Giáo án sử 10

PHN MT LCH S TH GII THI NGUYN THY,C I V TRUNG I CHNG 1 X HI NGUYN THY BI 1 S XUT HIN LOI NGI V BY NGI NGUYN THY (Tit 1) I. MC TIU BI HC 1. Kin thc HS cn hiu nhng mc v nhng bc tn trn chng ng di, phn du qua hng triu nm ca loi ngi nhm ci thin i sng v ci bin bn thn con ngi. 2. T tng Gio dc lng yu lao ng v lao ng khng nhng nng cao di sng ca con ngi m cn hon thin bn thn con ngi. 3. K nng Rn luyn k nng s dng SGK - k nng phn tch, nh gi v tng hp v c im tin ha ca loi ngi trong qu trnh hon thin mnh ng thi thy s sng to v pht trin khng ngng ca x hi loi ngi. II. TIN TRNH T CHC DY - HC 1. Gii thiu khi qut v chng trnh lch s lp 10 Yu cu v hng dn phng php hc b mn nh, lp. 2. Dn dt vo bi hc GV nu tnh hung qua cu hi to khng kh hc tp: Chng trnh lch s chng ta hc THCS c phn chia thnh my thi k? K tn cc thi k ? Hnh thi ch x hi gn lin vi mi thi k? X hi loi ngi v loi ngi xut hin nh th no? hiu iu , chng ta cng tm hiu bi hc hm nay. 3. T chc cc hot ng trn lp Cc hot ng ca thy v tr Nhng kin thc HS cn nm vng

Hot ng 1: Lm vic c nhn 1. S xut hin loi ngi v i sng Trc ht GV k cu chuyn v by ngi nguyn thy ngun gc ca dn tc Vit Nam (B u C vi ci bc trm trng v chuyn Thng sng to ra loi ngi) sau nu cu hi: Loi ngi t du m ra? Cu chuyn k trn c ngha g?1

- HS qua hiu bit, qua cu chuyn GV k v c SGK tr li cu hi? GV dn dt to khng kh tranh lun. - GV nhn xt b sung v cht : + Cu chuyn truyn thuyt phn nh xa xa con ngi mun l gii v ngun gc ca mnh, song cha c s khoa hc nn gi gm iu vo s thn thnh. + Ngy nay, khoa hc pht trin, c bit l kho c hc v sinh hc tm c bng c ni ln s pht trin lu di ca sinh gii, t ng vt bc thp ln ng vt bc cao m nh cao ca qu trnh ny l s bin chuyn t vn thnh ngi. - GV nu cu hi: Vy con ngi do u m ra? Cn c vo c s no? Thi gian? Nguyn nhn quan trng quyt nh n s chuyn bin ? Ngy nay qu trnh chuyn bin c din ra khng? Ti sao? Hot ng 2: Lm vic theo nhm - GV: Chng ng chuyn bin t vn n ngi din ra rt di. Bc pht trin trung gian l ngi ti c (Ngi thng c). Nhim v c th ca tng nhm l: + Nhm 1: Thi gian tm c du tch ngi ti c? a im? Tin ha trong c cu to c th? + Nhm 2: i sng vt cht v quan h x hi ca Ngi ti c. - HS: Tng nhm c SGK, tm tr li v tho lun thng nht kin trnh by trn giy 1/2 t A0. i din ca nhm trnh by kt qu ca mnh. GV yu cu HS nhm khc b sung. Cui cng GV nhn xt v cht : Nhm 1: + Thi gian tm dc du tch ca ngi ti c bt u khong 4 triu nm trc y. + Di ct tm thy ng Phi, Giava

- Loi ngi do mt loi vn chuyn bin thnh? Chng u ca qu trnh hnh thnh ny c khong 6 triu nm trc y.

- Bt u khong 4 triu nm trc ytm thy du vt ca Ngi ti c mt s ni nh ng Phi, Indonesia, Trung Quc, Vit Nam.2

(Indonexia), Bc Kinh (Trung Quc)... Thanh Ha (Vit nam). + Ngi ti c hon ton i bng hai chn, i tay c t do cm nm, kim thc n. C th c nhiu bin i: trn, hp s... Nhm 2: i sng vt cht c nhiu thay i + Bit ch to cng c lao ng: H ly mnh hay cui ln em gh v to nn mt mt cho sc v va tay cm ru ( c - s k). + Bit lm ra la (pht minh ln iu quan trng ci thin cn bn cuc sng t n sng n chn. + Cng nhau lao ng tm kim thc n. Ch yu l hi lm v sn bt th. + Quan h hp qun x hi, c ngi ng du, c phn cng lao ng gia nam - n, cng chm sc con ci, sng quy qun theo quan h rut tht gm 5 - 7 gia nh. Sng trong hang ng hoc mi , lu dng bng cnh cy... Hp qun u tin by ngi nguyn thy. Hot ng 3: C lp GV dng nh v biu gii thch gip HS hiu v nm chc hn: nh v Ngi ti c, nh v cc cng c , biu thi gian ca Ngi ti c. - V hnh dng: Tuy cn nhiu du tch vn trn ngi nhng Ngi ti c khng cn l vn. - Ngi ti c l Ngi v d ch tc v s dng cng c (Mc d chic ru cn th kch n gin). - Thi gian:

- i sng vt cht ca ngi nguyn thy. + Ch to cng c ( c).

+ Lm ra la. + Tm kin thc n, sn bn - hi lm - Quan h x hi ca ngi ti c c gi l by ngi nguyn thy.

- Hn gh o s qua - Hi lm, sn bt th - By ngi Hot ng 1: Lm vic theo nhm

2. Ngi tinh khn v c sng to3

GV trnh by: Qua qu trnh lao ng, cuc sng ca con ngi ngy cnh pht trin hn. ng thi con ngi t hon thnh qu trnh hon thin mnh to bc nhy vt t vn thnh Ngi ti c. Ta tm hiu bc nhy vt th 2 ca qu trnh ny. - GV chia lp thnh 3 nhm, nu cu hi cho tng nhm: + Nhm 1: Thi i Ngi tinh khn bt u xut hin vo thi gian no? Bc hon thin v hnh dng v cu to c th c biu hin nh th no? + Nhm 2: S sng to ca Ngi tinh khn trong vic ch to cng c lao ng bng . + Nhm 3: Nhng tin b khc trong cuc sng lao ng v vt cht. - HS c sch gio khoa, tho lun tm tr li. Sau khi i din nhm trnh by kt qu thng nht ca nhm. HS nhm khc b sung. Cui cng GV nhn xt v cht : Nhm 1: n cui thi c, khong 4vn nm trc y Ngi tinh khn (hay cn gi l ngi hin i) xut hin. Ngi tinh khn c cu to c th nh ngy nay: xng ct nh nhn, bn tay nh kho lo, ngn tay linh hot. Hp s v th tch no pht trin, trn cao, mt phng, hnh dng gn v linh hot, lp lng mng trn ngi khng cn na a n s xut hin nhng mu da khc nhau (3 i chng ln vng - en trng). Nhm 2: S sng to ca Ngi tinh khn trong k thut ch to cng c : Ngi ta bit gh 2 cnh sc hn ca mnh lm cho n gn v sc hn vi nhiu kiu, loi khc nhau. Sau khi c mi nhn, c khoan l hay nc tra cn Cng c a dng hn, ph hp vi tng cng vic

- Khong 4 vn nm trc y Ngi tinh khn xut hin. Hnh dng v cu to c th hon thin nh ngi ngy nay

- c sng to l s sng to ca ngi trong cng vic ci tin cng c v bit ch tc thm nhiu cng c mi. + Cng c : c mi (gh mi nhn - c l tra cn).

+ Cng c mi: Lao, cung tn.4

lao ng, trau chut v c hiu qu hn mi. Nhm 3: c sng to ca Ngi tinh khn cn ch to ra nhiu cng c lao ng khc: Xng c, cnh cy lm lao, ch cung tn, an li nh c, lm gm. Cng t i sng vt cht c nng ln. Thc n tng ln ng k. Con ngi ri hang ng ra nh c a im thun li hn. C tr nh ca tr nn ph bin. Hot ng 1: Lm vic c lp v c nhn GV trnh by: - cuc cch mng mi - y l mt thut ng kho c hc nhng rt thch hp vi thc t pht trin ca con ngi. T khi Ngi khn xut hin thi c hu k, con ngi c mt bc tin di: c c tr nh ca, sng n nh v lu di (lp v c su 1m ni ln c th lu ti c nghn nm). Nh th cng phi ko di tch ly kinh nghim ti 3 vn nm. T 4 vn nm n 1 vn nm trc y mi bt u thi mi. GV nu cu hi: - mi l cng c c im khc nh th no so vi cng c c? HS c sch gio khoa tr li, HS khc b sung, cui cng GV nhn xt v cht li: mi l cng c c gh sc, mi nhn, tra cn dng tt hn. Khng nhng vy ngi ta cn s dng cung tn thun thc. GV t cu hi: Sang thi i mi cuc sng vt cht ca con ngi c bin i nh th no? HS c sch gio khoa tr li, HS khc b sung, cui cng GV nhn xt v cht : - Sang thi i mi cuc sng ca con ngi c nhng thay i ln lao. + T ch hi lm, sn bn trng

3. Cuc cch mng thi mi

- 1 vn nm trc y thi k mi bt u.

- Cuc sng con ngi c nhng thay i ln lao, ngi ta bit: + Trng trt, chn nui.5

trt v chn nui (ngi ta trng mt s cy lng thc v thc phm nh la, bu, b... i sn bn c th nh ngi ta gi li nui v thun dng thnh nhiu gia sc nh nh ch, ln, cu, b,...) + Ngi ta bit lm sch nhng tm da th che thn cho m v "cho c vn ha" (Tm thy cc, kim xng). + Ngi ta bit lm trang sc (vng bng v c v ht xng, vng tay, vng c chn, hoa tai bng mu). + Con ngi bit n m nhc (cy so xng, n ,...). GV kt lun: Nh th, tng bc, tng bc con ngi khng ngng sng to, kim c thc n nhiu hn, sng tt hn v vui hn. Cuc sng bt dn s l thuc vo thin nhin. Cuc sng con ngi tin b vi tc nhanh hn v n nh hn t thi mi

+ Lm sch tm da th che thn. + Lm nhc c. Cuc sng no hn, p hn v vui hn, bt l thuc vo thin nhin.

4. S kt bi hc - GV kim tra hot ng nhn thc ca HS vi vic yu cu HS tr li cu hi: - Ngun gc ca loi ngi, nguyn nhn quyt nh n qu trnh tin ha. - Th no l Ngi ti c? Cuc sng vt cht v x hi ca Ngi ti c? - Nhng tin b v k thut khi Ngi tinh khn xut hin? 5. Dn d - Ra bi tp v nh - Nm c bi c. c trc bi mi v tr li cu hi trong sch gio khoa. - Bi tp: Lp bng so snh Ni dung Thi gian Ch nhn K thut ch to cng c i sng lao ng Thi k c Thi k mi

6

Bi 2 X HI NGUYN THY I. MC TIU BI HC 1. Kin thc - Hiu c c im t chc th tc, b lc, mi quan h trong t chc x hi u tin ca loi ngi. - Mc thi gian quan trng ca qu trnh xut hin kim loi v h qu x hi ca cng c kim loi. 2. T tng - Nui dng gic m chnh ng - xy dng mt thi i i ng trong vn minh. 3. K nng Rn cho HS k nng phn tch v nh gi t chc x hi th tc, b lc. K nng phn tch v tng hp v qu trnh ra i ca kim loi - nguyn nhn - h qu ca ch t hu ra i. II. THIT B, TI LIU DY - HC - Tranh nh. - Mu truyn ngn v sing hot ca th tc, b lc. III. TIN TRNH T CHC DY - HC 1. Kim tra bi c Cu hi 1: Lp nin biu thi gian v qu trnh tin ha t vn thnh ngi? M t i sng vt cht v x hi ca Ngi ti c? Vu hi 2: Ti sao ni thi i Ngi tinh khn cuc sng ca con ngi tt hn, hn, p hn v vui hn? 2. Dn dt bi mi Bi mt cho chng ta hiu qu trnh tin ha v t hon thin ca con ngi. S hon thin v vc dng v cu to c th. S tin b trong cuc sng vt cht. i sng ca con ngi tt hn - hn - p hn - vui hn. V trong s pht trin y ta thy s hp qun ca by ngi nguyn thy - mt t chc x hi qu . T chc y cn mang tnh gin n, hoang s, cn y du n by n cng s t hon thin ca con ngi. By n pht trin to nn s gn kt v nh hnh ca mt t chc x hi loi ngi khc hn vi t chc by, n. hiu t chc thc cht, nh hnh u tin ca loi ngi , ta tm hiu bi hm nay. 3. T chc cc hot ng trn lp Cc hot ng ca thy v tr Nhng kin thc HS cn nm vng

Hot ng 1: C lp v c nhn 1. Th tc - b lc Trc ht GV gi HS nh li nhng a. Th tc tin b, s hon thin ca con ngi trong thi i Ngi tinh khn. iu a n x hi by ngi nguyn thy, mt t chc hp qun v sinh hot theo tng gia nh trong hnh7

thc by ngi cng khc i. S dn tng ln. Tng nhm ngi cng ng c, mi nhm c hn 10 gia nh (ng c hn trc gp 2 - 3 ln) gm 2, 3 th h gi tr c chung dng mu H hp thnh mt t chc x hi cht ch hn, gn b hn, c t chc hn. Hnh thc t chc y gi l th tc - nhng ngi "cng h". y l t chc thc cht v nh hnh u tin ca loi ngi. GV nu cu hi: Th no l th tc? Mi quan h trong th tc? HS nghe v c sch gio khoa tr li. HS khc b sung. Cui cng GV nhn xt v cht . + Th tc l nhm ngi c khong hn 10 gia nh, gm 2 - 3 th h gi tr c chung dng mu. + Trong th tc, mi thnh vin u hp sc, chung lng u ct, phi hp n vi nhau tm kim thc n. Ri c hng th bng nhau, cng bng. Trong th tc, con chu tn knh ng b cha m v ngc li, ng b cha m u yu thng, chm lo, bo m nui dy tt c con chu ca th tc. GV phn tch b sung d nhn mnh khi nim hp tc lao dng hng th bng nhau - cng dng. Cng vic lao ng hng u v thng xuyn ca th tc l kim thc n nui sng th tc. Lc by gi vi cng vic sn ui v sn by cc con th ln, th chy nhanh, con ngi khng th lao ng ring r, buc h phi cng hp sc to thnh mt vng vy, h ht, nm , nm lao, bn cung tn, dn th ch cn mt con ng chy duy nht, l h by. Yu cu ca cng vic v trnh thi buc phi hp tc nhiu ngi, thm ch ca c th tc. Vic tm kim thc n khng thng xuyn, khng nhiu.

- Th tc l nhm hn 10 gia nh v c chung dng mu. - Quan h trong th tc: cng bng, bnh ng, cng lm cng hng. Lp tr tn knh cha m, ng b v cha m u yu thng v chm sc tt c con chu ca th tc.

8

Khi n, h cng nhau n (k chuyn... Qua bc tranh v trn vch hang ng, ta thy: Sau khi i sn th v, h cng nhau nng tht ri n tht nng vi rau c c chia thnh cc khu phn u nhau. Hoc c ni thc n c trn tu l rng, tng ngi bc n t tn v khng c nhiu ngi ta n t do thoi mi). Vic chia khu phn n, ta thy ngay trong thi hin i ny khi pht hin th tc Tasaday Philippines. Tnh cng bng cng c th hin rt r. GV c th k thm cu chuyn mnh vi tng ca nh dn tc hc vi th dn Nam M. Qua cu chuyn, GV cht li: Nguyn tc vng trong x hi th tc l ca chung, vic chung, lm chung, thm ch l chung mt nh. Tuy nhin y l mt i dng trong thi k mng mui, kh khn ngng trong tng lai chng ta vn c th xy dng i ng trong thi i vn minh - mt i ng m trong con ngi c trnh vn minh cao v quan h cng ng lm theo nng lc v hng theo nhu cu. iu chng ta c th thc hin c - mt c m chnh ng m loi ngi hng ti. Hot ng 2: Lm vic c nhn GV nu cu hi: Ta bit c im ca th tc. Da trn hiu bit , hy: - nh ngha th no l b lc? - Nu im ging v im khc gia b lc v th tc? HS c SGK v tr li. HS khc b sung. GV nhn xt v cht : + B lc l tp hp mt s th tc, sng cnh nhau, c h hng vi nhau v c chung mt ngun gc t tin. + im ging: Cng c chung mt dng mu. + im khc: T chc ln hn (gm nhiu th tc).

b. B lc

- B lc l tp hp mt s th tc sng cnh nhau v c cng mt ngun gc t tin.

