Gazeta e Shtatorit 2010

1SHTATOR 2010 NGJALLJA

NGJALLJANr. 9 (212) Viti XVIII i botimit SHTATOR 2010 Çmimi 20 lekë

- Filloi viti i ri arsimor në shkollat 9-vjeçare dhe të mesme, të hapura nga Kisha jonë -

Fillimit të vitit të ri shkollor 2010-2011, nëshkollat 9-vjeçare dhe të mesme të Kishës

sonë i dha bekim ditën e parë kryerja e Shër-besës së Ajazmës. Me qindra nxënës dhe më-sues përshëndetën 6 shtatorin, si një fillim i rë-ndësishëm në rrugën e gjatë dhe plot sfida tëdijes. Institucionet arsimore të Kishës edhe këtëvit do të përgatisin me përkushtim njerëz jo ve-tëm me edukatë shkencore, por edhe me kulturëshpirtërore, për të dhënë me dinjitet kontributine tyre në shoqëri. Ky është qëllimi kryesor qëka motivuar prej vitesh Kryepiskopin Anastas,i cili u ka ofruar fëmijëve dhe të rinjve kushtetmë të mira të mundshme në “laboratorët” eringjalljes shpirtërore e morale.

Shkolla 9-vjeçare shqiptaro-amerikane”Protagonistët” nëTiranë, bashkë me mjediset ba-shkëkohore, iu ka ofruar nxënësvesivjet edhe laboratorët e rinj të kimi-së dhe të fizikës, si dhe këndin spor-tiv. Ndërkohë, po punohet intensi-visht për hapjen e laboratorit të bio-logjisë dhe bibliotekës së shkollës.

Në bisedë me drejtueset e këtijinstitucioni mësuam se ka pasur njëfluks të lartë kërkesash për t’u re-

gjistruar në shkollë. Ndërkohë qëpas nëntë viteve punë dhe përpjekjeështë duke u përgatitur dokumen-tacioni për hapjen e shkollës sëmesme, në mënyrë që nxënësit tëcilët përfundojnë sivjet klasën enëntë të vijojnë studimet në po tënjëjtën shkollë vitin e ardhshëm.

Sivjet ofrohet edhe një shërbimi ri, faqja e re e internetit e shkollës,me të gjitha informacionet e nevo-jshme: www.protagonistschool.org.

Shkolla 9-vjeçare shqiptaro-greke “Frymë dashurie”, Du-rrës edhe këtë vit të ri shkollor dotë vijojë të shfaqë reputacionin emirë. Drejtori i saj, z. Kristaq Milena tregoi se stafi pedagogjik ka qe-në në gatishmëri për të plotësuar tëgjitha nevojat e nxënësve. Në gja-

shtë klasat e kësaj shkolle janë ulurmbi 100 nxënës, të cilët kanë një stafpedagogjik mjaft të kualifikuar.

Kisha ka siguruar bazën didakti-ke e mësimore dhe nxënësit janëpajisur me të gjithë librat. Që në di-tën e parë të mësimit nisi me rigoro-zitet realizimi i programin mësimor.

Shkolla 9-vjeçare shqiptaro-greke “Frymë dashurie”, Gjiro-kastër ka hapur sivjet tri klasa menga dy paralele, dhe ka në përbërjetë saj rreth 70 nxënës. E vendosurpranë ambienteve të Mitropolisë,nxënësit e vegjël po ndjekin mësi-met, duke mësuar gjithashtu edhegjuhë të huaja dhe informatikë.

Gjatë bisedës me një prej drejtu-eseve të shkollës, znj. ZaharullaÇuri, mësuam se është siguruar gjith-çka e nevojshme që fillimi i shkollëst’i gjente mësuesit dhe nxënësit mekushtet më bashkëkohore për tëzhvilluar mësim cilësor dhe përve-tësim serioz të dijeve.

(Vijon në faqen 2)

Edukim shkencor dhe formim shpirtëror

2 NGJALLJA SHTATOR 2010

Shkolla e Mesme Teknike“Apostull Pavli”, në Mesopotamtë Sarandës, ka hapur sivjet degëne re”Shërbime shëndetësore dhesociale”. Sipas drejtorit të saj, z.Thoma Dalla, ka pasur interes tëmadh për të gjitha degët, sepse nëpërfundim të shkollës nxënësitsigurojnë menjëherë punë. Ai shtoise vitin që kaloi diplomimi u kryemë 23 qershor dhe të nesërmen di-sa prej tyre nisën punën në hidro-centralin e Bistricës, ndërkohë qëtë tjerët u punësuan në institucionetë tjera. Fillimin e këtij viti të ri ar-simor e bekoi Mitropoliti i Gjiro-kastrës, Hirësi Dhimitri, i cili ndër

të tjera tha: “Jeni shumë të bekuarnga Perëndia që keni një dhuratëtë tillë nga Kryepiskopi, siç ështëshkolla juaj me kushte kaq të miradhe laboratorë nga më bashkë-kohorët. Ju duhet të dilni me rezul-tate të mira, që të ndihmoni në zhvi-llimin e shoqërisë. Bashkëpunonimë shumë me mësuesit, që të bë-heni njerëz të aftë” - theksoi ai. Në këtë shkollë, sivjet ështëbërë ndryshimi i sistemit nga tre nëkatërvjeçar, sipas programit të mi-ratuar nga Ministria e Arsimit. Nxë-nësit vijnë kryesisht nga tre rrethe,Sarandë, Delvinë, Gjirokastër dhezonat përreth.

Shkolla e Mesme Kishtare“Kryqi i Nderuar”, në Sukth tëDurrësit, çeli dyert e saj me prete-ndimin për të përgatitur nxënës tëaftë për Kishën dhe shoqërinë.Drejtori i saj, z. Niko Përdhiku tha:“Kjo shkollë do nxjerrë nxënës jovetëm për universitetet publike, poredhe për Akademinë theologjike, që

ata të dalin njerëz të aftë në jetë,të jenë edhe pranë Kishës”. Pranimi u bë me konkurs dheu regjistruan nxënës të cilët prem-tojnë shumë me dijet dhe anga-zhimin e tyre. Ata vijnë nga disaenori të Kishës sonë, ndërkohë qëtë gjitha kushtet për bazën didakti-ke dhe konviktin janë optimale .

Shkolla e Mesme Kishtare“Kryqi i Nderuar”, Gjirokastër,ka nisur normalisht procesin më-simor. Në bisedë telefonike medrejtorin e saj, z. Thanas Bej, mësu-am se arritjet janë të dukshme nëtë gjitha drejtimet. Të rinjtë që për-funduan shkollën vitin e shkuar do-lën me rezultate të kënaqshme dhedo të ndjekin studimet e larta brendae jashtë vendit. Ditën e parë të

fillimit të vitit të ri shkollor u kryeShërbesa e Ajazmës nga MitropolitiDhimitër. Gjithashtu ai realizoi njëtakim me prindërit, ndërsa nxënësitdhanë një program artistik. “Mësimi ka nisur me sukses,nxënësit janë ambientuar me shko-llën dhe konviktin”- nënvizoi z. Bej.Shkolla vlerësohet për cilësinë, du-ke u renditur ndër më të mirat nërajonin jugor.

Edukim shkencordhe formim shpirtëror

(Vijon nga faqja 1)


Sapo shfaqet mikrobusi,ata gumëzhijnë dhe i për-shendesin duke rendur përt’i takuar. Me buzëqeshjendhe çiltërsinë fëmijërore, ni-sin të këndojnë dhe të kër-cejnë sikur të jetë edhe pikui vapës, madje edhe në tëftohtin e pragvjeshtës. Ndo-nëse në klasat fillore, i kanëbërë miq të vjetër dhe shu-më të dashur. I quajnë më-sues, edhe pse janë disa tërinj vullnetarë që vijnë ngaKisha Orthodhokse Auto-qefale e Shqipërisë dhe

me. Tema qendrore ishte“Bukuria e natyrës”. Çdoditë fëmijët ndiqnin një dra-më në lidhje me aspekte tëndryshme të përkujdesjessë mjedisit në familje, nëshkollë dhe në vend. Pro-grami përmbante lojëra, kë-ngë, diskutime në grupe,punëdore e kokteil. Fëmijëtishin në aktivitet për rrethkatër orë në ditë. Paraditemerrnin pjesë fëmijë ngaparashkollorët deri te klasate katërta dhe pasdite ngaklasat e pesta deri në klasate nënta. Një ditë ishin pro-gramuar lojërat olimpike,

punim i frytshëm, duke ibërë edhe mësuesit e pri-ndërit të ndihen të kënaqurme lumturinë që ndiejnëfëmijët e tyre.

Drejtuesi i kësaj veprim-tarie, z. Nathan Hoppe thapara nxënësve kosovarë:

“Kemi gëzimin t’ju për-shëndesim nga KryepiskopiAnastas dhe Kisha Ortho-dhokse Autoqefale e Shqi-përisë. Bukuria është njënga vlerat më të mëdha tëjetës njerëzore. Kemi shu-më gjëra të bukura rreth errotull që duhet t’i vlerë-

Malishevë, 2010

Edhe këtë vit u organizuan më së miri kampet me fëmijët kosovarë

Nga Isidor Koti

zhvillojnë me ta veprimtariedukative e lojëra argëtue-se. Përtej kësaj, fëmijët ko-sovarë dhe të rinjtë shqipta-rë kanë krijuar një lidhje tëfortë vëllazërie, e cila reflek-tohet bindshëm edhe te ar-simtarët e prindërit. Mëshumë se një dekadë miqësiqë përjetohet dhe përcilletbrez pas brezi përmes këty-re aktiviteteve, të cilat kanëlënë gjurmë të thella në kuj-timet e tyre.

Sivjet, pikërisht në ko-munën e Malishevës, gjatëperiudhës 16-31 gusht uzhvilluan tri kampe në shko-llat e fshatrave Begaj, Ba-një dhe Carallukë e Posht-

dhe në fund festa e përga-titur nga vetë grupet e fëmi-jëve pjesëmarrës.

