GIÁO ÁN SINH HỌC 12 (NÂNG CAO) – TRƯỜNG THPT NGÔ GIA TỰ

**********

PHẦN V. DI TRUYỀN HỌC

Tiết 1: CHƯƠNG I: CƠ CHẾ CỦA HIỆN TƯỢNG DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ

BÀI 1: GEN, MÃ DI TRUYỀN VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI CỦA AND

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC-Học sinh trình bày được khái niệm cấu trúc chung của gen và nêu được hai loại gen chính .-Học sinh nêu và giải thích được mã di truyền -HS mô tả quá trinh nhân đôi ADN ở ecoli và phân biệt được sự khác nhau giữa nhân sơ và nhân chuẩn II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Tranh vẽ hoặc máy chiếu,phiếu học tập III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

Hoạt động của thầy và trò Nội dungGVđặt câu hỏi :em hiểu thế nào là gen?HS: đưa k/n genGV :yêu cầu h/s q/s hình 1.1và nghiên cứu sgk. trả lời câu hỏi :

-cấu trúc của gen?-vị trí nhiệm vụ từng vùng ?HS :trả lời câu hỏi

GV:HS tìm hiểu sự giống và khác nhau về gen của SV nhân sơ và nhân chuẩn ?

HS trả lời :GV đưa thêm thông tin về exon và intron

GV : -có những loại gen nào ? -vai trò của từng loại ? -VD?HS : trả lời

GV: y/c h/s tìm hiểu tại sao mã di truyền lại có 3 nucleotit mã hoá 1 aa?(cho h/s xây dựng về mã di truyền )HS tự đọc sách thảo luận tìm câu trả lời

GV chia nhóm yêu cầu h/s tự đưa ra đặc điểm của

I. KHÁI NIỆM VÀ CẤU TRÚC CỦA GEN 1.Khái niệm: gen là một đoạn ADN mang thông tin mã

hoá cho một sản phẩm xác định (chuỗi polipeptit hay ARN)2.Cấu trúc của gen a. Cấu trúc chung của gen cấu trúc Mỗi gen gồm 3 vùng trình tự nucleotitVùng khởi đầu – Vùng mã hoá - vùng kết thúc -Vùng khởi đầu mang tín hiệu khơỉ động và kiểm soát

qt phiên mã nằm ở đầu 3’ .-Vùng mã hoá mang thông tin các aa-Vùng kết thúc nằm ở cuối gen mang tín hiệu kết thúc

phiên mã .b. Cấu trúc không phân mảnh và phân mảnh của

gen +Các gen ở sinh vật nhân sơ có vùng mã hoá liên tục +Các gen ở sinh vật nhân chuẩn có vùng mã hoá không

liên tục xen kẽ giữa exon ( mã hoá aa) và intron (vùng không mã hoáaa).Gọi là gen phân mảnh .

1. Các loại gen:Gen cấu trúc :mang thông tin mã hoá tổng hợp proteinGen điều hoà tạo ra sản phẩm kiểm soát hoạt động của

gen khácII.MÃ DI TRUYỀN

Đặc điểm của mã di truyền -Mã di truyền là mã bộ ba tức cứ 3 nucleotit đưng kế tiếp

nhau quy định một axit amin. -Mã di truyền được đọc từ một điểm xác định và liên tục

từng bộ ba nucleotit (không chồng gối lên nhau )Mã di truyền có tính đặc hiệu và tính thoái hoá-Không có tính dư thừa tức nhiều bộ ba mã hoá cho một

axit amin.

:

mã di truyền vào phiếu học tập

GV chữa phiếu học tập

GV treo sơ đồ nhân đôi của ADN ở ecolihoặc máy tính đưa quá trình nhân đôi ADN chiếu cho h/s quan sát

GV: đưa ra nguyên tắc nhân đôi ADNGV: chia nhóm học tập y/c h/s tìm hiểu thảo luận và lên trình bày qt nhân đôi ADN ở SV nhân sơ

HS:Các nhóm lên trình bày qt nhân đôi ở SV nhân sơ qua sơ đồ trên bảng các nhóm khác nhận xét bổ xung và đánh giá kết quả

HS cho biết sự khác nhau ADN của sv nhân sơ và nhân chuẩn ?từ đó rút ra qt nhân đôi ADN ở SV nhân sơ và nhân chuẩn khác nhau như thế nào ?

-Có tính phổ biến ,tức tất cả các loài đều dùng chung một bộ mã di truyền .

Trong 64 bộ ba thì có 3 bộ ba không mã hoá cho aa gọi là bộ ba kết thúc UAA,UAG,UGA 61 bộ ba con lại mã hoá 20 loại aa

Bộ ba AUG được xem là mã mở đầu với chức năng quy định điểm khởi đầu dịch mã qui định aa metionin.

III.QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI CỦA ADN 1.Nguyên tắc : ADN có khả năng nhan đôI để tạo thành 2

phân tử ADN con giống nhau và giống ADN mẹ .theo nguyên tắc bổ xung và bán bảo toàn

2.Quá trình nhân đôi của ADN B1: tháo soắn phân tử ADN nhờ enzim tháo soắn tạo

chạc 3B2: Tổng hợp các mạch ADN mới .Enzim ADN –

polimeraza đã gắn các nu tự do trong môi trường nội bào thao nguyên tắc bổ sung A-T,G-X trên mạch khuôn theo chiều 5’-3’.Vì vậy mạch khuôn 3’-5’ sẽ được tổng hơp liên tục, còn mạch khuôn 5’-3’ sẽ bị tổng hợp ngát quãng tạo nên các đoạn Okazaki,

chúng nối lại với nhau nhờ enzim nối ligaza.B3: Hai phân tử ADN con xoắn lại .trong mối phân tử con

có một mạch mới và một cũ gọi là bán bảo toàn .3. Sự khác nhau ở nhân sơ và nhân chuẩn Nhân chuẩn :diễn ra trong pha S kỳ trung gian của chu kì

TB đây là bước đầu tiên cho sự phân bào .xảy ra ở nhiều điểm trên phân tử ADN do pt ADN lớn

VI. Bài tập –dặn dò : -HS đọc phần ghi nhớ sgk, đọc phần em có biết .-Thế nào là nguyên tắc bổ xung và bán bảo tồn ?-Về nhà làm bài tập SGK và chuẩn bị bài mới

Tiết 2: BÀI 2. PHIÊN MÃ VÀ DỊCH MÃ

I. Mục tiêuSau khi học xong bài này học sinh phải:- Nêu được khái niệm phiên mã, dịch mã, pôliribôxôm.- Trình bày được cơ chế phiên mã.- Mô tả quá trình dịch mã (tổng hợp prôtêin).II.Chuẩn bị phương tiện :1. Giáo viên: Hình vẽ 2.1 và 2.2 SGK.2. Học sinh: Bảng nhóm, bút lông.3.. Phương pháp: Trực quan, vấn đáp – tìm tòi.IV. Tiến trình lên lớp. Kiểm tra bài cũ:

1. Gen là gì? Trình bày cấu trúc chung của gen mã hoá prôtêin ?2. Trình bày quá trình tự nhân đôi của ADN ở sinh vật nhân sơ?

:

Hoạt động của thầy và trò Nội dungGV: Quá trình phiên mã hay sao mã là quá trình truyền thông tin từ đâu đến đâu?HS: Liên hệ kiến thức lớp 9 để trả lời.

GV: Quá trình đó xảy ra ở đâu và vào thời điểm nào? Kết quả tạo ra sản phẩm gì?HS: Quá trình phiên mã diễn ra trong nhân tế bào, ở kì trung gian giữa 2 lần phân bào, lúc NST đang giãn xoắn, kết quả là tạo ra ARN.GV: ở lớp 9 ta đã học có 3 loại ARN là ARN thông tin, ARN vận chuyển và ARN ribôxôm. Vậy quá trình tổng hợp các ARN diễn ra như thế nào? Ta cùng xem xét trường hợp tổng hợp ARN thông tin.HS: Nghiên cứu SGK.GV: Hướng dẫn HS quan hình 2.1 SGK rồi cho HS trả lời các ý trong lệnh. Enzim nào tham gia vào quá trình phiên mã?HS: Enzim ARN polimeraza. Chiều của mạch làm khuôn tổng hợp mARN là 3’-5’.GV: (Gợi ý) Điểm khởi đầu đứng trước gen phía đầu 3’ của mạch khuôn, đoạn ARN polimeraza hoạt động tương ứng với 1 gen.HS: Chiều tổng hợp m ARN của enzim ARN – polimeraza là 5’-3’.GV: Quá trình tổng hợp mARN diễn ra theo nguyên tắc nào?HS: Nguyên tắc bổ sung: A-U, G-X.

GV: Hiện tượng gì xảy ra khi kết thúc quá trình phiên mã?HS: Nghiên cứu SGK trả lời.

GV: Lưu ý ở sinh vật nhân sơ là gen không phân mảnh nên không có giai đoạn cắt nối sau cùng như sinh vật nhân thực.GV: Thế nào là quá trình dịch mã?HS: Là quá trình chuyển mã di truyền chứa trong mARN thành trình tự các aa trong chuỗi polipeptit của prôtêin.GV: Trong quá trình dịch mã có những thành phần nào tham gia?HS: mARN trưởng thành, tARN, một số dạng enzim, ATP, các aa tự do.GV: Hãy nghiên cứu SGK và tóm tắt diễn biến quá trình dịch mã ?HS: Nghiên cứu SGK, hình minh hoạ và tóm tắt rồi cả lớp bổ sung:* Hoạt hoá aa: Trong tế bào chất nhờ các enzim đặc hiệu và năng lượng ATP, các aa được hoạt hoá và gắn với tARN tạo nên phức hợp aa-tARN.

I. Cơ chế phiên mã1. Khái niệm:Sự truyền thông tin di truyền từ phân tử ADN mạch kép sang phân tử ARN mạch đơn là quá trình phiên mã (còn gọi là sự tổng hợp ARN).Quá trình phiên mã diễn ra trong nhân tế bào, ở kì trung gian giữa 2 lần phân bào, lúc NST đang giãn xoắn.

2. Diễn biến của cơ chế phiên mãGồm 3 giai đoạn: khởi đầu, kéo dài và kết thúc.- Giai đoạn khởi đầu: Quá trình bắt đầu khi ARN – polimeraza bám vào promoter (vùng khởi đầu của gen) => gen tháo xoắn và tách hai mạch đơn làm lộ mạch khuôn 3’-5’.

- Giai đoạn kéo dài: ARN – polimeraza di chuyển dọc theo mạch có nghĩa giúp các ribônu tự do trong môi trường nội bào liên kết với các nuclêôtit trong mạch khuôn theo nguyên tắc bổ sung (A-U, G-X) tạo nên phân tử mARN theo chiều 5’-3’.- Giai đoạn kết thúc: Quá trình phiên mã được tiến hành đến điểm kết thúc của gen trên ADN thì phân tử mARN được giải phóng và ADN đóng xoắn trở lại * Phiên mã ở sinh vật nhân sơ và nhân thực cơ bản giống nhau.ở phần lớn gen ở sinh vật nhân chuẩn, sau khi toàn bộ gen đựoc phiên mã thì mARN sơ khai được sửa đổi để cắt bỏ intron và nối các exon lại với nhau hình thành mARN chức năng. Sau đó mARN chức năng được chuyển từ nhân ra chất tế bào để làm khuôn tổng hợp prôtêin .II. Cơ chế dịch mã1. Khái niệm:Là quá trình chuyển mã di truyền chứa trong m ARN thành trình tự các aa trong chuỗi polipeptit của prôtêin .2. Diễn biếna. Hoạt hoá axít amin:Trong tế bào chất nhờ các en đặc hiệu và năng lượng ATP, các aa đựơc hoạt hoá và gắn với tARN tạo nên phức hợp aa- tARN.b. Dịch mã và hình thành chuỗi polipeptit:- Giai đoạn mở đầu: tARN mang aa mở đầu tiến vào vị trí codon mở đầu sao cho anticodon trên t ARN của nó khớp bổ sung với codon mở đầu trên m ARN.- Giai đoạn kéo dài chuỗi pôlipeptit:+ tARN mang aa thứ nhất đến codon thứ nhất sao cho anticodon của nó khớp bổ sung với codon thứ nhất trên mARN. Enzim xúc tác tạo liên kết péptit giữa aa1 và aa mở

:

* Dịch mã và hình thành chuỗi polipeptit: Quá trình dịch mã tiến hành 3 giai đoạn.