- Quan h ga cc th tc trong b lc l gn b, gip nhau.9

Mi quan h trong b lc l s gn b, gip nhau, ch khng c quan h hp sc lao ng kim n. Hot ng 1: Theo nhm GV nu: T ch con ngi bit ch to cng c v ngy cng vi tin cng c gn hn, sc hn, s dng c hiu qu hn. Khng dng li cc cng c , xng, tre g m ngi ta pht hin ra kim loi, dng kim loi ch to dng v cng c lao ng. Qu trnh tm thy kim loi - s dng n nh th no v hiu qu ca n ra sao, chia nhm tm hiu. Nhm 1: Tm mc thi gian con ngi tm thy kim loi? V sao li cch xa nhau nh th? Nhm 2: S xut hin cng c bng kim loi c ngha nh th no i vi sn xut? HS c SGK, trao i thng nht kin. i din nhm trnh by. Cc nhm khc gp . Cui cng GV nhn xt v cht : + Qu trnh con ngi tm v s dng kim loi khong 5500 nm trc y, ngi Ty v Ai Cp s dng ng sm nht (ng ). Khong 4000 nm trc y, c dn nhiu ni bit dng ng thau. Khong 3000 nm trc y, c dn Ty v Nam chu u bit c v dng st. GV c th phn tch v nhn mnh: Con ngi tm thy cc kim loi kim kh cch rt xa nhau bi lc iu kin cn rt kh khn, vic pht minh mi v k thut l iu khng d. Mc du con ngi bc sang thi i kim kh t 5500 nm trc y nhng trong sut 1500 nm, kim loi (ng) cn rt t, qu nn h mi dng ch to thnh trang sc, v kh m cng c lao ng ch yu vn l ,

2. Bui u ca thi i kim kh a. Qu trnh tm v s dng kim loi

- Con ngi tm v s dng kim loi: + Khong 5.500 nm trc y - ng . + Khong 4.000 nm trc y - ng thau. + Khong 3.000 nm trc y - st.

10

g. Phi n thi k st con ngi mi ch to ph bin thnh cng c lao ng. y l nguyn nhn c bn to nn mt s bin i ln lao trong cuc sng ca con ngi: + S pht minh ra cng c kim kh c ngha ln lao trong cuc sng lao ng: Nng sut lao ng vt xa thi i , khai thc nhng vng t ai mi, cy su cuc bm, x g ng thuyn, x lm lu i; v c bit quan trng l t ch sng bp bnh, ti ch sng tin ti con ngi lm ra mt lng sn phm tha thng xuyn. Hot ng 1: C lp v c nhn Trc tin GV gi nh li quan h trong x hi nguyn thy. Trong x hi nguyn thy, s cng bng v bnh ng l "nguyn tc vng" nhng lc y, con ngi trong cng ng da vo nhau v tnh trng i sng cn qu thp. Khi bt u c sn phm tha th li khng c em chia u cho mi ngi. Chnh lng sn phm tha c cc thnh vin c chc phn nhn (ngi ch huy dn binh, ngi chuyn trch l nghi, hoc iu hnh cc cng vic chung ca th tc, b lc) qun l v em ra dng chung, sau li dng chc phn chim mt phn sn phm tha khi chi cho cc cng vic chung. GV nu cu hi: Vic chim sn phm tha ca mt s ngi c chc phn tc ng n x hi nguyn thy nh th no? HS c SGK tr li, cc HS khc gp ri GV nhn xt v cht : + Trong x hi c ngi nhiu, ngi t ca ci. Ca tha to c hi cho mt s ngi dng th ng chim lm ca ring. T hu xut hin trong cng ng bnh ng, khng c ca ci bt u b ph v.

b. H qu - Nng sut lao ng tng - Khai thc thm t ai trng trt - Thm nhiu ngnh ngh mi.

3. S xut hin t hu v x hi c giai cp

- Ngi li dng chc quyn chim ca chung t hu xut hin

- Gia nh ph h hay gia nh mu h.

- X hi phn chia giai cp

11

+ Trong gia nh cng thay i, n ng lm cng vic nng, cy ba to ra ngun thc n chnh v thng xuyn Gia nh ph h xut hin. + Kh nng lao ng ca mi gia nh cng khc nhau. Giu ngho giai cp ra i Cng x th tc rng v a con ngi bc sang thi i c giai cp u tin - thi c i. 4. S kt 1. Th no l th tc, b lc. 2. Nhng bin i ln lao ca i sng sn xut - quan h x hi ca thi i kim kh. 5. Bi tp - Dn d v nh - Tr li cc cu hi: 1. So snh im ging - khc nhau ca th tc v b lc. 2. Do u m t hu xut hin? iu ny dn ti s thay i trong x hi nh th no? - c bi 3: 1. Cc quc gia c i phng ng. 2. ngha ca bc tranh hnh 1 trang 11, hnh 2 trang 12. CHNG 2 X HI C I BI 3 CC QUC GIA C I PHNG NG I. MC TIU BI HC Sau khi hc xong bi hc, yu cu HS phi nm c nhng vn sau: 1. V kin thc - Nhng c im ca iu kin t nhin ca cc quc gia phng ng v s pht trin ban u ca cc ngnh kinh t; t thy c nh hng ca iu kin t nhin v nn tng kinh t n qu trnh hnh thnh nh nc, c cu x hi, th ch chnh tr,... khu vc ny. - Nhng c im ca qu trnh hnh thnh x hi c giai cp v nh nc, c cu x hi ca x hi c i phng ng. - Thng qua vic tm hiu v c cu b my nh nc v quyn lc ca nh vua, HS hiu r th no l ch chuyn ch c i. Nhng thnh tu ln v vn ha ca cc quc gia c i phng ng. 2. V t tng, tnh cm12

- Thng qua bi hc bi dng lng t ho v truyn thng lch s ca cc dn tc phng ng, trong c Vit Nam. 3. V k nng - Bit s dng bn phn tch nhng thun li, kh khn v vai tr ca cc iu kin a l cc quc gia c i phng ng. II. THIT B, TI LIU DY - HC - Bn cc quc gia c i. - Bn th gii hin nay. - Tranh nh ni v nhng thnh tu vn ha ca cc quc gia c i phng ng minh ha (nu c th s dng phn mm Encarta 2005, phn gii thiu v nhng thnh tu ca Ai Cp c i). III. TIN TRNH T CHC DY - HC Bi ny dy trong 2 tit: Tit 1 ging mc 1, 2 v mc 3; Tit 2 ging mc 4 v 5 Kim tra bi c Cu hi kim tra tit 1: Nguyn nhn tan r ca x hi nguyn thy? Biu hin? 2. Dn dt vo bi mi - GV nhn xt cu tr li ca HS, khi qut bi c v dn dt HS vo bi mi v nu nhim v nhn thc cho HS nh sau: Trn lu vc cc dng sng ln chu v chu Phi t thin nin k IV TCN, c dn phng ng bit ti ngh luyn kim, lm nng nghip v chn nui gia sc. H xy dng cc quc gia u tin ca mnh, l x hi c giai cp u tin m trong thiu s qu tc thng tr a s nng dn cng x v n l. Qu trnh hnh thnh v pht trin ca nh nc cc quc gia c i phng ng khng ging nhau, nhng th ch chung l ch qun ch chuyn ch, m trong vua l ngi nm mi quyn hnh v c cha truyn, con ni. Qua bi hc ny chng ta cn bit c phng ng l ci ni ca vn minh nhn loi, ni m ln u tin con ngi bit sng to ra ch vit, vn hc, ngh thut v nhiu tri thc khoa hc khc. 3. T chc hot ng trn lp Cc hot ng ca thy v tr Nhng kin thc HS cn nm vng

Hot ng 1: Lm vic c nhn 1. iu kin t nhin v s pht trin - GV treo bn "Cc quc gia c ca cc ngnh kinh t i" trn bng, yu cu HS quan st, a. iu kin t nhin: kt hp vi kin thc phn 1 trong SGK tr li cu hi: Cc quc gia c i phng ng nm u, c nhng thun li g? - GV gi mt HS tr li, cc HS khc c th b sung cho bn. - GV tip tc t cu hi: Bn cnh nhng thun li th c g kh khn?13

Mun khc phc kh khn c dn phng ng phi lm g? - GV gi mt HS tr li, cc HS khc b sung cho bn. - GV nhn xt v cht : + Thun li: t ai ph sa mu m v mm nn cng c bng g, cng c th canh tc v to nn ma mng bi thu. + Kh khn: D b nc sng dng ln gy l lt, mt ma v nh hng n cuc sng ca ngi dn. - Mun bo v ma mng v cuc sng ca mnh, ngay t u c dn phng ng phi p , tr thy, lm thy li. Cng vic ny i hi cng sc ca nhiu ngi va to nn nhu cu mi ngi sng qun t, gn b vi nhau trong cc t chc x hi. - GV t cu hi: Nn kinh t chnh ca cc quc gia c i phng ng? - GV gi HS tr li, cc HS khc b sung. - GV cht li: Nng nghip ti nc, chn nui v th cng nghip, trao i hng ha,... trong nng nghip ti nc l ngnh kinh t chnh, ch o to ra sn phm d tha thng xuyn. Hot ng 1: Lm vic tp th v c nhn - GV t cu hi: Ti sao ch bng cng c ch yu bng g v , c dn trn cc dng sng ln chu , chu Phi sm xy dng nh nc ca mnh? - Cho HS tho lun sau gi mt HS tr li, cc em khc b sung cho bn. - Do iu kin t nhin thun li, sn xut pht trin m khng cn i n khi xut hin cng c bng st, trong x hi xut hin ca ci d tha dn n s phn ha x hi k giu,

- Thun li: t ai ph sa mu m, gn ngun nc ti, thun li cho sn xut v sinh sng. - Kh khn: D b l lt, gy mt ma, nh hng n i sng ca nhn dn. - Do thy li,... ngi ta sng qun t thnh nhng trung tm qun c ln v gn b vi nhau trong t chc cng x. Nh nh nc sm hnh thnh nhu cu sn xut v tr thy, lm thy li.

b. S pht trin ca cc ngnh kinh t

- Ngh nng nghip ti nc l gc, ngoi ra cn chn nui l lm th cng nghip. 2. S hnh thnh cc quc gia c i - C s hnh thnh: S pht trin ca sn xut dn ti s phn ha giai cp, t nh nc ra i.

14

ngi ngho, tng lp qu tc v bnh dn. Trn c s nh nc ra i. - GV t cu hi: Cc quc gia c i phng ng hnh thnh sm nht u? Trong khong thi gian no? - GV cho HS c SGK v tho lun, sau gi mt HS tr li, cc HS khc b sung cho bn. - GV c th ch trn bn quc gia c i Ai Cp hnh thnh nh th no, a bn ca cc quc gia c ngy nay l nhng nc no trn Bn th gii, v lin h Vit Nam trn lu vc sng Hng, sng C,... sm xut hin nh nc c i (phn ny s hc phn lch s Vit Nam). - GV cho HS xem s sau v nhn xt trong x hi c i phng ng c nhng tng lp no: Vua Qu tc Nng dn Cng x N l Hot ng theo nhm: GV giao nhim v cho tng nhm: - Nhm 1: Ngun gc v vai tr ca nng dn cng x trong x hi c i phng ng? - Nhm 2: Ngun gc ca qu tc? - Nhm 3: Ngun gc ca n l? N l c vai tr g? - GV nhn xt v cht : + Nhm 1: Do nhu cu tr thy v xy dng cc cng trnh thy li khin nng dn vng ny gn b trong khun kh ca cng x nng thn. h tn ti c "ci c" (nhng tn d ca x hi nguyn thy: cng lam

- Cc quc gia c i u tin xut hin Ai Cp, Lng H, n , Trung Quc, vo khong thin nin k th IV - IIITCN

3. X hi c giai cp u tin

- Nng dn cng x: Chim s ng trong x hi, h va tn ti "ci c", va l thnh vin ca x hi c giai cp. H t nui sng bn thn v gia nh, np thu cho nh nc v lm cc ngha v khc.

15

rung chung ca cng x v cng nhau tr thy). va tn ti "ci mi" ( l thnh vin ca x hi c giai cp: sng theo gia nh ph h, c ti sn t hu,...) h c gi l nng dn cng x. Vi ngh nng l chnh nn nng dn cng x l lc lng ng o nht, c vai tr to ln trong sn xut, h t nui sng bn thn cng gia nh v np thu cho qu tc, ngoi ra h cn phi lm mt s ngha v khc nh i lnh, xy dng cc cng trnh. + Nhm 2: Vn xut thn t cc b lo ng u cc th tc, h gm cc quan li t TW xung a phng. Tng lp ny sng sung sng ( nh rng v xy lng m ln) da trn s bc lt nng dn: h thu thu ca nng dn di quyn trc tip hoc nhn bng lc ca nh nc cng do thu thu ca nng dn. + Nhm 3: N l, ch yu l t binh hoc thnh vin cng x b mc n hoc b phm ti. Vai tr ca h l lm cc cng vic nng nhc, hu h qu tc, h cng l ngun b sung cho nng dn cng x. Hot ng tp th v c nhn: - GV cho HS c SGK tho lun v tr li cu hi: Nh nc phng ng hnh thnh nh th no? Th no l ch chuyn ch c i? Th no l vua chuyn ch? Vua da vo u tr thnh chuyn ch? - Gi mt HS tr li, cc HS khc b sung cho bn. - GV nhn xt v cht : Qu trnh hnh thnh nh nc l t cc lin minh b lc, do nhu cu tr thy v xy dng cc cng trnh thy li, cc lin minh b lc lin kt vi nhau Nh nc ra i iu hnh, qun l x hi. Quyn hnh tp trung vo tay nh vua to nn ch chuyn ch c

- Qu tc: Gm cc quan li a phng, cc th lnh qun s v nhng ngi ph trch l nghi tn gio. H sng sung sng da vo s bc lt nng dn.

- N l: Ch yu l t binh v thnh vin cng x b mc n hoc b phm ti. H phi lm vic nng nhc v hu h qu tc. Cng vi nng dn cng x h l tng lp b bc lt trong x hi. 4. Ch chuyn ch c i - Qu trnh hnh thnh nh nc l t cc lin minh b lc, do nhu cu tr thy v xy dng cc cng trnh thy li nn quyn hnh tp trung vo tay nh vua to nn ch chuyn ch c i.

- Ch nh nc do vua ng u, c quyn lc ti cao v mt b my quan liu gip vic tha hnh, th c gi l ch chuyn ch c i.