“Ky aktivitet më pëlqenshumë dhe mezi ju pres tëvini përsëri vitin tjetër” -thotë Erjona Krasniqi, nxë-nëse e shkollës “Imer Kras-niqi” në Carallukë të Mali-shevës. Ajo iu ka treguarplot zell edhe familjarëve emiqve të saj për ditët ekampit, mësimet dhe lojërate shumta që zhvillohen çdoditë. Fëmijët, më shumë segjithçka tjetër, kanë pasurnevojë për aktivitete të kë-saj natyre, sepse edhe luaj-në, edhe gëzohen, edhe më-sojnë. Ky është një bashkë-

sojmë dhe ky kamp shpre-sojmë të ndikojë në zhvilli-min e tyre”.

Në shenjë respekti përzhvillimin e kampeve mefëmijët, stafi pedagogjik ishkollës “Imer Krasniqi”kishte përgatitur një kokteildhe një program të veçantë,shoqëruar edhe me një dhu-ratë mirënjohjeje Ndërsadrejtori i shkollës së fshatitBegaj, z. Izet Shala e konsi-deroi programin me shumënivel. “Ne e vlerësojmë larttematikën për mbrojtjen enatyrës shqiptare. Ishte njëparapërgatitje e vlefshme enxënësve në prag të fillimittë vitit të ri shkollor” - tha ai.

M ë 11 gusht, në Kishën e Shën Theodhorit,

Vlorë, u krye përshpirtjame rastin e 10-vjetorit tëfjetjes së të përkujtuarshmitEpiskopit të Apollonisë,† Kozmait. Mesha dhe për-kujtimorja u drejtuan ngaMitropoliti i Beratit,Vlorës,Kaninës dhe gjithë Myze-qesë, Imzot Ignatit, me pje-sëmarrjen e shumë klerikë-ve të Mitropolisë, si edhe tënjë shumice besimtarësh tëqytetit të Vlorës, shumë prejtë cilëve e kanë njohur ngaafër Hirësi Kozmain si nëkohën e persekutimit ashtuedhe më pas, kur kishat urihapën.

Pas meshës dhe përshpir-tjes në kishë, u krye një ta-kim në ambientet e Mitro-polisë, ku folën dhe treguan

kujtimet e tyre shumë prejtë pranishmëve.Të gjithësollën në kujtimet e tyremomente të jetës së HirësiKozmait sidomos, kurajëndhe guximin e tij gjatë kohëssë persekutimit, por edhezellin dhe punën e palodhurpas rihapjes se kishave.

Më tej, një pjesë e të pra-nishmëve u drejtuan për nëfshatin Bestrovë, te kisha ePesë Martirëve, ku prehetprej 10 vjetësh EpiskopiKozma Qirjo. Edhe këtu ukrye përshpirtja e rastit ngaMitropoliti i Beratit, ImzotIgnati dhe klerikët e tjerë tëpranishëm. Aktivitetet për-kujtimore u mbyllën me dre-kën e shtruar me këtë rastnga Mitropoliti.

Paskal Mamaj

Përkujtohet 10-vjetori i fjetjessë Hirësi Kozmait

(Vijon në faqen 4)


Kisha jonë Orthodhokse me faqen e saj zyrtare përpiqettë përcjellë mesazhin dhe informacionin e saj edhe nëinternet.

Ajo i njeh vizitorët e saj me:- besimin e krishterë orthodhoks,- organizimin dhe veprimtarinë e strukturave institucionale,- lajmet më të fundit,- arsimin, edukimin dhe shërbimin social e kulturor që ofron në shoqëri,- ndërtimin dhe restaurimin e kishave dhe manastireve,- botimet kishtare etj.Teksti këtu ndërthuret me fotografi, mesazh zanor,

muzikor e filmik.Këtë informacion do ta gjeni në tri gjuhë: shqip,

anglisht e greqisht.

Me www.orthodoxalbania.orgdo të gjeni në internet Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë

Shihemi, lexohemi e dëgjohemi në momentdhe kudo në të gjithë globin me

www.orthodoxalbania.org

Një luginë e gjelbër në bre- gun e djathtë te Lumbardhit,është vendi ku Manastiri i Deçanitngrihet në madhështinë e tij she-kullore. Një oazë magjepsëse, rrethdy kilometra larg qytezës. Mbi këtëManastir derdhet ajri i pastër irrëzëbjeshkës. Dielli i perëndimitdhe i pemëve te lulëzuara fal njëshkëlqim të argjendtë.

Grupi i të rinjve orthodhoksëshqiptarë do të vizitonte pikërishtkëtë vend. Përgatitjet ishin bërëkohë më parë, prandaj zgjimi do tëbëhej herët për t’u nisur nga Mali-sheva. Liturgjia Hyjnore dhe zëriengjëllor i murgjve u shoqëruan ngahimnet e psalura edhe në gjuhënshqipe. Nuk ishte fare rastësi. Njëprej murgjve fliste mjaft mirë shqip.Ai, bashkë me një prej vëllezërvetë Manastirit e kishin mësuar bre-nda një kohe të shkurtër gjuhën to-në. Duke na shpjeguar me përpik-mëri historinë e këtij manastiri, natregoi gjithçka, madje na ftoi të për-shëndesnim me kërkesën tonëedhe lipsanin e paprishur të shënStefanit, ndërtuesi i këtij Manastiri,që qëndronte pranë portës së hie-rores. Pas ngrënies së mëngjesitbashkë me murgjit, vizituam edhedyqanin e pasur kishtar, duke evazhduar udhëtimin e asaj dite nëPatriarkanën e Pejës.

Peja shtrihet në skajin veripe-rëndimor të luginës së Dukagjinit.Në rrugën që shpie në Grykën ma-gjepsëse të Rugovës është Patriar-kana e famshme me kopsht mahni-tës. Aty jetojnë murgesha dhe shër-ben si klerik një murg, i cili na sho-qëroi gjatë gjithë kohës së qëndri-mit. Udhëtimi i asaj dite do të mby-llej në Manastirin e Istogut, qëmban emrin e shën Nikollës. I ve-ndosur në pjesën e sipërme të qy-tetit, rrëzë një kodre, ndonëse mepak murgesha, pritja ishte dinjitozedhe ambienti mbresëlënës.

Vizitë në 3 manastireorthodhokse

Edhe këtë vit u organizuan më së miri kampet me fëmijët kosovarë

Njeriu është një qenie kungimiqë ndan, dhe nevoja për të

dashur e për të qenë i dashur, ështëgdhendur madje në zemrën e vetëekzistencës. Djalli është “përçarësi”,i cili e copëton përherë punën e për-hershme të “bashkimit”, sepse Jisuierdhi “që t’i mbledhë në një bijtë ePerëndisë që ishin të shpërndarë”(Joan 11,52). Lidhja e Frymës ësh-të çimentoja që na lidh njëri me tje-trin ashtu si gurët e çmuar të Qyte-tit qiellor, të Jerusalemit të Ri. Tëlarguar nga Ati dhe duke mbeturjetimë në këtë tokë armiqësore,jemi bërë të huaj njëri për tjetrin,vëllezër armiq, duke i ngjasuarKainit. Në këtë mënyrë, po biemnë vetminë që peshon si një mall-kim, si një fatalitet i padurueshëm,ferr mbi tokë. Dhe për më tepër,nga fundi i humnerës, i pusit të hu-

mbjes, të thërras ty, o Zot, thërrasvëllezërit e mi, njerëzit: “Perëndiaim, Perëndia im, përse më ke brak-tisur?” I vetmuari e bën të tijën këtëthirrje të të Kryqëzuarit, dhe thirrjae tij arrin në nënkëmbësen e fronittë Atit. Dhe Perëndia do të fshijëçdo lot nga fytyra.

Por ka një formë të vetmisë siajo e zgjedhjes me ndërgjegje dheme vullnetin tënd, dhe kjo buronnga një etje absolute përballë tëVetmit Perëndi. “Kështu do tandjek, do ta udhëheq në shkretëtirëdhe do t’i flas në zemër” (Osea2,16), i thotë Zoti Izraeli. E gjithëjeta e krishterë, në një mënyrëshpesh të fshehur ose të panjohur,e mban këtë dimension në vetvete,sepse që të bëhesh një qenie ku-ngimi dhe të hapesh para dashuri-së, duhet pak a shumë të jesh unik,

i pareduktueshëm në turmë. Kyështë sekreti i njeriut që nuk mundtë reduktohet dhe as të shkrihet meturmën, por që në heshtjen e natëse lë veten të pushtohet nga Praniae Dikujt tjetër, e Atij që vjen e nashkul nga vdekja. Vetmia bëhetatëherë një udhë kryqi dhe drite,që vetja ime të vdesë dhe që të mosjem më unë ai që jetoj, por Krishtibrenda meje. Atëherë fuqia e dashu-risë më nxjerr jashtë mbylljes simenë takim të tjetrit, veçanërisht të tëvarfrit dhe të të vetmuarit. Dhe aitë bëhet i afërt, armiku mik, i huajii ftuar në tryezë. Zemra jonë zgje-rohet, krahët tanë shtrihen në ngja-shmëri të Atij që shtriu krahët mbiKryq dhe i tërhoqi të gjithë njerëzitte Vetja.

Nga atë Boris Bobrinski

Vetmia, mallkim apo hir?

(vijon nga faqja 3)

Çaste nga kampetme fëmijët e Kosovës.


Doli në qarkullim numri 5 i revistës “Kërkim”

Nga këndvështrimi i një të krishterejeorthodhokse amerikane që jeton në Tiranë,

gëzohem me lirinë e re të besimit dhe ripërtë-ritjen e Kishës Orthodhokse; më në fund errësirae rreth 50 viteve persekutimi dhe intolerance fe-tare nën komunizmin ateist u zhduk. Sot pas 20vjetësh nga rënia e komunizmit, Shqipëria ndo-dhet në prag të anëtarësimit në BashkiminEvropian, një perspektivë e cila ofron mundësitë shumta: tregun botëror, ekonominë globale,kufij të lirë, të cilat të gjitha së bashku prem-tojnë për një rritje ekonomike dhe shpresë përtë ardhmen. Kjo shpresë sinjalizon plotësimin eëndrrës për liri, që shqiptarët prisnin gjatëregjimit komunist. Por megjithatë, ndërsashqiptarët, të etur, kërkojnë të marrin gjithçkaqë ofrojnë shoqëritë perëndimore nëpërmjetformave të ndryshme të demokracisë dheekonomive kapitaliste, pyes veten nëse tëkrishterët në Shqipëri do të gjejnë lirinë e vërtetëtë besimit për të cilën ata luftuan, apo do tëpërballen vetëm me një formë tjetër të ateizmit?A rrezikon Shqipëria të shkëmbejë një formë tëvarfërisë shpirtërore me një tjetër?

Gjatë shekullit të 20-të, ateizmi u ndërthurme ideologjitë komuniste në Shqipëri, nëEvropën Lindore, Rusi dhe në Lindjen e Largët.Thelbi i kësaj ideologjie ishte transformimiheretik i natyrës dhe misionit të vërtetë njerëzor.Duke u rebeluar ndaj pabarazive midis shtre-save sociale dhe shpërndarjes së pabarabartëtë pasurive materiale, pasuesit e Marksit dheLeninit u përpoqën të fusin një vizion idealist tënjë shoqërie pa klasa. “Vëllazëria universale enjeriut” që ata kërkonin të arrinin me detyrim,ishte në fakt një transformim i botëkuptimit tëkrishterë për njeriun të krijuar prej Perëndisësipas shëmbëlltyrës së Tij, si dhe i misionit tënjeriut për t’u bërë i ngjashëm me Perëndinë,duke jetuar në unitet me të gjithë njerëzit dhegjithë krijesën.

Megjithëse qëllimi i komunizmit ateist ishtetë krijonte një shoqëri të drejtë, ai ishte tepërlarg kësaj dhe solli si rezultat diktatura të ashpra,të cilat e zhvlerësuan rëndësinë dhe veçantinëe njeriut. Njeriu u bë i varur ndaj idealeve dheqëllimeve të shtetit për të ashtuquajturën tëmirën e përbashkët. Më në fund kjo ideologjidhe vizioni i saj dështuan dhe shpirti njerëzor urrënua, për shkak të humbjes së ngjashmërisësë tij me Perëndinë. Shkëndija e jetës venitej

NGA KOMUNIZMI ATEIST DREJTKAPITALIZMIT ATEIST: A PO E ZËVENDËSON SHQIPËRIA NJË FORMË

TË VARFËRISË SHPIRTËRORE ME NJË TJETËR?

Anastasia Pamela Barksdale, M. Div.

“…mblidhni thesare në qiell, atje kunuk ka as tenjë, e as krimb, që t’i brejë….

Sepse atje ku është thesari yt, atje do tëjetë dhe zemra jote.” (Mt. 6: 20-21)

ndërkohë që njerëzit jetonin në dëshpërim. Sotka liri fetare dhe shumëllojshmëri besimesh, kademokraci shoqërore dhe një shpresë të re përngritjen e standardeve të jetesës dhe frikë nënjë shtet diktatorial, të pamëshirshëm dhe tëpaarsyeshëm, ku besimi dhe komuniteti rrëno-heshin e shpresa për të ardhmen vdiste.

Por ndryshimi erdhi shpejt në Shqipëri dhebashkë me të edhe përmirësimi i njeriut. Shqip-tarët duan të kenë mënyra jetese evropiane eamerikane, të cilat sjellin pasuri materiale; duanmundësi për arsimim, punë, përkujdesje shë-ndetësore, udhëtime dhe para. Por këto mënyrajetese sjellin gjithashtu mjaft aspekte dhe vleratë deformuara të shoqërive perëndimore si:imoralitetin, krimin dhe lakmi të shfrenuara.

Në të gjithë botën njerëzit po përqafojnëfuqishëm një tendencë të re globale që ështëkonsumizmi.

Konsumizmi është një rregull social dheekonomik i bazuar në zhvillimin gradualdhe rritjen e dëshirës për të përftuar tëmira materiale në sasi sa më të mëdha.

Në një ekonomi globale njerëzit kanë pra-nuar rolin e konsumatorit, i cili ka si qëllim tëkërkojë sa më shumë; dhe sa më shumë që tëkërkojë dikush, aq më mirë është për ekonominëglobale....

Shoqëria që udhëhiqet vetëm nga vlerat eekonomisë kapitaliste kultivon konsumimin tepopullsia e vet. Konsumizmi është një lloj tjetërherezie dhe shtrembërim i njeriut, ashtu siç ishteedhe ideali komunist i vëllazërisë universale njështrembërim i dashurisë së vërtetë vëllazëroredhe i komunitetit; konsumizmi i jep dikujt sensine gabuar të identitetit të tij dhe e zëvendësonatë me sensin e krenarisë, zotërimit, lakmisë,konkurrencës, dhe zilisë për fqinjin dhe zotërimete tij. Imazhi dhe vlera e vetvetes bazohen nëatë që ai apo ajo zotëron, në pasuritë materiale,në sendet. Ky fiksim i njerëzve për gjërat ma-teriale, i cili në fakt e mpin shpirtin, i largon nje-rëzit nga natyra e tyre e vërtetë njerëzore, ekrijuar sipas shëmbëlltyrës dhe ngjashmërisë mePerëndinë....

...Për shqiptarët, të cilët i mbijetuan perseku-timit të komunizmit ateist, jeta sot duket sikurka kaluar nga njëri skaj i lavjerrësit në skajintjetër.

Nga të qenurit një punëtor i panjohur, inënshtruar ndaj qëllimeve të përbashkëta, nje-rëzit sot janë bërë konsumatorë me dëshira tëpafundme, të pangopshme dhe boshe, duke ibërë këto qëllimin e vetëm të jetës së tyre. Por

a ka ndonjë zgjidhje për këto dy herezi? Po, porështë diçka që bota rrallëherë e ka parë tëzbatohet: një komunitet ku të jetohen dhe tëdemonstrohen mësimet e Krishtit, si e vërteta,drejtësia, mirësia, përulësia, keqardhja, bujariadhe dashuria për të tjerët. Një komunitet kunjeriu ka vlerë, sepse është i veçantë, një feno-men i papërsëritshëm, një krijesë e Perëndisësë gjallë, i bërë sipas shëmbëlltyrës dhe ngjash-mërisë me Të, që duhet prej Tij pa kushte dheështë i destinuar për një jetë të përjetshme...

Për 2000 vjet me radhë të krishterët kanëqenë vazhdimisht një forcë për ndryshimin ebotës. Por sot duhet të pyesim veten: “Si domund dashuria e Perëndisë, nëpërmjet nesh, tëtransformojë këtë botë të konsumimit dhe tëekonomive globale në një “mbretëri të Perëndi-së?” A është gabim të duam të përmirësojmëjetën tonë; të nxjerrim ushqime të shëndetshmepër të ushqyer familjet tona; të veshim rrobaqë janë të pastra e të rehatshme; të ndërtojmështëpi të sigurta, si dhe të krijojmë një ambienttë qëndrueshëm për të rritur fëmijët tanë; tëbëjmë punë që të ketë kuptim, dhe të ofrojmëmundësi për përparim, arsimim, i cili t’i përga-tisë punonjësit për t’u shërbyer të tjerëve? As-kush nuk e mohon se këto janë aspirata të vlef-shme për çdo lloj shoqërie apo kulture, por gji-thashtu nuk duhet të mjaftohemi vetëm me atoqë na nevojiten dhe me atë çka është e mirëpër veten tonë dhe të afërmin. Ne biem viktimëe “viçave të artë” të lakmisë, krenarisë, zilisë,identitetit të gabuar dhe vlerave të konsumizmit.

Kur flasim për varfërinë apo pasurinë e vër-tetë, duhet t’i referohemi Jisu Krishtit, i Cili ështëShpëtimtari ynë jo vetëm në jetën e përtejme, pornë “jetën e vërtetë”, e cila fillon në këtë botë...

Marrë me shkutime nga revista“Kërkim”, nr. 5


Sot mbushen 50 vjet kur Krye-piskopi Anastas u dorëzua

dhjak më 7 gusht të vitit 1960. Nëkëtë përvjetor gjysmëshekullordëshiroj të ndalemi e të flisnim pakpër jetën dhe veprën e KryepiskopitAnastas në shërbim të Perëndisë dhetë njerëzve. Sepse ashtu siç ai thotëvazhdimisht se “të gjithë ne duhettë jemi gjithmonë dhjakonë”, kypërvjetor simbolik tregon se jeta etij ka qenë një dhjakoni në shërbimtë Perëndisë dhe njerëzve. Do tëdoja të flisnim për këtë shërbimpesëdhjetëvjeçar si një shembullpër t’u ndjekur nga të gjithë ne, se-pse shembujt e gjallë janë shembujtmë të fuqishëm dhe më mbresëlë-nës, sidomos në kohën e sotme kurkëta shembuj nuk janë të shumtë.Shërbimi i tij në Kishë ka qenë njëshembull i gjallë i kombinimit të“orthodhoksisë” dhe “orthopraksi-së”, një jetë e cila ka realizuar nëvepra atë që ka predikuar me fjalë.

Pa dyshim një gjysmë ore ështëshumë pak dhe pothuaj e pamundurpër të folur për një vepër gjysmë-shekullore, por megjithatë përsërine mund të përfitojmë edhe dukepërmendur pak. Ashtu sikurse tëlodhur ndalemi pranë një lumi tëkthjellët dhe të pastër, ku edhe pakpika ujë mund të na freskojnë dhetë na çlodhin, po ashtu edhe ngakjo jetë e gjatë dhe plot fruta, edhesikur një fryt i vetëm të shijohet nga

50 vjet dhjakoni - një shembull për t’u ndjekur“Sepse edhe Biri i njeriut nuk erdhi që t‘i shërbejnë, por për të shërbyer ...” (Math. 20:28)

ne do të na ndihmojë për të kuptuarse në krishterim shërbimi ështërruga mbretërore për të përmbu-shur vetveten. Sepse vetëm dukeiu shërbyer të tjerëve dhe duke i ndih-muar ata në shpëtim ne ndihmojmëdhe shpëtojmë edhe veten tonë (ITim. 4:16).

Në këtë mbledhje me klerikëtme rastin e 50-vjetorit të dorëzimitsi dhjakon të Kryepiskopit, unë ndi-hem i nderuar dhe i privilegjuar qëmë jepet rasti të flas për veprën eKryepiskopit Anastas, sepse dukenderuar veprën e këtij njeriu të madh,ne nderojmë veten tonë. Dhe unëbesoj se jeta dhe vepra e tij janë njëshembull i gjallë jo vetëm për nesot, por edhe për brezat që do të vij-në. Kjo ka qenë një vepër kolosale,e cila gati duket e pamundur të jetëbërë nga një njeri i vetëm. Kur pu-nën e bëjnë të tjerët shpesh duketsi e lehtë. Madje jo vetëm që nukvlerësohet shumë, por njerëzit mu-

ndohen të gjejnë edhe ndonjë tëmetë. Një njeri i shquar ka thënë:“Ata që nuk bëjnë asgjë i kritikojnëtë tjerët përse nuk i bëjnë të gjitha”.Por kur përfshihesh vetë për tëbërë diçka, qoftë ajo edhe një punëe vogël, atëherë e kupton se sa e vë-shtirë është dhe se sa pengesa tëpanumërta, të vogla e të mëdha, du-het të kapërcesh për ta realizuar.Dhe vetëm atëherë mund të vlerë-sosh dhe të nderosh në masën evërtetë njeriun ose njerëzit, të cilëtkanë kryer vepra të mëdha. Nëpunën time si mitropolit has vësh-tirësi të ndryshme dhe përballemime probleme e sfida të vazhdue-shme. Dhe sa më shumë që shto-hen punët e problemet, aq më shu-më jam i vetëdijshëm se sa e vësh-tirë është që të gjesh zgjidhjet e du-hura dhe të gjesh forcën e diturinëpër të realizuar këtë detyrë sa tëshenjtë po aq edhe të vështirë. Ni-sur nga kjo përvojë personale, sa

më shumë kohë kalon, aq më e qar-të bëhet tek unë madhështia e ve-prës së Kryepiskopit Anastas dheshpesh habitem e mrekullohem sesi ka mundur të realizojë një vepërnë këto dimensione. Si përgjigjemund të kem vetëm këtë: një besimi madh dhe një dashuri e madhe përZotin e njerëzit, një talent i jashtë-zakonshëm dhe një hir i madh ngaPerëndia, vetëm këto mund ta bëjnëkëtë të mundur. Prandaj, le të jenëkëto një shembull edhe për ne. Saherë që do të hasim probleme dhengasje të ndryshme, le të mos an-kohemi e le të mos qahemi, por tëgjejmë forcë për t’u përballur me to,duke pasur parasysh se si Kryepisko-pi Anastas është përballur me pro-bleme njëqindfish më të mëdha se-sa ato që ne hasim dhe ka arritur t’ikapërcejë me besim e me dashuri.

Jeta e një njeriu është një vazh-dimësi dhe një tërësi. Për të kuptu-ar një pjesë të jetës së tij, duhetgjithmonë të dihet e tëra, sepse njënjeri është e gjithë jeta e tij. Prandajdo të doja të bëj një biografi tëshkurtër të Kryepiskopit Anastas.Ai lindi në Pire në vitin 1929. Mba-roi shkëlqyeshëm gjimnazin nëAthinë dhe, sipas dëshmive të nje-rëzve që e kanë njohur në ato vite,ai u shqua në të gjitha drejtimet,duke u bërë një shembull dhe fry-mëzim si për bashkëmoshatarët,ashtu edhe për më të vegjlit. Mundtë studionte kudo dhe në çdo degë,por ai zgjodhi t’i shërbejë Perëndi-

Mbledhje e përgjithshme e klerikëve të Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë

U festuan 50 vite shërbimi në Kishë të Kryepiskopit AnastasNë datat 6 dhe 7 gusht në Manastirin e Ri të Shën Vlashit u bë

një mbledhje e përgjithshme e klerikëve të Kishës OrthodhokseAutoqefale të Shqipërisë. Ajo iu dedikua rinovimit të tyre shpirtërornëpërmjet shërbesave të përbashkëta, temave të mbajtura ngaKryepiskopi e Mitropolitët, diskutimeve e pyetjeve etj.

Në këto ditë u festua dhe një përvjetor i veçantë, që solli gëzimmes pjesëmarrësve dhe urime të shumta: 50 - vjetori i dorëzimit nëdhjak i Kryepiskopit Anastas, që do të shënonte nisjen e një rru-gëtimi shpirtëror të jashtëzakonshëm, brenda të cilit duam të veçojmëmrekullinë e ringjalljes së Kishës Orthodhokse në Shqipëri.

Hirësi Joani, Mitropolit i Korçës, mbajti në mbledhje temën, qëlidhej me përvjetorin e dorëzimit që kremtonte Kryepiskopi Anastas“50 vjet dhjakoni - një shembull për t’u ndjekur”, të cilën po e botojmë.

Nga Mitropoliti i Korçës,Hirësi Joani


(vijon në faqen 8)

së, duke studiuar në FakultetinTheologjik të Universitetit të Athi-nës. Shembuj të tillë janë të rëndë-sishëm në kohën tonë, sepse shpeshprindërit nuk përpiqen që fëmijët etyre të bëhen të drejtë e të sukses-shëm për Perëndinë, por të pasur dhetë suksesshëm për botën. Por dësh-mia e Shkrimit të Shenjtë dhe dësh-mia e shenjtorëve të Kishës sonëtregon se t’i shërbesh Perëndisë,është dhurata më e madhe dhe mu-ndësia për të pasur një jetë të plotëe të përjetshme. (Kush do të gjejëjetën e vet do ta humbasë; por aiqë do ta humbasë jetën e vet përhirin tim, do ta gjejë përsëri (Math.10:39). Kush e do jetën e vet, do tahumbasë; dhe kush e urren jetëne vet në këtë botë, do ta ruajë përjetën e përjetshme (Jn. 12:25).

Po shkëlqyeshëm e mbaroi fa-kultetin dhe më 7 gusht të vitit 1960,plot pesëdhjetë vjet më parë, dorë-zohet dhjakon dhe iu përkushtuatërësisht një vepre themelore tëKishës, që për fat të keq ishte lënëpër shumë kohë në harresë - mi-sionit. Kontributi i tij në këtë fushëështë i pakrahasueshëm, aq sa emrii tij është bërë sinonim i kësajfushe. Ja si shprehet prof. VajosVajopulos i Universitetit të Janinës:“Pas shekujsh, falë Anastasit, urealizua zgjimi hierapostolik i Ki-shës Orthodhokse, çelja e horizon-teve të saj drejt gjithë botës.” Kynuk është vetëm mendimi i tij, porme këtë pajtohen të gjithë në Ki-shën Orthodhokse - qofshin këtapatrikë, hierarkë, priftërinj, laikë, siata që janë brenda Kishës, ashtuedhe ata jashtë.

Gjatë këtyre viteve, ai shërbeunë Kishë si dhjakon, prift, peshkop,duke dhënë një kontribut të ja-shtëzakonshëm. Ai u përfshi perso-nalisht në misionet, duke shërbyernë Afrikë, por edhe në formulimin

e teologjisë së misioneve në kohëtmoderne dhe i frymëzuar në mesa-zhin e Ungjillit e duke u mbështeturnë trashëgiminë e çmuar të mendi-mit orthodhoks, ai solli, nëpërmjetshkrimeve të tij, mendime dhe ideqë ndihmojnë për të kuptuar mëmirë misionarizmin. Në këtë fushëai ishte krijues, sepse frymëzimi itij vinte nga raporti i tij me besimine tij - dashuria dhe përgjegjshmëriae krishterë për të gjithë njerëzit dhepër të gjithë krijimin. Nga kjo da-shuri dhe përgjegjshmëri vjen ku-raja dhe guximi për t’u përballur meproblemet dhe për të dhënë zgjidhjepër to. Gjatë gjithë historisë së me-ndimit njerëzor, idetë më frytdhë-nëse dhe më jetike për të gjithë bo-tën nuk kanë ardhur vetëm ngaushtrimi intelektual i mendjes, pornga një angazhim i plotë i gjithëqenies njerëzore, shpirt, mendje ezemër. Prandaj është e rëndësi-shme të përmendet që përqasja qëi bëhet problemeve të misionarizmitaktual nuk është vetëm thjesht njëpërqasje teorike, por një përfshirjetërësisht e tij në këtë fushë kaq tërëndësishme të Kishës.

Ai ka dhënë një kontribut tëmadh jo vetëm në misionarizmin,por në mendimin e krishterë nëtërësi, duke u bërë kështu një ndërmendimtarët më të shquar ortho-dhoksë në botë. Ka botuar mbi 240artikuj dhe studime në vepra tëndryshme përmbledhëse e në revi-sta shkencore. Tekste të tij janë bo-tuar në njëmbëdhjetë gjuhë të hua-ja. Libri Globalizmi dhe Orthodho-ksia, përkthyer në shumë gjuhë,është konsideruar nga shumë per-sonalitete botërore si një nga kon-tributet më të rëndësishme në për-pjekjet njerëzore për të përballuarsfidën e madhe të globalizmit. Për-voja e tij e gjatë sjell nëpërmjet fa-qeve të këtij libri mendime dhe ide

që ndihmojnë për të kuptuar mëmirë globalizmin, të cilin bota po epërjeton sot, si edhe mundësitë përtë gjetur rrugë, shpeshherë të reja,në ballafaqimin global me të.

Librat, esetë dhe artikujt e ndry-shëm të tij, ndonëse të shkruara nëkohë të ndryshme dhe për auditorëtë ndryshëm, përsëri kanë një uni-tet dhe kohezion të brendshëm, gjëqë tregon se këta artikuj nuk janëtë rastësishëm, por paraqesin me-ndimin e pjekur dhe të kthjellët tënjë teologu, përkujdesjen plot da-shuri të një bariu shpirtëror, si edhepërkushtimin e një të krishteri tëpërgjegjshëm për të tashmen dhetë ardhmen e njerëzimit

Dihet tashmë roli i rëndësishëmi Kryepiskopit në dialogun ndërfe-tar, por unë mendoj se kontributi itij bëhet akoma më i rëndësishëmnë pajisjen e këtij dialogu me mbë-shtetje teologjike. Zëra të tillë nukjanë të shumtë. Prandaj esetë e tijmbi dialogun ndërfetar janë të njërëndësie të veçantë për të gjithëmendimin e krishterë në përgjithësidhe atë orthodhoks në veçanti. Imbështetur në traditën më të mirëorthodhokse, ofron diçka të veçan-të për të gjithë të krishterët.

Duke folur për jetën dhe veprëne Tre Hierarkëve, emër me të cilinata njihen në Kishën Orthodhokse,Kryepiskopi Anastas thotë se ata,“kanë qenë faktorë të një ndry-shimi të thellë shoqëror dhe ri-përtëritës, me ide rrënjësisht re-formuese, që edhe sot mbeten tëguximshme dhe aktuale.” Madje,mund të shtohet, në epokën tonëmesazhi i tyre është akoma më shu-më i nevojshëm. Ata, ashtu siçUngjilli që predikuan, nuk i takojnëvetëm së kaluarës, por edhe jetëssë Kishës sot edhe asaj të nesërme.Në të njëjtën linjë shkojnë edhe je-ta, vepra dhe shkrimet e Kryepi-

skopit Anastas. Prandaj unë men-doj se shkrimet e tij mund të radhi-ten në atë që mund ta quajmë shkri-me neopatristike, sepse kanë tënjëjtin frymëzim, të njëjtën përgje-gjësi, të njëjtën fuqi guxuese dhekrijuese dhe të njëjtin qëllim - ndry-shimin dhe restaurimin e të gjithëkrijimit, për të cilin u trupëzua, ukryqëzua dhe u ngjall Zoti ynë JisuKrisht. Të mbyllesh dhe të izolo-hesh nga shoqëria, nuk është vizionii krishterë. Krishti erdhi ta ndrysho-jë dhe ta shpëtojë botën. Të nisurnga ky besim, apostuj patën kurajënpër të predikuar dhe dëshmuar nëtë katër anët e dheut. I mbështeturpikërisht në këtë besim mund tëkuptohet vepra e madhe dhe kontri-buti i jashtëzakonshëm i Kryepi-skopit Anastas.

Ky personalitet poliedrik, që iapërkushtoi jetën e tij besimit dhedashurisë për njeriun, me kontribu-tin e tij të jashtëzakonshëm përrigjallërimin dhe ridimensionimin edialogut ndërmjet popujve të ndry-shëm në të gjithë botën, për res-pektimin e të drejtave të njeriut dhetë dinjitetit e lirisë së tij, është bërënjë pikë referimi jo vetëm në fushënmisionare dhe të dialogut ndërfetar,por edhe në atë të mendimit njerë-zor në përgjithësi. Kontributi i tijështë i njohur jo vetëm në rajonintonë, por në të gjithë botën.

Pa dyshim, një nga periudhat erëndësishme të jetës së tij ka qenëshërbesa në Afrikë. Në vitin 1981ai u ftua nga Patriku i Aleksandrisëpër të organizuar Kishën Orthodho-kse në Kenia, që ishte në një gje-ndje shumë të vështirë. Kontributii tij dhjetëvjeçar në Afrikë është ijashtëzakonshëm. Ai bëri të mun-dur ndërtimin e të vetmit fakultetorthodhoks në Afrikë. Gjithashtu ai

Kryepiskopi Anastas në kampingjet e rinisë orthodhokse dhe në hapat e parë të shërbimit hierapostolik në Afrikë (1964)


ndërtoi kisha, shkolla, klinika mje-kësore dhe vuri themele të sigurtapër të ardhmen e Kishës Ortho-dhokse në Afrikën Lindore.

Por kurora e veprës së tij ështëpa dyshim ringritja nga gërmadhate Kishës Orthodhokse në Shqipëri,jo vetëm në kufijtë e saj të mëpar-shëm, por në ridimensionim të sajnë një nivel shumë më të lartë emë të gjerë. Besoj se kjo vepërështë vepra më e shquar e KishësOrthodhokse në kohët moderne.Për këtë të falënderojmë Perëndinëqë dërgoi një njeri, i cili bëri të mu-ndur atë që më vonë nga shumënjerëz u quajt mrekullia e KishësOrthodhokse në Shqipëri.

Kontributi i tij në rindërtimin eKishës Orthodhokse në Shqipëriështë i jashtëzakonshëm dhe ipashoq. Nën kujdesin e tij u ngritAkademia Theologjike Orthodho-kse “Ngjallja e Krishtit” ku janëpërgatitur rreth 140 klerikë ve-ndës. Nën drejtimin e tij, me fondete siguruara po prej tij, janë ndërtuarmbi 100 kisha të reja, janë restau-ruar rreth 90 manastire dhe kisha-monumente kulture dhe janëriparuar 141 kisha të tjera. Vetëmpër restaurimin e objekteve ortho-dhokse të kultit janë shpenzuar ngaKisha jonë për këtë qëllim rreth 8milionë dollarë, fonde të mbledhuranga Kryepiskopi Anastas.

Dashuria e tij për të gjithë nje-rëzit, pavarësisht nga origjina dhebindjet e tyre, bënë që të krijontenjë rrjet klinikash mjekësore në tërëvendin, ku dallohet Qendra Diagno-stike “Ungjillëzimi” në Tiranë, kupunojnë disa nga mjekët më të njo-hur të vendit dhe me një skanershumë modern, i dyti në Ballkan.

Në fushën e arsimit, me kujde-sin personal të tij janë ngritur 14 kop-shte ditore, ku përparësi kanë fëmi-jët e familjeve në nevojë. Janë ndih-muar shumë shkolla publike, janërikonstruktuar 10 shkolla dhe 6 kop-shte. Janë hapur shkolla 9-vjeçaredhe institute profesionale, të cilatkanë dhënë një kontribut të rëndë-sishëm për të gjithë vendin tonë.

Veprimtaria e gjerë sociale dhehumanitare e Kishës, nën drejtimine Kryepiskopit Anastas, ka qenë enjë rëndësie të veçantë. Janë për-

krahur një numër i madh progra-mesh sociale, ku përfshihen pro-jekte zhvillimi për zonat malore,zhvillimin e bujqësisë, ndërtime rru-gësh dhe ujësjellësish, programepër kujdesin shëndetësor, kontri-bute të mëdha për shkolla, jetimore,spitale, ndihma për institutet përpersona me aftësi të kufizuara, azi-let, për të burgosurit, dreka për tëvarfrit etj. Gjatë vitit 1999, kur ve-ndi ynë priti valën e refugjatëvekosovarë, Kisha Orthodhokse Au-toqefale e Shqipërisë, me iniciativëndhe nën drejtimin e KryepiskopitAnastas, në bashkëpunim me dona-torë dhe organizma fetarë ndërko-mbëtarë organizoi një program tëmadh ndihme, prej më shu-më se12 milionë dollarësh. Dhe këtu kemipërmendur vetëm një pjesë të veprim-tarisë së madhe të Kishës në këto vi-te. Dhe pa asnjë dyshim, arkitektidhe realizuesi i gjithë kësaj veprimta-rie ka qenë Kryepiskopi Anastas.

Kjo është pjesa e dukshme dhee prekshme e kësaj vepre vigane,por unë do të doja të theksoja edhenjë pjesë tjetër, e cila ndonëse nukështë aq shumë e dukshme, nukështë më pak e rëndësishme dhepër të cilën nuk është folur aq shu-më sa duhet. Kryepiskopi Anastasjo vetëm që arriti të realizonte ndër-timin e mureve të Kishës dhe infra-strukturën fizike të saj, por ajo qëështë akoma dhe më e rëndësishmeështë përpjekja për të dhënë njëfrymë të drejtë dhe të mirë brendasaj. Ai ka përhapur brenda Kishësnjë frymë pajtimi dhe falje dhe tëgjithë ne që kemi qenë pranë tijgjatë këtyre viteve të ringjalljes sëkishës në Shqipëri jemi dëshmitarëtë kësaj. Prandaj shembulli i tij ësh-të i vlefshëm për të gjithë ne dhepër të gjithë rajonin, duke dëshmuarse mësimi i Zotit tonë Jisu Krisht“doni armiqtë tuaj, bekoni ata që jumallkojnë, u bëni të mirë atyre qëju urrejnë dhe lutuni për ata që jukeqtrajtojnë dhe ju përndjekin”(Math.5:44), është i mundur tërealizohet dhe se falja dhe dashuriaduhet të mbizotërojnë mbi urrejtjen.Vetëm mbi këtë themel hyjnormund të ndërtohet një shoqëri eshëndoshë dhe njerëzore.

Nëpërmjet shembullit të tij ai eka forcuar tek të gjithë ne besimine patundur te Perëndia. Sa herë që

50 vjet dhjakoni - një shembull për t’u ndjekur(vijon nga faqja 6-7) është përballur me vështirësi dhe

ngasje të ndryshme, ai nuk ështëtërhequr, por me besim të madh tePerëndia, i bindur se po bën punëne Tij, ai ka qëndruar i fortë sishkëmb, por me dashuri e dhemb-shuri, për ta mbrojtur Kishën dhemisionin e saj. Është bërë tashmëproverbiale thënia e tij se “Perëndianuk do të na braktisë”, duke për-hapur kështu besim dhe shpresë nëtë gjithë besimtarët.

Do të doja të ndalesha përsërinë problemin e Autoqefalisë, për tëcilën duhet të falënderojmë Krye-piskopin për kontributin e tij, jovetëm në rikonfirmimin e saj, poredhe në forcimin e konsolidimin esaj. Më lejoni të citoj diçka që ekam shkruar pak kohë më parë nëlidhje me këtë çështje. “…rasti iShqipërisë ishte unik në historinëbotërore. Ishte hera e parë që njëKishë gjendej pa hierarkinë e saj.Pati zëra të shumtë, ndërmjet tyreklerikë, teologë dhe kanonistë, nëkisha të ndryshme nëpër botë, tëcilët mendonin dhe shpreheshin seAutoqefalia e Kishës Shqiptare tash-më nuk ekzistonte, sepse nuk ekzi-stonte më një hierarki e cila do taushtronte këtë autoqefali. Prandaj,për të zgjidhur këtë çështje jetësoredhe kaq delikate e të rëndësishmepër Kishën tonë, duhej patjetër njënismë ndërkombëtare. Zgjidhja ekëtyre çështjeve nuk është aq elehtë sa duket. Ka Kisha që kanëdisa dekada dhe akoma nuk e kanëzgjidhur problemin e autoqefalisë.Prandaj nuk duhet ta harrojmëkontributin e Kryepiskopit Anastasnë këtë drejtim, sepse kur atij iukërkua nga Patriarkana Ekumeni-ke shërbesa në Shqipëri, ai vuri trekushte për ta pranuar: Të ishte i pra-nuar nga komuniteti orthodhoks,nga autoritetet shtetërore të Shqipë-risë dhe të ruhej Autoqefalia e Ki-shës Orthodhokse në Shqipëri. Dhemund të them me siguri që ishte auto-riteti i tij, i cili bëri të heshtin të gjithëzërat që ishin kundër autoqefalisë.Të gjitha veprat e tij flasin se ai e kakonsoliduar Autoqefalinë e Kishësdhe për më tepër unitetin e Kishës.Një njeri, i cili nuk do të donte të ru-ante autoqefalinë, nuk do të bënte për-pjekje të jashtëzakonshme për tëarsimuar klerin orthodhoks këtu nëShqipëri. Akademia Teologjike në

Shën Vlash, Durrës, e cila përgatitklerikët orthodhoksë, u ngrit meiniciativën dhe përpjekjet e tij dheme fondet e mbledhura po prej tij.Autoqefalia nuk realizohet vetëmme një dekret, por me ngritjen e njëhierarkie kishtare, me përgatitjen ekuadrove të duhura për të drejtuarKishën, me pajisjen e saj me klerikëdhe teologë dhe mbi të gjitha meautoqefalinë financiare.”

Ai ka qenë një bekim jo vetëmpër Kishën Orthodhokse në Shqi-përi, por për të gjithë Orthodhok-sinë. Kam qenë i pranishëm në shu-më takime panorthodhokse dhe jamdëshmitar i kontributit të tij të pa-zëvendësueshëm në këto takime.Shumë herë ka qenë ndërhyrja etij, aftësia e tij bindëse dhe besimiqë kanë të gjithë primatët e Kisha-ve të tjera Orthodhokse tek ai, qëtë arrihej një mirëkuptim dhe njëzgjidhje e pranueshme nga të gjithë,për të mirën e të gjithëve. Këto fja-lë i thonë shumë nga hierarkët or-thodhoksë në të gjithë botën.

Jeta e tij ka qenë një jetë e ku-shtuar Perëndisë dhe njeriut. Ai ika sjellë një kontribut të çmuarteorik dhe praktik. Ai i ka shërbyerKishës kudo si misionar e si teologdhe ka sjellë një risi në fushën teo-logjike, sepse ai ka aftësinë të rigja-llërojë mendimin e Etërve të Ki-shës. Pikënisja e jetës së krishterëdhe themeli i shpresës sonë - shpre-het ai - është fakti se lavdia e Pe-rëndisë shpërndahet në mbarë kri-jesën dhe asnjë qenie njerëzore nukmund të jetë krejtësisht jashtëpërkujdesjes hyjnore.

Në këtë 50-vjetor të shërbesëssë tij në Kishë, unë do të doja tëshpreh falënderimin tim të madhpër këtë dhuratë që Perëndia kabërë në Kishën Orthodhokse kudonë botë dhe në veçanti për ne nëShqipëri dhe le të shërbejë jeta dhevepra e tij si një shembull e frymë-zim për të gjithë ne. Do të doja tapërfundoja me fjalët e Kryepisko-pit, i cili na ka thënë shpesh që “Nukdua admirues, por bashkëpunëtorë”;ashtu edhe ne nuk duhet të ndalemivetëm në admirimin për jetën dheveprën e tij, por edhe ta ndjekimatë pas, duke u bërë bashkëpunë-torët e tij në vreshtin e Perëndisë.


dorën e djathtë provon ujin në legen. Ajo ështëparaqitur në profil. Profili tipik, ose më mirëpompean, me majën e hundës së ngritur, memjekër pak të rrumbullakuar, me buzë të gjalla,të dala hijshëm. Kjo figurë e vogël është pik-turuar në mënyrë plastike butë, si t’ishte mode-luar. Për sa i përket siluetës, figura është kompo-zuar në mënyrë të përsosur, në një tërësi stili-stike, me çallmën e mbështetur pa kujdes (pobukur) në kokë, me flokë që bien të dredhur nëshpatulla dhe me disa krela që varen në ballë.Toni i pëlhurës së kokës, çallmës, është si enënatyrale me vija të theksuara. Ajo është mbë-shtetur në një mënyrë interesante dhe origji-nale. Rroba e brendshme me ngjyrë ujë deti, ehedhur në shpinë, duke lënë duart jashtë, eplotëson bukur siluetën. Manteli është pikturuarme bakëm të errët vishnje. Rroba e brendshme evajzës që qëndron mbi këmbë është pikturuarme ngjyra të blerta, ndërsa përposh, me ngjyrëcinabri. Ajo mban në dorë një amforë antikedhe hedh me të ujë në legen.

Në të djathtë të shpellës, figurën e femrës eekuilibron ajo e Josifit që rri shesh me shpinë tëkthyer nga ajo. Me trishtim e vuajtje ai dëgjonpëshpëritjet e djallit të paraqitur në formë bariu,që do ta shtjerë në ngasje. Josifi është futur nëmendime të thella, fytyra e tij e vrenjtur tregonmundimet e tij. Figura e vogël e djallit (personatmë pak të rëndësishëm nga pozita paraqiten nëikonografi edhe me trup më të vogël), është shu-më shprehëse. Ai është veshur i tëri me gunë,gëzof, bën gjeste të gjalla me të dyja duart, për-piqet të provojë me të gjitha fuqitë, fajësinë eShën Marisë...

Në mënyrë shumë të hollë është pikturuargrupi i mbretërve kalorës me mantel me palafluturuese nga vrapimi i madh, me çallma të

(vijon nga numri i kaluar)Koleksioni ynë përmban dy ikona të lindjes

së Krishtit, që shquhen nga përsosmëria eekzekutimit.

I. Ikona e parë e Lindjes së KrishtitNuk dihet autori, shek. XIV. Përmasat:

33x38 cm. Prejardhja: marrë nga kisha e ShënGjergjit, Berat-Kala. Gjendet në fondet e Mu-zeut Arkeologjik-Etnografik të Tiranës, me nr.inventari 80.

Teknika e përpunimit: kasa e gdhendur cekët.Parvaze mbështetëse nuk ka. Shtresa e pëlhurësmbulon krejt dërrasën. Shtresa e suvasë e hollë.Ikona është pikturuar me ngjyra pluhuri lidhurme të verdhë veze dhe mbuluar me vaj liri....

Kompozicioni i ikonës është i zakonshëm.Të gjitha elementet, që ka qenë traditë në ikonate lashta të lindjes së Krishtit, i kemi aty: engjëjtlajmëtarë, sipër shpellave dhe Shën Maria eshtrirë në dyshek në mes; po aty, rreth grazhdit.Kafshët që ngrohin Krishtin e vogël dhe Josifi imunduar prej dyshimesh (Apokrif) (tema tëmarra prej apokrifëve).

Kjo është një vepër e shquar, e jashtëzakon-shme arti. Eleganca e posaçme në gramën engjyrave, butësia e saj, fisnikëria e shquajnëkëtë ikonë. Toni i përgjithshëm i shkëmbinjve, iqiellit të verdhë është vënë vetëm në tri kurora:të Shën Marisë, të Josifit dhe të Krishtit të vogël.

Në këtë sfond të artit të vjetër shquhet hij-shëm cinabri, me të cilin është pikturuar shtratii Shën Marisë, mantelet e mbretërve, rrethi i ka-pelës së bariut (kapela e tij e ka rrethin të kthyerlart), figura e bariut të vogël me fyell (veshja etij), fundi i vashës që qëndron më këmbë dhe

zbraz ujë dhe këmbët e bariut që shtie në ngasjeJosifin. Ky cinabër nuk është në kontrast metonin vishnjë të ndezur, po shkrihet në një akordtë butë me tonin e vinjtë të errët, blu të errët,akuamarin, etj. Me art të lartë janë punuar tëgjitha figurat: lëvizjet, përpjesëtimet, fytyrat.

Të habit mënyra e pikturimit të ikonës, në tëcilën shihen pak imtësi konvencionale... Çdogrup është origjinal, plot imtësi të pashembullta,që të bëjnë përshtypje të thellë.

Grupi i katër engjëjve sipër, që i këndojnëhimn Krishtlindjes paraqitet i gjallë me lëvizjet,me kumtimin e tij...

Më poshtë, në këndin e majtë të ikonës, ështëvendosur një grup grash që lajnë Krishtin. Tër-heq vëmendjen figura e Sollomisë, gruas që mbanKrishtin e vogël me dorën e majtë, ndërsa me

PARAQITJE TË SKENËS SË LINDJES SË KRISHTITNË PIKTURËN MESJETARE TË SHQIPËRISË

Viktori Puzanova

(vijon në faqen 10)

“Kozmai, stolia dhe bukuria e botës, pasi braktisi botën epërkohshme, jeton në përjetësi”.

Me këto fjalë, biografi i hirshëm, karakterizon personalitetin e shenjtë

Kujtimi i Hierodëshmorit të Shenjtë Kozma nga Etoliadhe punën e hierodëshmorit shën Kozma, i cili kremtohet çdo 24 gusht.

Me qindra besimtarë u mblodhën dhe sivjet në Manastirin e hirshëm

të Shën Kozmait në Kolkondas të Fierit, të cilët ndoqën dhe morën pjesë

në Liturgjinë e Shenjtë, të drejtuar

nga Mitropoliti i Beratit, Imzot

Ignati.

Shën Kozmai zbukuron botën

me jetën e tij të shenjtë, me mësim-

dhëniet e tij të frymëzuara nga

Shpirti i Shenjtë, me përfundimin e

tij martirik të lavdëruar. Figura, si

shën Kozmai i Etolisë, rrallë shfa-

qen në skenën e historisë njerëzore.

Joan QakoNë fotot: Çast nga Liturgjia Hyjnore dhe besimtarë të grumbulluar në konakët e rindërtuar të Manastirit.


Kalendari i LiturgjiveHyjnore, TETOR 20102 E shtunë † Hierod. Qiprianii Kartagjenës e dëshg. Justina.

3 DIEL † 2 LLUKAIT. Dionisareopagjiti. Dësh. Elefteri, Ru-stiku.6 E Mërkurë Ap. Thomai. Dëshg.Erotidha. Dësh. i ri Makari.(Vaj, verë)9 E Shtunë † Ap. Jakovi i Al-feut. Abrahami e Loti, të Drejtë.

10 E DIEL † 3 LLUKAIT.Dësh. Evlambi e Evlambia.Osh. Vasiani.16 E Shtunë † Dësh. Longinkr/qindëshi dhe 2 ushtarët.Osh. Mali.

17 E DIEL † 4 LLUKAIT.E ETËRVE. SIN. VII EKU-MENIK. Pr. Osie.18 E Hënë † Ap. e Ungjillor Llu-kai. Dësh. Marini. Petro i Cetinjës.20 E Mërkurë † Dëshm. Ar-temi. Gjerasimi në Kefaloni.Oshg. Matrona.23 E Shtunë † Ap. Jakovi i Jeru-salemit, vëlla i Krishtit. Ignati iKon/pojës.

24 E DIEL † 6 LLUKAIT. Dësh.Arethai. Dëshg. Sebastiana.26 E Martë † Dëshm. Dhimitërmirovliti. Dësh. Glikoni, Leptina.30 E shtunë † Ap. Kleopa, Justi,Artemai, Terti nga 70-t. Dësh.Zinovi, Zinovia.

31 E DIEL † 5 LLUKAIT.Ap. Stahi, Apeli, Ampli, Narkisi,Urbani, nga 70-t.

NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajës, Nr. 151Tiranë

Tel: (04) 2234 117, 2235 095.Fax: 2232 109

Shtypur në shtypshkronjën “Ngjallja”

Organ i Kishës OrthodhokseAutoqefale të Shqipërisë

Del nën kujdesine Këshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas

vjetra izraelite (fermanë) në kokë.Këta fermanë me formë të jashtë-zakonshme që i ngjajnë një tjetretë madhe ose cilindrit, janë pikturu-ar me ngjyrë të kuqe me një farështypësi: shkop të vogël përsipër,me çallmë, shall blu përreth.

Kostumet e jashtëzakonshme,interpretimi i posaçëm i tipave, ek-zekutimi me art të rrallë, të gjithakëto vija e shquajnë ikonën e Krisht-lindjeve të Beratit nga masa e për-gjithshme e ikonave tona.

Ajo ka një paralele të afërt, thu-ajse një kopje ekzakte të shek. XVnë Itali, në koleksionin Volpi të Fire-nces. Edhe në afresket shqiptaretë periudhës së mëvonshme shohimjehonën e saj.

II. Ikona e dytë e lindjes sëKrishtit.

Autori i panjohur (mendojmë tëjetë i shek. XV-XVI). Prejardhja:Marrë prej kishës së “Evangjeliz-mosë” Kala-Berat. Përmasat:53,5x34,5 cm.

Gjendet në fondin e MuzeutArkeologjik të Tiranës me nr. in-ventari 3. Teknika e punimit: Kasae mbërthyer përsipër, nuk është egërryer me daltë; dërrasat janëprej ahu, të mbërthyera në dy par-vaze. Trashësia e dërrasës 4 cm,punuar me bojëra pluhur në bazëtë verdhë veze. Vaji i lirit vënë menjë shtresë të hollë.

Veçoritë e mënyrës së pikturi-mit: Nga stili i punimit është i njëtipi me 7 ikonat e tjera që paraqesinskena të kremtesh. Po ai stil minia-ture, po ai punim i hollë i detajeve,po ato ngjyra të gjalla.

Tema është trajtuar me skemëne zakonshme të ikonave të Krisht-lindjes. Ne shohim po ato grupe qëkemi në ikonën e mëparshme tëKrishtlindjes, por një ndryshim shu-më i madh shihet në stilin e punimit:mungon ai karakter pastoral, mun-gon përsosmëria artistike që shqu-het në ikonën e parë të Krishtlindjesnë Berat.

Krejt stili i pikturës ndryshon.Më mirë është paraqitur në ikonëgrupi i mbretërve. Figurat janë pik-turuar shumë hollë, sidomos duart;

fytyrat janë punuar bukur e gjitha-shtu, edhe rrobat.

Ka shumë lëvizje, mantelet flu-turojnë në mënyrë piktoreske dhevetë figurat janë shprehëse: të gji-thë i tregojnë njëri-tjetrit yllin, të gji-thë nxitojnë. Përkundrazi, te kuajtshihen pak lëvizje, ato nuk kanë gja-llëri. Të bukur janë barinjtë, sido-mos ai që rri afër Shën Marisë. Egjithë figura është pikturuar memjeshtëri dhe siguri, kapela i rri nëkokë në një mënyrë veçanërisht tëbukur. Karnacioni i figurave ështëpunuar mirë, duart, gjunjët, fytyra,të gjitha janë punuar shumë hollë.I kuqi prej cinabri në të gjitha fyty-rat është më i theksuar se në ikonëne parë të Krishtlindjes. Dritat janëbërë me ngjyrë të derdhur, të thek-suar. Po këtu mungon ai përpjesëtimi përsosur i figurave. Kjo shihet përshembull në kokën e Josifit dhe të en-gjëllit afër, që janë tepër të mëdha.

Grupi qendror përbëhet prej shpe-llës, grazhdit me Krishtin e vogël,me kafshët që i fryjnë dhe e ngro-hin me frymën e tyre dhe me ShënMarinë e shtrirë. Afër saj qëndronnjë bari më kërrabë të kuqe, që tre-gon yllin. Shën Maria shikon në drej-tim të mbretërve. Ajo qëndron e shtri-rë në një krevat cinabër, manteli isaj është pikturuar me bakam dherroba e brendshme me ngjyrë tontë gjelbër. Çdo gjë është punuarhollë, mirë. Bariu që qëndron mëkëmbë ka një pozicion shumë tëlirë. Njërën këmbë, atë të djathtën,ai e ka vënë në shkëmb afër figu-rës së Shën Marisë. Ka veshur njëkëmishë me nuancë dheu të gjelbër,është pajisur me brez, ka në kokënjë kapelë me majë të lartë, me anëtë ngritura dhe më një shirit të kuq(si në ikonën e parë të Krishtli-ndjes), po jo më të lidhur rreth qa-fës, po të mbështjellë rreth kapelës.Bariu ka në dorë një kërrabë të pu-nuar me cinabër, gjë që e theksonatë mirë në sfondin e maleve dhe

të këmishës së bariut. Përpjesëtimet,lëvizjet, punimi i palave është artistik.

Grupi i Josifit me bariun ngasës,është punuar gjithashtu mirë. Pore prish unitetin e përshtypjes rëniae bojës në figurën e Josifit. Megji-thatë po të shikohet mirë, edhe nëtë shihet punimi shumë i mirë i kë-mbëve, duarve, rrobave dhe madjei fytyrës....

* * *

Nga këto shënime të shkurtrambi tiparet dhe vetitë karakteristiketë disa monumenteve tona, mundtë nxjerrim disa konkluzione tëpërgjithshme. Gjëja kryesore që bienë sy që në shikimin e parë ështëvlera e madhe artistike e monumen-teve. Shumica e tyre janë punuarme mjeshtëri aq të madhe, saqë najapin të drejtë të cilësojmë Shqi-përinë si vend me kërkesa të lartaartistike, trashëgimtare të traditavetë vjetra artistike, që i përvetësoime vetëdije, i përpunoi në gjirin evet dhe mbi bazat e tyre diti të ngre-jë kulturën e vet të zhvilluar artisti-ke. Monumentet tona të periudhëspara pushtimit otoman, në shumicëne tyre, mund të krahasohen me mo-delet unikale të gjithë pikturës mes-jetare të Ballkanit dhe të vetë Bi-zantit. Ato na tregojnë se ku gjen-den burimet e artit shqiptar të epo-kës së mëvonshme (të shekujveXVI-XVIII), në të cilin shquhen tradi-tat dhe shprehitë e lashta. Një imtësiçfarëdo, një penelatë e vogël, mund tëna sqarojë deri diku rrugët nëpërtë cilat është formuar arti shqiptar,mund të na japë diçka për pikëpam-jet dhe jetën e mjeshtërve, të na tre-gojë përpjekjet e tyre krijuese.

Të gjitha kërkimet e studimet qëjanë bërë e do të bëhen në këtë drej-tim, do të ndihmojnë të kuptojmëçfarë ka qenë Shqipëria në të kalu-arën, çfarë vendi ka zënë ajo në Mes-jetë, në fushën e krijimtarisë artisti-ke-kulturore në Ballkan.

Marrë nga revista “Tempulli” nr.15

PARAQITJE TË SKENËS SË LINDJES SË KRISHTIT NË PIKTURËNMESJETARE TË SHQIPËRISË

(vijon nga faqja 9)

Ajo transmeton për ju 24 orë program.Do të dëgjoni gjithçka që ju duhet: programe shpirtërore,

sociale e kulturore.


Patriarku i Moskës dhe igjithë Rusisë, dënoi am-

bicien e gabuar të disa kle-rikëve për të ngjitur shkallëte karrierës kishtare. “Nekemi nevojë që të elimi-nojmë karrierizmin në kishëdhe me ndihmën e Perë-ndisë, shpresojmë se do t’iaarrijmë”. Kjo deklaratë u bëme rastin e vizitës që bëriPatriarku në manastirin eSolovjetskit, “Trinia e Tërë-shenjtë”. Patriarku Kirilltha për më tepër se “tëgjithë ata që dëshirojnë tëbëhen episkopë për hir tëkarrierës, ka pak mundësitë bëhen dhe ne do të për-zgjedhim episkopët nga ra-dhët e atyre klerikëve qënuk kanë synime karrieristedhe nuk kërkojnë të grado-hen në poste të tilla me për-gjegjësi”. Ai shprehu gëzi-min e tij mbi faktin se gjatëvizitës së tij në Solovki, aibëri dy dorëzime episkopa-le, ku personat që u dorëzu-an kishin bërë shërbime tëmëdha në Kishë, duke mosrendur pas karrierës dheposteve, por dhanë tërë je-tën e tyre “në shërbimin epainteres dhe të përulurndaj Zotit”.

Mbi të gjitha, përpara Perë-ndisë nuk vlerësohemi sipas

rangut që kemi, ose nga sakryqe mbajmë ose nësembajmë një mitër episko-pale ose një kalimaf. Ndo-shta, një patriark duhet t’ihapë udhën një punonjësejepastrimi, ta shikojë në sydhe t’i thotë: “Maria Iva-novna, më mirë lutu ti përmua”.

Patriarku Kirill i nxiti priftë-rinjtë të kujtojnë se një ka-rrierë kishtare, “është diçka

relative, nuk ka një lidhje di-rekte me shpëtimin. Perë-ndia të dhuron fuqi dhe kup-tim, që ti të kesh mundësitë ruash pikëpamjen tëndesipas mendjes së përgjith-shme të Kishës dhe kjo kavlerë si për episkopët, mi-tropolitët, ashtu dhe përpatriarkun. Në çdo pozicionku ti je, duhet të kryesh shër-bimin tënd me devocion. Bë-je këtë me guxim, në dashu-ri dhe në lutje”.

Patriarku Kirill flet për dorëzimet e klerikëve

Në Kryepiskopatën e Qipros, më 16 shtator, u zhvilluanjë takim ku morën pjesë Patriarku i AleksandrisëTheodhori, Patriarku i Antiokisë Ignati, Patriarku iJerusalemit Theofili dhe Kryepiskopi i Qipros Krisostomi.Në të u diskutua për gjendjen e të krishterëve në zonën eLindjes së Mesme, si dhe masat që duhen marrë për tëpërballuar këtë gjendje. Ky takim u mbajt para mbledhjessë të gjitha kishave të krishtera të rajonit dhe i shërbeuedhe mbajtjes së një qëndrimi të përbashkët për të gjithaproblemet që do të diskutohen.

Qipro

Takim i primatëve orthodhoksëtë Lindjes së Mesme

Pas deklaratave delirante të kryetarit të një sekti të quaj-tur të krishterë në SHBA, se do digjte një kopje të Kuranitmë 11 shtator, pati reagime sa të papritura aq dhe të papra-nueshme për logjikën dhe bashkëjetesën fetare.

Ndërsa mediat i jepnin përçartjeve të pastorit Xhonsnjë jehonë të paimagjinueshme dhe të pabazë, ekstremistëtislamikë e shfrytëzonin nga ana tjetër për ta paraqitur sinjë “sulm nga të krishterët” kundër Islamit. Rezultat ikësaj ishin manifestime të dhunshme në Indonezi, Paki-stan, Indi etj., që çuan deri në djegie kishash. Ngjarjet mëtë rënda ndodhën në Kashmir, Indi, ku u dogj një shkollëe krishterë dhe u tentua djegia e shkollave dhe e kishavetë tjera, ngjarje që sollën edhe 22 të vdekur në përleshjetqë pasuan.

Pakistan, Indi

Digjen kishat nga ekstremistët

Siç u njoftua nga shtypi, shoqata nga SHBA “FreeAghia Sofia” (Shën Sofia e lirë), u bëri një kërkesë autori-teteve turke, që ditën kur kremtonte kisha e njohur botë-risht, më 17 shtator, të mund të bëhej një lutje brenda saj.

Kjo kërkesë u refuzua ashpër nga autoritetet turke,që deklaruan se nuk do ta lejonin atë në asnjë mënyrë.

Kjo shoqatë, memijëra anëtarë, për-fshin në gjirin e sajbesimtarë me origji-na të ndryshme, mestë cilëve edhe mjaftpersonalitete të njo-hura të jetës politi-ke, kinemasë etj., tëSHBA.

Turqi

Qeveria ndalon ashpër nismën eshoqatës nga SHBA “Free Aghia Sofia”

Në një deklaratë të bërënga Mitropoliti i Austrisë dheEksark i Hungarisë, Mihaili, nëselinë 200-vjeçare të Mitropo-lisë, u tha së të krishterët or-thodhoksë janë feja e dytë nëvend, me mbi 500 mijë besim-tarë. Imzot Mihaili është edhekoordinator i kishave ortho-dhokse në Austri.

Ai theksoi ndër të tjera ku-shtet e krijuara nga shteti, përtë mundësuar dhënien e mësi-meve fetare në shkolla, shërbe-sat orthodhokse në ushtrinë au-striake, që nga 1 janari 2011 etj.

Austri

Mbi 500 mijëtë krishterëorthodhoksë

Rusi

Një çast i veçantë për Kishën Orthodhokse Ruseishte mbërritja e lipsanit të Shën Spiridhonit ngaKorfuzi, që u prit me nderim të jashtëzakonshëm.


Gjatë dy viteve të fundit u mbajtnën kontroll ecuria e proble-

meve të shfaqura në këtë kishë. Sëpari, ishte një njoftim nga grupi ikatekistëve për çarje vertikale tëmureve të saj. Punimet e rrugës qëbëheshin në pjesën jugore të kishës,sollën një lëvizje të të gjithë struk-turës së saj. Nga kjo kohë, rezultonse çarjet vertikale nga ana e perë-ndimit nuk vazhduan të zgjerohen.Kjo tregon se rrëshqitja e dheravenë pjesën nga jugu ishte e kufizuar.Këtë lloj rrëshqitjeje na e tregontedhe më qartë një çarje shumë emadhe në murin jugor të rrethimittë kishës, si dhe të tjera. Siç u dukedhe nga vëzhgimet e bëra, kishaarriti në një gjendje statike të që-ndrueshme.

Përveç dëmtimeve që thamëmë sipër, edhe më e rëndësishmeishte fakti se, si pasojë e mosfunksi-onimit të mirë të çatisë, kishte rrje-dhje të ujërave brenda, pothuajsenë të gjithë sipërfaqen e saj. Njëko-hësisht, kishte futje të lagështirësnë pjesët e poshtme të mureve pe-rimetralë të saj, gjë që vinte si pa-sojë e kullimit të ujërave nga dheratqë gjendeshin në pjesën veriore.Kjo ndihej më shumë në pjesën eajodhimës (lindore), ku kuota e dhe-rave ishte më e lartë se 1.5 m. Përrrjedhojë sipërfaqja harkore eabsidës ishte e tëra me lagështirëtë theksuar. Në hajat ishte po i njëj-ti problem, por këtu, për shkak tëlagështirës së madhe, ishin kalburedhe disa trarë gjatësorë e tërtho-rë, të cilët duheshin zëvendësuar.

Faza e parë e ndërhyrjeve të emergjencës në kishën e Shën Dhimitritnë Fikas - Elbasan

Nga jashtë, çatia dhe tjegullat janëpothuaj të rregullta, gjë që të bëntetë mendoje se defekti që e sjell fut-jen e ujërave në brendësi ka ardhursi pasojë e mosfunksionimit të izoli-mit (katramasë).

Duke parë të gjitha dëmtimet emësipërme u arrit në përfundiminse kisha kishte nevojë për një ndër-hyrje, e cila si fazë të parë do të kon-sistonte në ndërhyrjen urgjente përtë eliminuar plotësisht lagështinëdhe ujërat që hynin në pjesën ebrendshme të kishës dhe një fazëtë dytë, në riparimet e pjesëve tëprishura.

Kryepiskopi Anastas miratoimenjëherë për këtë ndërhyrje res-tauruese dhe shpëtuese të fazës sëparë, një fond prej 743,960 lekë, metë cilët u bënë këto punime:

- Çmontimi i çatisë ekzistuese,shtrimi me izolim të ri (katrama)dhe montimi përsëri i tjegullave, tëcilat u ripërdorën pothuajse në ma-sën 100%, me ndonjë zëvendësimtë vogël.

- Qepjen e çarjeve vertikale ngabrenda dhe jashtë në pjesën perë-ndimore e lindore të kishës..

- Zbankimi i dherave në pjesënlindore të kishës (ajodhima), si dherishtrimi i po kësaj pjese me pllakate gurit, të cilat po ashtu u ripërdorën.

- Fugatimi i pjesës së poshtmetë murit nga veriu i kishës, nga ecila futej një pjesë e lagështirës.

- Riparimi i të gjithë trotuarit ngaveriu (çmontim, shtresë e armuarbetoni, dhe montim pllakash guri),që kishte sjellë si pasojë filtrimin eujërave në kishë.

Krahina e Shpatit dallohet edhe për mësimet e katekizmit dhe veprimtaritë e shumta me fëmijët.Edhe gjatë verës kampet ditore mblodhën dhjetëra fëmijë, të cilët, jo vetëm u zbavitën me lojëratë shumta, por mësuan më shumë për besimin tonë orthodhoks.

- Krijimi i një kunete shkarkimi tëujërave sipërfaqësore dhe shkarki-mi i saj në kanalin e rrugës afër ki-shës.

- Ndërsa në hajat, përveç ripa-rimit të çatisë si në të gjithë pjesëntjetër të kishës, u zëvendësuan dytrarë gjatësorë dhe katër trarë tër-thorë, të cilët qenë kalbur.

Si fazë e mëtejshme, e cila mundtë kryhet dhe më vonë, është propo-zuar suvatimi, stukimi dhe lyerja ekishës në interier, rishikimi i të gjithërrjetit elektrik, riparime estetike tëmurit rrethues, si dhe një përfor-cim i mundshëm i tij nga ana jugore.

Ark. Rest. Gentian StratobërdhaBërthama e Trashëgimisë

Kulturore

Documents

Gazeta e Shtatorit 2010