Gazeta e Shtatorit 2013

7/27/2019 Gazeta e Shtatorit 2013

1/12

1SHTATOR 2013 NGJALLJA

NGJALLJANr. 9 (249) Viti XX i botimit SHTATOR 2013 mimi 20 lek

Kjo qendr u realizua duke br rikon-struksionin, n bashkpunim me organizatnjo qeveritare italiane CESVI, t godins s

ish-shtpis s oficerve, pron e cila i shtdhn Bashkis.

MASHTRIMI Q DSHMON DISKRIMINIMIN FETAR- Bashk ia e Prmetit e ka qendrn e saj kulturore poli funksional e -

Skandal i trefisht:Sakrilegji, fshehja e ekzistencs s qendrs s re kulturore moderne n

Prmet, fyerjet dhe akuzat e pabazaNga Kryepiskopi Prof. Dr. Anastasi (Yannoulatos)

Profesor Emeritus i Universitetit t Athins, Antar Nderi i Akademis s Athins

* * *Kisha prfunduar prgjigjen e msiprme,

kur msova ngainterneti, se n Prmet ekzistontashm nga viti 2010 nj qendr kulturoremultifunksionale moderne (shih foton), e cilaka edhe sall t madhe pr aktivitete, muze,zyra etj. E vetmja gj q harruan ishte ti vnemrin Naim Frashri.

Mu kujtua fakti se n vitet 2009-2010 njzyrtar shtetror na kishte premtuar se q tzgjidhej kjo shtje, Shteti do ti jepte Bashkisshtpin e oficerve, pr tu br qendr kultu-rore, q t na kthehej vendi ku prej shekujshndodhej kisha e s Trshenjts Mari. N at

koh shprehm gatishmrin ton pr t kontri-buuar ekonomikisht n krijimin e qendrs kul-

turore, po pr kt u prdorn fonde t ardhuranga Italia. Por, megjithse tashm qyteti e kishteqendrn kulturore, gjat periudhs tranzitoret ndryshimit t qeveris, u organizua ndrmarrjamjerane me fushatn tinzare kundr Kryepi-skopit dhe e prdhosjes dhe zhurms shurdhu-ese kundr Kishs Orthodhokse.

Gjat ktyre javve u fsheh nga t gjithapalt ekzistenca e ksaj qendre t re kulturoredhe u prsrit akuza e gnjeshtrt se gjoja KishaOrthodhokse Autoqefale e Shqipris nuk doq t ket qendr kulture n Prmet. sht e

qart se dilema nuk sht kish ose qendrkulture. Me sa duket t interesuarit pr t marr

kishn, e bjn kt pr arsye prfitimi dheaspak pr motive kulturore. Si rrjedhoj, ktukemi t bjm me nj skandal t trefisht,sakrilegjin e paturpshm q ka ekspozuarvendin n arenn ndrkombtare, fshehjensistematike t faktit real, se n Prmet ekzistontashm nj qendr kulturore, pr t mashtruaropinionin publik dhe prdorimi arbitrar i ksajshtjeje pr t br fyerje dhe akuza t pabazakundr Kryepiskopit dhe n prgjithsi kundrKishs Orthodhokse Autoqefale t Shqipris.

(Lexoni n faqet 6-7-8)

Rikonstruksioni i ktij objekti ka pasur siqllim kthimin e tij n nj qendr kulturore poli-funksionale, n shrbim t aktiviteteve kulturore

t bashkis dhe t komunitetit. Pas realizimit tktij rikonstruksioni, Bashkia ka filluar t pr-

dor funksionet e tij, t cilat jan:Salla e madhe me kapacitet 200 vet, para-

shikuar pr aktivitete muzikore, simpoziume,

mbledhje dhe takime t ndryshme, qendr(vijon n faqen 2)

Prmet: Kisha e s Trshenjts Mari n vitet 50 dhe qendra e re kulturore e qytetit.


2/12

2 NGJALLJA SHTATOR 2013

informacioni turistike, zyra prpersonelin dhe drejtorit e ksajqendre kulturore, sall pr realizi-min e muzeut t qytetit, sall prrealizimin e biblioteks n funksiont fmijve dhe t t rriturve, dukeprfshir ktu dhe ambiente ndih-mse pr fondin, si dhe zyra t tjera

n funksion t ktyre t fundit.N prfundim mund t themi se

ky objekt (qendra kulturore po-li-funksionale) i prmbush t gjithafunksionet pr t qen nj qendrkulturore moderne dhe plotsishte mjaftueshme pr komunitetin evogl t qytezs dhe Bashkin ePrmetit (kryetari i s cils shtzgjedhur me m pak se 2 mij vota,m pak edhe se merr nj kryetarkomune mesatarisht).

Me gjith kt, n kt qyteztashme periferike dhe pa asnj

pesh, u organizua nj provoka-cion i paprecedent kundr Komu-nitetit Orthodhoks. Mercenar tveshur me t zeza, t ardhur nga Tira-na (se policit private t jugut dheprmbarimet nuk e pranuan ktdetyr t zez), n mbshtetje t

nj prmbaruesi q sht shprehjee nj force politike t pozicionuarfetarisht, anti t krishter dhe sido-mos antiorthodhokse, t mbshteturheshturazi dhe n distanc edhe ngapolicia e shtetit dhe madje nga for-ca speciale kryen krimin m t r-

nd kundr besimit pas vitit 1967:Ata shkatrruan kishn e Shn

Maris, gjoja se qytetit i duhej qe-ndra e kulturs, prdhosn gjratm t shtrenjta pr t krishtert,flakn Ungjillin, ikonat dhe tshenjtat n makinn e plehrave dherrahn priftrinj e besimtar.

Cili sht qllimi i ksaj mas-

karade? Kush fshihet pas milio-nave q u hodhn pr t provo-kuar Orthodhokst (q nuk dolnnga llogaria e zbrazur e bashkis)?Vetm Shqipria dhe harmoniafetare nuk prfitojn, kur depute-tt e djatht evropian (spanjollt),tashm po e vendosin Prmetinbashk me kishat e djegura dhepersekutimin e t krishterve nSiri e Egjipt... Kujt i intereson tdmtoj vendin, t na largoj nga

ndrra evropiane, duke na para-qitur ashtu si nuk jemi?

MASHTRIMI Q DSHMON DISKRIMINIMIN FETAR- Bashkia e Prmetit e ka qendrn e saj ku lturore poli funksionale -

(vijon nga faqja 1)

Fill pas ngjarjes s Prmetit,ka plot zra q thrrasin,dhe kundr Kryepeshkopit,domethn Anastasit.

Gjuha vrtet kocka ska,po dhe kocka ajo bluan,n t vrtet Anastasin,shumica ktu e duan.

Po flas pr ne ortodokst,jo pr gjith shqiptart,sepse neve na takon,ta themi fjaln t part.

Kur ai erdhi ktu,gjithka ishte e rrnuar,po tani pas njs njzet vjetsh,shoh Kishn t lartsuar!

Ather qe krejt ndryshe,skam arsye kot tia ngop,dhe ktu brenda nuk kishte,asnj pr Kryepeshkop!

Kt fakt n t vrtet,e kish pranuar Tirana,ndaj dhe zgjidhja e problemit,erdhi nga Patriarkana.

Qesharake t mendohet,q Kisha Greke e solli,se koka e Kishs son,ska ikur kurr nga Stambolli.

Greku ska ndonj ndikim,n krye t Kishs son,sepse ortodokst jan,treqind e ca milion!

Nga Patriarkana varen,dhe ortodokst shqiptar,ndaj un them se Anastasi,sht ktu nj misionar!

sht ktu nj misionar,dhe sbesoj t rrij prher,ai ka uar besimin,dhe n shum vende t tjera.

Gjykimin pr at burr,ne duhet tia lm kohs,po pr veprn q ka ngritur,smund t jemi mosmirnjohs!

Kundr tij un sia bj fora,se besimi nuk m l:Bre-bre tlumt dora,tani ik-sna duhesh m!.

Kjo do ishte imorale,sbashkohem me at z:Na bre dhe katedrale,po tani sna duhesh m!

Nuk po them se Arben Duka,sht i flakti besimtar,por skam par tek Janullatos,asnj gjest antishqiptar!

Kjo sht akuz mediokre,svlen t diskutohet fare,smund t jet antishqiptar,nj q ngr Kishn Shqiptare?!

Sido q t komentohem,un e nderoj at burr,sepse n themelet tona,svuri nj por mijra gur.

Formimin e tij biblik,

se ka asnj prift shqiptar,sepse ne nga krishterimi,dyzet vite ishim ndar.

Kryepeshkop Anastasi,nj nder pr ortodoksin,ai sht nj shrbtor,Krishti sht Bariu yn.

Zotin sgjej tek Anastasi,po frymn e tij e gjeta,kush t doj le t flas,po kjo sht gjith e vrteta.

Mua asgjkund sm djek,q do flasin jam garant,dhe po t m quajn grek,do jen thjesht injorant.