16

i. - Vua da vo b my qu tc v tn gio bt mi ngi phi phc tng, vua tr thnh vua chuyn ch. - Ch nh nc do vua ng u, c quyn lc ti cao (t coi mnh l thn thnh di trn gian, ngi ch ti cao ca t nc, t quyt nh mi chnh sch v cng vic) v gip vic cho vua l mt b my quan liu th c gi l ch chuyn ch c i. - GV c th khai thc thm knh hnh 2 SGK tr.12 thy c cuc sng sung sng ca vua ngay c khi cht (Quch vng tc hnh vua),... - Phn vn ha ny GV c th cho HS su tm trc v ln bng trnh by theo nhm. Nu c thi gian cho HS xem phn mm Encarta nm 2005 phn Lch s th gii c i. Hot ng theo nhm: - GV t cu hi cho cc nhm: - Nhm 1: Cch tnh lch ca c dn phng ng? Ti sao hai ngnh lch v thin vn li ra i sm nht phng ng? - Nhm 2: V sao ch vit ra i? Tc dng ca ch vit? - Nhm 3: Nguyn nhn ra i ca ton hc? Nhng thnh tu ca ton hc phng ng v tc dng ca n? - Nhm 4: Hy gii thiu nhng cng trnh kin trc c i phng ng? Nhng cng trnh no cn tn ti n ngy nay? - GV gi i din cc nhm ln trnh by v thnh vin ca cc nhm khc c th b sung cho bn, sau GV nhn xt v cht : - Nhm 1: - Thin vn hc v lch l 2 ngnh khoa hc ra i sm nht, gn lin vi nhu cu sn xut nng nghip. cy cy ng thi v, ngi nng dn u phi "trng Tri,

5. Vn ha c i phng ng

a. S ra i ca lch v thin vn hc

- Thin vn hc v lch l 2 ngnh khoa hc ra i sm nht, gn lin vi nhu cu sn xut nng nghip - Vic tnh lch ch ng tng i, nhng nng lch th c ngay tc dng i vi vic gieo trng.

17

trng t". H quan st chuyn ng ca mt Trng, mt Tri v t sng to ra lch - nng lch (lch nng nghip), ly 365 ngy l mt nm v chia lm 12 thng (c dn sng Nin cn da vo mc nc sng ln xung m chia lm 2 ma: ma ma l ma nc sng Nin ln; ma kh l ma nc sng Nin xung, t c k hoch gieo trng v thu hoch cho ph hp). - Vic tnh lch ch ng tng i, nhng nng lch th c ngay tc dng i vi vic gieo trng. - M rng hiu bit: Con ngi vn tm mt ti tri, t, trng, sao v mc ch lm rung ca mnh v nh sng to ra hai ngnh thin vn hc v php tnh lch (trong tay cha c ni cng c bng st nhng tm hiu v tr,..). - Nhm 2: Ch vit ra i l do x hi ngy cng pht trin, cc mi quan h phong ph, a dng. Hn na do nhu cu ghi chp, cai tr, lu gi nhng kinh nghim m ch vit ra i. Ch vit xut hin vo thin nin k th IV TCN m sm nht l Ai Cp v Lng H. Ban u l ch tng hnh (v hnh ging vt biu th), sau ny ngi ta cch iu ha ch tng hnh thnh nt v ghp cc nt theo quy c phn nh ngha con ngi mt cch phong ph hn gi l ch tng . Ch tng c ghp vi mt m thanh phn nh ting ni, ting gi c m sc, thanh iu ca con ngi. Ngi Ai Cp vit trn giy pa- pi- rt (v cy sy cn mng), ngi Lng H vit trn t st ri em nung kh, ngi Trung Quc vit trn mai ra, th tre, trc hoc trn la bch,... - GV cho HS xem tranh nh ni v cch vit ch tng hnh ca c dn

b. Ch vit - Nguyn nhn ra i ca ch vit: Do nhu cu trao i, lu gi kinh nghim m ch vit sm hnh thnh t thin nin k IV TCN. - Ban u l ch tng hnh, sau l tng , tng thanh. - Tc dng ca ch vit: y l pht minh quan trng nht, nh n m chng ta hiu c phn no lch s th gii c i.

18

phng ng xa v hin nay trn th gii vn cn mt s quc gia vit ch tng hnh nh: Trung Quc, Nht Bn, Hn Quc,... - GV nhn xt: Ch vit l pht minh quan trng nht ca loi ngi, nh m cc nh nghin cu ngy nay hiu c phn no cuc sng ca c dn c i xa. - Nhm 3: Do nhu cu tnh li din tch rung t sau khi b ngp nc, tnh ton vt liu v kch thc khi xy dng cc cng trnh xy dng, tnh cc khong n nn nn ton hc sm xut hin phng ng. Ngi Ai Cp gii v tnh hnh hc, h bit cch tnh din tch hnh tam gic, hnh thang,... h cn tnh c s Pi bng 3,16 (tng i),... Ngi Lng H hay i bun xa gii v s hc, hoc c th lm cc php tnh nhn, chia cho ti hng triu. Ngi n pht minh ra s 0,... - GV nhn xt: Mc d ton hc cn s lc nhng c tc dng ngay trong cuc sng lc by gi v n cng li nhiu kinh nghim qu chun b cho bc pht trin cao hn giai on sau. - Nhm 4: Cc cng trnh kin trc c i: Do uy quyn ca cc hong , do chin tranh gia cc nc, do mun tn vinh cc vng triu ca mnh m cc quc gia c i phng ng xy dng nhiu cng trnh s nh Km t thp Ai Cp, Vn l trng thnh Trung Quc, khu n thp n , thnh Babilon Lng H,... (gv cho HS gii thiu v cc k quan ny qua tranh nh, a VCD,...) - Nhng cng trnh ny l nhng k tch v sc lao ng v ti nng sng to ca con ngi (trong tay cha c khoa hc, cng c cao nht ch bng

c. Ton hc - Nguyn nhn ra i: Do nhu cu tnh li rung t, nhu cu xy dng tnh ton,... m ton hc ra i. - Thnh tu Cc cng thc s ng v hnh hc, cc bi ton n gin v s hc,.. pht minh ra s 0 ca c dn n . - Tc dng: Phc v cuc sng lc by gi v li kinh nghim qu cho giai on sau.

d. Kin trc - Do uy quyn ca cc nh vua m hng lot cc cng trnh kin trc ra i: Kim t thp Ai Cp, vn treo Ba-bi-lon, Vn l trng thnh,... - Cc cng trnh ny thng s th hin cho uy quyn ca vua chuyn ch. - Ngy nay cn tn ti mt s cng trnh nh Kim t thp Ai Cp, Vn l trng thnh, cng I-s-ta thnh BAbi-lon,... Nhng cng trnh ny l nhng k tch v sc lao ng v ti nng sng to ca con ngi.

19

ng m to ra nhng cng trnh khng l cn li mi vi thi gian). Hin nay cn tn ti mt s cng trnh nh: Kim t thp Ai Cp, Vn l trng thnh, cng thnh I-s-ta thnh Ba-bi-lon (SGK- Hnh 3). - Nu cn thi gian GV c th i su vo gii thiu cho HS v kin trc xy dng Kim t thp, hoc s hng v ca Vn l trng thnh,... 4. S kt bi hc - Kim tra hot ng nhn thc ca HS, yu cu HS nm c nhng kin thc c bn ca bi hc: iu kin t nhin, nn kinh t ca cc quc gia c i phng ng? Th ch chnh tr v cc tng lp chnh trong x hi, vai tr ca nng dn cng x? Nhng thnh tu v vn ha m c dn phng ng li cho loi ngi (phn ny c th cho HS lm nhanh bi tp trc nghim ti lp hoc giao v nh). 5. Dn d, ra bi tp v nh - Giao bi tp v nh cho HS v yu cu HS c trc SGK bi 4. BI 4 CC QUC GIA C I PHNG TY - HY LP V R-MA I. MC TIU BI HC Sau khi hc xong bi hc yu cu HS cn nm c nhng vn sau: 1. V kin thc - iu kin t nhin ca vng a Trung Hi vi s pht trin ca th cng nghip v thng nghip ng bin v vi ch chim n. - T c s kinh t - x hi dn n vic hnh thnh th ch Nh nc dn ch - cng ha. 2. V t tng Gio dc cho HS thy c mu thun giai cp v u tranh giai cp m tiu biu l nhng cuc u tranh ca n l v dn ngho trong x hi chim n. T gip cc em thy c vai tr ca qun cng nhn dn trong lch s. 3. V k nng - Rn luyn cho HS k nng s dng bn phn tch c nhng thun li, kh khn v vai tr cu iu kin a l i vi s pht trin mi mt ca cc quc gia c i a Trung Hi. - Bit khai thc ni dung tranh nh. II. THIT B, TI LIU DY - HC - Bn cc quc gia c i. - Tranh nh v mt s cng trnh ngh thut th gii c i. - Phn mm Encarta nm 2005 - phn Lch s th gii c i.20

III. TIN TRNH T CHC DY - HC Bi ny dy trong 2 tit: Tit 1 ging mc 1 v mc 2; Tit 2 ging mc 3. 1. Kim tra bi c Cu hi kim tra tit 1 Cu hi 1: Cho HS lm nhanh cu hi trc nghim: Hy in vo ch trng: - Cc quc gia c i phng ng hnh thnh .................................................. - Thi gian hnh thnh Nh nc cc quc gia c i phng ng .................. - c im kinh t ca cc quc gia c i phng ng ..................................... - Giai cp chnh trong x hi .................................................................................. - Th ch chnh tr ................................................................................................... (Cu hi ny c th chun b ra kh giy A0 treo ln bng cho HS din vo hoc in ra giy A4 kim tra cng mt lc c nhiu HS). Cu hi 2: C dn phng ng thi c i c nhng ng gp g v mt vn ha cho nhn loi? Cu hi kim tra tit 2 Ti sao Hy Lp, R-ma c mt nn kinh t pht trin? Bn cht ca nn dn ch c i Hy Lp, R-ma l g? 2. Dn dt vo bi mi GV khi qut ni dung phn kim tra bi c (phn kim tra tit 1) dn dt HS vo bi mi v nu nhim v nhn thc v bi mi cho HS nh sau: Hy Lp v R-ma bao gm nhiu o v bn o nh, nm trn b bc a Trung Hi. a Tring Hi ging nh mt ci h ln, to nn s giao thng thun li gia cc nc vi nhau, do t rt sm c nhng hot ng hng hi, ng nghip v thng nghip bin. Trn c s , Hy Lp v R-ma pht trin rt cao v kinh t v x hi lm c s cho mt nn vn ha rt rc r. hiu c iu kin t nhin chi phi s pht trin kinh t v x hi ca cc quc gia c i Hy Lp, R-ma nh th no? Th no l th quc? S hnh thnh th ch Nh nc dn ch cng ha ra sao? Nhng thnh tu vn ha tiu biu ca c dn c i Hy Lp, R-ma li cho loi ngi? So snh n vi cc quc gia c i phng ng? Chng ta cng tm hiu bi hc ngy hm nay tr li cho nhng vn trn. 3. T chc hot ng trn lp Cc hot ng ca thy v tr Nhng kin thc HS cn nm vng

Hot ng 1: Lm vic c nhn 1. Thin nhin v i sng ca con GV gi li bi hc cc quc gia c ngi i phng ng hnh thnh sm nh iu kin t nhin thun li. Cn iu kin t nhin cc quc gia c i a Trung Hi c nhng thun li v kh khn g? - HS c SGK tr li cu hi, HS21

khc c th b sung cho bn. GV nhn xt, b sung v cht : - Hy Lp, R- ma nm ven bin a Trung Hi, nhiu o, t canh tc t v kh cng, to ra nhng thun li v kh khn: + Thun li: C bin, nhiu hi cng, giao thng trn bin d dng, ngh hng hi sm pht trin. + Kh khn: t t v xu, nn ch thch hp loi cy lu nm, do lng thc thiu lun phi nhp. GV phn tch cho HS thy c: Vi cng c bng ng trong iu kin t nhin nh vy th cha th hnh thnh x hi c giai cp v nh nc. - GV nu cu hi: ngha ca cng c bng st i vi vng a Trung Hi? HS c SGK v tr li cu hi. GV nhn xt v kt lun: - Vic cng c bng st ra i c ngha khng ch c tc dng trong canh tc cy su, cuc bm, m rng din tch trng trt m cn m ra mt trnh k thut cao hn v ton din (sn xut th cng v kinh t hng ha tin t).

- Vic cng c bng st ra i c ngha: Din tch trng trt tng, sn xut th cng v kinh t hng ha tin t pht trin. Nh vy cuc sng ban u ca c dn a Trung Hi l: Sm bit bun bn, i bin v trng trt. 2. Th quc a Trung Hi

Hot ng 2: HS lm vic theo nhm GV t cu hi: Nhm 1: Nguyn nhn ra i ca th quc? Ngh chnh ca th quc? Nhm 2: T chc ca th quc? - Cho cc nhm c SGK v tho lun vi nhau sau gi cc nhm ln trnh by v b sung cho nhau. - Cui cng GV nhn xt v cht : Nhm 1: Do a hnh chia ct, t ai nhiu vng nh, khng c iu kin tp trung ng dn c mt ni. Hn na ngh bun bn v lm ngh th quc: tnh trng t ai phn tn nh cng l chnh nn mi b lc sng v c im ca c dn sng bng22

tng mm bn o, khi hnh thnh x hi c giai cp th y cng hnh thnh nh nc (Th quc). Nhm 2: T chc ca th quc: Ch yu l thnh th vi vng t ai trng trt bao quanh. Thnh th c ph x, lu i, n th, sn vn ng, nh ht v quan trng l c bn cng. GV cho HS tm hiu v thnh th Aten (SGK) minh ha. Hot ng 3: Hot ng tp th GV t cu hi cho c lp suy ngh v gi mt s HS tr li: Th ch dn ch c i biu hin im no? So vi phng ng? HS c SGK v tr li, cc c nhn b sung cho nhau. - Khng chp nhn c vua, c i hi cng dn, Hi ng 500 nh A-ten, tin b hn phng ng (quyn lc nm trong tay qu tc m cao nht l vua). GV b sung cho HS v phn tch thm, ly v d A-ten. GV t cu hi HS suy ngh tip: C phi ai cng c quyn cng dn hay khng? Vy bn cht ca nn dn ch y l g? HS suy ngh tr li, GV b sung phn tch v cht : Bn cht ca nn dn ch c i Hy Lp, R-ma: l nn dn ch ch n rt ln trong x hi va c quyn lc chnh tr va giu c da trn s bc lt n l (l cc ng ch, s hu nhiu n l). - GV c th cho HS t c thm SGK hiu thm v kinh t ca cc th quc, mi quan h gia cc th quc. Ngoi ra gi cho HS xem tng Pri-clet: ng l ai? L ngi nh th no? Ti sao ngi ta li tc tng ng? (ng la ngi anh hng ch huy nh thng Ba T, c cng xy dng A-ten thnh vng p . Trong x

ngh th cng v thng nghip nn hnh thnh cc th quc - T chc ca th quc: V n v hnh chnh l mt nc, trong nc thnh th l ch yu. Thnh th c lu i, ph x, sn vn ng v bn cng.

- Tnh cht dn ch ca th quc: Quyn lc khng nm trong tay qu tc m nm trong tay i hi cng dn, Hi ng 500,... mi cng dn u c pht biu v biu quyt nhng cng vic ln ca quc gia.

- Bn cht ca nn dn ch c i Hy Lp, R-ma: l nn dn ch ch n, da vo s bc lt thm t ca ch n i vi n l.

23

hi dn ch c i, hnh tng cao qu nht l ngi chin s bnh thng, gn gi, thn mt, c t qung trng t lng tn knh, ngng m). GV khai thc knh hnh 6 trong SGK v t cu hi cho HS suy ngh: Ti sao n l li u tranh? Hu qu ca cc cuc u tranh ? (Cu hi ny nu cn thi gian th cho HS tho lun trn lp, nu khng cn thi gian, GV cho HS v nh suy ngh). Tit 2 (Dnh cho mc vn ha c i Hy Lp v R-ma) - Kim tra bi c: Cu hi mc trn GV dn dt HS vo bi mi: Mt ch da trn s bc lt ca ch n i vi n l ngi ta gi l ch chim hu n l, n l b bc lt v u tranh lm cho thi c i v ch chim hu n l chm dt. Nhng cng thi k , da vo trnh pht trin cao v kinh t cng thng v th ch dn ch, c dn c i a Trung Hi li cho nhn loi mt nn vn ha rc r. Nhng thnh tu l g, tit hc ny s gip cc em thy c nhng gi tr vn ha . Hot ng theo nhm GV nn cho HS bi hc su tm v vn ha c i Hy Lp, R-ma nh trc, tit ny HS trnh by theo nhm theo yu cu t ra ca GV. GV t cu hi: Nhng hiu bit ca c dn a Trung Hi v lch s v ch vit? So vi c dn c i phng ng c g tin b hn? ngha ca vic pht minh ra ch vit? i din nhm 1 ln trnh by, cc nhm khc b sung, sau GV cht li v cho im (iu ny s ng vin c HS). GV nn c cc cu hi gi m cho cc nhm tho lun v tr li nh: Quan nim ca c dn a Trung Hi v tri t, mt tri? Cch

3. Vn ha c i Hy Lp v R-ma

a. Lch v ch vit - Lch: c dn c i a Trung Hi tnh c lch mt nm c 365 ngy v 1/4 nn h nh ra mt thng ln lt c 30 v 31 ngy, ring thng hai c 28 ngy. D cha bit tht chnh xc nhng cng rt gn vi hiu bit ngy nay. - Ch vit: Pht minh ra h thng ch24

tnh lch so vi c dn c i phng ng? Ch vit ca c dn a Trung Hi c d c, d vit hn phng ng khng? Nhng ch trn Khi hon mn Trai-an c g ging vi chng ta ang s dng by gi?

