218
T.S LEÂ XUAÂN HOAØ – Th.S NGUYEÃN THÒ BÍCH NGOÏC GIAÙO TRÌNH BÔM QUAÏT MAÙY NEÙN TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM KYÕ THUAÄT TP HOÀ CHÍ MINH 9/2004 Bo Trì Công Nghip Vit Nam Vinamain.com

GIAO TRINH BOM, QUAT, MAY NEN.pdf

Embed Size (px)

Citation preview

  • T.S LE XUAN HOA Th.S NGUYEN TH BCH NGOC

    GIAO TRNH

    BM

    QUAT

    MAY NEN

    TRNG AI HOC S PHAM KY THUAT TP HO CH MINH

    9/2004

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • 3

    LI NOI AU

    Bm, quat, may nen la mot trong nhng mon hoc chuyen nganh quan trong cua sinh vien nganh Cong nghe Nhiet ien lanh. Cuon sach nay c

    bien soan nham ap ng yeu cau cua sinh vien Trng ai hoc S pham ky

    thuat ve sach tai lieu chuyen nganh. Sach Bm, quat, may nen gom 8 chng co noi dung e cap en cac ly

    thuyet c ban ve cac loai may bm chat long va chat kh, cac loai may quat va

    may nen kh dung trong cong nghiep va dan dung, lam c s cho sinh vien chuyen nganh Cong nghe Nhiet ien lanh hieu ro ve cac loai bm, quat,

    may nen thong dung dung trong cac nha may nhiet ien va trong thc te.

    Sach se phuc vu tot cho viec giang day, hoc tap va nghien cu trong cac trng ai hoc ky thuat noi chung va Trng ai hoc S pham ky thuat thanh

    pho Ho Ch Minh noi rieng.

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Muc luc 5

    MUC LUC

    Trang

    Li noi au 3

    Muc luc 5

    Chng I : M au 9

    1.1- Vai net ve lch s phat trien bm, quat, may nen 9

    1.2- nh ngha va phan loai 10

    1.3- Cac thong so lam viec c ban 12

    Bai tap 15

    Chng II: Khai niem chung ve bm 18

    2.1- nh ngha va phan loai 18

    2.2- Cac thong so lam viec c ban 19

    Bai tap 26

    Chng III: Bm canh dan 31

    3.1- Khai niem chung ve bm canh dan 31

    3.2- Bm ly tam 37

    3.2.1- Khai niem chung 37

    3.2.2- Phng trnh lam viec cua bm ly tam 38

    3.2.3- Anh hng cua ket cau canh en cot ap cua bm ly tam 40

    3.2.4- Lu lng va hieu suat lu lng 45

    3.2.5- ng ac tnh cua bm ly tam 46

    3.2.6- ng dung ong dang trong bm ly tam 50

    3.2.7- So vong quay ac trng 53

    3.2.8- Hien tng xam thc 54

    3.2.9- Kiem tra bm 55

    3.2.10- ieu chnh che o lam viec cua bm 56

    3.2.11- Ghep bm ly tam 58

    3.2.12- Lc doc truc trong bm ly tam - Cach khac phuc lc doc truc 60

    3.3- Bm hng truc 65

    3.3.1- Cau tao va pham vi s dung 65

    3.3.2- Phng trnh lam viec 66

    3.3.3- Hnh dang canh 67

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Muc luc 6

    3.3.4- ng ac tnh 69

    3.3.5- ieu chnh che o lam viec 70

    Bai tap 70

    Chng IV: Bm the tch 86

    4.1- Khai niem chung ve bm the tch 86

    4.1.1- Khai niem chung 86

    4.1.2- Cac thong so lam viec c ban cua bm the tch 87

    4.2- Bm piston 89

    4.2.1- Cau tao, nguyen ly lam viec 89

    4.2.2- Phan loai 90

    4.2.3- Cach tnh lu lng cua bm piston 91

    4.2.4- Chuyen ong khong on nh cua chat long trong bm. Phng trnh

    Becnuli, cach khac phuc 95

    4.2.5- Ap suat cua bm trong qua trnh hut 98

    4.2.6- Ap suat cua bm piston trong qua trnh ay 101

    4.2.7- Vong quay gii han cua bm piston 103

    4.2.8- ng ac tnh 103

    4.3- Bm roto 105

    4.3.1- Khai niem chung 105

    4.3.2- Bm banh rang 106

    4.3.3- Bm truc vt 115

    4.3.4- Bm canh gat 118

    4.3.5- Bm chan khong vong nc 123

    4.4- Bm piston-roto 125

    4.4.1- Khai niem chung, u nhc iem, phan loai 125

    4.4.2- Bm piston-roto hng knh 126

    4.4.3- Bm piston-roto hng truc 133

    Bai tap 136

    Chng V: Quat 147

    5.1- Khai niem chung ve quat 147

    5.2- Quat ly tam 150

    5.2.1- Ket cau va mot so chi tiet chnh 150

    5.2.2- Cac thong so cua quat ly tam 151

    5.2.3- ng ac tnh cua quat ly tam 155

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Muc luc 7

    5.2.4- ieu chnh quat 157

    5.2.5- La chon quat theo ieu kien cho trc 160

    5.2.6- Phan loai quat va mot so chi tiet chnh cua quat ly tam 160

    5.2.7- Anh hng cua tap chat kh en s lam viec cua quat 163

    5.3- Quat truc 166

    5.3.1- Nhng chu y ve quat truc 166

    5.3.2 - Cac phng trnh c ban cua quat truc 168

    5.3.3- Nhng thong so cua quat truc 173

    5.3.4- Quat truc nhieu cap 176

    5.3.5- ieu kien lam viec cua quat truc 177

    5.3.6- ac tnh cua quat truc 177

    5.3.7- ieu chnh lu lng 178

    Chng VI: Khai niem chung may nen 180

    6.1- Khai niem chung 180

    6.2- Nhiet ong hoc may nen 183

    Chng VII: May nen canh dan 195

    7.1- May nen canh dan ly tam 195

    7.1.1- Nguyen ly lam viec cua may nen ly tam 195

    7.1.2- Phng trnh lam viec cua cap may nen 196

    7.1.3- Tnh toan lai ng ac tnh 198

    7.2- May nen truc 201

    7.2.1- Cau tao chung cua may nen truc, cau tao cap 201

    7.2.2- Tnh chat, nhng thong so ac trng 202

    Chng VIII: May nen the tch 208

    8.1- May nen piston 208

    8.1.1- o th cong ( hay o th ch th) 208

    8.1.2- Anh hng cua khoang khong chet 209

    8.1.3- Cach bo tr may nen nhieu cap 210

    8.2- May nen roto 213

    8.2.1- Cau tao, nguyen ly lam viec 213

    8.2.2- Cac thong so c ban 214

    8.3- ieu chnh che o lam viec cua may nen 216

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Muc luc 8

    8.3.1- Yeu cau 216

    8.3.2- ieu chnh bang cach thay oi so vong quay 216

    8.3.3- ieu chnh bang tiet lu ong nap 217

    8.3.4- ieu chnh bang cach m van nap 217

    8.3.5- Thay oi the tch khoang khong chet 218

    8.3.6- Mot so phng phap ieu chnh khac 219

    Tai lieu tham khao 220

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng I.M au

    9

    CHNG I: M AU

    1.1- VAI NET VE LCH S PHAT TRIEN BM, QUAT, MAY NEN

    Bm, quat, may nen thuoc loai cac may thuy lc va may thuy kh.

    May thuy lc tho s a co t thi co xa. Guong nc la may thuy lc au tien.

    Guong nc li dung nang lng cua nc e keo cac coi xay lng thc hoac a nc vao

    ong ruong, a c s dung khoang 3000 nam trc cong nguyen.

    Cac may hut nc co s dung sc ngi va vat c s dung Ai Cap hang may

    ngan nam trc cong nguyen.

    Bm piston c dung the ky th I trc cong nguyen. Bm piston co loai xch vo

    cung c dung rong rai Cai-ro e lay nc o sau 91,5m vao the ky th 5-6 trc cong

    nguyen.

    Noi chung trc the ky th 17 may thuy kh rat tho s va t loai.

    Bm piston:

    Nam 1640 nha vat ly hoc ngi c la Otto Henrich a sang che ra bm piston au

    tien e bm kh va nc dung trong cong nghiep.

    Khoang nam 1805 nhabac hoc ngi Anh la Niu Kmen a phat minh ra bm piston

    e lay nc trong cac nha may khai thac mo, dung xilanh hi ngng tu e tao lc

    can thiet tren truc may nh ap suat kh quyen.

    Nam 1840-1850 nhabac hoc ngi My laVortington a gia thiet c cau cua bm hi

    ma trong o piston cua bm va ong c hi c phan bo tren mot truc chung, s

    chuyen ong cua piston c ieu chnh nh mot he thong phan bo hi ac biet.

    May canh dan:

    Trong nhng nam 1751-1754 nha bac hoc Euler a viet ve ly thuyet c ban cua tuabin

    nc noi rieng va cua may thuy kh canh dan noi chung, lam c s e hn 80 nam sau, vao

    nam 1830 nha bac hoc ngi Phap la Phuoc-nay-ron a che tao thanh cong tuabin nc au

    tien vavao nam 1831 nha bac hoc ngi Nga la Xablucop a sang che ra bm ly tam va quat

    ly tam au tien. ay chnh la nhng bc nhay ln trong lch s phat trien cac may nang

    lng.

    Bm nhieu cap:

    Nha Bac hoc v ai ngi Anh la Reynolds khi nghien cu cau tao cua bm nhieu cap

    a a vao nhng thiet b nh hng canh dan xuoi va ngc. Nam 1875 a phat minh ra

    loai bm tng t nh loai bm nhieu cap hien ai ngay nay.

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng I.M au

    10

    May nen:

    Phat minh bm khong kh va dang n gian cua may nen hien ai vi mot chu ky

    nen gan lien vi ten tuoi cua nha vat ly v ai ngi c la Gerike vao nam 1640.

    S hoan thien may nen the ky 18-19 a thuc ay s phat trien cua cong nghiep

    quang mo va luyen kim.

    Vao cuoi the ky 18 Anh nha bac hoc Vinkinsn a sang che ra may nen piston 2

    xilanh, nha bac hoc Uatt a che tao thanh cong may hut khong kh co truyen ong

    bang hi.

    May nen nhieu cap co lam lanh trung gian xuat hien Phap vao khoang nhng nam

    30 cua the ky 19.

    May nen nhieu cap co lam lanh trung gian gia cac cap nen xuat hien c vao

    nam 1849 do nha bac hoc Raten sang che ra.

    Quat:

    Vao nam 1831 nha bac hoc Nga Xablucop sang che ra quat ly tam au tien dung e

    lam mat ham mo va lam sach may.

    ac biet la 80 nam gan ay, ly thuyet ve thuy kh ong lc phat trien rat manh, co

    nhieu thanh tu to ln trong viec ng dung cac phat minh ve lnh vc may thuy kh.

    Ngay nay may thuy kh co rat nhieu loai vi nhieu kieu dang khac nhau c dung

    trong moi lnh vc cua i song cung nh trong cong nghiep va nong nghiep. e ap ng nhu

    cau ve nang lng ngay cang to ln cua cong nghiep hien ai, ngay nay ngi ta a che tao

    c cac tuabin c ln co cong suat en 500.000 kW hoac ln hn. So lng bm, quat, may

    nen cung nh tuabin cac chung loai khac nhau a c san xuat hang nam len en hang trieu

    chiec.

    1.2- NH NGHA VA PHAN LOAI

    1.2.1- nh ngha

    Bm la may e di chuyen dong moi chat va tang nang lng cua dong moi chat. Khi

    bm lam viec nang lng ma bm nhan c t ong c se chuyen hoa thanh the nang, ong

    nang va trong mot chng mc nhat nh thanh nhiet nang cua dong moi chat.

    May e bm chat kh, tuy thuoc vao ap suat at c c goi la quat, may hut kh va

    may nen kh.

    Quat la may e di chuyen chat kh vi c so tang ap < 1,15 ( - ty so gia ap suat

    ca ra va ap suat ca vao cua may) hay ap suat at c p < 1500 mmH2O.

    May hut kh la may lam viec vi > 1,15 hay ap suat at c p > 1500 mmH2O

    nhng khong co lam lanh nhan tao.

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng I.M au

    11

    May nen kh la may lam viec vi > 1,15 hay ap suat at c p > 1500 mmH2O va

    co lam lanh nhan tao ni xay ra qua trnh nen kh.

    1.2.2- Phan loai

    a- Phan loai theo nguyen tac tac dung cua may vi dong moi chat trong qua trnh lam

    viec

    Hnh 1.1 - S o phan loai theo nguyen tac tac dung cua may vi dong moi chat.

    b- Phan loai theo tnh chat trao oi nang lng va cau tao

    Bm co ba loai:

    1. Bm canh dan: gom

    Bm ly tam

    Bm hng truc

    Bm hng cheo

    Bm xoay

    2. Bm the tch: gom

    Bm piston

    Bm roto

    Bm piston-roto

    3. Bm phun tia

    Quat ch co loai canh dan gom:

    1. Quat ly tam

    2. Quat truc

    May nen co ba loai:

    1. May nen canh dan: gom

    May e chuyen chat long va kh

    May nen

    kh

    Cho nc sach

    va dung dch

    Cho hon hp at,

    tro va nc

    Cho chat long co

    o nht cao

    Phun tia

    The tch

    Phun tia

    The tch

    Canh dan

    Phun tia

    Canh dan

    The tch

    Canh dan Canh dan Copyri

    ght Truong D

    H Su pham Ky

    thuat TP. Ho

    Chi Minh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng I.M au

    12

    May nen ly tam

    May nen truc

    2. May nen the tch: gom

    May nen piston

    May nen roto

    3. May nen phun tia

    1.3 - CAC THONG SO LAM VIEC C BAN

    1.3.1- Cot ap

    Hnh 1.2 S o may thuy kh trong he thong

    Kha nang trao oi nang lng cua may thuy kh vi dong moi chat c the hien

    bang mc chenh lech nang lng n v cua dong moi chat 2 mat trc va sau may.

    Nang lng n v tai mat cat A-A:

    g2

    vpze

    2AAA

    AA

    Nang lng n v tai mat cat B-B:

    g2

    vpze

    2BBB

    BB

    Trong o: z - o cao hnh hoc

    p,v ap suat va van toc cua dong chay

    - he so ieu chnh ong nang

    Chenh lech nang lng n v cua dong moi chat qua may thuy kh gia A va B la:

    zA A A

    B B

    y

    zB

    PA,vA

    PB,vB

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng I.M au

    13

    g2

    vvppzze

    2AA

    2BBAB

    ABBA

    Neu 0 BAe - dong moi chat c may cap cho nang lng, vay may la bm (chat

    long hoac kh).

    Neu 0 BAe - may c dong moi chat cap cho nang lng, vay may la ong c

    thuy kh.

    Vay cot ap cua may thuy kh la nang lng n v cua dong moi chat trao oi vi may

    thuy kh. Cot ap cua may thuy kh la:

    g2

    vvppzzH

    2AA

    2BBAB

    AB

    (1.1)

    Thanh phan the nang n v goi la cot ap tnh, ky hieu Ht :

    ABABt

    ppzzH (1.2)

    Thanh phan ong nang n v goi la cot ap ong, ky hieu H :

    g2

    vvH

    2AA

    2BB

    (1.3)

    Vay: t HHH (1.4)

    1.3.2- Lu lng

    nh ngha:

    Lu lng la lng moi chat chuyen ong qua may trong mot n v thi gian. Tuy

    thuoc n v o co lu lng the tch, lu lng khoi lng, lu lng trong lng.

    Tnh bang n v the tch, ky hieu Q goi la lu lng the tch, co n v o la m3/s,

    m3/h, l/s.

    Tnh bang n v khoi lng, ky hieu M goi la lu lng khoi lng, co n v o la

    kg/s, kg/h.

    QM

    Tnh bang n v trong lng, ky hieu G goi la lu lng trong lng, co n v o

    la N/s, N/h, kG/s.

    gMgQQG (1.5)

    1.3.3- Cong suat va hieu suat

    Can phan biet ro hai loai cong suat:

    Cong suat thuy lc

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng I.M au

    14

    Cong suat tren truc

    a- Cong suat thuy lc: ky hieu Ntl (co n v o la W) la c nang ma dong chat long

    trao oi vi may thuy lc trong mot n v thi gian.

    Cong suat thuy lc c tnh bang tch cua cot ap vi lu lng trong lng cua may.

    QHGHNtl (1.6)

    b- Cong suat lam viec: ky hieu N (co n v o laW) la cong suat tren truc cua may

    khi may lam viec. Cong suat thuy lc khac cong suat tren truc. Qua trnh lam viec trong may

    cang hoan thien th N va Ntl cang t khac nhau.

    oi vi bm: N > Ntl

    QHNN tl

    (1.7)

    He so < 1 goi la hieu suat cua bm.

    oi vi ong c: N < Ntl

    QHNN tl (1.8)

    He so < 1 goi la hieu suat cua ong c thuy lc.

    c- Hieu suat cua may thuy lc, ky hieu ( o bang % hoac khong co n v o) dung

    e anh gia ton that nang lng trong qua trnh may trao oi nang lng vi dong moi chat.

    T cong thc (1.7) va (1.8) ta co:

    N

    NtlB (1.9)

    tl

    N

    N (1.10)

    Trong ieu kien lam viec, cac hieu suat phu thuoc vao rat nhieu yeu to: loai may,

    kch thc va cau tao cua may, loai moi chat chuyen ong trong may, che o lam viec cua

    may, cac ac tnh cua mang ma may lam viec trong o.

    e anh gia hieu nang lng cua he thong chung gom co may va ong c cua no, ngi ta con s dung hieu suat cua he thong ht:

    tlht

    N

    N

    Trong o N cong suat ien e khi ong ong c.

    e tnh hieu suat chung cua may thuy lc, ngi ta anh gia thong qua cac dang ton

    that.

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng I.M au

    15

    e- Ton that nang lng trong may thuy lc: co 3 dang

    Ton that cot ap cua dong moi chat chay qua may goi la ton that thuy lc, c anh

    gia bang hieu suat thuy lc, con goi la hieu suat cot ap, ky hieu H

    Ton that do ma sat cua cac bo phan c kh trong may thuy lc goi la ton that c kh,

    c anh gia bang hieu suat c kh, ky hieu CK

    Ton that do ro r moi chat lam giam lu lng lam viec cua may goi la ton that lu

    lng c anh gia bang hieu suat lu lng, ky hieu Q

    Hieu suat chung cua may thuy lc la:

    = H.Q.CK (1.11)

    BAI TAP

    Bai I-1

    Mot may thuy lc (bm nc) tieu hao cong suat tren truc N = 18,9 kW, hieu suat cua may = 0,71. Xac nh cac thong so cua bm: lu lng, cot ap.

    Biet ap suat d tai ca ra cua bm m8,50p2

    va o chan khong ca vao

    mpCK 3

    , ng knh ong hut D1 = 100mm, ng knh ong ay D2 = 75mm,1 = 2 = 1 .

    Hnh 1.3

    Giai:

    1) Cong thc tnh cot ap:

    g

    vvppH

    2

    21

    2212

    , bo qua o cao hnh hoc theo e bai

    Hay g

    vvppH CKAK

    2

    21

    22

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng I.M au

    16

    Van toc v1 , v2 c xac nh t phng trnh lien tuc: Q = v1S1 = v2S2

    Ta co: 211

    1

    4

    d

    Q

    S

    Qv

    ;

    222

    2

    4

    d

    Q

    S

    Qv

    Thay cac gia tr vao ta c phng trnh ng ac tnh li:

    4242

    2

    41

    2

    2

    42

    2

    2CKAK

    1,0..81,9.2

    16

    075,0..81,9.2

    16Q8,53

    dg2

    Q16

    dg2

    Q16ppH

    233437853 Q,,H

    2) Cong thc tnh cong suat tieu hao tren truc:

    QHN

    Hay Q

    ,

    Q..,

    ,..,

    Q

    NH

    3791

    10819

    710109183

    3

    Ket hp 2 phng trnh cot ap, ta thu c phng trnh bac 3 theo lu lng Q:

    Q

    ,Q,,

    379133437853 2 hay 0379185333437 3 ,Q,Q,

    Giai phng trnh ta thu c: Q = 0,025 m3/s = 25 l/s

    Vay cot ap se la: m,,.,,H 9555025033437853 2

    ap so: Q = 25 l/s ; H = 55,95 m

    Bai I-2

    Mot may bm nc tieu hao cong suat tren truc N = 5,5 kW. Tnh cac thong so : cot

    ap, lu lng va hieu suat cua bm. Biet ap suat d ca ra cua bm mp

    202

    (cot nc)

    va ap suat chan khong tai ca vao cua bm mpCK 4

    , toc o trong ng ong ay v = 4

    m/s, ng knh ong ay d2 = 75mm, ng knh ong hut d1 = 100mm.

    Hnh 1.4

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng I.M au

    17

    ap so: Q = 17,65 l/s ; H = 24,56m ; N = 4,24kW ; = 0,75

    Bai I-3

    Mot may bm nc co ty so 014750,H

    H

    t

    co ap suat ra mp

    602

    ; ap suat vao

    mpCK 31

    ng knh ong hut D1 = 200mm, ng knh ong ay D2 = 150mm.

    Xac nh cac thong so cua bm: H, Q, N. Biet hieu suat = 76% va z1-2 = 0.

    ap so: H = 64m ; Q = 92 l/s ; N = 76kW

    Bai I- 4

    Mot bm nc at cach be hut A vi o cao hut zh = 1,36m. He so ton that trong ng ong hut = 4.

    Tnh cac thong so cua bm: lu lng , cot ap va cong suat tren truc. Biet ap suat d

    ca ra cua bm m,p

    86812

    va chan khong ca vao bm m4HCK ;ng knh ong hut

    va ay D1 = 300mm, D2 = 200mm; hieu suat cua bm = 76%.

    Hnh 1.5

    ap so: Q = 820 m3/h ; H = 88m ; N = 259 kW.

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    18

    CHNG II : KHAI NIEM CHUNG VE BM

    2.1- NH NGHA VA PHAN LOAI

    2.1.1- nh ngha

    Bm la may e tao ra dong chat long. Hay noi cach khac, bm la may dung e di

    chuyen chat long va tang nang lng cua dong chat long. Khi bm lam viec nang lng ma

    bm nhan c t ong c se chuyen hoa thanh the nang, ong nang va trong mot chng

    mc nhat nh thanh nhiet nang cua dong chat long.

    Vay bm la loai may thuy lc dung e bien oi c nang cua ong c thanh nang

    lng e van chuyen chat long hoac tao nen ap suat can thiet trong he thong truyen dan thuy

    lc.

    2.1.2- Pham vi s dung

    Bm c s dung rong rai trong nhieu lanh vc:

    Trong nong nghiep:bm la thiet b khong the thieu e thc hien thuy li hoa chan

    nuoi trong trot.

    Trong cong nghiep: bm c s dung trong cac cong trnh khai thac mo, quang dau

    hay cac cong trnh xay dng.

    Hien nay trong ky thuat van chuyen, phat trien xu hng dung bm va ng ong dan

    e van chuyen cac san pham cua nganh khai thac mo ( quang dau), hoa chat, nguyen

    vat lieu xay dng, va o la phng tien van chuyen thuan li va kinh te.

    Trong nganh che tao may, bm c s dung pho bien, no la mot trong nhng bo

    phan chu yeu cua he thong ieu khien va truyen ong thuy lc trong may.

    2.1.3- Phan loai

    a. Theo nguyen ly lam viec va cau tao cua bm (tng t nh phan loai tren)

    b. Theo cong dung:

    Bm cap nc noi hi ( trong cac nha may nhiet ien)

    Bm dau ( trong cac he thong truyen ong thuy lc)

    Bm nhien lieu

    Bm cu hoa

    Bm hoa chat

    c. Theo pham vi cot ap va lu lng s dung:

    Ngi ta chia bm thanh cac loai: bm co cot ap cao, trung bnh hoac thap; bm co

    lu lng ln, trung bnh hoac nho.

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    19

    Trong ky thuat co 3 loai bm c s dung rong rai la bm ly tam, bm hng truc va

    bm piston. Bieu o phan bo pham vi s dung cua cac loai bm thong dung tren c the

    hien tren hnh 2.1

    Hnh

    2.1 Pham vi s dung cua cac loai bm thong dung

    2..2 - CAC THONG SO LAM VIEC C BAN

    Hnh 2.2 S o he thong bm

    H,m

    10000

    100 10 1000 10000

    10

    100

    Q, m3/h

    Bm hng truc

    Bm ly tam

    Bm

    piston 1000

    1

    P4

    K2

    zh

    y

    z

    z

    Be cha

    ong ay

    ong hut

    p1= pa

    Be hut

    Bm

    ong c

    AK CK

    K1

    1 1

    2

    3 3

    4 4

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    20

    Bm bao gi cung lam viec trong mot he thong ng ong. e biet ro cong dung, qua

    trnh lam viec va cac thong so c ban cua bm, ta nghien cu s o thiet b cua mot bm lam

    viec trong he thong n gian tren hnh 2.2

    Khi bm lam viec, chat long t be hut qua li chan rac theo ong hut i vao bm. Sau

    khi qua bm, chat long c bm cap cho nang lng chay vao ong ay e len be cha. T

    be cha chat long c phan phoi ve cac ni tieu thu. Trong he thong truyen ong thuy lc,

    chat long sau khi ra khoi bm co ap suat cao, qua bo phan phan phoi i vao ong c thuy lc

    e thc hien cac chuyen ong cua nhng c cau lam viec.

    Bm co 5 thong so lam viec c ban: lu lng Q, cot ap H, cong suat N, hieu suat

    va cot ap hut cho phep [HCK]. Ta se lan lt nghien cu cac thong so nay.

    2.2.1- Lu lng

    La lng chat long ma bm van chuyen c trong mot n v thi gian.

    Tuy thuoc n v o co 3 loai lu lng: lu lng the tch Q co n v o la m3/s, l/s,

    m3/h; lu lng khoi lng M co n v o la kg/s, kg/h, g/s; lu lng trong lng G co

    n v o la N/s, N/h, kG/s,

    Lu lng cua bm c xac nh bang cac dung cu o trung bnh lap tren ong ay

    nh ong Venturi, lu lng ke kieu mang chan hoac cac dung cu o trung bnh bang thung

    lng hoac can at cuoi ong ay. Cac loai dung cu o nay ch xac nh c gia tr trung

    bnh cua lu lng trong mot n v thi gian nao o.

    2.2.2- Cot ap: ky hieu H (m)

    La nang lng n v ma bm truyen c cho chat long. T s o he thong lam viec

    cua bm (hnh 2.2), ta co:

    H = era - evao = e3 - e2

    g2

    vpz

    g2

    vpyzH

    222

    h

    233

    h

    g2

    vvppyH

    22

    2323

    (2.1)

    Trong o: p2, p3 la cac ap suat tuyet oi

    CKa2 ppp ;

    AKa3 ppp

    pCK, pAK la tr so ap suat oc c tren chan khong ke va ap ke.

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    21

    Do o:

    CKAK23 pppp

    Cong thc tnh cot ap cua bm se thanh:

    g2

    vvppyH

    22

    23CKAK

    (2.2)

    Trong he thong bm ta lay he so hieu chnh ong nang = 1 v dong chay trong he

    thong bm co tiet dien ong nho va van toc nc ln ngi ta thng coi la dong chay roi va

    c goi la dong chay roi kch thc be.

    Neu ng knh ong hut va ng knh ong ay bang nhau va khong trch lu lng

    tren ng ong ay th v2 = v3 va khoang cach y co the bo qua ( y 0 ) th tr so cot ap co the

    xac nh bang cac tr so oc c cua ap ke va chan khong ke lap mieng vao va ra cua

    bm:

    CKAK

    ppH (2.3)

    Khi khong co cac so lieu o c cu the cua bm ang lam viec nh pCK, pAK ma

    ch co cac so lieu yeu cau cua he thong lam viec nh p1 , p4 , z ta co the tnh cot ap yeu

    cau cua bm theo cac gia tr nang lng be hut va be cha nh sau:

    Viet phng trnh nang lng Bernoulli cho mat cat (1-1) va (2-2):

    wh

    222

    h

    211 h

    g2

    vpz

    g2

    vp

    (2.4)

    Hay

    wh

    22

    h

    2112 h

    g2

    vz

    g2

    vpp (2.5)

    hwh tong ton that nang lng ong hut.

    T ay ta thay, neu p1 = pa va v1 nho th ap suat mieng vao cua bm p2 < pa tc la p2

    phai c o bang chan khong ke.

    Phng trnh nang lng Bernoulli cho mat cat (1-1) va (2-2) con c viet n gian

    la:

    wh21 hee hay wh12 hee

    Tng t ta viet phng trnh nang lng Bernoulli cho mat cat (3-3) va (4-4):

    wd

    244

    d

    233 h

    g2

    vpz

    g2

    vp

    (2.6)

    Hay

    wd

    24

    d

    2343 h

    g2

    vz

    g2

    vpp (2.7)

    hw tong ton that nang lng ong ay.

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    22

    Ta thay, thng g2

    v23 nho hn

    wd

    24

    d hg2

    vz rat nhieu nen p3 > p4; neu p4 = pa th

    p3 > pa tc la ap suat mieng ra cua bm phai c o bang ap ke.

    Phng trnh nang lng Bernoulli cho mat cat (3-3) va (4-4) con c viet n gian

    la: wd43 hee

    Thay e2 va e3 vao phng trnh cot ap, ta co:

    wh1wd423 heheeeH

    w14wdwh14 heehhee

    Hay w

    21

    2414

    14 hg2

    vvppzzH

    w

    21

    2414 h

    g2

    vvppzH

    (2.8)

    hw = hwh + hw tong ton that nang lng trong he thong.

    T cong thc (2.4) ta thay cot ap yeu cau cua bm dung e khac phuc:

    Chenh lech o cao hnh hoc gia mat thoang be cha va be hut, con goi la o cao

    dang z

    o chenh ap suat tren mat thoang be cha va be hut

    14 pp

    o chenh ong nang gia be cha va be hut g2

    vv 2124

    Ton that nang lng trong he thong ng ong hw.

    Cot ap cua bm lam viec trong mot he thong cung chnh la cot ap cua he thong.

    Cac thanh phan z va

    14 pp la nhng ai lng khong thay oi oi vi mot he thong

    cho trc, do o:

    14t

    ppzH goi la cot ap tnh cua he thong (2.9)

    Con cac so hang g

    vv

    2

    21

    24 va hw la nhng ai lng thay oi theo lu lng cua he

    thong, tc la phu thuoc van toc dong chat long trong ong, do o:

    w

    21

    24

    d hg2

    vvH

    - goi la cot ap ong cua he thong (2.10)

    Vay: H = Ht + H (2.11)

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    23

    Neu bieu dien bang o th phng trnh cot ap cua he thong (2.8) ta se c ng

    cong bieu th ac tnh lam viec cua he thong goi la ng ac tnh cua he thong hay con goi

    la ng ac tnh li.

    Hnh 2.3 ng ac tnh li

    2.2.3- Cong suat va hieu suat

    Theo (1.6) ta co cong thc tnh hieu suat thuy lc cua bm la:

    QHGHNtl (2.12)

    - khoi lng rieng cua chat long, tnh bang N/m3

    Q - lu lng cua bm, m3/s

    H - cot ap toan phan cua bm, m

    Muon tao c Ntl ( con goi la cong suat co ch) th truc bm phai co cong suat ln

    hn, v trong khi lam viec bm phai tieu hao mot phan nang lng e bu vao cac ton that

    thuy lc va ton that ma sat gia cac bo phan lam viec cua bm,

    QHNN tl (2.13)

    < 1 la hieu suat toan phan cua bm, %

    Hieu suat la: N

    QH

    N

    Ntl (2.14)

    Khi chon ong c e keo bm, can phai chon cong suat cua ong c Nc ln hn cong

    suat tai truc N e e phong trng hp qua tai va bu vao ton that do truyen ong t ong c

    en bm.

    Nc = k.N (2.15)

    H

    0 Q

    H,m

    Q, m3/s

    Ht

    H = kQ2

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    24

    k > 1 he so an toan phu thuoc tng loai bm, ong c va cong suat lam viec.

    2.2.4- Cot ap hut va chieu cao hut cho phep

    Kha nang lam viec cua bm phu thuoc rat nhieu vao qua trnh hut cua bm. Trong

    qua trnh bm hut chat long, banh cong tac phai tao c o chenh ap nhat nh gia mieng

    hut cua bm va mat thoang cua be hut. o chenh ap nay goi la cot ap hut cua bm, nh no

    ma chat long chay t be vao bm.

    Hnh 2.4 S o li tren ng ong hut

    21h

    ppH (2.16)

    p1 , p2 - ap suat mat thoang cua be hut va loi vao cua bm

    Neu p1 = pa ( ap suat kh tri) th cot ap hut bang cot ap chan khong tai loi vao cua

    bm.

    2aCKh

    ppHH (2.17)

    Thay phng trnh (2.4) vao phng trnh tren ta co:

    w

    22

    h21

    h hg2

    vz

    ppH

    (2.18)

    Ta thay cot ap hut cua bm dung e khac phuc chieu cao hut zh , ton that tren ong hut

    hw va tao nen ong nang can thiet cua dong chay mieng vao cua bm v22/2g. Suy ra cot ap

    hut tuy thuoc vao tr so ap suat tren mat thoang cua be hut ma ap suat nay lai co gii han

    nhat nh.

    Trng hp p1 = pa theo cong thc (2.18) ta thay kha nang hut toi a cua bm ng vi

    khi ap suat p2 = 0 la:

    zh 2

    2 pa

    1 1

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    25

    OmH10p

    HH 2a

    maxCKmaxh

    Vay ieu kien e bm lam viec c la:

    maxCKw

    22

    hh Hhg2

    vzH (2.19)

    Thc te cot ap hut cua bm khi p1 = pa khong bao gi at c en 10 mH2O v ap

    suat mieng ra cua bm khi nho en mot mc nao o bang ap suat hi bao hoa cua chat

    long tai nhiet o lam viec th se gay ra hien tng xam thc trong bm.

    Hien tng xam thc

    Khi chat long mot nhiet o nhat nh se soi va boc hi bao hoa di mot ap suat

    nhat nh. Ap suat nay goi la ap suat hi bao hoa pbh.

    Bang ap suat hi bao hoa cua nc:

    Nhiet o, toC 0 10 20 30 40 60 80 100 120

    m,pbh

    0,06 0,12 O,24 0,48 0,75 2,03 4,83 10,33 20,2

    Nh vay mot nhiet o nao o, khi ap suat trong chat long bang ap suat hi bao hoa

    pbh th chat long se soi, tao nen nhieu bot kh trong dong chay. Cac bot kh nay b dong chay

    cuon vao nhng vung co ap suat p > pbh , se ngng tu lai ot ngot thanh nhng giot chat long

    co the tch nho hn rat nhieu so vi the tch cua bot kh. Do o trong dong chay xuat hien

    nhng khoang trong cuc bo, thu nhng phan t chat long xung quanh xo ti vi van toc rat

    ln, lam cho ap suat tai o ot ngot tang len rat cao, co khi ti hang ngan atmotphe. Ap suat

    cuc bo nay co the lam ro be mat kim loai, pha hong cac bo phan lam viec cua may. Hien

    tng nay goi la hien tng xam thc, thng xay ra trong cac may thuy lc co ap suat nho,

    nhiet o cao. Nhat la ni chat long co van toc va ap suat thay oi ot ngot.

    Khi hien tng xam thc xay ra, dong chay b gian oan, gay tieng ong bat thng

    va may b rung nhieu, lu lng, cot ap va hieu suat cua may b giam ot ngot. Hien tng

    xam thc keo dai se lam cac bo phan lam viec cua may b pha hong.

    e tranh hien tng xam thc, can thoa man ieu kien:

    bh2 pp

    Cho nen e tranh hien tng xam thc, oi vi tng loai bm c san xuat ra, trong

    cac tai lieu ky thuat eu co ghi cot ap chan khong cho phep [HCK] ng vi pa = 1 at va

    t = 20oC.

    ieu kien e bm co ay u kha nang hut la:

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    26

    CKw22

    hh Hhg2

    vzH (2.20)

    Vay chieu cao hut cho phep cua bm la:

    w22

    CKh hg2

    vHz (2.21)

    Neu khong co gia tr [HCK] th [zh] phai c tnh theo ieu kien khong xay ra hien

    tng xam thc.

    Ta biet rang, ieu kien e khong xay ra hien tng xam thc la cot ap toan phan tai

    loi vao cua bm, ni co ap suat nho nhat, nguy hiem nhat phai ln hn ap suat hi bao hoa

    cua chat long tai nhiet o lam viec.

    Ta co: hp

    g2

    vp bh222

    (2.22)

    h cot ap chong xam thc

    Mat khac, t cong thc (2.4), ta co:

    wha

    222 hz

    p

    g2

    vp

    Thay vao bieu thc tren ta co chieu cao hut cho phep cua bm la:

    w

    bhah hh

    ppz (2.23)

    Cot ap chong xam thc h c xac nh bang thc nghiem, no phu thuoc vao so

    vong quay va lu lng cua bm. Theo Rutnhep, ta co:

    3

    4

    C

    Qn10h

    (2.24)

    n so vong quay trong mot phut cua banh cong tac

    Q lu lng tnh bang m3/s

    C he so phu thuoc vao ac iem ket cau cua bm, co gia tr thay oi trong khoang

    8001000. C lay gia tr cang ln th ieu kien chong xam thc cua bm cang tot.

    BAI TAP

    Bai II-1

    Mot may bm nc tieu hao mot cong suat tren truc N = 66 kW, hieu suat = 81%,

    lu lng Q = 500m3/h va cot ap chan khong cho phep cua bm [HCK ] = 5,5 m

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    27

    Tnh chieu cao hut cho phep cua bm [Zh ], biet he so ton that tren ng ong hut h = 5 va ng knh ong hut va ong ay bang nhau D1 = D2 = 250mm.

    Tnh cot ap va ap suat tai ca ra cua bm.

    Hnh 2.5

    Giai:

    1) Chieu cao hut cho phep cua bm tnh theo cong thc:

    g

    v

    g

    vHZ hh

    hCKh

    22

    22

    ; bo qua ton that doc ng va lay dau =

    Van toc tren ng ong hut c tnh theo lu lng va van toc: 2

    4

    h

    hD

    Qv

    Vi Q = 500m3/h = 0,139 m3/s ; Dh = D1 = 250mm = 0,25m thay vao:

    s/m,,.

    ,.vh 832

    250

    139042

    hay m,

    ,.

    ,

    g

    vh 408192

    832

    2

    22

    Vay chieu cao hut la: m,,.,,Zh 134054055

    2) T cong thc tnh cong suat tren truc:

    QHN hay

    Q

    NH

    Cot ap cua bm la: m2,39139,0.10.81,9

    81,0.10.66H

    3

    3

    3) Ap suat tai ca vao cua bm tnh t phng trnh Bernoulli tai mat cat tren mat

    thoang cua be hut va mat cat tai loi vao bm:

    g

    v

    g

    vpZ

    phh

    a

    22

    22

    222

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    28

    Hay m,,.,,g

    v

    g

    vZ

    pphh

    a 5440540131022

    22

    222

    T cong thc:

    23

    22

    2323 pp

    g2

    vvppyH

    Vay ap suat tai ca ra cua bm la:

    m7,435,42,39p

    Hp 23

    ap so: [Zh] = 3,1m ; H = 39,2m ; m,p

    7432

    Bai II-2

    Mot bm tieu hao mot cong suat tren truc N = 76 kW, bm nc t be kn A co ap

    suat nho hn kh tri mpCK 4

    len be kn B co ap suat ap ke mpAK 10

    . o chenh gia 2

    be z = 40m.

    Tnh lu lng va cot ap cua bm. Biet hieu suat cua bm %76 , ton that toan bo

    trong he thong li mhw 10 , ng knh ong hut va ong ay bang nhau.

    Hnh 2.6

    Giai:

    + Phng trnh ng ac tnh li:

    W

    ABAB hg

    vvppzH

    2

    22

    mpppp CKAKAB 14

    ;

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    29

    02

    22

    g

    vv AB v ng knh ong hut va ong ay bang nhau.

    mH 641001440

    + Lu lng:

    T cong thc tnh cong suat:

    QHN

    Ta co: s/ls/m,..,

    ,..

    H

    NQ 920920

    6410819

    7601076 33

    3

    ap so: H = 64m ; Q = 92 l/s.

    Bai II-3

    Bm ly tam at vi o cao hut m,zh 7953 , ton that trong ong hut .m,hwh 5051

    Ap suat toan phan mieng ra m7,74g2

    vp 233

    .

    Xac nh cot ap cua bm va ton that tren ng ong ay. Biet o cao gia 2 be cha

    HT = 68m; ng knh ong hut va ng knh ong ay bang nhau.

    Hnh 2.7

    ap so: H = 80m ; m,hwh 49510 .

    Bai II-4

    Xac nh cong suat cua mot ong c keo bm, lu lng Q = 400l/s co o cao hut

    z h = 3,5 m, ton that trong ong hut m,hwh 70 , o cao ong ay H = 50m, ton that trong ng ong ay m,hw 85 , hieu suat cua bm = 80 %.

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng II.Khai niem chung ve bm

    30

    Hnh 2.8

    Hng dan:Tnh cong suat cua ong c theo cong thc sau: Nc = k.NB, trong o

    k = 1,05.

    ap so: Nc = 282 kW.

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    31

    CHNG III: BM CANH DAN

    3.1- KHAI NIEM CHUNG VE BM CANH DAN

    3.1.1- Khai niem chung

    Trong lch s phat trien cua may thuy lc th may thuy lc canh dan ra i tng oi

    muon so vi may thuy lc the tch. Nam 1640, bm piston au tien do nha bac hoc ngi c

    sang che a ra i va c dung e bm nc va kh trong cong nghiep. Nhng mai en nam

    1830 nha bac hoc ngi Phap Phuocnayron mi che tao thanh cong tuabin nc. Sau o nam

    1831 va 1832 nha bac hoc ngi Nga Xablucop sang che ra bm va quat ly tam. o la nhng

    may thuy lc canh dan au tien. Nhng hien nay may thuy lc canh dan c s dung pho

    bien nhat va pham vi s dung ngay cang c m rong.

    May thuy lc canh dan bao gom cac loai bm va ong c canh dan nh: bm ly tam,

    bm hng truc, cac loai tuabin nc

    Trong may thuy lc canh dan viec trao oi nang lng gia may vi chat long c

    thc hien bang nang lng thuy ong cua dong chat long chay qua may.

    3.1.2- Nguyen ly lam viec va cau tao chung

    Bo phan quan trong va ien hnh nhat cua bm canh dan la banh cong tac. Banh cong

    tac c cau tao t cac ban canh thng co dang mat cong goi la canh dan va cac bo phan co

    nh chung. Trong banh cong tac cac canh dan c ghep chat vi truc, khi lam viec banh

    cong tac quay trong moi trng chat long.

    Banh cong tac cua bm quay c la nh ong c keo ben ngoai va trong qua trnh

    o, do co cac canh dan ma c nang cua ong c truyen c cho chat long, tao nen dong

    chay lien tuc qua banh cong tac. Chenh lech nang lng thuy ong cua chat long loi ra va

    loi vao cua banh cong tac chnh bang c nang cua bm a truyen cho chat long ( cha ke ti

    ton that).

    3.1.3- Phan loai banh cong tac

    Theo phng chuyen ong cua dong chat long t loi vao en loi ra cua canh dan,

    banh cong tac canh dan c chia thanh bon loai sau:

    Banh cong tac ly tam hoac hng tam: chat long chuyen ong qua banh cong tac t

    tam ra ngoai hoac t ngoai vao tam theo phng ban knh.

    Banh cong tac hng truc: chat long chuyen ong qua banh cong tac theo phng

    song song vi truc.

    Banh cong tac tam truc hoac truc tam: chat long chuyen ong qua banh cong tac theo

    hng tam roi chuyen sang hng truc hoac ngc lai.

    Banh cong tac hng cheo: chat long chuyen ong qua banh cong tac khong theo

    hng tam cung khong theo hng truc ma theo hng xien (cheo).

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    32

    3.1.4- Cac loai van toc ,tam giac van toc

    Qu ao chuyen ong cua cac phan t chat long qua banh cong tac canh dan rat phc

    tap nhng e n gian tnh toan, ngi ta gia thiet:

    Dong chay qua banh cong tac bao gom cac dong nguyen to nh nhau

    Qu ao chuyen ong tng oi cua cac phan t chat long trong banh cong tac theo

    bien dang canh dan.

    ieu kien e co dong chay nh gia thiet tren la:

    Banh cong tac co so canh dan nhieu vo cung va moi canh dan mong vo cung ( canh

    dan khong co chieu day)

    Chat long lam viec la chat long ly tng.

    Vi gia thiet tren, chuyen ong tuyet oi cua moi phan t chat long qua banh cong

    tac co the phan tch thanh 2 chuyen ong ong thi: chuyen ong theo ( quay tron cung banh

    cong tac) va chuyen ong tng oi ( theo bien dang canh dan).

    Chuyen ong cua cac phan t chat long qua banh cong tac c ac trng bang cac

    van toc:

    c - van toc tuyet oi

    u - van toc theo (cua chuyen ong theo), co phng thang goc vi ban knh

    v - van toc tng oi, co phng tiep tuyen vi bien dang canh dan.

    vuc (3.1)

    Hnh 3.1 Bieu dien cac loai van toc

    Hnh 3.1 bieu th van toc cua cac phan t chat long loi vao va loi ra cua banh cong

    tac bm ly tam.

    Ch so (1) va (2) bieu th cho chat long bat au vao va ra khoi banh cong tac. e tien

    viec nghien cu cac thanh phan van toc cua dong chay, ta dung cac tam giac van toc thay

    cho cac hnh bnh hanh van toc. Ta co cac tam giac van toc loi vao va ra cua banh cong

    tac:

    c2

    u1

    c1

    w1

    1 1

    2 2 u2 w2

    R2

    R1

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    33

    Hnh 3.2 Tam giac van toc

    Khi dung tam giac van toc e bieu th cac thong so ong hoc cua chat long ngoai cac

    ky hieu c , u , w ta con a vao cac ky hieu sau:

    - goc gia u va c

    - goc gia w va u theo hng ngc lai, bieu th goc bo tr canh dan

    1 goi la goc vao , 2 goi la goc ra

    uc -hnh chieu cua c len phng u ;

    Rc - hnh chieu cua c len phng vuong goc vi u .

    Trong cac banh cong tac ly tam hoac hng tam phng cua Rc bao gi cung i qua

    tam cua banh cong tac goi la thanh phan van toc hng knh.

    Trong banh cong tac hng truc Rc hng theo phng truc.

    3.1.5- Phng trnh c ban cua may thuy lc canh dan

    a- Phng trnh moment

    Mat cat cua mot banh cong tac canh dan:

    Hnh 3.3 Mat cat cua banh cong tac

    1.Banh cong tac 2.a trc (a phu)

    3.Canh dan 4.a sau (a chnh)

    5.Ranh canh

    u2

    c1 R

    c1u

    1 1

    w1 c1

    u1

    c2

    c2R

    c2u

    2 2

    w2

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    34

    Hnh 3.4 Cac thanh phan van toc va tam giac van toc

    ng dung nh ly c hoc ve bien thien moment ong lng, ta co the phat bieu oi

    vi dong chat long chuyen ong qua banh cong tac nh sau:

    Bien thien moment ong lng cua khoi chat long chuyen ong qua banh cong tac

    trong mot n v thi gian oi vi truc quay cua banh cong tac th bang tong moment ngoai

    lc tac dung len khoi chat long o oi vi truc, tc la bang moment quay cua banh cong tac.

    Xet mot dong nguyen to trong khoi chat long chuyen ong qua banh cong tac cua

    bm ly tam. Dong nguyen to co lu lng dQ, ong lng cua no tai mat cat (1-1) la:

    111 c.dQ.c.mdKd Tng t tai mat cat (2-2) la:

    222 c.dQ.c.mdKd m, - khoi lng va khoi lng rieng cua chat long

    c van toc thuyet oi.

    Moment ong lng cua dong nguyen to oi vi truc quay cua banh cong tac tai mat

    cat (1-1) va (2-2) la:

    111111 cos.R.c.dQ.l.KdLd

    222222 cos.R.c.dQ.l.KdLd

    Bien thien moment ong lng cua dong nguyen to chat long trong mot n v thi

    gian:

    11122212 cosR.ccosR.c.dQ.dLdLL

    V ta a gia thiet cac dong nguyen to chay qua banh cong tac la nh nhau, nen bien

    thien moment ong lng cua toan bo khoi chat long chuyen ong qua banh cong tac bang

    tong bien thien moment ong lng cua cac dong nguyen to:

    111222 cosR.ccosR.c.dQ.L

    c2

    l1 l2 R1

    R2

    2 2

    1 1

    u1

    c1

    w1

    1 1

    2 2 u2 w2

    R2

    R1

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    35

    111222 cosR.ccosR.c.dQ.

    111222l cosR.ccosR.c.Q.

    Ql lu lng chay qua banh cong tac va chnh bang lu lng ly thuyet.

    Goi M la moment do ngoai lc tac dung len truc quay, tc la moment quay cua truc

    th: LM

    111222l cosR.ccosR.c.Q.M (3.2)

    Vay phng trnh moment quay cua banh cong tac co dang tong quat la:

    111222l cosR.ccosR.c.Q.M (3.4)

    Hang dau tren cho may bm va hang dau di cho tuabin.

    b- Phng trnh cot ap

    Ta a biet, cot ap H cua may thuy lc canh dan la nang lng n v cua dong chat

    long trao oi vi may thuy lc, no chnh la cong cua mot n v trong lng chat long trao

    oi vi may.

    Hn na, cong suat thuy lc cua may quan he vi cot ap la:

    lllltl HgQHQN (3.5)

    Hl - cot ap cua may ng vi trng hp dong chay qua may thoa man cac gia thiet

    a neu, tc la khong co ton that va banh cong tac co so canh dan nhieu vo cung, con goi la

    cot ap ly thuyet vo cung.

    Mat khac, cong suat tren truc quay la:

    .MN (3.6)

    Neu khong ke ti ton that, th cong suat thuy lc bang cong suat tren truc quay, do o:

    .MHgQ ll

    Thay tr so cua M theo cong thc (3.4) vao va bien oi, ta co:

    g

    .cosRccosRcH 111222l

    (3.7)

    Ta thay 11 uR , 22 uR

    va u111 ccosR , u222 ccosR vao bieu thc tren, ta thu c:

    g

    cucuH u11u22l

    (3.8)

    ay la phng trnh c ban cua may thuy lc canh dan con goi la phng trnh Euler.

    c- Y ngha nang lng cua phng trnh c ban

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    36

    T cac tam giac van toc ta co:

    u1121

    21111

    21

    21

    21 cu2uccoscu2ucw

    u2222

    22222

    22

    22

    22 cu2uccoscu2ucw

    T ay ta rut ra:

    212121u11 wuc2

    1cu

    222222u22 wuc2

    1cu

    Thay vao phng trnh c ban ta c:

    oi vi bm: g2

    cc

    g2

    ww

    g2

    uuH

    21

    22

    22

    21

    21

    22

    l

    oi vi ong c: g2

    cc

    g2

    ww

    g2

    uuH

    22

    21

    21

    22

    22

    21

    l

    So hang g2

    cc 2122 hay

    g2

    cc 2221 - la phan thay oi ong nang n v cua dong chay khi

    i qua banh cong tac, no bieu th thanh phan cot ap ong Hl.

    So hang g2

    uu 2122 hay

    g2

    uu 2221 - ty le vi so vong quay va ng knh banh cong tac,

    no bieu th thanh phan cot ap tnh tng oi c tao thanh do lc ly tam tac dung len dong

    chay. Trong trng hp bm hng truc R1 = R2, th so hang nay bang khong.

    So hang g2

    ww 2221 hay

    g2

    ww 2122 - phu thuoc o m rong mang dan cua banh cong tac,

    oi vi bm 21 ww , chng to mot phan ong nang bien thanh ap nang.

    Do o, cot ap tnh la:

    g2

    ww

    g2

    uuH

    22

    21

    21

    22

    tl

    Vay: tldll HHH (3.9)

    3.2 - BM LY TAM

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

    ngocntkRectangle

    ngocntkRectangle

  • Chng III. Bm canh dan

    37

    3.2.1- khai niem chung

    u iem c ban cua bm ly tam:

    Bm c nhieu loai chat long nh nc, dau, nhien lieu, hoa chat, ke ca cac hon

    hp cua chat long va chat ran.

    Pham vi s dung ln va nang suat cao, cu the:

    - Cot ap H t 10 mH2O en hang ngan mH2O

    - Lu lng Q t 2 70.000 m3/h

    - Cong suat t 1 6000 kW

    - So vong quay t 730 6000 v/ph.

    Ket cau nho gon, chac chan, lam viec tin cay.

    Hieu suat cua bm tng oi cao so vi cac loai bm khac: = 0,65 0,90.

    Ch tieu kinh te tot ( gia thanh tng oi re).

    S o ket cau cua mot bm ly tam n gian bieu th tren hnh 3.5

    Hnh 3.5 S o ket cau cua bm ly tam

    Bm ly tam gom cac bo phan chu yeu sau:

    1 - Banh cong tac 2 - Truc bm

    3 - Bo phan dan hng vao 4 - Bo phan dan hng ra ( con goi la buong xoan oc)

    5 - Ong hut 6 -Ong ay

    Trc khi cho bm lam viec can phai lam cho than bm trong o co banh cong tac va

    ong hut c ien ay chat long, goi la qua trnh moi bm.

    6

    4

    2

    1

    3

    5

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    38

    Qua trnh lam viec:

    Khi bm lam viec, banh cong tac quay, cac phan t chat long trong banh cong tac

    di anh hng cua lc ly tam b don t trong ra ngoai chuyen ong theo cac mang dan va i

    vao ong ay vi ap suat cao hn, o la qua trnh ay cua bm. ong thi loi vao cua banh

    cong tac tao nen mot vung co ap suat chan khong, va di tac dung cua ap suat be cha

    ln hn ap suat loi vao cua bm, chat long be hut lien tuc b hut vao bm theo ong hut.

    o la qua trnh hut cua bm. Qua trnh hut va ay cua bm la cac qua trnh lien tuc, tao nen

    dong chay lien tuc qua bm.

    Bo phan dan hng ra, co dang xoan oc nen goi la buong xoan oc la e dan chat long

    t banh cong tac ra ong ay c ieu hoa, on nh va con co tac dung bien mot phan ong

    nang cua dong chat long thanh ap nang can thiet.

    3.2.2- Phng trnh lam viec cua bm ly tam

    a- Phng trnh c ban cua bm ly tam (phng trnh cot ap):

    Bm ly tam la mot dang cua bm canh dan, t phng trnh c ban cua may thuy lc

    canh dan , ap dung cho bm canh dan ta co:

    g

    cucuH u11u22l

    (3.10)

    Trong cac bm ly tam hien ai, a so cac banh cong tac co ket cau loi vao hoac bo

    phan dan hng vao sao cho dong chat long loi vao cua mang dan chuyen ong theo hng

    knh, ngha la c vuong goc vi u tc la 1 = 90o, e cot ap cua bm co li nhat (c1u = 0).

    Tam giac van toc loi vao la tam giac vuong, ta co:

    Hnh 3.6 Tam giac van toc loi vao cua banh cong tac

    Khi o phng trnh c ban cua bm ly tam co dang la:

    g

    cuH u22l (3.11)

    b- Cot ap thc te:

    Ta a biet, phng trnh c ban cua bm ly tam c lap t ieu kien gia thiet ly

    thuyet:

    - Canh dan nhieu vo cung va mong vo cung

    - Chat long la ly tng.

    u1

    c1 w1

    1 1= 90

    o

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    39

    Vi gia thiet th nhat ta co van toc phan bo eu tren cac mat cat cua dong chay qua

    cac mang dan. Vi gia thiet th hai ta bo qua ton that cua dong chay trong cac mang dan. V

    the nen cot ap tnh theo phng trnh c ban goi la cot ap ly thuyet ng vi so canh dan

    nhieu vo cung (Hl).

    Thc te, canh dan co chieu day nhat nh t 2 20mm va so canh dan hu han t

    6 12 canh gay nen s phan bo van toc khong eu tren cac mat cat cua dong chay, tao nen

    cac dong xoay cac dong quan trong mang dan. ieu nay the hien tren hnh (3.7)

    Hnh 3.7 Phan bo van toc trong mang dan

    Mat khac, chat long co o nht do o gay nen ton that trong dong chay. V vay cot ap thc te nho hn cot ap Hl .

    Cot ap thc te cua bm ly tam H c tnh theo cong thc sau:

    lHZ H..H (3.12)

    Z he so ke ti anh hng cua so canh dan hu han en cot ap, goi la he so cot ap;

    bang ly thuyet ve dong xoay va thc nghiem, nam 1931 vien s Protskua a xac nh Z oi

    vi bm ly tam theo cong thc sau:

    2Z sinZ

    1

    (3.13)

    Z so canh dan cua banh cong tac.

    Vi Z va 2 thong thng th tr so trung bnh cua he so cot ap 8,0Z .

    H he so ke ti ton that nang lng cua dong chat long chuyen ong qua banh cong

    tac, no phu thuoc vao rat nhieu yeu to nh kch thc, ket cau cua banh cong tac va bo phan

    hng dong goi la hieu suat cot ap cua banh cong tac.

    Vi bm ly tam: 9,07,0H .

    Trng hp ke ti anh hng cua so canh dan hu han en cot ap, ta co cot ap ly

    thuyet ng vi so canh dan hu han la:

    lZl H.H (3.14)

    wmax

    wmin

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    40

    Cot ap thc te cua bm ly tam la:

    g

    cu..H u22HZ (3.15)

    oi vi bm co ket cau va so vong quay thong thng th:

    2

    u.cosc..c.. 222HZu2HZ

    Vay trong tnh toan gan ung, co the xac nh cot ap thc te cua bm ly tam theo bieu

    thc:

    g2

    u.H

    22 (3.16)

    - he so cot ap thc te.

    3.2.3 Anh hng cua ket cau canh en cot ap cua bm ly tam

    Hnh dang bo tr ket cau cua canh dan chu yeu phu thuoc vao goc 1 va 2 tc la goc

    vao va ra cua canh dan. Ta xet anh hng cua cac goc nay en cot ap cua bm ly tam.

    a- Anh hng cua goc 1

    Goc vao 1 la goc bo tr canh dan cung la goc bieu th phng cua van toc tng oi

    loi vao cua banh cong tac. Trng hp co li nhat ve cot ap cua bm th tam giac van toc

    loi vao la tam giac vuong co 1 = 90o. T hnh (3.6), ta thay 1 ch phu thuoc vao u1 va c1, ta

    co:

    1

    11

    u

    ctg (3.17)

    Theo phng trnh c ban cua bm ly tam g

    cuH u22l ta thay goc 1 khong anh

    hng trc tiep en cot ap cua bm ly tam. Nhng neu 1 khong thch hp se gay ra va ap

    dong chay vi canh dan loi vao banh cong tac anh hng xau en hieu suat va cot ap cua

    bm.