Pikrisht ktu kam shkruar,ktu disa dit m par,se jam ortodoks me shekuj,dhe nj mij pr qind shqiptar! -

Nderim pr Anastas JanullatosinArben Duka


3/12


Zyra Diakonia Agapes e Kishs son, ka

nisur zbatimin e projektit Fuqizim dhe praktikainstitucionale prfshirse pr komunitetinegjiptian t Shushics, Elbasan, pr t rriturintegrimin dhe shkalln e prfshirjes s tyre

sociale. Projekti do t realizohet me mbshtetjene Fondacionit t Shoqris s Hapur pr Shqi-prin. Ai do t zgjas pr nj periudh gjasht-

mujore (1 korrik - 31 dhjetor, 2013).

Shushic, El basan

Projekti Fuqizim dhe praktika institucionale prfshirsepr komunitetin egjiptian

(vijon n faqen 4)

Bashkpunimi i krijuar midis t

rinjve orthodhoks shqiptar dhe t

rinjve kosovar, t cilt erdhn n

Shqipri gjat 1999-s, ka ndjekurnj tradit t veant prgjat k-

tyre viteve. Prve kampeve me

natyr edukative dhe argtuese me

fmijt e familjeve kosovare, sht

realizuar edhe nj bashkpunim i

ngusht me msuesit e disa prej

shkollave ku zhvillohen ato do vit.

Ata kan pasur mundsin q pr-

gjat vitit t jen pjes e nj trajnimi

mbi msimdhnien bashkkohore

pr fmijt.

Viti 2013 shnoi vitin e dymb-dhjet, q me lejen e Drejtoris Ar-

simore t komuns s Malishevs,

Kisha Orthodhokse Autoqefale e

Shqipris, nprmjet Zyrs Qe-

ndrore t Fmijve dhe dhjetra

vullnetarve, bri t mundur zhvilli-

min e kampeve verore n gjasht prej

shkollave t ksaj komune (n Ba-

nj, n Begaj, n Drenoc (tri kampe),

dhe n Carallukn e Poshtme).

Kampet, t cilt zgjatn nga ka-

tr dit secili, u zhvilluan nga datat5-25 gusht. N kto kampe morn

pjes rreth 1400 fmij, t moshs

5-13 vje. Tema e kampeve pr k-

t vit ishte Zgjedhje t Menura.

do dit fmijt kishin mundsin

t merrnin nj mesazh t fort n

lidhje me zgjedhjet e tyre. N ditn

e par ata msuan se zgjedhjet e

menura sjellin lumturi n t tash-

men dhe n t ardhmen. Ditn e

dyt msuan se zgjedhjet e menu-

ra formojn karakterin, dhe ditn

e tret morn mesazhin se zgjedhjete menura jan zgjedhjet e moral-

shme. Fmijt kaluan nj koh t

kndshme nprmjet lojrave t

ndryshme, kngve, valleve, disku-

timeve n grupe dhe puns s do-

rs. Ata ishin t ndar n grupmosha

dhe do pjes e programit ishte e

prshtatshme me moshn e tyre.

Nj dit e veprimtaris quhej dita

e lojrave olimpike. Grupet konku-

rruan midis tyre, duke treguar se

cili ishte m i shpejti dhe m i ve-

ndosuri pr ta uar garn deri nfund.

Kampi u mbyll me nj festival, i

cili u prgatit nga vet fmijt pje-

smarrs. Ata shpalosn aftsit e

tyre n fushat e krijimit, recitimit, k-

ngs e valles, duke argtuar t gjith

t pranishmit. N t ishin t ftuar m-

suesit e shkolls dhe prindrit e tyre.

N fund t do festivali drejto-

rt e shkollave prkatse falnde-

ruan grupin e t rinjve orthodhoks

nga Shqipria pr organizimin e

kampit. Fmijt dhe prindrit dhan

prshtypjet e tyre nga m t mirat

dhe u shprehn se ishte nj kamp

ku fmijt msuan gjra t reja do

dit. Ata e mbyllm kt aktivitet

me shpresn e organizimit t ak-

tiviteteve t tjera n vitet n vazh-

dim.

Vazhdon tradita e kampeve pr fmijt e Kosovs


4/12


Kisha jon Orthodhokse me faqen e sajzyrtare prpiqet t prcjell mesazhin dheinformacionin e saj edhe n internet.

Ajo i njeh vizitort e saj me:

- besimin e krishter orthodhoks,

- organizimin dhe veprimtarin estrukturaveinstitucionale,

- lajmet m t fundit,

- arsimin, edukimin dhe shrbimin sociale kulturor q ofron n shoqri,

- ndrtimin dhe restaurimin e kishave dhemanastireve,

Me www.orthodoxalbania.org

do tgjeni ninternet K ishn Or thodhokse Autoqefale tShqipris

Shihemi, lexohemi e dgjohemi n moment dhe kudo n t gjith globin mewww.orthodoxalbania.org

- botimet kishtare etj.

Teksti ktu ndrthuret me fotografi, mesazhzanor, muzikor e filmik.

Kt informacion do ta gjeni n tri gjuh: shqip,anglisht e greqisht.

Projekti synon t forcoj kapacitetet e puno-njsve t institucioneve publike n komunnShushic, Elbasan, pr t siguruar praktika

institucionale prfshirse dhe funksionale prkomunitetin egjiptian t zons, n kuadr tzbatimit efektiv t Planit t Veprimit t DekadsRome (PVDR), hartuar nga Organizata e

Kombeve t Bashkuara - Shqipri. Prmes ktijprojekti Diakonia Agapes synon gjithashtu tndihmoj antar t komunitetit egjiptian, prt njohur realitetin social, kuadrin ligjor dhe

ndrveprimin me institucionet e tyre lokale. Nfokus do t jet prmirsimi i shrbimeve publiket para n perspektivn e PVDR - s si dhefuqizimi i antarve t komunitetit egjiptian t

komuns Shushic, nprmjet njohjes s tdrejtave t njeriut n kuadr t PVDR - s.

Pritet q n prfundim t zbatimit t tij t

ket rritje t ndrveprimit mes institucionevepublike t komuns s Shushics dhe ko-munitetit egjiptian t ksaj komune bazuar nnj plan t prbashkt veprimi q do t harto-

het.

Mes zhurms pr t fshehur sakrilegjinPrmetit kundr kishs s Shn Maris, doli

prsri me porosi n media edhe mashtruesi,falsifikatori dhe prdhossi i besimit t krishter

Nikolla Marku, duke iu drejtuar nprmjet disamediave n mnyr megalomane, qesharakedhe fyese gjoja Patriarkut Ekumenik (t cilin eka shar sa mundet dhe nuk ia njeh autori-tetin!!!), ambasadave dhe bots mbar. Por,me gjith vetdeklarimet dhe gradimet, atnuk e njeh si prift asnj Kishe Orthodhokse.At nuk e njeh si prift asnj kish e krishterne bot. At nuk e njeh si prift Shteti Shqiptar, icili ka nnshkruar nj Marrveshje me KishnOrthodhokse Autoqefale te Shqipris.

N t gjitha statutet e Kishs OrthodhokseAutoqefale t Shqipris t miratuara n vite,ka pasur nj nen ku afirmohej se q t jesh priftorthodhoks n Shqipri duhet t jesh i njohur sii till nga Kisha Orthodhokse Autoqefale eShqipris dhe Sinodi i saj i Shenjt. Kt tdrejt e njihte edhe Mbretria, edhe sistemikomunist deri me 1967, edhe Shteti demokratik,q e ka kthyer n ligj. Por pr ata q e mbshte-

sin dhe e prdorin kundr Kishs OrthodhokseAutoqefale t Shqipris nuk kan fare rndsias kanonet kishtare dhe as ligjet e shtetit.Shtojm gjithashtu, se asnj Kish Orthodhoksenuk mund t ekzistoj pa pasur episkop. Madjeasnj Kish e Krishter nuk mund t ekzistoj

pa episkop. Ndaj, asnj prift orthodhoks nuksht autonom ose autoqefal. Ai sht i varurnga ana kanonike nga nj episkop q shtgjall dhe kur meshon ose kryen do lloj akti

priftror, sht i detyruar dhe duhet t prmendemrin e ktij episkopi. Kjo e bn edhe m tqart faktin se N. Marku nuk sht klerik.

Por kjo zhurm e ka nj arsye. Trheqjen evmendjes nga shkatrrimi i kishs Shn Marian Prmet dhe nga prdhosja e gjrave m tshenjta pr nj besimtar t krishter. Dhe,ndrsa pr kt prdhosje skandaloze, ku urrahn klerikt e besimtaret dhe u hodhn tshenjtat e te shenjtve n makinn e plehrave,valvitet si t jet shkrim i shenjt nj vendimligjor i marr mbi baze mashtrimesh flagrantedhe pa pranin e Kishs son n gjykim, individiMarku, q ka zaptuar me dhun prona t KishsOrthodhokse Autoqefale t Shqipris, nuk ka

frik se policia e shtetit, ajo private dhe prmba-rimi mund t zbatojn Ligjet e shtetit ndaj tij. Ai

Ligjet vlejn vetm pr Orthodhokst!Jo pr MASHTRUESIT!