GV t cu hi: Hy trnh by nhng hiu bit ca nhm em v cc lnh vc khoa hc ca c dn c i a Trung Hi? Ti sao ni: "Khoa hc c t lu nhng n Hy Lp, R-ma khoa hc mi thc s tr thnh khoa hc"? Cho i din nhm 2 ln trnh by v cc lnh vc ton, l, s, a v cc nh l Ta-lt, Pi-ta-go hay Ac-si-met (cu chuyn v nh bc hc Ac-simet), c th ghi ln bng gii thiu cho c lp mt nh l. Cc nhm khc b sung cho nhm bn. GV nhn xt, cht v cho im nhm trnh by. - GV t cu hi: Nhng thnh tu v vn hc, ngh thut ca c dn c i a Trung Hi? Nhm 3 ln trnh by v cc nhm khc b sung. - Vn hc: C cc anh hng ca ni ting ca H-me-r l I- li- at v i- x; Kch c nh vit kch Xphc-l vi v -p lm vua, - sin vit v - re- xti,... - GV c th k c th cho HS nghe mt cu chuyn v cho HS nhn xt v ni dung? (mang tnh nhn o, cao ci thin, ci p, phn nh cc quan h trong x hi,...). - Ngh thut: Cho cc em gii thiu v cc tc phm ngh thut m cc em su tm c, miu t n Pc- tnng, u trng R-ma trong SGK, ngoi ra cho HS quan st tranh:

ci A, B, C,... lc u c 20 ch, sau thm 6 ch na tr thnh h thng ch ci hon chnh nh ngy nay. - ngha ca vic pht minh ra ch vit: y l cng hin ln lao ca c dn a Trung Hi cho nn vn minh nhn loi. b. S ra i ca khoa hc Ch yu cc lnh vc: ton, l, s, a. - Khoa hc n thi Hy Lp, R-ma mi thc s tr thnh khoa hc v c chnh xc ca khoa hc, t ti trnh khi qut thnh nh l, l thuyt v n c thc hin bi cc nh khoa hc c tn tui, t nn mng cho ngnh khoa hc .

c. Vn hc - Ch yu l kch (kch km theo ht). - Mt s nh vit kch tiu biu nh S phc, -sin,... - Gi tr ca cc v kch: Ca ngi ci p, ci thin v c tnh nhn o su sc.

25

tng lc s nm a, tranh tng n thn A- th- na,... - GV t cu hi: Hy nhn xt v ngh thut ca Hy Lp, R-ma? - GV gi HS tr li v cc nhm b d. Ngh thut sung cho nhau, sau GV cht : Ch yu l ngh thut tc tng thn v ngh thut xy dng cc n th thn. Tng m rt "ngi", rt sinh - Ngh thut tc tng thn v xy ng, thanh khit. Cc cng trnh n th thn t n nh cao. ngh thut ch yu lm bng cm thch trng: "Thanh thot... lm say m lng ngi l kit tc ca mun i". 4. S kt bi hc GV kim tra hot ng nhn thc ca HS, yu cu HS nhc li c trng v diu kin t nhin, kinh t, th ch chnh tr, x hi v nhng thnh tu vn ha tiu biu ca cc quc gia c i a Trung Hi. 5. Dn d, ra bi tp v nh - Hc bi c, lm bi tp trong SGK v lp bng so snh hai m hnh x hi c i (v iu kin t nhin, kinh t, chnh tr, x hi). CHNG 3 TRUNG QUC THI PHONG KIN BI 5 TRUNG QUC THI PHONG KIN (2 tit) I. MC TIU BI HC 1. V kin thc Nm c: - S hnh thnh x hi phong kin Trung Quc v cc quan h trong x hi. - B my chnh quyn phong kin c hnh thnh, cng c t thi Tn - Hn cho n thi Minh - Thanh. Chnh sch xm lc chim t ai ca cc hong Trung Hoa. - Nhng c im v kinh t Trung Quc thi phong kin: Nng nghip l ch yu, hng thnh theo chu k, mm mng kinh t TBCN xut hin nhng cn yu t. - Vn ha Trung Quc pht trin rc r. 2. V t tng, tnh cm - Gip HS thy c tnh cht phi ngha ca cc cuc xm lc ca cc triu i phong kin Trung Quc.26

- Qu trng cc di sn vn ha, hiu c cc nh hng ca vn ha Trung Quc i vi Vit Nam. 3. V k nng - Trn c s cc s kin lch s, gip HS bit phn tch v rt ra kt lun. - Bit v s hoc t v c lc hiu c bi ging. - Nm vng cc khi nim c bn. II. THIT B, TI LIU DY - HC Bn Trung Quc qua cc thi k. Su tm tranh nh nh: Vn l Trng thnh, C cung, gm s ca Trung Quc thi phong kin. Cc bi th ng hay, cc tiu thuyt thi Minh Thanh. V cc s v s hnh thnh x hi phong kin Trung Quc, s v b my nh nc thi Minh - Thanh. III. TIN TRNH T CHC DY - HC 1. Kim tra bi c Cu hi: Ti sao ni "khoa hc c t lu nhng n thi Hy Lp, R-ma khoa ha mi tr thnh khoa hc"? 2. Dn dt vo bi mi GV khi qut phn kim tra bi c v dn dt HS vo bi mi, nu nhim v nhn thc bi mi nh sau: Trn c s thuc m hnh cc quc gia c i phng ng, Trung Quc vo nhng th k cui cng nguyn do s pht trin ca sn xut, x hi phn ha giai cp nn ch phong kin y hnh thnh sm. Nh Tn khi u xy dng chnh quyn phong kin, hong c quyn tuyt i. Kinh t phong kin Trung Quc ch yu l nng nghip pht trin thng trm theo s hng thnh ca chnh tr. Cui thi Minh - Thanh xut hin mm mng quan h sn xut TBCN nhng n khng pht trin c. Trn c s nhng iu kin kinh t x hi mi, k tha truyn thng ca nn vn ha c i, nhn dn Trung Quc t nhiu thnh tu vn ha rc r. hiu c qu trnh hnh thnh phong kin ra sao? Pht trin qua cc triu i nh th no? S hng thnh v kinh t gn vi chnh tr nh th no? Ti sao c cc cuc khi ngha nng dn vo cui cc thi i? Nhng thnh tu vn ha rc r ca Trung Quc l g? Bi hc hm nay s gip cc em nm bt c nhng vn trn. 3. T chc hot ng trn lp Cc hot ng ca thy v tr Nhng kin thc HS cn nm vng

Hot ng 1: Hot ng c nhn 1. Ch phong kin thi Tn - Hn - Trc ht GV gi li cho HS nh li kin thc hc bi cc quc gia c i phng ng, v cc giai cp c bn trong x hi, sau t cu hi: + Vic s dng cng c bng st Trung Quc vo th k th V TCN c27

tc dng g? Cho HS c lp xem s treo trn bng v gi mt HS tr li, cc HS khc b sung cho bn. Qu tc ND giu Nng dn Cng x ND t canh ND ngho Nng dn lnh canh a ch

HS da vo nhng kin thc hc nhng bi trc v da vo s tr li. GV cng c v gii thch thm cho HS r: + Trong x hi Trung Quc, t khi st xut hin, x hi c s phn ha, hnh thnh hai giai cp mi a ch v nng dn lnh canh t y hnh thnh quan h sn xut phong kin, l quan h bc lt gia a ch l nng dn lnh canh thay th cho quan h bc lt qu tc v nng dn cng x. + Nh Tn - Hn c hnh thnh nh th no? Ti sao nh Tn li thng nht c Trung Quc? Cho HS c SGK, gi mt HS tr li v cc em khc b sung. GV cng c v cht : Trn lu vc Hong H v Trng Giang thi c i c nhiu nc nh thng chin tranh xu x thn tnh ln nhau lm thnh cc din Xun Thu - Chin Quc. n th k IV - TCN, nh Tn c tim lc kinh t, qun s mnh hn c ln lt tiu dit cc i th. n nm 221 - TCN, thng nht Trung Quc, vua Tn t xng l Tn Thy Hong, ch phong kin Trung Quc hnh thnh.

a. S hnh thnh nh Tn - Hn:

- Nm 221 - TCN, nh Tn thng nht Trung Quc, vua Tn t xng l Tn Thy Hong. - Lu Bang lp ra nh Hn 206 - 220 TCN. n y ch phong kin Trung Quc c xc lp.28

Nh Tn tn ti c 15 nm sau b cuc khi ngha ca Trn Thng v Ng Qung lm cho sp . - Lu Bang lp ra nh Hn 206 TCN 220. n y ch phong kin Trung Quc c xc lp. - GV cho HS quan st s t chc b my nh nc phong kin v tr li cu hi: T chc b my phong b. T chc b my nh nc thi Tn kin thi Tn - Hn Trung ng v - Hn: a phng nh th no? Hong Tha tngCc chc quan khc Cc quan vn

Thi yCc quan v Cc chc quan khc

- TW: Hong c quyn tuyt i, bn di c tha tng, thi y cng cc quan vn, v.

QunHuyn Huyn

QunHuyn Huyn

- a phng: Quan thi th v Huyn lnh GV t cu hi: Hy k tn cc cuc (tuyn dng quan li ch yu l hnh khi ngha ca nhn dn ta chng li thc tin c) s xm lc ca nh Tn, nh Hn? (gi : VD cuc khi ngha ca nhn - Chnh sch xm lc ca nh Tn dn ta chng qun Tn TCN, cuc Hn: xm lc cc vng xung quanh, khi ngha Hai B Trng chng qun xm lc Triu Tin v t ai ca Hn nm 40,...). ngi Vit c. Hot ng 2: Hot ng theo tng nhm - GV nu cu hi cho tng nhm: + Nhm 1: Nh ng c thnh lp nh th no? Kinh t thi ng so vi cc triu i trc? Ni dung ca chnh sch Qun in? 2. S pht trin ch phong kin + Nhm 2: B my nh nc thi di thi ng ng c g khc so vi cc triu i29

trc? + Nhm 3: V sao li n ra cc cuc khi ngha nng dn vo cui triu i nh ng? HS tng nhm c SGK, tm tr li v tho lun vi nhau. Sau i din cc nhm ln trnh by, cc nhm khc nghe v b sung. - Cui cng GV nhn xt v cht : + Nhm 1: Sau nh Hn, Trung Quc lm vo tnh trnh lon lc ko di, L Uyn dp c lon, ln ngi hong , lp ra nh ng (618 907). - Kinh t nh ng pht trin hn cc triu i trc c bit trong nng nghip c chnh sch qun in (ly rung t cng v rung t b hoang chia cho nng dn. Khi nhn rung nng dn phi np thu cho nh nc theo ch t, dung, iu, np bng la, ngy cng lao dch v bng vi). Ngoi ra th cng nghip v thng nghip thnh t di thi ng. + Nhm 2: B my nh ng tip tc c cng c t TW n a phng lm cho b my cai tr phong kin ngy cng hon chnh. C thm chc Tit s. Chn quan li bn cnh vic c con em quan li cai qun a phng cn c ch thi tuyn chon ngi lm quan. - Nh ng tip tc chnh sch xm lc lng ging, m rng lnh th. Nh ng tng t ch thng tr ln t nc ta v b nhn dn ta vng ln khi ngha trong c cuc khi ngha tiu biu ca Mai Thc Loan (nm 722), chng li s h ca nha ng. + Nhm 3: Cui triu i nh ng, mu thun x hi gia nng dn vi a ch quan li ngy cng gay gt dn n khi ngha nng dn v nh ng sp .

a. V kinh t: + Nng nghip: chnh sch qun in, p dng k thut canh tc mi, chn ging,... dn ti nng sut tng. + Th cng nghip v thng nghip pht trin thnh t: c cc xng th cng (tc phng) luyn st, ng thuyn. Kinh t thi ng pht trin cao hn so vi cc triu i trc. b. V chnh tr: - Tng bc hon thin chnh quyn t TW xung a phng, c chc Tit s. - Tuyn dng quan li bng thi c (bn cnh c con em thn tn xung cc a phng). - Mu thun x hi dn n khi ngha nng dn th k X khin cho nh ng sp .

30

Hot ng 3: Hot ng tp th v c nhn GV t cu hi cho c lp: Nh Minh, nh Thanh c thnh lp nh th no? - Cho HS tm hiu SGK v tr li, gi mt HS tr li, HS khc b sung. - GV nhn xt v cht : Sau nh ng n nh Tng, nh Nguyn. - Phong tro khi ngha nng dn ca Chu Nguyn Chng thnh lp nh Minh (1638 - 1644). Khi ngha ca L T Thnh lm cho nh Minh sp , gia lc b tc Mn Thanh pha Bc Trung Quc nh bi L T Thnh lp ra nh Thanh (1644 1911). - GV t cu hi: Di thi Minh kinh t c im g mi so vi cc triu i trc? Biu hin? - GV cho c lp tho lun v gi mt HS tr li, cc HS khc c th b sung cho bn. - GV nhn xt v cht li: Cc vua triu Minh thi hnh nhiu bin php nhm khi phc, pht trin kinh t. u th k XVI quan h sn xut TBCN xut hin Trung Quc, biu hin trong cc ngnh nng nghip, th cng, thng nghip. Cc thnh th mc ln nhiu v rt phn thnh. Bc Kinh, Nam Kinh khng ch l trung tm chnh tr m cn l trung tm kinh t ln. - GV c th gii thch thm: S thnh tr ca nh Minh cn biu hin lnh vc chnh tr: ngay t khi ln ngi, Minh Thi T quan tm n xy dng ch qun ch chuyn ch TW tp quyn (quyn lc ngy cng tp trung vo tay nh vua, b chc tha tng, thi y, gip vic cho vua l 6 b, vua tp trung mi quyn hnh trong tay, trc tip ch huy qun i). GV t cu hi: Ti sao nh Minh vi

3. Trung Quc thi Minh - Thanh a. S thnh lp nh Minh, nh Thanh: - Nh Minh thnh lp (1638 - 1644), ngi sng lp l Chu Nguyn Chng. - Nh Thanh thnh lp 1644 - 1911.

b. S pht trin kinh t di triu Minh: T th k XVI xut hin mm mng kinh t TBCN: + Th cng nghip: xut hin cng trng th cng, quan h ch - ngi lm thu. + Thng nghip pht trin, thnh th m rng v phn thnh.

