Upload
freebibles
View
32
Download
5
Embed Size (px)
Citation preview
Genesis 1:1—2:4 Garrayyu Gunhu'yu bokmara bukmaknha malanha warrpam
Qathilinydja, nurruthanalanydja wal'gu, Gunhu' Wa-rjarr yukurrana nhinana, rjayipi warjgany rjulinyara-
mirriyunydjayi, yaka muka yana warja dhuwala-nydja munathany'tja maln'thurruna, bala yana nayi
Gunhu'yu bokmara dhuwalana warjana, munatha'na gagapuna ga djiwarr'nha. Qunhi nayi nurruthanalanydjamalrj'thurruna, dhuwala munathany'tja warja buyuwuyumuka yana, mala nhamiriwrjga, gapuyunga yana yuku-rrana napa-nakirrmaranala, ga munha'yurrunana yuku-rrana djingaryurrunanydja, warrpam munhayu mony-gunala nunhi gapunhanydja, ga wata yukurranamarrtjina mali'maliyurruna; nunhiyi watanydja Gunhu'-wuna nhannuwaynha walrjamirrina Birrimbirr yukurranamali'maliyurruna rjuliwitjarra rjapakurrunydja gapukurru.
Bala rjulirjuruyinydja Gunhu warjanana,MMa' djarra-
tawun'thiyana," bitjarra. Bala yuwalkthina djarratawunr-
thinahydja dhuwala warja. Gunhu'yu nhanalanydjanunhiyi djarraiawun, bala latju lakararjalana, bala yananayi ganarj'maranalana djarratawun'nhanydja benurubukumunha'nurunydja, bala nayi yaku nherraradjarratawun'tja waluwuynha, ga munhanydja nayi yakunherrara munhakuna. Ga nunhiyinydja nurrurjunamunha.
Ga munhanydja djulkthurrunana, bala djatfaw'-
yurrunanydja godarr'nha, bala Gunhu wanana bitjarrana,
"Garrwarnydja yurru dharra yukurra, balanyara bitjan
bala'pala, bala yurru gapunydja gulk-gulkthunmirrinamarrma'lilina," bitjarra. Bala yuwalktjiina garrwarnydja
maln'thurrunana. Gunhu'yu djama bitjarra bala'pala-
1
kurjala, bala rjayi gulk-gulkthurrunana gapunhanydja,
marrma'kurjala, bala gurrunhara gapu duwat bala'-
palawu, garrwar wal'rju, ga wiripunydja gapu dhipala
bayma munatha'lili, rjoylili bala'palalili. Bala rjayi
Gunhu'yu yakunydja nherrara bala'palanydja garrwar-
nha. Ga rjunhiyinydja bitjarrayi wiripurjuyuna munha-yu.
Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurrunagodarr'nha, bala Gunhu warjana bitjarrana, "Dhuwalagapu rjunhi yukurra bani dhuwala munatha'rjuranydja
yurru gulk-gulkthunmirri, yuwupthunna warjganylilina,
man* yukurra yurru warja rjarakanydja dharra ban^any'yana," bitjarra. Bala yuwalkthi rjunhi malrj'thurru-
nanydja munathany'tja warja, ga gapu rjunhi git-
thurruna warjganylilina. Bala Gunhu'yu yaku nherrara
rjarakanydja warja munatha'na, ga gitthunaranydja gapunayi yaku nherrara monuknha. Bala rjayi gonmirriyinana
nharjalanydja rjunhiyi nhanukurjuway djUmawuynydja,
bala latju' lakararjalana. Ga rjunhiyinydja bitjarrayi
wiripurjuyuna munhayu.Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurruna
godarr'nha, bala rjayi Gunhu' warjana bitjarra, "Djarra-
tawun'tja yukurra yurru dharra garrwarnydja, man-ma'
bathalanydja mandanha, barrkuwatjthirri manda yurru
yulrjunydja, ganarj'marama yurru walupuynha munhaku-rjurunydja. Dhiyarju djarra£awun'thunydja yurru
lakarama yukurra wiripurjuyamana, walunha ga dhurj- >
garranha ga borummirriwuna walu," bitjarra nayi
Gunhu' warjananydja, bala yana yuwalkthi malrfthu-
rrunanydja. Yo, Gunhu'yu bitjarrayinydja bokmaramarrma' yindi djarratawun mandanha; walunydja nayi
djama walu-rjupanarawu nhinanharawu, ga rjalindinydja
rjayi djama munha-nupanarawu nhinanharawu, ga biya-
pul ganyuny'tja nayi djamayi. I)ayi nherraranydja rjunhiyi
malanha garrwarlili, marr walala yukurra yurru djarrata-
wun'kuma lili munatha' warja, yana r&kukunharawu,
walu-rjupanarawu ga munha-nupanarawu, bitjan ganarj'-
marama waluwuynhanydja munharjuru. Bala rjayi
Gunhu'yu gonmirriyinana nharjalanydja rjunhiyi nhanu-
kurjuway djamawuynydja, bala latju' lakararjalana
rjayi. Ga rjunhiyinydja bitjarrayi wiripurjuyuna munhayu.
Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurruna
godarr'nha, bala rjayi Gunhu warjana bitjarra, "Gulku'-
na yukurra yurru guyanydja malanha, wiripu malarjorra, ga rjula nhanydja malanha rjunhiliyi gapurjura-
nydja, ga wayin yukurra yurru butthunna rjula garrwarku-
rrunydja," bitjarra. Bala yuwalkthi rjunhi malrj'thurruna-
nydja balanyarayinydja malanha. Gunhu'yu bitjarrayi
bokmara wakinmirrinhanydja wal'rju guyanha, ga yu-
murrku'nha malarjunha, ga wiripurjunha ga wiripurjunha
nhanha malarjunha rjunhi yukurra nhina gapurjura; gabiyapul wayinnha rjayi bokmarayi wiripurjunha gawiripurjunha malarjunha butthunaramirrinha. Bala rjayi
gorjmirriyinana nharjalanydja rjunhiyi nhanukurjuwaydjamawuynydja, bala latju' lakararjalana.
Bala rjayi Gunhu' warjana dharuktja, bitjarra goq-
mirriyarjalana walalanha, "Nhuma nha malanha rjunhi
nhuma yukurra nhina gapunura, nhumanydja yurru
biyapulnha wal'nu mala-gulku'yirri, dharjarjdhirrina
yurru biyapulnha wal'nu gapunuranydja. Ga nhumawayin butthunaramirri malanha yurru bitjandhiyi lirjgu
mala-wunharamirri, gulku'yirrina yurru biyapulnha
mala," bitjarra rjayi Gunhu' warjananydja. Ga rjunhiyi-
nydja bitjarrayi wiripurjuyuna munhayu.
Ga munhanydja djulkthurruna, bala djadaw'yurruna
godarr'nha, bala rjayi Gunhu* warjana bitjarra, "Dhiyala-
mi munatha'rjuranydja yukurra yurru nhina wiripuwiripu wayin malanha, yumurrku wayin ga wakinmirri,
gonmirri ga wakinrju diltjiwuy wayin," bitjarra. Bala
yuwalkthina nunhi bitjarrayi malq'thurrunanydja. Yo,
Gunhu'yu bitjarrayi bokmaranydja birrka'mirrinha wayin-
nhanydja malarjunha, yumurrku'nha ga wakinmirrinha.Bala rjayi Gunhu'yunydja gorjmirriyinana nharjalanydja
rjunhiyi nhanukurjuway djamawuy, bala latju' lakararja-
lana.
Ga guligurunydja dhurrwaraguru gunhi gayi bokmaranha malanha, bala gayi Gunhu' guligurunydja dhurr-
waraguru wagana bitjarrana, "Qilimurru dhiyagunydja-
-wala yurru djama yolgunhana: yolgunydja yurru Hya-
mirri, bitjan yana liggu bitjan gilimurruway, marryurru gayi guyarjirri ga djarr'yun yukurra. Qilimurru
yurru nherrandja yolguwala gorjlili bukmak gunhi
rjarrakurju bokmanaranydja, guya ga wayin malanha,
butthunaramirri ga marrtjinyamirri ga gal'yunaramirri
wayin, bathalamirri ga yumurrku; bukmak yana yurru
dhuwalayi wayindja malanha yolguwala djakagura,"
bitjarra Gunhu' wagananydja.