    Ngi ta thng chon 1 = 15o 30o.

    b- Anh hng cua goc 2

    Ly thuyet va thc nghiem chng to rang tr so cua 2 co anh hng trc tiep en

    phng va gia tr cua cac thanh phan van toc cua dong chay trong mang dan, do o co anh

    hng quyet nh en cot ap toan phan H va cac cot ap thanh phan Ht va H cua bm. V vay

    oi vi banh cong tac bm ly tam, goc 2 co y ngha ac biet quan trong.

    Tuy theo tr so cua 2, banh cong tac co 3 cach bo tr canh dan:

    2 < 90o : canh dan cong ve pha sau ( so vi u) goi la banh cong tac co canh dan ngoa t

    sau ( a) loai a thng gap bm e bm cac chat long nh nc, dau,

    2 = 90o : canh dan hng knh loi ra goi la banh cong tac co canh dan hng knh (b).

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    41

    2 > 90o : canh dan cong ve pha trc goi la banh cong tac co canh dan ngoat trc ( c)

    loai b,c thng gap quat va may nen e bm cac chat kh

    Hnh 3.8 Cac cach bo tr canh dan

    Hnh 3.9 Hnh dang canh dan cua banh cong tac

    Ngoai ra trong thc te, ngi ta con che tao hnh dang canh dan cua banh cong tac rat a dang, hnh 3.9 bieu dien mot so loai canh dan co goc ra 2 khac nhau:

    e hieu ro vai tro cua 2 oi vi cot ap cua bm ta xet 3 banh cong tac ly tam co:

    - kch thc nh nhau

    - goc vao 1 nh nhau

    - so vong quay lam viec nh nhau

    - goc ra 2 khac nhau.

    w2

    a) 2 < 90o

    c2

    b) 2 = 90o c) 2 > 90

    o

    2

    c2

    u2

    u1 2

    w2

    u2

    u1 2

    2

    u2

    u1

    w2 c2

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    42

    Ta khao sat cot ap do tng loai banh cong tac tao nen vi cac kieu canh dan noi tren.

    Khi ve cac tam giac van toc cho kieu banh cong tac nay ta can chu y:

    Cac banh cong tac co 1, kch thc loi vao, lu lng va so vong quay lam viec nh

    nhau nen co tam giac van toc loi vao nh nhau.

    Cac banh cong tac co ng knh ngoai D2 va vong quay lam viec nh nhau nen

    chung co van toc vong u2 bang nhau.

    Ta co cac tam giac van toc la:

    Hnh 3.10 Tam giac van toc loi vao

    Hnh 3.11 Tam giac van toc loi ra

    T phng trnh c ban cua bm ly tam g

    cuH u22l , ta thay trong ca 3 trng hp co

    u2 nh nhau nen Hl ch phu thuoc vao c2u. Ta xet s thay oi cua cot ap Hl trong ca 3

    trng hp tren.

    * Khi 2 < 90o

    T tam giac van toc bieu th tren hnh a, ta co:

    2R22u2 gcotcuc (3.18)

    Thay vao phng trnh c ban (3.11) ta c:

    g

    gcotcuuH 2R22

    22

    l

    (3.19)

    Ta thay, khi 0gcotcuc 2R22u2 tc la:

    R2

    22

    c

    ugcot hoac

    2

    R22

    u

    carctg

    u1

    c1 w1

    1 1= 90

    o

    c1R= c2R

    c2 c2 c2

    c2u < u2

    c2R

    a) b) c)

    w2 w2

    u2 u2 u2 c2u = u2 c2u = 2u2

    c2R

    w2

    c2R

    2 < 90o 2 = 90

    o 2 > 90o

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    43

    th Hl = 0 ngha la bm lam viec khong co cot ap.

    Vay muon bm lam viec tao c cot ap th canh dan cua banh cong tac phai co

    2 > 2min = 2

    R2

    u

    carctg . Va ta nhan thay Hl tang theo ty le thuan vi 2.

    * Khi 2 = 90o

    Luc nay tam giac van toc loi ra la tam giac vuong c bieu th tren hnh b, nen

    2u2 uc do o ta co:

    g

    u

    g

    c.uH

    22u22

    l

    Thng trong bm ly tam tr so cua cR thay oi rat t t loi vao en loi ra cua banh

    cong tac nen ta co:

    c2R = c1R = c1

    Khi o cot ap ong la:

    g2

    cc

    g2

    ccH

    2R2

    22

    21

    22

    dl

    T hnh b, ta co: 222

    R222 ucc , nen:

    g2

    uH

    22

    dl (3.20)

    Ma cot ap tnh la : dlltl HHH nen ta thu c:

    g2

    u

    g2

    u

    g

    uH

    22

    22

    22

    tl

    Tc la: g2

    u

    2

    HHH

    22l

    tldl

    (3.21)

    Ta tiep tuc tang 2 len na ta thay:

    * Khi 2 > 90o

    T hnh c, ta co c2u > u2. ta khao sat trng hp khi c2u = 2u2 , luc o:

    g

    u2

    g

    u2u

    g

    c.uH

    2222u22

    l

    Nh vay Hl = Hl va do o Hlt = 0 tc la khong co cot ap tnh.

    Neu ta tiep tuc tang 2 len na th c2u > 2u2 luc o Hl > Hl tc la cot ap ong ln

    hn cot ap toan phan hay noi cach khac cot ap tnh co tr so am.

    Trong thc te, bm khong the lam viec c vi Hlt 0 v khi o bm khong co kha

    nang ay chat long. Vay muon cho bm lam viec c th goc ra 2 cua canh dan trong banh

    cong tac khong c ln qua mot gia tr gii han nao o, tc la:

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    44

    2 2max

    Vay e cho bm lam viec c th tr so cua goc 2 phai thoa man ieu kien:

    2min < 2 < 2max (3.22)

    Quan he gia cot ap ly thuyet cua bm va tr so cua goc 2 c bieu th tren hnh 4.8.

    ng EK ch s thay oi cua cot ap toan phan theo phng trnh:

    g

    gcotcuuH 2R22

    22

    l

    (3.23)

    ng EI ch s thay oi cua cot ap tnh theo phng trnh:

    g2

    gcotc

    g2

    uH

    2

    2R222

    tl

    (3.24)

    Hnh 3.12 - Quan he gia cot ap ly thuyet cua bm va tr so cua goc 2

    Qua o th ta thay, goc 2 cang ln th cot ap ly thuyet cua bm cang ln, bm co kha

    nang truyen c nang cho chat long cang nhieu. Nhng trong ky thuat can giai quyet sao cho

    c nang ma bm truyen cho chat long la co li nhat, ngha la co hieu qua cao nhat va ap

    ng c cac yeu cau lam viec khac nhau ve cot ap ong va cot ap tnh. Tuy kha nang lam viec khac nhau cua bm ma chon 2 thch hp.

    Bm ly tam lam viec trong pham vi:

    Hlt = ( 0,7 0,8 )Hl

    Hl = ( 0,2 0,3 )Hl

    Tc la ng vi 2 = 15o 30o.

    90o 2 = 2min 2 = 2max

    Hl

    Hl = u22/g

    Hl = 2u22/g

    Hlt

    Hl

    2

    Hl = u22/2g

    Hlt = u22/2g

    E I

    K

    D Copyri

    ght Truong D

    H Su pham Ky

    thuat TP. Ho

    Chi Minh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    45

    Trong trng hp ac biet 2 = 50o.

    3.2.4- Lu lng va hieu suat lu lng

    Hnh 3.13 Lu lng chat long trong banh cong tac

    Lu lng chat long chay qua banh cong tac cua may thuy lc canh dan noi chung va

    bm ly tam noi rieng c xac nh theo cong thc:

    b.D..cQ Rl (3.25)

    b chieu rong mang dan ng vi ng knh D cua banh cong tac (thng la tai loi

    ra)

    D - ng knh D cua banh cong tac

    cR hnh chieu van toc tuyet oi len phng vuong goc vi u.

    Lu lng qua banh cong tac xem nh lu lng ly thuyet Ql cua bm. Lu lng thc

    te Q qua ong ay nho hn Ql v khong phai tat ca chat long sau khi ra khoi banh cong tac eu i vao ong ay ma co mot phan nho Q chay tr ve loi vao banh cong tac hoac ro r ra ngoai

    qua cac khe h cua cac bo phan lot kn A va B c bieu th tren hnh ve (3.13)

    Vay: Ql = Q + Q

    e anh gia ton that lu lng cua bm ngi ta dung hieu suat lu lng Q :

    QQ

    Q

    Q

    Q

    l

    Q

    (3.26)

    Q < 1 phu thuoc vao ket cau va chat lng lam viec cua cac bo phan lot kn.

    Thng oi vi bm ly tam:

    Q = 0,95 0,98

    Bm co lu lng cang ln th Q cang cao.

    3.2.5- ng ac tnh cua bm ly tam

    Cac thong so cua bm nh H, Q, N, thay oi theo cac che o lam viec cua bm vi

    so vong quay n khong oi hoac thay oi.

    Q

    Q

    Ql

    A

    B

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    46

    Cac quan he H = f(Q), N = f(Q), = f(Q) bieu th ac tnh lam viec cua bm. c

    bieu dien di dang giai tch goi la phng trnh ac tnh. Bieu dien di dang o th goi la

    ng ac tnh cua bm.

    Cac ng ac tnh ng vi so vong quay lam viec khong oi ( n = const ) goi la

    ng ac tnh lam viec, ng vi nhieu so vong quay (n = var) goi la ng ac tnh tong hp.

    Trong 3 ng ac tnh neu tren, quan trong hn ca la ng ac tnh cot ap H = f(Q),

    no cho ta biet kha nang lam viec cua bm nen goi la ng ac tnh c ban.

    T ng H = f(Q) ta co the suy ra N = f(Q) va = f(Q).

    a- ng ac tnh ly thuyet

    T phng trnh c ban ta co the xay dng ng ac tnh ly thuyet cua bm ly tam.

    Theo cong thc (3.11): g

    cuH u22l

    T tam giac van toc loi ra:

    Hnh 3.14 Tam giac van toc loi ra

    Ta co: 2R22u2 gcotcuc

    Mat khac, t cong thc lu lng ly thuyet (4.16) ta rut ra c: 22

    lR

    bD

    Qc

    Thay cac bieu thc tren vao cong thc cot ap ly thuyet, ta thu c:

    l22

    22222R22

    22

    l Q.n.g.b.D

    gcot.u

    g

    u

    g

    gcotcuuH

    oi vi mot bm cho trc th u2, b2, D2 la nhng ai lng khong oi nen phng

    trnh ng ac tnh c ban ly thuyet co dang:

    l2l Q.gcot.baH (3.27)

    a, b la nhng hang so dng.

    ng bieu dien phng trnh nay goi la ng ac tnh c ban ly thuyet. o la mot

    ng khong i qua goc toa o, he so goc cua no tuy thuoc vao tr so goc ra cua canh dan 2.

    Trong trng hp tong quat oi vi may thuy lc, ta co 3 dang ng ac tnh ly thuyet the

    hien tren hnh ve.

    c2 w2

    c2R

    2 < 90o

    u2 c2u

    2 Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    47

    Hnh 3.15 ng ac tnh ly thuyet va ng ac tnh tnh toan

    Neu 2 < 90o th cotg 2 > 0, ta co ng AD

    Neu 2 = 90o th cotg 2 = 0, ta co ng AC

    Neu 2 > 90o th cotg 2 < 0, ta co ng AB

    oi vi bm ly tam, ta co 2 < 90o do o ng ac tnh cua bm ly tam la ng

    nghch bien bac nhat AD. ay la ng ac tnh c ban ly thuyet cua bm ly tam khi cha ke

    ti so canh dan hu han va ton that.

    Neu ke ti so canh dan hu han, ng ac tnh tr thanh ng A/D/, bieu dien:

    Hl = Z.Hl

    Trong o Z < 1 - la he so ke ti so canh dan hu han.

    Neu ke ti ton that lu lng Q, ng ac tnh tr thanh ng A/D1

    /

    Neu ke ti cac loai ton that thuy lc cua dong chat long qua banh cong tac, ta biet cac

    loai ton that thuy lc nay eu ty le vi bnh phng cua van toc, tc cung la bnh

    phng cua lu lng th ng ac tnh tr thanh ng cong bac hai A//D//:

    - Khi Q = Qkte (ng vi lu lng thch hp nhat) th hw co gia tr nho nhat (hw 0 ) :

    H = 1.

    - Khi Q > Qkte hay Q < Qkte th ton that hw eu tang.

    Neu ke ti ton that c kh th ng ac tnh dch ve pha trai va thap hn A//D// mot

    chut, o la ng A///D/// - ay chnh la ng ac tnh c ban tnh toan cua bm ly

    tam.

    b- ng ac tnh thc nghiem

    H

    Ql

    A

    A/

    A//

    A///

    u22/g

    Qkte

    B

    C

    D D/

    D1/

    D// D///

    Q

    H

    2 > 90o

    2 = 90o

    2 < 90o ( Z )

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    48

    Viec xay dng ng ac tnh tnh toan rat phc tap kho khan, bi vay trong ky thuat

    thng xay dng cac ng ac tnh bang cac so lieu o c khi khao nghiem tren cac may

    cu the o la ng ac tnh thc nghiem.

    S o he thong th nghiem bm ly tam bieu th tren hnh (3.16).

    Hnh 3.16 - S o he thong th nghiem bm ly tam

    Muon xay dng c cac ng ac tnh thc nghiem cua bm ly tam th phai cho

    bm lam viec trong mot he thong th nghiem nh hnh ve.

    Trnh t tien hanh th nghiem e xay dng ng ac tnh gom cac bc sau:

    1. M khoa 2 ong hut va cho bm lam viec cho en khi so vong quay cua truc bm at

    ti tr so yeu cau, trong khi o khoa 4 ong ay van ong ( Q = 0 ). T cac tr so o

    c luc nay ap ke A va chan khong ke C, ta suy ra cot ap H cua bm che o

    khong tai

    2. M dan khoa 4 ong ay e tang lu lng cua bm cho en khi at ti tr so cc

    ai. Trong qua trnh thay oi lu lng, so vong quay lam viec khong oi. Tai moi v

    tr m cua khoa 4, ta o c cac so lieu th nghiem cua bm va ong c ien e tnh

    ra lu lng Q, cot ap H va cong suat cua ong c ien Nc.

    Tai moi iem lam viec ta tnh c cong suat thuy lc cua bm. So sanh cong suat

    thuy lc va cong suat o c tren truc cua bm ta suy ra c hieu suat cua bm.

    Nh vay, t cac so lieu th nghiem, ta co the xay dng c cac ng ac tnh thc nghiem cua bm ly tam H-Q, N-Q, -Q. Cac ng ac tnh thc nghiem cua bm ve hnh

    dang noi chung cung giong nh ng ac tnh tnh toan, nhng khong trung nhau ( do co mot

    so loai ton that ma trong khi tnh toan ta khong anh gia het c).

    oi vi bm ly tam, ngoai 3 ng ac tnh tren con co them ng bieu dien quan

    he cot ap chan khong cho phep vi lu lng [HCK] = f(Q).

    ng ac tnh thc nghiem co dang nh sau:

    1

    2

    3

    4

    5

    C A

    1- Be hut

    2, 4- Khoa

    3- Bm

    5- Lu lng ke

    C- Chan khong ke

    A- Ap ke

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    49

    Hnh 3.17 - ng ac tnh thc nghiem

    Cong dung cua ng ac tnh lam viec cua bm:

    Qua cac ng ac tnh H-Q, -Q, N-Q ta thay c khu vc lam viec co li nhat ng

    vi hieu suat cao nhat [ max hoac = (max 7%)]

    Qua hnh dang cua ng ac tnh ta biet c tnh nang lam viec cua bm e s

    dung bm cho hp ly.

    ng ac tnh [HCK] = f(Q) e tnh toan ong hut va xac nh v tr at bm mot cach

    hp ly.

    c- ng ac tnh tong hp

    Moi ng ac tnh lam viec c xay dng vi mot so vong quay lam viec khong

    oi cua bm. Neu thay oi vong quay lam viec th ng ac tnh lam viec cung thay oi

    theo. e biet c nhanh chong cac thong so Q, H, N, cua bm thay oi nh the nao khi n

    thay oi, ngi ta dng ng ac tnh tong hp.

    ng ac tnh tong hp cua bm la ng bieu dien cac quan he Q-H, N-H vi cac

    so vong quay lam viec khac nhau, tren o cac iem lam viec cung hieu suat c noi vi

    nhau thanh nhng ng cong goi la ng cung hieu suat.

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    50

    Hnh 3.18 - ng ac tnh tong hp cua bm

    3.2.6 ng dung ong dang trong bm ly tam

    Ta biet rang, khi so vong quay lam viec n cua bm thay oi th cac thong so lam viec

    khac cua bm cung thay oi theo.

    Thc nghiem chng to rang, khi mot bm ly tam vi so vong quay thay oi t (di

    50% so vi so vong quay nh mc) th hieu suat cua bm thay oi tng oi t, co the xem nh khong oi = const. Mat khac cac tam giac van toc eu ty le vi so vong quay, nen cac

    tam giac van toc se ong dang vi nhau. Do o cac che o lam viec khac nhau cua bm

    trong trng hp nay xem nh cac trng hp tng t.

    Theo ly thuyet ve tng t, hai che o lam viec goi la tng t nhau khi chung thoa

    man 3 ieu kien tng t:

    Ta xet mot may mo hnh va mot may nguyen hnh, ky hieu: ch so M - mo hnh,

    N - nguyen hnh.

    1. Tieu chuan tng t hnh hoc:

    constb

    b

    D

    DL

    N

    M

    N

    M

    2. Tieu chuan tng t ong hoc:

    constw

    w

    c

    c

    u

    uv

    N

    M

    N

    M

    N

    M

    3. Tieu chuan tng t ong lc:

    constF

    F

    P

    PF

    N

    M

    N

    M

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    51

    Ta co the van dung cac quan he tng t nay e tm moi quan he gia Q, H, N theo so

    vong quay n.

    Goi HM, QM, NM la cot ap, lu lng va cong suat ng vi so vong quay nM;

    HN, QN, NN la cot ap, lu lng va cong suat ng vi so vong quay nN.

    a - Phng trnh ong dang lu lng

    Ta co phng trnh lu lng cua bm ly tam:

    b.D..cQ R

    Theo ket cau cua banh cong tac, b ty le vi D nen co the viet:

    b = k1.D

    k1 he so ty le

    CR cung ty le vi van toc u, nen:

    nD60

    u.cR

    - he so ty le

    Thay vao bieu thc cua Q ta c:

    n60

    D.kQ

    32

    1 hay kk

    60nD

    Q1

    2

    3

    Khi ta co tng t hnh hoc th k = const, co tng t ong hoc th = const, do o:

    constnD

    Q3

    hay: N

    M

    3

    N

    M

    N

    M

    n

    n

    D

    D

    Q

    Q

    N

    M

    D

    D = L - la tieu chuan tng t hnh hoc

    Luc o ta co: N

    M3

    L

    N

    M

    n

    n

    Q

    Q (3.28)

    Khi ta tnh cho cac che o lam viec cua cung mot bm th L = 1, phng trnh co

    dang:

    N

    M

    N

    M

    n

    n

    Q

    Q (3.29)

    b- Phng trnh ong dang cot ap

    Theo phng trnh c ban cua bm ly tam ta co:

    2

    u222

    2

    2

    u222

    u22l

    u

    cnD

    60g

    1

    u

    cu

    g

    1

    g

    cuH

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    52

    hay: constu

    c

    60g

    1

    nD

    H

    2

    u2

    2

    22

    l

    v

    constu

    cconst

    u

    c

    u

    cconst

    c

    c

    u

    u

    2

    u2

    N

    N

    M

    M

    N

    M

    N

    M

    Nh vay ta c:

    2

    N

    M2L

    2

    N

    M

    2

    N

    M

    Nl

    Ml

    n

    n

    n

    n

    D

    D

    H

    H

    (3.30)

    Khi L = 1

    2

    N

    M

    Nl

    Ml

    n

    n

    H

    H

    (3.31)

    c- Phng trnh ong dang cong suat

    Ta co: N = QHl

    Vay:

    3

    N

    M5L

    N

    M

    3

    N

    M

    5

    N

    M

    N

    M

    Nl

    Ml

    N

    M

    N

    M

    N

    M

    n

    n

    n

    n

    D

    D

    H

    H

    Q

    Q

    N

    N

    Khi vi cung mot chat long lam viec, ta co:

    3

    N

    M5L

    N

    M

    n

    n

    N

    N

    (3.32)

    Khi L = 1 :

    3

    N

    M

    N

    M

    n

    n

    N

    N

    (3.33)

    Trong thc te, ngoai so vong quay lam viec thay oi con co the gap trng hp trong

    lng rieng cua chat long thay oi, ng knh ngoai D cua banh cong tac thay oi. e ap

    ng yeu cau s dung, thng khi can giam cot ap va tang lu lng so vi nh mc, ngi ta

    co the got bt ng knh D ( ch trong pham vi 10%) th hieu suat cua bm coi nh khong

    oi. Ta co the xem cac che o lam viec cua bm trong trng hp nay la cac che o lam viec

    tng t.

    Goi Q1, H1, N1 la lu lng, cot ap va cong suat ng vi D, 1 va n1

    Q2, H2, N2 la lu lng, cot ap va cong suat ng vi D, 2 va n2.

    Ta co quan he tng t cua mot bm ly tam nh bang sau:

    Cac thong Khi thay oi Khi n thay oi Khi D thay oi Khi , n, D thay oi

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    53

    so

    Lu lng

    Q 12 QQ

    1

    1

    22 Q

    n

    nQ

    1

    3

    2 Q'D

    ''DQ

    1

    3

    1

    22 Q

    'D

    ''D

    n

    nQ

    Cot ap H 1

    2

    12 HH

    1

    2

    1

    22 H

    n

    nH

    1

    2

    2 H'D

    ''DH

    1

    22

    1

    2

    2

    12 H

    'D

    ''D

    n

    nH

    Cong suat

    N 11

    22 NN

    1

    3

    1

    22 N

    n

    nN

    1

    3

    2 N'D

    ''DN

    1

    53

    1

    2

    1

    22 N

    'D

    ''D

    n

    nN

    3.2.7- So vong quay ac trng

    e ac trng cho mot he thong, ngi ta dung mot may mau tng trng ( may mo

    hnh). Quy nh cua may bm mo hnh co cac thong so sau:

    HS = 1 m cot chat long

    QS = 0,075 m3/s

    NS = 0,736 kW ( tng ng 1 ma lc)

    S hieu suat co li nhat

    nS so vong quay ac trng, v/ph.

    Bat ky may thuy lc nao c che tao ra cung phai tng t vi may mo hnh cung he

    thong, cac thong so lam viec cua may o va cua may mo hnh quan he vi nhau theo luat

    tng t, tc la:

    n

    n

    Q

    Q S3L

    S (1)

    2

    S2L

    S

    n

    n

    H

    H

    (2)

    3

    S5L

    S

    n

    n

    N

    N

    (3)

    Ket hp cong thc (1) va (2), rut L va cho bang nhau, ta thu c cong thc:

    4

    3

    21

    S

    H

    Q.n.65,3n (3.34)

    n so vong quay, v/ph

    Q lu lng, m3/s

    H cot ap, m

    Ket hp cong thc (2) va (3), rut L tng t nh tren, ta thu c cong thc:

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    54

    4

    5

    21

    S

    H

    N.n.167,1n (3.35)

    N cong suat , kW

    Neu n tnh theo ma lc, ta co:

    4

    5

    21

    S

    H

    N.nn (3.36)

    Muon biet mot may thuy lc canh dan nao thuoc he thong cua may mo hnh nao,

    ngi ta dung so vong quay ac trng nS tnh theo cac cong thc tren e phan biet, nen nS

    c goi la so vong quay ac trng.

    V du: nS = 40 80 v/ph bm ly tam ty toc cham 5,3D

    D

    o

    2

    nS = 140 300 v/ph bm ly tam ty toc nhanh 1,13,1D

    D

    o

    2

    nS = 600 1800 v/ph bm hng truc 6,08,0D

    D

    o

    2

    3.2.8- Hien tng xam thc

    Ap suat dong chat long chay qua bm luon luon thay oi va khong bang nhau trong

    tng iem rieng re tren mat cat cua dong chay.

    Trong nhng bm thong thng, ap suat nho nhat la gan loi vao cua banh cong tac

    pha lom cua canh dan, tc la cho nao van toc tng oi W va ong nang ng vi no

    W2/2 at c gia tr ln nhat (vung A tren hnh).

    Hnh 3.19 Vung xay ra xam thc

    Neu vung A ap suat bang hay nho hn ap suat hi bao hoa cua chat long trong bm,

    th se xuat hien hien tng xam thc. Hien tng nay se lan rong ra cac vung lan can cua

    dong chay.

    R1 A R2

    w2

    w1

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    55

    Hien tng xam thc co hai khong ch v no huy hoai kim loai ma con v may lam

    viec khi co xam thc se lam giam rat ln hieu suat.

    Bm lam viec khi co xam thc rat on, rung manh va khi cng o xam thc len cao

    xuat hien s va ap se rat co hai cho bm.

    Bien phap khac phuc:

    Han che van toc chat long trong dong chay cua bm

    ng dung hnh dang tien li cho dong chay va cho mat cat cua banh cong tac

    S dung bm che o gan vi che o a tnh toan trc

    Mot bien phap quan trong trong viec chong xam thc cua bat ky loai bm nao o la

    can co o cao hut thch hp, ma vi o cao hut nay khong xay ra xam thc goi la o

    cao hut cho phep (a c tnh toan phan bm canh dan).

    3.2.9 Kiem tra bm

    1. Chon bm ung yeu cau ky thuat, da vao ng ac tnh cua bm, trong o ac biet

    chu y ng ac tnh c ban (H-Q).

    2. Cac thiet b va ong ho o ap suat, o chan khong, o ien can co ay u. Can lap

    van mot chieu ong hut va ong ay e de dang khi moi va khi ong bm.

    3. Trc khi cho bm lam viec phai moi bm

    4. Trc khi bm khi ong phai kiem tra dau m trong bm va ong c, cac moi ghep

    bulong, he thong ien.

    5. Khi khi ong bm, cho ong c quay on nh roi mi t t m khoa ong ay

    (nhng vi bm ap suat thap th ngc lai, m khoa ong ay roi mi khi ong neu

    khong ong c kho khi ong va de b qua tai).

    6. Khi bm lam viec, can theo doi ong ho o, chu y nghe tieng may e kp thi phat

    hien nhng bat thng e x ly kp thi.

    7. Khi chuan b tat may, lam th t ong tac ngc vi khi cho may chay: ong van

    ong ay trc, tat may sau.

    8. Khi bm lam viec chat long khong len hoac len t, can dng may va kiem tra lai:

    Cac van hoac khoa ong ay va ong hut.

    Li chan rac co b lap kn hoac mieng ong hut khong ung o sau can thiet

    cach mat thoang cua be hut.

    Banh cong tac quay ngc (bm ien co the b au day ngc pha).

    3.2.10 ieu chnh che o lam viec cua bm

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    56

    Hnh 3.20 iem lam viec

    iem lam viec cua bm la giao iem cua hai ng ac tnh cua bm va cua he thong

    trong cung mot he toa o.

    Qua trnh thay oi iem lam viec cua bm theo mot yeu cau nao o goi la qua trnh

    ieu chnh.

    Co hai phng phap ieu chnh:

    a- ieu chnh bang khoa

    Hnh 3.21 - ieu chnh bang khoa

    ieu chnh bang khoa tao nen s thay oi ng ac tnh li bang cach ieu chnh

    (ong hoac m) khoa ong ay e thay oi lu lng cua he thong (khong ieu chnh ong

    hut v de gay ra hien tng xam thc).

    Khi m khoa hoan toan ta co iem lam viec A (HA, QA).

    Khi ong bt khoa lai th ton that khoa se tang len (A B), lu lng cua he

    thong giam, ngha la ng ac tnh li se thay oi doc hn, trong khi ac

    tnh bm khong oi. Do o iem lam viec t A chuyen en B (HB, QB).

    Phng phap nay n gian, thuan tien nhng khong kinh te v gay them ton that.

    H

    HA

    QA Q

    A

    Hl - Q

    HB - Q

    H

    HA

    QA Q

    A

    Hl - Q (A)

    HB - Q

    B HB

    QB

    Hl - Q (B)

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    57

    b- ieu chnh bang thay oi so vong quay cua truc bm

    Hnh 3.22 - ieu chnh bang thay oi so vong quay

    Noi dung cua phng phap nay la thay oi ng ac tnh rieng cua bm bang cach

    thay oi so vong quay cua truc bm.

    iem lam viec A(HA,QA) ng vi so vong quay lam viec nA. Khi tang so vong quay

    en nB > nA th ng ac tnh cua bm se khac i trong khi o ng ac tnh li khong

    thay oi, iem lam viec t A chuyen en B (HB, QB).

    Phng phap nay dung cho bm co thiet b thay oi so vong quay. Phng phap nay

    kinh te hn so vi phng phap tren. Nhng oi vi bm khong co thiet b thay oi so vong

    quay lam viec th phng phap tren thong dung hn.

    oi khi ngi ta ket hp ca hai phng phap tren.

    c- Khu vc ieu chnh

    Ta thay rang muon ieu chnh bm th phai thay oi ng ac tnh li hoac thay oi

    ng ac tnh bm. Nhng thc te khong phai co the ieu chnh iem lam viec ve bat c

    iem nao tren ng ac tnh cua bm.

    Hnh 3.23 - Khu vc ieu chnh

    V du: Tren hnh ve, co mot bm lam viec trong he thong vi cac ng ac tnh nh

    a c the hien, trong o ng ac tnh cua bm co dang loi. iem T la iem gii han chia

    H

    HA

    QA Q

    A

    Hl - Q

    HB Q (nA)

    B HB

    QB

    C HB Q (nB >nA)

    HB Q (nC < nA)

    QC

    HC

    H

    Q

    Hl - Q

    HB - Q

    iemg/han

    T

    K/vc K/vc

    khong O O

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    58

    ng ac tnh ra lam hai khu vc: ben phai iem T la khu vc lam viec on nh, con ben

    trai iem T tuy theo v tr cua ng ac tnh li, bm co the lam viec khong on nh goi la

    khu vc lam viec khong on nh cua bm.

    Thc nghiem chng to rang:

    Khong the ieu chnh bm trong khu vc khong on nh.

    Khi khi ong bm, can ha thap Hli e iem lam viec cua bm khong ri vao

    khu vc khong on nh.

    oi vi cac bm quan trong nh bm cao ap cap nc cho noi hi (nha may nhiet

    ien), yeu cau ve ng ac tnh cua bm la khong co vung lam viec khong on nh, tc la

    ng ac tnh co dang doc ng hoac thoai.

    V tr cua iem gii han T phu thuoc vao goc 2. Goc 2 cang nho th khu vc lam

    viec khong on nh cang nho.

    3.2.11 - Ghep bm ly tam

    Co hai cach ghep bm: ghep song song va ghep noi tiep.

    a- Ghep song song: (khi he thong co yeu cau lu lng ln hn lu lng cua mot

    bm)

    ieu kien e cac bm ghep co the lam viec c la:

    Cac bm phai lam viec vi cung cot ap: H1 = H2 = = Hi

    e xac nh lu lng cua bm ghep song song lam viec trong mot he thong, ta can

    xay dng ng ac tnh chung cua cac bm ghep (H-QC) va biet ng ac tnh li

    (Hli-Q).

    ng ac tnh chung cua cac bm ghep song song (H-QC) trong he thong c xay

    dng bang cach cong cac lu lng vi cung mot cot ap (cong cac hoanh o tren cung tung

    o).

    V du: Khao sat hai bm co ng ac tnh khac nhau: (H1-Q) va (H2-Q) ghep song

    song, ta thay vi moi cot ap H > HB trong he thong ch co bm 2 lam viec. Khi H = HB ca hai

    bm eu cung lam viec nhng lu lng cua he thong ch bang lu lng cua bm 2 ng vi

    iem B (QB = Q2) (hnh 3.24)

    iem C la iem lam viec cua cac bm ghep trong he thong. Khi o bm 1 lam viec

    vi C1Q , bm 2 lam viec vi C2Q . Vay: Tong lu lng cua hai bm ghep song song trong he

    thong nho hn tong lu lng cua hai bm o khi lam viec rieng re cung trong he thong o.

    21C2

    C1C QQQQQ

    (v he thong lam viec vi nhieu bm ghep song song co cot ap ln hn do lu lng trong he

    thong tang len so vi khi tng bm rieng re lam viec trong he thong).

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    59

    Hnh 3.24 - Ghep song song

    Nhan xet:

    ieu chnh he thong co cac bm ghep song song tng oi phc tap khi cac bm ghep co ng ac tnh khac nhau nhieu Do vay can ghep cac bm co ng ac tnh

    gan giong nhau.

    Ghep bm song song co hieu qua ln khi ng ac tnh cua chung thoai (co o doc

    nho) va ng ac tnh cua li khong doc lam Ta can ng dung ghep song song

    trong cac he thong bm can co cot ap thay oi t khi lu lng thay oi nhieu.

    So lng bm ghep song song e tang lu lng co gii han nhat nh, c xac nh

    bi ng ac tnh chung va ng ac tnh li.

    b- Ghep noi tiep: (khi he thong co yeu cau cot ap ln hn cot ap cua mot bm)

    Hnh 3.25 Ghep noi tiep

    HB

    H

    Q1

    Q

    Hl-Q

    HB1-Q

    B

    Q2 HB2-Q

    HC -Q

    1 2

    C

    QC < Q1+Q2

    QB = Q2

    Q1C

    Q2C

    1 2

    HB1 - Q

    HB2 - Q

    HC - Q HC = H1C + H2C

    Q

    H Hli - Q

    A

    1

    2

    H1C H2C

    QC

    1

    2

    Copyright T

    ruong DH Su ph

    am Ky thuat

    TP. Ho Chi M

    inh

    Bo Tr Cng Nghip Vit Nam Vinamain.com

  • Chng III. Bm canh dan

    60

    ieu kien ghep noi tiep:

    Cac bm ghep phai lam viec vi lu lng nh nhau: i21 QQQ

    Cot ap lam viec khi Q = const:

    i21C HHHH

    ng ac tnh chung cua cac bm ghep (HC - Q) c xay dng bang cach cong cac

    cot ap cua rieng tng bm vi cung mot lu lng (cong cac tung o tren cung mot

    hoanh o)

    Khao sat hai bm 1, 2 co ng ac tnh khac nhau ghep noi tiep lam viec trong mot

    he thong.

    iem A (giao iem cua ng ac tnh chung va ng ac tnh li) la iem lam

    viec cua cac bm ghep trong he thong, xac nh lu lng Q va cot ap H cua hai bm ghep.

    Khi ghep noi tiep nen chon bm va he thong co ng ac tnh doc nhieu mi co hieu

    qua cao, v khi thay oi lu lng t a tang c cot ap theo yeu cau.

    Chu y: Khi ghep hai bm 1 va 2 noi tiep lien nhau can chu y la bm 2 phai lam viec

    vi ap suat cao hn bm 1, v vay neu khong u sc ben bm se b hong. Do o phai chon

    tren ng ong ay cua bm 1 iem nao co ap suat khong gay nguy hiem cho bm 2 e

    ghep.

    3.2.12 Lc doc truc trong bm ly tam cach khac phuc lc doc truc

    Khi bm lam viec, banh cong tac cua bm chu tac dung cua cac ap lc theo hng

    truc. Ta se khao sat cac lc nay.

    Hnh 3.26 - Lc doc truc trong bm ly tam

    Khi bm lam viec, chat long bong hut A chuyen ong theo phn