GOJAZNOST-KAO RIZIKO FAKTOR KARDIOVASKULARNIH BOLESTI

ALMA DŽAKA-ČAGALJVIŠA MED.SESTRA

DZ.NOVO SARAJEVO

DEFINICIJA:

• Gojaznost je kompleksno oboljenje,koje je posljedica prekomjerne ishrane,ali i hormonskih i metaboličkih poremećaja,koji udruženo dovode do prekomjernog uvećanja tjelesne težine i do niza drugih poremećaja u organizmu.

CILJ PREZENTACIJE:

• Cilj ove prezentacije je da se dokaže da je gojaznost veliki problem,kako u svijetu tako i kod nas,i da je jedan od glavnih rizika kod nastanka KVB.potrebno je dokazati da je prevencija gojaznosti veoma važna čak i u ranoj životnoj dobi.

UVOD:

• Epidemija gojaznosti je u stalnom porastu širom svijeta.Smatra se da je to vodeća bolest savremene civilizacije.Gojaznost je posebno značajna zbog bolesti koje nastaju kao posljedica.Kao što je dijabetes melitus tipa2,hiperlipidemija,hipertenzija i drugeKVB.

• Svjetska zdravstvena organizacija je saopštila da je gojaznost i izostanak fizičke aktivnosti,mogu za jednu trećinu doprinjeti povećanoj pojavi karcinoma kolona,dojke,bubrega i digestivnog trakta

• Najčešći standard za procjenu prekomjerne tjelesne težine je index tjelesne mase(Body Mass Index) BMI,koji se definiše kao količnik između tjelesne težine u kg. I kvadrata tjelesne visine izražene u metrima

BMI=TT(kg)

TV m2

OBLICI GOJAZNOSTI:

• 1.Primarna(hiperalimentaciona) najčešća.

• 2.Sekundarna tj,posljedica nekih drugih bolesti i patoloških stanja.

• Bez obzira na uzrok uvijek je posljedica konsumacije viška hrane u energetskom smislu, više nego što organizam može da potroši za osnovni metabolizam.

UZROCI GOJAZNOSTI:

Uzroci gojaznosti su mnogobrojni:Nutritivni činijociFizička neaktivnostEndokrini poremećajiNasljedni faktoriSocijalni usloviPsihološki faktori

• Brojni mehanizmi regulišu osjećaj sitosti i gladi pod uticajem signala iz CNS-a,PNS-a,endokrinog sistema i gastrointestinalnog trakta.Zavise od nivoa glukoze,slobodnih masnih kiselina,glicerola,ketonskih tijela i aminokiselina u krvi.Jedra hipotalamusa imaju važnu ulogu u regulaciji sitosti i gladi.

KOMPLIKACIJE

• Komplikacije gojaznosti su brojne a posljedice su ogromne.Zavise od tipa gojaznosti,odnosno raspodjele masnog tkiva,vremena kada se gojaznost pojavila kao i prisustvo loših navika(pušenje,alkohol).

• Najčešće komplikacije su:• Kardiovaskularne-koronarna bolest,srčana

isuficijencija,ICV,oboljenje perifernih krvnih sudova...

KOMPLIKACIJE

• Metabolički poremećaji-šećerna bolest,hiperlipoproteinemija.

• Gastrointestinalne-hepatobilijarni poremećaji,litijaza žučnih puteva...

• Maligne neoplazme• Lokomotorni poremećaji• Poremećaji endokrinih žlijezda• Oštećenje kože

• Kardiovaskularni poremećaji su najčešći i najteži.Hipertenzija koja je uglavnom genetski determinisana,gojaznost pogoršava i dovodi do njenog ispoljavanja.

• Kod gojaznih osoba znatno je češća srčana insuficijencija,angina pektoris,infarkt miokarda,cerebralna tromboza i iznenadna smrt.

• Kod gojaznih su česta i oboljenja vena jer masna infiltracija skeletnih mišića otežava vraćanje venske krvi iz donjih extremiteta ka srcu,što pogoduje razvoju ulkus krurisa i tromboflebitisa.

LIJEČENJE GOJAZNOSTI

• Liječenje gojaznosti je dug i mukotrpan postupak,jer se izliječenim smatra ona osoba koja reguliše svoju tjelesnu težinu i održava je u granicama normale.

• “Mnogi gojazni pacijenti se nikad ne podvrgnu terapiji,a oni koji to učine,mnogi neće izgubiti kilograme,a oni koji ih izgube ponovo ih vrate”

Riječi su čuvenog nutricioniste dr.Stunkera sa Standfortskog univerziteta.

ZAŠTO JE MRŠAVLJENJE TEŠKO?

• Mijenjanje navika svakom teško pada

• Rezultati dijete se ne vide odmah• Mnogi pacijenti su obezhrabreni

ako vide da je osoba koja im propisuje dijetu gojazna.

RACIONALNA ISHRANA:

• Jedini pravi put u liječenju gojaznosti je smanjenje energetske vrijednosti hrane,uz pojačanu fizičku aktivnost.To su hipokalorijske dijete u čijem su sastavu brižljivo odabrane namirnice sa dosta složenih ugljikohidrata,optimalnom količinom bjelančevina a znatnom redukcijom masti.Ovakva ishrana je bogata biljnim vlaknima,vitaminima.mineralima a siromašna holesterolom i zasićenim masnim kiselinama.

FIZIČKA AKTIVNOST

• Je sastavni dio terapijskog postupka,šetnja,lagane do teške viježbe,trčanje...Uz sve to se oslobađa ugljikohidrati i masti što utiče na mršanje.

PSIHOTERAPIJA

• Motivacija pacijenata za mršavljenje je osnovni cilj.Važno je da pacijent shvati da je gojaznost zdravstveni problem.

MEDIKAMENTOZNA TERAPIJA

• Lijekovi se daju kod težih slučajeva.To su preparati koji smanjuju apetit i sedativi.

• Lijekovi nemaju značajnu ulogu u liječenju gojaznosti.

HIRURŠKO LIJEČENJE

• Rezervisano je smo za extremne slučajeve,kad tjelesna masa dvostruko premašuje idealnu,i ima niz neželjenih posljedica.Svrha hirurškog liječenja je ili skraćivanje dijelova probavnih organa(želuca,crijeva) radi smanjenja resorpcije hranjivih materija,ili odstranjenje viška masnog tkiva,što je često povezano sa ponovnim stvaranjem masnih naslaga na istom mijestu.

PREVENCIJA

• Prevencija gojaznosti je od velikog značaja,i odnosi se prvenstveno na rad sa trudnicama,adolescentima,žene u klimakteriju i djecom.Tj.provodi se praktično cijelog života.

• Dužnost zdravstvenog radnika je da pacijentu predstavi gojaznost kao riziko faktor za njegovo zdravlje.Upornim savjetima u vezi ishrane i fizičke aktivnosti,treba da nastoji da ne dođe do gojaznosti,odnosno pružiti pomoć kad je gojaznost prisutna.

PREVENCIJA

• Takođe sam mišljenja da se prevencija treba raditi sa djecom u predškolskom i školskom uzrastu.Treba ukazati na važnost pravilne i zdrave ishrane u ranom životnom dobu.Tako bi se spriječila pretilost kod djece i prevenirale mnoge bolesti.

LITERATURA• Opšta medicina-porodična medicina• D.Žigić,M.Lapčević,J.Popović,D.Ivanković• Internet stranice o gojaznosti• www.gojaznost-

HVALA NA PAŽNJI