- N ikol la Marku shtnjndrtim pa leje ,

qmbrohet nga shteti dhe mediat -abuzon e prdhos nj tjetr kish kushtuarHyjlindses Mari dhe prdor godinn pron teKishs pr prfitime personale. Dhe kto bhen

pr ta ndrsyer sa her u duhet kundr Komu-nitetit Orthodhoks.

Besimtaret orthodhoks shohin do dit se ivetquajturi prift orthodhoks (ashtu si pa-dront e tij, q e ndrsejn), gzohet kurorthodhokst shahen. Ngazllehet kur prift-rinjt rrihen. sht kundr kthimit t pronavet ligjshme Komunitetit Orthodhoks. Mbshtet

mashtrimin e Censusit. Prdhos prdit fenorthodhokse me shrbesa falso, duke tallur ataq mashtrohen prej tij. Shan e fyen doknd q

punon pr Kishn.... Dhe hidhrohet e vjell vrerpas do suksesi q arrin Kisha Orthodhokse, tcils na deklaron se i prket!!!

Me gjith kto fakte t njohura nga t gjith,media dhe segmente t caktuara t shtetit dhe

politiks vazhdojn me shurdhri dhe verbri taquajn klerik, i japin hapsira n ekrane e gazeta(t cilat nuk ia ofrojn edhe Kishs pr t thnt vrtetn), nuk thon asgj pr shkeljen fla-grante t ligjeve te Kishs dhe Ligjeve t Shte-

tit. Mbshtesin mashtrimin dhe prdhosjen.Cenojn nj Komunitet t tr, qe kaq shumka dhn pr vendin.

Thoma Dhima

ProjektiFuqizim dhe praktika

institucionaleprfshirse

pr komunitetinegjiptian(vijon nga faqja 3)


5/12


Nga 2 deri m 6 nntor, meftesn dhe mundsit e krijuaranga Fortlumturia e Tij, Kryepi-skopi i Tirans, Durrsit dhe i Gji-th Shqipris, Prof. Dr. Anastasi,u mblodhn n Manastirin e Ri tShn Vlashit, Durrs, drejtuesklerik dhe laik t 46 kishave tkrishtera, Orthodhokse dhe Eva-ngjelike, nga 20 vende t ndry-shme. Ky takim ishte i pari konsul-tim ndrkombtar i Nisms s

Lozans me Orthodhokst.

Mbledhja kishte si tem Misi-oni i Perndis dhe u hap ngaKryepiskopi Anastas, i cili u kujtoi

t pranishmve se: Shpirti n m-nyr t vazhdueshme i jep jet Ki-shs dhe do antari t saj, duke itransformuar n qeliza t gjalla ttrupit mistik t Krishtit, dhe i bnt aft t marrin pjes n misionine Tij t vazhdueshm pr shptimine tr gjithsis.

N vazhdim, misiologjisti evan-gjelik, dr. Darrell Jackson, kujtoiqllimin e thirrjes s Nisms sLozans me Orthodhokst, q etr Kisha t shprndaj t trUngjillin, n t gjith botn. Ai undal n konvergjencat midismnyrs Orthodhokse dhe

Evangjelike t kuptimit thierapostullimit, pa neglizhuar atopika q ndajn.

N kt takim, u vlersua mu-ndsia pr t studiuar s bashkuShkrimin e Shenjt, kalimi i kohsn lutje dhe diskutimet e hapura einteresante n seancat plenare dhen grupe t vogla. Pjesmarrsit epan veten si n nj pelegrinazhn zbulim t njri-tjetrit, nj rrug-tim pa pasur si qllim institucionetapo komformitetin theologjik, porpjesmarrjen me shum besim nmisionin e Perndis, vullneti i tCilit, na bashkon n nj vend ku

Manastir i i Ri i Shn Vl ashi t

Takim ndrkombtarmidis Kishave Orthodhokse dhe Evangjelike

nj shumic q askush nuk mundta numroj, nga do komb, tribu,popull dhe gjuh (qndroi) pr-para fronit dhe prpara Qengjit.(Zbulesa 7:9).

N diskutime t hapura, npr-mjet dshmive personale dhe nfrymn e respektit e t mikpritjes,pjesmarrsit debatuan pr sh-tjet sfiduese t proselitizmit, terri-toreve kanonike, shptimit, theo-sis dhe shum shtje t tjera, meqllimin pr ta vazhduar kt rru-gtim s bashku, me nj takim tdyt ndrkombtar, q sht plani-fikuar t mbahet n fillim t vje-shts s vitit t ardhshm.

Duke ecur s bashku prpa-ra, qllimi i Nisms t Lozans meOrthodhokst, sht reflektimi nmnyr konstruktive pr historikune marrdhnieve midis orthodho-ksve dhe Evangjelikve, pr tpunuar s bashku pr nj mirkup-tim dhe shrimin e plagve q ek-zistojn. Nprmjet ktij procesit dyja palt do t pasurohen dheforcohen n punn e hieraposto-lis, me m shum respekt reci-prok, mbshtetje dhe bashkpu-nim.

M 16 shator, hapn dyert srish t gjithainstitucionet e arsimit parauniversitar t ngrituranga Kisha jon, me kujdesin atror, ndjekjen evazhdueshme dhe mundsit financiare, si dhegodinat e siguruara nga Kryepiskopi Anastas.

T part i hapn dyert prkujdesjet ditore tfmijve, t cilave sivjet u sht shtuar edhekopshti i hapur n mjediset e kishs s ShnThanasit, n Elbasan, n pamundsi pr tprdorur godinn n qendr t qytetit (e cilaprej 15 vjetsh sht marr forcrisht dhe pr-doret pr interesa private, fal indiferencs, pr

t mos thn mbshtetjes, s autoriteteve shte-trore e ligjore).

N t gjitha shkollat nxnsit jan pajisurme libra dhe mjete didaktike. Ata kan kushtemsimi gjithnj e m t mira dhe kabinetegjithmon e m tepr t pajisura.

Lajm shum i mir, q dshmon nivelin ektyre shkollave, jan krkesat gjithnj e n rri-tje, aq sa me keqardhje, p.sh., n Tiran, nuk u

pranuan shum nxns t rinj pr munges ha-psirash dhe plotsim t kapacitetit maksimalt klasave, shtje q mendohet se do t zgji-dhet n vitin e ardhshm shkollor.

Shkolla Protagonistt sivjet ka edhe klasn

e dyt t shkolls s mesme. Shum nga nxn-sit e klasave t para kan ardhur nga prgatitja

bashkkohore q u b n klasn parashkollore,pjes e saj.

N t gjith vendin funksionojn kto insti-tucione arsimore parauniversitare t hapuranga Kisha jon: Shkolla 9-vjeare dhe liceushqiptaro-amerikan Protagonistt, n Tiran;dy shkolla 9-vjeare shqiptaro-greke, FrymDashurie, pran kishs s Shn Gjergjit, nDurrs dhe n Gjirokastr; shkollat e mesmekishtare Kryqi i Nderuar n Gjirokastr dhen Sukth, Durrs, shkolla e mesme profesionaleApostull Pavli, n fshatin Mesopotam t Del-

vins dhe konvikti pr vajzat, n fshatin Bularat,Gjirokastr.

Hapn dyert institucionet e arsimit parauniversitar t Kishs son


6/12


1.M 16 gusht t 2013, ditn q pasoi njrnnga festat m t rndsishme t bots ortho-dhokse, Fjetja e Hyjlindses Mari, n qytetine Prmetit ndodhi nj sakrilegj i rnd. Rrethnjzet burra t nj policie private shembnkambanoren e thjesht sipr t cils ndodhej

Kryqi, hyn brenda kishs me dhun, goditnkatr klerik shqiptar dhe besimtart, hoqnikonat, morn gurin e themelit t kishs dhehodhn Ungjillin e Shenjt dhe Ent e Shenjtan makinn e mbledhjes s mbeturinave t Ba-shkis. Fal fakteve e dokumenteve t paku-ndrshtueshme dhe pamjeve q qarkulluan, patinj zemrim t madh midis orthodhoksve, jovetm t Shqipris. Skenat kujtonin kohrat vjetra, kur nisi persekutimi ateist n Shqipri.

Nse supozohet se do t ndodhte nj ngjar-je e till e ngjashme n nj objekt kulti t nj

besimi tjetr dhe ateist apo njerz t besimevet tjera t flaknin sendet e shenjta n nj makin

mbeturinash, sht e sigurt se do t pasontenj reagim shum i fort, jo vetm n Shqipri,por edhe m gjer. Si ishte e natyrshme, ngjar-jet i dnuan shum vet, duke nisur nga kryemi-nistri i vendit deri tek organizmat ndrko-mbtar t krishter, t cilt u vun n dijeni.

