43
จจจจจจจจจจจจจจ

จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

จิ�ตวิ�ทยาการเร�ยนร �

Page 2: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ควิามหมายของการเร�ยนร �น�กจิ�ตวิ�ทยาหลายท�านให�ควิามหมายของการเร�ยนร �ไวิ� เช่�นค�มเบิ�ล ( Kimble , 1964 ) "การเร�ยนร � เป็�นการเป็ล��ยนแป็ลงค�อนข�างถาวิรในพฤต�กรรม อ�นเป็�นผลมาจิากการฝึ&กท��ได้�ร�บิการเสร�มแรง"ฮิ�ลการ*ด้ และ เบิาเวิอร* (Hilgard & Bower, 1981) "การเร�ยนร � เป็�นกระบิวินการส�ญช่าตญาณ ฤทธิ์�/ของยา หร0อสารเคม� หร0อป็ฏิ�ก�ร�ยาสะท�อนตามธิ์รรมเป็ล��ยนแป็ลงพฤต�กรรม อ�นเป็�นผลมาจิากป็ระสบิการณ*และการฝึ&ก ท�2งน�2ไม�รวิมถ3งการเป็ล��ยนแป็ลงของพฤต�กรรมท��เก�ด้จิากการตอบิสนองตามช่าต�ของมน4ษย*

Page 3: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

คอนบิาค ( Cronbach ) "การเร�ยนร � เป็�นการแสด้งให�เห6นถ3งพฤต�กรรมท��ม�การเป็ล��ยนแป็ลง อ�นเป็�นผลเน0�องมาจิากป็ระสบิการณ*ท��แต�ละบิ4คคลป็ระสบิมา "พจินาน4กรมของเวิบิสเตอร* (Webster 's Third New International Dictionary) "การเร�ยนร � ค0อ กระบิวินการเพ��มพ นและป็ร4งแต�งระบิบิควิามร � ท�กษะ น�ส�ย หร0อการแสด้งออกต�างๆ อ�นม�ผลมาจิากส��งกระต4�นอ�นทร�ย*โด้ยผ�านป็ระสบิการณ* การป็ฏิ�บิ�ต� หร0อการฝึ&กฝึน"

ป็ระด้�น�นท* อ4ป็รม�ย (๒๕๔๐, ช่4ด้วิ�ช่าพ02นฐานการศึ3กษา(มน4ษย*ก�บิการเร�ยนร �) : นนทบิ4ร�, พ�มพ*คร�2งท�� ๑๕, หน�า ๑๒๑) “ การเร�ยนร �ค0อการเป็ล��ยนแป็ลงของบิ4คคลอ�นม�ผลเน0�องมาจิากการได้�ร�บิป็ระสบิการณ* โด้ยการเป็ล��ยนแป็ลงน�2นเป็�นเหต4ท@าให�บิ4คคลเผช่�ญสถานการณ*เด้�มแตกต�างไป็จิากเด้�ม “ ป็ระสบิการณ*ท��ก�อให�เก�ด้การเป็ล��ยนแป็ลงพฤต�กรรมหมายถ3งท�2งป็ระสบิการณ*ทางตรงและป็ระสบิการณ*ทางอ�อม

Page 4: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ป็ระสบิการณ*ทางตรง ค0อ ป็ระสบิการณ*ท��บิ4คคลได้�พบิหร0อส�มผ�สด้�วิยตนเอง เช่�น เด้6กเล6กๆ ท��ย�งไม�เคยร �จิ�กหร0อเร�ยนร �ค@าวิ�า ร�อน เวิลาท��คลานเข�าไป็ใกล�กาน@2าร�อน แล�วิผ �ใหญ�บิอกวิ�า“ ”ร�อน และห�ามคลานเข�าไป็หา เด้6กย�อมไม�เข�าใจิและคงคลานเข�าไป็หาอย �อ�ก จินกวิ�าจิะได้�ใช่�ม0อหร0ออวิ�ยวิะส�วินใด้ส�วินหน3�งของร�างกายไป็ส�มผ�สกาน@2าร�อน จิ3งจิะร �วิ�ากาน@2าท��วิ�าร�อนน�2นเป็�นอย�างไร ต�อไป็ เม0�อเขาเห6นกาน@2าอ�กแล�วิผ �ใหญ�บิอกวิ�ากาน@2าน�2นร�อนเขาจิะไม�คลานเข�าไป็จิ�บิกาน@2าน�2น เพราะเก�ด้การเร�ยนร �ค@าวิ�าร�อนท��ผ �ใหญ�บิอกแล�วิ เช่�นน�2กล�าวิได้�วิ�า ป็ระสบิการณ*

ตรงม�ผลท@าให�เก�ด้การเร�ยนร �เพราะม�การเป็ล��ยนแป็ลงท��ท@าให�เผช่�ญก�บิสถานการณ*เด้�มแตกต�างไป็จิากเด้�ม ในการม�ป็ระสบิการณ*ตรงบิางอย�างอาจิท@าให�บิ4คคลม�การเป็ล��ยนแป็ลงพฤต�กรรม แต�ไม�ถ0อวิ�าเป็�นการเร�ยนร � ได้�แก�

Page 5: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๑. พฤต�กรรมท��เป็ล��ยนแป็ลงเน0�องจิากฤทธิ์�/ยา หร0อส��งเสพต�ด้บิางอย�าง

๒. พฤต�กรรมท��เป็ล��ยนแป็ลงเน0�องจิากควิามเจิ6บิป็Aวิยทางกายหร0อทางใจิ

๓. พฤต�กรรมท��เป็ล��ยนแป็ลงเน0�องจิากควิามเหน0�อยล�าของร�างกาย

d.พฤต�กรรมท��เก�ด้จิากป็ฏิ�ก�ร�ยาสะท�อนต�างๆป็ระสบิการณ*ทางอ�อม ค0อ ป็ระสบิการณ*ท��ผ �เร�ยนม�ได้�พบิ

หร0อส�มผ�สด้�วิยตนเองโด้ยตรง แต�อาจิได้�ร�บิป็ระสบิการณ*ทางอ�อมจิาก การอบิรมส��งสอนหร0อการบิอกเล�า การอ�านหน�งส0อต�างๆ และการร�บิร �จิากส0�อมวิลช่นต�างๆ

Page 6: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

จิ4ด้ม4�งหมายของการเร�ยนร �พฤต�กรรมการเร�ยนร �ตามจิ4ด้ม4�งหมายของน�กการศึ3กษาซึ่3�งก@าหนด้โด้ย บิล ม และคณะ (Bloom and Others ) ม4�งพ�ฒนาผ �เร�ยนใน ๓ ด้�าน ด้�งน�2๑. ด้�านพ4ทธิ์�พ�ส�ย (Cognitive Domain) ค0อ ผลของการเร�ยนร �ท��เป็�นควิามสามารถทางสมอง ครอบิคล4มพฤต�กรรมป็ระเภท ควิามจิ@า ควิามเข�าใจิ การน@าไป็ใช่� การวิ�เคราะห* การส�งเคราะห*และป็ระเม�นผล๒. ด้�านเจิตพ�ส�ย (Affective Domain ) ค0อ ผลของการเร�ยนร �ท��เป็ล��ยนแป็ลงด้�านควิามร �ส3ก ครอบิคล4มพฤต�กรรมป็ระเภท ควิามร �ส3ก ควิามสนใจิ ท�ศึนคต� การป็ระเม�นค�าและค�าน�ยม๓. ด้�านท�กษะพ�ส�ย (Psychomotor Domain) ค0อ ผลของการเร�ยนร �ท��เป็�นควิามสามารถด้�านการป็ฏิ�บิ�ต� ครอบิคล4มพฤต�กรรมป็ระเภท การเคล0�อนไหวิ การกระท@า การป็ฏิ�บิ�ต�งาน การม�ท�กษะและควิามช่@านาญ

Page 7: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

องค*ป็ระกอบิส@าค�ญของการเร�ยนร �ด้อลลาร*ด้ และม�ลเลอร* (Dallard and Miller) เสนอวิ�าการเร�ยนร � ม�องค*ป็ระกอบิส@าค�ญ ๔ ป็ระการ ค0อ๑. แรงข�บิ (Drive) เป็�นควิามต�องการท��เก�ด้ข32นภายในต�วิบิ4คคล เป็�นควิามพร�อมท��จิะเร�ยนร �ของบิ4คคลท�2งสมอง ระบิบิป็ระสาทส�มผ�สและกล�ามเน02อ แรงข�บิและควิามพร�อมเหล�าน�2จิะก�อให�เก�ด้ป็ฏิ�ก�ร�ยา หร0อพฤต�กรรมท��จิะช่�กน@าไป็ส �การเร�ยนร �ต�อไป็๒. ส��งเร�า (Stimulus) เป็�นส��งแวิด้ล�อมท��เก�ด้ข32นในสถานการณ*ต�างๆ ซึ่3�งเป็�นต�วิการท��ท@าให�บิ4คคลม�ป็ฏิ�ก�ร�ยา หร0อพฤต�กรรมตอบิสนองออกมา ในสภาพการเร�ยนการสอน ส��งเร�าจิะหมายถ3งคร ก�จิกรรมการสอน และอ4ป็กรณ*การสอนต�างๆ ท��คร น@ามาใช่�

Page 8: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๓. การตอบิสนอง (Response) เป็�นป็ฏิ�ก�ร�ยา หร0อพฤต�กรรมต�างๆ ท��แสด้งออกมาเม0�อบิ4คคลได้�ร�บิการกระต4�นจิากส��งเร�า ท�2งส�วินท��ส�งเกตเห6นได้�และส�วินท��ไม�สามารถส�งเกตเห6นได้� เช่�น การเคล0�อนไหวิ ท�าทาง ค@าพ ด้ การค�ด้ การร�บิร � ควิามสนใจิ และควิามร �ส3ก เป็�นต�น

๔. การเสร�มแรง (Reinforcement) เป็�นการให�ส��งท��ม�อ�ทธิ์�พลต�อบิ4คคลอ�นม�ผลในการเพ��มพล�งให�เก�ด้การเช่0�อมโยง ระหวิ�างส��งเร�าก�บิการตอบิสนองเพ��มข32น การเสร�มแรงม�ธิ์รรมช่าต�ของการเร�ยนร �การเร�ยนร �ม�ล�กษณะส@าค�ญด้�งต�อไป็น�2

๑. การเร�ยนร �เป็�นกระบิวินการ การเก�ด้การเร�ยนร �ของบิ4คคลจิะม�กระบิวินการของการเร�ยนร �จิากการไม�ร �ไป็ส �การท�2งทางบิวิกและทางลบิ ซึ่3�งม�ผลต�อการเร�ยนร �ของบิ4คคลเป็�นอ�นมากเร�ยนร � ๕ ข�2นตอน ค0อ

Page 9: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๑.๑ ม�ส��งเร�ามากระต4�นบิ4คคล๑.๒ บิ4คคลส�มผ�สส��งเร�าด้�วิยป็ระสาทท�2ง ๕๑.๓ บิ4คคลแป็ลควิามหมายหร0อร�บิร �ส��งเร�า๑.๔ บิ4คคลม�ป็ฏิ�ก�ร�ยาตอบิสนองอย�างใด้อย�างหน3�งต�อส��งเร�า

ตามท��ร�บิร �๑.๕ บิ4คคลป็ระเม�นผลท��เก�ด้จิากการตอบิสนองต�อส��งเร�า

การเร�ยนร �เร��มเก�ด้ข32นเม0�อม�ส��งเร�า (Stimulus) มากระต4�นบิ4คคล ระบิบิป็ระสาทจิะต0�นต�วิเก�ด้การร�บิส�มผ�ส (Sensation) ด้�วิยป็ระสาทส�มผ�สท�2ง ๕ แล�วิส�งกระแสป็ระสาทไป็ย�งสมองเพ0�อแป็ลควิามหมายโด้ยอาศึ�ยป็ระสบิการณ*เด้�มเป็�นการร�บิร � (Perception)ใหม� อาจิสอด้คล�องหร0อแตกต�างไป็จิากป็ระสบิการณ*เด้�ม แล�วิสร4ป็ผลของการร�บิร �น�2น เป็�นควิามเข�าใจิหร0อควิามค�ด้รวิบิยอด้ (Concept) และม�ป็ฏิ�ก�ร�ยาตอบิสนอง

Page 10: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

(Response) อย�างใด้อย�างหน3�งต�อส��งเร�า ตามท��ร�บิร �ซึ่3�งท@าให�เก�ด้การเป็ล��ยนแป็ลงพฤต�กรรมแสด้งวิ�า เก�ด้การเร�ยนร �แล�วิ

๒. การเร�ยนร �ไม�ใช่�วิ4ฒ�ภาวิะแต�การเร�ยนร �อาศึ�ยวิ4ฒ�ภาวิะ วิ4ฒ�ภาวิะ ค0อ ระด้�บิควิามเจิร�ญเต�บิโตส งส4ด้ของพ�ฒนาการด้�านร�างกาย อารมณ* ส�งคม และสต�ป็Fญญาของบิ4คคลแต�ละวิ�ยท��เป็�นไป็ตามธิ์รรมช่าต� แม�วิ�าการเร�ยนร �จิะไม�ใช่�วิ4ฒ�ภาวิะแต�การเร�ยนร �ต�องอาศึ�ยวิ4ฒ�ภาวิะด้�วิย เพราะการท��บิ4คคลจิะม�ควิามสามารถในการร�บิร �หร0อตอบิสนองต�อส��งเร�ามากหร0อน�อยเพ�ยงใด้ข32นอย �ก�บิวิ�าบิ4คคลน�2นม�วิ4ฒ�ภาวิะเพ�ยงพอหร0อไม�

๓. การเร�ยนร �เก�ด้ได้�ง�าย ถ�าส��งท��เร�ยนเป็�นส��งท��ม�ควิามหมายต�อผ �เร�ยนการเร�ยนส��งท��ม�ควิามหมายต�อผ �เร�ยน ค0อ การเร�ยนในส��งท��ผ �เร�ยนต�องการจิะเร�ยนหร0อสนใจิจิะเร�ยน เหมาะก�บิวิ�ยและวิ4ฒ�ภาวิะของผ �เร�ยนและเก�ด้ป็ระโยช่น*แก�ผ �เร�ยน การเร�ยนในส��งท��ม�ควิามหมายต�อผ �เร�ยนย�อมท@าให�ผ �เร�ยนเก�ด้การเร�ยนร �ได้�ด้�กวิ�าการเร�ยนในส��งท��ผ �เร�ยนไม�ต�องการหร0อไม�สนใจิ

Page 11: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๔. การเร�ยนร �แตกต�างก�นตามต�วิบิ4คคลและวิ�ธิ์�การในการเร�ยน ในการเร�ยนร �ส��งเด้�ยวิก�น บิ4คคลต�างก�นอาจิเร�ยนร �ได้�ไม�เท�าก�นเพราะบิ4คคลอาจิม�ควิามพร�อมต�างก�น ม�ควิามสามารถในการเร�ยนต�างก�น ม�อารมณ*และควิามสนใจิท��จิะเร�ยนต�างก�นและม�ควิามร �เด้�มหร0อป็ระสบิการณ*เด้�มท��เก��ยวิข�องก�บิส��งท��จิะเร�ยนต�างก�น

ในการเร�ยนร �ส��งเด้�ยวิก�น ถ�าใช่�วิ�ธิ์�เร�ยนต�างก�น ผลของการเร�ยนร �อาจิมากน�อยต�างก�นได้� และวิ�ธิ์�ท��ท@าให�เก�ด้การเร�ยนร �ได้�มากส@าหร�บิบิ4คคลหน3�งอาจิไม�ใช่�วิ�ธิ์�เร�ยนท��ท@าให�อ�กบิ4คคลหน3�งเก�ด้การเร�ยนร �ได้�มากเท�าก�บิบิ4คคลน�2นก6ได้�

Page 12: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

การถ�ายโยงการเร�ยนร �การถ�ายโยงการเร�ยนร �เก�ด้ข32นได้� ๒ ล�กษณะ ค0อ การถ�ายโยงการเร�ยนร �ทางบิวิก (Positive Transfer) และการถ�ายโยงการเร�ยนร �ทางลบิ (Negative Transfer) การถ�ายโยงการเร�ยนร �ทางบิวิก (Positive Transfer) ค0อ การถ�ายโยงการเร�ยนร �ช่น�ด้ท��ผลของการเร�ยนร �งานหน3�งช่�วิยให�ผ �เร�ยนเก�ด้การเร�ยนร �อ�กงานหน3�งได้�เร6วิข32น ง�ายข32น หร0อด้�ข32น การถ�ายโยงการเร�ยนร �ทางบิวิก ม�กเก�ด้จิาก๑. เม0�องานหน3�ง ม�ควิามคล�ายคล3งก�บิอ�กงานหน3�ง และผ �เร�ยนเก�ด้การเร�ยนร �งานแรกอย�างแจิ�มแจิ�งแล�วิ๒. เม0�อผ �เร�ยนมองเห6นควิามส�มพ�นธิ์*ระหวิ�างงานหน3�งก�บิอ�กงานหน3�ง

Page 13: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๓. เม0�อผ �เร�ยนม�ควิามต�2งใจิท��จิะน@าผลการเร�ยนร �จิากงานหน3�งไป็ใช่�ให�เป็�นป็ระโยช่น*ก�บิการเร�ยนร �อ�กงานหน3�ง และสามารถจิ@าวิ�ธิ์�เร�ยนหร0อผลของการเร�ยนร �งานแรกได้�อย�างแม�นย@า

๔. เม0�อผ �เร�ยนเป็�นผ �ท��ม�ควิามค�ด้ร�เร��มสร�างสรรค* โด้ยช่อบิท��จิะน@าควิามร �ต�างๆ ท��เคยเร�ยนร �มาก�อนมาลองค�ด้ทด้ลองจินเก�ด้ควิามร �ใหม�ๆ การถ�ายโยงการเร�ยนร �ทางลบิ (Negative Transfer) ค0อการถ�ายโยงการเร�ยนร �ช่น�ด้ท��ผลการเร�ยนร �งานหน3�งไป็ข�ด้ขวิางท@าให�ผ �เร�ยนเก�ด้การเร�ยนร �อ�กงานหน3�งได้�ช่�าลง หร0อยากข32นและไม�ได้�ด้�เท�าท��ควิร การถ�ายโยงการเร�ยนร �ทางลบิ อาจิเก�ด้ข32นได้� ๒ แบิบิ ค0อ

Page 14: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๑. แบิบิตามรบิกวิน (Proactive Inhibition) ผลของการเร�ยนร �งานแรกไป็ข�ด้ขวิางการเร�ยนร �งานท�� ๒

๒. แบิบิย�อนรบิกวิน (Retroactive Inhibition) ผลการเร�ยนร �งานท�� ๒ ท@าให�การเร�ยนร �งานแรกน�อยลง

- เม0�องาน ๒ อย�างคล�ายก�นมาก แต�ผ �เร�ยนย�งไม�เก�ด้การเร�ยนร �งานใด้งานหน3�งอย�างแท�จิร�งก�อนท��จิะเร�ยนอ�กงานหน3�ง ท@าให�การเร�ยนงาน ๒ อย�างในเวิลาใกล�เค�ยงก�นเก�ด้ควิามส�บิสน

- เม0�อผ �เร�ยนต�องเร�ยนร �งานหลายๆ อย�างในเวิลาต�ด้ต�อก�น ผลของการเร�ยนร �งานหน3�งอาจิไป็ท@าให�ผ �เร�ยนเก�ด้ควิามส�บิสนในการเร�ยนร �อ�กงานหน3�งได้�

เร�ยนร �ทางลบิม�กเก�ด้จิาก

Page 15: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

การน@าควิามร �ไป็ใช่�๑. ก�อนท��จิะให�ผ �เร�ยนเก�ด้ควิามร �ใหม� ต�องแน�ใจิวิ�า ผ �เร�ยนม�ควิามร �พ02นฐานท��เก��ยวิข�องก�บิควิามร �ใหม�มาแล�วิ๒. พยายามสอนหร0อบิอกให�ผ �เร�ยนเข�าใจิถ3งจิ4ด้ม4�งหมายของการเร�ยนท��ก�อให�เก�ด้ป็ระโยช่น*แก�ตนเอง๓. ไม�ลงโทษผ �ท��เร�ยนเร6วิหร0อช่�ากวิ�าคนอ0�นๆ และไม�ม4�งหวิ�งวิ�าผ �เร�ยนท4กคนจิะต�องเก�ด้การเร�ยนร �ท��เท�าก�นในเวิลาเท�าก�น๔. ถ�าสอนบิทเร�ยนท��คล�ายก�น ต�องแน�ใจิวิ�าผ �เร�ยนเข�าใจิบิทเร�ยนแรกได้�ด้�แล�วิจิ3งจิะสอนบิทเร�ยนต�อไป็๕. พยายามช่�2แนะให�ผ �เร�ยนมองเห6นควิามส�มพ�นธิ์*ของบิทเร�ยนท��ม�ควิามส�มพ�นธิ์*ก�น

Page 16: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ทฤษฎี�การเร�ยนร � (Theory of Learning)ทฤษฎี�การเร�ยนร �ม�อ�ทธิ์�พลต�อการจิ�ด้การเร�ยนการสอนมาก เพราะจิะเป็�นแนวิทางในการก@าหนด้ป็ร�ช่ญาการศึ3กษาและการจิ�ด้ป็ระสบิการณ* เน0�องจิากทฤษฎี�การเร�ยนร �เป็�นส��งท��อธิ์�บิายถ3งกระบิวินการ วิ�ธิ์�การและเง0�อนไขท��จิะท@าให�เก�ด้การเร�ยนร �และตรวิจิสอบิวิ�าพฤต�กรรมของมน4ษย* ม�การเป็ล��ยนแป็ลงได้�อย�างไรทฤษฎี�การเร�ยนร �ท��ส@าค�ญ แบิ�งออกได้� ๒ กล4�มใหญ�ๆ ค0อ๑. ทฤษฎี�กล4�มส�มพ�นธิ์*ต�อเน0�อง (Associative Theories)๒. ทฤษฎี�กล4�มควิามร �ควิามเข�าใจิ (Cognitive Theories)

Page 17: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ทฤษฎี�การเร�ยนร �กล4�มส�มพ�นธิ์*ต�อเน0�อง ทฤษฎี�น�2เห6นวิ�าการเร�ยนร �เก�ด้จิากการเช่0�อมโยงระหวิ�าง

ส��งเร�า (Stimulus) และการตอบิสนอง (Response) ป็Fจิจิ4บิ�นเร�ยกน�กทฤษฎี�กล4�มน�2วิ�า "พฤต�กรรมน�ยม" (Behaviorism) ซึ่3�งเน�นเก��ยวิก�บิกระบิวินการเป็ล��ยนแป็ลง พฤต�กรรมท��มองเห6น และส�งเกตได้�มากกวิ�ากระบิวินการค�ด้ และป็ฏิ�ก�ร�ยาภายในของผ �เร�ยน ทฤษฎี�การเร�ยนร �กล4�มน�2แบิ�งเป็�นกล4�มย�อยได้� ด้�งน�2๑. ทฤษฎี�การวิางเง0�อนไข (Conditioning Theories) ๑.๑ ทฤษฎี�การวิางเง0�อนไขแบิบิคลาสส�ค (Classical Conditioning Theories) ๑.๒ ทฤษฎี�การวิางเง0�อนไขแบิบิการกระท@า (Operant Conditioning Theory)

Page 18: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๒. ทฤษฎี�ส�มพ�นธิ์*เช่0�อมโยง (Connectionism Theories) ๒.๑ ทฤษฎี�ส�มพ�นธิ์*เช่0�อมโยง (Connectionism Theory) ๒.๒ ทฤษฎี�ส�มพ�นธิ์*ต�อเน0�อง (S-R Contiguity Theory)

ทฤษฎี�การวิางเง0�อนไขแบิบิคลาสส�ค อธิ์�บิายถ3งการเร�ยนร �ท��เก�ด้จิากการเช่0�อมโยง

ระหวิ�างส��งเร�าตามธิ์รรมช่าต� และส��งเร�าท��วิางเง0�อนไขก�บิการ ตอบิสนอง พฤต�กรรมหร0อการตอบิสนองท��เก��ยวิข�องม�กจิะเป็�นพฤต�กรรมท��เป็�นป็ฏิ�ก�ร�ยาสะท�อน (Reflex) หร0อ พฤต�กรรมท��เก��ยวิข�องอารมณ* ควิามร �ส3ก บิ4คคลส@าค�ญของทฤษฎี�น�2 ได้�แก� Pavlov, Watson, Wolpe etc.

Page 19: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๑. ก่�อนก่ารวางเง��อนไข UCS (อาหาร) UCR (น��าลายไหล) สิ่��งเร�าที่��เป็�นก่ลาง (เสิ่�ยงก่ระดิ่��ง) น��าลาย

ไม่�ไหล๒. ขณะวางเง��อนไข CS (เสิ่�ยงก่ระดิ่��ง) + UCS (อาหาร) UCR (น��าลาย

ไหล)๓. หล"งก่ารวางเง��อนไข CS (เสิ่�ยงก่ระดิ่��ง) CR (น��าลาย

ไหล)

Page 20: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

Ivan P. Pavlov• น"ก่สิ่ร�รว�ที่ยาชาวร"สิ่เซี�ย (1849 - 1936) ไดิ่�ที่�าก่ารที่ดิ่ลอง

เพื่��อศึ'ก่ษาก่ารเร�ยนร) �ที่��เก่�ดิ่ข'�นจาก่ก่ารเช��อม่โยงระหว�างก่ารตอบสิ่นองต�อสิ่��งเร�าตาม่ธรรม่ชาต�ที่��ไม่�ไดิ่�วางเง��อนไข (Unconditioned Stimulus = UCS) และสิ่��งเร�า ที่��เป็�นก่ลาง (Neutral Stimulus) จนเก่�ดิ่ก่ารเป็ล��ยนแป็ลงสิ่��งเร�าที่��เป็�นก่ลางให�ก่ลายเป็�นสิ่��งเร�าที่��วางเง��อนไข (Conditioned Stimulus = CS) และก่ารตอบสิ่นองที่��ไม่�ม่�เง��อนไข (Unconditioned Response = UCR) เป็�นก่ารตอบสิ่นองที่��ม่�เง��อนไข (Conditioned Response = CR) ล�าดิ่"บข"�นตอนก่ารเร�ยนร) �ที่��เก่�ดิ่ข'�นดิ่"งน��

Page 21: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

หล�กการเก�ด้การเร�ยนร �ท��เก�ด้ข32น ค0อ การตอบิสนองท��เก�ด้จิากการวิางเง0�อนไข (CR) เก�ด้จิากการน@าเอาส��งเร�าท��วิางเง0�อนไข (CS) มาเข�าค �ก�บิส��งเร�าท��ไม�ได้�วิางเง0�อนไข (UCS) ซึ่@2าก�นหลายๆ คร�2ง ต�อมาเพ�ยงแต�ให�ส��งเร�าท��วิางเง0�อนไข (CS) เพ�ยงอย�างเด้�ยวิก6ม�ผลท@าให�เก�ด้การตอบิสนองในแบิบิเด้�ยวิก�น

ผลจิากการทด้ลอง Pavlov สร4ป็หล�กเกณฑ์*ของการเร�ยนร �ได้� ๔ ป็ระการ ค0อ๑. การด้�บิส ญหร0อการลด้ภาวิะ (Extinction) เม0�อให� CR นานๆ โด้ยไม�ให� UCS เลย การตอบิสนองท��ม�เง0�อนไข (CR) จิะค�อยๆ ลด้ลงและหมด้ไป็

Page 22: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๒. การฟื้J2 นกล�บิหร0อการค0นสภาพ ( Spontaneous Recovery ) เม0�อเก�ด้การด้�บิส ญของการตอบิสนอง (Extinction) แล�วิเวิ�นระยะการวิางเง0�อนไขไป็ส�กระยะหน3�ง เม0�อให� CS จิะเก�ด้ CR โด้ยอ�ตโนม�ต�

๓. การแผ�ขยาย หร0อ การสร4ป็ควิาม (Generalization) หล�งจิากเก�ด้การตอบิสนองท��ม�เง0�อนไข ( CR ) แล�วิ เม0�อให�ส��งเร�าท��วิางเง0�อนไข (CS) ท��คล�ายคล3งก�น จิะเก�ด้การตอบิสนองแบิบิเด้�ยวิก�น

๔. การจิ@าแนกควิามแตกต�าง (Discrimination) เม0�อให�ส��งเร�าใหม�ท��แตกต�างจิากส��งเร�าท��วิางเง0�อนไข จิะม�การจิ@าแนกควิามแตกต�างของส��งเร�า และม�การตอบิสนองท��แตกต�างก�นด้�วิย

Page 23: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

John B. Watson น�กจิ�ตวิ�ทยาช่าวิอเมร�ก�น (1878 - 1958) ได้�ท@าการ

ทด้ลองการวิางเง0�อนไขทางอารมณ*ก�บิเด้6กช่ายอาย4ป็ระมาณ ๑๑ เด้0อน โด้ยใช่�หล�กการเด้�ยวิก�บิ Pavlov หล�งการทด้ลองเขาสร4ป็หล�กเกณฑ์*การเร�ยนร �ได้� ด้�งน�2

๑. การแผ�ขยายพฤต�กรรม (Generalization) ม�การแผ�ขยายการตอบิสนองท��วิางเง0�อนไขต�อส��งเร�า ท��คล�ายคล3งก�บิส��งเร�าท��วิางเง0�อนไข

๒. การลด้ภาวิะ หร0อการด้�บิส ญการตอบิสนอง (Extinction) ท@าได้�ยากต�องให�ส��งเร�าใหม� (UCS ) ท��ม�ผลตรงข�ามก�บิส��งเร�าเด้�ม จิ3งจิะได้�ผลซึ่3�งเร�ยกวิ�า Counter - Conditioning

Page 24: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

Joseph Wolpe น�กจิ�ตวิ�ทยาช่าวิอเมร�ก�น (1958) ได้�น@าหล�กการ

Counter - Conditioning ของ Watson ไป็ทด้ลองใช่�บิ@าบิ�ด้ควิามกล�วิ (Phobia) ร�วิมก�บิการใช่�เทคน�คผ�อนคลายกล�ามเน02อ (Muscle Relaxation) เร�ยกวิ�ธิ์�การน�2วิ�า Desensitizationการน@าหล�กการมาป็ระย4กต*ใช่�ในการสอน

๑. คร สามารถน@าหล�กการเร�ยนร �ของทฤษฎี�น�2มาท@าควิามเข�าใจิพฤต�กรรมของผ �เร�ยนท��แสด้งออกถ3งอารมณ* ควิามร �ส3กท�2งด้�านด้�และไม�ด้� รวิมท�2งเจิตคต�ต�อส��งแวิด้ล�อมต�างๆ เช่�น วิ�ช่าท��เร�ยน ก�จิกรรม หร0อคร ผ �สอน เพราะเขาอาจิได้�ร�บิการวิางเง0�อนไขอย�างใด้อย�างหน3�งอย �ก6เป็�นได้�

Page 25: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๒. คร ควิรใช่�หล�กการเร�ยนร �จิากทฤษฎี�ป็ล กฝึFงควิามร �ส3กและเจิตคต�ท��ด้�ต�อเน02อหาวิ�ช่า ก�จิกรรมน�กเร�ยน คร ผ �สอนและส��งแวิด้ล�อมอ0�นๆ ท��เก��ยวิข�องให�เก�ด้ในต�วิผ �เร�ยน

๓. คร สามารถป็Kองก�นควิามร �ส3กล�มเหลวิ ผ�ด้หวิ�ง และวิ�ตกก�งวิลของผ �เร�ยนได้�โด้ยการส�งเสร�มให�ก@าล�งใจิในการเร�ยนและการท@าก�จิกรรม ไม�คาด้หวิ�งผลเล�ศึจิากผ �เร�ยน และหล�กเล��ยงการใช่�อารมณ*หร0อลงโทษผ �เร�ยนอย�างร4นแรงจินเก�ด้การวิางเง0�อนไขข32น กรณ�ท��ผ �เร�ยนเก�ด้ควิามเคร�ยด้ และวิ�ตกก�งวิลมาก คร ควิรเป็Lด้โอกาสให�ผ �เร�ยนได้�ผ�อนคลายควิามร �ส3กได้�บิ�างตามขอบิเขตท��เหมาะสม

Page 26: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ทฤษฎี�การวิางเข0�อนไขแบิบิการกระท@าของสก�นเนอร* (Skinner's Operant Conditioning Theory)

B.F. Skinner (1904 - 1990) น�กจิ�ตวิ�ทยาช่าวิอเมร�ก�น ได้�ท@าการทด้ลองด้�านจิ�ตวิ�ทยาการศึ3กษาและวิ�เคราะห*สถานการณ*การเร�ยนร �ท��ม�การตอบิสนองแบิบิแสด้งการกระท@า (Operant Behavior) สก�นเนอร*ได้�ได้�แบิ�ง พฤต�กรรมของส��งม�ช่�วิ�ตไวิ� ๒ แบิบิ ค0อ

๑. Respondent Behavior พฤต�กรรมหร0อการตอบิสนองท��เก�ด้ข32นโด้ยอ�ตโนม�ต� หร0อเป็�นป็ฏิ�ก�ร�ยาสะท�อน (Reflex) ซึ่3�งส��งม�ช่�วิ�ตไม�สามารถควิบิค4มต�วิเองได้� เช่�น การกระพร�บิตา น@2าลายไหล หร0อการเก�ด้อารมณ* ควิามร �ส3กต�างๆ ๒. Operant Behavior พฤต�กรรมท��เก�ด้จิากส��งม�ช่�วิ�ตเป็�นผ �ก@าหนด้ หร0อเล0อกท��จิะแสด้งออกมา ส�วินใหญ�จิะเป็�นพฤต�กรรมท��บิ4คคลแสด้งออกในช่�วิ�ตป็ระจิ@าวิ�น เช่�น ก�น นอน พ ด้ เด้�น ท@างาน ข�บิรถ ฯลฯ.

Page 27: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

น@าหล�กการมาป็ระย4กต*ใช่�๑. การเสร�มแรง และ การลงโทษ๒. การป็ร�บิพฤต�กรรม และ การแต�งพฤต�กรรม๓. การสร�างบิทเร�ยนส@าเร6จิร ป็การเสร�มแรงและการลงโทษ

การเสร�มแรง (Reinforcement) ค0อการท@าให�อ�ตราการตอบิสนองหร0อควิามถ��ของการแสด้งพฤต�กรรมเพ��มข32นอ�นเป็�นผลจิากการได้�ร�บิส��งเสร�มแรง (Reinforce) ท��เหมาะสม การเสร�มแรงม� ๒ ทาง ได้�แก�

๑. การเสร�มแรงทางบิวิก (Positive Reinforcement ) เป็�นการให�ส��งเสร�มแรงท��บิ4คคลพ3งพอใจิ ม�ผลท@าให�บิ4คคลแสด้งพฤต�กรรมถ��ข32น

๒. การเสร�มแรงทางลบิ (Negative Reinforcement) เป็�นการน@าเอาส��งท��บิ4คคลไม�พ3งพอใจิออกไป็ ม�ผลท@าให�บิ4คคลแสด้งพฤต�กรรมถ��ข32น

Page 28: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ตารางการเสร�มแรง (The Schedule of Reinforcement) ๑. การเสร�มแรงอย�างต�อเน0�อง (Continuous Reinforcement)

เป็�นการให�ส��งเสร�มแรงท4กคร�2งท��บิ4คคลแสด้งพฤต�กรรมตามต�องการ

๒. การเสร�มแรงเป็�นคร�2งคราวิ (Intermittent Reinforcement) ซึ่3�งม�การก@าหนด้ตารางได้�หลายแบิบิ ด้�งน�2

๒.๑ ก@าหนด้การเสร�มแรงตามเวิลา (Iinterval schedule) ๒.๑.๑ ก@าหนด้เวิลาแน�นอน (Fixed Interval Schedules = FI) ๒.๑.๒ ก@าหนด้เวิลาไม�แน�นอน (Variable Interval Schedules =

VI ) ๒.๒ ก@าหนด้การเสร�มแรงโด้ยใช่�อ�ตรา (Ratio schedule)

๒.๒.๑ ก@าหนด้อ�ตราแน�นอน (Fixed Ratio Schedules = FR) ๒.๒.๒ ก@าหนด้อ�ตราไม�แน�นอน (Variable Ratio Schedules =

VR)

Page 29: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ทฤษฎี�ส�มพ�นธิ์*เช่0�อมโยงของธิ์อร*นได้ค* (Thorndike's Connectionism Theory)

Edward L. Thorndike (1874 - 1949) น�กจิ�ตวิ�ทยาการศึ3กษาช่าวิอเมร�ก�น ผ �ได้�ช่0�อวิ�าเป็�น"บิ�ด้าแห�งจิ�ตวิ�ทยาการศึ3กษา" เขาเช่0�อวิ�า "คนเราจิะเล0อกท@าในส��งก�อให�เก�ด้ควิามพ3งพอใจิและจิะหล�กเล��ยงส��งท��ท@าให�ไม�พ3งพอใจิ" จิากการทด้ลองก�บิแมวิเขาสร4ป็หล�กการเร�ยนร �ได้�วิ�า เม0�อเผช่�ญก�บิป็Fญหาส��งม�ช่�วิ�ตจิะเก�ด้การเร�ยนร �ในการแก�ป็Fญหาแบิบิลองผ�ด้ลองถ ก (Trial and Error) นอกจิากน�2เขาย�งให�ควิามส@าค�ญก�บิการเสร�มแรงวิ�าเป็�นส��งกระต4�นให�เก�ด้การเร�ยนร �ได้�เร6วิข32น

Page 30: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

กฎีการเร�ยนร �ของธิ์อร*นได้ค*๑. กฎีแห�งผล (Law of Effect) ม�ใจิควิามส@าค�ญค0อ ผลแห�งป็ฏิ�ก�ร�ยา

ตอบิสนองใด้ท��เป็�นท��น�าพอใจิ อ�นทร�ย*ย�อมกระท@าป็ฏิ�ก�ร�ยาน�2นซึ่@2าอ�กและผลของป็ฏิ�ก�ร�ยาใด้ไม�เป็�นท��พอใจิบิ4คคลจิะหล�กเล��ยงไม�ท@าป็ฏิ�ก�ร�ยาน�2นซึ่@2าอ�ก

๒. กฎีแห�งควิามพร�อม (Law of Readiness) ม�ใจิควิามส@าค�ญ ๓ ป็ระเด้6น ค0อ

๒.๑ ถ�าอ�นทร�ย*พร�อมท��จิะเร�ยนร �แล�วิได้�เร�ยน อ�นทร�ย*จิะเก�ด้ควิามพอใจิ

๒.๒ ถ�าอ�นทร�ย*พร�อมท��จิะเร�ยนร �แล�วิไม�ได้�เร�ยน จิะเก�ด้ควิามร@าคาญใจิ

๒.๓ ถ�าอ�นทร�ย*ไม�พร�อมท��จิะเร�ยนร �แล�วิถ กบิ�งค�บิให�เร�ยน จิะเก�ด้ควิามร@าคาญใจิ

๓. กฎีแห�งการฝึ&กห�ด้ (Law of Exercise) ม�ใจิควิามส@าค�ญค0อ พฤต�กรรมใด้ท��ได้�ม�โอกาสกระท@าซึ่@2าบิ�อยๆ และม�การป็ร�บิป็ร4งอย �เสมอ ย�อมก�อให�เก�ด้ควิามคล�องแคล�วิช่@าน�ช่@านาญ ส��งใด้ท��ทอด้ท�2งไป็นานย�อมกระท@าได้�ไม�ด้�เหม0อนเด้�มหร0ออาจิท@าให�ล0มได้�

Page 31: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

การน@าหล�กการมาป็ระย4กต*ใช่�๑. การสอนในช่�2นเร�ยนคร ควิรก@าหนด้วิ�ตถ4ป็ระสงค*ให�

ช่�ด้เจิน จิ�ด้แบิ�งเน02อหาเป็�นล@าด้�บิเร�ยงจิากง�ายไป็ยาก เพ0�อกระต4�นให�ผ �เร�ยนสนใจิต�ด้ตามบิทเร�ยนอย�างต�อเน0�อง เน02อหาท��เร�ยนควิรม�ป็ระโยช่น*ต�อช่�วิ�ตป็ระจิ@าวิ�นของผ �เร�ยน

๒. ก�อนเร��มสอนผ �เร�ยนควิรม�ควิามพร�อมท��จิะเร�ยน ผ �เร�ยนต�องม�วิ4ฒ�ภาวิะเพ�ยงพอและไม�ตกอย �ในสภาวิะบิางอย�าง เช่�น ป็Aวิย เหน0�อย ง�วิง หร0อ ห�วิ จิะท@าให�การเร�ยนม�ป็ระส�ทธิ์�ภาพ

๓. คร ควิรจิ�ด้ให�ผ �เร�ยนม�โอกาสฝึ&กฝึนและทบิทวินส��งท��เร�ยนไป็แล�วิ แต�ไม�ควิรให�ท@าซึ่@2าซึ่ากจินเก�ด้ควิามเม0�อยล�าและเบิ0�อหน�าย

Page 32: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๔. คร ควิรให�ผ �เร�ยนได้�ม�โอกาสพ3งพอใจิและร �ส3กป็ระสบิผลส@าเร6จิในการท@าก�จิกรรม โด้ยคร ต�องแจิ�งผลการท@าก�จิกรรมให�ทราบิ หากผ �เร�ยนท@าได้�ด้�ควิรช่มเช่ยหร0อให�รางวิ�ล หากม�ข�อบิกพร�องต�องช่�2แจิงเพ0�อการป็ร�บิป็ร4งแก�ไข

ทฤษฎี�ส�มพ�นธิ์*ต�อเน0�องของก�ทร� (Guthrie's Contiguity Theory)

Edwin R. Guthrie น�กจิ�ตวิ�ทยาช่าวิอเมร�ก�น เป็�นผ �กล�าวิย@2าถ3งควิามส@าค�ญของควิามใกล�อช่�ด้ต�อเน0�องระหวิ�างส��งเร�าก�บิการตอบิสนอง ถ�าม�การเช่0�อมโยงอย�างใกล�ช่�ด้และแนบิแน�นเพ�ยงคร�2งเด้�ยวิก6สามารถเก�ด้การเร�ยนร �ได้� (One Trial Learning ) เช่�น ป็ระสบิการณ*ช่�วิ�ตท��วิ�กฤตหร0อร4นแรงบิางอย�าง ได้�แก� การป็ระสบิอ4บิ�ต�เหต4ท��ร4นแรง การส ญเส�ยบิ4คคลอ�นเป็�นท��ร�ก ฯลฯ

Page 33: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ทฤษฎี�การเร�ยนร �กล4�มควิามร �ควิามเข�าใจิ ทฤษฎี�การเร�ยนร �ท��มองเห6นควิามส@าค�ญของกระบิวินการ

ค�ด้ซึ่3�งเก�ด้ข32นภายในต�วิบิ4คคลในระหวิ�างการเร�ยนร �มากกวิ�าส��งเร�าและการตอบิสนอง น�กทฤษฎี�กล4�มน�2เช่0�อวิ�า พฤต�กรรมหร0อการตอบิสนองใด้ๆ ท��บิ4คคลแสด้งออกมาน�2นต�องผ�านกระบิวินการค�ด้ท��เก�ด้ข32นระหวิ�างท��ม�ส��งเร�าและการตอบิสนอง ซึ่3�งหมายถ3งการหย��งเห6น (Insight) ค0อควิามร �ควิามเข�าใจิในการแก�ป็Fญหา โด้ยการจิ�ด้ระบิบิการร�บิร �แล�วิเช่0�อมโยงก�บิป็ระสบิการณ*เด้�ม

ทฤษฎี�การเร�ยนร �กล4�มน�2ย�งแบิ�งย�อยได้�อ�กด้�งน�2๑. ทฤษฎี�กล4�มเกสต�ลท* (Gestalt's Theory)๒. ทฤษฎี�สนามของเลวิ�น ( Lewin's Field Theory

Page 34: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ทฤษฎี�กล4�มเกสต�ลท* (Gestalt's Theory)น�กจิ�ตวิ�ทยากล4�มเกสต�ลท* (Gestalt Psychology) ช่าวิ

เยอรม�น ป็ระกอบิด้�วิย Max Wertheimer, Wolfgang Kohler และ Kurt Koftka ซึ่3�งม�ควิามสนใจิเก��ยวิก�บิการร�บิร � (Perception ) การเช่0�อมโยงระหวิ�างป็ระสบิการณ*เก�าและใหม� น@าไป็ส �กระบิวินการค�ด้เพ0�อการแก�ป็Fญหา (Insight)

องค*ป็ระกอบิของการเร�ยนร � ม� ๒ ส�วิน ค0อ๑. การร�บิร � (Perception) เป็�นกระบิวินการแป็ลควิามหมาย

ของส��งเร�าท��มากระทบิป็ระสาทส�มผ�ส ซึ่3�งจิะเน�นควิามส@าค�ญของการร�บิร �เป็�นส�วินรวิมท��สมบิ รณ*มากกวิ�าการร�บิร �ส�วินย�อยท�ละส�วิน

๒. การหย��งเห6น (Insight) เป็�นการร �แจิ�ง เก�ด้ควิามค�ด้ควิามเข�าใจิแวิบิเข�ามาท�นท�ท�นใด้ขณะท��บิ4คคลก@าล�งเผช่�ญป็Fญหาและจิ�ด้ระบิบิการร�บิร � ซึ่3�งเด้วิ�ส (Davis, 1965) ใช่�ค@าวิ�า Aha ' experience

Page 35: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

หล�กของการหย��งเห6นสร4ป็ได้�ด้�งน�2 ๒.๑ การหย��งเห6นข32นอย �ก�บิสภาพป็Fญหา การหย��ง

เห6นจิะเก�ด้ข32นได้�ง�ายถ�าม�การร�บิร �องค*ป็ระกอบิของป็Fญหาท��ส�มพ�นธิ์*ก�น บิ4คคลสามารถสร�างภาพในใจิเก��ยวิก�บิข�2นตอนเหต4การณ* หร0อสภาพการณ*ท��เก��ยวิข�องเพ0�อพยายามหาค@าตอบิ

๒.๒ ค@าตอบิท��เก�ด้ข32นในใจิถ0อวิ�าเป็�นการหย��งเห6น ถ�าสามารถแก�ป็Fญหาได้�บิ4คคลจิะน@ามาใช่�ในโอกาสต�อไป็อ�ก

๒.๓ ค@าตอบิหร0อการหย��งเห6นท��เก�ด้ข32นสามารถน@าไป็ป็ระย4กต* ใช่�ในสถานการณ*ใหม�ได้�

Page 36: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ทฤษฎี�สนามของเลวิ�น (Lewin's Field Theory) Kurt Lewin น�กจิ�ตวิ�ทยาช่าวิเยอรม�น (1890 - 1947) ม�แนวิค�ด้เก��ยวิก�บิการเร�ยนร �เช่�นเด้�ยวิก�บิกล4�มเกสต�ลท* ท��วิ�าการเร�ยนร � เก�ด้ข32นจิากการจิ�ด้กระบิวินการร�บิร � และกระบิวินการค�ด้เพ0�อการแก�ไขป็Fญหาแต�เขาได้�น@าเอาหล�กการทางวิ�ทยาศึาสตร*มาร�วิมอธิ์�บิายพฤต�กรรมมน4ษย* เขาเช่0�อวิ�าพฤต�กรรมมน4ษย*แสด้งออกมาอย�างม�พล�งและท�ศึทาง (Field of Force) ส��งท��อย �ในควิามสนใจิและต�องการจิะม�พล�งเป็�นบิวิก ซึ่3�งเขาเร�ยกวิ�า Life space ส��งใด้ท��อย �นอกเหน0อควิามสนใจิจิะม�พล�งเป็�นลบิ

Lewin ก@าหนด้วิ�า ส��งแวิด้ล�อมรอบิต�วิมน4ษย* จิะม� ๒ ช่น�ด้ ค0อ

๑. ส��งแวิด้ล�อมทางกายภาพ (Physical environment)๒. ส��งแวิด้ล�อมทางจิ�ตวิ�ทยา (Psychological environment)

Page 37: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

การน@าหล�กการทฤษฎี�กล4�มควิามร � ควิามเข�าใจิ ไป็ป็ระย4กต*ใช่�๑. คร ควิรสร�างบิรรยากาศึการเร�ยนท��เป็�นก�นเอง และม�อ�สระท��

จิะให�ผ �เร�ยนแสด้งควิามค�ด้เห6นอย�างเต6มท��ท�2งท��ถ กและผ�ด้ เพ0�อให�ผ �เร�ยนมองเห6นควิามส�มพ�นธิ์*ของข�อม ล และเก�ด้การหย��งเห6น

๒. เป็Lด้โอกาสให�ม�การอภ�ป็รายในช่�2นเร�ยน โด้ยใช่�แนวิทางต�อไป็น�2

๒.๑ เน�นควิามแตกต�าง ๒.๒ กระต4�นให�ม�การเด้าและหาเหต4ผล ๒.๓ กระต4�นให�ท4กคนม�ส�วินร�วิม ๒.๔ กระต4�นให�ใช่�ควิามค�ด้อย�างรอบิคอบิ ๒.๕ ก@าหนด้ขอบิเขตไม�ให�อภ�ป็รายออกนอกป็ระเด้6น

Page 38: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๓. การก@าหนด้บิทเร�ยนควิรม�โครงสร�างท��ม�ระบิบิเป็�นข�2นตอน เน02อหาม�ควิามสอด้คล�องต�อเน0�องก�น

๔. ค@าน3งถ3งเจิตคต�และควิามร �ส3กของผ �เร�ยน พยายามจิ�ด้ก�จิกรรมท��กระต4�นควิามสนใจิของผ �เร�ยนม�เน02อหาท��เป็�นป็ระโยช่น* ผ �เร�ยนน@าไป็ใช่�ป็ระโยช่น*ได้� และควิรจิ�ด้โอกาสให�ผ �เร�ยนร �ส3กป็ระสบิควิามส@าเร6จิด้�วิย

๕. บิ4คล�กภาพของคร และควิามสามารถในการถ�ายทอด้ จิะเป็�นส��งจิ งใจิให�ผ �เร�ยนม�ควิามศึร�ทธิ์าและคร จิะสามารถเข�าไป็อย �ใน Life space ของผ �เร�ยนได้�

Page 39: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ทฤษฎี�ป็Fญญาส�งคม (Social Learning Theory)Albert Bandura (1962 - 1986) น�กจิ�ตวิ�ทยาช่าวิอเมร�ก�น

เป็�นผ �พ�ฒนาทฤษฎี�น�2ข32นจิากการศึ3กษาค�นควิ�าของตนเอง เด้�มใช่�ช่0�อวิ�า "ทฤษฎี�การเร�ยนร �ทางส�งคม" (Social Learning Theory) ต�อมาเขาได้�เป็ล��ยนช่0�อทฤษฎี�เพ0�อควิามเหมาะสมเป็�น "ทฤษฎี�ป็Fญญาส�งคม"

ทฤษฎี�ป็Fญญาส�งคมเน�นหล�กการเร�ยนร �โด้ยการส�งเกต (Observational Learning) เก�ด้จิากการท��บิ4คคลส�งเกตการกระท@าของผ �อ0�นแล�วิพยายามเล�ยนแบิบิพฤต�กรรมน�2น ซึ่3�งเป็�นการเร�ยนร �ท��เก�ด้ข32นในสภาพแวิด้ล�อมทางส�งคมเราสามารถพบิได้�ในช่�วิ�ตป็ระจิ@าวิ�น เช่�น การออกเส�ยง การข�บิรถยนต* การเล�นก�ฬาป็ระเภทต�างๆ เป็�นต�น

Page 40: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

ข�2นตอนของการเร�ยนร �โด้ยการส�งเกต๑. ข�2นให�ควิามสนใจิ (Attention Phase) ถ�าไม�ม�ข�2นตอนน�2

การเร�ยนร �อาจิจิะไม�เก�ด้ข32น เป็�นข�2นตอน ท��ผ �เร�ยนให�ควิามสนใจิต�อต�วิแบิบิ (Modeling) ควิามสามารถ ควิามม�ช่0�อเส�ยง และค4ณล�กษณะเด้�นของต�วิแบิบิจิะเป็�นส��งด้3งด้ ด้ให�ผ �เร�ยนสนใจิ

๒. ข�2นจิ@า (Retention Phase) เม0�อผ �เร�ยนสนใจิพฤต�กรรมของต�วิแบิบิ จิะบิ�นท3กส��งท��ส�งเกตได้�ไวิ�ในระบิบิควิามจิ@าของตนเอง ซึ่3�งม�กจิะจิด้จิ@าไวิ�เป็�นจิ�นตภาพเก��ยวิก�บิข�2นตอนการแสด้งพฤต�กรรม

๓. ข�2นป็ฏิ�บิ�ต� (Reproduction Phase) เป็�นข�2นตอนท��ผ �เร�ยนลองแสด้งพฤต�กรรมตามต�วิแบิบิ ซึ่3�งจิะส�งผลให�ม�การตรวิจิสอบิการเร�ยนร �ท��ได้�จิด้จิ@าไวิ�

Page 41: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

๔. ข�2นจิ งใจิ (Motivation Phase) ข�2นตอนน�2เป็�นข�2นแสด้งผลของการกระท@า (Consequence) จิากการแสด้งพฤต�กรรมตามต�วิแบิบิ ถ�าผลท��ต�วิแบิบิเคยได้�ร�บิ (Vicarious Consequence) เป็�นไป็ในทางบิวิก (Vicarious Reinforcement) ก6จิะจิ งใจิให�ผ �เร�ยนอยากแสด้งพฤต�กรรมตามแบิบิ ถ�าเป็�นไป็ในทางลบิ (Vicarious Punishment) ผ �เร�ยนก6ม�กจิะงด้เวิ�นการแสด้งพฤต�กรรมน�2นๆ

หล�กพ02นฐานของทฤษฎี�ป็Fญญาส�งคม ม� ๓ ป็ระการ ค0อ ๑.กระบิวินการเร�ยนร �ต�องอาศึ�ยท�2งกระบิวินการทางป็Fญญา

และท�กษะการต�ด้ส�นใจิของผ �เร�ยน๒. การเร�ยนร �เป็�นควิามส�มพ�นธิ์*ระหวิ�างองค*ป็ระกอบิ ๓

ป็ระการ ระหวิ�าง ต�วิบิ4คคล (Person) ส��งแวิด้ล�อม

Page 42: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

(Environment) และพฤต�กรรม (Behavior) ซึ่3�งม�อ�ทธิ์�พลต�อก�นและก�น

P

B E ๓. ผลของการเร�ยนร �ก�บิการแสด้งออกอาจิจิะแตกต�างก�น ส��งท��

เร�ยนร �แล�วิอาจิไม�ม�การแสด้งออกก6ได้� เช่�น ผลของการกระท@า (Consequence) ด้�านบิวิก เม0�อเร�ยนร �แล�วิจิะเก�ด้การแสด้งพฤต�กรรมเล�ยนแบิบิ แต�ผลการกระท@าด้�านลบิ อาจิม�การเร�ยนร �แต�ไม�ม�การเล�ยนแบิบิ

Page 43: จิตวิทยาการเรียนรู้G9 jk

การน@าหล�กการมาป็ระย4กต*ใช่�๑. ในห�องเร�ยนคร จิะเป็�นต�วิแบิบิท��ม�อ�ทธิ์�พลมากท��ส4ด้ คร ควิรค@าน3ง

อย �เสมอวิ�า การเร�ยนร �โด้ยการส�งเกตและเล�ยนแบิบิจิะเก�ด้ข32นได้�เสมอ แม�วิ�าคร จิะไม�ได้�ต�2งวิ�ตถ4ป็ระสงค*ไวิ�ก6ตาม

๒. การสอนแบิบิสาธิ์�ตป็ฏิ�บิ�ต�เป็�นการสอนโด้ยใช่�หล�กการและข�2นตอนของทฤษฎี�ป็Fญญาส�งคมท�2งส�2น คร ต�องแสด้งต�วิอย�างพฤต�กรรมท��ถ กต�องท��ส4ด้เท�าน�2น จิ3งจิะม�ป็ระส�ทธิ์�ภาพในการแสด้งพฤต�กรรมเล�ยนแบิบิ ควิามผ�ด้พลาด้ของคร แม�ไม�ต�2งใจิ ไม�วิ�าคร จิะพร@�าบิอกผ �เร�ยนวิ�าไม�ต�องสนใจิจิด้จิ@า แต�ก6ผ�านการส�งเกตและการร�บิร �ของผ �เร�ยนไป็แล�วิ

๓. ต�วิแบิบิในช่�2นเร�ยนไม�ควิรจิ@าก�ด้ไวิ�ท��คร เท�าน�2น ควิรใช่�ผ �เร�ยนด้�วิยก�นเป็�นต�วิแบิบิได้�ในบิางกรณ� โด้ยธิ์รรมช่าต�เพ0�อนในช่�2นเร�ยนย�อมม�อ�ทธิ์�พลต�อการเล�ยนแบิบิส งอย �แล�วิ คร ควิรพยายามใช่�ท�กษะจิ งใจิให�ผ �เร�ยนสนใจิและเล�ยนแบิบิเพ0�อนท��ม�พฤต�กรรมท��ด้� มากกวิ�าผ �ท��ม�พฤต�กรรมไม�ด้