Bala Gunhu'yu djama yolgunhana; gayi djamanydja
yolgunha Hyamirriyagala, bitjarra bitjan gayipi yana,
marr-djarr'yunarawu. Yo, djamanydja gayi yolgunha
man^anha, darramunha ga miyalknha. Bala gayi
Gunhu' wagananydja man4akala bitjarrana, gogmirri-
yagalana manapara mandanha, "Nhumalaggugunydjayurru walkur-m^rranhara yukurra gulku'na mirithirrina
wal'gu yo-yuthu; walala yurru yukurra nhumalaggugumala-wunharamirrina barrkuwatjthirrina wagalilina
malagulili, bawala'mirrililina, bala walalana yurru gog-
dhu gayathama yukurra w^ganydja dhuwala muna-thany'tja. Ga bitjarrayi garra nherrara gorjlili nhumalag-gala yolgu'yulguwalanydja bukmak nha malanha, gunhiyukurra marrtji'marrtji gapukurru ga gula munatha'-
kurru, ga garrwarkurru butthu'-butthun."
Ga biyapul Gunhu wagana mandakala, rom nherrara
yolguwunydja bitjarra,<4r)arra gurrunhara wiripu ga
wiripu borum ga gatha nhumalaggu yolgu'yulguwunydja
lukanharawu; yurru wayingunydja, yumurrku'wu ga
wakinmirriwu, ga butthunaramirriwu wayingu, garra
gurrunhara dharpawuy marwat ga mulmu lukanha-
rawu." Bala yuwalkthina malg'thurrunanydja.
Ga Gunhu'yu nhagalanydja gunhiyi warrpam nha
malanha gayi djama, bala gayi gogmirriyinana nhagala-
nydja, latju' lakaragalana. Ga gunhiyinydja bitjarrayi
wiripuguyuna munhayu.Yo, Gunhu'yu bokmaranydja dhuwala waga munatha'
ga garrwar, ga bukmak nha malanha gorra marrtji
dhiyalami munatha'gura ga gapugura ga garrwar;
djamanydja gayi bukmak dhawar'maragalana.
Ga munhanydja djulkthurrunana, bala djadaw'yurruna
godarr'nha, ga gurigiyinydja waluyu gayi Gunhu'nhinanana, dadawyurrunana djamaguru, liggu nhangudjamanydja ligguna dhawar'yurrunana. Gunhu'yudjamanydja gunhi waggany-rulu'yu ga wagganydhu bay-
thinyarayu munhayu, bala wiripuguyunydja munhayugayi nhinanana, dj&mana dhawar'yurruna. Bala gayi
Gunhu' gogmirriyinana gurikiyinydja waluwu, bala yaiia
ganag'maragalana, ganana gunhiyinydja wagganydja
nhinanharamirrina walu, gurikalanydja waggany-rulu'-
walanydja ga wagganygala baythinyarawala, liggu guri-
giyinydja waluyu gayi dadawyurrunana djamaguru,
liggu nhanukugu nha malanha bokmanara warrpamgana'na, dhawar'yurrunana.
Ga bitjarrayina gunhi dhuwala waga malg'thurruna-
nydja, munatha ga gapu ga djiwarr, ga bukmak nhamalanha gunhi dhiyalami gorra marrtji.
Genesis 2:5-25 Garrayyu djama nurrugunha yolgunha
mandanha, darramunha ga miyalknha
nhangu
Yo. Gunhu'yu gathilinydja djama dhuwala munatha
7
warja, ga bukmak yana rjunha marrtji norra garrwar.
rjunhi nayi nathilinydja djama dhuwala warja muna-thany'tja, dhuwalanydja munathany'tja nhamiriw muka,mulmumiriw ga dharpamiriw ga nathamiriw, lirjgu yakamuka yana dhamany'tjurrunanydja yukurrana, lirjgu
Gunhu'yu yaka muka yana djuy'yurruna waltjan dhar-
yunarawu munatha'wu, ga yaka yolrju yukurrananhinana nula djamawu, gurarrkunharawunydja. Yo,yaka muka yana waltjandhunydja yukurrana dhar-
yurruna, yurru rjunhi gapunydja namuny'tjurrunanadjinawa'rjuru munatha'rjurunydja, bala yuluk'nhayukurrana dharrana dhuwala munathany'tja wana.
Bala nayi Garrayyu Gunhu'yu djamana yolnunhana;dhitthurrunanydja nayi munatha' yuluk, bala djamayolrjukurjalana, rumbalkunalana yolnunha djama, bala
Gunhu*yu bo'yurrunana nhanukala nurrukurruna, nhanu-kalaynha rjayi walrja wekagala, walnamirrina wata,
bo-o-oy' bitjarra rjanya, bala yana nayi yolrjunydja
nunhi walnathinana, yolrjuthinana.
Bala nayi Gunhu'yu djama garulnha, dhika-wala ya'
dhimurru'nura, yakunydja nunhi garulnydja Yedan.Bala nayi nherraranydja Gunhu'yu rjunhiyina yolrjut
nhanydja nunhi nayi djtma nanya, nherraranydja nayi
nanya Gunhu'yu nunhimalayina garullilina.
Ga rjunhiliyinydja garulnura rjayi djama gulku'na
mirithirrina dharpanydja, wiripu wiripu dharpa latju'-
mirri dhika wal'rju, ga wiripu wiripu borummirridharpa. Ga rjunhimala garullili, napurjga'lilinydja rjayi
Gunhu'yu nherrara marrma' dharpa mandanha, ganarj'-
thun yukurra, mayali'mirri dharpa mandanha, ganawal'nu dharrana yukurrana napurjgany'tja. Wanganydjarjunhi dharpa yaku walrja-wekanhamirri, ga wiripunydjarjunhi dharpa yaku marrjgi-wekanhamirri; rjuli yurru*
8
rjula yolthu yolrjuyu hikanydja nulinuruyinydja dharpa-rjuru borum, marrjgi-wekanhamirrinurunydja, nayinydjayurru rjunhiyinydja yolrju marngithirrina yatjkunydjaromgu ga rjamakurru'wunydja.
Ga rjunhili garulnura marrtjina norrana gapu mayan',ga nulinuruyi rjurirji gapuyu rjuli yukurranha nuthan-maranha, walnakunha nunhiyi garulnha. Wandinanayukurrana nunhiyi mayan'tja, yana lingu-u-u ga dhawat-thurrunanydja nulinuru garulrjuru, bala barrkuwatjthina,
dambumiriwyinana mayan' nunhala warranulnydja.Wanganydja nunhi mayan' yaku Bitjun, yurru dhuwa-layi mayan'tja yukurranha nuli wandinya Hw'maranhawanakurru yakukurru Yapilakurru. Dhiyalaminydjawanaijura rjorra yukurra buthalakthinyara gunda, biya-
pul wal'nu miln/milndhunara, ga wiripu gunda miny'tji
miku, miin'milndhunara yana, biyapul wal'nu mel-
-widi'mirrina gunda, ga biyapul dharpawuy djoy' walala
rjuli yukurra marrama rjunhiliyinydja warjarjura. Gawiripunydja mayarj' rjorra marrtji liw'marama bala
warjakurru yakukurru Gutjkurruna, yurru yakunydja
rjunhiyi mayarj ' Giyun. Ga wiripunydja mayarj' yaku
Daykurutjtja rjorra marrtji liw'marama Yatjiriyakurru
warjakurru, yurru dhimurru'kurruna gali'kurru. Ga wiri-
punydja yaku rjulirjuruyi waka'rjuru mayarj' Yupuraytitj.
Yo. Garrayyu djama rjunhiyinydja warja garulmirri-
nydja yaku Yedandja, bala nayi nherrara rjunhiyi
darramunhana rjunhimalayina garullilina, marr rjayi
yukurra yurru nhina rjunhiliyi latju'rjura warjarjura, ga
rjuthanmarama djama, ga djaka rjurikiyi garulwu.
Bala rjayi Gunhu'yu lakararjalana nhanukala, rjurikala-
yinydja darramuwala, romnha nherrara gatjarr'yunara-
wuna yolrjuwu, ga bitjarra nayi Gunhu'yu rom-]aka-
rarjalanydja warjana gam'. "Bukmak dhuwala dhiyalami
garulrjuranydja borum lukanhamirri. Lukanydja nhumayurru gulku'wuy, bawala'mirriwuy, yurru dhiyakuynydja
gay' warjganybuynydja nhuma yurru yakana hika.
Yakana nhuma yurru luka rjulirjuruyinydja marrjgi-
-wekanhamirrirjurunydja dharparjuru. Quli yurru nula
yolthu yolrjuyu lukanydja nulinuruyinydja dharparjuru
borum, marngi-wekanhamirrinurunydja, rjayinydja
rjunhiyinydja yolrju yurru marrjgithirrina yatjkunydja
romgu ga rjamakurru'wu. I]uli nhe marr-yulkthundja
dharuktja rjarranha, bala lukanydja rjurikiyi dharpawuyrjunhi narra yaka'yurruna, nhenydja yurru bayrjuna,
bitjan rakunynha." Ga bitjarra nayi Gunhu' wan ana,
rom-lakararjalanydja nurikiyi yolrjuwu, gatjarr'yunarawu
nhannu.
Bala nayi Garray warjana bitjarrana, "Yakana dhu-
wala namakurru warjganygunydja yolrjuwu, rjayi yukurra
yurru nhina gananydja. IJarra yurru djama marrparafl'-
10
kunhamirri wiripunha nhanrju, lundu'mirrirjunha,"
bitjarra.
Bala rjayi Gunhu'yu dhitthurruna benuru munatha,
bala djama wayingurjalana wal'rju, bukmaknha yana
wayinnha malanunha, marrtjinyaramirrinha ga gal'yuna-
ramirrinha ga butthunaramirrinha. Djamanydja rjayi
walalanha Gunhu'yu, warrpam'kurjala yana, bala garja-
lana nurikala yolnuwalana, marr rjayi yurru nhama'-
nhama, bala yaku nherranana marrtji, marr yurru wayin
malanha wanga'wangany rjunhi yakumirri nurikirjiyi
(Jarramuwurju. Bala rjayi rjurirji darramuyu yaku
nherrarana bukmaknhana wayinnha, bodinynha ga wakin-
rjunha, ga butthunamirrinha wayinnha; yurru yaka rjayi
warjganynha rjula malrj'mararjala lundu'mirrirjunha,
marrpararj'tja nhanrjuway.
Bala rjayi Gunhu'yu rjunhi darramunhanydja buku-
-dhumukkurjalana wal'rju yakurrkurjala, bala rjayi
Gunhu'yu darramuwalana gali'rjuru rjaraka djaw'yurruna
bindharjuru, bala yana balayi buyuwuyukurjala barrwan,-
. tja rjanya rjunhiyi yolrjunha. Bala rjayi Gunhu'yu djama
miyalknhana; rjayi marrarjalanydja benuru darramuwala
bindha gali'rjuru, bala rumbalkurjalana djama, miyalk-
nhana rumbal.
Bala rjayi Gunhu'yu garjalana rjunhiyi miyalknhanydja
bala darramuwalana. Bala rjayi rjurirji darramuyunydja
nhanalana rjanya, bala yorarjalana bitjarrana.
"Dhuwala dhudi-yapalany'tja yolrjuna wal'rju,
Uyamirrina guyaninyarawu, balanyarana bitjan
rjarrana;
rjarrapina yana djan'kuna.
Qayinydja naraka benuru rjarrakala yana,
ga barrwan'tja rjunha nhannu benuru yana, rjarraku
barrwan.
11
Dhuwalayina rjarra yaku nherraranydja rjanya
miyalknhana,
lirjgu Gunhu'yu rjanya djaw'yurruna benuru
darramuwala."Yo, manda darramu ga miyalk nhannu, wanganynha
yana manda rumbalnydja. Dhiyakuna nayanuwu, nunhi
nuli darramu ga miyalk marranhamirrinydja, bala nayi
nuli darramunydja ganan'thunna nhanukalaynunururjandi'mirrirjuwalanydja ga bapa'mirrirjuwalanydja, bala
nayi rjuli darramunydja dha-manapanna nhanukalayrju-
walana miyalkkalana, marr manda wanganynuranayurru yulrjunydja, lunduna mandakuway manda,marrpararj 'kunharaminyarawuna
.
Yo. Qunhiyi rjurrurju yolrju manda darramu ga
miyalk, yaka manda rjunhi girri'mirrinydja manda,warrarjul manda yana, yurru goramiriwnha mandakuwaymanda yulnunydja.
Genesis 3: 1-21 Yoli)unyd[ja maoda makiri -yarryurruna
warray Garraywu, bala garrina
yatjlilina romlUi
Yo, Gunhu'yu nunhi djama bukmaknha wayinnhamalanunha nathili, yurru warjganynhanydja nunhi nayi
djama nulinuru malarjuru biyapulnha wal'nu manjginha,
mayali'gulku'nhana, yurru yakunydja rjayi rjunhi
mol'nuna.
Wanganymirri rjunhi miyalk marrtjina, bala nayinydja
rjunhi mornunydja bunanana nhannu nuriki miyalkku,bala warjana rjanya, bitjarrana dha-wirrka'yurrunanydja
gam'. "Way! Gunhu'yu nhumalangu lakararjala mukayulgunydja? ....yakanuwunydja lukanharawu dhiyaku
12
borumgunydja malanuwu? ....nunhi marrtji rjorra dhiya-
lami garulrjura?" bitjarra.
Bala nayinydja nunhi miyalktja wanana bitjarra,
"Dhuwala gulku' malanha borum lukanharawunydja,yurru dhuwala warjganydja dharpa nayi Gunhu' wananayaka'yurrunana, bitjarrana gam', 'Quli nhe yurru luka
dhipunuruyinydja borum dharpanuru, ga mulkanydja
yana dharpanha, nhenydja yurru rakunydnirrina,'
bitjarra." Ga bitjarra rjayi miyalktja warjana.
Ga nayinydja wanana nunhi mol'nunydja bitjarra,
"Ya-a-aw! Djawukina warray niniya?" bitjarra. "Yakawarray nhe yurru rakunydhirri. Latju' warray borumdhuwalanydja. IJayi Gunhu' nhumalangu yaka'yurruna
bitjarrayinydja nunhi, lingu nayi dharagan yukurra,
balakurruyinydja rjunhi nhe yurru luka, nhenydja yurrumarrjgithirrina, biyapulnha wal'rju djambatjthirri, bitjan
yana lirjgu bitjan Gunhu' nayipi yana. Nhe yurru luka,
bala nhenydja yurru marrjgithirrina bukmakku romgu,rjamakurru'wunydja romgu ga yatjkunydja." Ga bitjarra
rjayi ijurirjiyi mol'nuyu lakaranalanydja nurikala miyalk-kalanydja.
Bala nayi rjurirji miyalkthu rumbi'mirriyanalana nha-rjalanydja yukurrana-a-a, nunhiyi borum, bala nhanukalalatju'yinana marjutjirjuranydja nunhiyi borum, ga wiri-
punydja nayi duk£ukthinana yana, marr nayi yurru djam-batjthirrina wal'rju, buluna Uya. Bala rjayi gulkthu-rrunana nunhiyi borumdja, bala lukanana. Lukananydjanayi, bala rjayi wiripunydja wekanala nhanukalaynuwudhuway'mirrinuwuna, bala nayinydja lukana.