Asgj prej ktyre nuk ka par ose dgjuarhistoriani Frashri. N artikullin e tij t gjat,q u botua n Gazeta Shqiptare, n 26 gusht2013, nuk gjeti asnj fjal pr t folur rrethsakrilegjit. E vetmja gj q thekson n epilogun

e shkrimit t tij sht propozimi: priftrinjtq shkeln vendimin e Gjykats Kushtetu-ese dhe prishn rendin publik, duhen drgu-

ar para gjyqit (ka n mendje katr kleriktshqiptar n mosh t pjekur, q policia pri-vate i goditi pa mshir). Njkohsisht, ai egjeti shkakun pr t br nj seri fyerjesh dheakuzash t pabaza ndaj Kryepiskopit dheKishs Orthodhokse Autoqefale t Shqipris.Me mnyrn e tij t njohur arbitrare, siguronse ...nuk ka dyshim se prapa Kishs sPrmetit qndron kryepeshkopi Anastas

Janullatos.... E siguroj se i msova ktongjarje m pas. Klerikt orthodhoks dhelaikt besimtar nuk kan nevoj pr urdhra,q t mbrojn t shenjtat dhe t hirshmet. Atae kan fuqin pr tu br ball vet cenimeveateiste. Nse kur u njoftova pr ngjarjen e hi-dhur, nuk do t ngrija zrin e protests, do tkisha qen nj udhheqs kishtar frikacak.

Z. Frashri del n prfundimin se, u shrbejqllimeve t errta dhe se synoj ta l Prmetinpa shtpi kulture. Deklaroj shum qart: Kjosht nj akuz trsisht e gnjeshtr. Nuk e

kam menduar kurr dika t till. Nga anatjetr, nuk ekziston dilem midis kishs dheshtpis s kulturs. Q t dyja mund ta pasu-rojn Prmetin nga ana shpirtrore. E kemiqartsuar n mnyr t prsritur, se Kishasht e predispozuar t kontribuoj ekonomi-kisht n ngritjen e shtpis kulturore t Prmetit,natyrisht me emrin Naim Frashri. Por prKishn Orthodhokse, kishat, n t cilat kryhejLiturgjia Hyjnore pr shekuj t tr, jan vendet shenjta. Dhe n kt pik mbshtetet ankesadhe protesta e Kishs Orthodhokse Autoqefale

t Shqipris ndaj Shtetit Shqiptar. Autoritetetshtetrore e din shum mir se sa kisha konfi-

skuan, shkatrruan apo i kthyen ato n destina-cione t tjera. Pas ardhjes s Demokracis epr m tepr pas Kushtetuts s vitit 1998, qthekson respektin ndaj liris fetare, shpresonimse, nse jo pr t tjerat, por t paktn vendete shenjta, arkivat fetare kishtare, ikonat, ente shenjta, do gj q lidhej me adhurimin, doti riktheheshin prsri Kishs Orthodhokse.N vend t ksaj, prballemi me nj taktikshumvjeare shmangiesh, diskriminimesh dhepadrejtsish, madje edhe me vendime gjyq-sore t mbshtetura n t dhna t gnjeshtradhe dshmitar t rreme. Ktu qndron shtjakryesore pr Kishn Orthodhokse.

N t gjitha shtetet e tjera ish komuniste tBallkanit, kjo shtje tanim sht zgjidhurprfundimisht. N Shqipri, me marifete tshumllojta ligjore, sht shmangur. M nfund, sipas Kushtetuts s vitit 1998 (neni 10),u b Marrveshja midis Kshillit t Ministravedhe Kishs Orthodhokse Autoqefale t Shqi-pris. N kohn e negociatave mbi kt ligj,u diskutua me organet shtetrore kompetente

edhe shtja e Prmetit, me shpresn se do trregullohej me an t mekanizmave politik,duke prfunduar me restaurimin e kishs svjetr t shekullit t 17-t dhe ngritjen e shtpi-s s kulturs. Por ky rregullim, si edhe kthimii monumenteve t kulturs vazhdimisht shtshtyr. Pr fat t keq, ligji 10057 nuk zbatohet.

Z. Frashri me lehtsin e tij, q ka pr tdal n prfundime pr shtje q n thelb nuki njeh fare, siguron se kisha ishte nj ndrtese vogl 25 m2. N t vrtet sht e njohurpr t gjith nga fotot e ndryshme dhe skicat

arkitektonike, mbi bazn e t cilave u transfor-mua ndrtesa, por edhe nga muret q ekzistoj-n edhe sot nga kisha e vjetr, se bhet fjalpr nj ndrtes me prmasa 20x14m. Madjekishs i prket jo vetm pjesa ku u b shtpiae kulturs, por i gjith territori prreth, sotlulishte, me nj siprfaqe prej 6186 m2, e gjithae dokumentuar. Personi q punoi planin eshndrrimit t kishs s t Trshenjts sPazarit t Prmetit n shtpi kulture n vitet1960-61, zj.Vasilika Cicko, n nj relacion tsajin (24.2.2004), shnon: Pas kontrollit t

aftsis mbajtse t ndrtess ekzistuese, ukonkludua se muret perimetrale t saj ishin


Prmet, fyerjet dhe akuzat e pabaza

Nga Kryepiskopi Prof. Dr. Anastasi(Yannoulatos)

Profesor Emeritus i Universitetitt Athins,

Antar Nderi i Akademis s Athins


7/12


n gjendje statike t mir dhe t afta pr t

prballuar ngarkesat q ato do t prballo-

nin dhe pr kt arsye ato u ruajtn t pa-

prekura. Por, kryesorja n kt shtje nuksht madhsia, por shenjtria e kishs n fjal,e cila i takon trashgimis kulturore t

Shqipris nga shekulli i 17-t.Z. Frashri shtron pyetjen prse nuk kr-

kuam dika t ngjashme edhe n Tiran. Porktu nuk kishte ngelur asnj gjurm e kishss vjetr dhe n truallin e saj u ndrtua TiranaInternational Hotel me 15 kate. N fund fare,qeveria tregoi mirkuptim dhe na dha truallin,mbi t cilin u ndrtua nj kish nga ana estetikee shklqyer dhe origjinale, pran s cils uprkujdesm t ndodhet edhe kompleksi mod-ern i qendrs kulturore. Z. Frashri e zhveshrndsin e Kishs Orthodhokse pr nga shenj-

tria e saj dhe n t njjtn koh shenjtronrndsin e qendrs kulturore, veanrisht tasaj t Prmetit.

2. Z. Frashri njkohsisht u rikthehet mepasion dhe fantazi t smur akuzave t vjetrat pabaza. Ngul kmb se Kryepiskopishtgrek jo vetm nga kombsia, por edhe nga

ideologjia nacionaliste greke. Ai nuk sht

misionar ortodoks, por nj agjitator i nacio-

nalizmit grek.

Por realiteti e prgnjeshtron n mnyrabsolute. Qarqet ekstremiste nacionaliste tGreqis, n mnyr t prsritur sulmojnKryepiskopin Anastas. Nga ana tjetr, qarqenacionaliste ekstremiste t Shqipris eakuzojn pr veprime antishqiptare. Se farsht dikush n t vrtet, kt e tregojnveprat dhe shkrimet e tij. Kan qarkulluardhjetra libra dhe qindra artikuj t mi ndymbdhjet gjuh t ndryshme. Le t krkojz. Frashri dhe grupi q e ndihmon, pr tzbuluar ndonj not nacionaliste. I izoluar ndhomn e tij t puns dhe n librat e tij, nuk edi faktin se organizma ndrkombtar, sisht Kshilli Botror i Kishave, Konferencae Kishave Evropiane apo Konferenca ndr-fetare e Feve pr Paqen, jan shum t v-mendshm dhe nuk zgjedhin kurr zvends-president, president, president nderi (pozitame t cilat m kan nderuar), njerz pr t ciltekziston edhe dyshimi m i vogl se kanmentalitete nacionaliste ekstremiste.