GV: Hoàn thiện kiến thức và giải thích thêm cho học sinh:- Các bộ ba trên mARN cũng được gọi là các codon.- Bộ ba trên tARN là các anticodon.- Liên kết giữa các aa là liên kết peptit được hình thành do enzim xúc tác.- Riboxom dịch chuyển trên mARN theo chiều 5’-3’ theo từng nấc, mỗi nấc ứng với 1 codon.- Các codon kết thúc là UAG, UGA, UAA.GV: Trên mỗi phân tử mARN thường có một số ribôxôm cùng hoạt động được gọi là poliriboxom. Như vậy, mỗi một phân tử mARN có thể tổng hợp được từ 1 đến nhiều chuỗi polipeptit cùng loại rồi tự huỷ.GV: Từ vấn đề trên ta có thể suy luận điều gì về hoạt động của quá trình sinh học?HS: Sự hoạt động nhanh, hiệu quả và tiết kiệm của quá trình sinh học.GV: Từ những kiến thức đã học hãy rút ra mối liên hệ giữa ADN – m ARN – tính trạng?HS: Nghiên cứu trả lời

đầu+ Ribôxôm dịch chuyển đi 1 bộ ba đồng thời tARN mang aa mở đầu rời khỏi riboxom. + tARN mang aa thứ hai đến codon thứ hai sao cho anticodon của nó khớp bổ sung với codon thứ hai trên mARN. Enzim xúc tác tạo liên kết péptit giữa aa2 và aa1.+ Sự dịch chuyển của riboxom lại tiếp tục theo từng bộ ba trên mARN.- Giai đoạn kết thúc chuỗi pôlipeptit+ Quá trình như vậy tiếp diễn cho đến khi riboxom gặp codon kết thức trên mARN thì quá trình dịch mã dừng lại.+ Riboxom tách khỏi mARN và chuỗi polipeptit được giải phóng và aa mở đầu cũng rời khỏi chuỗi. Chuỗi polipeptit sau đó sẽ hình thành prôtêin hoàn chỉnh.3. Poliriboxom- Trên mỗi phân tử m ARN thường có một số riboxom cùng hoạt động được gọi là poliriboxom. Như vậy, mỗi một phân tử mARN có thể tổng hợp được từ 1 đến nhiều chuỗi polipeptit cùng loại rồi tự huỷ.- Riboxom có tuổi thọ lâu hơn và đa năng hơn.4. Mối liên hệ ADN - mARN - tính trạngCơ chế của hiện tượng di truyền ở cấp độ phân tử:ADN → mARN → Prôtêin → tính trạng.

4. C ủ ng c ố : A. Với các codon sau trên mARN, hãy xác định các bộ ba đối mã của các tARN vận

chuyển aa tương ứng:Các codon trên mARN : AUG UAX XXG XGA UUU , Các bộ ba đối mã trên tARN

B. Với các nuclêôtit sau trên mạch khuôn của gen, hãy xác định các codon trên mARN, các bộ ba đối mã trên tARN và các aa tương ứng trong prôtêin được tổng hợp:Các bộ ba trên ADN : TAX GTA XGG AAT AAGCác codon trên m ARN, các anticodon trên t.ARN, các aa 5. D ặ n dò : - Học bài theo vở và SGK, trả lời các câu hỏi cuối bài.

:

Tiết 3: BÀI 3: ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG CỦA GEN

I. MỤC TIÊU BÀI HỌCHọc sinh trình bày được các thành phần tham gia và ý nghĩa của điều hoà hoạt động của gen.Trình bày cơ chế điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân sơHS mô tả các mức điều hoà hoạt động của gen ở sinh vật nhân thực -Nâng cao nhận thức đúng đắn và khoa học về điều hoà hoạt động cua gen -Hình thành thái độ yêu thích khoa học tìm tòi nghiên cứu II.TRỌNG TÂM- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC1.Trọng tâm : Điều hoà hoạt động cua gen gồm trạng thái đóng và mở Điều hoà ở sinh vật nhân thực phức tạp hơn.2.Phương tiện dạy học Tranh vẽ ,

III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌCTế bào cơ thể sinh vật bậc thấp chứa hàng nghìn gen ,sv bậc cao chứa hàng vạn gen , ở các giai đoạn phát triển khác nhau các gen này có hoạt động liên tục không ? cơ chế hoạt động như thế nào

Hoạt động của thầy và trò Nội dungGV đặt câu hỏi : hãy lấy VD về gen hoạt động thường xuyên và cung cấp sản phẩm liên tục?HS : Gen tổng hợp các protêin enzim chuyển hoá trong quá trình trao đổi chất ,gen tổng hợp enzim tiêu hoá GV cho h/s lấy VD gen hoạt động tuỳ theo giai đoạn cần thiết HS : gen tổng hợp hoocmôn sinh dục ở động vật có vú.

GV yêu cầu h/s tìm hiểu cấu tạo của operon lac và trả lời câu hỏi -Cấu tạo của operon lac gồm những thành phần nào ?-operon lac hoạt động như thế nào ?

GV chia nhóm cho h/s tìm hiểu sơ đồ hình 3 sgk và thảo luận trả lời lệnh sgk-Những biểu hiện của gen R và operon lac trong trạng thái bị ức chế -Những biểu hiện ở gen R và operon lac khi có các chất cảm ứng?

HS tìm hiểu thảo luận trả lời câu hỏi và trình bày cơ chế điều hoà các nhóm khác nhận xét ,bổ xung

I. KHÁI NIỆM Tế bào của cơ thể SV chứa đầy đủ các gen. Không phải bất kì lúc

nào ,ở bất kỳ giai đoạn phát triển nào của cơ thể các gen đều hoạt động đồng thời .Sự hoạt động khác nhau của gen là do quá trình điều hoà.

II. CƠ CHẾ ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ

1. Cấu tạo của operon Lac.- các gen cấu trúc có liên quan thường được phân bố liền nhau có

chung một gen điều hoà gọi là operon.-Nhóm gen cấu trúc liên quan nhau về chức năng nằm kề nhau.-Vùng vận hành(O) nằm trước gen cấu trúc là vị trí tương tác với

chất ức chế -Vùng khởi động(P) nằm trứoc vùng vân hành ,đó là vị trí tưong tac

của ARN polimeraza để khởi đầu phiên mã.b. Cơ chế hoạt động của Lac operon ở E.coliSự hoạt động của operon chịu sự điều khiển của 1 gen điều hoà R.Bình thường gen R tổng hợp ra protein ức chế gắn vào vùng vận

hành ,do đó gen cấu trúc bị ức chế nên không hoạt dộng khi có chất cảm ứng thì operon chuyển sang trạng thái hoạt động

Khi môi trường không có lactozơ:protein ức chế gắn với gen vận hành O làm ức chế phiên mã của gen cấu trúc A,B,C (gen cấu trúc không hoạt động đựoc )

Khi môi trường có lactozơ : protein ức chế bị láctozơ cảm ứng ,nên protein ức chế bị bất hoạt không gắn với gen vận hành O nên gen vận hành hoạt động bình thường và gen cấu trúc bắt đầu dịch mã

III. ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG CỦA GEN Ở SINH VẬT NHÂN CHUẨN

1. Thành phần tham gia đa dạng gồm gen gây tăng cưòng ,gen gây bất hoạt , các gen cấu trúc , vùng khởi động ,vùng kết thúc , và nhiều yếu tố khác

2. Cơ chế điều hoà phức tạp đa dạng

:

-Tại sao sự điều hoà hoạt động gen ở sinh vật nhân thực phức tạp hơn ở sv nhân sơ ?

-SV nhân thực có các mức điều hoà nào ?

a. Điêù hoà ở mức ADN (trước phiên mã ): Những gen tổng hợp ra sản phẩm TB cần nhiều thì đựoc nhắc lại nhiều lần trên ADN ,NST.

b. Điều hoà ở mức phiên mã :Trước khi diễn ra phiên mã NST tháo soắn ở đoạn tương ứng ,rồi

các enzim phiên mã tương tác với protein điều hoà bám vào đoạn khơi đầu nên việc tổng hợp mARN diễn ra.

c. Điều hoà ở mức dịch mã Trong cùng loại TB ,các loại m ARN có thời gian sống khác nhau d. điều hoà mức sau dịch mã TB có một hệ thống các en zim phân giải các protein một cách có

chọn lọc loại bỏ các protein mà tế bào không cần nữa .

4.Bài tập –dặn dò :-HS đọc phần ghi nhớ sgk .-Điều hoà hoạt động của gen ở sv nhân thực khác gì so với ở sv nhân sơ?-Về nhà làm bài tập SGK và chuẩn bị bài mới

Tiết 4 : BÀI 4: ĐỘT BIẾN GEN

I.MỤC TIÊU:-Khái niệm, nguyên nhân, cơ chế phát sinh và cơ chế biểu hiện của đột biến, thể đột biến và phân biệt được các dạng đột biến gen(chỉ đề cập đến đột biến điểm).- Nêu được hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen.- Giúp học sinh hiểu, thấy được hậu quả của sự đột biến đối với con người và sinh vật.II.CHUẨN BỊ:1.Giáo viên:-Tranh ảnh, tài liệu sưu tầm về biến dị, đặc biệt là đột biến gen ở động thực vật và ở người.-Sơ đồ cơ chế biểu hiện đột biến gen.-Hình 4.1, 4.2 sgk-Có thể vẽ thêm hình 21.1 sgk sinh học lớp 92.Học sinh:- Sưu tầm tranh ảnh đột biến gen ở người và động thực vậtIII.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC: Vấn đáp gợi mở, lấy học sinh làm trung tâmIV.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.Kiểm tra bài cũ:Câu 1.Khái niệm và cấp độ điều hoà hoạt động của gen? Câu 2. Ôpêron là gì?Mô hình cấu trúc điều hoà opêron Lac? 3.Giảng bài mới:

Hoạt động của thầy và trò Nội dung*Hoạt động 1Giáo viên giảng giải: Đột biến là những biến đổi trong vật chất di truyền,xảy ra ở cấp độ phân tử (ADN) hay cấp độ tế bào (NST)Gv giới thiệu một số tranh ảnh và tài liệu đột biến.Gv: Đột biến xảy ra ở cấp độ phân tử liên

I.ĐỘT BIẾN GEN1.Khái niệm:-Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen, liên quan đến 1 cặp nu (gọi là đột biến điểm) hay nhiều cặp nu-Tần số đột biến gen rất thấp 10-6 – 10-4.-Thể đột biến: là cá thể mang gen đột biến đã biểu hiện ra kiểu hình.

:

quan đến sự thay đổi của yếu tố nào? (nu) khái niệm đột biến gen.Gv: tác nhân đột biến? Hs trình bày được do đã học ở lớp 9.*Hoạt động 2.Gv vẽ sơ đồ minh hoạ từng dạng đột biến gen có sự biến đổi về số lượng, thành phần và trật tự sắp xếp các nu và yêu cầu hs nhận xét từng dạng đột biến gen.Lưu ý: nếu bộ ba mở đầu AUG hoặc bộ ba kết thúc UAG bị mất 1 cặp nu không tổng hợp prôtêin hoặc kéo dài sự tổng hợp

*Hoạt động 3Gv cho hs nghiên cứu hình 4.1 và 4.2 thảo luậnGv: Phân biệt tác nhân đột biến với cách thức tác động? hậu quả?

Gv: Giải thích cơ chế tác động? Hs giải thích gv bổ sungGv cho ví dụ về những yếu tố ảnh hưởng đến đột biến gen.Vd:gen xác định nhóm máu ở người là A, B, O có 3 alen IA,IB,Io quy định 4 nhóm máu : A, B, AB, O, ngoài ra còn có thêm các alen IA1,IA2 vì thếnhóm máu A được chia thành A1, A2, nhóm máu AB A1 B, A2B.Vậy nhóm máu ở người có 6 nhóm máu: A1 ,A2, B, O, A1B, A2B. A bị đột biến nên có 2 alen A1, A2 IA không bền so với IB, Io *Lưu ý: -Đột biến gen phát sinh do các tác nhân đột biến lí, hoá trong ngoại cảnh gây rối loạn trong quá trình sinh lí, hoá sinh của tế bào gây nên những sai sót trong quá trình tự nhân đôi của AND, hoặc làm đứt phân tử AND, hoặc nối đoạn bị đứt vào AND ở vị trí mới.*Hoạt động 4.Gv cho hs đọc mục IIIGv nêu ví dụ:Trên một cành hoa giấy có cành hoa trắng xen lẫn cành hoa đỏ đột biến này phát sinh như thế nào? được di truyền không?Gv: đột biến có vai trò như thế nào?Trong tiến hoá thì quá trình này có ý nghĩa như thế nào?Trong chọn giống, trong lai tạo giống mới?