31

nn kinh t v chnh tr thnh t nh vy li sp ? - Gi HS tr li v GV nhn xt v phn tch cho HS thy: Cng nh cc triu i phong kin trc , cui triu Minh rung t ngy cng tp trung vo tay giai cp qu tc, a ch cn nng dn ngy cng cc kh rung t, su cao, thu nng cng vi phi i lnh phc v cho cc cuc chin tranh xm lc, m rng lnh th ca cc triu vua, v vy mu thun gia nng dn vi a ch ngy cng gay gt v cuc khi ngha nng dn ca L T Thnh lm cho nh Minh sp . GV t cu hi: Chnh sch cai tr ca nh Thanh? Gi mt HS tr li, cc HS khc b sung sau GV nhn xt, cht : Ngi Mn Thanh khi vo Trung Quc lp ra nh Thanh v thi hnh chnh sch p bc dn tc, bt ngi Trung Quc n mc v theo phong tc ngi Mn, mua chuc a ch ngi Hn, gim thu cho nng dn nhng mu thun dn tc vn tng dn n khi ngha nng dn khp ni. - i ngoi: Thi hnh chnh sch "b quan ta cng" trong bi cnh b s nhm ng ca t bn phng Ty dn n s suy sp ca ch phong kin. Cch mng Tn Hi nm 1911 lm cho nh Thanh sp . Hot ng 4: Lm vic theo nhm GV chia c lp lm 2 nhm chnh v giao nhim v cho mi nhm: - Nhm 1: nhng thnh tu trn lnh vc t tng ca ch phong kin Trung Quc: - Nhm 2: Nhng thnh tu trn cc lnh vc s hc, vn hc, khoa hc k thut? GV cho i din cc nhm trnh by, v b sung cho nhau, sau gV nhn

c. V chnh tr: B my nh nc phong kin ngy cng tp quyn. Quyn lc ngy cng tp trung trong tay nh vua. - M rng bnh trng ra bn ngoi trong c sang xm lc i Vit nhng tht bi nng n.

d. Chnh sch ca nh Thanh: - i ni: p bc dn tc, mua chuc a ch ngi Hn. - i ngoi: Thi hnh chnh sch "b quan ta cng" Ch phong kin nh Thanh sp nm 1911.

4. Vn ha Trung Quc

32

xt v cht : + Nhm 1: Nho gio gi vai tr quan trng trong lnh vc t tng. Ngi khi xng nho hc l Khng T. T thi Hn Nho gio tr thnh cng c thng tr tinh thn vi quan nim v vua - ti, cha - con, chng - v, nhng v sau Nho gio cng tr nn bo th, li thi v km hm s pht trin ca x hi. - Pht gio cng thnh hnh nht l thi ng.Thi ng, vua ng c cc nh s sang n ly kinh pht nh cuc hnh trnh y gian nan vt v ca nh s ng Huyn Trang. + Nhm 2: Bt u t thi Ty Hn, s hc tr thnh lnh vc c lp, Ngi t nn mng l T M Thin vi b s k. Vn hc: Th pht trin mnh di thi ng vi nhng tc gi tiu biu: Ph, L Bch, Bch C D. Tiu thuyt pht trin mnh thi Minh - Thanh vi cc b tiu thuyt ni ting nh Thy h ca Thi Ni Am, Tam quc din ngha ca La Qun Trung, Ty Du K ca Ng Tha n, Hng Lu Mng ca To Tuyt Cn. Cc tiu thuyt ca Trung Quc u da vo nhng s kin c tht v h cu thm "7 thc, 3 h", n phn nh phn no i sng ca nhn dn Trung Quc v cc mi quan h x hi thi phong kin (nu cn thi gian GV c th k ngn gn ni dung ca mt tc phm,...). Khoa hc k thut: Ngi Trung Quc t c nhiu thnh tu rc r trong lnh vc hng hi nh bnh li, la bn, thuyn bum nhiu lp. Ngh in , lm giy, gm, dt, luyn st, khai thc kh t, cng c ngi Trung Quc bit n kh sm (GV c th cho HS quan st cc tranh su tm v

a. T tng: - Nho gio gi vai tr quan trng trong h t tng phong kin l cng c tinh thn bo v ch phong kin, v sau Nho gio cng tr nn bo th, li thi v km hm s pht trin ca x hi.

- Pht gio cng thnh hnh nht l thi ng.

b. S hc: T M Thin vi b s k.

c. Vn hc: + Th pht trin mnh di thi ng + Tiu thuyt pht trin mnh thi Minh - Thanh.

d. Khoa hc k thut: t c nhiu thnh tu trong lnh vc hng hi, ngh in, lm giy, gm, dt, luyn st,33

gm, s, hnh dt, cho HS nhn v k thut xy dng cc cung in xt v GV phn tch cho HS thy trnh phc v cho ch phong kin. cao ca ngi Trung Quc trong vic sn xut ra nhng sn phm ny). - GV cho HS xem tranh C cung Bc Kinh v yu cu HS nhn xt. Sau GV c th phn tch cho HS thy: C cung n biu tng cho uy quyn ca ch phong kin, nhng ng thi n cng biu hin ti nng v ngh thut trong xy dng ca nhn dn Trung Quc. 4. S kt bi hc Gv kim tra hot ng nhn thc ca HS vi vic yu cu HS nu li s hnh thnh x hi phong kin Trung Quc, s pht trin ca ch phong kin Trung Quc qua cc triu i, im ni bt ca mi triu i: V sao cui cc triu i u c khi ngha nng dn? Nhng thnh tu vn ha tiu biu ca Trung Quc thi phong kin? 5. Dn d v giao bi tp - Hc bi c, lm bi tp trong SGK, c trc bi mi. - Bi tp: 1. K tn cc triu i phong kin Trung Quc, thi gian tn ti? Triu i no ch phong kin Trung Quc t n nh cao? Biu hin? 2. Nhng thnh tu vn ha ch yu ca Trung Quc thi phong kin? Tm hiu tc phm S k ca T M Thin. CHNG 4 N THI PHONG KIN BI 6 CC QUC GIA N V VN HA TRUYN THNG N I. MC TIU BI HC 1. V kin thc - Qua bi hc gip HS nhn thc c: + n l quc gia c nn vn minh lu i, pht trin cao, cng vi Trung Quc c nh hng su rng chu v trn th gii. + Thi Gp- ta nh hnh vn ha truyn thng n . + Ni dung ca vn ha truyn thng. 2. V t tng - Vn ha n c nh hng trc tip n Vit Nam, to nn mi quan h kinh t v vn ha mt thit gia hai nc. 3. V k nng34

- Rn luyn k nng phn tch, tng hp. II. THIT B, TI LIU DY - HC - Lc n trong SGK phng to. - Bn n ngy nay. - Tranh nh v cc cng trnh ngh thut ca n . - Chun b on bng video v vn ha n ( pht trn VTV2 vo thng 6 2003). III. TIN TRNH T CHC DY - HC 1. Kim tra bi c - Cu 1: Hy nu nhng nt c bn trong b my nh nc phong kin thi Tn - Hn v ng? - Cu 2: Mm mng kinh t TBCN xut hin Trung Quc khi no? Biu hin? Ti sao n khng c tip tc pht trin? 2. Dn dt vo bi mi GV khi phn kim tra bi c , dn dt vo bi mi v nu nhim v nhn thc bi mi cho HS nh sau: - n alf mt trong nhng quc gia c i phng ng c nn vn minh lu i khong 3000 nm n 1500 nm TCN l khi u cho nn vn minh dng Hng, bi hc ca chng ta ch nghin cu t nn vn minh sng Hng nm vng ng bc, l ng bng rng ln v mu m, qu hng , ni sinh trng ca nn vn ha truyn thng v vn minh n . hiu c vn ha truyn thng n l g? N pht trin ra sao? N nh hng ra bn ngoi nh th no? Vit Nam chu nh hng ca vn ha n nh th no? Bi hc hm nay s gip cc em hiu c nhng vn trn. 3. T chc hot ng trn lp Cc hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Lm vic c nhn GV t cu hi: V sao mt s nh nc u tin li hnh thnh bn lu vc sng Hng? HS c SGK tr li cu hi, cc HS khc b sung. Gv nhn xt v cht : Khong 1500 nm TCN, vng lu vc sng Hng pha ng Bc c iu kin t nhin thun li, cc b lc n y sinh sng v hnh thnh cc nh nc, ng u l cc tiu vng quc ln mnh v tranh ginh nh hng ln nhau. GV t cu hi: Qu trnh hnh thnh v pht trin ca nc Ma-ga-a? - GV t cu hi gi m: Vai tr ca Nhng kin thc HS cn nm vng 1. Thi k cc quc gia u tin

- Khong 1500 nm TCN ng bng sng Hng hnh thnh mt s nc, thng xy ra tranh ginh nh hng nhng mnh nht l nc Ma-ga-a.

35

vua Asca? - GV gi mt HS tr li, cc HS khc b sung, sau GV cht : + A-s-ca l vua th 11 ca nc Magaa, ln ngi vo u th k III TCN. ng xy dng t nc, em qun i nh cc nc nh, thng nht n (thng nht gn ht bn o n , ch tr cc nam (Pan-ia). GV ch trn lc trong SGK phng to treo trn bng, ng thi cho HS thy lnh th n c i rng ln so vi n ngy nay (ch trn bn th gii n ngy nay). - Sau khi thng nht n , chn cnh binh ao, ng mt lng theo o pht v to iu kin cho o pht truyn b su rng khp n n tn Xri-lan-ca. ng cn cho khc ch ln ct st "ct A-s-ca" ni ln chin cng v lng sng knh ca ng. - A-s-ca qua i vo cui th k III TCN, n li ri vo giai on khng hong. Hot ng 2: Hot ng theo nhm - GV t cu hi cho cc nhm Nhm 1: Qu trnh hnh thnh vng triu Gp-ta? Thi gian tn ti? Vai tr v mt chnh tr ca vng triu ny? Nhm 2: im ni bt trong vn ha n di thi Gp-ta? Ni dung c th? Nhm 3: Vn ha n thi Gp-ta nh hng nh th no n n giai on sau v nh hng ra bn ngoi nh th no? Vit Nam nh hng vn ha n nhng lnh vc no? - Gv gi i din cc nhm ln trnh by v cc nhm khc b sung cho bn, sau GV nhn xt v cht : + Nhm 1: - u cng nguyn, min Bc n c thng nht - ni bt vng triu Gp-ta (319 - 467),

- Vua m nc l Bim-bi-sa-ra, nhng kit xut nht (vua th 11) l A-s-ca (th k III TCN). + nh dp cc nc nh thng nht lnh th. + Theo o pht v c cng to iu kin cho o pht truyn b rng khp. ng cho dng nhiu "ct A-sca"

2. Thi k vng triu Gp-ta v s pht trin ca vn ha truyn thng n .

Qu trnh hnh thnh v vai tr v mt chnh tr: - u cng nguyn, min Bc n c thng nht - ni bt vng triu36

vng triu ny t chc khng c khng cho ngi Ty xm ln t pha ty bc, thng nht min bc n , lm ch gn nh ton b min trung n . S pht trin v nt c sc ca vng triu Gp-ta cn gi c thi Hc-sa giai on sau (606 - 647). + Nhm 2: im ni bt ca thi k Gp-ta l s nh hnh v pht trin ca vn ha truyn thng n . C th: + o pht c tip tc pht trin sau hng nm ra i n n thi Gp-ta c truyn b khp n v truyn ra nhiu ni. Cng vi o pht pht trin kin trc nh hng ca o, nh cha Hang mc nhiu ni v nhng pho tng pht iu khc bng , trn (gii thiu chua Hang t-gian-ta,...). + o n hay o Hin-u vn l o c xa ca ngi n cng ra i v pht trin, th 3 v thn chnh: thn Sng to, thn thin, thn c v nhiu v thn khc. Cng vi o Hin-u pht trin th cc cng trnh kin trc th thn cng c xy dng. Cc ngi n c xy bng cao s, hnh chp ni, l ni ng tr ca cc thn v ni tc nhiu tng thn thnh bng , (gii thiu cho HS xem n thp hnh ni Meenu, lng m hnh bn cu, hnh bt p,...). + Ch vit: T ch vit c Brahmi nng ln, sng to v hon chnh h ch Sanskrit (ch Phn) l ch vit ph bin n thi by gi v l c s hnh thnh ch vit n ngy nay. Ch vit pht trin to iu kin cho nn vn hc vit ca n pht trin rc r vi cc tc gi v tc phm tiu biu nh S kun ta la ca Ka li a sa. + Nhm 3: Vn ha thi Gp-ta

Gp-ta (319- 467), Gp-ta thng nht min Bc n , lm ch gn nh ton b min trung n .

- V vn ha di thi Gp-ta: + o pht: Tip tc c pht trin truyn b khp n v truyn ra nhiu ni. Kin trc pht gio pht trin (cha Hang, tng pht bng ).

+ o n hay o Hin-u ra i v pht trin, th 3 v thn chnh: thn Sng to, Thn thin, Thn c. Cc cng trnh kin trc th thn cng c xy dng.

+ Ch vit: T ch vit c Brahmi nng ln, sng to v hon chnh h ch sanskrit. Vn hc c in n vn hc Hin-u, mang tinh thn v trit l Hin-u gio rt pht trin. Tm li thi Gp-ta nh hnh vn ha truyn thng n vi nhng tn gio ln v nhng cng trnh kin trc, tng, nhng tc phm vn hc tuyt vi, lm nn cho vn ha truyn thng n c gi tr vn ha vnh cu.37

pht trin khp n , n cn rc r sang c thi Hc-sa. Ngy nay dn s n a s theo o n , ch vit ngy nay ca n da trn ch Sanskrit. Trong qu trnh bun bn vi cc quc gia ng Nam , vn ha n nh hng sang cc nc ny ch yu l tn gio o pht, o Hin-u v ch Sankrt. Vit Nam cng nh hng ca vn ha n (ch Chm c l da trn ch Sanskrit, o B-la-mn ca ngi Chm v kin trc thp Chm, o pht v cc cng trnh cha mang kin trc nh hng ca pht gio n ,...).

- Ngi n mang vn ha, c bit l vn ha truyn thng truyn b ra bn ngoi m ng Nam l nh hng r nt nht. Vit Nam cng nh hng ca vn ha n (thp Chm, o pht, o Hin-u).

BI 7 S PHT TRIN LCH S V NN VN HA A DNG CA N I. MC TIU BI HC Sau khi hc xong bi hc yu cu HS cn: 1. V kin thc Nm c s pht trin ca lch s v vn ha truyn thng ca n . 2. V t tng - Gio dc cho HS bit c s pht trin a dng cu vn ha n , qua gio dc cc em s trn trng nhng tinh hoa vn ha ca nhn loi. 3. V k nng - Rn cho HS cc k nng phn tch tng hp cc s kin lch s ca n qua cc thi k lch s. - K nng khai thc tranh nh, lc lch s. II. THIT B, TI LIU DY - HC - Tranh nh v t nc v con ngi n thi phong kin. - Lc v n . - Cc ti liu c lin quan n n thi phong kin. III. TIN TRNH T CHC DY - HC 1. Kim tra bi c Cu hi 1: Nu chnh sch v kinh t, chnh tr ca vng triu M-gn? Cu hi 2: V tr vng triu -li v M-gn trong lch s n ? Cu hi 3: Hy cho bit s hnh thnh v pht trin ca cc quc gia u tin n ? Cu hi 4: Nhng yu t vn ha truyn thng ca n c nh hng ra bn ngoi nh th no v nhng ni no chu nh hng ca vn ha n ? 2. Dn dt vo bi mi38

n l quc gia ln trn th gii c lch s vn ha truyn thng lu i, l ni khi ngun ca n Hin-u gio. Lch s pht trin ca n c nhng bc thng trm vi nhiu thi k lch s v cc vng triu khc nhau. hiu c s pht trin ca lch s vn ha truyn thng n nh th no? n tri qua cc vng triu no? Bi hc hm nay s tr li cc cu hi nu trn. 3. T chc hot ng trn lp Cc hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Lm vic c nhn - GV nu cu hi: Hy cho bit tnh hnh n sau thi k Gp-ta v Hc-sa? - HS c SGK tr li cu hi. - GV trnh by v phn tch: n th k VII, n li ri vo tnh trnh chia r, phn tn. Nguyn nhn l do chnh quyn Trung ng suy yu, mt khc tri qua 6 - 7 th k trn t nc rng ln v ngn cch nhau, mi vng lnh th li c nhng iu kin v sc thi ca ring mnh, t nc li chia thnh hai min. Bc v Nam, mi min li tch thnh ba vng, ba nc ring, thnh su nc, trong nc Pa-la vng ng Bc v nc Pa-la-va min Nam l c vai tr ni tri hn. - Tip GV nu cu hi: Vic t nc b phn chia nh vy th vn ha pht trin nh th no? - HS da vo vn kin thc ca mnh v SGK tr li cu hi. - GV nhn xt, b sung v cht : Mi nc li tip tc pht trin su rng nn vn ha ca ring mnh trn c s vn ha truyn thng n , ch vit, vn hc ngh thut Hin-u. - ng thi nhn mnh thm s phn lit khng ni ln tnh trng khng hong, suy thoi m li phn nh s pht trin t cng ca cc vng, cc a phng. - Cui cng GV trnh by nc Pa-lava min Nam c vai tr tch cc Nhng kin thc HS cn nm vng 1. S pht trin ca lch s v vn ha truyn thng trn ton lnh th n

- n th k VII, n li ri vo tnh trng chia r, phn tn. Ni ln vai tr ca Pa-la vng ng Bc v nc Pa-la-va min Nam.

- V vn ha, mi nc li tip tc pht trin su rng nn vn ha ring ca mnh trn c s vn ha truyn thng n - ch vit vn hc ngh thut Hin-u.

39

trong vic ph bin vn ha n . - GV nu cu hi: Ti sao nc Pa-lava ng vai tr tch cc trong vic ph bin vn ha truyn thng n ? - HS da vao SGK tr li cu hi. - GV cht : Pa-la-va thun li v bn cng v ng bin. - GV s kt mc 1 khng nh: Vn ha n th k VII- XII pht trin su rng trn ton lnh th v c nh hng ra bn ngoi. Hot ng 1: C nhn - GV nu cu hi: Hon cnh ra i ca vng triu Hi gio -li? - HS c SGK tr li cu hi. HS khc b sung cho bn. - GV nhn xt v cht : Do s phn tn khng em li sc mnh thng nht ngi n chng li c cuc tn cng bn ngoi ca ngi Hi gio gc Th. - GV nu cu hi: Qu trnh ngi Th nh chim n thit lp vng triu -li din ra nh th no? - HS nghin cu SGK tr li. - GV trnh by v phn tch: + Nm 1055, ngi Th nh chim Bt-a lp nn vng quc Hi gio vng Lng H. o Hi c truyn b n I- ran v Trung , lp nn vng quc Hi gio na trn vng gip Ty Bc n . + Ngi Hi gio gc Trung tin hnh chinh chin vo t n , lp ln vng quc Hi gio n gi tn l -li (ng -li bc n ) tn ti hn 300 nm t 1206 1526. Hot ng 2: Nhm - GV chia lp thnh cc nhm, giao nhim v c th ca cc nhm nh sau: Nhm 1: Nu chnh sch thng tr ca vng quc Hi gio -li.

- Vn ha n th k VII - XVII pht trin su rng trn ton lnh th v c nh hng ra bn ngoi. 2. Vng triu Hi gio -li

- Hon cnh ra i: Do s phn tn khng em li sc mnh thng nht chng li cuc tn cng bn ngoi ca ngi Hi gio gc Th.

- Qu trnh hnh thnh: 1206 ngi Hi gio chim vo t n , lp nn vng quc Hi gio n gi tn l -li.

40

Nhm 2: Nu chnh sch v tn gio. Nhm 3: Nu chnh sch v vn ha. Nhm 4: Tm hiu thnh tu kin trc. - HS c SGK tho lun v c i din nhm trnh by. HS khc c th b sung cho bn. - GV nhn xt, b sung v cht : + Nhm 1: Vng quc Hi gio li truyn b, p t Hi gio trong c dn c Pht gio v ang theo Hin-u gio, t dnh cho mnh quyn u tin rung t, a v trong b my quan li. Ngi khng theo o Hi ngoi thu rung t 1/5 thu hoch cn phi np thu ngoi o. + Nhm 2: V tn gio, thi hnh chnh sch mm mng, song s phn bit tn gio dn n s bt bnh ca nhn dn. + Nhm 3: V vn ha, vn ha Hi gio c du nhp vo n . + Nhm 4: V kin trc, xy dng mt s cng trnh mang du n kin trc Hi gio, xy dng kinh -li tr thnh mt thnh ph ln nht th gii. GV nu cu hi: V tr ca vng triu -li trong lch s n ? - GV gi : C s giao lu gia hai nn vn ha hay l trit tiu; quan h giao lu v bun bn, truyn b vn ha. - HS c SGK tr li cu hi. - GV cht : + S pht hin nhau gia hai nn vn minh c sc l n Hin-u gio v Hi gio A-rp, bc u to ra s giao lu vn ha ng-Ty. + Di thi vng triu Hi gio li o Hi c truyn b n mt s nc trong khu vc ng Nam . Hot ng 1: C lp v c nhn - Trc ht GV trnh by v phn

- Chnh sch thng tr: truyn b, p t Hi gio, t dnh cho mnh quyn u tin rung t, a v trong b my quan li.

- V tn gio, thi hnh chnh sch mm mng, song xut hin s phn bit tn gio. - V vn ha, vn ha Hi gio c du nhp vo n . - V kin trc, xy dng mt s cng trnh mang du n kin trc Hi gio, xy dng kinh -li tr thnh mt thnh ph ln nht th gii.

- V tr ca vng triu -li: + Bc u to ra s giao lu vn ha ng - Ty. + o Hi c truyn b n mt s nc trong khu vc ng Nam .

3. Vng triu M-gn - Nm 1398 th lnh - vua Ti-mua theo dng di Mng C tn cng n , n nm 1526 lp ra vng triu M-gn.41

tch: Th k XV vng triu Hi gio -li suy yu, 1398 th lnh - vua Timua Leng theo dng di Mng C tn cng n , n nm 1526 mi chim c -li, lp ra Vng triu M-gn (gc Mng C). - GV nu cu hi: Em c nhn xt g v Vng triu M-gn? - GV gi : Vng triu M-gn c phi l ch phong kin cui cng khng? Chnh sch cng c t nc theo hng no? - HS c SGK t tr li cu hi. - GV nhn xt v cht : + Vng triu M-gn l thi k cui cng ca ch phong kin n , song khng phi suy thoi v tan r. + Cc ng vua u ra sc cng c theo hng n ha v xy dng t nc, a n ln bc pht trin mi di thi vua A-c-ba (1556 - 1605). - HS c nhanh nhng chnh sch tch cc ca vua A-c-ba trong SGK. - GV kt hp gii thiu hnh 17 "Cng lng A-c-ba Xi-can-dra" trong SGK. - GV nu cu hi: Tc ng ca nhng chnh sch ca vua A-c-ba i vi s pht trin ca n ? - HS da vo hiu bit ca mnh v SGK tr li cu hi. - GV nhn xt v cht : Lm cho x hi n n nh, kinh t pht trin, vn ha c nhiu thnh tu mi, t nc thnh vng. Hot ng 2: C lp v c nhn - GV trnh by v phn tch: Hu ht cc ng vua cn li ca vng triu u dng quyn chuyn ch, c on cai tr t nc, mt s cn dng nhng bin php n p quyt lit, hnh pht khc nghit,... - GV gii thiu v hnh 18 "Lng Ta-

- Cc ng vua u ra sc cng c theo hng n ha v xy dng t nc, a n bc pht trin mi di thi vua A-c-ba (1556 - 1605).

- Giai on cui do nhng chnh sch thng tr h khc ca giai cp thng tr, n lm vo khng hong. - n ng trc thch thc xm lc ca thc dn phng Ty (B o Nha v Anh).

42

gi-Ma-han" trong SGK. - GV nu cu hi: Hu qu ca nhng chnh sch thng tr h khc ? - HS c SGK tr li cu hi. - GV nhn xt v cht : t nc lm vo tinhd trng chia r v khng hong. - GV trnh by r: S suy yu , t n trc s xm lc ca thc dn phng Ty (B o Nha v Anh). 4. S kt bi hc Kim tra nhn thc ca HS bng cc cu hi: + Nu s pht trin ca vn ha truyn thng n ? + Nhng nt chnh ca Vng triu Hi gio -li v Vng triu M-gn? + V tr ca vng triu Hi gio -li v vng triu M-gn trong lch s n ? 5. Dn d, bi tp v nh - Hc bi c, tr li cu hi trong SGK. - Bi tp: + Lp bng thng k cc giai on pht trin ca lch s n . +So snh vng triu Hi gio -li vi vng triu M-gn. CHNG V NG NAM THI PHONG KIN BI 8 S HNH THNH V PHT TRIN CC VNG QUC NG NAM I. MC TIU BI HC Sau khi hc xong bi hc yu cu HS cn nm c: 1. Kin thc - Nhng nt chnh v iu kin hnh thnh v s ra i ca cc vng quc c ng Nam . - S ra i v pht trin ca cc quc gia phong kin ng Nam . 2. T tng Gip HS bit qu trnh hnh thnh v pht trin khng ngng ca cc dn tc trong khu vc, qua gio dc cc em tnh on kt v trn trng nhng gi tr lch s. 3. K nng Thng qua bi hc,rn luyn cho HS k nng khi qut ha s hnh thnh v pht trin ca cc quc gia ng Nam , k nng v lp bng thng k v pht trin ca cc quc gia ng Nam qua cc thi k lch s.43

- Bit khai thc ni dung tranh nh. II. THIT B, TI LIU DY - HC - Tranh nh v con ngi v t nc ng Nam thi c v phong kin. - Lc chu , lc v cc quc gia ng Nam . - Cun lch ng Nam . III. TIN TRNH T CHC DY - HC 1. Kim tra bi c Cu hi 1: Nu chnh sch v kinh t, chnh tr ca Vng triu M-gn? Cu hi 2: V tr Vng triu -li v M-gn trong lch s n 2. Dn dt vo bi mi ng Nam t lu c coi l khu vc lch s a ly - vn ha ring bit trn c s pht trin st v kinh t nng nghip trng la nc, t nhng th k u ca Cng nguyn, cc vng quc c u tin c hnh thnh ng Nam ; tip khong th k IX - X cc quc gia ng Nam c xc lp v pht trin thnh t vo th k X - XV. hiu iu kin no dn n s ra i ca cc vng quc c ng Nam ? S hnh thnh v pht trin ca cc quc gia phong kin ng Nam c biu hin nh th no? Bi hc hm nay s tr li cc cu hi nu trn. 3. T chc hot ng trn lp Cc hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Lm vic c lp v c nhn - Trc ht, GV treo lc cc quc gia ng Nam ln bng v yu cu HS ch trn lc hin nay khu vc gm nhng nc no. - HS ln bng ch lc . - GV nhn xt v gii thiu tn v v tr trn lc 11 quc gia hin nay. - Tip , GV nu cu hi: Nu nhng nt chung, nhng im tng ng ca cc nc trong khu vc? - HS da vo vn kin thc ca mnh v SGK tr li cu hi. - GV nhn xt, b sung ng thi trnh by v phn tch: ng Nam c a hnh rng, song a hnh phn tn b chia ct bi nhng dy ni v vng nhit i, nhng thin nhin u i cho vng ny iu kin t nhin thun li l gi ma, to nn hai ma r rt: ma lnh mt, ma ma Nhng kin thc HS cn nm vng 1. S ra i ca cc vng quc c ng Nam

- ng Nam c iu kin t nhin u i - gi ma, thun li cho s pht trin ca cy la nc v nhiu loi cy trng khc. * iu kin ra i cc vng quc c ng Nam - u cng nguyn, c dn ng Nam bit s dng st. Nng nghip vn l ngnh sn xut chnh,44

tng i nng. Gi ma km theo ma rt thun li cho s pht trin ca cy la nc. - GV trnh by: u Cng nguyn, c dn ng Nam bit s dng st. Nng nghip vn l ngnh sn xut chnh, nhng mi nc c ngh th cng truyn thng pht trin nh dt, lm gm, c ng v rn st. Mt khc do nhu cu trao i sn phm, vic bun bn ng bin rt pht t, mt s thnh th - hi cng ra i v hot ng nhn nhp nh c Eo (An Giang, Vit Nam), Ta-kola (M Lai),... - GV nu cu hi: V mt vn ha, khu vc ng Nam cn b nh hng bi nn vn ha no? ngha ca s nh hng ? - GV c th gi v nh hng ca vn ha n n khu vc. - HS da vo kin thc hc bi n v c SGK tr li cu hi. - GV nhn xt v cht : Vn ha n nh hng khu vc, s nh hng ca vn ha n gn lin vi vic cc nc pht trin vn ha c ca mnh. Ni bt mi nc u sng to ra ch vit ring. - n y GV kt lun: iu kin ra i ca cc vng quc c l: + Do vic sn xut v bun bn gia cc vng, s xut hin cc trung tm bun bn ni ting. + Do nh hng ca vn ha n vi vic cc nc pht trin vn ha c ca mnh. Hot ng 2: C lp - GV trnh by trn lc v tn gi, v tr tng i v khong thi gian ra i ca cc vng quc ng Nam . - GV chuyn : Cc vng quc c ng Nam lc cn nh b, phn tn trn a bn hp, sng ring r v

ngh th cng truyn thng pht trin nh dt, lm gm, c ng v lm st. - Vic bun bn ng bin rt pht t, mt s thnh th - hi cng ra i nh c Eo (An Giang, Vit Nam), Ta-k-la (M Lai),...

- Do s nh hng ca vn ha n vi vic cc nc pht trin vn ha c ca mnh. chnh l iu kin ra i cc vng quc c ng Nam .

* S hnh thnh cc vng quc c: Khong 10 th k sau cng nguyn hng lot cc vng quc nh hnh thnh: Cham-pa Trung B Vit Nam. Ph Nam h lu sng M Cng, cc vng quc h lu sng M Nam v o Innxia.

45

nhiu khi cn tranh chp nhau, l nguyn nhn dn n s v, ri trn c s hnh thnh cc quc gia phong kin dn tc hng mnh. Hot ng 1: C lp v c nhn - Trc ht GV trnh by: Trong khong thi gian t th k VII n X, ng Nam hnh thnh mt s quc gia ly mt dn tc hng ng nht lm nng ct, thng gi l cc quc gia phong kin dn tc. - Tip , GV gii thiu trn lc ng Nam tn gi v v tr cu tng nc: Vng quc Cam-pu-chia ca ngi Kh me, cc vng quc ca ngi Mn v ngi Min h lu sng M Nam, ngi Innxia o Xu-ma-t-va v Gia-va. - GV nu cu hi: Cc quc gia phong kin ng Nam pht trin nht vo thi gian no? l nhng nc no? - HS da vo SGK tr li cu hi. - GV nhn xt trnh by v phn tch: + T khong na sau th k X n na u th k XVIII l thi k pht trin nht ca cc quc gia phong kin ng Nam . + Innxia cui th k XVIII dng vua Gia-va mnh ln chinh phc c Xu-ma-t-ra, thng nht c Indonexia di vng triu M-gipa-ht (1213 - 1527) hng mnh, bao gm 10 nc nh v o ph thuc c sn phm qu ch ng sau Rp. + Trn lu vc sng Iraoadi t gia th k XI, quc gia Pa- gan min trung chinh phc cc tiu quc gia khc m u hnh thnh v pht trin ca vng quc Mianma. GV gii thiu bc tranh hnh 19 SGK "Ton cnh th c Pa- gan Mianma" ng thi t chc cho HS khai thc bc tranh thy c s pht trin ca vng quc Mianma, GV nu cu hi: S kin no nh

2. S hnh thnh v pht trin ca cc quc gia phong kin ng Nam - T th k VII n X, ng Nam hnh thnh mt s quc gia phong kin dn tc nh Vng quc Campu-chia ca ngi Kh me, cc vng quc ngi Mn v ngi Min h lu sng M Nam, ngi Innxia o Xu-ma-t-ra v Gia-va.

