccións electromagnéticas produto de redistribucións de cargas eléctricas nos átomos implicados. B.2.9. Coñecer as teorías de Lewis do enlace químico así como a regra do octeto e a súa orixe e as súas limitacións.

QUB2.9.1. Xustifica a estabilidade das moléculas ou dos cristais formados empregando a regra do octeto ou baseándose nas interaccións dos electróns da capa de valencia para a formación dos enlaces.

CMCCT

X

5 %

QUB2.9.2. Coñece a representación do enlace químico mediante estruturas de Lewis

CMCCT

B.2.10

B.2.10. Coñecer e as características xerais do enlace iónico, o concepto de red cristalinas iónica e tipos de rede máis sinxelos.

QUB2.10.1. Coñece as características principais do enlace iónico e a terminoloxía específica asociada a este tipo de enlace (anións e catións).

CMCCT

13

B.2.10. Comprender por que se forman os compostos iónicos, B.2.10. Relacionar as características do enlace iónico coas propiedades xerais dos compostos iónicos.

QUB2.10.2. Coñece o concepto de rede cristalina iónica, os diferentes tipos de rede máis comúns e por que se producen, e o concepto de índice de coordinación dun ion nunha rede.

CMCCT

QUB2.10.2. Coñece as propiedades xerais dos composto0s iónicos e relaciónaas coas características deste tipo de enlace.

CMCCT

B.2.11

B.2.11. Coñecer as características xerais do enlace covalente, aplicar as teorías de Lewis ao enlace covalente e comprender como a diferente electronegatividade dos elementos inflúe na polaridade dos enlaces covalentes. B.2.11. Aplicar as teorías de Lewis a diferentes moléculas sinxelas. B.2.11. Definir e comprender o concepto de momento dipolar insistindo no seu carácter vectorial.

QUB2.11.1. Coñece as características principais do enlace covalente e distingue a compartición electrónica equitativa da non equitativa en función da diferente electrionegatividade dos elementos.

CMCCT

X 5 %

QUB2.11.2. Comprende o carácter vectorial do momento dipolar.

CMCCT

QUB2.11.3. Comprende os aspectos básicos doe enlaces dobres e triplos no que se refire á compartición de máis dun par de electróns.

CMCCT

QUB2.11.4. Coñece a posibilidade de que en certos compostos hai elementos que non respectan a regra do octeto.

CMCCT

B.2.12

B.2.12. Comprender as bases da teoría de repulsión de pares electrónicos da capa de valencia (TRPECV) e aplicala para establecer a xeometría molecular en casos moi sinxelos.

QUB2.12.1. Representa a xeometría molecular de distintas substancias moléculas sinxelas aplicando a TRPECV.

CMCCT

X 5 %

QUB2.12.2. Determina cualitativamente o diferente grao de polaridade de moléculas sinxelas a partir da súa xeometría.

CMCCT

B.2.13

B.2.13. Coñecer a posibilidade da existencia dos chamados sólidos covalentes atómicos.

QUB2.13.1. Coñece a posibildade da existencia dos chamados sólidos covalentes atómicos e diferénciaos dos chamados sólidos moleculares.

CMCCT

QUB2.13.2. Comprende as diferentes propiedades que presentan os sólidos atómicos e os sólidos moleculares e mesmo as diferentes propiedades de sólidos atómicos que son diferentes formas alotrópicas dun mesmo elemento, como é o caso do grafito e do diamante, así como a diferente estrutura dos silicatos.

CMCCT

B.2.14

B.2.14. Coñecer os distintos tipos de interacción entre moléculas, diferenciándoas do enlace químico propiamente dito, facendo especial fincapé no enlace de hidróxeno. B.2.14. Relacionar o tipo de forza intermolecular existente entre as moléculas dun composto ou entre partículas de diferentes especies químicas e as propiedades físico-químicas que presentan as correspondentes substancias.

QUB2.14.1. Compara a enerxía dos enlaces intramoleculares en relación coa enerxía correspondente ás forzas intermoleculares, xustificando o comportamento fisicoquímico das moléculas.

CMCCT

X

19 %

QUB2.14.2. Coñece os tipos de forzas intermoleculares máis importantes (forzas de van der Waals, enlace de hidróxeno e forzas ion-dipolo).

CMCCT

QUB2.14.3. Xustifica a influencia das forzas intermoleculares para explicar como varían as propiedades específicas de diversas substancias en función das devanditas interaccións.

CMCCT

QUB2.14.4. Comprende a importancia do enlace de hidróxeno, mesmo no desenvolvemento da vida.

CMCCT

B.2.15

B.2.15. Comprender as características xerais do enlace metálico e asocialo co caso xa explicado dos enlaces covalentes deslocalizados a partir do modelo do mar de electróns.

QUB2.15.1. Explica a natureza do enlace metálico utilizando a teoría dos electróns libres, e relaciónaa coas propiedades características dos metais.

CMCCT

B.2.16

B.2.16. Xustificar as propiedades dunha substancia a partir da natureza do seu enlace químico.

FQB2.16.1. Explica as propiedades de substancias covalentes, iónicas e metálicas en función das interaccións entre os seus átomos ou as moléculas.

CMCCT

FQB2.16.2. Consegue clasificar o tipo de enlace que presenta unha serie de substancias en función das propiedades físico- químicas que presenta cada unha delas.

CMCCT

FQB2.16.3. Relaciona a intensidade e o tipo das forzas intermoleculares co estado físico e os puntos de fusión e ebulición das substancias covalentes moleculares, interpretando gráficos ou táboas que conteñan os datos necesarios.

CMCCT

FQB2.16.4. Xustifica a importancia das forzas intermoleculares en substancias de interese biolóxico.

CMCCT, CSC

FQB2.16.5. Deseña e realiza ensaios de laboratorio que permitan deducir o tipo de enlace presente nunha substancia descoñecida.

CAA, CMCCT, CSIEE

X 1 %

B.2.17

B.2.17. Nomear e formular compostos inorgánicos ternarios segundo as normas da IUPAC e tamén noutros sistemas de nomenclatura que sexam usualmente empregados.

FQB2.17.1. Nomea e formula compostos inorgánicos binarios e ternarios, seguindo as normas da IUPAC. E tamén noutros sistemas de nomenclatura que sexan usualmente empregados, como acontece cos oxoácidos e os oxisales ou en compostos binarios co sistema de Stock.

CCL, CMCCT

X

5 %

B.2.18 B.2.18 Establecer as razóns da singularidade do carbono e valorar a súa importancia na constitución dun elevado número de compostos naturais e sintéticos. B.2.18. Aplicar os conceptos aprendidos no estudo do enlace covalente aos compostos da química do carbono, especialmente o concepto de enlace múltiple. B.2.18. Coñecer os distintos tipos de fórmulas empregadas cos compostos orgánicos. B.2.18. Identificar e representar hidrocarburos sinxelos mediante distintas fórmulas, relacionalas con modelos moleculares físicos ou xerados por computador, e coñecer algunhas aplicacións de especial interese.

FQB2.18.1. Explica os motivos polos que o carbono é o elemento que forma maior número de compostos.

CMCCT X 5 %

FQB2.18.2. Aplicar os conceptos aprendidos no estudo do enlace covalente aos compostos da química do carbono, especialmente o concepto de enlace múltiple, incluíndo o feito de que un dobre enlace ou un triplo enlace non son, respectivamente, o dobre ou o triplo de fortes cun simple enlace e que a presenza de enlaces múltiple ten importantes consecuencias na estrutura molecular.

CMCCT

FQB2.18.3. Identifica e representa hidrocarburos sinxelos mediante a súa fórmula molecular, semidesenvolvida e desenvolvida.

CMCCT

15

FQB2.18.4. Deduce, a partir de modelos moleculares, as fórmulas usadas na representación de hidrocarburos.

CMCCT

FQB2.18.5. Describe as aplicacións de hidrocarburos sinxelos de especial interese.

CMCCT

B.2.19

B.2.19. Comprender o concepto de grupo funcional e de serie homóloga, así como coñecer os grupos funcionais máis importantes.

FQB2.19.1. Coñece e comprende o cocepto de grupo funcional e a súa importancia no estudo dos compostos do carbono.

CMCCT

X

10 %

FQB2.19.2. Recoñece os grupos funcionais máis importantes (derivados haloxenados, alcois, éteres, aldehidos, cetonas, ácidos carboxílicos, aminas, ésteres e amidas).

CMCCT

FQB2.19.3. Coñece o concepto de serie homóloga. CMCCT

B.2.20

B.2.20. Coñecer as regras de formulación básicas dos compostos orgánicos empregando o sistema de prefixos e sufixos, así como a numeración as cadeas carbonadas.

FQB2.20.1. Coñece as regras de formulación dos compostos orgánicos empregando o sistema de prefixos e sufixos, así como a numeración as cadeas carbonadas.

CMCCT

FQB2.20.2. Sabe formular e nomear compostos orgánicos con cadeas dun máximo de 10 carbonos, cun grupo funcional (excepto no caso de que aparezan derivados haloxenados) e con radicales alquílicos sinxelos (metilo e etilo).

CMCCT

B.2.21

B.2.21. Coñecer o concepto de isomería de xeito elemental, xustificando este fenómeno coas características dos enlaces carbono-carbono estudadas anteriormente.

FQB2.21.1. Distingue os tipos de isomería, estrutural e espacial para casos sinxelos e os xustifica baseándose nas características xa estudadas da química do átomo de carbono.