2.Các dạng đột biến genChỉ xét đột biến điểm-Đột biến thay thế một cặp nu: một cặp nu trong gen được thay thế bằng một cặp nu khác có thể làm thay đổi trình tự aa trong prôtêin và làm thay đổi chức năng của prôtêin.-Đột biến thêm hoặc mất một cặp nu:Khi đột biến làm mất đi hoặc thêm vào một cặp nu trong gen sẽ dẩn đến mã di truyền bị đọc sai kể từ vị trí xảy ra đột biến dẫn đến thay đổi trình tự aa trong chuỗi polipeptit và làm thay đổi chức năng của prôtêin.II.NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾ PHÁT SINH ĐỘT BIẾN GEN.1.Nguyên nhân: *Các bazơ nitơ thường tồn tại 2dạng cấu trúc (dạng thường và dạng hiếm).Các dạng hiếm (hỗ biến) có những vị trí liên kết hidrô bị thay đổi làm cho chúng kết cặp không đúng trong quá trình nhân đôi (kết cặp không hợp đôi) dẫn đến phát sinh đột biến gen. Vd: sgk *Đột biến gen còn phát sinh do tác động của các tác nhân vật lí, hoá học hoặc do sự rối loạn trao đổi chất xảy ra trong tế bào. Các tác nhân này làm biến đổi cấu trúc của gen gây nên đột biến gen. *Đột biến gen có thể phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người sử dụng các tác nhân gây đột biến tạo ra (đột biến nhân tạo).2.Cơ chế phát sinh đột biến gen:-Đột biến gen không chỉ phụ thuộc vào loại tác nhân, cường độ, liều lượng của tác nhân mà còn tuỳ thuộc đặc điểm cấu trúc gen. Gen bền vững ít phát sinh đột biến, gen kém bền vững dễ phát sinh đột biến.-Sự biến đổi của 1 nu nào đó thoạt đầu xảy ra trên một mạch của AND dưới dạng tiền đột biến. Lúc này enzim sửa chữa có thể sửa sai làm cho tiền đột biến trở lại dạng ban đầu. Nếu sai sót không được sửa chữa thì qua lần tự sao tiếp theo nu lắp sai sẽ liên kết với nu bổ sung với nó làm phát sinh đột biến gen.Ví dụ sgk-Trong trường hợp xử lí AND bằng chất acridin có thể làm mất hoặc thêm một cặp nu trên AND. Nếu acridin được chèn vào mạch khuôn củ thì sẽ tạo nên đột biến thêm một cặp nu. Nếu acridin chèn vào mạch mới đang được tổng hợp sẽ tạo nên đột biến mất một cặp nu.III. HẬU QUẢ VÀ Ý NGHĨA CỦA ĐỘT BIẾN GEN.1.Hậu quả đột biến gen-Đột biến genlàm biến đổi cấu trúc mARN biến đổi cấu trúc prôtêin Gây nhiều đột biến có hại làm giảm sức sống của cơ thể sinh vật.Tuy nhiên, có những đột biến gen là trung tính (không có lợi, không có hại), một số ít trường hợp là có lợi.2.Vai trò và ý nghĩa của đột biến gen-Đối với tiến hoá: Đột biến gen có vai trò làm cho sinh vật ngày càng đa dạng phong phú, cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hoá .

:

Kết luận: Đột biến ngoài hậu quả của nó rất lớn thì nó còn có ý nghĩa cũng không nhỏ đối với quá trình tiến hoá và chọn giống. *Giáo viên yêu cầu hs nhắc lại kết quả của phân bào giảm nhiễm ?(tạo ra gì), từ đó kết luận loại đột biến này truyền cho thế hệ sau bằng hình thức sinh sản nào?

*Giáo viên: đột biến gen trội hay đột biến gen lặn có cơ hội tồn tại lâu hơn trong quần thể? tại sao?*Hs đọc mục IV.2 sgk và thảo luận về tính chất biểu hiện của đột biến gen trong nguyên phân.Tại sao ở giai đoạn từ 2-8 tế bào đột biến có thể đi vào giao tử và di truyền qua sinh sản hữu tính?Hs thảo luận và đưa ra kết luận.

-Đối với thực tiễn: cung cấp nguyên liệu cho quá trình chọn giống. Đột biến nhân tạo có tần số cao, có định hướng, tạo nguồn nguyên liệu tốt phục vụ cho con người.IV.TÍNH CHẤT BIỂU HIỆN CỦA ĐỘT BIẾN GEN.1.Đột biến gen phát sinh trong giảm phânĐột biến sẽ đi vào giao tử, qua thụ tinh đi vào hợp tử.-Nếu là đột biến gen trội: biểu hiện ngay ra kiểu hình cơ thể.-Nếu là đột biến gen lặn: trong tổ hợp đồng hợp sẽ được biểu hiện, trong tổ hợp dị hợp không được biểu hiện ngay mà tiềm ẩn trong quần thể.2. Đột biến phát sinh trong nguyên phân-Đột biến xảy ra trong nguyên phân: nhân lên trong mô thể hiện ở một phần cơ thể (gọi là thể khảm). Được nhân lên nhờ sinh sản sinh dưỡng.-Nếu ở giai đoạn hợp tử từ 2 đến 8 tế bào thì đột biến đi vào giao tử và truyền cho thế hệ sau bằng sinh sản hữu tính.

4.Củng cố và luyện tập:-Phân biệt đột biến và thể đột biến?-Đột biến gen là gì? Đột biến gen được phát sinh như thế nào? Cơ chế biểu hiện đột biến gen?-Mối quan hệ giữa AND ARN Prôtêin tính trạng. -Hậu quả của đột biến gen. Lưu ý giáo viên nên nhắc thêm cho hs hậu quả đột biến mất hoặc thêm một cặp nu ảnh hưởng như thế nào? Thay thế một cặp nu ảnh hưởng như thế nào?5.Dặn dò, hướng dẫn học sinh học bài và làm bài ở nhà-Sưu tầm tài liệu về đột biến ở sinh vật.-Chuẩn bị câu hỏi sgk.-Đọc trước bài 5. -Đọc mục em có biết trang 24 sgk.

Tiết 5 : BÀI 5: NHIỄM SẮC THỂ

I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài này , học sinh phải:- Mô tả cấu trúc của NST, đặc biệt là NST ở SV nhân chuẩn- Nêu được đặc điểm của bộ NST đặc trưng ở mỗi loài- Vạch ra các chức năng của NST.II. CHUẨN BỊ:- Tranh phóng to (theo SGK), phim về NSTIII. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:

Hoạt động của thầy và trò Nội dung*Hoạt động1.- Chiếu (hay treo tranh) hình ảnh về NST ở SV nhân sơ, nhân chuẩn- Phát phiếu học tập số 1- HS quan sát, thảo luận trong nhóm và hoàn thiện nội dung phiếu.- Các nhóm báo cáo kết quả tự tìm hiểu...- GV nhận xét, kết luận (trên phiếu đáp án)

I.ĐẠI CƯƠNG VỀ NST.

( nội dung theo phiếu học tập) *Phiếu học tập số 1:

Nhóm SV Đặc điểm cấu tạo

Vi khuẩn - Là một phân tử ADN trần- Mach xoắn kép, dạng vòng

Vi rut - Là một phân tử ADN trần

:

*Hoạt động2.- Phát phiếu học tập số 2- Treo tranh (hoặc chiếu phim) về cấu trúc của NST cho học sinh quan sát, thảo luận trong nhóm đểv hoàn thiện phiếu học tập. Kết hợp việc đọc nội dung sgk (mục 1) để làm bài tâp () sgk- Các nhóm báo cáo kết quả phiếu học tập và trả lời bài tâp của nhóm mình...- GV nêu nhận xét, bổ sung (bằng cách treo đáp án) và kết luận cho mục II.

Quan sát hình 5 SGK hãy nêu các mức độ cấu trúc siêu hiển vi của NST? Trả lời bằng phiếu học tập số 2

- Một số VR khác là ARN

Nhân chuẩn

- Cấu tạo từ chất nhiểm sắc gổmP + hyston- Tồn tại thành từng cặp tương đồng- Có 2 loại (thường và giới tính)- Mỗi loài có 1 bộ NST đặc trưng (ví dụ...)

II. CẤU TRÚC NST (SV nhânchuẩn)- Nội dung ở phiếu học tập số 2

* Phiếu học tập số 2:

Mức độ cấu trúc Cấu trúc của NST

Cấu trúc hiển vi - Hình dạng, kích thước đặc trưng tuỳ thuộc vào từng loài- Biến đổi theo chu kỳ phân bào -> (minh hoạ:...)

Cấu trúc siêu hiển vi - Cấu tạo từ chất nhiểm sắc, chứa pt ADN mạch kép ( có chiều ngang:2 nm)- pt ADN quấn quanh khối cầu Prôtêin tạo thành Nuclêôxôm- Mỗi Nuclêôxôm gồm 8 pt Histôn và được 1 đoạn ADN dài (chứa 140 cặp Nuclêôtit) quấn quanh 1 3/4 vòng

:

- Gữa 2 Nuclêôxôm là một đoạn ADN nối (có15-100 cặp Nu và 1pt hystôn)- Chuổi Nuclêôxôm tạo thành sợi cơ bản (có chiều ngang : 10 nm)- Sợi cơ bản cuộn xoắn bậc 2 thành NST (có chiều ngang : 30 nm)- Sợi NS cuộn xoắn lần nữa (Có chiều ngang 300nm)- Sợi 300nm cuộn xoắn lần cuối để thành Crômatit ( chiều ngang: 700 nm)

*Hoạt động3.- HS đọc mục 2 SGK- Cùng các thành viên trong nhóm thảo luận vấn đề sau : ? NST có những chức năng gì ? ? phân tích các chức năng đó ?- Các nhóm trình bày kết quả thảo luận ...- GV nhận xét, phân tích thêm (...) bổ sung và kết luận vấn đề này:

III.CHỨC NĂNG CỦA NST :- Mang, bảo quản, truyền đạt thông tin di truyền.- Điều hoà hoạt động các gen- Giúp TB phân chia đều vật chất di truyền cho các tế bào trong phân bào

4. Củng cố và luyện tập :- Nhấn mạnh lại 2 kiến thức cơ bản về cấu tạo và chức năng của NST- Nêu câu hỏi sau đây cho HS thảo luận để khắc sâu kiến thức: ? Tại sao nói cơ sở vật chất của DT ở mức phân tử là axit nuclêic, còn mức TB là NST ? 5. Hướng dẫn tự học ở nhà:

V. RÚT KINH NGHIỆM:VI. BÀI TẬP:1. Trả lời câu hỏi sgk2. Chọn đáp án đúng các câu hỏi trắc nghiệm sau:Câu 1. Thành phần hoá học chính của NST gồm:A. ADN và prôtêin dang hystonB. ADN và prôtêin dang phi hystonC. ADN và prôtêin dang hyston và phi hyston cùng một lượng nhỏ ARN*D. ADN và prôtêin cùng các enzim tái bảnCâu 2. Một trong các vai trò của hyston trong NST của SV nhân sơ là :A. Bảo vệ ADN khỏi bị phân đoạn bởi enzim phân cắt*B. Cung cấp năng lượng để tái bản ADNC. Điều hành phiên mãD. Liên kết các vòng xoắn ADNCâu 3.Trong TB, ADN và prôtêin có mối quan hệ sau đây:A. ADN kết hợp với Pr với tỉ lệ tương đương tạo thành sợi cơ bản.B. Các sợi cơ bản kết hợp với Pr tạo thành sợi NSTC. Gen (ADN) mang mã gốc quy định trình tự aa trong Pr.D. Prôtêin enzim có vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp ADN*Câu 4. Nhận xét nào sau đây là đúng. Khi nghiên cứu về số lượng NST của nhiều sinh vật :A. SV có số lượng NST càng nhiều thì càng tiến hoá.B. Số lượng NST của loài không mang ý nghĩa tiến hoá*C. Có thể căn cứ vào số lượng NST để xác định độ gần gủi giữa các SV.D. Số lượng NST của loài không phải là sản phẩm của sự tiến hoá Câu 5. Tính chất NST của virut là:A. Có sự kết hợp chặt chẻ giữa prôtêin và axit nuclêicB. Chỉ là một phân tử axit nuclêic ở trạng thái trần*C. Chỉ là sợi ADN trần có bọc prôtêinD. Chỉ là sợi ARN trần có bọc prôtêin

:

Tiêt 6 : BÀI 6: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC-Học sinh nêu khaí niệm đột biến NST -Phân biệt đựoc đặc điểm cua 4 dạng đột biến cấu trúc -Học sinh trình bày được nguyên nhân cơ chế phát sinh ,hậu quả vai trò và ý nghĩa cua cac dạng

đột biến II.TRỌNG TÂM- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC1.Trọng tâm : Nguyên nhân phát sinh ,các dạng ,hậu quả và vai trò của đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể 2.Phương tiện dạy học Tranh vẽ hình 6III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