Ashtu si z. Frashri nuk e pa flakjen eUngjillit dhe t Enve t Shenjta si mbeturina

n makinn e plehrave t Prmetit, po kshtunuk i ka par kishat e reja madhshtore n

Kor, Fier, Berat, Durrs, Sarand, Gjiro-kastr, gjithsej jan ndrtuar mbi 150 t tilla;mbi 160 kisha t vjetra q jan rindrtuar, 60monumente kombtare kulture t restauruara.Apo konsideron sjellje dhe veprimtari anti-shqiptare p.sh. ngritjen e Qendrs moderneDiagnostike Ungjillzimi n Tiran, ku n 12vitet e funksionimit t saj, u ka shrbyer mbi1.400.000 personave, pavarsisht prkatsisfetare, Qendrn Okulistike dhe Otorinolari-

ngologjike. T gjitha kto t pajisura me apa-raturat m moderne t teknologjis s fundit.Klinikat e tjera q funksionojn n Kavaj,Kor, Lushnj, Jorgucat, n zona t tjerarurale; veprn e gjer sociale, filantropike,veanrisht n periudha t krizave politiko-sociale t vendit (1992, 1994, 1997), organizi-min e ndihms n vitin 1999 pr 33000 refu-gjat nga Kosova. Apo programet bujqsoredhe blegtorale, t zhvillimit rural n zona malore,si dhe n shtjet e shndetit, interesimin prprmirsimin e cilsis s jets t banorve t

fshatit me ndrtimin e rrugve, ujsjellsve.Dhe 450 ndrtesat e ndrtuara n total, t cilatu ngritn edhe pr t strehuar shkolla, qendramjeksore, jetimore, konvikte etj. Mos i konsi-deron t tilla 120 librat liturgjikal e shkencor,t cilat u prkthyen n shqip dhe u botuan ngaKisha apo revistat e botimet e tjera n shqip?!Me veprat e infrastrukturs q jan kryer - tgjitha kto u bn me fondet e gjetura ngaKryepiskopi n vende t ndryshme t Evropsdhe t Ameriks,- Kisha ka kontribuar nzhvillimin ekonomik t vendit, duke iu ofruar

pun qindra punonjsve, dhjetra shoqriveprivate dhe qindra puntorve e mjeshtrve

vendas. Me t gjitha kto, sht nj prej inve-stitorve m serioz t vendit.

Kta jan vetm disa shembuj t aktivitetitantishqiptar t Kryepiskopit. Por kontributi imadh i Kryepiskopit n jetn kulturore dheshpirtrore t Shqipris njihet prej qindramijra orthodhokssh, q nuk reshtin s tregu-ari prkushtimin, mirnjohjen dhe dashurin etyre. Prkundrazi, tekstet e z. Frashri jan tmbushura prplot me sulme nacionaliste kundr

Greqis. Ndrsa ne e shikojm t ardhmen eBallkanit n pjesmarrjen e barabart nBashkimin Evropian, fantazit tuaja fobike trisjellin n mendje t shkuarn. Personalishtbesoj n mnyr t patundur, n nevojn erespektit t ndrsjell, t pajtimit, t ndihmsreciproke midis popujve dhe t ecjes s pr-bashkt drejt qytetrimit dhe mirqenies.

3.Z. Frashri, duke e vazhduar taktikn e tijt brjes s sakrilegjit, u rikthehet n mnyrmonotone temave, q jan tashm qartsuar

plotsisht prej vitesh n letrn time t fundit,botuar n Gazeta Shqiptare, dat 3.12.2010ku u bn t qarta pasaktsit e tij historike,dyshimet e tij t pabaza dhe mosnjohja e plote t dhnave biblike dhe e institucioneve ki-shtare. Sigurisht, ndaj ktij teksti nuk pati asnjkundrprgjigje. Pr t mos ngelur as dyshimim i vogl n lidhje me faktet historike, duke unisur nga shtrembrimi sistematik q u bhetatyre, q ka si synim t tijin mashtrimin e njerz-ve q nuk kan njohuri, po i prmbledh prsrishkurtimisht n prshkrimin e mposhtm.

(vijon n faqen 8)


8/12


Zgjedhja ime si Kryepiskop, q u b n 24qershor t 1992, u konsiderua sipas kanoneven fuqi t Orthodhoksis, nj fakt i kryerkishtar. Dhe u b i ditur publikisht me LetratPatriarkale t veanta, drguar Kishave t tjeraOrthodhokse Autoqefale, t cilat e pranuanzgjedhjen me shum dashamirsi. Duhet trikujtojm ktu se edhe Sinodi i par kanoniki Kishs Orthodhokse Autoqefale t Shqiprisu zgjodh n vitin 1937, po n Konstandinopoj,nga Patriarkana Ekumenike, pa pjesmarrjen

m t vogl t faktorve t tjer. Fronzimi, ub, pas nj sr konsultimesh me autoritetetkompetente shtetrore shqiptare, n KishnKatedrale t Ungjillzimit t Tirans, n 2 gusht1992, me pranin e t gjith prfaqsuesveklerik dhe laik t krahinave t Shqipris.Liturgjia Hyjnore prfundoi rregullisht si edheceremonia e thjesht e fronzimit. Vijoi njdrek zyrtare n Tirana Hotel, ku nuk u kryeasnj akt kishtar. Pr kt ngjarje jan botuarn mnyr t prsritur, prshkrimet e njerzvet ndodhur atje.

Vendosja e Primatit t ri t nj Kishe lokale,vuloset nga ana ligjoro-kanonike me Letratpaqsore, q u drgon primatve t Kishavet tjera dhe me prgjigjet zyrtare q merr nkmbim. T gjitha kto u kryen n mnyr trregullt. Kisha Orthodhokse ka histori dheinstitucione shumshekullore, q ruhen mesaktsi absolute. Si prfundim, besimi me trshpirtin i besimtarve orthodhoks nga t gjithakrahinat e Shqipris pr Kryepiskopin,shkatrroi do prpjekje minuese kundr tij.Pas 22 vitesh vjen z. Frashri pr t na fyer,n mnyrn m dashakeqe, me mitet e tij.

Sa i takon Statutit t 1929, pr t cilin kanostalgji, sht provuar n mnyr t prsritur,se ishte ky Statut me 14 nene t tij, q sklla-vroi Kishn Orthodhokse t Shqipris tekpushteti shtetror dhe se sht hartuar prparashpalljes s Autoqefalis s Kishs s Shqip-ris. (Pr m shum mund t shikoj dikushprgjigjen time n Gazeta Shqiptare dat3.12.2010 si edhe n librin q do t qarkullojs shpejti Ringritja e Kishs Orthodhokse

Autoqefale t Shqipris (1991-2012,)Tiran 2013.

Sipas Kushtetuts t Republiks s Shqi-pris, (neni 10, paragrafi 5), sht nnshkruarMarrveshja ndrmjet Kishs Ortho-

dhokse Autoqefale t Shqipris dhe Kshi-

llit t Ministrave t Republiks s Shqipris

pr rregullimin e marrdhnieve t ndr-

sjella, dhe sht miratuar nga Parlamenti dhesht br ligj i Shtetit nr. 10057/22.1.2009.Sipas ktij ligji (neni 5, paragr.1) Shtetirespekton Kishn Orthodhokse Autoqefale

t Shqipris dhe njeh si prfaqsues t saj

vetm personat e autorizuar nga Sinodi i

Shenjt i ksaj Kishe dhe garanton mbroj-tjen e Kishs Orthodhokse Autoqefale t

Shqipris nga do person ose grup q pre-

tendon emrin, objektet e kultit, pronat,


Prmet, fyerjet dhe akuzat e pabaza

(vijon nga faqja 6-7) i paliruar ende nga mentaliteti mesje-tar, pasi vetm pr ta Shn Mria vlen m

tepr se nj hero kombtar, si sht Naim

Frashri Shn Mria nuk m liroi nga

zgjedha osmane. Ai q m liroi ishte Naim

Frashri. Vlla, me bashkatdhetart e mi

t feve t tjera nuk m bri Shn Mria,

por Naim Frashri, madje ajo m prau

me bashkatdhetart e mi t besimeve t

tjera. Identitetin tim kombtar nuk ma kaliti

Shn Mria, por Naim Frashri me shokt

e tij. Kjo nuk do t thot se nuk e moj Shn

Mrin, por si yll polar kam Naimin dherilindsit e tjer. E vlersoj Shn Mrin si

nnn e Krishtit pr dhembshurin q ajo

prhap tek njerzit.... Ky tekst sht i qartpr dalldisjen nacionaliste, por jo sigurisht prbesimin e krishter orthodhoks dhe at tkrishter n prgjithsi rreth t TrshenjtsMari. Dhe jo vetm pr orthodhokst eShqipris, por edhe pr orthodhokst dheromanokatolikt e mbar bots, kjo shtdika fyese.

Z. Frashri sht i lir t besoj ose jo n

t vrtetat q na jep Kisha Orthodhokse. Porajo q nuk i lejohet, sht t doj t shfaqet sispecialist n shtje t Orthodhoksis dhe tjap leksione t Theologjis, t s Drejts Fe-tare, t Historis Kishtare tek Kisha Ortho-dhokse Autoqefale e Shqipris.

do historian objektiv e njeh shum mirdekadencn n t ciln ndodhej Kisha eShqipris n dhjetvjeart e par t shekullitt 20-t si edhe shprbrjen e plot q i shkaktoiregjimi ateist. Por n t njjtn koh sht fare

e qart, se nga viti 1991, n nj koh pasiguriedhe turbullirash, Kisha Orthodhokse Autoqe-fale e Shqipris forcoi besimin, pajtimin,dashurin, shpresn e popullit orthodhoks dhem n prgjithsi t shoqris shqiptare, dukeqndruar me kmbngulje dhe n mnyr tndrgjegjshme larg do lloj przierjeje politike.Pr kt arsye, vlersohet gjersisht si brendavendit dhe ndrkombtarisht, sepse me pranine saj, kontribuoi esencialisht n ndrtimin dhen zhvillimin e prgjithshm shpirtror dhe so-cial t Shqipris.