CCL, CMCCT

X 5 %

Bloque 3

6

B.3.1 B.3.1. Definir de xeito macroscópìco o concepto de reacción química e a terminoloxía empregada.

FQB3.1.1. Define o concepto de reacción química de xeito macroscópico e coñece a terminoloxía asociada.

CMCCT

X

5 %

B.3.2

B.3.2. Comprender que unha reacción química, a nivel microscópico, non é máis cun proceso mecánico de reordenación de átomos que se coñece co nome de mecanismo de reacción. B.3.2. Coñecer os dous principais modelos que explican o mecanismo dunha reacción. B.3.2. Coñecer que o mecanismo dunha reacción pode implicar varias etapas elementais. B.3.2. Comprender o concepto de enerxía de activación.

FQB3.2.1. Comprende que unha reacción química, a nivel microscópico, non é máis cun proceso mecánico de reordenación de átomos que se coñece co nome de mecanismo de reacción.

CMCCT

FQB3.2.2. Coñece os dous principais modelos que explican o mecanismo dunha reacción.

CMCCT

FQB3.2.3. Coñece que o mecanismo dunha reacción pode implicar varias etapas elementais.

CMCCT

FQB3.2.4. Comprende o concepto de enerxía de activación. CMCCT

B.3.3

B.3.3. Explicar o mecanismo dunha reacción química e deducir a lei de conservación da masa a partir do concepto da reordenación atómica que ten lugar. B.3.3. Coñecer as leis ponderais máis importantes que deron lugar á teoría atómica de Dalton.

FQB3.3.1. Interpreta reaccións químicas sinxelas utilizando a teoría de colisións, e deduce a lei de conservación da masa a partir do concepto de reorenación atómica que ten lugar.

CMCCT X

5 %

FQB3.3.2. Coñece as leis ponderais máis importantes que deron lugar á teoría atómica de Dalton. CMCCT

B.3.3. Coñecer as leis volumétricas que deron lugar á hipótese de Avogadro.

FQB3.3.3. Coñece as leis volumétricas que deron lugar á hipótese de Avogadro.

CMCCT

B.3.4

B.3.4. Relacionar os conceptos de masa atómica e masa molecular cos conceptos masa-atómica gramo e masa- molecular gramo e comprender esa relación. B.3.4. Recoñecer o concepto de mol como cantidade máis axeitada para resolver problemas e cuestións relacionados coas reaccións químicas e por que substitúe o uso de conceptos anteriores. B.3.4. Comprender o concepto de número de Avogadro e o seu significado.

FQB3.4.1. Relaciona os conceptos de masa atómica e masa molecular cos conceptos masa-atómica gramo e masa- molecular gramo e comprender esa relación.

CMCCT

X 10 %

FQB3.4.2. Recoñece o concepto de mol como cantidade máis axeitada para resolver problemas e cuestións relacionados coas reaccións químicas e por que substitúe o uso de conceptos anteriores.

CMCCT

FQB3.4.3. Comprende o concepto de número de Avogadro e o seu significado. CMCCT

FQB3.4.4. Comprende que por que unha cantidade en umas e a mesma cantidade en gramos están relacionadas co número de Avogadro, as razóns de que iso sexa así e as vantaxes que comporta.

CMCCT

B.3.5

B.3.5. Comprender a necesidade de axustar unha reacción (ecuación) química para relacionar as cantidades de reactivos e productos que interveñen nela. B.3.5. Coñecer o significado dos coeficientes esteqiométricos e aprender a axustar reaccións polo método de tanteo. B.3.5. Repasar o concepto de concentración dunha disolución e as diferentes unidades de concentración, con especial incidencia na molaridade. B.3.5. Realizar cálculos estequiométricos sinxelos con reactivos puros e con reactivos en disolución.

FQB3.5.1. Realiza cálculos que relacionen a cantidade de substancia, a masa atómica ou molecular e a constante do número de Avogadro.

CMCCT

FQB3.5.2. Comprender a necesidade de axustar unha reacción (ecuación) química para relacionar as cantidades de reactivos e productos que interveñen nela.

CMCCT

FQB3.5.3. Sabe axustar unha reacción química sinxela polo método de tanteo. CMCCT

FQB3.5.4. Interpreta os coeficientes dunha ecuación química en termos de partículas e moles e, no caso de reaccións entre gases, en termos de volumes.

CMCCT

FQB3.5.5. Resolve problemas, realizando cálculos estequiométricos, con reactivos puros e supondo un rendemento completo da reacción, tanto se os reactivos están en estado sólido como se están en disolución.

CMCCT

B.3.6

B.3.6. Interpretar ecuacións termoquímicas e distinguir entre reaccións endotérmicas e exotérmicas. B.3.6. Interpretar e saber debuxar diagramas de enerxía.

FQB3.6.1. Determina o carácter endotérmico ou exotérmico dunha reacción química analizando o signo da calor de reacción asociada

CMCCT

X

10 %

FQB3.6.2. Interpreta e debuxa diagramas de enerxía. CMCCT

B.3.7

B.3.7. Definir velocidade dunha reacción. B.3.7. Razoar como se altera a velocidade dunha reacción ao modificar algún dos factores que inflúen sobre ela, utilizando o modelo cinético-molecular e a teoría de colisións para xustificar esta predición.

FQB3.7.1. Define o concepto de velocidade de reacción. CMCCT FQB3.7.2. Predí o efecto que sobre a velocidade de reacción teñen a concentración dos reactivos, a temperatura, o grao de división dos reactivos sólidos e os catalizadores.

CMCCT

FQB3.7.3. Analiza o efecto dos factores que afectan a

CMCCT, CD

17

interactivas nas que a manipulación das variables permita extraer conclusións.

B.3.8

B.3.8. Coñecer o concepto de síntese en química. B.3.8. Valorar a importancia das reaccións de síntese en procesos biolóxicos, en aplicacións cotiás e na industria, así como a súa repercusión ambiental.

FQB3.8.1. Coñece os tipos máis importantes de reaccións de síntese e os produtos aos que dan lugar.

CMCCT

X 5 %

FQB3.8.2. Describe as reaccións de síntese industrial do amoníaco e do ácido sulfúrico, así como os usos destas substancias na industria química.

CMCCT,

B.3.9

B.3.9. Coñecer as primeiras teorías sobre ácido e bases baseadas nas súas propiedades sensoriais e o concepto de neutralización das propiedades dos ácidos con bases e viceversa e medir a súa fortaleza utilizando indicadores e o pHmetro dixital. B.3.9. Coñecer a teoría de Arrhenius e como se relaciona a estrutura das substancias coas súas propiedades ácido-base. B.3.9. Comprender o concepto de volumetría en xeral e aplicalo as reaccións ácido base. B.3.9. Utilizar os cálculos estequiométricos necesarios para levar a cabo unha reacción de neutralización ou volumetría ácido-base. B.3.9. Coñecer ácidos e bases de importancia industrial e biolóxica e os efectos destas substancias no medio ambiente.

FQB3.9.1. Coñecer as primeiras teorías sobre ácido e bases baseadas nas súas propiedades sensoriais e o concepto de neutralización das propiedades dos ácidos con bases e viceversa e medir a súa fortaleza utilizando indicadores e o pHmetro dixital.

CMCCT

X 10 %

FQB3.9.2. Utiliza a teoría de Arrhenius para describir o comportamento químico de ácidos e bases.

CMCCT

FQB3.9.3. Establece o carácter ácido, básico ou neutro dunha disolución utilizando a escala de pH.

CMCCT

FQB3.9.4. Deseña e describe o procedemento de realización dunha volumetría de neutralización entre un ácido forte e unha base forte, e interpreta os resultados.

CMCCT, CSICC

FQB3.9.5. Describe casos concretos de reaccións de neutralización de importancia biolóxica e industrial.

CMCCT

FQB3.9.6. Coñece a importancia biolóxica de certos ácidose bases, especialmente no noso organismo.

CMCCT

FQB3.9.7. Coñece o problema da chuvia ácida e das súas causas e a necesidade de evitar este fenómeno.

CMCCT

B.3.10 B.3.10. Coñecer o concepto de combustión. B.3.10. Valorar a importancia das reaccións de combustión en procesos biolóxicos, en aplicacións cotiás e na industria, así como a súa repercusión ambiental.

FQB3.10.1. Coñece o concepto de combustión e relaciónao co máis xeral de oxidación-redución.

CMCCT X

5 %

FQB3.10.2. Planifica unha experiencia e describe o procedemento para seguir no laboratorio que demostre que nas reaccións de combustión se produce dióxido de carbono mediante a detección deste gas.

CMCCT, CSIEE

FQB3.10.3. Valora a importancia das reaccións de combustión na xeración de electricidade en centrais térmicas, na automoción e na respiración celular.

CMCCT

FQB3.10.4. Realiza algunhas experiencias de laboratorio nas que teñan lugar reaccións de síntese, combustión ou neutralización.

CMCCT, CAA

FQB3.10.5. Coñece os efectos da combustión no efecto invernadoiro. CMCCT, CSC

Bloque 4

7

B.4.1

B.4.1. Xustificar o carácter relativo do movemento e a necesidade dun sistema de referencia e de vectores, para o describir adecuadamente, aplicando o anterior á representación de distintos tipos de desprazamento. B.4.1. Definir as magnitudes relacionadas co concepto de movemento e diferencialas claramente. B.4.1. Comprender e diferenciar os conceptos de taxa de variación media e taxa de variación instantánea de xeito cualitativo e de xeito xeométrico.