Hoạt động của thầy và trò Nội dung

Mất đoạn-lặp đoạn-đảo đoạn

HS giải thích hình sgk/30

I. KHÁI NIỆM:- ĐB cấu trúcNST là những biến đổi trong cấu trúc NST,ĐB này thực chất là sắp xếp lại trình tự các gen, làm thay đổi hình dạng cấu trúc NST.II. CÁC DẠNG ĐB CẤU TRÚC NST 1. ĐB Mất đoạnLà mất từng đoạn NST, mất đoạn đầu hay giữa NST 2.ĐB Lặp đoạnLà 1 đoạn NST có thể lặp lại 1 hay nhiều lần 3.ĐB đảo đoạnLà 1 đoạn NST đứt ra rồi đảo ngược 1800C và gắn lại vị trí cũ, đoạn bị đảo có thể chứa tâm động hoặc không chứa tâm động 4.ĐB chuyển đoạn là đột biến có sự trao đổi đoạn một NST hoặc giữa NST không tương đồng. Trong đột biến chuyển đoạn giữa các NST ,một số gen của nhóm liên kết này chuyển sang nhóm liên kết khác.*** Chuyển đoạn tương hỗ, nghĩa là một đoạn của NST này chuyển sang một đoạn của NST khác và ngược lại.*** Chuyển đoạn không tương hỗ là trường hợp một đoạn của NST hoặc cả một NST này sáp nhập vào NST khác. Chuyển đoạn tương hỗ xảy ra ở tế bào sinh dục khi giảm phân sẽ cho giao tử khác với giao tử bình thường HÌNH VẼ/30III.NGUYÊN NHÂN, HẬU QUẢ VÀ VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST:1. Nguyên nhân* Bên ngoài:- Vật lí: tia phóng xạ…- Chất hóa học…- Sinh học như Virut* Bên trong:- Biến đổi sinh lí sinh hóa nội bào.* Tùy độ bền vững NST,giai đoạn khác nhau của NST, cùng 1 tác nhân tạo ra dạng ĐB và tần số khác nhau .

:

HS trả lời vào phiếu

Dạng đột biến

Đặt điểm Hậu quả Ý nghĩa

Mất đoạnLặp đoạnĐảo đoạnChuyển đoạn

GV yêu cầu tìm hiểu kỹ phần chuyển đoạn NST các gen trên đó bị thay đổi như thế nào ?GV hoàn thiện bổ xung -giải thích các VDVD1 : ở người mất đoạn vai ngắn NST số 5 gây nên hội chứng mèo kêu (chậm phát triển trí tụê ,bất thường về hình thái cơ thể ) Mất đoạn vai dài NST số 22 gây ung thư máu ác tính ở ngô và ruồi dấm mất đoạn nhỏ

HS trình bày vai trò của đbkhông làm VD2: ở đại mạch lặp đoạn làm tăng hoạt tính của enzim amilaz rất có ý nghĩa trong công nghiệp sản xuất bia.VD3:12 dạng đảo đoạn trên NST số 3 liên quan đến chịu nhiệt độ khác nhau VD4: Bệnh đao có 3 NST 21 ,1 chiếc chuyển vào NST 14 và số NST không đổi nhưng gây 1 số triệu trứng : sọ nhỏ , trấn hẹp , khe mắt xếch , lưỡi dày , dị tật tim hoặc ống tiêu hoá , thiểu năng trí tuệ

GV cho HS thảo luận đột biến có vai trò gì ?

HS trình bày vai trò của đbgiảm sức sống ,ứng dụng loại bỏ Gen không mong muốn .

2.Hậu quả, vai trò 2.1 Mất đoạn NST a. Hậu quả - Mất đoạn NST thường gây chết hoặc giảm sức sống. b. VD: - Ở người, NST 21bị mất đoạn sẽ gây ung thư máu. c. Ứng dụng - Mất đoạn nhỏ NST có thể không làm giảm sức sống, vì vậy người ta đã vận dụng hiện tượng mất đoạn nhỏ để loại bỏ những gen có hại d.Vai trò:- Đột biến mất đoạn NST có thể dẫn đến mất các tính trạng tương ứng. - Xác định vị trí của gen trên NST. Ví dụ, sử dụng sự mất đoạn là một trong những phương pháp lập bản đồ gen ở người. 2.2 Lặp đoạn NST a. Hậu quảLàm tăng cường độ hoặc giảm biểu hiện của tính trạng. b.Ví dụ: Ở ruồi giấm, càng lặp đoạn Barr làm mắt lồi càng thành mắt dẹt. Ở đại mạch, lặp đoạn làm tăng hoạt tính của enzim amilaza và có ý nghĩa trong công nghiệp sản xuất bia c. Vai trò:Có ý nghĩa đối với tiến quá của hệ gen, lặp đoạn NST dẩn đến lặp gen tạo đkiện cho ĐBG vì nó tạo ra đoạn vật chất di truyền bổ sung, chức năng của chúng có thể thay đổi(do đột biến và chọn lọc tự nhiên)2.3 ĐB đảo đoạna. Hậu quả- Đảo đoạn NST thường ít ảnh hưởng tới sức sống vì vật chất di truyền không mất mát. Tuy nhiên ở cơ thể dị hợp tử mang đoạn đảo , khi giảm phân nếu trao đổi chéo diễn ra trong vùng đảo đoạn sẽ tạo thành những giao tử không bình thường, dẫn đến những hợp tử không có khả năng sống.b. Ứng dụng- Tạo ra sự sai khác giữa các nòi trong cùng 1 loài ;

c. Vai trò- Đột biến đảo đoạn gây ra sự sắp xếp lại của các gen, góp phần tạo ra sự đa dạng giữa các thứ, các nòi trong cùng một loài- Nguồn nguyên liệu cho quá trình tiến hóa, hình thành loài mới.2.4. ĐB chuyển đoạna. Hậu quả- Chuyển đoạn lớn ở NST thường gây chết hoặc làm mất khả năng sinh sản ở sinh vật.Chuyển đoạn nhỏ ít ảnh hưởng đôi khi có lợi.b.VD:- Người ta phát hiện nhiều đột biến chuyển đoạn nhỏ ở lúa, chuối, đậu…- thể chuyển đoạn giảm khả năng sinh sản nên có thể dùng côn trùng mang chuyển đoạn làm công cụ phòng trừ sâu hại bằng ppháp DiTrc. Vai trò

:

- Quan trọng trong hình thành loài mới

IV. CỦNG CỐ1.Những dạng đột biến cấu trúc làm tăng số lượng gen trên một NST làa. mất đoạn và lặp đoạnb. lặp đoạn và đảo đoạnc. *lặp đoạn và chuyển đoạn không tương hỗd. đảo đoạn và chuyển đoạn tương hỗ2.Đột biến cấu trúc NST dễ xảy ra ở những thời điểm nào trong chu kì nguyên phân?a.Khi NST chưa nhân đôi ởkì trung gian và NST ở kì cuối.b.Khi NSTở kì giữa và kì sauc.Khi NSTở kì đầu và kì giữa*d.Khi NST đang nhân đôi ở kì trung gian và NST ở kì đầu3.Hiện tượng ĐB cấu trúc NST do: a.Đứt gãy NST b. Đứt gãy NST hoặc đứt gãy rồi tái kết hợp khác thường c.trao đổi chéo không đều d*. b ,c4. Bài tập SGK/32

:

Tiết 7: BÀI 7. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ

I. MỤC TIÊU BÀI HỌCKiến thức

Học sinh trình bày được nguyên nhân, các dạng ,cơ chế hình thành ,hậu quả và vai trò của lệch bội

Phân biệt tự đa bội va dị đa bội ,cơ chế hình thành đa bội -Học sinh nêu đựoc hậu quả và vai trò của đa bội thể

Kỹ năng-Phát triển năng lực quan sát , phân tích, so sánh , khái quát hoá.-Rèn kỹ năng làm việc độc lập với sách giáo khoa.Thái độ -Nâng cao nhận thức đúng đắn và khoa học về gen và mã di truyền -Hình thành thái độ yêu thích khoa học tìm tòi nghiên cứu II.TRỌNG TÂM- PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC1.Trọng tâm : Khaí niệm ,phân loại ,cơ chế phát sinh và vai trò của lệch bội đa bội 2.Phương tiện dạy học Tranh vẽ hình 7III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC1.ổn định lớp Kiểm tra sĩ số:2.kiểm tra bài cũ3.Mở bài:

Hoạt động của thầy và trò Nội dungGV đưa ra khái niệm đột biến số

lượng NST.Gồm có 2 loại lệch bội và dị bội

GV chia 4 nhóm yêu cầu HS hoàn thành phiếu học tập

Lệch bội khái

niệm

các dạng

cơ chế phát sinh

hậu quả,

vai trò

HS từng nhóm lên trình bày dạng lệch bội

HS: các nhóm khác bổ xung và đánh giá

GV :hoàn thiện GV cho h/s q/s hình 7.1 để minh

hoạ cho hậu quả của lệch bội

GV chia 4 nhóm yêu cầu HS n/c

I.LỆCH BỘI :1. Khaí niệm và phân loại :Là những biến đổi về số lượng NST xảy ra ở một hay

một số cặp NTSthẻ không 2n-2thể 1 2n-1Thể một kép 2n-1-1Thể ba 2n+1Thể bốn 2n+2Thể bốn kép 2n+2+2 2.Nguyên nhân và cơ chế phát sinh Đột biến lệch bội đựoc sinh ra do rối loạn phân bào

làm cho một hoặc vài cặp NST không phân li 3.Hậu quả của các lệch bội -Sự tăng hay giảm số lượng của một hay vài cặp NST

một cáh khác thường đã làm mất cân bằng của toàn hệ gen nên các thể lệch bội thường không sôngs đựoc hay giảm sức sống ,giảm khả năng sinh sản tuỳ loài .

4.ý nghĩa của các lệch bội Đột biến lệch bội cung cấp quá trình cho quá trình

tiến hoá ,trong chọn giống sử dụng thẻ lệch bội để thay thế NST theo ý muốn .Dùng để xác định vị trí của gen trên NST.

II. ĐA BỘI THỂ 1. Khaí niệm:Là hiện tượng trong tế bào chưá số

NST đơn bội lớn hơn 2n.

:

nội dung sgk hoàn thành phiếu học tập

Nội dung dị bội khái niệm

các dạng

cơ chế phát sinh

hậu quả,

vai trò

HS mỗi nhóm lên trình bày 1 nội dung cuả đột biến dị bội HS: các nhóm khác bổ sung và đánh giá GV :hoàn thiện GV cho h/s q/s hình 7.2 để giải thích minh hoạ thể dị đa bội được hình thành do lai xa

có 3 hoặc nhiều hơn 3 bộ NST đơn bội Cơ chế hình thành là do sự không phân lí của tất cả

các cặp trong phân bào .2.Các dạng đa bội thể a. Tự đa bội :là tăng số NST đơn bội của cùng một

loài lên một số nguyên lần gồm đa bội chẵn(4n,6n...) và đa bội lẻ (3n,5n...)

Cơ chế hình thành :Loài A: cơ thể AA x AA

AA x AA Gt: A AA

A A AAHợp tử AAA Thể tam bội bát thụ

AAAA Thể tứ bội hữu thụ b. Dị đa bội là hiện tượng cả hai bộ NST cuả hai loài

khác nhau cùng tồn tại trong một TBLoài A x loài BCơ thể :AA BBGt: A BCơ thể : AB con lai lưỡng bội bất thụ Đa bội hóa→ AABB Ht: AABB thể dị tứ bội hữu thụ (song nhị bội

thể )3. nguyên nhân và cơ chế phát sinh -Do tác nhân vật lí ,hoá học và do rối loạn môi trường

nội bào ,do lai xa . Khi giảm phân bộ NST không phân li tạo giao tử chứa (2n )kết hợp gt(n) thành cơ thể 3n hoặc gt(2n) kết hợp với gt (2n) thành cơ thể 4n

-Trong lần nguyên phân đầu tiên của hợp tử (2n) ,nếu tất cả các cặp không phân li thì tạo nên thẻ tứ bội

4. Hậu quả và vai tròa. ở thực vật :Đa bội thể là hiện tượng khá phổ biến ở

hầu hết các nhóm cây Đa bội lẻ tạo cây không hạt Đa bội chẵn tạo giống mới cho chọn giống và tiến hoá b. ở động vật :Hiện tượng đa bội thể rất hiếm xảy ra

gặp ở các loài lưỡng tính như giun đất ;loài trinh sản như bọ cánh cứng ,tôm, các vàng , kì nhông…

c.các đặc điểm của thể đa bội .TB đa bội có số ADN tăng gấp bội nên quá trình sinh

tổng hợp các chất hữu cơ xảy ra mạnh mẽ nên thể đa bội có TB to ,cơ quan dinh dưỡng lớn , phát triển khoẻ chống chịu tốt.