Ky shkr im u botua nGazeta Shqiptare

simbolet ose vuln e saj. Ndrsa n nenin23 paragrafi 1, thuhet prsri: Objektet ekultit q kan statusin e monumentit t

kulturs ti kthehen n pronsi Kishs

Orthodhokse Autoqefale t Shqipris dhe

do t mbrohen e trajtohen nga ligji pr

trashgimin kulturore.

4. Z. Frashri, n artikullin e tij fyes, nukmungon t na siguroj se lindi n 1920 dhe seu pagzua i krishter orthodhoks. Por nuk fletfare pr konseguencn e tij ndaj besimitorthodhoks, n vitet e persekutimit ateist, poredhe pr vazhdimin gjat viteve t Demokra-cis. sht e njohur se shum vet n Shqipri,vetm n emr orthodhoks, prndoqnKishn Orthodhokse. Se sa sht dikush met vrtet orthodhoks, kt e tregojn idetdhe veprat e tij.

Sipas z. Frashri, vetm ndonj priftgrekmendon pr kt shtje n kt mnyr

Shteti... garanton mbroj-

tjen e Ki shs Or thodhokse

Autoqefale tShqiprisnga

do person ose grup qprete-

ndon emrin , objektet e kul ti t,

pronat, simbolet ose vuln e

saj.


9/12


Pam t prsriten koht e fu-ndit n disa media akuza dhe shpi-fje t riprsritura pr Kishn Or-thodhokse, t sulmohet Kryepisko-pi Anastas, t merret n mbrojtje ivetquajturi prift dhe mbrojtsi Kishs Orthodhokse t KombitNikolla Marku etj. Dua tu them dherikujtoj ktyre gazetarve, se keni mse njzet vjet duke thn e rithnt njjtat gjra, ku akoma shikojmq jeni t paqart dhe vet pr se-

ciln nga ato q trajtoni, njkoh-sisht shohim nj gjuh t ashpr qprdoret kundr Kishs dhe kleri-kve t saj, me ofendime aspak ga-zetareske t shoqruara me gjyki-me ordinere, t cilat kan ulur npublik, jo vetm dinjitetin tuaj, pordhe t mediave q prfaqsoni.

T tilla shkrime apo emisione saqesharake aq dhe keqdashse ushfaqn kt koh dhe me proble-min e Kishs n Prmet, pr t ci-

ln ju siguroj q do t zgjidhet sipasvullnetit t Perndis dhe jo sipasoreksit t ndonj kalimtari...

Prandaj vllezr ta dini q:

1. Kisha Orthodhokse Autoqe-fale e Shqipris, rindrtimi dhe mi-sioni i saj, jan sheshit dhe nse efrekuentoni njher t vetme do tshikoni dhe prekni nga afr t vr-tetn, t ciln ju deri m sot e keniluftuar dhe shtrembruar me da-shakeqsi.

2. Duke sulmuar KryepiskopinAnastas ju sulmoni gjith Ortho-dhokst e Shqipris, pr kt ne jukemi sqaruar n vite. Imzot Anastasi,sot edhe mot si i thon fjals, shtdhe do t jet Kryepiskopi i Ortho-dhoksve t ktij vendi. Pr t kup-tuar m mir kt, po ju citoj Apo-stull Pavlin n letrn drejtuar Ro-makve, ku thot: Kush je ti qgjykon shrbtorin e tjetrit? Prejzotit t vet ai qndron ose bie, pordo t qndroj, sepse Perndia ifort do ta mbshtes (Rom.14:4).

PRSRI JU?(Turp i riprsritu r ndisa medi a)

3. Morali juaj dhe i mediave tua-ja duket qart kur merrni n mbroj-

tje t vetquajturin prift NikollaMarkun. T paktn na dgjoni neq e kemi pasur bashknxns, neq e njohim dhe e dim mir se sai zoti sht, sa njohuri ka mbi fene tij, sa i digjet zemra pr Kombindhe se sa prift mund t jet ky

person i pafe. Do t ishte e teprtta ballafaqonim me rregullat dhekanonet e Kishs kt njeri, sepsenuk do t mbaronim kurr.

Me gjestin e tij t ult prej vje-

dhsi ordiner, si dhe me dbimin etij nga shkolla, t themi t drejtnna erdhi shum keq. Kishs ju lar-gua nj person q po prgatitej prt qen shrbtor i saj dhe sigurishtq pr vesin e dnueshm nga Ki-sha, pritej prej tij t pendohej, porai nuk e bri kt gjest. Mblodhifirma q t bhej prift, se e dinte q

priftria bhet me peticione dhe nfund u prjashtua si hajdut, buk-

shkels dhe tradhtar. Juda e tradh-toi Zotin dhe ai tradhtoi besimin dhedashurin e msuesit. N qoft sedi ti lexoj librat e Kishs, dua tithem: shiko himnografin e Javs sMadhe se si e etiketon Judn kur equan t dashuruar pas paras, kjoi shkon pr shtat edhe atij sot,sepse, q vodhi lek u dbua ngashkolla, me lek u vetshpall priftdhe pr lek e ka kthyer Kishn ezaptuar, n biznesin e tij. Kshtu

mund t jet prifti dhe mbrojtsi iKombit?! Priftria e Altarit shtshtje q lidhet me lutjen vllezrdhe nuk fitohet nga ndonj konkurssi mund t fitohen vendet e puns,apo duke futur miq. .

4. Nj turp i riprsritur shtkur ngatrroni shtjen ame meKishn Orthodhokse t Greqis dhe

Kishn ton. Me sa di un, ashtusi dhe ju e dini shum mir nga hi-

storia q, amt nuk i dboi Kishae Greqis dhe sot nuk sht Kisha

jon ajo q mund t ndrhyj prt zgjidhur problemet e tyre. Mosngatrroni adres zotrinj. Sot kadhe njerz q nuk na kuptojn siduhet, ka dhe nga ata q u pag-zuan t Krishter e q pak a shumnjohin dhe vlersojn besimin e tyreedhe pse ndodhen n mes t nj

bote t shthurur, ku nevoja pr tanjohur Perndin dhe pr t q-

ndruar pran Kishs s saj shtm e madhe se asnjher tjetr. Sam shum t pranojm pendimindhe pruljen, bhemi m tepr thapur dhe lirohemi nga barra eegoizmit dhe voglsit e ligsive.Sado q kjo t duket e uditshmedhe jasht arsyes, ky sht moralii t Krishterve Orthodhoks.

Kujtoni se, besimtart Ortho-dhoks nuk e njohin historin dhe

jetn e Kishs dhe nuk e shohin tvrtetn me syt e tyre, q t g-njehen nga kto mashtrime? Punte Kishs ton na takojn ne dhe

besimtarve t saj more vllezr,ne ju me punt tona? Ne ju hyjm

juve n punt tuaja? Shikoni nj-her dhe i bni analiz vetes se mos

jeni vall ndrrimtar dhe jo rea-list, n vend q t jeni paqeda-shs dhe t frytshm, krkoni tanxini t vrtetn e Zotit?

Ne, na udit fakti q ju nuk b-heni merak pr vendimet e padrejtaq marrin Organet e Drejtsis, sin qytetin e Prmetit, ashtu dhe nat t Elbasanit, q kan lejuar trrmbehet dhe dhunohet KishaOrthodhokse e Shn Maris dhe aqm tepr vler historike, duke ukthyer n biznes vetjak nga zotiMarku. Ashtu sikundr deri m sot,ku jan t rrall ata q jan kapur

pr vjedhje dhe shkatrrime t vle-rave shpirtrore dhe monumentale

Nga I konom atSpiro Katundi

(vijon n faqen 10)


10/12


Kalendarii Liturgjive Hyjnore,

TETOR 20131 E Mart Mbrojtja e Hyj-lind. Ap. Anania. Roman melo-

disti. Joan Kukuzeli.3 E Enjte Hierod. Dionis areo-

pagjiti. Dsh. Elefteri e Rustiku.5 E Shtun Dshg. Haritina,Mamelkta. Oshg. Metodia.Osh. Evdhokimi.

6 E DIEL 3 LLUKAIT. Ap.Thomai. Dshg. Erotidha.Dsh. i ri Makari.12 E Shtun Dsh. Andro-niku etj. Dshg. Andromaqi.Simeoni, Theologu i ri.

13 E DIEL 4 LLUKAIT. EETR. SIN. VII EK. Dsh.Karpi, Florenti.18 E Premte Ap. e UngjillorLlukai. Dsh. Marini. Oshg.Efrosina. (Vaj e ver)19 E shtun Pr. Joel. Dsh.Uari. Oshg. Kleopatra. Osh.Joani n Rila.