Yo, lukananydja manda, marr-yulkthurrunanaGunhu'nha rjunhi nayi warjana mandakala yaka'yurruna
lukanharawu. Ga dhunupana yana dhurrwararjuru
lukanharjurunydja manda marrjgithinana, bala yanadhararjarana; nhanharaminanydja manda djolarra'na
maoda, bala goranana mandakuway manda. Bala
manda gulkthurrunana man'tjarrnha marwatnha, baladjama girri'na rjakirrmaranhaminyarawuna mandakuwaymanda.
Ga rjulinyaramirriyu munhaku manda nakula Gunhu'-nha rirrakaynha, rjayi marrtjina yukurrana nuliwitjarra
garulkurru. Qakula maijda, bala wandina djuluryurru-nana nhanukala, retjalilina djulul'yurrunana. Yurrurjayi Garraynydja wathurrunana nhanrju darramuwu-nydja, "Way, wanhaka dhika nhe yulrjunydja?" bitjarra.
Bala rjayi darramunydja buku-wakmararjala warjanabitjarra, "Dhuwala rjarra rjakula nhuna rirrakaynydja,
bala rjarra barrarinana nhurju. Qarra wandina djulul'-
14
yurrunanydja nhokala, lingu djolarra'na rjarra dhuwalayulrjunydja," bitjarra.
"Yolthu nhurju lakaranala djolarra'yinyarawunydja?"
bitjarra rjayi Gunhu' warjana nurikala darramuwala."Mak nhe dhuwala rjunhiyi borum lukana, rjunhi rjarra
nhurju warjana yaka'yurruna rjurikiyi," bitjarra.
Bala rjayinydja warjana buku-wakmararjala balanydja,
nunhiyi darramunydja bitjarra, "Quriniyi dhuwala miyalk-
thu rjarraku wekarjala, rjunhi nhe djama ijanya
rjarraku. Qayi rjarraku wekarjalanydja, bala rjarra
lukanana," bitjarra.
Ga bulu rjayi warjana Garray rjunhi miyalknhana,"Nhaku nhe rjunhi bitjarrayinydja?" bitjarra. Ga nayi-
nydja marjutji-wularjala rjanyana, "Qurunu dhuwalarjarranha mayali'-wilkthurruna, mol'rjuyu, bala rjarra
lukanana," bitjarra.
Bala rjayi Gunhu' warjana mol'nunhana, bitjarra
gam'.
"Qarranydja nhuna yurru dhuwala dha-dir'yunna,
lirjgu nhe bitjarrayi yolrjunha.
Nhepi yana nhina yukurra yurru warumukrjura,
gawul-wawul'mirrirjuranydja romrjura,
nhepi warjgany yana.
Dhipurjurunydja dhurrwararjuru nhe yurru
djuryunna marrtji yana bala,
dhulmuyuna nhokalay nhe;
Ga rjathanydja nhurju hikanharawunydja dhukunyana.
Nhe ga dhaykanydja yolrju yurru
gunyambi'manydjina;
nhokurju yo-yuthu ga yolrjuwurju yo-yuthu yurru
yukurra bitjanna lirjgu bunharamirrina.
Yolrjuyunydja yurru nhuna mulkurr'nha wutthun,
15
binydjitjkumana,
Ga nhenydja yurru ganya lawuma, luku warray."
Ga bitjarra gayi Gunhu' wagana mol'gunhanydja.
Bala rjayi bilyurruna Gunhu', ga wagana miyalk-
nhana, rjayi lakararjalanydja nhannu bitjarra gam'.
"Dhipugurunydja dhurrwaraguru nhenydja yurru
galrja-yatjthirri rerriyu yothuwala ganharayu,
Ga guliwitjandja nunhi yurru yothu
dhawal-wuyarjirri,
nhenydja yurru wirrkina wal'gu rirrikthun
manapan.Yurru nhe yurru mukthun djalthirri nhokalayrjuwu
dhuway'mirriguwunydja,
Ga rjayina yurru rjurrurjunydja nhugu."
Ga nulinurunydja gayi Gunhu' wagana gurikala
darramuwalana, yakunydja nayi nunhiyi Adam, ga
bitjarrana nayi Gunhu' wanana nhannunydja gam'.