Các thể đa bội lẻ không có khả năng sinh giao tử bình thường như các giống cây không hạt như nho ,dưa,

4.Bài tập –dặn dò :-HS đọc phần ghi nhớ sgk.-Hãy phân biệt thể tự đa bội và thể dị đa bội ? -Về nhà làm bài tập SGKvà bài tập chương I

:

Tiết 8 + 10: BÀI 8: BÀI TẬP CHƯƠNG I

I/ MỤC TIÊU:1. Kiến thức: Xác định được dạng đột biến gen khi cấu trúc gent hay đổi -Xác định dạng ĐB cấu trúc NST -Giải BT về nguyên phân để xác định dạng lệch bội -Xác định được gen và tỉ lệ phân li kiểu gen khi biết dạng ĐB số lượng NST2. Kỹ năng: vận dụng các kiến thức đã học để giải BT 3. Thái độ : Yêu thích giải BTII. CHUẨN BỊ:1. Giáo viên:2. Học sinh:III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:1. Ổn định tổ chức lớp:2. Kiểm tra bài cũ:* Sự khác nhau giữa dạng lệch bội hay đa bội ?( lệch bội xảy ra 1 hay 1 số cặp Nuleotit tăng lên bội số n lớn hơn hai )* Hệ quả NTBS ? (Biết trình tự Nuleotit 1 mạch sẽ biết trình tự Nuleotit của mạch còn lại

- A = T và G = X- A + T = G + X

* Ôn các công thức nguyên phân* Ôn các dạng lệch bội, đa bội, cơ chế hình thành.3. Nội dung giảng:Vận dụng các kiến thức về cơ chế di truyền và biến dị để giải bài tập chương I.

Hoạt động của thầy và trò Nội dungBài 1: Tóm tắc: 2n = 8Số cặp Nu = 2.83. 108 cặpL kì giữa = 2 UmSố lần cuộn NST ?GV: Hướng dẫn cách giảiTính: L bộ NST L 1 ANDSố lần: L NST L kì giữaHướng dẫn bài 2: Tóm tắc:AND E.Coli chứa N15 phóng xạ -> MT C N14

-> n = 4 ? phân tử ANDGợi ý: Số phân tử AND khi n = 4 24 = 16=> 14 AND đều có 2 mạch mới=> 2 AND còn chứa N15 là 2 mạch cũ ở trong 2 AND mới.

Hướng dẫn bài 3:Bài tập cho biết các bộ ba mã hoá axit amin trên mARN.

a. Ghi các axit amin tương ứng? Đánh số thứ tự các cặp nu.

Giải bài tập chương I:Bài 1: Ruồi giấm 8 NST, vậy chiều dài của bộ NST của ruồi giấm là:LNST =2.83 x 108 x 3.4A0 = 9.62 x 108Ao

Chiều dài trung bình của một AND là: 9.62 x 108

L1ADN = 8 = 1.2 x 108Ao

Chiều dài ruồi giấm ở kì giữa là:Đổi 2Um = 2 x 104Ao

Số lần NST cuộn chặt ở kì giữa:Số lần = 1.2 x 108Ao = 6000 lần 2.104Ao

Bài 2: Phân tử AND của E.coli chứa N15 phóng xạ =? MT N14 khi nhân đôi 4 lần thí -> có 14 AND con, mỗi 1 AND gồm 2 mạch đơn hoàn toàn là mới-> Có 2 AND con, mỗi AND con còn chứa N15 từ mạch cũ của AND mẹ.Bài 3: Câu a: Chuỗi Polipepít dạng bình thườngP: Metionin _ alanin _ Lizin _Valin _Loxn _MKTmARN: AUG_GXX_AAA_GUU_UUG_UAG Gốc:TAX_XGG _TTT_XAA_AAX_ ATX

ATG_GXX_AAA_GTT_TTG_TAG 123 456 789 101112 131415 161718

:

b. Dựa thứ tự các cặp Nu ở a tìm b, c.

Hướng dẫn bài 4:-Tương tự bài 3-Dựa vào nguyên tắc bổ sung sao mạch -Dựa vào các trình tự Nuleotit ->mARN -> chuổi Polipeptit

Hướng dẫn bài 5:24 =16 -> 144NST2n =?Gợi ý :2n = lẻ -> ĐB lệch bội tăng 1 hay giảm 1

Hướng dẫn bài 6

Câu b: Mất 3 cặp Nu 7.8.9 thì mARN mất 1 bộ ba AAA: LizinM ARN AUG_GXX_GUU_UUG_UAGPolipepit Mê Alanin Valin lôxn MKTCâu c: Cặp nu 10 (X=G) => (A=T) M gốc: TAX_XGG _TTT_XAA_AAX_ ATX mARN: AUG_GXX_AAA_GTT_TTG_TAGPolipepit Mê ala lizin Phênin lơxn MKTBài 4:a. Thứ tự các ribonucleotit trong mARN và thứ tự các nucleotit trong 2 mạch đơn của đoạn gen là:Protêin Xêrin Tirôxin Izô trip lizinmARN UXU_ UAU_ AUA_UGG_AAGMgốc AGA_ATA_TAT_AXX_TTXMbổ sung TXT_TAT_ATA_TGG_AAGb. Gen bị ĐB mất cặp Nuclotit 4.11.12 sẽ hình thành đoạn Polipeptit.M.gốc: AGA_ ATA_TAT_ AXX_TTX_. . .M.bổ sung TXT_ TAT_ ATA_TGG_AAG 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15Mạch gốc ĐB: AGA_ TAT_ATA_TTXmARN : UXU_AUA_UAU_AAGC.Polipeptit Xênin Izôlơ trirôxn lizinBài 5:Số tế bào khi nguyên phân 4 lần có ĐB24 = 16 tế bàoa. Bộ NST lượng bội của loài có số NST là:- 144NST : 16 = 9 -> Bộ NST ĐB = 9- Đột biến lệch bội có thể 2 khả năng.Thể ba nhiễm: 2n + 1 = 9 -> 2n = 8Thể một nhiễm: 2n – 1 = 9 => 2n = 10b. 2n = 8 -> 4 giao tử- Thể ba nhiễm: 2n + 1 = 8 +1 => có 4 giao tử thừa 1 NST- Thể một nhiễm 2n -1 = 10 – 1 => có 5 giao tử thiếu 1 NST.Bài 6: a. Tên và các kiểu ĐB nST trong 7 trường hợp.1. Đảo đoạn có tâm động: Đoạn DEF có tâm động đứt ra quay 180o rồi gắn vào vị trí cũ NST.2. Lặp đoạn: Đoạn BC lặp lại 2 lần3. Mất đoạn: Mất đoạn D4. Chuyển đoạn trong 1 NST: Đoạn BC chuyển qua cách khác của chính NST đó.5. Chuyển đoạn không tương hỗ: Đoạn MNO gắn qua đầu ABC của một NST khác.6. Chuyển đoạn tương hỗ: MNO đổi chổ AB7.Đảo đoạn ngón tâm động : BCD quay 1800 gắn lạib. Đảo đoạn ngoài tâm động (7) không lâu thay đổi hình thái NSTc. Chuyển động tương hổ (6) và không tương hổ (5) làm thay đổi các nhóm liên kiết khác nhau do 1 số gen từ

:

Hướng dẫn bài 7-Cách rút giao tử các cây đa bội : 4n

Lưu ý (b) ĐB giảm phân giao tử bất thường 2n AaBB giảm phân bình thường và ngược lại

+ Lưu ý (c) ba nhiễm ở NST số 3 chứa Alen A và a=> giao tử bất thường AaB và AAB

Hướng dẫn bài 8Ôn cơ chế hình thành thể đa bồi chẵn quá trình nguyên phân hoặc giảm phân Cách nét giao tử 4n AAAA ---------------->2n AAaaaa ------------------> 2n aaAAaa ------------------> 1/6AA 4/6Aa 1/6aaAAAa -----------------> 1/2AA 1/2AaAaaa ------------------> 1/2Aa 1/2aaVí dụ: Sử dụng sơ đồ hình chữ nhật rút giao tử 4n AAaa => chỉ có giao tử 2n sống sót, hữu thụ A A

a a

1/6AA , 4/6Aa , 1/6aaHay 1AA, 4Aa, 1aa

NST chuyển sang NST khác Bài 7:Sơ đồ lai P AaBB x AA’bbGP AB .Ab Aba.Con lai tự đa bội hoá 2n AABb -ĐBH-------> 4n AAAABBbb2n AaBb --------------> 4n AAaaBBbbb.Xảy ra đột biến trong giảm phân + Ở cây AaBb –giao tử-------> AaBB (2n)Kết hợp giao tử :2n AaBBb x n (Ab)->Con lai 3n AAaBBb+Ở cây AAbb –giao tử------->2n AAbb2n (AAbb) x n(AB)------->3n AAABbb2n(AAbb) x n(ab) -> 3n AAaBbbc.Thể ba NST số 3+Đột biến ở câyKết hợp giao tử AaB x Ab ->AAaBb+ Đột biến ở cây Kết hợp giao tử AAb x AB -> AAABb

AAb x Ab -> AAaBbBài 8:a. Phương thức toạ cây quá đỏ t.c’ AAAA+ Nguyên phân :lần phân bào đầu tiên của hộp tử các NST đã tự nhân đôi không phân li do thoi vô sắc không hình thành tb 2n -> 6n AA-> AAAA* Giảm phân và thụ tinh : trong quá trình phát sinh giao tử , sự không phân li các cặp NST tương đồng tạo qt 2n ở bố , mẹ khi thụ tinh , các giao tử 2n x 2n = hợp tử 4n

P AA x AAGP AA AAHợp tử AAAA quả đỏ

b. P AAAA (quả đỏ) x aaaa (quả vàng) Gp AA aaCon lai F1 AAaa quả đỏF1 cho các dạng giao tử: AA,Aa,aa,A,a,AAaAAaa và O. Trong đó chỉ có 3 dạng giao tử hữu thụ là: 1/6AA, 4/6Aa, 1/6aac. F1 x F1 AAaa x AAaaGT hữu thụ 1/6AA4/6Aa1/6aa 1/6AA4/6Aa1/6aaKẻ khung Funnet:Kiểu gen F2: 1/36AAAA, 8/36AAAa,18/36AAaa,8/36Aaaa,1/36aaaaKiểu hình F2 35 đỏ , 1 vàng

4. Dặn dò:- Làm lại các dang bài tập đã học ở chương I- Chuẩn bị cho tiết học mới: Ôn lại phần diễn biến của quá trình nhân đôi AND- Phiên mã – Dịch mã

:

Tiết 9 :Ngày 30- 8 BÀI 9: THỰC HÀNH XEM PHIM VỀ

CƠ CHẾ NHÂN ĐÔI CỦA ADN, CƠ CHẾ PHIÊN MÃ VÀ DỊCH MÃI. MỤC TIÊU CỦA BÀI- Vận dụng được những kiến thức đã học để chỉ ra các giai đoạn và diễn biến của từng giai đoạn trong quá trình phiên mã và dịch mã.- Rèn luyện được kỹ năng quan sát phân tích và phát huy tính sáng tạo trong những tình huống khác nhau.II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC- Máy tính và máy chiếu đa năng- Ti vi, đầu đĩa- Đĩa III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC- Vấn đáp – tái hiện- Vấn đáp – tìm tòiIV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC1. Ổn định tổ chức lớp, kiểm tra sỹ số2. Dạy bài mới

Hoạt động của thầy và trò Nội dungGv: Cho học sinh xem phim nhiều lần.Gv? Chỉ ra các thành phần tham giaGv? Chỉ ra các mốc thời gian bắt đầu và kết thúc mỗi quá trìnhGv? Trình bày quá trình diễn tiến của mỗi quá trình.Gv: Cho học sinh xem phim nhiều lần.Gv? Chỉ ra các thành phần tham giaGv? Chỉ ra các mốc thời gian bắt đầu và kết thúc mỗi quá trìnhGv? Trình bày quá trình diễn tiến của mỗi quá trình.Gv: Cho học sinh xem phim nhiều lần.Gv? Chỉ ra các thành phần tham giaGv? Chỉ ra các mốc thời gian bắt đầu và kết thúc mỗi quá trìnhGv? Trình bày quá trình diễn tiến của mỗi quá trình.