- T khong na sau th k X n na y th k XVIII l thi k pht trin nht ca cc quc gia ng Nam : + Innxia thng nht v pht trin hng mnh di vng triu M-gipa-ht (1213 - 1527) + Trn bn o ng Dng ngoi quc gia i Vit, Chm pa, vng quc Campuchia t th k IX cng bc vo thi k ng co huy hong. + Trn lu vc sng Iraoai t gia th k XI, m u hnh thnh v pht trin ca vng quc Mi-an-ma.

46

du mc pht trin ca lch s khu vc? - HS da vo SGK tr li cu hi. - GV nhn xt v nhn mnh: Th k XIII l mc quan trng trong qu trnh pht trin ca lch s khu vc bi v: B dn y do cuc xm lc ca qun Mng C, mt b phn ngi Thi di c xung pha nam lp nn vng quc nh n th k XIV thng nht lp vng quc Thi. Mt nhm ngi Thi khc xung trung lu sng M Cng (ngi Lo Lm) lp nn vng quc Lan Xang vo gia th k XIV. Hot ng 2: Lm vic nhm - GV chia lp thnh cc nhm nu cu hi: Nhng biu hin ca s pht trin kinh t, chnh tr v vn ha ca cc quc gia c i ng Nam ? - HS lm vic theo nhm v c i din trnh by kt qu. HS khc c th b sung cho bn. - GV nhn xt v cht : + Kinh t, cung cp mt khi lng ln la go, sn phm th cng (vi, s, ch phm kim kh,...), nht l sn vt thin nhin, nhiu li bun cc nc trn th gii n bun bn. + Chnh tr, t chc b my cht ch kin ton t trung ng n a phng. + Vn ha, cc dn tc ng Nam xy dng c nn vn ha ring ca mnh vi nhng nt c o. - GV trnh by: T na sau th k XVIII, cc quc gia ng Nam bc vo giai on suy thoi v trc s xm lc ca t bn phng Ty.

+ Th k XIV thng nht lp vng quc Thi. + Gia th k XIV vng quc Lan Xang thnh lp.

- Biu hin s pht trin thnh t: + Kinh t, cung cp mt khi lng ln la go, sn phm th cng (vi, s, ch phm kim kh), nht l sn vt thin nhin, nhiu li bun nhiu nc trn th gii n bun bn. + Chnh tr, t chc b my cht ch, kin ton t trung ng n a phng. + Vn ha, cc dn tc ng Nam xy dng c mt nn vn ha ring ca mnh vi nhng nt c o.

4. S kt bi hc - Kim tra s nhn thc ca HS i vi bi hc bng vic yu cu HS tr li cc cu hi a ra ngay t u gi hc: hiu iu kin no dn n s ra i ca47

cc vng quc c ng Nam ? S hnh thnh v pht trin ca cc quc gia phong kin ng Nam c biu hin nh th no? 5. Dn d, ra bi tp v nh * Dn d - Hc bi c, c trc bi mi. - Su tm tranh nh v t nc v con ngi Lo, Cam-pu-chia thi phong kin. * Bi tp: - Tr li cu hi trong SGK. - V lc Lo, Cam-pu-chia. BI 9 VNG QUC CAM-PU-CHIA V VNG QUC LO I.MC TIU BI HC Sau khi hc xong bi hc yu cu HS cn: 1. Kin thc - Nm c v tr a l, iu kin t nhin ca nhng nc lng ging gn gi vi Vit Nam. - Nhng giai on pht trin lch s ca hai vng quc Lo v Cam-pu-chia. - V nh hng cu nn vn ha n v vic xy dng nn vn ha dn tc ca hai nc ny. 2. T tng, tnhcm - Bi dng HS tnh cm yu qu trn trng nhng gi tr lch s truyn thng ca hai dn tc lng ging gn gi ca Vit Nam. - Gip cc em hiu r c mi quan h mt thit ca ba nc ta t xa xa, t gip HS hiu r vic xy dng quan h lng ging tt, on kt gip ln nhau l c s t trong lch s v cn thit cho c ba nc, ba dn tc trn bn o ng Dng. 3. K nng - K nng tng hp, phn tch cc s kin lch s v cc giai on pht trin ca vng quc Lo v Cam-pu-chia. - K nng lp bng nin biu cc giai on pht trin ca hai vng quc Lo v Cam-pu-chia. II. THIT B V TI LIU DY - HC - Bn hnh chnh khu vc ng Nam . - Su tm tranh nh v t nc v con ngi hai nc Lo v Cam-pu-chia thi phong kin. III. TIN TRNH T CHC DY - HC 1. Kim tra bi c Cu hi: S pht trin thnh t ca cc quc gia phong kin ng Nam th k X - XVIII c biu hin nh th no? 2. Dn dt vo bi mi Cam-pu-chia v Lo l hai nc lng ging gn gi vi Vit Nam, c truyn thn lch s lu i v mt nn vn ha c sc. tm hiu s pht trin ca48

vng quc Cam-pu-chia v vng quc Lo pht trin qua cc thi k nh th no? Tnh hnh kinh t, x hi, nhng nt vn ha c sc ra sao? Ni dung bi hc hm nay s tr li cc cu hi nu trn. 3. T chc cc hot ng trn lp Cc hot ng ca thy v tr Hot ng 1: C lp v c nhn - Trc ht, GV treo bng cc nc ng Nam ln bng gii thiu trn lc nhng nt khi qut v a hnh ca Cam-pu-chia: Nh mt vng cho khng l, xung quanh l vng rng v cao nguyn bao bc, cn y l bin H v vng ph cn vi nhng cnh ng ph nhiu, mu m. - Tip theo GV nu cu hi: Ngi Cam-pu-chia l ai? H sng u? - HS c SGK t tr li cu hi. - GV nhn xt v cht : + Ngi Kh me l b phn ca c dn c ng Nam gi l ngi Mng C sng trn phm vi rng hu nh bao trm ht cc nc ng Nam lc a. + Ban u l pha Bc nc Cam-puchia ngy nay trn cao nguyn C Rt v mn trung lu sng M Cng sau mi di c v pha Nam. - GV hi: Qu trnh lp nc din ra nh th no? - HS suy ngh t tr li cu hi. - GV cht : Ngi Kh me gii sn bn, quen o ao, p h tr nc. H sm tip thu vn ha n , bit khc bia bng ch Phn; n th k VI vng quc ngi Cam-pu-chia c thnh lp. Hot ng 2: C nhn - GV nu cu hi: Giai on no Campu-chia pht trin thnh t nht? Nhng biu hin ca s pht trin thnh t? - HS c SGK t tr li cu hi.49

Nhng kin thc HS cn nm vng 1. Vng quc Cam-pu-chia

- Cam-pu-chia tc ngi ch yu l Kh me. - a bn sinh sng ban u l pha bc nc Cam-pu-chia ngy nay trn cao nguyn C Rt v mn trung lu sng M Cng; n th k VI Vng quc ngi Cam-pu-chia c thnh lp.

- Thi k ng-co (802 - 1432) l thi k pht trin nht ca vng

- GV nhn xt, trnh by v phn tch: + Thi k ng-co (802 - 1432) l thi k pht trin nht ca vng quc Cam-pu-chia, h qun c bc Bin h, kinh l ng-co c xy dng ty bc Bin h (tnh Xim Rip ngy nay). GV ch trn bn : a bn ban u (th k V - VII) h lu sng Se-mun (Nam C Rt), a bn qun c th k X - XV a bn bc Bin H, kt hp gii thiu tranh nh v t nc con ngi Cam-pu-chia . ch n gii thiu ng Co Vt. + Biu hin ca s pht trin thnh t: V kinh t : nng nghip, ng nghip, th cng nghip u pht trin. Xy dng nhiu cng trnh kin trc ln. ng-co cn chinh phuc cc nc lng ging, tr thnh cng quc trong khu vc. - HS c hai on ch nh trong SGK ni v s pht trin kinh t v cuc chin tranh xm lc ca Cam-pu-chia di thi ng co chng minh cho s pht trin. - GV nu cu hi: Nu nhng nt pht trin c o v vn ha ca vng quc Cam-pu-chia? - HS c SGK tr li cu hi. - GV nhn xt v cht : Ngi dn Cam-pu-chia xy dng mt nn vn ha ring ht sc c o: + Sng to ra ch vit ring ca mnh trn c s ch Phn ca n . + Vn hc dn gian vn hc vit vi nhng cu chuyn c gi tr ngh thut. + Kin trc, ni ting nht l qun th kin trc ng co. Hot ng 1: C lp v c nhn - Trc ht GV gii thiu trn bn v v tr cua vng quc Lo v nhng nt c bn v a hnh: t nc Lo gn lin vi con sng M-Cng, con50

quc Cam-pu-chia, h qun c bc Bin H, kinh l ng-co c xy dng ty bc Bin H.

- Biu hin ca s pht trin thnh t: + V kinh t: nng nghip, ng nghip, th cng nghip u pht trin. + Xy dng nhiu cng trnh kin trc ln. + ng co cn chinh phc cc nc lng ging, tr thnh cng quc trong khu vc.

- Vn ha: Sng to ra nhng ch vit ring ca mnh trn c s ch Phn ca n . Vn hc dn gian v vn hc vit vi nhng cu chuyn c gi tr ngh thut. - Kin trc, ni ting nht l qun th kin trc ng co. 2. Vng quc Lo

sng va cung cp ngun thy vn di do, trc ng giao thng quan trng ca t nc, va l yu t cu s thng nht v mt a l. C ng bng ven sng tuy hp nhng mu m. - Tip theo GV trnh by v phn tch: + C dn c chnh l ngi Lo Thng ch nhn ca nn vn ha , ng. Hng nghn nm trc h sng to ra nhng chic chum khng l cnh ng Chum. GV c tranh nh v cnh ng Chum c th kt hp gii thiu. + n th k XIII mi c nhm ngi ni ting Thi di c n sng ha hp vi ngi Lo Thng gi l Lo Lm (ngi Lo thp). T chc x hi s khai ca ngi Lo l cc mng c. - HS c on ch nh trong SGK thy c cuc sng, t chc x hi s khai ca ngi Lo. + Nm 1353 Pha Ngm thng nht cc mng Lo ln ngi t tn nc l Lan Xang (triu voi). - GV nu cu hi: Thi k thnh vng ca vng quc Cam-pu-chia? Nhng biu hin ca s thnh vng? - HS c SGK t tr li cu hi. - GV nhn xt, cht : + Thi k thnh vng nht l cui th k XVII u th k XVIII, di triu vua Xu-li-nha Vng-xa Nhng biu hin pht trin: + T chc b my cht ch hn: chia t nc thnh cc mng, t quan cai tr, xy dng qun i do nh vua ch huy. + t nc c nhiu sn vt qu, bun bn trao i vi c ngi chu u. Lo cn l trung tm pht gio. + Gi quan h ha hiu vi Cam-puchia v i Vit, kin quyt chng qun xm lc Min in. - HS c on ch nh trong SGK chng minh cho vic t chc b my51

- C dn c chnh l ngi Lo Thng ch nhn ca nn vn ha ng.

- n th k XIII nhm ngi ni ting Thi di c n sng ha hp vi ngi Lo Thng gi l Lo Lm. T chc x hi s khai ca ngi Lo l cc mng c.

- Nm 1353 Pha Ngm thng nht cc mng Lo ln ngi t tn nc l Lan Xang (triu voi).

- Thi k thnh vng nht l cui th k XVII u th k XVIII, di triu vua Xu-li-nha Vng-xa. - Nhng biu hin pht trin: + T chc b my cht ch hn: chia t nc thnh cc mng, t quan cai tr, xy dng qun i do nh vua ch huy. + Bun bn trao i vi c ngi chu u. Lo cn l trung tm pht gio. + Gi quan h ha hiu vi Cam-puchia v i Vit, kin quyt chng qun xm lc Min in.

cht ch v xy dng qun i quy c hn. - GV trnh by: n u th k XVIII, Lan Xang suy yu v b Xim nh chim bin thnh mt tnh, sau tr thnh thuc a ca Php 1893. Hot ng 2: C nhn - GV nu cu hi: Nu nhng nt chnh v vn ha ca Vng quc Lo? - HS c SGK tr li cu hi. - GV nhn xt v kt lun: + Ngi Lo sng to ra ch vit ring ca mnh trn c s ch vit ca Campu-chia v Mi-an-ma. + i sng vn ha ca ngi Lo rt phong ph hn nhin. + Xy dng mt s cng trnh kin trc Pht gio, in hnh l That Lung Ving Chn. GV kt hp gii thiu hnh 22 trong SGK "Thp That Lung Ving Chn (Lo)". GV nhn mnh: Cam-pu-chia v Lo u chu nh hng ca vn ha n trn cc lnh vc ch vit, tn gio, vn hc, kin trc. Tuy nhin khi tip thu vn ha nc ngoi, nht l vn ha n trong qu trnh giao lu vn ha, mi nc u em lng ni dung ca mnh vo, xy dng nn vn ha m bn sc dn tc. Chnh bn sc dn tc l si dy lin kt dn tc v thc y cuc u tranh bo v ch quyn dn tc. + Ch vit: T hc ch Phn sng to ra ch vit ring ca dn tc mnh. + Vn hc dn gian v vn hc vit. + Tn gio: o Hin-u v o pht. + Kin trc Hin-u gio v Pht gio.

- Vn ha: + Ngi Lo sng to ra ch vit ring ca mnh trn c s ch vit ca Cam-pu-chia v Mi-an-ma. + i sng vn ha ca ngi Lo rt phong ph, hn nhin. - Kin trc: Xy dng mt s cng trnh kin trc Pht gio in hnh l That Lung Ving Chn.

- Nn vn ha truyn thng: Campu-chia v Lo u chu nh hng ca vn ha n trn cc lnh vc ch vit, tn gio, vn hc, kin trc. Song tip thu mi nc u em lng ni dung ca mnh vo, xy dng nn vn ha m bn sc dn tc.

4. S kt bi hc - Hng dn HS tr li cu hi nhn thc t ra ngay t u gi hc cng c kin thc hc.1 5. Dn d, bi tp v nh - Hc bi c, tr li cu hi bi tp trong SGK.52

- c chun b trc bi mi. - Lp bng nin biu cc giai on pht trin ca vng quc Cam-pu-chia v Lo theo ni dung sau: Tn vng quc Thi gian hnh thnh vng quc Giai on pht trin thnh t nht Biu hin ca s pht trin

CHNG VI TY U THI TRUNG I BI 10 THI K HNH THNH V PHT TRIN CA CH PHONG KIN TY U (T th k V th k XIV) I. MC TIU BI HC Sau khi hc xong bi hc yu cu HS cn: 1. Kin thc - Hiu c nguyn nhn v qu trnh dn n s ra i ca cc quc gia phong kin Ty u. - Nm c cc giai cp v a v x hi ca tng giai cp trong x hi; hiu c th no l lnh a v i sng kinh t, chnh tr trong lnh a. - Nm c nguyn nhn, hot ng v vai tr ca cc thnh th trung i. 2. V t tng - Gio dc cho HS thy c bn cht ca giai cp bc lt, tinh thn lao ng ca qun chng nhn dn. 3. K nng - Rn cho HS k nng phn tch, tng hp nh gi v s ra i ca cc vng quc phong kin ty u , s ra i ca cc thnh th v vai tr cu n. - Bit khai thc ni dung tranh nh trong SGK. II. THIT B TI LIU DY - HC - Tranh nh trong SGK. - Su tm tranh nh v cc lu i, thnh quch, cnh sinh hot bun bn cc ch trong thi k ny. III. TIN TRNH T CHC DY - HC 1. Kim tra bi c

53

Cu hi 1: Lp nin biu cc giai on lch s ln ca Cam-pu-chia v Lo (GV c th chun b ra giy trong chiu hoc chun b ra giy t-r-ki). Cu hi 2: Lo v Cam-pu-chia t c nhng thnh tu vn ha g? Nu bng chng th hin s sng to vn ha ca hai dn tc ny? 2. Dn dt vo bi mi - GV khi qut ni dung phn kim tra bi c, dn dt vo bi mi v nu nhim v nhn thc v bi mi cho HS nh sau: T th k V , Ty u cng dn hnh thnh cc quc gia phong kin cu ngi Gic-man, quan h sn xut phong kin cng dn c hnh thnh v ci cng c pht trin, cng vi l s xut hin cc thnh th trung o vo th k XI - XII c vai tr ht sc to ln i vi s pht trin kinh t x hi chu u thi trung i. hiu qu trnh din tra nh th no? Mi quan h cc giai cp trong x hi ra sao? Nguyn nhn, hot ng v vai tr ca thnh th nh th no? Chng ta cng tm hiu bi hc l gii cho nhng cu hi nu trn? 3. T chc cc hot ng trn lp Cc hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Lm vic c nhn - Trc ht GV gi li cho HS nh li nhng kin thc c bn ca x hi c i phng Ty nht l s bnh trng v ln mnh ca quc Rma. Sau GV nu cu hi: nhng biu hin s khng hong ca quc R-ma th k III? - HS c SGK tr li cu hi, HS khc c th b sung cho bn. - GV nhn xt, b sung v cht . - Tip GV nhn mnh: trong tnh hnh , cui th k V , quc Rma b ngi Gic-man trn xung xm chim. - GV nu cu hi: Hu qu vic ngi Gic-man xm lc quc R-ma? - HS c SGK tr li cu hi. - GV nhn xt HS tr li v kt lun. Hot ng 2: Lm vic theo nhm - GV nu cu hi: - Nhim v c th ca tng nhm l: + Nhm 1: Khi trn vo lnh th ca R-ma, ngi Gic-man c nhng vic lm g? + Nhm 2: Tc ng ca nhng vic lm i vi x hi phong kin chu Nhng kin thc HS cn nm vng 1. S hnh thnh cc vng quc phong kin Ty u

- Th k III, quc R-ma lm vo khng hong, n l ni dy u tranh sn xut st km, x hi ri ren.

- Cui th k V, quc R-ma b ng Gic-man xm chim, nm 476 quc R ma b dit vong, thi i phong kin chu u hnh thnh chu u.

54

u? - HS tng nhm c SGK, tm tr li v tho lun vi nhau. - Sau i din nhm trnh by kt qu ca mnh , GV c th yu cu HS nhm khc b sung. - Cui cng GV nhn xt v cht : + Nhm 1: Khi trn vo lnh th Rma, ngi Gic-man th tiu b my nh nc c, thnh lp nn nhiu vng quc mi ca h nhe vng quc ca ngi ng-gl Xc- xng, vng quc Ph-rng, vng quc Ty Gc, ng Gc... Ngi Gic man cn chim rung t ca ch n R-ma c ri em chia cho nhau trong cc tng lnh qun s v cc qu tc c phn nhiu hn. ng thi, cc th lnh b lc, cc qu tc ngi Gic-man cng t xng vua, t phong cho nhau cc tc v cao cp nh cng tc, b tc, nam tc, to nn h thng ng cp qu tc v s. Ngi Gic-man cng t b cc tn gio nguyn thy ca mnh v tip thu Ki - t gio, xy dng nh th v tm cch chim rung ca nng dn, ng thi h cng c nh vua ban rung t. + Nhm 2: Hnh thnh cc giai cp mi: Lnh cha phong kin, nng n, cng vi l quan h sn xut phong kin chu u c hnh thnh. Hot ng 1: C lp - GV trnh by v phn tch: n gia th k IX phn ln t ai c cc qu tc v nh th chia nhau chim ot xong, nhng vng t ai rng ln nhanh chng b h bin thnh khu t ca mnh gi l lnh a phong kin. lnh a chnh l n v hnh chnh kinh t c bn trong thi k phong kin phn quyn Ty u. - GV gii thch khi nim v lnh a

- Nhng vic lm ca ngi Gicman: + Th tiu b my nh nc c, thnh lp nn nhiu vng quc mi.

+ Chim rung t ca ch n R-ma c ri chia cho nhau.

+ T b cc tn gio nguyn thy ca mnh v tip thu Ki-t gio, xy dng nh th v tm cch chim rung ca nng dn. - Cc giai cp mi hnh thnh: lnh cha phong kin, nng n, quan h sn xut phong kin chu u bt u hnh thnh. 2. X hi phong kin Ty u

- Gia th k IX cc lnh a phong55

bng vic kt hp khai thc trang nh trong SGK " Lu i v thnh quch kin c ca lnh cha" hoc vi nhng tranh nh su tm c. lnh a l mt khu t rng bao gm t ca lnh cha v t khu phn. Trong khu t ca lnh cha coa nhng lu i, dinh th, nh th, nh kho, chung tri... c ho su, tng cao, to thnh nhng pho i kin c. t khu phn xung quanh pho i c cc lnh cha giao cho nng n cy cy v thu t thu. Hot ng 2: Lm vic theo nhm - GV chia lp thnh 4 nhm, nu cu hi cho tng nhm nh sau: + Nhm 1: Miu t cuc sng ca nng n trong cc lnh a? + Nhm 2: Nu c trng kinh t ca lnh a? + Nhm 3: i sng chnh tr ca cc lnh a? + Nhm 4: Miu t cuc sng ca cc lnh cha trong lnh a? - HS nhm c SGK, tho lun v tm tr li. Sau i din nhm trnh by kt qu ca mnh, nhm khc b sung. - Cui cng GV nhn xt v cht : + Nng n l ngi sn xut chnh trong cc lnh a. H b gn cht v ph thuc vo lnh cha. B trn s b trng pht rt nng. H nhn rung t v cy cy v phi np t nng, ngoi ra h cn phi np nhiu th thu khc. Song h vn c t do trong sn xut, c gia nh ring, c nng c v gia sc. + Trong sn xut h bit dng phn bn, gieo trng theo thi v, mi th dng trong lnh a u do nng n t sn xut ra, t c s trao i bun bn vi bn ngoi. GV nhn mnh: lnh a l mt c s kinh t ng kn, mang tnh cht t

kin Ty u ra i, y l n v chnh tr kinh t c bn trong thi k phong kin phn quyn.

- Cc giai cp trong x hi: + Nng n l ngi sn xut chnh trong cc lnh a. H b gn cht v l thuc vo lnh cha. + Lnh cha c cuc sng nhn ri, xa hoa, sung sng bng vic bc lt t thu v sc lao ng ca nng n. - Lnh a l mt c s kinh t ng kn, mang tnh cht t nhin, t cung, t cp, t tc. - Lnh a l mt n v chnh tr c lp c qun i, ta n, php lut ring, ch thu kha ring, tin t ring...

56

nhin, t cung, t cp, t tc. + Lnh cha c coi l ng vua con, c qun i, ta n, php lut ring, ch thu kha ring, tin t ring... Lnh cha cn c th buc nh vua ban cho mnh quyn min tr khng can thip vo lnh a ca mnh. + Lnh cha c cuc sng nhn ri, xa hoa, sung sng, thi bnh ch luyn tp cung kim, ci nga, d hi, tic tng. Hot ng 1: Lm vic c lp v c nhn - GV trnh by: T th k XI Ty u xut hin nhng tin ca nn kinh t hng ha, th trng c m rng khng b ng kn trong lnh a.Th cng nghip din ra qu trnh chuyn mn ha mnh m nh mc, da, gm. - GV nu cu hi: Trc s pht trin ca sn xut thnh th ra di nh th no? - HS c SGK tim ni dung tr li, HS khc c th b sung. - GV nhn xt v cht : c iu kin thun li cho sn xut, trao i bun bn, th th cng n ng ba ng, bn sng ni c ng ngi qua li lp xng sn xut v trung bun bn hnh thnh cc thnh th. Hot ng 2: C lp v c nhn - GV trnh by hot ng ca thnh th: C dn ch yu ca thnh th l th th cng v thng nhn, h tp hp li vi nhau trong cc t chc gi l phng hi hay thng hi v t ra nhng quy ch ring (phng quy) nhm gi c quyn sn xut v tiu th sn phm ca mnh, u tranh chng p bc sch nhiu ca cc lnh cha. - GV gii thiu ni dung bc tranh hnh 24 trong SGK "Hi ch c", y l bc tranh th hin cnh mua

3. S xut hin thnh th trung i - Nguyn nhn thnh th ra i: + Ty u xut hin nhng tin ca nn kinh t hng ha. + Th trng bun bn t do. + Th cng nghip din ra qu trnh chuyn mn ha.

- Th th cng n ng ba ng, bn sng ni c ng ngi qua li lp xng sn xut v bun bn hnh thnh cc thnh th.

57

bn ti hi ch c phn nh s pht trin ca thng nghip ca x hi phong kin Ty u lc by gi. - GV nu cu hi: Nu vai tr ca thnh th? HS c SGK tr li cu hi. - GV nhn xt v cht : S pht trin ca cc ngnh th cng ph v nn kinh t t nhin, t cp t tc, to iu kin cho kinh t hng ha pht trin, gp phn tch cc xa b ch phn quyn. c bit mang li khng kh t do.

- Vai tr thnh th: + Ph v nn kinh t t nhin, t cp, t tc, to iu kin cho kinh t hng ha pht trin. + Gp phn tch cc xa b ch phn quyn. c bit mang li khng kh t do cho x hi phong kin Ty u.

4. S kt bi hc - GV kim tra hot ng nhn thc ca HS vi vic yu cu HS nu li s ra i ca cc vng quc phong kin Ty u; yu cu gii thch khi nim th no l lnh a? Cc giai cp trong x hi phong kin Ty u v a v ca tng giai cp trong x hi. Nguyn nhn s ra i v vai tr ca thnh th trung i. 5. Dn d, ra bi tp v nh - Hc bi c, c trc bi mi v tr li cu hi trong SGK. - Bi tp: + Lp bng so snh s ging nhau v khc nhau gia ch phong kin phng ng vi Ty u theo nhng ni dung sau: Ni dung so snh -Giai cp trong x hi - c trng kinh t - Th ch chnh tr BI 11 TY U THI HU K TRUNG I I. MC TIU BI HC Sau khi hc xong bi hc yu cu HS cn nm c: 1. V kin thc - Nm c nguyn nhn v cc cuc pht kin a l. - Hiu bit c khi nim th no l tch ly vn ban u, gii thch c ti sao ch ngha t bn li ny sinh chu u, nm c nhng biu hin s ny sinh ch ngha t bn chu u.58

Ch phong kin phng ng

Ch phong kin Ty u

- Nm c nguyn nhn, thnh tu ca vn ha phc hng, ci cch tn gio v chin tranh nng dn. 2. T tng - Gip cc em thy c cng lao ca cc nh pht kin a l, trn trng nhng gi tr vn ha ca nhn loi thi k phc hng li; v tinh thn u tranh ca nhn dn lao ng trong trn tuyn chng li ch phong kin. 3. K nng - K nng phn tch, nh gi s kin v s ra i ca ch ch ngha t bn, lp bng thng k cuc u tranh ci cch tn gio, chin tranh nng dn c. - K nng khai thc lc "Nhng cuc pht kin a l", khai thc tranh nh v nhng thnh tu hi ha ca vn ha phc hng . II. THIT B, TI LIU DY - HC - Lc "Nhng cuc pht kin a l", bn chnh tr chu u. - Tranh nh v phong tro vn ha phc hng. - Su tm tranh nh mt s nh thm him. III. TIN TRNH T CHC DY - HC 1. Kim tra bi c Cu hi kim tra tit 1 Cu hi 1: Th no l lnh a? i sng kinh t v chnh tr trong cc lnh a nh th no? Cu hi 2: Nguyn nhn v vai tr ca cc thnh th trung i? 2. Dn dt vo bi mi Mt trong nhng thnh tu quan trng ca loi ngi th k XV l tin hnh cc cuc pht kin a l pht hin ra chu M v i vng quanh th gii, em li ngun ca ci ln v chu u, trn c s dn n qu trnh tch ly t bn ban u v quan h sn xut t bn ch ngha qua c hnh thnh cng vi hai giai cp mi: t sn v v sn ra i. hiu cc nguyn nhn no dn n cc cuc pht kin a l? Cc cuc pht kin a l din ra nh th no? H qu ca cc cuc pht kin a l ra sao? Nguyn nhn, ni dung phong tro vn ha phc hng? Nguyn nhn, din bin ci cch tn gio v chin tranh nng dn?Chng ta vo tm hiu bi hc hm nay tr li cc cu hi nu trn. 3. Ni dung bi mi Cc hot ng ca thy v tr Hot ng 1: Lm vic c nhn - GV nu cu hi ti sao sang th k XV con ngi c th tin hnh cc cuc pht kin a l? - HS c SGK tr li cu hi, HS khc c th b sung cho bn. - GV nhn xt v. ng thi nhn mnh trong cc nguyn nhn trn th s tin b khoa hc k thut l quan trng nht, v chnh nh m con Nhng kin thc HS cn nm vng 1. Nhng cuc pht kin a l

- Nguyn nhn pht kin a l: + Sn xut pht trin dn n nhu cu v hng liu, vng bc th trng cao.59

ngi cso nhng con tu ln ch c nhiu ngi v lng thc, thc phm, nc ung cho nhng chuyn i di ngy. - GV trnh by r thm: Cc nh hng hi c hiu bit nhiu v i dng, c quan nim ng v hnh dnh Tri t, v c hi ghi r cc vng t, cc hn o c dn c. My mc thin vn, la bn c s dng trong vic nh hng i dng bao la. K thut ng tu c nhiu tin b, ngi ta ng c nhng tu c bnh li v h thng bum ln nh tu Ca-raven. Hot ng 2: Lm vic c lp v c nhn - GV trnh by: B o Nha v Ty Ban Nha l nhng nc tin phong trong cc cuc thm him a l, khm ph ra nhng min t mi. - Tip GV treo lc trn bng yu cu HS da vo ni dung SGK trnh by ni dung cc cuc pht kin a l. HS khc c th b sung. - GV nhn xt, b sung v cht : + Nm 1498, B. i-a-x l hip s "Hong gia" i vng cc Nam ca lc a Phi, t tn l mi Ho Vng. + Ngy 8 - 7 - 1497, vai tr-xc Ga-ma ri cng Li-xbon i sang phng ng; thng 5 - 1498, n c Ca-li-cut n , khi v ng c phong ph vng n . + Thng 8 - 1492, C. C-lm-b dn u on thy th v hng Ty, sau 3 thng ng n c Cu Ba v mt s o ng ti nhng ng tng lm l n . Tuy nhin khng nh C. C-lm-b l ngi u tin pht hin ra chu M. + Ma-gien-lan (1480 - 1521) l nguyn nhn thc hin chuyn i u tin vng quanh th gii bng ng bin t nm 1519 - 1521. on

+ Con ng giao lu bun bn qua Ty v a Trung Hi b ngi Rp c chim. + Khoa hc - k thut c nhng bc tin quan trng nh k thut mi trong ng tu xa bn, hi ...

- Cc cuc pht kin a l ln: + Nm 1498 B.i-a-x i vng cc Nam ca lc a Phi, t tn mi Ho Vng. + Va-xc Ga-ma n c Ca-li cut n (5- 1498).

+ Thng 8-1492 C.C-lm-b n c Cu Ba v mt s o vng ngti. ng l ngi u tin pht hin ra chu M. + Ma-gien-lan l ngi thc hin chuyn i u tin vng quanh th gii bng ng bin (1519 - 1521).

60

ca Ma-gien-lan i vng qua im cc Nam ca Nam M, tin vo i dng mnh mng (ng t tn l Thi Bnh Dng). Ti Phi-lp-pin, ng b thit mng do giao tranh vi th dn. Cui cng, on thm him ch cn 1 thuyn v 18 thy th khi v n Ty Ban Nha. Hot ng 3: Lm vic theo nhm - GV nu cu hi: H qu ca cc cuc pht kin a l? - HS c SGK tho lun, c i din nhm trnh by. HS khc b sung. - GV nhn xt v cht .

Hot ng 1: Lm vic c nhn - GV nu cu hi: S vn ban u m qu tc v thng nhn tch ly do u m c? - HS da vo kin thc hc bi trc, SGK tr li cu hi. HS khc c th b sun

Documents

Giáo án sử 10