"Nhenydja marrarjala warray nhurjuway
miyalknha dharuk,
bala lukana warray rjunhiyi, rjunhi rjarra
wanana yaka'yurruna, yakarjuwu lukanharawu.
Lingu nhe bitjarrayinydja makiri'-yarryurrunana
narrakalarjuwu dharukkuna,
Dhuwalanydja yurru warja munathany'tja
guduy-wumana,gawul-wawul'mirriyirrina.
Nhe yurru djamanydja mirithirrina wal'rju,
bitjanna linguna yurru yukurra djama,
nuthanmaranharawunydja nathawunydja, gana'
yana nhunuway nhe,
Lingu nhaninhj'nha ga nula nha mulmu'na yukurra
yurru gurarrthirri munatha'nuranydja,
dhulmu-manapanmirrina,
16
Ga rjunha diltjiwuynha natha nhe yurru lukanydja.
Yo, djamanydja nhe yurru buku-worr'mirriyu,
mirithirri wal'rju yana,
munathany'tja bulnukuma djama,
Marr yurru rjunhiliyi munatha'nura natha malanhanuthan wal'rju.
Djamanydja nhe yurru yukurra-a-a,
yana lirjgu-u-u ga rakunydhirri,
balayi munatha'yirriyi.
Yo. IJarra nhuna djamanydja benurumunatha'nuru,
ga balayi nhe yurru yulnunydja munatha'yirrina."
Ga bitjarra rjayi Gunhu' warjananydja lakararjala
dha-dir'yunaranydja, lirjgu manda bitjarrayinydja rjunhi
makiri'-yarryurrunana, bala garrinana yatjlilina romlili.
Bala rjayi darramuyunydja yaku-nherrarana nhannu-way miyalknhanydja Evenha, lingu rjayinydja rjunhi
rjandi'mirrirju bukmakkuna nilimurrungu yolrju'yulnuwu,
dhiyakuna dhuwala yukurra nhina bukmakrjura wana-rjura, buku-Hw'marama yana.
Ga rjulinuruyinydja gayi Gunhu'yu bumara wayin,
bala yana marranalana barrwan'tja, bala djama girri'na
mandaku dhal'yunarawuna, rjakirrmaranharawu Adamguga nhanukalaynuwu miyalkkuna.
Ga nuliguruyinydja dhurrwararjuru Gunhu' wananabitjarra, "Yo, dhuwalayi darramu marggina dhiyarju-
nydja-wala, balanyarana bitjan rjilimurru; margginagayi yatjku romgu ga gamakurru'wu. Bala dhipuguru-
nydja dhurrwaraguru gayi yurru yolguyu yakana nhinawalga-weyindja, gupadalnydja wal'gu; yakana gayi yurru
luka gunhiyi walga-wekanhamirrinydja borum." Bala
gayi Gunhu'yunydja djuy'yurruna dhawatmaragalana
ganya gunhiyi darramunha beguru garulgurunydja, ga
17
nunhala gali'nurana nayi yurru yukurra djama muna-thany'tja nunhi nayi maln'thurruna benuruyi munatha'-nuru.
Yo. Gunhu'yu gukurjalana yolrjunhanydja mandanha,dhawa£mararjalana nulinuruyi garuhjurunydja Yedan-nuru. Bala nayi Gunhu'yu nherrara djiwarr'wuynhanayolnunha dhurrwaralili garullili, gali'lili dhimurru'-
lilinydja, gunganharawuna nurikiyi garulwunydja. Qayiyukurrana dharrananydja rjunhiyi djiwarr'wuynydja yolnu
gorj-yiki'mirrina, yurru yikiny'tja nunhi bitjan nanarr-
-gurthamirri, bitjarrana linguna yukurrana djalkarryu-
rrunanydja bala ga lili, man* yurru yakana rjula yol
yolnu marrtjinydja rjuliwitjan, yakana yurru yolnuyu
galqa-yurrwuyun rjunhiyi dharpa'nha, walna-wekanha-mirrinhanydja.
Genesis 1-3
in
Gumatj660P
©B.S.A. 1978 400
ISBN 647 50015 9
18