1. Cơ chế nhân đôi của ADN- Tháo xoắn- Tổng hợp mạch mới- Tổng hợp đoạn okazaki- ADN con xoắn lại

2. Cơ chế phiên mã- Enzyme tháo xoắn một đoạn của ADN- Tổng hợp sợi ARN sơ khai- Hình thành ARN thành thục

3. Dịch mã- Mở đầu- Kéo dài- Kết thúc

V. CỦNG CỐVẽ hình quan sát đượcPhân chia thành các giai đoạn khác nhau của các quá trình

:

CHÖÔNG II: TÍNH QUI LUAÄT CUÛA HIEÄN TÖÔÏNG DI TRUYEÀN Tiết 11: QUY LUAÄT PHAÂN LI

A/ muïc tieâu baøi hoïc:1/kieán thöùc:

trình baøy ñöôïc thí nghieäm vaø caùch giaûi thích thí nghieäm cuûa MENÑEN

giaûi thích ñöôïc cô sôû teá baøo hoïc cuûa qui luaät phaân li neâu ñöôïc caùc ñieàu kieän nghieäm ñuùng cuûa ñònh luaät

phaân li2/ kæ naêng : reøn luyeän kæ naêng phaân tích ,quan saùt keânh hình ñeå thu nhaän thoâng tin3/ thaùi ñoä : coù yù thöùc vaän duïng qui luaät phaân li vaøo thöïc tieãn saûn xuaátB/ chuaån bò:1/ giaùo vieân: tranh veû lai 1 caëp tính traïng cuûa MENÑEN2/ hoïc sinh: sgkC/ tieán trình giôø daïy:1/oån ñònh: kieåm tra sæ soá2/kieåm tra baøi cuû:3/hoaït ñoäng giôø daïy:

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HS

Hoaït ñoäng 1: döïa vaøo kq TN gv yeâu caàu hs quan saùt sô ñoà hình 11 sgk vaø hoûi:

hoa ñoû ,hoa traéng ñöôïc goïi laø tính traïng gì?

laøm thí nghieäm nhieàu laàn ñeàu cho keát quaû nhö nhau “khi lai p khaùc nhau veà 1 caëp tính traïng thuaàn chuûng töông phaûn thì ôû theá heä thöù 2 coù söï phaân ly theo tæ leä 3 troäi : 1 laën”

hs quan saùt hình 11 trìh baøy thí nghieäm cuûa MENÑEN vaø neâu ñöôïc:

chæ 1 tính traïng bieåu hieän ôû F1 goïi laø tính traïng troäi( hoa ñoû)

-tính traïng khoâng bieåu hieän F1 laø tính traïng laën( hoa traéng)

*Menñen giaûi thích baèng söï phaân li toå hôïp cuûa caëp nhaân toá di truyeàn*A : hoa ñoû a :hoa traéng

hoaït ñoäng 2: gv cho hs tìm hieåu töø sgk xem menñen ñaû giaûi thích kq treân nhö theá naò?

khi cô theå lai F1 (Aa) phaùt sinh giao töû thì caùc alen troäi vaø laën khoâng hoaø laãn vaøo

:

Ngày nay nhân tố di truyền được gọi là gì?

nhau (giao töû thuaàn khieát) moãi loaïi giao töû F1 chæ

chöùa 1 gen cuûa boá hoaëc meï (1A:1a )

caùc giao töû toå hôïp nhau qua thuï tinh vaø söï aùt cheá cuûa gen troäi vaø laën gaây neân tæ leä 3 troäi : 1 laën

Hoaït ñoäng 3: töø söï giaûi thích treân menñen ñaõ ruùt ra noäi dung qui luaät phaân li vôùi nd nhö theá naøo?

Qui luaät phaân li töø sgk

Hoaït ñoäng 4: gv yeâu caàu hs phaân tích hình 11.2 ñeå giaûi thích qui luaät phaân li theo quan nieäm hieän ñaïi? Gv choát laïi caùc yù chính Hoaït ñoäng 5:gv caàn löu yù hs khi vieát sô ñoà lai caàn vieát tæ leä giao töû vaø tæ leä kg ,kh. Nhaéc hs caùch vieát kh :A- cho 2 kg :AA vaø Aa(3A :1aa)*gv kieåm tra kieán thöùc lôùp 9 veà lai phaân tích baèng caâu hoûi: laøm theá naøo ñeå xaùc ñònh kg cuûa hoa ñoû?Tự thụ phấn hoặc lai phân tích

khi NST phaân li trong giaõm phaân vaø toå hôïp qua thuï tinhdaõ daãn ñeán söï phaân li vaø toå hôïp cuûa caëp gen töông öùng

moåi beân P cho 1 loaïi giao töû mang gen A hoaëc a , qua tt F1 coù kieåu gen :Aa

do söï phaân li cuûa caëp NST töông ñoàng trong giaõm phaân taïo 2 loaïi giao töû (1A :1a)

söï thuï tinh cuûa 2 loaïi giao töû ñuïc ,caùi ñaõ taïo F2 coù:

3 KG:1AA:2Aa:1aa F1 toaøn hoa ñoû vì theå dò hôïp

Aa gen troäi A aùt gen laën.töông töï ôû F2 laø 3ñoû :1 traéng

Hoaït ñoäng 6: gv cho hs töï tìm hieåu 3 ñieàu kieän nghieäm ñuùng cuûa qui luaät phaân li, gv nhaán maïnh ñieàu kieän thöø 3

Sgk

4/ cuûng coá: cô sôû teá baøo hoïc cuûa qui luaät phaân li5/daën doø: laøm baøi taäp 3,4,5 SGK

:

TIEÁT 12 QUY LUAÄT PHAÂN LY ÑOÄC LAÄPA/muïc tieâu baøi hoïc:1/kieán thöùc:

moâ taû thí nghieäm lai 2 caëp tính traïng cuûa memñen phaân tích keát quaû thí nghieäm noäi dung quy luaät phaân ly ñoäc laäp .giaûi thích côsôû teá

baøo hoïc vaän duïng coâng thöùc toå hôïp ñeå giaûi thích tính ña daïng

cuûa sinh giôùi2/ kæ naêng:

quan saùt ,phaân tích keânh hình phaân tích keát quaû thí nghieäm

B/ chuaån bò:1/ giaùo vieân: cô sôû teá baøo hoïc cuûa qui luaät phaân li ñoäc laäp2/ hoïc sinh: sgkC/ tieán trình giôø daïy:1/oån ñònh: kieåm tra sæ soá2/ kieåm tra baøi cuû: noäi dung quy luaät phaân li cuûa menñen3/ hoaït ñoäng giôø daïy:

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOÏC SINH

Hoaït ñoäng 1: gv yeâu caàu hs tham khaûo sgk thí nghieäm cuûa menñen

Thí nghieäm(sgk)

Hoaït ñoäng 2: -gv cho hs phaân tích keát quaû töøng caëp tính traïng

haït vaøng/ haït xanh =3/4 haït trôn/ haït nhaên=3/4F2 9/16 vaøng trôn =3/4 vaøng

x3/4 trôn 3/16 vaøng nhaên=3/4

vaøngx1/4 nhaên 3/16 xanh trôn=1/4 xanh

x3/4trôn

1/16 xanh,nhaên =1/4 xanh x ¼ nhaên

-töø keát quaû treân menñen thaáy raèng 2 caëp tính traïng naøy di truyeàn ñoc5 laäp nhau

Vaøng laø troäi (3/4) : A Xanh laø laën(1/4) :a trôn laø troäi(3/4) :B nhaên laø laën (1/4) :b

keát quaû (sgk) noäi dung (sgk)

:

menñen ñaû giaûi thích keát quaû treân nhötheá naøo?

Moãi caëp tính traïng do 1 caëp nhaân toá di truyeàn qui ñònh,caùc caëp nhaân toá di truyeàn phaân ly toå hôïp cuøng nhau trong quaù trình phaùt sinh giao töø vaø thuï tinh

Hoaït ñoäng 3: gv yeâu caàu hs phaân tích hình 12 sgk qua heä thoáng caâu hoûi:

moãi beân P cho loaïi giao töû naøo?

söï thuï tinh giöûa giao töû đực vaø caùi cho F1 coù kieåu gen nhö theá naøo?

vì sao F1taïo 4 loaïi giao töû ñeàu coù tæ leä ¼?

söï keát hôïp ngaåu nhieân cuûa 4 loaïi giao töû cho F2 tæ leä kieåu gen nhö theá naøo?

moái lieân quan giöûa kieåu gen vaø kieåu hình ôû F2 nhö theá naøo?

Nội dung định luật

P cho 1 loaïi giao töû F1 coù kieåu gen dò hôïp 2

caëp(AaBb) do söï phaân li ñoäc laäp

cuûa caùc caëp NST töông ñoàng trong giaõm phaân ñaû daãn ñeán söï phaân li ñoäc laäp cuûa caùc caëp gen töông öùng ,F1cho 4 loaïi giao töû tæ leä baèng nhau

tæ leä kieåu gen ôû F2 coù 9 kieåu gen

1AABB:2AABb :2AaBB :4AaBb(9A-B-):vaøng trôn1Aabb :2Aabb:(3A-bb)vaøng nhaên1aaBB :2aaBb(3aaB-) xanh trôn1aabb xanh nhaên

Hoaït ñoäng 3: gv höôùng daãn hs xaùc ñònh caùc thoâng soá theo caùc coät trong baûng ôû tröôøng hôïp lai 1 caëp tính traïng ,sau ñoù cho hs ñieàn tieáp caùc tröôøng hôïp lai 2,3, n caëp tính traïng

hs laøm vieäc vôùi baûng sgk

4/ cuûng coá: cô sôû teá baøo hoïc cuûa qui luaät phaân li ñoäc laäp5/ daën doø: laøm bt 3,4 sgk

Tieát 13: SÖÏ TAÙC ÑOÄNG CUÛA NHIEÀU GEN; TÍNH ÑA HIEÄU CUÛA GENA/ muïc tieâu:

:

1/ kieán thöùc: moâ taû thí nghieäm lai 1 caëp tính traïng ôû ñaäu thôm bieát phaân tích keát quaû vaø giaûi thích caùc thí nghieäm

trong baøi hoïc hieåu vaø neâu baûn chaát caùc kieåu taùc ñoäng:töông taùc

giöõa caùc gen khoâng alen, taùc ñoäng coäng goäp vaø tính ña hieäu gen

khaùi quaùt moái quan heä kieåu gen ,kieåu hình2/ kó naêng:

phaùt trieån kó naêng quan saùt vaø phaân tích keânh hình phaùt trieãn kó naêng quan saùt keát quaû thí nghieäm

B/ chuaån bò :1/ giaùo vieân: caùc tranh aûnh ñeà caäp ñeánsöï töông taùc giöûa caùc gen khoâng alen2/hoïc sinh: sgkC/ tieán trình giôø daïy:1/oån ñònh: kieãm tra só soá2/ kieãm tra baøi cuû: cô sôû teá baøo hoïc cuûa qui luaät phaân li ñoäc laäp3/hoaït ñoäng giôø daïy:

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOÏC SINH

Hoaït ñoäng 1 giaûi thích caùc gen alenCaùc gen khoâng alen Hs lænh hoäi ,ghi cheùp

Hoaït ñoäng 2 : gv cho hs tham khaûo

hænh.1 trình baøy thí nghieäm ôû ñaäu thôm vaø thöïc hieän caùc leänh ôû sgk

töông quan giöõa caùc nhoùm kieãu gen vaø kieåu hình

GV giải thích về mặt sinh hóa sự hình thành màu sắc

Hs qua sô ñoà neâu thí nghieäm (sgk)

hs thöïc hieän caùc leänh sgk:

-F2 coù soá toå hôïp giao töû laø 16(7 + 9), F1 cho 4 loaïi giao töû ñöïc ,caùi F1 coù kieåu gen dò hôïp töû phaân li ñoäc laäp(AaBb),-sô ñoà lai töø F1 deán F2 :AaBb xAaBb (hs töï vieát)-tæ leä caùc nhoùm kieåu gen:9A-B :3A-bb 3aaB-:1aabb

hoaït ñoäng 3: töø söï phaân tích gv höôùng daãn hs ruùt ra kl veà moái töông quan giöõa kieåu gen vaø kieåu hình vaø

9A-B- :9 ñoû thaåm3A-bb + 3aaB- +1aabb : 7 traéngkeâtù luaän:

:

vieát sô ñoà lai töø P ñeán F2 -trong kieåu gen coù maët 2 gen troäi khoâng alen A,B töông taùc cho hoa ñoû-coù 1 gen troäi A hoaëc B , hoaøn toaøn gen laën cho hoa traéng

hoaït ñoäng 4: gv cho hs quan saùt sô ñoà hình 13.2:-soá toå hôïp ôû F2 ,kieåu gen cuûa F1?-moái töông quan giöõa maøu saéc haït vaø soá löôïng gen troäi trong töøng kieåu gen?-kieåu taùc ñoäng cuûa gen ñoái vôùi söï hình thaønh ñoä ñaäm ,nhaït?