20 E DIEL 6 LLUKAIT.Dshm. Artemi. Oshg. Matro-na. Gjerasimi n Kefaloni.23 E Mrkur Jakovi i Jeru-salemit, vlla i Krishtit. Ignati iKon/pojs. (Vaj e ver)26 E Shtun Dshm. Dhimi-tr Mirovliti. Dshg. Leptina.Dsh. Artemidhori.

27 E DIEL 7 LLUKAIT.Dsh. Nestori. Prokla, e shoqjae Pilatit.

NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajs, Nr. 151Tiran

Tel: (04) 2234 117, 2235 095.Fax: 2232 109

Shtypurn shtypshkronjn Ngjallja

Organ i Kishs OrthodhokseAutoqefale t Shqipris

Del nn kujdesin

e Kshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas

npr Kisha, edhe ky problem du-

ket qart q sht ln me dshirnjo t mir pr tu zgjidhur. T pak-tn hajdutt fshihen dhe mezi ka-

pen, po zoti Marku q vodhi jo pak,por nj Kish t tr s bashku meambientet e saj n mes t dits dheka njzet vjet q thot: ja ku jam,n gazeta e televizione sheshit. Psenuk kapet dhe dnohet? t jetkjo dashakeqsi apo profesionali-zm i dshtuar? Kush fshihet pastij dhe kush e prkrah, nuk sht evshtir sot pr tu marr vesh.

Tani t gjith e din cilt jan ktaq e prkrahin kt person ma-shtrues ordiner, sepse emrat e tyre

jan npr artikujt e gazetave dhetitrat e emisioneve televizive, nj-kohsisht shohim q e nxjerrin vetdhe kush i ka sponsorizuar...

sht dhn disa her n me-dia t ndryshme filmimi i dits sfronzimit t Kryepiskopit ImzotAnastasit, pr t cilin ne jemi kre-nar pr zgjedhjen q ju b Kishs

ton, sepse ai u zgjodh pr t Kri-shtert Orthodhoks dhe pr Kishne tyre, duke e kryesuar at me di-njitetin m t madh n rangun Evro-

pian dhe Botror. Ai nuk u zgjodhpr asnj tjetr, person, shoqat apoparti q pretendon t ket pushtetmbi Kishn, por do t desha ta shi-konit mir, jo vetm at pjes videoq paraqitni ju, por t gjith filmimine asaj dite dhe do ta shikoni z. Ni-kolla Marku civil, duke thirrur: i

denj pr Anastasin Kryepiskopdhe pas dy vjetsh q u dbua sihajdut, ai thirri: i padenj. Ai nuke do Kryepiskopin dhe sht punae tij, po pse lejohet t shprdorojn media nacionalizmin kur tgjith e dim q t pandershmit dhet korruptuarit sot fshihen pas fja-ls Komb. Dhe ather lind pye-tja: kush sht m patriot, ai q ndr-ton n kt vend, apo ai q vjedh?

Ne e kemi pohuar dhe e pohoj-

m me guxim q Kryepiskopi shtmsuesi dhe Ati i gjith Orthodho-

ksve, sepse predikon vetm fjalt jets s prjetshme(Jn.6:68).Dashuria jon pr Kryepiskopinsht e dukshme, sjell gjykim. B-het fjal pr nj dashuri t veant,t pakufizuar, q m mir do taquanim dashuri me t ciln ne i

prgjigjemi dashuris s atij, q posakrifikohet pr t gjith ne, dukerindrtuar Kishn nga themelet esaj, duke u prkushtuar pr largimine dhimbjes e plotsimin e nevojavet mijra njerzve, pr sjelljen e g-zimit dhe largimit t vshtirsive tekata, etj.

sht e qart se Kryepiskopikaloi npr pengesa t ndryshmedhe n tundime t shumllojshmederi sa arriti ktu ku jemi sot. Aisht shmblltyra m e mir eZotit n vendin ton, sepse, n per-sonin e tij, si tek rrall ndonj tjetr,

jan t mshiruara ato cilsi qkrkon Zoti tek njerzit. Ne, t Kri-shtert Orthodhoks t Shqipris,e dim mir dhe besojm q veprate tij i kan par me syt e tyre t

gjith shqiptart pa dallim feje,sepse ata vet e pohojn me gojne tyre dhe vlersojn personalitetine tij, duke thn: nuk kemi par derim sot nj njeri kaq t prkushtuardhe me kaq kontribute n ktvend. E pra, duhet t qartsohenimir dhe t kuptoni se pr Kryepi-skopin Anastas dhe Kishn q aidrejton, ajo q ka fuqi t madhe,sht dashuria gjithprfshirse,krejt e ndryshme nga ajo q propo-

zoni ju me shembuj egoiste t lavdi-s s kot, me dshira pr t pasur

pozita dhe t smur nga krenariae pushtetit.

Sot na thoni se i shrbejmgrekut, po t ishte ndonj kohtjetr do na akuzonit se i shrbenimitalianit, gjermanit apo mund t naquanit dhe armiq t popullit, sikomunizmi. Po ne si tu gjykojm

juve, kujt i shrbeni zotrinj t qo-rrollisur?. Kshtu i shrbehet Ko-mbit, duke luftuar t mirn, rindr-timin dhe prparimin? Nuk e diniq rindrtimi i Kishs sht rindr-tim dhe prestigj i gjith Kombit.

T themi t drejtn, pr ne nm se njzet vjet, veprat tuaja kanqen t errta, dashakeqse dheintriga t ushqyera me kundrshti.Brenda errsirs s gnjeshtrskeni gatuar vazhdimisht mashtrimindhe smirn, kultivoni urrejtjen, shpi-fjen, padrejtsin, etj. Po ju pyeszotrinj; a keni par ndonjhervepra dashurie t Perndishme?.

N moralin dhe karakterin tuaj be-soj se nuk gjen ndonj gj t till.Kjo ekziston vetm n Kishn Or-thodhokse dhe tek KryepiskopiAnastas, i cili udhheq besimtartn paqe, me frym njeridashjeje,

prpjekje pr drejtsi duke kon-tribuar me vepra dhe bashkekzi-stenc paqsore midis njerzve. Aisht dhe do t mbetet n jet t

jetve, pr gjith t Krishtert Or-thodhoks t ktij vendi, por dhem gjer, nj figur e shenjt,frym e gjall pr msimin, eduki-min dhe zgjidhjen e vshtirsive t

shumta, t ksaj jete mkatare.KOR 2013

PRSRI JU?

(vijon nga faqja 9)


11/12


I adoptuar prej: Gjakumis K.- Stratobrdha J. (2004), Kisha e

Lindjes s Hyjlindses tek Pazari iVjetr, Prmet, Tempulli: RevistPeriodike Kulturore, v.9, ff.20-32.

Kisha e Lindjes s Hyjlind-sjes n Pazarin e vjetr t Prmetitka pasur t paktn katr fazakonstruktive. Studimi i arkitektu-rs s saj u bazua kryesisht mbi tdhna t mbledhura n dy ekspeditan vitin 2003, gjithashtu edhe paskrkimeve n burime bibliografikedhe dokumentare.

Pr shkak t mundsis s kufi-zuar pr sondazhe dhe grmime,nuk disponojm t dhna mbi fazne par t konstruksionit t kishs.Megjithat, sipas gojdhnave ve-ndase kisha u ndrtua afr viteve1600 dhe ka qen e vogl. Sot,asgj nuk sht e dukshme nga kjofaz dhe vetm grmime ose so-ndazhe sistematike mund t najapin t dhna.

Zhvillimi i Pazarit t vjetr tPrmetit gjat shek. XIX dhe rritja

e popullsis s krishter n nevojpr kish, rezultuan n zmadhimingradual t kishs. Faza e dyt kon-struktive me t ciln kisha u zgje-rua u krye si u prmend n kohne Meletit, Mitropolitit t Kors(1816-1827). Nj pjes e ksaj fa-ze konstruktive ka mundsi t ndo-dhet nn strukturn e sotme t ki-shs, ndoshta n ann lindore, ku,pas grmimit t pjesshm dhe ek-sperimental n brendsin e kishs,u zbuluan gur t muraturs me ngjy-r t ndryshm nga gur t tjer tkishs. Sidoqoft, kjo mbetet hipo-tez e vrtetueshme vetm pas gr-mimit t plot t suvas s mureve.

M pak se 100 vjet m pas, m1929 kisha pati nj faz t tretkonstruktive. N t kisha moriprmasa madhshtore. Nj foto-grafi e vjetr rreth vitit 1930 tregonkishn prpara fundit t ksaj faze,q sipas vendasit i prkiste vitit1934. N at koh struktura e po-shtme e kishs kishte prfunduar,por jo struktura e siprme e saj.

Stilian Adhami [1982, f. 44,] ka pu-blikuar fotografi t marra pas vitit

Kisha e Lindjes s Hyjlindses tek Pazari i Vjetr, Prmet

1934, ku kisha paraqitet e prfu-nduar. Duke u bazuar n t gjitha

fotografit, tempulli duket se ishtei tipit t baziliks, me kupol, menj kambanore dy-dimensionale mbimurin perndimor, me katr pilla-stra qendrore, t cilat ndanin nefinhorizontal nga nefi trthor, ku mb-shtetej kupola. Ana veriore e ki-shs, n pjesn e lart t saj, kishtenj grup dritaresh katrore, poshtt cilave ndodheshin tri dritare ttjera dhe nj hyrje, shkalla e s cilskishte nj bazament q duket derim sot (2003) nga jasht. Muraturae kishs prbhet nga blloqe t bar-

dha guri, t prer dhe t prpunuarme mjeshtri. Gurt jan lidhur fort

njri me tjetrin nga nj shtres gl-qereje. Ky stil murature u prdorshpesh n ndrtesa t arkitektursneo-klasike t fillimit t shek. XX.Muratura e ktij stili paraqitet n

pjes t ndryshme t kishs, ngajasht n murin verior dhe n atlindor dhe nga brenda n murin li-ndor, verior dhe jugor. Nj ati dy-ujse, e ndryshme nga ajo ekzistu-esja, mbulonte kishn.

Si rezultat i prplasjes s Luftss dyt Botrore, qyteti u dmtuanga bombardimet italiane. Ather,kisha psoi dmtime prej 40 m2 mu-ratur, 60 m2 suva, 25 m2 ati dhe15 m2 tavan [A.Q.Sh. F. 602 (1941),D. 59, f. 35]. Mandej, duket sedmtimet q psoi Pazari i Prmetitnga zjarri (ndrmjet viteve 1865-1870, si dhe m 6 Korrik 1943, n9 Tetor 1943, n 28 Janar 1944 dhen 11 Qershor 1944) [Adhami

1982, f. 50] kishin intensifikuardmtimet e tempullit. Si pasoj, te-

mpulli kishte nevoj pr riparime tmdha, q, si duket, rezultuan

edhe n zmadhimin e mtejshmt kishs me nj shtes n ann pe-rndimore (faza e katrt ndrti-more).

Kto faza t njpasnjshme kon-struktive t shek. t XX-t krijuan

prshtypjen se kjo kish mbetej gjith-mon e paprfunduar, prandaj edhemendohej se nuk paraqiste asnjvler [Adhami 2001c, ff. 146-8].

N vitin 1961 kisha pati ndryshimeme qllim ndrtimi t pallatit t kul-turs, i cili u inaugurua m 1962.

Ndrhyrjet n skeletin e kishs pas

1961 prfshinin: i) Shkatrrimin epjess s lart t kishs (kupol,

etj.). ii) Mbylljen e dritareve dhehyrjeve origjinale (prve asaj ju-gore) me tulla t kuqe dhe hapjene dritareve dhe hyrjeve t reja. iii)Lartsimin prej 2 metrash t pjesslindore t kishs pr nevojat e ske-ns s teatrit duke prdorur tullat kuqe. iv) Shtrimin e nj senazhiimentoje n nj pik t lart t mu-reve pr t siguruar qndrueshm-rin statike t ndrtess dhe pr tlidhur muraturn me nj mnyr mt fort.

Pavarsisht nga kto ndrhyrje,nj sr vrejtjesh tregojn se, nn

pamjen e dukshme t objektit (2003),gjendet e ruajtur forma origjinale endrtimit t kishs. Kto jan: i)Ekzistenca e fragmentit t kamba-nores s ngritur n lartsin e murit

perndimor, q mund t shihet ngazona e katit t dyt, ku qndroninspektatort. ii) Ekzistenca e mure-

ve t kishs q jan t ndryshmnga muret e shtesave (n gjersi,

n prbrjen e materialeve dhe nstilin e muraturs). iii) Ekzistenca

n brendsin e kishs e harkut tpjess lindore t fazs s tret ndr-timore, q sht ndoshta fakti m iqart i ruajtjes s skeletit t kishsme gjith punn transformuese qiu b asaj.

Ndrhyrja m e madhe q urealizua n 1961 n formn e kishska qen ndrtimi i nj shtese ko-mpletisht t re gjat murit jugor tkishs dhe m e vogla ndrtimi inj hajati n pjesn perndimore tmurit jugor, i cili vazhdon edhe n

pjesn jugore t murit perndimor,

mbi t cilin n vitin 2003 ka pasurbaz pr vazhdimit e ndrtimit.

Shtesa e prfunduar u ndrtua megur, si del qart nga pjest ku ugrmua suvaja pr t krahasuarmuraturn e saj me at t kishs.Por cilsia e muraturs s shtesave,si u zbulua, sht shum e dobtn krahasim me at t kishs. Gu-rt e prdorur jan skalitur trash,dhe jan vendosur me nj mnyrt palidhur, duke mos krijuar fugamidis tyre, si n muraturn e mure-ve t kishs, por boshllqe t cilt

jan mbushur me shtresa t trashallai. M tej, gjersia e mureve tkishs sht 90 cm, kurse ajo e mu-reve t dy shtesave, t ndrtuara

pas 1961, sht 60 cm. T dyja atoshtesa, gjithashtu edhe e treta nlartsin e pjess lindore t kishs

jan qart ndryshe nga kisha n tip,zgjidhje funksionale dhe konstruk-tive, kompozim i pjesve prbrse,trajtim arkitektonik dhe dekorativ

t pjess s brendshme dhe tjashtme, si edhe n stil

(Fragment studimi. T plot mund ta gjeni n www.orthodoxalbania.org)


12/12


Duke marr n konsiderat:Rezolutn e pranuar unanimisht

pr intolerancn fetare, nga Asa-mbleja Politike e PPE, n janar2013;

sht detyrim i yni moral dhebashkprgjegjsi t kujdesemipr t Krishtert npr bot, dukemarr parasysh trashgimin tonkulturore, q i ka rrnjt n traditatJudeo-Kristiane

Liria e mendimit, ndrgjegjes

dhe e besimit, si principe theme-lore, bazohet n Deklaratn e tDrejtave Njerzore t vitit 1948,dhe n Kapitullin Evropian pr tDrejtat e Njeriut;

Duke u nisur nga fakti se muajte fundit kan ndodhur akte ekstre-mizmi dhe dhune kundr kishavesi vende lutjeje, n Egjipt, Siri dheShqipri,

Partia Popullore Evropiane:

1. Riafirmon nevojn e respek-timit t plot t liris s besimit, si

Rezolut e adoptuar nga Asambleja Politike e Partive Popullore Evropiane

(Bruksel, 5 shator 2013), mbi lirin e besimit dhe t ushtrimit t tij

nj e drejt themelore dhe univer-sale e t drejtave t njeriut dhe sielement esencial i demokracis,respektimi i t cilit sht nj pa-rakusht pr t aspiruar n inte-grimin n bashkimin Evropian;

2. Dnon aktet e dhuns, qkan si shnjestr minoritetet fe-tare dhe komunitetet ne vende siSiria dhe Egjipti;

3. Dnon fort aktet ekstremistekundr Kishs Orthodhokse n

Prmet, Shqipri, ndaj priftrinjvedhe prons s saj, si nj akt ekstre-mizmi kundr Krishterimit n Trua-llin Evropian.

4. U krkon gjith autoritetevet frenojn do akt diskriminueskundr grupeve fetare dhe t sigu-rojn dinjitet dhe mundsi t njjtapr qytetart e Egjiptit dhe tSiris.

6. Bn thirrje pr respekt dhembrojtje t pronave t komuni-

teteve fetare (kisha, institucionebamirsie, shkolla fetare).

Akt ekstremizmi kundr Krishterimit nTruallin Evropian

shtja e Prmetit kakaluar me koh kufijt evendit dhe pr fat t keq kaekspozuar Shqiprin si njvend me problem n zbati-min e liris fetare. Kjo u

duk n deklarimin e depu-tetve t djatht t Partive

Duhet tgjendet njzgjidhje e pranueshme reciprokisht

Popullore, t komisioneritFyle, por edhe n reagimete organizmave kishtar.

Kshtu, pas pyetjes snj deputeti evropian komi-sioneri Stefan Fyle, u pr-

gjigj: Marrveshja pr rre-gullimin e marrdhnieve

mes Shqipris dhe KishsOrthodhokse t Shqipris,dialogu konstruktiv dhe si-gurimi i ekzistencs s shte-tit ligjor, respektimi i t drej-tave t prons, liria e fesdhe adhurimit, jan kontek-sti n t cilin duhet t gje-

ndet nj zgjidhje e pranue-shme reciprokisht.

Ai thekson gjithashtu sesht e nevojshme q Shqi-

pria t bj prpjekje tmtejshme pr t respek-tuar t drejtat e njeriut, ndr-sa sht vrejtur pabarazi

n zbatimin e tyre efektiv.Fyle rithekson se -

shtjet e respektimit t tdrejtave t njeriut jan nj

pjes integrale e raportevet rregullta t progresit, prshtetet q aspirojn t bash-kohen me BE.

Documents

Gazeta e Shtatorit 2013