FQB4.1.1. Comprende o concepto de movemento e o seu carácter relativo, o que fai necesario o concepto de sistema de referencia.

CMCCT X

25 %

FQB4.1.2. Define as magnitudes asociadas co concepto de movemento e diferénciaas de xeito suficiente.

CMCCT

FQB4.1.3. Representa a traxectoria e os vectores de posición, desprazamento e velocidade en distintos tipos de movemento, utilizando un sistema de referencia.

CMCCT

FQB4.1.4. Diferencia claramente os conceptos de distancia percorrida e (vector) desprazamento.

CCL, CMCCT

FQB4.1.5. Distingue a diferenza entre os conceptos de velocidade e aceleración e, en concreto, que un corpo se mova rápido e que vaia acelerado.

CCL, CMCCT

FQB4.1.6. Comprende que un corpo, nun instante determinado, pode estar parado e acelerado.

CCL, CMCCT

FQB4.1.7. Comprende a necesidade do carácter vectorial de algunhas magnitudes.

CMCCT

FQB4.1.8. Comprende o concepto de instante e de como non ten sentido falar de duración dun instante.

CCL, CMCCT

FQB4.1.9. Comprende e diferencia os conceptos de taxa de variación media e taxa de variación instantánea de xeito cualitativo e de xeito xeométrico.

CMCCT

B.4.2

B.4.2. Analizar movementos rectilíneos a través de gráficas posición-tempo e velocidade tempo relacionando certas cacterísticas xeométricas con conceptos relacionados co movemento.

FQB4.2.1. Interpreta e diferencia correctamente nunha gráfica posición-tempo os conceptos de posición, desprazamento e distancia percorrida.

CMCCT

FQB4.2.2. Interpreta correctamente a nunha gráfica o sentido do movemento dentro dunha recta e a diferenza entre, por exemplo, moverse pola dereita (esquerda) e cara á dereita (esquerda).

CCL, CMCCT

FQB4.2.3. Relaciona os conceptos de pendente e os de velocidade (aceleración) nunha gráfica posición-tempo (velocidade- tempo).

CMCCT

FQB4.2.4. Sabe calcular, nas gráficas correspondentes, velocidades e aceleracións a partir do cálculo gráfico de pendentes.

CMCCT

FQB4.2.5. Comprende o concepto de pendente dunha curva nun punto e a relación que garda este concepto co de taxa de variación instantánea.

CMCCT

19

FQB4.2.6. Comprende o significado físico, nas respectivas gráficas, de conceptos xeométricos como os de máximos, mínimos, puntos de inflexión e áreas entre as “curvas” e o eixo de tempos nas gráficas correspondentes.

CMCCT

FQB4.2.7. Sabe calcular valores das diferentes magnitudes relacionadas co movemento a partir do análise de gráficas o da relación entre ditas magnitudes e os conceptos xeométricos, nomeadamente o valor do desprazamento nunha gráfica velocidade-tempo mediante cáculo de áreas.

CMCCT

B.4.3 B.4.3. Clasifica tipos de movementos en función da súa traxectoria, a súa velocidade e a súa aceleración. Identifica claramente o mru, o mruv e o mcu e que condicións cumpren en cada un deles as variables relacionadas co movemento. B.4.3. Deducir e expresar correctamente as relacións matemáticas que existen entre as magnitudes que definen os movementos rectilíneos e circulares. B.4.3. Resolver problemas de movementos rectilíneos e circulares, utilizando unha representación esquemática coas magnitudes vectoriais implicadas, e expresar o resultado nas unidades do Sistema Internacional. B.4.3. Argumenta a existencia do vector aceleración en calquera movemento curvilíneo e calcula o seu valor no caso do movemento circular uniforme.

FQB4.3.1. Clasifica tipos de movementos en función da súa traxectoria, a súa velocidade e a súa aceleración.

CMCCT X 20 %

FQB4.3.2. Identifica claramente o MRU, o MRUV e o MCU e que condicións cumpren en cada un deles as variables relacionadas co movemento.

CMCCT

FQB4.3.3. Comprende como se deducen, axudándose do aprendido no estudo das gráficas, as expresións matemáticas que relacionan as variables nos movementos rectilíneo uniforme (MRU), rectilíneo uniformemente acelerado (MRUV) e circular uniforme (MCU), así como as relacións entre as magnitudes lineais e angulares.

CMCCT

FQB4.3.4. Resolve problemas de movemento rectilíneo uniforme (MRU), rectilíneo uniformemente acelerado (MRUA) e circular uniforme (MCU), incluíndo movemento de graves, tendo en conta o carácter vectorial de certas magnitudes (valores positivos e negativos), e expresa o resultado en unidades do Sistema Internacional.

CMCCT

FQB4.3.5. Coñece a unidade radián como medida natural de ángulos e a relaciona cos graos sexaxesimais.

CMCCT

FQB4.3.6. Deduce e expresa correctamente as relacións matemáticas que existen entre as magnitudes que definen os movementos rectilíneos e circulares.

CMCCT

FQB4.3.7. Comprende a importancia de facer un debuxo esquemático do movemento sobre o que trata un problema e de establecer un código de signos +/- asociado a un sentido ou outro dos vectores implicados para aplicar correctamente as ecuacións do movemento.

CMCCT

FQB4.3.8. Comprende que o desprazamento dun móbil non depende da orixe de coordenadas elixido, mentres que a posición do mesmo si o fai e a utilidade que isto pode ter á hora de elaborar a estratexia de resolución dos problemas.

CMCCT

FQB4.3.9. No caso do MRUV sabe resolver problemas nos que o móbil cambia de sentido no seu movemento e diferencia claramente entre distancia percorrida e desprazamento.

CMCCT

FQB4.3.10. Determina tempos e distancias de freada de vehículos e xustifica, a partir dos resultados, a importancia de manter a distancia de seguridade na estrada.

CMCCT, CSC

FQB4.3.11. Argumenta a existencia do vector aceleración en calquera movemento curvilíneo e calcula o seu valor no caso do movemento circular uniforme.

CMCCT

FQB4.3.12. Sabe relacionar no MCU o desprazamento angular (ángulo varrido polo móbil) coa distancia lineal percorrida.

CMCCT

FQB4.3.13. Comprende como o valor da aceleración centrípeta non depende linealmente da velocidade e a importancia que isto ten na seguridade vial.

CMCCT, CSC

FQB4.3.14. Deseña, describe e realiza individualmente ou en equipo experiencias no laboratorio ou empregando aplicacións virtuais interactivas, para determinar a variación da posición e a velocidade dun corpo en función do tempo, e representa e interpreta os resultados obtidos.

CCL, CMCCT, CSIEE, CD, CSC, CAA

X 5 %

8

B.4.4.

B.4.4. Recoñecer o papel das forzas como causa dos cambios na velocidade ou na forma dos corpos e representalas vectorialmente. B.4.4. Coñecer as operación elementais con vectores aplicándoas ao caso de forzas, poñendo especial énfase no caso de forzas da mesma dirección e forzas perpendiculares. B.4.4. Aprender a descomponer forzas sobre eixos perpendiculares, aplicando conceptos básicos de trigonometría.

FQB4.4.1. Identifica as forzas implicadas en fenómenos cotiáns nos que hai cambios na velocidade dun corpo.

CMCCT

X 5 %

FQB4.4.2. Coñece a aplica as operacións elementais con vectores ao caso de forzas, especialmente ao caso de forzas da mesma dirección e a forzas perpendiculares entre si.

CMCCT

FQB4.4.3. Sabe descompoñer forzas en compoñentes cartesianas e aplica para relacionar a forza e as súas compoñentes conceptos básicos de trigonometría.

CMCCT

FQB4.4.4. Representa vectorialmente o peso, a forza normal, a forza de rozamento e a forza centrípeta en casos de movementos rectilíneos e circulares.

CMCCT

B.4.5.

B.4.5. Enunciar as leis de Newton da dinámica. B.4.5. Aplicar as leis de Newton para a interpretación de fenómenos cotiáns.

FQB4.5.1. Coñece as tres leis da dinámica de Newton. CMCCT

X 5 %

FQB4.5.2. Deduce a primeira lei de Newton como consecuencia do enunciado da segunda lei.

CMCCT

FQB4.5.3. Interpreta fenómenos cotiáns en termos das leis de Newton.

CMCCT

FQB4.5.4. Representa e interpreta as forzas de acción e reacción en situacións de interacción entre obxectos.

CMCCT

B.4.6. B.4.6. Coñecer diferentes tipos de forzas que actúan nunha serie de casos moi comúns.

FQB4.6.1. Distingue os conceptos de peso e masa e relaciona ambos os dous a través da aceleración da gravidade.

CCL, CMCCT X 10 %

FQB4.6.2. Comprende o concepto de rozamento e asocia este concepto coa discontinuidade da materia.

CMCCT

FQB4.6.3. Comprende que a forza de rozamentro sempre é tanxente a traxectoria e de sentido contrario ao vector velocidade.

CMCCT

21

FQB4.6.4. Comprende o concepto de tensión dunha corda unida a un corpo sobre o que exerce unha forza.

CMCCT

B.4.7.

B.4.7. Utilizar o principio fundamental da dinámica na resolución de problemas nos que interveñen varias forzas.

FQB4.7.1. Identifica e representa as forzas que actúan sobre un corpo en repouso ou movemento nun plano tanto horizontal como inclinado, calculando a forza resultante e a aceleración así como outras variables do movemento.

CMCCT

B.4.8.

B.4.8. Coñecer a lei de Hooke e aplicala a casos sinxelos. FQB4.8.1. Coñece a lei de Hooke e a relaciona co concepto de elasticidade.

CMCCT

X 5 %

FQB4.8.2. Sabe deducir experimentalmente a lei de Hooke. CMCCT, CAA FQB4.8.3. Coñece a lei de Hooke como base do funcionamento dos dinamómetros.

CMCCT

FQB4.8.4. Sabe resolver problemas aplicando a lei de Hooke a casos concretos.

CMCCT

B.4.9.

B.4.9. Coñecer as leis de Kepler. B.4.9. Valorar a relevancia histórica e científica que a lei da gravitación universal supuxo para a unificación das mecánicas terrestre e celeste, e interpretar a súa expresión matemática.

FQB4.9.1. Coñece as leis de Kepler e a lei de gravitación universal de Newton.

CMCCT

X 5 %

FQB4.9.2. Xustifica o motivo polo que as forzas de atracción gravitatoria só se poñen de manifesto para obxectos moi masivos.

CMCCT

FQB4.9.3. Obtén a expresión da aceleración da gravidade a partir da lei da gravitación universal relacionando as expresións matemáticas do peso dun corpo e a forza de atracción gravitatoria.

CMCCT

FQB4.9.4. Comprende que a masa de corpos esféricos de densidade uniforme se pode supór concentrada no seu centro xeométrico.

CMCCT

B.4.10.

B.4.10. Comprender que a caída libre dos corpos e o movemento orbital son dúas manifestacións da lei da gravitación universal. B.4.10. Resolver problemas aplicando a lei de gravitación universal en casos sinxelos. B.4.10. Identificar as aplicacións prácticas dos satélites artificiais e a problemática xurdida polo lixo espacial que xeran.

FQB4.10.1. Razoa o motivo polo que as forzas gravitatorias producen nalgúns casos movementos de caída libre e noutros casos movementos orbitais.

CMCCT, CSC

FQB4.10.2. Resolve problemas aplicando a lei de gravitación universal a casos sinxelos (dúas partículas).

CMCCT

FQB4.10.3. Describe as aplicacións dos satélites artificiais en telecomunicacións, predición meteorolóxica, posicionamento global, astronomía e cartografía, así como os riscos derivados do lixo espacial que xeran.

CMCCT, CSC

9

B.4.11.

B.4.11. Recoñecer que o efecto deformador dunha forza non só depende da súa intensidade, senón tamén da superficie sobre a que actúa. B.4.11. Coñecer a gran variedade de unidades de presión a a razón da súa existencia.

FQB4.11.1. Interpreta fenómenos e aplicacións prácticas nas que se pon de manifesto a relación entre a superficie de aplicación dunha forza e o efecto resultante.

CMCCT X

5 %

FQB4.11.2. Calcula a presión exercida polo peso dun obxecto regular en distintas situacións nas que varía a superficie en que se apoia; compara os resultados e extrae conclusións

CMCCT

FQB4.11.3. Coñece a gran variedade de unidades de presión a a razón da súa existencia.

CMCCT

B.4.12

B.4.12. Comprender o concepto de presión no seo dun fluído (presión hidrostática). B.4.12. Comprender que as forzas debidas á presión hidrostática actúan en todas as dirección e sentidos e que son perpendiculares ás superficies dos corpos que as soportan. B.4.12. Deducir a ecuación fundamental da hidrostática. B.4.12. Interpretar fenómenos naturais e aplicacións tecnolóxicas en relación cos principios da hidrostática, e resolver problemas aplicando as expresións matemáticas destes.

FQB4.12.1. Comprende o concepto de presión no seo dun fluído (presión hidrostática).

CMCCT

X 5 %

FQB4.12.2. Comprende que as forzas debidas á presión hidrostática actúan en todas as dirección e sentidos e que son perpendiculares ás superficies dos corpos que as soportan.

CMCCT

FQB4.12.3. Xustifica razoadamente fenómenos en que se poña de manifesto a relación entre a presión e a profundidade no seo da hidrosfera e a atmosfera e deduce a ecuación fundamental da hisdrostática.

CMCCT

FQB4.12.4. . Explica o abastecemento de auga potable, o deseño dunha presa e as aplicacións do sifón, utilizando o principio fundamental da hidrostática.

CMCCT

B.4.13

B.4.13. Coñecer o principio de Pascal e as súas principais aplicacións prácticas.

FQB4.13.1. Analiza aplicacións prácticas baseadas no principio de Pascal, como a prensa hidráulica, o elevador, ou a dirección e os freos hidráulicos, aplicando a expresión matemática deste principio á resolución de problemas en contextos prácticos.

CMCCT

B.4.14

B.4.14. Coñecer o principio de Arquímedes e as súas principais aplicacións prácticas. B.4.14. Deseñar e presentar experiencias ou dispositivos que ilustren o comportamento dos fluídos e que poñan de manifesto os coñecementos adquiridos, así como a iniciativa e a imaxinación.

FQB4.14.1. Coñece o concepto de forza de empuxe e o de peso aparente de corpos mergullados nun fluído.

CMCCT

X 10 %

FQB4.14.2. Determina o volume de corpos mergullados nun líquido.

CMCCT

FQB4.14.3. Determina densidades de sólidos mergullados nun líquido ou de líquidos nos que se mergulla un sólido.

CMCCT

FQB4.14.4. Predí a maior ou menor flotabilidade de obxectos utilizando a expresión matemática do principio de Arquímedes, e verifícaa experimentalmente nalgún caso.

CMCCT

FQB4.14.5. Deseña e presenta experiencias ou dispositivos que ilustren o comportamento dos fluídos e que poñan de manifesto os coñecementos adquiridos, así como a iniciativa e a imaxinación.

CMCCT, CAA,

CSIEE

B.4.15

B.4.15. Comprender o concepto de presión atmósférica a partir dos conceptos xa estudados. B.4.15. Describir o funcionamento básico de certos aparellos usados en meteoroloxía. B4.15. Aplicar os coñecementos sobre a presión atmosférica á descrición de fenómenos meteorolóxicos e á interpretación de mapas do tempo, recoñecendo termos e símbolos específicos

FQB4.14.5. Coñece o experimento de Torricelli e como se pode relacionar o valor da presión atmosférica en Torr e en unidades do SI a partires da ecuación fundamental da hidrostática.

CMCCT

X 5 %

FQB4.15.2. Interpreta o papel da presión atmosférica en experiencias como o experimento de Torricelli, os hemisferios de Magdeburgo, recipientes invertidos onde non se derrama o contido, etc., inferindo o seu elevado valor.

CMCCT, CCEC

23

da meteoroloxía. FQB4.15.3. Describe o funcionamento básico de barómetros e manómetros, e xustifica a súa utilidade en diversas aplicacións prácticas.

CMCCT

FQB4.15.4. Relaciona os fenómenos atmosféricos do vento e a formación de frontes coa diferenza de presións atmosféricas entre distintas zonas.

CMCCT

FQB4.15.5. Interpreta os mapas de isóbaras que se amosan no prognóstico do tempo, indicando o significado da simboloxía e os datos que aparecen nestes.

CCL, CMCCT

Bloque 5 10

B.5.1

B.5.1. Definir e relacionar de xeito xenérico os conceptos de traballo e de enerxía. B.5.1. Comprender que o traballo se debe á acción de forzas que actúan sobre corpos ao longo de distancias percorridas por eles e que ese traballo ten como consecuencia cambios de enerxía nos corpos. B.5.1. Calcular traballos de forzas constantes e comprender que só a compoñente tanxencial dunha forza realiza traballo. B.5.1. Coñecer as unidades de traballo e enerxía no SI e razoar por que son as mesmas.

FQB5.1.1. Define e relaciona de xeito xenérico os conceptos de traballo e de enerxía.

CMCCT

X 5 %

FQB5.1.2. Comprende que o traballo se debe á acción de forzas que actúan sobre corpos ao longo de distancias percorridas por eles e que ese traballo ten como consecuencia cambios de enerxía nos corpos.

CMCCT

FQB5.1.3. Calcula traballos de forzas constantes e comprende que só a compoñente tanxencial dunha forza realiza traballo.

CMCCT

FQB5.1.4. Coñece as unidades de traballo e enerxía no SI e razoa por que son as mesmas.

CMCCT

B.5.2

B.5.2. Deducir e enunciar o teorema da enerxía cinética e comprender a súa importancia no sentido de que relaciona o traballo da forza resultante cos cambios no módulo da velocidade (rapidez) coa que se move un corpo.

FQB5.2.1. Deduce, de xeito restrinxido a forzas constantes, e enunciar o teorema da enerxía cinética e comprende a súa importancia no sentido de que relaciona o traballo da forza resultante cos cambios no módulo da velocidade (rapidez) coa que se move un corpo.

CMCCT

X

2 %

B.5.3

B.5.3. Comprender que o traballo da forza gravitatoria non depende do camino seguido para calculalo o que permite poder calcular o traballo desta forza mediante a diferenza de dous termos que só dependen das posicións iniciais e finais, ademais da masa do corpo e da aceleración da gravidade. B.5.3. Coñecer o concepto de enerxía potencial e a súa importancia na comprensión e resolución de problemas físico- químicos. B.5.3. Calcular enerxías potenciais e as súas variacións empregado a expresión “m.g.h”.

FQB5.3.1. Comprende que o traballo fa forza gravitatoria non depende da traxectoria seguida polo corpo sobre o que esta actúa, senón que só depende das coordenadas inicial e final e da propiedade da materia responsable da atracción gravitatoria (a masa) e, consecuentemente, da intensidade do campo gravitatorio (aceleración da gravidade).

CMCCT

X 3 %

FQB5.3.2. Coñece o concepto de enerxía potencial e a súa importancia na comprensión e resolución de problemas físico- químicos, xunto coas as limitacións que supón o uso deste concepto.

CMCCT

FQB5.3.3. Calcula enerxías potenciais e as súas variacións empregado a expresión “m.g.h”.

CMCCT

B.5.4

B.5.4. Comprender que o traballo das forzas elásticas, ao igual que cos da gravitatoria, non depende do camino seguido para calculalo o que permite poder calcular o traballo desta forza mediante a diferenza de dous termos que só dependen das

FQB5.4.1. Comprende que o traballo das forzas elásticas, ao igual que cos da gravitatoria, non depende do camino seguido para calculalo o que permite poder calcular o traballo desta forza mediante a diferenza de dous termos que só dependen das

CMCCT

X

2 %

coordenadas iniciais e finais, ademáis da constante elástica correspondente. B.5.4. Calcular o traballo de forzas variables co desprazamento mediante o cálculo de áreas nunha gráfica forza- desprazamento.

coordenadas iniciais e finais, ademáis da constante elástica correspondente.

FQB5.4.2. Calcula o traballo de forzas elásticas que seguen a lei de Hooke mediante o cálculo de áreas nunha gráfica forza- desprazamento.

CMCCT

B.5.5

B.5.5. Definir o concepto de enerxía mecánica. B.5.5. Deducir e enunciar o teorema de conservación da enerxía mecánica e comprender a súa importancia no sentido de que relaciona diferentes tipos de enerxía. B.5.5. Comprender que o traballo da forza de rozamento sempre é negativo; é dicir, sempre contribúe a unha diminución da enerxía cinética e que supón unha transformación de enerxía mecánica en calor. B.5.5. Deducir e enunciar o principio xeral de conservación da enerxía e comprender a súa importancia no sentido de que relaciona diferentes tipos de enerxía e introduce ao concepto de forzas disipativas.

FQB5.5.1. Define o concepto de enerxía mecánica. CMCCT

X 10 %

FQB5.5.2. Deduce e enuncia o teorema de conservación da enerxía mecánica e comprende a súa importancia no sentido de que relaciona diferentes tipos de enerxía.

CMCCT

FQB5.5.3. Aplica o teorema de conservación da enerxía mecánica a casos sinxelos.

CMCCT

FQB5.5.4. Deduce e enuncia o principio xeral de conservación da enerxía e comprender a súa importancia no sentido de que relaciona diferentes tipos de enerxía.

CMCCT

FQB5.5.5. Aplica o principio xeral de conservación da enerxía a casos sinxelos relacionando o traballo da forza de rozamento coa enerxía mecánica disipada en forma de calor.

CMCCT

B.5.6

B.5.6. Definir o concepto de potencia e coñecer as súas unidades no SI. B.5.6. Resolver problemas nos que interveñan variables como a potencia, o tempo e as forzas que realizan traballo. B.5.6. Relacionar a potencia coa forza e a velocidade á que se move un corpo e resolver problemas nos queinterveñan estas variables.

FQB5.6.1. Define o concepto de potencia e coñece as súas unidades no SI.

CMCCT

X 5 %

FQB5.6.2. Acha o traballo e a potencia asociados a unha forza, incluíndo situacións en que a forza forma un ángulo distinto de cero co desprazamento, e expresar o resultado nas unidades do Sistema Internacional ou noutras de uso común, como a caloría, o kWh e o CV.

CMCCT

FQB5.6.3. Resolve problemas nos que interveñan variables como a potencia, o tempo, a velocidade e as forzas que realizan traballo.

CMCCT

11

B.5.7

B.5.7. Definir e diferenciar os conceptos de calor e de temperatura. B.5.7. Coñecer o concepto de escala de temperaturas e as escalas máis empregadas, así como os diferentes tipos de termómetros e o fundamento do seu funcionamento. B.5.7. Coñecer a interpretación microscópica da temperatura. B.5.7. Relacionar os conceptos de calor e traballo a partir do xa explicado na unidade anterior. B.5.7. Establecer a relación matemática entre calor e temperatura e definir o concepto de calor específica dunha substancia sen que haxa cambios de estado. B.5.7. Coñecer o experimento de Joule que establece o equivalente mecánico do calor. B.5.7. Resolver problemas aplicando a ecuación que relaciona o calor coa temperatura dunha substancia sen que haxa cambios

FQB5.7.1. Comprende que a calor é unha forma de transmisión da enerxía (unha enerxía en tránsito) mentres que a temperatura é unha propiedade das substancias.

CCL, CMCCT X

5 %

FQB5.7.2. Identifica a calor e o traballo como formas de intercambio de enerxía, distinguindo as acepcións coloquiais destes termos do seu significado científico.

CMCCT

FQB5.7.3. Coñece o concepto de escala de temperaturas e as escalas máis empregadas, especialmente a Kelvin (SI) e a centígrada, así como os diferentes tipos de termómetros e o fundamento do seu funcionamento.

CMCCT

FQB5.7.4. Coñece a interpretación microscópica da temperatura.

CMCCT

FQB5.7.5. Coñece a ecuación que relaciona a cantidade de calor gañada ou cedida por unha substancia e os valores da temperatura desta para casos non que non haxa cambios de

CMCCT

25

de estado. estado.

FQB5.7.6. Coñecer o experimento de Joule que establece o

equivalente mecánico do calor.

CMCCT, CCEC

FQB5.7.7. Resolve problemas aplicando a ecuación que relaciona o calor coa temperatura dunha substancia sen que haxa cambios de estado.

CMCCT

B.5.8

B.5.8. Comprender o concepto de cambio de estado dunha substancia, mesmo desde o punto de vista microscópico. B.5.8. Saber que a temperatura dunha substancia no varía mentres se produce un cambio de estado aínda que estea gañando ou cedendo calor. B.5.8. Coñecer o concepto de calor latente de cambio de estado e a súa relación co estudado na unidade anterior a partir dun análise microscópico do que representa un cambio de estado. B.5.8. Representar gráficamente os cambios de temperatura cando unha substancia gaña ou cede calor e se producen cambios de estadoe interpretar esas gráficas. B.5.8. Resolver problemas aplicando a ecuación que relaciona o calor coa temperatura dunha substancia en casos nos que haxa cambios de estado.

FQB5.8.1. Comprender o concepto de cambio de estado dunha substancia, mesmo desde o punto de vista microscópico.

CMCCT

X 5 %

FQB5.8.2. Sabe que a temperatura dunha substancia no varía mentres se produce un cambio de estado aínda que estea gañando ou cedendo calor.

CMCCT

FQB5.8.3. Coñece o concepto de calor latente de cambio de estado e a súa relación co estudado na unidade anterior a partir dun análise microscópico do que representa un cambio de estado.

CMCCT

FQB5.8.4. Representa gráficamente os cambios de temperatura cando unha substancia gaña ou cede calor e se producen cambios de estadoe interpreta correctamente as gráficas.

CMCCT

FQB5.8.5. Resolve problemas aplicando a ecuación que relaciona o calor coa temperatura dunha substancia en casos nos que haxa cambios de estado.

CMCCT

B.5.9

B.5.9. Coñecer a estrutura básica dun calorímetro, as súas partes e as bases do seu funcionamento e situación ideais. B.5.9. Coñecer a ecuación fundamental da calorimetría. B.5.9. Resolver problemas aplicando a ecuación fundamental da calorimetría.

FQB5.9.1. Coñece a estrutura básica dun calorímetro, as súas partes e as bases do seu funcionamento e situación ideais.

CMCCT

FQB5.9.2. Coñece a ecuación fundamental da calorimetría. CMCCT FQB5.9.3. Resolve problemas aplicando a ecuación fundamental da calorimetría para determinar a partir dos datos correspondentes calores específicas, temperaturas das substancias ou cantidades presentes das mesmas.

CMCCT

FQB5.9.4. Determina experimentalmente calores específicas e calores latentes de substancias mediante un calorímetro, realizando os cálculos necesarios a partir dos datos empíricos obtidos.

CMCCT, CAA

B.5.10

B.5.10. Coñecer os efectos do calor sobre a dilatación ou contracción dos corpose os seus efectos na vida cotiá. B.5.10. Realizar un estudo cuantitativo da dilatación linear dos sólidos e definir o coeficiente de dilatación linear. B.5.10. Resolver problemas de dilatación linear dos sólidos.

FQB5.10.1. Coñece os efectos do calor sobre a dilatación ou contracción dos corpose os seus efectos na vida cotiá.

CMCCT

X 3 %

FQB5.10.2. Relaciona a variación da lonxitude dun obxecto coa variación da súa temperatura utilizando o coeficiente de dilatación lineal correspondente

CMCCT

FQB5.10.3. Resolve problemas de dilatación linear dos sólidos. CMCCT

B.5.11 B.5.11. Coñecer o concepto xeral de máquina térmica e rendemento teórico e práctico dunha máquina térmica.

FQB5.11.1. Coñecer o concepto xeral de máquina térmica e rendemento teórico, a partir das temperaturas absolutas de

CMCCT

X 3 %

B.5.11. Comprender a limitación que o fenómeno da degradación da enerxía supón para a optimización dos procesos de obtención de enerxía útil nas máquinas térmicas, e o reto tecnolóxico que supón a mellora do rendemento destas para a investigación, a innovación e a empresa. B.5.11. Facer un estudo sinxelo, por orde cronolóxica, dos diferentes tipos de máquinas térmicas. B.5.11. Valorar a relevancia histórica das máquinas térmicas como desencadeadores da Revolución Industrial, así como a súa importancia actual na industria e no transporte. B.5.11. Facer un estudo cualitativo detallado do funcionamento dun motor de explosión.

traballo dos dous focos, e práctico dunha máquina térmica.

FQB5.11.2. Utiliza o concepto da degradación da enerxía para relacionar a enerxía absorbida e o traballo realizado por unha máquina térmica.

CMCCT

FQB5.11.3. Coñece os diferentes tipos de máquinas térmicas que foron xurdindo ao longo da Historia e valora a relevancia histórica da súa aparición.

CMCCT, CCEC

FQB5.11.4. Coñece as etapas de funcionamento dun motor de combustión interna e a terminoloxía asociada a este tipo de máquina térmica.

CMCCT

FQB5.11.5. Explica ou interpreta, mediante ilustracións ou a partir delas, o fundamento do funcionamento do motor de explosión.

CMCCT

X

2 %

FQB5.11.6. Realiza un traballo sobre a importancia histórica do motor de explosión e preséntao empregando as TIC.

CAA, CCL, CMCCT, CSC, CD, CCEC

FQB5.11.7. Emprega simulacións virtuais interactivas para determinar a degradación da enerxía en diferentes máquinas, e expón os resultados empregando as TIC.

CCL, CMCCT, CD

27

6. CONTIDOS MÍNIMOS 1.- Coñecer as etapas do método científico.

2.- Distinguir entre magnitudes escalares e vectoriais e saber sumar vectores da mesma dirección.

3.- Distinguir entre magnitudes fundamentais e derivadas e comprobar a homoxeneidade dunha ecuación aplicando a ecuación de dimensións aos dous

membros da mesma. 4.- Distinguir entre erro absoluto e erro relativo e saber calculalos tras determinar a media aritmética dunha serie de medidas dunha cantidade

5.- Saber expresar unha cantidade en notación científica, o que inclúe determinar as súas cifras significativas.

6.- Coñecer o nome e as características cualitativas fundamentais das tres partículas subatómicas fundamentais, así como saber como se distribúen

no

átomo con referencia aos modelos atómicos de Rutherford e de Bohr.

7.- Coñecer (e definir) os conceptos de número atómico, número másico e

átomos isótopos. 8.- Coñecer a diferencia básica entre a física clásica e a cuántica no que se refire a restricción de niveis enerxéticos e como esta da lugar a aparición dos

chamados números cuánticos. 9.- Coñecer a diferencia básica entre órbita e orbital.

10.- Comprender que a configuración electrónica dun átomo é quen rexe o comportamento químico do elemento ao que corresponde.

11.- Saber establecer, aplicando o diagrama de Moeller a configuración de

átomos dos períodos segundo e terceiro. Coñece o significado de capa electrónica. 12.- Comprender por que os elementos se organizan nunha táboa periódica e distingue metais, non metais e, entre estes, gases nobres, pola súa posición na

mesma. 13.- Coñecer os símbolos e os nomes dos elementos máis empregados na vida cotiá.

14.- Coñecer de xeito básico as principais propiedades periódicas e saber como varían ao longo dos períodos e dos grupos da táboa periódica, para logo

relacionalas co comportamento químico dos elementos. 15.- Xustificar o enlace químico como un proceso no que basicamente os átomos intercambian, en maior ou menor medida, carga electrónica.

16.- Coñecer as estruturas de Lewis de compostos sinxelos (menos de 6

átomos).

17.- Coñecer as características principais do enlace iónico e a terminoloxía específica asociada a este tipo de enlace (anións e catións). 18.- Coñecer o concepto de rede cristalina iónica e os diferentes tipos de rede máis comúns, especialmente a de cloruro de sodio.

19.- Coñecer as propiedades xerais dos compostos iónicos e relaciónaas coas características deste tipo de enlace.

20.- Coñecer as características principais do enlace covalente e distingue a compartición electrónica equitativa da non equitativa en función da diferente

electrionegatividade dos elementos. 21.- Comprender os aspectos básicos doe enlaces dobres e triplos no que se refire á compartición de máis dun par de electróns.

22.- Comparar a enerxía dos enlaces intramoleculares en relación coa enerxía correspondente ás forzas intermoleculares, xustificando o comportamento

fisicoquímico das moléculas. 23.- Coñecer os tipos de forzas intermoleculares máis importantes (forzas de van der Waals, enlace de hidróxeno e forzas ion-dipolo).

24.- Explicar a natureza do enlace metálico utilizando a teoría dos electróns libres, e relaciónaa coas propiedades características dos metais.

25.- Conseguer clasificar o tipo de enlace que presenta unha serie de substancias en función das propiedades físico-químicas que presenta cada unha delas.

26.- Nomear e formular compostos inorgánicos binerios e ternarios, seguindo as normas da IUPAC e tamén noutros sistemas de nomenclatura que sexan

usualmente empregados, como acontece cos oxoácidos e os oxisales ou en compostos binarios co sistema de Stock, sen cometer máis dun 50 % de erros. 27.- Identificar e representar hidrocarburos sinxelos mediante a súa fórmula molecular, semidesenvolvida e desenvolvida.

28.- Coñecer e comprende o concepto de grupo funcional e a súa importancia no estudo dos compostos do carbono.

29.- Saber formular e nomear compostos orgánicos con cadeas dun máximo de 10 carbonos, cun grupo funcional (excepto no caso de que aparezan

derivados haloxenados) e con radicales alquílicos sinxelos (metilo e etilo), e sen cometer máis dun 50 % de erros.

30.- Distingue os tipos de isomería estrutural para casos sinxelos.

31.- Comprender que unha reacción química, a nivel microscópico, non é máis cun proceso mecánico de reordenación de átomos que se coñece co nome de

mecanismo de reacción. 32.- Coñecer os dous principais modelos que explican o mecanismo dunha reacción.

33.- Coñecer a teoría tómica de Dalton.

34.- Recoñecer o concepto de mol como cantidade máis axeitada para resolver problemas e cuestións relacionados coas reaccións químicas e comprender o

concepto de número de Avogadro e o seu significado.

29

35.- Realiza cálculos que relacionen a cantidade de substancia, a masa atómica ou molecular e a constante do número de Avogadro. 36.- Coñecer o significado dos coeficientes esteqiométricos e aprender a axustar reaccións sixelas polo método de tanteo.

37.- Resolver problemas, realizando cálculos estequiométricos, con reactivos puros e supondo un rendemento completo da reacción.

40.- Predí o efecto que sobre a velocidade de reacción teñen a concentración dos reactivos, a temperatura, o grao de división dos reactivos sólidos e os

catalizadores. 41.- Coñece os tipos máis importantes de reaccións de síntese e os produtos aos que dan lugar.

42.- Utiliza a teoría de Arrhenius para describir o comportamento químico de

ácidos e bases. Establece o carácter ácido, básico ou neutro dunha disolución utilizando a escala de pH. 43.- Coñece o concepto de combustión e relaciónao co máis xeral de oxidación- redución.

44.- Interpreta e diferencia correctamente nunha gráfica posición-tempo os conceptos de posición, desprazamento e distancia percorrida.

45.- Interpreta correctamente a nunha gráfica o sentido do movemento dentro dunha recta

46.- Relaciona os conceptos de pendente e os de velocidade (aceleración) nunha gráfica posición-tempo (velocidade- tempo). Sabe calcular, nas gráficas

correspondentes, velocidades e aceleracións a partir do cálculo gráfico de pendentes. 47.- Saber calcular desprazamrentos nas gráficas velocidade-tempo mediante o cálculo de áreas.

48.- Expresar correctamente as relacións matemáticas que existen entre as magnitudes que definen os movementos rectilíneos e circulares.

49.- Resolver problemas de movemento rectilíneo uniforme (MRU), rectilíneo uniformemente acelerado (MRUA) e circular uniforme (MCU), incluíndo

movemento de graves, tendo en conta o carácter vectorial de certas magnitudes (valores positivos e negativos), e expresa o resultado en unidades do

Sistema Internacional. 50.- Expresar correctamente as relacións matemáticas que existen entre as magnitudes que definen os movementos rectilíneos e circulares.

51.- Determinar tempos e distancias de freada de vehículos e xustifica, a partir dos resultados, a importancia de manter a distancia de seguridade na estrada.

52.- Saber relacionar no MCU o desprazamento angular (ángulo varrido polo móbil) coa distancia lineal percorrida.

53.- Representar vectorialmente o peso, a forza normal, a forza de rozamento e a forza centrípeta en casos de movementos rectilíneos e circulares.

54.- Coñecer as tres leis da dinámica de Newton.

55.- Distingiir os conceptos de peso e masa e relaciona ambos os dous a través da aceleración da gravidade.

56.- Comprender que a forza de rozamentro sempre é tanxente a traxectoria e de sentido contrario ao vector velocidade.

57.- Comprender o concepto de tensión dunha corda unida a un corpo sobre o que exerce unha forza. 58.- Identificar e representar as forzas que actúan sobre un corpo en repouso ou movemento tanto nun plano horizontal como nun movemento vertical,

calculando a forza resultante e a aceleración así como outras variables do movemento segundo o caso. 59.- Coñecer a lei de Hooke e a relaciona co concepto de elasticidade. Sabe resolver problemas aplicando a lei de Hooke a casos concretos.

60.- Coñecer a lei de gravitación universal de Newton e resolve problemas aplicándoa a casos sinxelos (dúas partículas).

60.- Calcula a presión exercida polo peso dun obxecto regular en distintas situacións nas que varía a superficie en que se apoia; compara os resultados e

extrae conclusións 61.- Coñecer a unidade de presión no SI.

62.- Comprender que as forzas debidas á presión hidrostática actúan en todas as dirección e sentidos e que son perpendiculares ás superficies dos corpos

que as soportan. 63.- Resolver problemas relacionados coa presión no interior dun fluído aplicando a ecuación fundamental da hisdrostática.

64.- Coñecer as aplicacións prácticas baseadas no principio de Pascal, como a prensa hidráulica, o elevador, ou a dirección e os freos hidráulicos, aplicando a

expresión matemática deste principio á resolución de problemas en contextos prácticos. 65.- Coñece o concepto de forza de empuxe e o de peso aparente de corpos mergullados nun fluído.

66.- Determina o volume de corpos mergullados nun líquido.

67.- Determina densidades de sólidos mergullados nun líquido ou de líquidos nos que se mergulla un sólido.

68.- Predí a maior ou menor flotabilidade de obxectos utilizando a expresión matemática do principio de Arquímedes, e verifícaa experimentalmente nalgún

caso. 69.- Coñece o experimento de Torricelli e como se pode relacionar o valor da presión atmosférica en Torr e en unidades do SI a partires da ecuación

fundamental da hidrostática. 70.- Comprender que o traballo débese a acción de forzas que actúan sobre corpos ao longo de distancias percorridas por eles e que ese traballo ten

como consecuencia cambios de enerxía nos corpos. 71.- Calcular traballos de forzas constantes e comprende que só a compoñente tanxencial dunha forza realiza traballo e coñecer as unidades de

traballo e enerxía no SI e razoa por que son as mesmas. 72.- Coñecer o teorema da enerxía cinética e comprende a súa importancia no sentido de que relaciona o traballo da forza resultante cos cambios no

módulo da velocidade (rapidez) coa que se move un corpo.

31

73.- Coñece o concepto de enerxía potencial e a súa importancia na comprensión e resolución de problemas físico-químicos, xunto coas as limitacións que supón o uso deste concepto.

74.- Calcula enerxías potenciais e as súas variacións empregado a expresión

“m.g.h”. 75.- Coñecer o teorema de conservación da enerxía mecánica e comprender a súa importancia no sentido de que relaciona diferentes tipos de

enerxía. 76.- Aplica o teorema de conservación da enerxía mecánica a casos sinxelos.

77.- Enunciar e aplicar o principio xeral de conservación da enerxía e comprender a súa importancia no sentido de que relaciona diferentes tipos de enerxía.

78.- Definir o concepto de potencia e coñece as súas unidades no SI e resolver problemas nos que interveñan variables como a potencia, o tempo, a

velocidade e as forzas que realizan traballo. 79.- Coñecer a interpretación microscópica da temperatura e as escalas termométricas centígrada e Kelvin.

80.- Coñece e aplica a ecuación que relaciona a cantidade de calor gañada ou cedida por unha substancia e os valores da temperatura desta para casos

non que non haxa cambios de estado 81.- Sabe que a temperatura dunha substancia no varía mentres se produce un cambio de estado aínda que estea gañando ou cedendo calor. Representa

gráficamente os cambios de temperatura cando unha substancia gaña ou cede calor e se producen cambios de estadoe interpreta correctamente as

gráficas. 82.- Resolve problemas aplicando a ecuación fundamental da calorimetría para determinar a partir dos datos correspondentes calores específicas, temperaturas das substancias ou cantidades presentes das mesmas.

83.- Coñece os efectos do calor sobre a dilatación ou contracción dos corpose os seus efectos na vida cotiá.

84.- Relaciona a variación da lonxitude dun obxecto coa variación da súa temperatura utilizando o coeficiente de dilatación lineal correspondente Resolve problemas de dilatación linear dos sólidos.

85.- Coñecer os efectos do calor sobre a dilatación ou contracción dos corpose os seus efectos na vida cotiá.

86.- Coñecer o concepto xeral de máquina térmica e rendemento teórico, a partir das temperaturas absolutas de traballo dos dous focos, e práctico dunha

máquina térmica. 87.- Coñece as etapas de funcionamento dun motor de combustión interna e a terminoloxía asociada a este tipo de máquina térmica.

7-PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

Os contidos obxecto de avaliación de cada curso da ESO están recollidos nos CRITERIOS DE AVALIACIÓN prescritos no currículo cos seus

correspondentes estándares de aprendizaxe e detallados na Programación Anual deste departamento.

Os PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS para avaliar aos alumnos na ESO serán os seguintes

PROBAS ESCRITAS (PE)

TRABALLO DE LABORATORIO(LAB)

TRABALLO ALUMNO (TA)

TRABALLOS COMPLEMENTARIOS (TC)

1. PE: Procurarase facer un mínimo de dúas probas por trimestre. A nota das probas escritas sera a media aritmética entre elas. A materia de cada proba

non se volverá avaliar nas probas seguintes por o que é preciso ter máis dun 3,5 en cada unha delas para que faga media.

2. LAB:As prácticas de laboratorio desenvolveranse no laboratorio, cando sexa posible, que será poucas veces, e na casa. Das probas de laboratorio os

alumnos presentarán informes, das realizadas na casa, presentarán vídeos, presentacións, traballos, etc.

Para ser avaliado neste apartado é obligatorio que o alumno teña entregados os informes e feitas as prácticas. No caso de non ter acudido a clase os días da

realización das mesmas, a xustificación da ausencia seguirá os cauces habituais da xustificación de calquera outra hora lectiva.

A nota de laboratorio será un número entre 0 e 10.

3. TA: O traballo do alumno será avaliado por observación do profesor da actitude na clase do alumno, do aproveitamento das horas lectivas, da realización

das tareas que se propoñan para a casa...etc. Quedará reflectido no cuaderno do profesor e puntuarase entre 0 e 10.

33

4.TC: Poderase propor a realización doutro tipo de actividades como traballos monográficos, de investigación, etc..

Para ser avaliados deberán ser entregados en plazo e calificaranse cunha nota entre 0 e 10.

A CONTRIBUCIÓN DE CADA PARTE Á NOTA DA AVALIACIÓN será a seguinte:

PE (%) OUTROS (%)

2º ESO 80 20

3º ESO 80

4º ESO 80

Este curso agrupáronse os procedementos de avaliación diferentes das probas escritas no apartado xenérico outros, ante a experiencia dos dous últimos

cursos da dificultade de levar a cabo en cada trimestre os traballos correspondents. Este ano lectivo apunta a ser igual dadas as circunstancias que se

arrastran por a pandemia. Así dependendendo do tempo de que se dispoña poderanse ou non realizar. No caso de que non se realicen as probas escritas

computarán o 100% para a nota da avaliación. Para poder facer o cálculo da nota será preciso ter máis dun 3,5 en cada un dos apartados

RECUPERACIÓN DAS AVALIACIÓNS

Despois de cada avaliación haberá unha proba escrita de recuperación para os alumnos suspensos.

Se se suspendeu a parte de LAB hase de entregar o cuaderno de prácticas.

O exame de recuperación contribuirá cun 80% da nota obtida. O outro 20% será aportado por os outros procedementos realizados durante a

avaliación e que o alumno ha de ter entregados.

CÁLCULO DA NOTA DA AVALIACIÓN ORDINARIA

A nota de xuño calcularase como a media aritmética das notas de cada unha das tres avaliacións.

Para poder facer media a nota de cada unha das avaliacións ha de ser igual ou maior a 3.

Se nunha soa das avaliacións a nota é menor de 3 o alumno poderá facer unha recuperación extra de dita avaliación co obxectivo de poder aprobar a materia

en xuño.

AVALIACIÓN EXTRAORDINARIA

Os alumnos que teñan suspendido en Xuño realizarán en setembro unha proba escrita que se avaliará de 0 a 10.

Será obligatorio presentar os informes das prácticas de laboratorio.

8.-METODOLOXÍA DIDÁCTICA

Por a mesma razón anterior, as circunstancias especiais deste curso, as adaptacións á metodoloxía están indicadas nun anexo a esta programación.

9.-MATERIAIS DIDÁCTICOS

En canto aos materias didácticos, ademais do material específico de laboratorio, faremos uso dun libro de texto (Editorial Oxford), material fotocopiable con

actividades de reforzo e ampliación, guións de prácticas de laboratorio, e ferramentas informáticas como simulacións, presentacións etc. Publicaranse na Aula

Virtual os contidos e actividades que se traballen así como material complementario e de interés.

10.- MEDIDAS DE ATENCIÓN A DIVERSIDADE

Polo que respecta as medidas de atención a diversidade, podemos dicir que:

35

-Partiremos do nivel de desenvolvemento do alumno, o que significa considerar tanto as súas capacidades como os seus coñecementos previos.

-Faremos uso tanto de actividades de reforzo como de actividades de ampliación, mediante material fotocopiable ou boletíns de exercicios e problemas. Para elo

dispoñemos da hora semanal de desdobre de laboratorio.

-En caso de ser necesario, elaboraremos (coa axuda do Departamento de Orientación), unidades específicas para atender ao alumnado procedente de paises con

diferente idioma ou sistemas de estudos diferentes ós nosos.

11.-AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS A ADOPTAR:

A principios de curso farase a avaliación inicial de cada un dos grupos, mediante unha proba de comprensión e interpretación dun texto que ten que ver coa

física ou química.

O fin desa proba é:

• Detectar necesidades para poder planificar estratexias metodolóxicas, para conseguir unha mellor xestión da aula, etc

• Descubrir os puntos fortes no ámbito competencial para aproveitalos .

• informarnos sobre aspectos que se deben ter en conta á hora de agrupar aos alumnos/as para os traballos en grupo.

• Identificar aos alumnos/as que necesitan un maior seguimento no proceso de aprendizaxe, tanto por presentar altas capacidades como por necesidades

educativas.

O resultado desa proba comunicaráselle aos pais do alumno mediante os cauces

habituais de entrevista co tutor. Esto farase se as conclusións das reunión de

avaliación inicial indican que os pais deben ser informados. De non haber nada relevante

esta comunicación non será necesaria.

12.-ENSINANZAS TRANSVERSAIS

Na materia de Física e Química, os ensinos transversais concrétanse, nos seguintes aspectos:

Educación viaria

Análise e identificación das causas dos accidentes, grupos de alto risco e características dos vehículos implicados, así como das circunstancias nos

que se produciron, responsabilizándose das súas actuacións como condutor e peón.

Educación para a saúde

Identificación das melloras e os danos que produce na saúde e no medio ambiente o uso de determinadas sustancias.

Valoración da importancia e a necesidade de seguir unha dieta saudable polos beneficios que achega.

Educación do consumidor

Identificación dos pictogramas utilizados na etiquetaxe de produtos químicos e a valoración do seu uso.

Análise das relacións entre as sociedades humanas e o aproveitamento dos recursos naturais, valorando as súas consecuencias.

Valoración crítica do desenvolvemento científico e técnico na organización do tempo libre e nas actividades de lecer.

Actitude crítica co consumo desmesurado e irresponsable de servizos, bens e produtos.

Educación ambiental

Uso responsable dos produtos químicos e coñecemento das normas de protección ambientas respecto da eliminación de residuos.

Ampliación do concepto de medio ambiente como conxunto de sistemas interrelacionados e interdependientes.

Identificación e reflexión sobre os problemas ambientais actuais, locais e globais, como retos ineludibles da nosa sociedade, con actitude crítica e

construtiva.

Análise da utilidade dos isótopos radioactivos, para estudar a problemática dos residuos que xeran e o seu almacenamento.

Identificación e valoración de accións individuais e conxuntas relacionadas co compromiso polo medio ambiente.

Educación audiovisual e tecnolóxica

Uso dos instrumentos que ofrecen a tecnoloxía e as TIC nos proceso de procura, xestión e arquivo da información, así como no desenvolvemento de

traballos de investigación.

Análise crítica dos contidos audiovisuais sobre as propiedades e aplicacións de determinados elementos, e o uso de aplicacións para a representación

desta información, aproveitando múltiples medios

Actitude aberta na incorporación, uso e actualización das novas tecnoloxías durante os procesos de realización de traballos e da aprendizaxe.

37

Educación moral e cívica

Actitude participativa e colaborativa en actividades de grupo, valorando como enriquecedoras as diferenzas entre as persoas e mantendo unha

actitude activa de rexeitamento ante calquera tipo de discriminación.

13.-ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

Non proceden este curso.

14.-PROCEDEMENTOS PARA A REVISIÓN E AVALIACIÓN DA PROGRAMACIÓN

Nas reunións de seminario, avaliarase o desenvolvemento da programación e faranse propostas de mellora.

Valorarase especialmente os seguintes aspectos:

Hai coherencia entre o programado e o desenvolvemento das clases.

A distribución temporal é equilibrada.

O desenvolvemento da materia adecúase as características do grupo.

A metodoloxía fomenta a motivación e o desarrollo das capacidades del alumno/a.

Grao de seguimento dos alumnos.

Os criterios de cualificación axústanse aos tipos de actividades

15. CRITERIOS XERAIS DE CORRECCIÓN DAS PROBAS ESCRITAS

A. XERAIS

1. Cando nunha proba escrita, non se especifica a puntuación de cada exercicio, significa que a puntuación total da proba se divide por

igual entre todos os exercicios.

2. En cada exercicio, se non está especificada a puntuación de cada apartado, significa que a puntuación de cada exercicio se divide por

igual entre todos os apartados.

3. A calificación total da proba poderase axustar a un decimal, redondeando este decimal según os criterios habituais.

4. A nota final da avaliación, unha vez feitas as medias e ponderacións oportunas, solo se pode expresar cun número enteiro, por o que a

nota poderá salir de truncar a cantidade con decimais e deixar únicamente o número enteiro.

5. Nalgúns casos, por cuestión de continuidade, a resolución dun problema ou unha cuestión dunha proba que trate sobre uns contidos

determinados, pode necesitar de coñecementos da materia xa evaluados anteriormente.

6. As probas escritas estarán redactadas con tinta, nunca con lapis ou cun medio que se poida borrar, . agás para os casos nos que sea

necesario facer debuxos

B. CORRECCIÓNS DE PROBLEMAS OU CUESTIÓNS

ERROS DE CONCEPTO

a) Terase en conta o plantexamento do problema, a corrección dos cálculos, e se o resultado obtido non supón un valor absurdo por

estar dentro dun intervalo de valores sin sentido físico.

39

b) Os erros graves de concepto suporán unha calificación de 0 puntos no apartado de que se trate.

ERROS DE CÁLCULO

c) Os erros nos cálculos, poderán supoñer ata un 25 % de penalización na calificación do apartado de que se trate, agás que o resultado obtido

sexa un valor absurdo por non estar dentro dun intervalo de valores con sentido físico. Neste último caso a calificación pode ser de 0 puntos.

d) Cando un resultado erróneo sexa debido ao arrastre dun erro nun cálculo dun apartado anterior, non será penalizado, a non ser que o

resultado sexa absurdo por non ter sentido físico. Neste último caso, poderase puntuar con 0 puntos.

ERROS NOS CÁLCULOS E NAS UNIDADES POR NIVEL

Os erros nos cálculos e/ou os erros nas unidades ou omisión das mesmas, terán a seguinte penalización en cada nivel:

2º ESO: ata un 10% na puntuación do apartado correspondente



1º de bacherelato: 25 % na puntuación do apartado correspondente

2º de bacherelato: 25 % na puntuación do apartado correspondente

ERROS NA FORMULACIÓN E NOMENCLATURA

As cuestión de formulación e nomenclatura calificaranse do seguinte xeito:

ESO e 1º BACHERELATO

Un 25 % de erros suporá unha puntuación máxima dun 50 % do valor da pregunta.

Se hai máis dun 25 % de erros, o valor que suma cada resposta correcto será do 50% do valor da pregunta dividido entre o número

correspondente ao 75 % do número total de preguntas.

2º BACHERELATO

Seguiranse as directrices da CIUGA no momento correspondente

IMPORTANTE

41

Se algún dos criterios expostos no total deste apartado é contradictorio con algún criterio da CIUGA, prevalecerá o criterio da CIUGA.

Esto ten como finalidade evitar a confusión dos alumnos de Bacherelato e permitir a coherencia coas probas ABAU.

16.SUPERACIÓN DA MATERIA FÍSICA E QUÍMICA 3º ESO PENDENTE

a)Programa de reforzo

Os alumnos e alumnas recibirán trimestralmente boletíns de exercicios correspondentes a cada avaliación, ao principio da

mesma. Quincenalmente e durante un recreo un profesor do seminario estará a disposición destes alumnos/as para resolver dúbidas e facer un seguimento

individualizado das tarefas encomendadas. Ao final de cada avaliación os alumnos terán que entregar o boletín para a súa corrección.

b) Actividades de avaliación

A avaliación da materia farase coas pautas seguintes:

Trimestralmente o alumnado pendente deberá resolver o boletin de exercicios proposto.

No mes de maio será convocado a un exame

c) Criterios para superar a materia

-Para aprobar a materia na convocatória de xuño, deberanse cumplir os requisitos seguintes:

Entregar nos días especificados os boletíns propostos.

Ter unha nota média dos boletíns cun mínimo de 3,5 puntos.

Ter unha nota no exame cun mínimo de 3,5 puntos.

Ter una nota média entre o apartado b) e o c) dun mínimo de 5 puntos.

-O alumnado que suspenda a materia na convocatória de xuño, debera presentarse á convocatória extraordinaria de setembro. Neste caso, para a avaliación

terase en conta únicamente a nota do exame.

43

45

47

49

51

53

55

57

59

61

63

65

67

69

71

73

75

77

79

81

83

85

87

Documents

FÍSICA E QUÍMICA - edu.xunta.gal