GV gi ớ i thi ệ u c a c t ỉ l ệ kh a c:9:6:1 , 9:3:4 , 12: 3 : 1 , 13: 3 , 9:3:3:1

sô ñoà lai hs töï vieát F2 coù 16 toå hôïp ,F1 coù

kieåu gen dò hôïp töû 2 caëp naèm treân 2 caëp NST

Soá gen troäi caøng nhieàu ,maøu ñoû caøng ñaäm

- 4 gen troäi :ñoû ñaäm- 3 gen troäi:ñoû- 2gen troäi:ñoû hoàng- 1 gen troäi:hoàng- 1 gen troäi:traéng- moãi gen goùp phaàn

nhö nhau vaøo söï bieåu hieän tính traïng

Hoaït ñoäng 5: cho hs tham khaûo sgk vaø dieãn giaûi tính ña hieäu gen

hs töï tham khaûo phaàn naøy

4/ cuûng coá caùc kieåu taùc ñoäng cuûa gen ñoái vôùi söï hình thaønh tính traïng5/daën doø : laøm bt 3,4,5 sgk

TIEÁT 14 : DI TRUYEÀN LIEÂN KEÁTA/ MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC: 1/ kieán thöùc:

Moâ taû , phaân tích keát quaû thí nghieäm, baûn chaát cuûa lieân keát hoaøn toaøn vaø khoâng hoaøn toaøn

Cô sôû teá baøo hoïc cuûa hoaùn vò gen Yù nghæa cuûa di truyeàn lieân keát

:

2/ kó naêng: quan saùt ,phaân tích hình veõ vaø keát quaû thí nghieämB/chuaån bò:1/ giaùo vieân :

tranh ñeà caäp ñeán söï lieân keát hoaøn toaøn tranh cô sôû teá baøo hoïc cuûa hoaùn vò gen

2/ hoïc sinh : sgkC/ Tieán trình baøi hoïc:1/ oån ñònh: kieåm tra sæ soá2/kieåm tra baøi c ũ vieát sô ñoà lai :p ñaäu vaøng ,trôn x xanh ,nhaên AaBb aabbXaùc ñònh kieåu gen vaø kieåu hình ôû F13/ tieán trình giôø daïy:

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HSHoaït ñoäng 1:

gv cho hs tham khaûo sgk trình baøy thí nghieäm cuûa moocgan ,sau đóù phaân tích keát quaû thí nghieäm

Nhận xét kết quả TN với kq bài tập vừa KT?

gv höôùng daãn hs caùch vieát kieåu gen trong tröôøng hôïp lieân keát sau ñoù cho hs vieát sô ñoà lai

Thí nghieäm (sgk) Fa :1xaùm :1 ñen

xaùm troäi hôn ñen vaø F1 coù kieåu gen :Bb

1 daøi : 1 cuït daøi troäi hôn cuïtvaø F1 : Vv vaäy F1 coù 2 caëp gen dò hôïp töû ,con caùi ñen ,cuït cho 1 loaïi giao töû bv Con ñöïc F1 cho 2 loaïi giao töû ,chuùng toû gen b vaø v cuûng naúm treân 1 nhieãm saéc theå, goïi laø hieän töôïng lieân keát genhs töï vieát sô ñoà lai

Hoaït ñoäng 2: cho hs tham khaûo sgk veà thí

nghieäm cuûa moocgan, phaân tích soá lieäu :

ruoài ñöïc ñen ,cuït cho maáy loaïi giao töû?

Fa cho nhöûng kieåu hình naøo ? tæ leä?

Caùi F1 cho giao töû naøo? tæ leâ?

Vì sao coù nhöûng giao töû khoâng do lieân keát hoaøn toaøn?

Sự di truyền ở đực, cái F1

Thí nghieäm(sgk)Ñöïc ñen ,cuït cho 1 loaïi giao töû bv(1)Fa cho 4 Kieåu hình :Cáai F1 cho 4 loai giao tử

Xaùm ,daøi (0,415 ) F1 cho giao töû BV(0,415)

Ñen,cuït (0,415) F1 cho giao töû bv (0,415)

Xaùm ,cuït(0.085) F1 chogiao tö ûBv (0.085)

Ñen ,daøi(0.085) F1 cho giao töû bV(0.085)

F1 cho 4 loaïi giao töû trong ñoù: 2

:

loaïi giao töû lieân keát hoaøn toaøn (BV ,bv) vaø 2 loaïi giao töû khoâng do lieân keát hoaøn toaøn(hoaùn vò gen)

Hoaït ñoäng 3: gv cho hs quan saùt sô ñoà cô

sôû teá baøo hoïc vaø giaûi thích hoaùn vò gen

coù nhaän xeùt gì veà 2 croâmatit trong caëp nhieãm saéc theå töông ñoàng

tæ leä giao töû mang gen hoaùn vò phaõn aùnh taàn soá hoaùn vò

Hs laøm vieäc vôùi sô ñoàCoù söï baét cheùo giöõa 2 croâmatit trong caëp nhieãm saéc theå töông ñoàng ,taïo 4 loaïi giao töû vôùi tæ leä khoâng ñeàu2 loaïi giao töû lieân keát hoaøn toaøn chieám tæ leä ít2 loaïi giao töû lieân keát khoâng haøon toaøn chieám tæ leä nhieàutaàn soá hoaùn vò =toång tæ leä caùc loaïi giao töû mang gen hoaùn vò

Hoaït ñoäng 4: gv giaûng giaûi veà taàn soá hoaùn vò:Taàn soá hoaùn vò khoâng vöôït quaù 50%Khoaûng caùch giöõaû caùc gen caøng lôùn thì taàn soá hoaùn vò caøng caoSöï hoaùn vò chæ coù yù nghóa khi taïo ra söï toå hôïp laïi caùc gen( ít nhaát coù 2 caëp gen dò hôïp)

Hs nghe, ghi cheùp

Hoaït ñoäng 5: gv cho hs töï tìm hieåu yù nghæa cuûa di truyeàn lieân keát

sgk

4/ Cuûng coá: Cô sôû teá baøo hoïc cuûa hoaùn vò gen Cáách tính tần số HVG f% 5/ Daën doø: laøm baøi taäp

TIEÁT 15 DI TRUYEÀN LIEÂN KEÁT VÔÙI GIÔÙI TÍNHA/ muïc tieâu baøi hoïc:1/ kieán thöùc:

Caáu taïo vaø chöùc naêng cuûa caëp nhieãm saéc theå giôùi tính XY

Moâ taû vaø phaân tích keát quaû thí nghieäm Baûn chaát yù nghóa di truyeàn lieân keát giôùi tính

:

2/kó naêng : quan saùt ,phaân tích hình vaø keát quaû thí nghieäm B/chuaån bò:1/ giaùo vieân: tranh aûnh ñeà caäp ñeán söï di truyeàn giôùi tính vaø lieân keát giôùi tính2/ hoïc sinh: sgkC/ Tieán trình giôø daïy:1/ oån ñònh:2/ kieåm tra baøi cuû:3/hoaït ñoäng giôø daïy:

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOÏC SINH

Hoaït ñoäng 1: döïa vaøo kieán thöùc lôùp 9 cho hs sinh neâu ñieãm khaùc nhau giöõa nst thöôøng vaø nst giôùi tính?

Hs neâu ñöôïc: Caëp töông ñoàng Soá caëp Chöùa gen

Hoaït ñoäng 2: gv cho hs quan saùt sô ñoà hình 15.1 moâ taû Caëp NST XY

Ñoaïn töông ñoàng (chöùa gen toàn taïi thaønh caëp)

Ñoaïn khoâng töông ñoàng cuûa X( gen treân X khoâng coù treân Y)

Ñoaïn khoâng töông ñoàng cuûa Y(gen treân Y khoâng coù treân X)

Hoaït ñoäng 3: gv cho hs quan saùt thí

nghieäm cuûa moocgan veà maøu maét ôû ruoài giaám

coù nhaän xeøt gì veà keát quaû pheùp lai thuaän vaø nghòch?

Gv cho hs vieát sô ñoà lai ,giaûi thích cô sôû teá baøo hoïc

Nhaän xeùt veà söï di truyeàn gen qui ñònh maøu maét ôû pheùp lai nghòch?

Tại sao màu mắt trắng biểu hiện phổ biến ở giới dực?

Lai thuaän : Ptc , F1 toaøn ñoû, F2

3ñoû :1 traéng ñoû (W) laø troäi hôn traéng(w) vaø tính traïng do 1 gen chi phoái

maét traéng ôû F2 toaøn ruoài ñöïc ,gen qui ñònh maøu maét naèm treân NST giôùi tính X

sô ñoà lai thuận:Ptc XWXW x XwYG XW Xw , YF1 XWXw ,XWYG 1/2XW ,1/2Xw 1/2XW ,1/2Y

F2 1/4XWXw : 1/4XWXW :1/4XWY :1/4XwY Gen lieân keát vôùi X coù söï di truyeàn cheùo (gen laën töø oâng ngoaïi truyeàn cho meï

:

Nhận xét về sự biểu hiện tính trạng ở hai giới?

vaø bieåu hieän ôû con trai)

Hoaït ñoäng 4: gv cho sô ñoà lai: ôû ngöôøi taät dính ngoùn 2,3 do gen naèm treân nst Y khoâng coù alen treân X .haõy vieát sô ñoà lai sau vaø nhaän xeùt söï di truyeàn cuûa gen lieân keát vôùi nst giôùi tính Y?

Hs vieát sô ñoà laiP XX x XYa

G X X , Ya

F1 XX XYa Gen lieân keát vôùi Y coù söï di truyeàn thaúng(truyeàn tröïc tieáp cho theå dò giao)

Hoaït ñoäng 5:gv cho hs laøm vieäc vôùi sgk ñeå xaùc ñònh yù nghæa cuûa di truyeàn lieân keát giôùi tính trong cuoäc soáng

sgk

4/ cuûng coá: Cô sôû teá baøo hoïc cuûa di truyeàn lieân keát giôùi tính trong 2 tröôøng hôøp :gen naèm treân X vaø Y5/ daën doø : laøm caùc baøi taäp sgk

TIEÁT 16 DI TRUYEÀN NGOAØI NHIEÃM SAÉC THEÅA/ muïc tieâu: 1/ kieán thöùc:

khaùi nieäm vaø ñaëc ñieåm cuûa di truyeàn ngoaøi nst phaân tích keát quaû vaø giaûi thích ,neâu ñöôïc baûn chaát

söï di truyeàn ôû ti theå vaø laïp theå2/kó naêng: quan saùt ,phaân tích hình veõ vaø keát quaû thí nghieämB/ chuaån bò:1/ giaùo vieân:caùc tranh aûnh ñeà caäp ñeán söï di truyeàn ngoaøi nhieãm saéc theå2/ hoïc sinh: sgkC/ tieán trình giôø daïy:1/ oån ñònh: kieãm tra só soá2/ kieãm tra baøi cuû: 3/ hoaït ñoäng giôø daïy

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HSHoaït ñoäng 1: gv cho hs phaân tích sô ñoà lai thuaän nghòch ôû

Gioáng veà nhaân ,ñeàu nhaän teá baøo chaát cuûa

:

hình 16: so saùnh cuûa 2 hôïp töû

ñöôïc taïo ra do lai thuaän vaø lai nghòch

vì sao con mang tính traïng cuûa meï?

Coù phaûi moïi hieän töôïng di truyeàn theo doøng meï ñeàu laø di truyeàn teá baøo chaát?

meï Con lai mang chuû yeáu teá

baøo chaát cuûa meï , vì vaäy teá baøo chaát ñaõ coù vai troø ñoái vôùi söï hình thaønh tính traïng

Vaäy : söï di truyeàn tính traïng xanh luïc, luïc nhaït lieân quan ñeán teá baøo chaát ôû teá baøo tröùng cuûa caây meï ,goïi laø hieän töoïng di truyeàn teá baøo chaát(di truyeàn theo doøng meï)

Hoaït ñoäng 2: gv cho hs nhaéc laïi:trong teá baøo chaát baøo quan naøo coù AND? Coù gì khaùc vôùi AND cuûa nhaân?

Ty theå ,laïp theå plasmit AND trần maïch xoaén

keùp ,daïng voøng

Hoaït ñoäng 3:cho hs tham khaûo 2 chöùc naêng chuû yeáu cuûa AND ty theå, lạp thể

sgk

Neâu ñieåm khaùc nhau giöõa söï di truyeàn qua nhaân vaø teá baøo chaát

Trong tế bao co mấy hệ thống di truyền?

Ứng dụng di truyền TBC vao trong sản xuất?

Đặc điểm di truyền ngoài NST Keát quaû lai thuaän ,nghòch

khac nhau Tính traïng cuûa con lai theo

doøng meï Khoâng tuaân theo caùc qui

luaät di truyeàn NST,tính traïng do teá baøo chaát qui ñònh vaãn toàn taïi khi coù söï thay ñoåi nhaân

4/cuûng coá: Chöùc naêng cuûa gen ti theå vaø laïp theå5/ daën doø : traû lôøi caùc caâu hoûi sgk

TIEÁT 17 AÛNH HÖÔÛNG CUÛA MOÂI TRÖÔØNG ÑEÁN SÖÏ BIEÅU HIEÄN CUÛA GENA/ muïc tieâu:

:

1/ kieán thöùc: Phaân tích moái quan heä giöûa kieåu gen – moâi tröôùng –

kieåu hình Neâu ñöôïc bieåu hieän vaø tính chaát cuûa thöôøng bieán Khaùi nieäm möùc phaûn öùmg, vai troø cuûa kieåu gemn,

moâi tröôøng ñoái vôùi söï hình thaønh tính traïng2/ kó naêng :

Phaân tích hình , vaän duïng lí thuyeát vaøo thöïc tieånB/chuaån bò: 1/ giaùo vieân : tranh veà söï bieåu hieän maøu saéc hoa lieân hình2/ hoïc sinh: sgkC/ hoaït ñoäng treân lôùp1/ oån ñònh2/ kieãm tra baøi cuû: ñaëc ñieåm söï di truyeàn ôû teá baøo chaát3/ hoaït ñoäng giôø daïy:HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOÏC SINH

Hoaït ñoäng 1 `cho hs quan saùt sô ñoà hình 17 :

Coù nhaän xeùt gì vôùi caùch phaûn öùng vôùi nhieät ñoä cuûa hoa ñoû vaø hoa traéng?

Nhaän xeùt gì veà vai troø cuûa gen vaø aûnh höôûng cuûa moâi tröôøng ñoái vôùi söï hình thaønh kieåu hình?

Gv hoûi hs veà tính traïng chaát löôïng vaø soá löôïng vaø cho bieát tính traïng naøo phuï thuoäc nhieàu vaøo moâi tröôøng?

Hs quan saùt sô ñoà vaø nhaän xeùt

Gioáng hoa ñoû cho maøu traéng hay ñoû phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä

Hoa ñoû (20oC) û hoa traéng(35oC) Gioáng hoa traéng chæ

cho hoa traéng khoâng phuï thuoäc nhieät ñoä

Keát luaän: P khoâng truyeàn tính

traïng coù saún cho con maø truyeàn kieåu gen

Kieåu gen qui ñònh khaû naêng phaûn öùng cuûa cô theå

Kieåu hình laø keát quaû töông taùc giöûa kieåu gen vaø moâi tröôøng

Hoaït ñoäng 2 cho hs nhaéc laïi khaùi nieäm thöôøng bieán ,sau ñoù cho hs so saùnh thöôøng bieán vaø ñoät bieán

Hs laäp baûng so saùnh thöôøng bieán vaø ñoät bieánDaáu hieäu

Thöôøng bieán

ñoät bieán

Ñònh nghóa

:

Nguyeân nhaân

hoaït ñoäng 3 cho hs tham khaûo khaùi nieäm möùc phaûn öùng ôû sgk sau ñoù gv phaân

tích 1 ví duï ñeå minh hoaï

Khaùi nieäm : sgkVí duï

Hoaït ñoäng 4 cho hs tìm hieåu caùc ñaëc ñieåm cuûa möùc phaûn öùng töø sgk

Trong 1 kieåu gen ,moãi gen coù möùc phaûn öùng rieâng

Möùc phaûn öùng veà moãi tính traïng thay ñoåi tuyø kieåu gen cuûa töøng gioáng

Möùc phaûn öùng do gen qui ñònh neân di truyeàn

4// cuûng coá: Moái lieân quan giöûa kieåu gen –moâi tröôøng –kieåu hình → Mối quan hệ giữa giống - KT canh tac – Nsuat5/ daên doø: hoïc baøi vaø laøm caùc baøi taäp chöông 1

Tiết 18 Bài 19: THỰC HÀNH LAI GIÔNG

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:- Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích mẫu vật.- Phát triển năng lực vận dụng lí thuyết vào thực tiễn sản xuất và đời sống.- Rèn một số thao tác lai giống.II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:- vật liệu và dụng cụ theo hướng dẫn SGK.- Tranh ảnh về các bước thao tác.III. PHƯƠNG PHÁP:IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG:1. Ổn định tổ chức:Gv kiểm tra sĩ số học sinh.Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh, phân nhóm thực hành.2. Kiểm tra bài cũ:Thông qua 3. Bài mới:

Hoạt động của thầy và trò Nội dungGv có thể dùng tranh về thụ phấn nhân tạo ở đậu Hà Lan ( hình 19 SGV) để yêu cầu HS quan sát và mô tả quá trình thụ phấn nhân tạo ở đạu Hà Lan. Sau đó GV hoàn thiện vấn đề nêu ra và vào bài mới.* Hoạt động 1: Lai giống thực vật.Gv yêu cầu HS làm việc với SGK để giải đáp

I. LAI GIỐNG THỰC VẬT:1. Khử nhị trên cây mẹ:- Chọn những hoa còn là nụ có màu vàng nhạt để khử nhị ( hoa chưa tự thụ phấn).( Dùng kim mũi mác tách 1 bao phấn ra nếu phấn còn là chất trắng sữa hay hạt màu xanh thì được. nếu phấn đã là hạt màu trắng thì không được).

:

các lệnh trong SGK. Qua đó thống nhất lời giải:+ Muốn tránh sự tự thụ phấn của hoa bằng cách cắt bỏ nhị từ khi chưa chín ở hoa của cây chọn làm mẹ.+ Những hoa được chơn để khử nhị phải chắc chắn chưa thụ phấn. Muốn kiểm tra hãy dùng kim mũi mác tách 1 bao phấn ra. Nếu phấn còn là chất trắng sữahay là những hạt màu xanh nhạt thì chắc chắn là chưa xảy ra sự tự thụ phấn. Tốt nhất là hoa cây mẹ đang al2 nụ có màu vàng nhạt thì tiến hành khử nhị.- GV hướng dẫn HS cách chọn hoa cây mẹ và cây bố.- GV hướng dẫn HS tiến hành các thao tác thụ phấn như SGK. Trong quá trình HS thực hành Gv theo dõi, trợ giúp.

* Hoạt động 2: viết thu hoạchGv hướng dẫn HS ghi trình tự các bước thực hành vào vở.

- Dùng ngón trỏ và ngón cái của tay trái giữ lấy nụ hoa.- tay phải cầm kẹp tách bao hoa ra, tỉa từng nhị một, cần làm nhẹ tay, tránh để đầu nhị và bầu nhuỵ bị tổn thương.- Trên mỗi chùm chọn lấy 4-6 hoa cùng lúc và là những hoa mập để khử nhị, cắt tỉa bỏ những hoa khác.- Bao các hoa đã khử nhị bằng bao cách li.

2. Giao phấn:- Chọn những hoa đã nở xoè, đầu nhuỵ to, màu xanh thẫm, có dịch nhờn.- Thu hạt phấn trên cây bố: chọn hoa vừa nở, cánh hoa và bao phấn vàng tươi, khi chín hạt phấn chín tròn và trắng.- Dùng kẹp ngắt nhị bỏ vào đĩa đồng hồ.- Dùng bút lông chà nhẹ lên các bao phấn để hạt phấn bung ra.- dùng bút lông chấm hạt phấn cây bố lên đầu nhuỵ hoa của cây mẹ đã khử nhị.- Bao chùm hoa đã thụ phấn bằng túi cách li, buộc nhãn và ghi ngày và công thức lai.II. LAI MỘT SỐ LOÀI CA CẢNH:HS tự tiến hành ở nhà (nếu có điều kiện)

4. Củng cố và hoàn thiện kiến thức:- Gv gọi 1-2 em đại diện nhóm trình bày lại các bước tiến hành khử nhị và giao phấn ở thực vật. Các HS còn lại chú ý nghe và cho nhận xét.- Gv nhận xét chung về buổi thực hành.5. Hướng dẫn tự học ở nhà:Về nhà nếu có điều kiện các em tiến hành lai cá cảnh ( nhất là các em HS nam). Khuyến khích em nào làm có kết quả tốt bằng điểm số.

TIEÁT 19 : BAØI TAÄP CHÖÔNG II

A/ muïc tieâu baøi hoïc: Vaän duïng caùc kieán thöùc lí thuyeát ñeå giaûi bai taäp Nhaän daïng caùc baøi taäp cô baûn Reøn luyeän kĩ naêng giaûi baøi taäp nhanh ,chính xaùc

:

B/ Chuaån bò: 1/ giaùo vieân :sô ñoà heä thoáng caùc qui luaät di truyeàn đã hoïc2/ hoïc sinh : chuẩn bị cac baøi taäp sgk C/ Tieán trình giôø daïy:1/ oån ñònh : kieåm tra só soá2/ kieåm tra baøi c ũ 3/ hoaït ñoäng giôø daïy

a/gv vieát leân baûng ñeå heä thoáng moái quan heä giöûa caùc qui luaät di truyeàn baèng sô ñ ồ Lai 1caëp tính traïng Lai nhieàu caëp tính traïngQui luaät phaân li Troäi khoâng hoaøn toaøn phaân li ñoäc laäpTöông taùc gen khoâng alen taùc ñoäng coäng goäpDi truyeàn lieân keát giôùi tính Lieân keát hoaøn toaønDi truyeàn qua teá baøo chaát Hoaùn vò genb/ Caùch giaûi baøi taäp lai 1 caëp tính traïngtoaùn thuaändeà cho bieát qui luaät di truyeàn vaø kieåu hình cuûa P , xaùc ñònh kieåu gen ,kieåu hình cuûa Fn caùch giaûi vieát sô ñoà laitoaùn nghòchñeà cho bieát tæ leä kieåu hình cuûa Fn .xaùc ñònh kieåu gen, kieåu hình cuûa Pcaùch giaûiböôùc 1:Xac định tính trội, lặn; xaùc ñònh qui luaät di truyeàn (döïa vaøo tæ leä kieåu hình ôû ñôøi con maø ñeà baøi cho)böôùc 2: xaùc ñònh kieåu gen ,kieåu hình cuûa Pböôùc 3: vieát sô ñoà lai

c/ Caùch giaûi baøi taäp lai 2 tính:

toaùn thuaän : ñeà baøi cho qui luaät di truyeàn ,kieåu gen cuûa P .tìm kieåu gen ,kieåu hình ñôøi con . caùch giaûi vieát sô ñoà lai ñeå tìm kieåu gen, kieåu hình cuøa Fn

toaùn nghòch cho tæ leä kieåu hình ñôøi con .xaùc ñònh kieåu gen, kieåu hình P

caùch giaûixeùt rieâng töøng caëp tính traïng (toaùn lai 1 tính) xaùc ñònh kieåu gen töøng caëp

:

xeùt 2 caëp neáu tæ leä moåi kieåu hình baèng tích xaùc suaát caùc tính

traïng hôïp thaønh noù thì cac tinh traïng bò chi phoái bôûi qui luaät phaân li ñoäc laäp

neáu tæ leä kieåu hình laø 3 :1 hoaëc 1:2:1 thì caùc caëp tính traïng di truyeàn lieân leát hoaøn toaøn

neáu tæ leä kieåu hình khoâng öùng vôùi 2 tröôøng hôïp treân thì caùc caëp tính traïng di truyeàn hoaùn vò gen

d/giaûi baøi taäp vaän duïng: baøi taäp 1, baøi taäp 2: (sgk)pheùp lai 1: P:ñoû thaãm x ñoû thaãm ,F1 3 ñoû thaãm :1 xanh luïc, vaäy P coù kieåu gen dò hôïp vaø tính traïng di truyeàn theo qui luaät phaân li cuûa menñen kieåu gen P : Aa x Aapheùp lai 2: ñôøi con toaøn quaû ñoû ( khoâng coù quaû vaøng) ,P khoâng ñoàng thôøi cho giao töû a ( boá cho a thì meï khoâng cho a vaø ngöôïc laïi)P: AA x Aa hoaëc AA x AAPheùp lai 3: F1 cho tæ leä 1 :1 .ñaây laø keát quaû lai phaân tích ,vaäy kieåu gen cuûa P: Aa x aa4.D ă n d ò Làm các bài tập còn lại ở SGK5.Chu ẩ n b ị : Tiết sau thực hành

: