52
Lovebook – Nhà sách của học sinh Việt Nam HVăn Diên Trường THPT Thái Lão Hưng Nguyên – NghAn Trang 1 HỆ PHƯƠNG TRÌNH (Phần I) 1. 2 2 2 2 2 2 x y y x xy x y 2. 2 2 ln 1 ln 1 12 20 0 x y x y x xy y 3. 3 3 2 2 2 2 2 2 2 6 3 9 2 0 1 1 log log 2 0 4 5 2 4 3 x y y x y x x y y y y 4. 2 1 2 1 2 2 3 1 2 2 3 1 y x x x x y y y 5. 2 2 2 2 3 2 1 1 3log 2 6 2log 2 1 y x x e y x y x y 6. 2 8 16 y x x y x y x y x y 7. 3 2 2 1 5 4 4 12 x y x y x xy y xy 8. 2 3 4 6 2 2 2 2 1 1 xy y x x x y x 9. 2 3 2 3 1 6 1 1 6 1 x y y y x x 10. 4 2 2 2 698 81 3 4 4 0 x y x y xy x y 11. 3 3 2 3 1 2 3 x y x y 12. 2 1 2 2 1 3 2 1 4 .5 1 2 4 1 ln 2 0 x y x y x y y x y x 13. 7 2 5 2 2 x y x y x y x y 14. 2 2 3 2 16 2 4 33 xy x y x y x y 15. 2 2 2 2 2 54 62 0 1 2 3 2 x y x y x y x y x y 16. 2 2 2 2 3 4 1 3 2 9 8 3 x y x y x y x y 17. 8 5 x x x y y y x y 18. 2 2 5 5 2 2 2 x xy y y x x y xy 19. 2 2 2 2 2 3 10 y x y x xx y y 20. 6 5 6 2 9 x x y x y x x y xy 21. 3 3 4 2 5 5 1 x y y x x y 22. 2 4 4 32 3 32 6 24 x x y x x y 23. 2 2 2 1 1 3 4 1 1 x y x y x x xy x x 24. 2 2 2 2 2 6 1 5 y xy x xy x

Hệ Phương Trình - Phần 1

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Hệ Phương Trình - Phần 1

Citation preview

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 1

    H PHNG TRNH (Phn I)

    1.

    2 2

    2 2 2

    2

    x y y x xy

    x y

    2.

    2 2

    ln 1 ln 1

    12 20 0

    x y x y

    x xy y

    3.

    3 3 2

    2 2

    2 22 2

    6 3 9 2 0

    1 1log log 2 0

    4 5 2 4 3

    x y y x y

    x x

    y y y y

    4.

    2 1

    2 1

    2 2 3 1

    2 2 3 1

    y

    x

    x x x

    y y y

    5.

    2 22

    2

    3 2

    1

    1

    3log 2 6 2log 2 1

    y x xey

    x y x y

    6.

    2 8 16y x

    x yx y

    x y x y

    7.

    3

    2 2

    1 5

    4 4 12

    x y x y

    x xy y xy

    8.

    2 3 4 6

    2

    2 2

    2 1 1

    x y y x x

    x y x

    9.

    23

    23

    1 6 1

    1 6 1

    x y y

    y x x

    10.

    4 2

    2 2

    698

    81

    3 4 4 0

    x y

    x y xy x y

    11.

    3

    3

    2 3 1

    2 3

    x y

    x y

    12.

    2 1 2 2 1

    3 2

    1 4 .5 1 2

    4 1 ln 2 0

    x y x y x y

    y x y x

    13. 7 2 5

    2 2

    x y x y

    x y x y

    14. 2 2

    3 2 16

    2 4 33

    xy x y

    x y x y

    15.

    2 22 22 5 4 6 2 01

    2 32

    x y x y x y

    x yx y

    16.

    2 2

    2 2

    3 4 1

    3 2 9 8 3

    x y x y

    x y x y

    17. 8

    5

    x x x y y y

    x y

    18.

    2 2 5

    5 22

    2

    x xy y

    y x

    x y xy

    19.

    2 2

    2 2

    2 3

    10

    y x y x

    x x y y

    20.

    6 5

    6 2

    9

    x x y

    x y x

    x y xy

    21.

    3 3

    4 2

    5 5

    1

    x y y x

    x y

    22.

    24

    4

    32 3

    32 6 24

    x x y

    x x y

    23. 2 2

    2

    1 1 3 4 1

    1

    x y x y x x

    xy x x

    24.

    2 2

    2 2 2

    6

    1 5

    y xy x

    x y x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 2

    25. 2

    2 2

    5 4 4

    5 4 16 8 16 0

    y x x

    y x xy x y

    26.

    2

    2

    1 4

    1 2

    x y x y y

    x x y y

    27. 3 3

    2 2

    2 9 2 3

    3

    x y x y xy

    x xy y

    28.

    2 2

    2

    34 4 7

    12 3

    xy y xx y

    xx y

    29.

    52 3 4

    42

    53 2

    42

    yy x

    xy x

    30.

    2

    3 2

    2

    23

    2

    2 9

    2

    2 9

    xyx x y

    x x

    xyy y x

    y y

    31.

    3

    3

    3 4

    2 6 2

    y x x

    x y y

    32. 2

    2 1

    2

    log 3log 2

    x yx y e e

    x y

    33.

    3 2

    3 2

    1 2

    1 2

    x x x y

    y y y x

    34.

    2 2

    2

    1 1 1

    350

    121

    x x y y

    yy

    x

    35.

    2

    4 2

    3 9

    4 2 3 48 48 155 0

    x y

    y x y y x

    36.

    2 2

    5 3

    1

    125 125 6 15 0

    x y

    y y

    37.

    3 2

    3 2

    2000 0

    500 0

    x xy y

    y yx x

    38.

    2 2 2

    2 3

    2 0

    2 4 3 0

    x y x y

    x x y

    39.

    2 2

    1 1 2

    1 21 2 1 2

    21 2 1 2

    9

    xyx y

    x x y y

    40.

    3

    3 2 2 2 1 0

    2 2 2 1 1

    x x y y

    x y

    41.

    3 3

    2 2

    9

    2 4 0

    x y

    x y x y

    42.

    3 3

    2 2

    8 2

    3 3 1

    x x y y

    x y

    43.

    2 2

    2

    2 3 4 9

    7 6 2 9

    x y xy x y

    y x x

    44.

    4 3 2 2

    3 2

    1

    1

    x x y x y

    x y x xy

    45.

    4 2 2

    2 2

    4 6 9 0

    2 22 0

    x x y y

    x y x y

    46.

    3 3 3

    2 2

    8 27 18

    4 6

    x y y

    x y x y

    47.

    2 2

    2 2

    3

    1 1 4

    x y xy

    x y

    48. 2 1

    1

    x y x y

    x y

    e e x

    e x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 3

    49.

    1 2

    2

    1 4 .5 1 3

    13 1 2

    x y x y x y

    x y y yx

    50. 2 6 2

    2 3 2

    xy x y

    y

    x x y x y

    51.

    2

    2 2

    12 2

    2 2

    x xy

    y y x y

    52.

    2 2

    2 2

    12

    12

    y x y

    x y x y

    53. 2

    5 3

    x y x y y

    x y

    54.

    2 2

    2 2

    1 4

    2 7 2

    x y xy y

    y x y x y

    55.

    2 2

    3 3

    2 1

    2 2

    y x

    x y y x

    56.

    2

    2

    2

    2

    x x y

    y y x

    57. 2

    2 2

    4 1 3 5 2 0

    4 2 3 4 7

    x x y y

    x y x

    58.

    2 2

    2

    2 3 4 9

    7 6 2 9

    x y xy x y

    y x x

    59.

    3 3 2

    4 4

    8 4 1

    2 8 2 0

    x y xy

    x y x y

    60.

    2 2

    3 3 3

    6

    1 19

    y xy x

    x y x

    61.

    32 2 1 2 1 2 3 2

    4 2 2 4 6

    x x y y

    x y

    62.

    2 2

    2

    1

    21

    x y xy y

    yx y

    x

    63.

    4 3 3 2 2

    2 2

    9 9

    7

    x x y y y x x y x

    x y x

    64.

    3 3

    2 2

    35

    2 3 4 9

    x y

    x y x y

    65.

    2 2

    1 22

    1 1 3 3

    y x

    x yx

    y x x

    66.

    121 2

    3

    121 6

    3

    xy x

    yy x

    67.

    2 2

    2 2

    33

    30

    x yx

    x y

    y xy

    x y

    68.

    4 2 4

    3 3

    4 2 5

    2 2

    xy x

    x y

    x x

    y x

    69.

    11 10 22 12

    4 4 236 3 2 2 . 5 2 8

    x xy y y

    y x y x x x

    70.

    2 2

    2

    1

    5

    574 3 3 1

    25

    x y

    x x y x

    71.

    24

    4

    2 2 6 2 2

    2 2 6 2 2 8 2

    x x y

    x x y

    72.

    2 2 2

    2 3

    2 0

    2 4 3 0

    x y x y

    x x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 4

    73.

    4 4

    3 3 2 2

    240

    2 3 4 4 8

    x y

    x y x y x y

    74.

    3 3 2

    2

    3 4 2

    1 2 1

    y y x x x

    x y y

    75.

    3 2

    3 2

    2 2 1 1

    4 1 ln 2 0

    x x y x y

    y x y x

    76.

    3 2 2

    2 33

    2 2

    2 2 1 14 2

    x y x y xy

    x y y x

    77.

    2 21 1 1

    1 1 2

    x y y x

    x y

    78.

    4 3 2 2

    2

    2 2 9

    2 6 6

    x x y x y x

    x xy x

    79. 2 2

    2 2

    72 1 2 1

    2

    7 6 14 0

    xyx y

    x y xy x y

    80. 2

    cos cos

    3 18 0

    x y x y

    x y y

    81.

    2 2

    4 2 2 2 4 2 2 2

    18

    208

    x y y xy x xy

    x y y x y x x y

    82.

    1

    2 1

    xy y y

    xy y y

    83.

    3 2

    3 2

    4 3 7

    6 7

    x xy y

    y x y

    84.

    3 2

    2 2

    3 49

    8 8 17

    x xy

    x xy y x y

    85.

    3 2

    2 2

    2 12 0

    8 12

    x xy y

    y x

    86.

    3 2

    2

    3 6 0

    3

    y y x x y

    x xy

    87.

    3 3 2

    4 4

    1

    4 4

    x y xy

    x y x y

    88.

    3 3 3

    2 2

    27 125 9

    45 75 6

    x y y

    x y x y

    89.

    4 4

    3 2 2

    2

    2 2

    x y

    x x x y

    90.

    2

    4 2 2 2

    2 0

    4 3 0

    x xy x y

    x x y x y

    91.

    2 2 2 2

    2 3

    2 5 3 4 5 3

    x y x xy yx y

    x xy x xy x

    92.

    2 2

    2

    21

    xyx y

    x y

    x y x y

    93.

    2

    5 3 2 4 3

    15 4 0

    xy y xy y

    y xyx

    94.

    2 3 2

    4 2

    5

    4

    51 2

    4

    x y x y xy xy

    x y xy x

    95.

    23 1

    8 9

    y x y

    x y x y

    96.

    2 2 3

    22 2

    5 4 3 2 0

    2

    x y xy y x y

    xy x y x y

    97.

    9 2

    4 2 4 2 41

    x y x y

    x x y y y

    98. 2

    2

    2 2

    4 3 1 3 2

    x y x x y y y

    x y x y

    99.

    2 2

    2

    2 1 3

    1 2 3 0

    x x y y y

    x x y x y

    100. 2 2 2

    7 1

    10 1

    xy x y

    x y y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 5

    CC BI GII Bi 1. Ta c:

    2 2

    2 22 2

    22 2 2

    2 22

    x y

    x y

    x yy x xy

    y x xy x yx y

    2 2 2 2

    3 3 3 3

    2 2

    2 2 2 2x y x y

    x y x y

    y x x y

    Xt hm s 32tf t t trn . Ta c: 2' 2 .ln2 3 0tf t t t nn f t l hm

    ng bin trn . Vy 3 32 2x yx y x y .

    Nh vy h tng ng vi: 2 2

    1

    12

    x y x y

    x yx y

    Vy h c cc nghim l ; 1;1 , 1; 1x y Bi 2: iu kin , 1x y . Ta c:

    2 22 10 0ln 1 ln 1

    ln 1 ln 112 20 0

    x y x yx y x y

    x y x yx xy y

    2 10

    ln 1 ln 1

    x y x y

    x x y y

    D thy rng ,x y cng du. Xt hm s ln 1f t t t trn 1; .

    o hm: 1

    ' 11 1

    tf t

    t t

    . Ta c: ' 0 0f t t . Vy hm s ng bin trn

    1;0 v nghch bin trn 0; . +) Nu ,x y cng m (tc l cng thuc 1;0 ) th theo tnh cht ca hm s f t , ta c: x y . Thay vo h gii c nghim 0x y (loi).

    +) Nu ,x y cng dng, tng t ta cng loi nt.

    +) 0x y tho mn h.

    Vy nghim ca h l ; 0;0x y

    Bi 3: Nhn xt: Chc chn khng th s dng php th hay nh gi. Nhn thy phng trnh

    th nht ca h cha cc hm ring bit vi ,x y (cha 3 ,x x v 3 2, ,y y y m khng cha xy )

    nn ta c th a phng trnh th nht v cng mt hm s ri s dng o hm gii.

    iu kin 1;1 , 1;3x y . T suy ra: 1 2;0x v 3 2;0y .

    Khai thc phng trnh th nht ca h:

    2 23 3 2 3 3 26 3 9 2 0 3 2 6 9 2 1 3x y y x y x x y y y x x y y

    2 2

    1 3 1 3 3 3x x y y .

    Xt hm s 2 3 23 3f t t t t t trn 2;0 . o hm: 2' 3 6 3 2f t t t t t . Ta c: ' 0 0 2f t t t . Vy trn on 2;0 , hm s f t n iu. Vy, phng trnh th nht ca h tng ng vi 1 3 2x y y x .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 6

    Thay vo phng trnh th hai, ta c:

    2 2

    2 22 2

    1 1log log 2 0

    4 5 2 4 3

    x x

    y y y y

    2 2

    22 2

    1 1log 2

    4 5 2 4 3

    x x

    y y y y

    2 2

    22 2

    1 1log 2

    2 4 2 5 2 4 2 2 3

    x x

    x x x x

    2 2 2 2

    22 2 2 2

    1 1 1 11

    log 2 *41 2 1 1 2 1

    x x x x

    x x x x

    t 21 0;1x t t . Lc ny * tr thnh:

    2

    3 2 3 2 3 2

    2

    1 1 14 1 2 2 4 3 2 2 0

    42 2

    t tt t t t t t t t t

    t t

    2 1 73 2 2 0 03

    t t t t t

    (do iu kin nn loi nghim 1 7

    3t

    )

    +) 21 3

    0 1 01 1

    x yt x

    x y

    +) 21 7 1 2 7

    3 9t x

    1 2 7 1 2 72

    3 3

    1 2 7 1 2 72

    3 3

    x y

    x y

    Nghim: 1 2 7 1 2 7 1 2 7 1 2 7

    , 1;3 , 1;1 , ; 2 , ;23 3 3 3

    x y

    Bi 4: Phn tch: H cha n l hm hu t v hm s m, chng c tnh cht khc nhau nn gn nh chc chn s phi s dng o hm. V cng lu lun, nhng h cha hm c tnh cht khc nhau th gn nh 90% s dng o hm hoc phng php nh gi.

    Cng cho v theo v v gi mt phng trnh ca h ta c h tng ng:

    2 21 1

    2 1

    3 1 1 1 3 1 1 1 (*)

    2 2 3 1

    x y

    y

    x x y y

    x x x

    Xt hm s 23 1tf t t t trn .

    Hm s c o hm: 2

    2 2

    1' 3 .ln3 1 3 .ln3

    1 1

    t tt t tf tt t

    .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 7

    Ta c: 2 2 21 1 0t t t t t t t . T y suy ra ' 0f t t . Vy, f t ng bin trn . Ta thy phng trnh (*) c dng 1 1f x f y . T suy ra 1 1x y x y . Lc ny h s tng ng vi:

    22 1 ln 1 1 1 1 .ln3 (**)1 1 3 1x

    x yx y

    x x xx x

    Li tip tc xt hm s 2ln 1 ln3g t t t t trn .

    Hm s ny c o hm 2

    2 2

    111

    ' ln3 ln31 1

    t

    tg t

    t t t

    .

    D thy 2

    1ln3 1

    1t

    nn ' 0g t t . Nh vy hm s g t nghch bin trn .

    Mt khc ta li c 0 0g nn phng trnh (**) 1 0 1x x .

    Vy nghim ca h l ; 1;1x y

    Bi 5: Phng trnh th nht ca h tng ng vi: 2 22 21 1x yx e y e

    Xt hm s 1 tf t t e trn 0; .

    Hm s c o hm ' 1 0 0;t tf t e e t t . T suy ra f t ng bin trn 0; . Vy phng trnh th nht ca h cho tng

    ng vi: 2 2x y x y .

    +) Nu x y . Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    13 2 33log 6 1 2log 2 3 log 6 1 6 3 3 3y y y y x . +) Nu x y . Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    3 2 3 23log 3 6 2log 2 2 1 3 1 log 2 2 1 log 1 1y y y y 3 2 3 23log 2 2log 1 3log 2 2log 1 0 *y y y y .

    Xt hm s 3 23log 2 2log 1g t t t trn 1; .

    Hm s ny c o hm:

    3 2'

    2 ln3 1 ln 2g t

    t t

    .

    Ta c:

    3 2 3 2

    ln3 ln 2 2 ln3 2 ln 2t t

    m

    2 2

    2 ln 2 1 ln 2t t

    nn ta c:

    3 2

    2 ln3 1 ln 2t t

    , tc l ' 0g t .

    Nh vy nn hm s nghch bin trn 1; . Ta li c 7 0g . Vy * c nghim 7 7y x .

    Vy nghim ca h phng trnh l ; 7;7 , 3 ; 3x y Cch gii khc: Trong trng hp x y , ta t 3 23log 2 2log 1 6x x u .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 8

    Lc ny ta c h:

    23 2

    3

    2 3 1 81 2 3 1

    9 91 2

    u uuu u

    u

    x

    x

    .

    Ta li thy hm s 1 8

    9 9

    u u

    h u

    l hm nghch bin m 1 1h nn 1u l nghim

    duy nht ca h 7x y .

    Bi 6: iu kin: 0; 0x x y .

    i t phng trnh th hai ca h: x y x y x y x y x x (1) Xt hm s 2f t t t trn 0; . ohm: ' 2 1 0f t t nn f t ng bin.

    Mt khc (1) c dng f x y f x nn (1) x y x y x x . t 0t x t th 2y t t . Thay vo phng trnh th nht ca h ta c:

    222 2 4 3 2

    2

    816 2 2 8 24 0

    t t tt t t t t t t

    t

    3 32 2 12 0 2 do 2 12 12t t t t t t . Vi 2 4,t x 2y .

    Vy nghim ca h l ; 4;2x y

    Cch gii khc: Ta t t x th phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2 2 48

    16 2 0 4 4 0ty t yty

    t y ty t y t yt y t y

    2 224 4 0 4 4 4 0tyt y t y t y t y t yt y

    .

    Bi 7: iu kin: 1 0x y . Khai thc phng trnh th nht: 31 5 1x y x y

    Ta t 3t x y (iu kin: 1t ) th 1 tr thnh: 3 1 5t t .

    D thy rng hm s 3 1f t t t ng bin trn 1; (v khi t tng th f t tng). Nh vy phng trnh vi n t trn s c nhiu nht mt nghim. Nhn thy t = 2 l mt nghim ca phng trnh. Vy, ta c: 2 8t x y . Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    4 4 12 8 4 8 4 12x x y y x y x y . H cho s tng ng vi h sau:

    88

    2 2 2 2 2 1 2 1 362 1 2 1 6

    x yx y

    x y x yx y

    8 8 84

    4 2 1 81 162 1 2 1 9

    x y x y x yx y

    xy x y xyx y

    Vy nghim ca h l ; 4;4x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 9

    Bi 8: iu kin 1y . H cho:

    2 3 4 6

    2

    2 2 (1)

    2 1 1 (2)

    x y y x x

    x y x

    Nu 0x th t (1) suy ra 0y , thay vo (2) khng tha mn 0x .

    Chia hai v ca (1) cho 3 0x ta c: 3

    3

    3

    22

    y yx x

    x x (3).

    Xt hm s 32f t t t trn c o hm 2' 3 2 0f t t nn hm s ng bin trn .

    Mt khc (3) c dng 2y y

    f f x x y xx x

    . Thay vo (2), iu kin 2x :

    2 2 42 2 22 1 1 2 1 1 3 3 3x x x x x x x x y

    Vy nghim ca h l ; 3;3x y Bi 9: iu kin , 1x y . H cho tng ng vi:

    22 33

    2 22 33 3

    1 6 11 6 1I

    6 1 6 1 11 6 1

    x y yx y y

    x x x y y yy x x

    Xt hm s 2 3 6 1f t t t t trn 1; .

    Hm s c o hm:

    23

    1 1' 2

    2 13. 6

    f t ttt

    .

    Ta s chng minh rng

    23

    12

    3. 6

    t

    t

    . Tht vy:

    23

    23

    12 6 . 6 1

    3. 6

    t t t

    t

    .

    iu ny hin nhin ng do t thuc on 1; . Nh vy, ' 0 1;f t t f t ng bin trn 1; . V : 1 1x y .

    23

    I1 6 1 2

    x y

    x x x

    Nhm c nghim ca (2) l 2x nn ta dng phng php nhn lin hp:

    2 32 4 1 1 6 2 0x x x

    2 33

    2 22 2 0

    1 1 6 2. 6 4

    x xx x

    x x x

    2 33

    1 12 2 0

    1 1 6 2. 6 4

    x xx x x

    2 33

    2

    1 12 0 (3)

    1 1 6 2. 6 4

    x

    xx x x

    2x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 10

    (D thy phng trnh (3) v nghim do 1

    11 1x

    v

    2 33

    1 1

    46 2. 6 4x x

    )

    Vy nghim ca h phng trnh l ; 2;2x y

    Bi 10: Xem phng trnh th hai ca h l phng trnh bc hai n x, tham s y :

    2 23 4 4 0x y x y y

    Phng trnh ny c nghim 2 2 20 3 4 4 4 0 3 10 7 0x y y y y y

    27 49

    1 13 9

    y y (1)

    Li xem phng trnh th hai l phng trnh bc hai n y, tham s x :

    2 24 3 4 0y x y x x

    Phng trnh ny c nghim 2 2 20 4 4 3 4 0 3 4 0y x x x x x

    44 256

    0 03 81

    x x (2)

    T (1) v (2) suy ra 4 249 256 697 698

    9 81 81 81x y , mu thun vi phng trnh th nht.

    T suy ra h cho v nghim

    Bi 11: Nhn h s c 2 v 2 nn ta chia hai v ri cng li:

    33

    33 3

    11 2 3 12 3

    3 1 32 3 2

    yyxx

    y y yx x x

    Xt hm s 3 3f t t t trn . o hm: 2' 3 3 0f t t t . T suy ra hm

    s f t ng bin trn . iu ny cng c ngha l 1

    2 yx

    .

    Thay vo phng trnh 1 ta c: 3 32 3 3 2 0y y y y

    2

    1 2 0 1 2y y y y .

    +) Vi 1

    1 1 1y xx

    . +) Vi 1 1

    2 22

    y xx

    .

    Vy nghim ca h l 1

    ; 1;1 , ; 22

    x y

    Bi 12: t 2t x y th phng trnh th nht tr thnh: 14

    5 5. 1 2 0 *5

    t

    t t

    .

    Xt hm s 14

    5 5. 1 25

    t

    t tf t

    trn .

    Hm s c o hm: 1 14 4

    ' 5 .ln5 5.ln . 2 .ln 25 5

    t

    t tf t

    . Do 4

    ln 2 0,ln5 0,ln 05

    nn ' 0f t t . Mt khc ta li c 1 0f nn * 1 2 1t x y .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 11

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 3 22 3 ln 1 0y y y y . Tip tc xt hm s 3 22 3 ln 1g t t t t t trn .

    Hm s ny c o hm

    222 2 2

    2 2 2

    2 12 1 2 4 2' 3 2 3 3 0

    1 1 1

    tt t tg t t t t

    t t t t t t

    vi mi t nn g t nghch bin trn .

    Mt khc 1 0g nn suy ra 1y 1

    02

    yx

    .

    Vy nghim ca h l ; 0 ; 1x y ( thi hc sinh gii quc gia 1998 1999) Bi 13: iu kin 7 0, 2 0x y x y .

    t 7 , 2 , 0a x y b x y a b 2 23 8

    5 5a b x y . H tr thnh:

    2 2

    2 2 2

    555

    3 8 3 5 82 5 13 025 5 5 5

    a ba ba b

    b bb a b b bb

    5 775

    25 77

    15 772

    2

    a b b

    ba

    (tho mn 0a )

    (Ta loi nghim 5 77

    2b

    do iu kin 0b ).

    Ta li c h sau:

    2

    2

    15 77 151 15 777 10 772 2

    11 775 77 51 5 77

    222 2

    x y x

    yx y

    Vy nghim ca h cho l 11 77

    ; 10 77;2

    x y

    Ch : Ngoi cch gii trn th ta cn c mt cch gii kh hay na, p dng c rng ri hn cho nhiu bi ton h phng trnh dng ny cng nh phng trnh:

    Ta c: 7 2

    7 2 5 * 5 7 2 (**)7 2

    x y x yx y x y x y x y x

    x y x y

    .

    Ly (*) tr i (**) ta c 2 5x y x . n y ta th vo phng trnh th hai ri rt x

    theo y th li v gii phng trnh ban u.

    Bi 14: Bin i h nh sau:

    2 22 2

    2 2 1 2 213 2 16

    2 4 33 1 2 38

    xy x y x yxy x y

    x y x y x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 12

    2 2

    1 2 1 2 21I

    1 2 38

    x y x y

    x y

    .

    t 1 , 2a x b y th h I tr thnh:

    2 22 2

    21 2121

    38 2 38 2 80 0

    ab a b ab a bab a b

    a b a b ab a b a b

    3 410

    2131 3 48

    10138 3 4

    813 3 4

    aa bab a b

    ab ba ba b

    aba b aa b

    ab b

    (S d h 10

    31

    a b

    ab

    b loi do

    2100 4 124a b ab ).

    +) Vi 3 4 , 3 4a b th 3 3, 2 3x y .

    +) Vi 3 4 , 3 4a b th 3 3 , 3 2x y .

    Vy nghim ca h l ; 3 3; 2 3 , 3 3 ; 3 2x y Cch gii khc: Cch 1: Ly phng trnh (1) nhn 2, sau cng vi phng trnh (2) c hng ng thc.

    Cch 2: C th rt 16 2

    3

    yx

    y

    , thay vo phng trnh th hai gii phng trnh bc 4.

    Bi 15: iu kin: 2 0x y . Vi iu kin ny h tng ng vi:

    2

    2 22 2 2 22 5 4 6 2 0 5 6 02 2

    12 3 1

    2 322

    x y x yx y x y x y

    x y x y

    x yx yx y

    x y

    2 22 3 2 3

    2 21

    2 312 3 2

    2

    x y x yx y x y

    x y x y

    x yx y x y

    x y

    2

    2

    2

    2 3

    2 31 114 3 38 6 1 02 42

    233

    8 6 1 0841 3 3 1 03 3

    x y

    x yy y yy

    y yy x

    x yx yxxy y

    y xyy

    (D thy phng trnh 23 3 1 0x x c 0 , v nghim)

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 13

    Vy nghim ca h l 3 1 3 1

    ; ; , ;4 2 8 4

    x y

    Bi 16: D dng nhn thy n ph:

    2 22 2

    2 2 2 2

    3 4 13 4 1I

    3 2 9 8 3 3 3 2 4 3

    x x y yx y x y

    x y x y x x y y

    t 2 23 , 4a x x b y y th h I tr thnh: 1 1

    3 2 3 0

    a b a

    a b b

    .

    +) 2 23 13

    1 3 1 3 1 02

    a x x x x x

    .

    +) 20 4 0 0 4b y y y y .

    Vy h c 4 nghim 3 13 3 13

    ; ;0 , ; 42 2

    x y

    Bi 17: iu kin , 0x y . t , 0; 0a x b y a b th h cho tr thnh:

    2 2

    3 3 2 2

    2 2 2 22 2 3 2 2 33 3

    58 5

    85 3 8 4 0

    5 5

    a ba a b b a b

    a a b b a ba b b ab a b aa b

    Do 0a nn ta c th chia hai v ca phng trnh th hai cho 3a , ta c: 2 2 2 2

    3 2

    5 5

    32 1 2 03 8 4 0

    a b a b

    b b bb b b

    a a aa a a

    2 2 2 25 5 (1)

    2 22 1 2

    3 3

    a b a b

    b b bb a b a b a

    a a a

    +) Nu 2b a . Loi ngay do 0 , 0a b .

    +) Nu b a . Lc ny 2 2 0a b , tri vi phng trnh (1) (loi).

    +) Nu 2

    3b a . Thay vo phng trnh (1) ta c 2 2

    55 9 9

    9a a x .

    Lc ny 5 9 5 4y x .

    Vy nghim ca h l ; 9;4x y

    Bi 18: iu kin: , 0x y . Bin i h v h ng cp bc hai:

    2 22 2 2 2

    2 2 2 2

    55 4 4 4 20

    5 22 2 4 5 4 20 25 10 20

    2

    x xy yx xy y x xy y

    y xy x xy x xy y

    x y xy

    2 2

    2 2 2 2

    2 16 3 016 29 6 0

    5 5

    x y x yx xy y

    x xy y x xy y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 14

    2 2

    2 2

    33

    22 1616 I II

    5 5 55 5

    8

    yy x

    x yx y x

    y yx xy y

    D thy (II) v l. Gii h (I): 2

    2 1 1I

    2 25 5

    x y y y

    x xy

    Vy nghim ca h l ; 2;1 , 2; 1x y

    Bi 19: Nhn xt rng 0x khi v ch khi 0y . Vy h c mt nghim l 0;0 .

    Trng hp , 0x y . Nhn cho v theo v nh sau:

    2 2 2 2 2 2 2 2 4 2 2 4

    2 22 2 2 2

    2 3 20 3 3 17 20 0

    2 310 2 3

    y x y x y x y x x y x x y y

    y x y xx x y y y x y x

    2 2

    2 22 2 2 2

    2 22 2

    2 2

    4 0I

    2 34 3 5 0

    3 5 02 3II

    2 3

    x y

    y x y xx y x y

    x yy x y x

    y x y x

    Gii h th nht:

    2 2 3

    2 2

    4 2I

    2 3 2

    x y y x

    y x y x x y

    2

    3 2

    2

    3

    2 1 1

    2 21

    2 121

    22

    x y y y

    y y x y xy

    x y yx yy

    xy y x y

    Gii h th hai:

    2 2 2 2

    32 2 3

    55 533 3II

    42 3 4 99

    x yx y x y

    yy x y x y x x

    4 4

    2 4 4

    5 3 5 3 5. .

    3 2 3 2 3

    4 5 3 125 3 125. .

    9 3 2 27 2 27

    x y y y

    y x x

    Vy nghim ca h l 4 4 4 43 125 3 5 3 125 3 5

    ; 0;0 , 2;1 , 2; 1 , . ; . , . ; .2 27 2 3 2 27 2 3

    x y

    Bi 20: iu kin 0x x y .

    t 6

    0x

    a ax y

    th phng trnh th nht tr thnh:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 15

    21 5 12 5 2 22 2

    a a a a aa

    (tho mn).

    +) 6

    2 2 2x

    a x yx y

    . Thay vo phng trnh th hai, ta c:

    2 23 2 9 2 3 9 0y y y y , v nghim do 63 0 .

    +) 1 6 1

    232 2

    xa y x

    x y

    . Thay vo phng trnh th hai ta c:

    2 224 23 9 23 24 9 0x x x x , v nghim do ' 63 0 .

    Vy h phng trnh cho v nghim

    Bi 21: T phng trnh th hai ca h, ta nh gi c , 1;1x y . Ta c:

    3 3 2 23 34 2 4 2 4 2

    5 0 5 05 5

    1 1 1

    x y x y x y x y xy x yx x y y

    x y x y x y

    2 2 2 24 2 4 2

    5 0 do , 1;1 5 0

    1 1

    x y x xy y x y x y x y xy

    x y x y

    4 2 2 21 5 5 1 5 11 02 2 2

    x yx y x yx y

    x x x x x

    Vy nghim ca h l 5 1 5 1 5 1 5 1

    ; ; , ;2 2 2 2

    x y

    Bi 22: iu kin 0 32x . Cng v theo v hai phng trnh ca h cho, ta c: 24 432 32 6 21x x x x y y .

    nh gi hai v ca phng trnh ny nh sau:

    +) 22VP 6 21 3 12 12 1y y y . Du bng xy ra khi 3y .

    +) nh gi v tri bng bt ng thc Cauchy Schwart (Bunhiacpxki) nh sau:

    2 2

    2 24 4

    32 1 1 32 8

    VT 12 2

    32 1 1 32 2.8 4

    x x x x

    x x x x

    Du bng 2 xy ra 0;32

    1632

    xx

    x x

    .

    T 1 , 2 VT = VP 12 16, 3x y .

    Vy nghim ca h l ; 16;3x y

    Bi 23: Thay 0x vo h thy khng tho mn 0x .

    T phng trnh th hai ca h ta rt: 2 1

    1x

    yx

    (*).

    Th vo phng trnh th nht ca h ta c:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 16

    2 2 2 22 2 2 21 1 1 2 13 4 1 . . 3 4 1

    x x x xx x x x x x x

    x x x x

    2 2 2 4 2 2 4 21 2 1 3 4 1 2 3 1 3 4 1 2 6 4 0x x x x x x x x x x x

    2 2

    2 1 2 0 1 2 0 1 2x x x x x x x .

    Quay li th vo (*), ta c:

    +) Vi 1x th 1 0 1y y . +) Vi 2x th 3 5

    12 2

    y y

    .

    Vy nghim ca h l 5

    ; 1; 1 , 2;2

    x y

    Bi 24: Thay 0x vo phng trnh th hai thy khng tho mn nn suy ra 0x .

    Vi iu kin ny, h tng ng vi:

    2

    2

    22

    2

    166

    1 1 25 5

    yy y yx xxx

    yy y

    x x x

    I

    t 1

    ,y

    a y bx x

    th h I tr thnh:

    222

    2 223

    5 556 2 222 5 5

    3 3 4 05 12 0. 62

    a aab bba b

    a b aa a aa aa

    2

    2

    2

    5

    2 3

    23 73 3 4 0

    2 4

    ab

    a

    ba do a a a

    Vi 3 , 2a b , thay tr li bc t:

    2

    123

    21

    2 3 2 3 1 02

    y xyy xx

    y x x xx

    x

    21

    112

    21 12

    y x

    x xx

    yyx

    Vy nghim ca h l 1

    ; 1;2 , ;12

    x y

    Bi 25: H cho tng ng vi:

    2 2 2 2

    2 2 2

    5 16 16 5 16 16

    5 16 16 8 4 0 2 8 4 0

    y x x y x x

    y x x y xy y y xy

    2 2 2 25 16 16 5 16 16

    2 4 2 0 0 2 4

    y x x y x x

    y y x y y x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 17

    2 2

    2 40I II

    5 4 4 0 2 4 5 16 16

    y xy

    x x x x x

    Gii h I ta c 4

    ; 4;0 , ;05

    x y

    .

    Gii h 2

    2 4 0II

    49 0

    y x x

    yx

    .

    Vy nghim ca h l 4

    ; 4;0 , ;0 , 0;45

    x y

    Bi 26: Ta thy gi tr 0y khng tho mn phng trnh th nht ca h 0y .

    Lc ny h cho tng ng vi:

    2

    2

    14

    21

    xx y

    y

    yx y

    x

    .

    t 2 1

    , 0x

    x y a b by

    th h tr thnh:

    2

    4 44 1

    1 132 2 4 0 2 1 0

    a b a ba b b

    aa b b bb b

    (tho mn)

    Tr li bc t:

    2 2

    2

    2 2

    31 1 1 2

    12 51 1 3 2 0

    x yy x y x x x

    xy yx x x x

    y

    Vy nghim ca h l ; 1;2 , 2;5x y

    Bi 27: Dng php th:

    3 3 2 2 3 3 2 22 2 2 2

    2 9 2 2 9

    3 3

    x y x y xy x y xy x y x y x xy y

    x xy y x xy y

    3 3 3 3 3 3

    2 2 2 22 3 2 2

    2 22 9 8

    4 2 3 13 3

    x y x yx y x y x y

    y y y yx xy y x xy y

    1 1

    2 2

    y y

    x x

    Vy nghim ca h l ; 2;1 , 2; 1x y Bi 28: Bin i h t n ph:

    2 22 2 2 2

    2 2

    3 33 2 2 7 3 7

    1 13 3

    x xy y x xy y x y x yx y x y

    x y x y x y x yx y x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 18

    t

    22

    2

    1 1; 2 2a x y b x y a a x y

    x y x y

    . H tr thnh:

    2 2

    2 22

    3 33 13

    3 4 6 4 03 3 13

    b a b aa b

    a b a aa a

    3

    12 22 TM khng TM 2

    21 1 1

    32

    xa x ya a

    b x yb a y

    Vy nghim ca h l 3 1

    ; ;2 2

    x y

    Bi 29: iu kin , 0x y . t , 2 , 0a x b y a b th h tr thnh:

    2 2 2 2

    2 22 22 22 2

    10 10 4 4 23 4 23

    84 8410 2

    10 210 2 310333 2 84

    848484

    b b ab a b b ab a

    a ab aaa b ab ab a

    2 2 2

    22 2 2

    10 2 5 1 2 1 2 1 1 6613 . 3 0 5. 132 0

    4488 5

    b ab a b a b a

    a a aa a a a

    1 6612

    1325

    0 1 6611 661

    66

    b a a

    a ab

    2

    2

    1 661 331 661132 8712

    331 6611 1 66143562 66

    x x

    yy

    Vy nghim ca h l 331 661 331 661

    ; ;8712 4356

    x y

    Bi 30: Cng v theo v hai phng trnh: 2 23 2 23

    1 12

    2 9 2 9xy x y

    x x y y

    nh gi hai v ca phng trnh ny:

    +)

    3 32 23 3

    1 1 1 1VT 2 2 2

    8 81 8 1 8

    xy xy xy

    x y

    .

    +) 22 2VP 2 do 0x y xy x y . M ta li c VT= VP nn du bng cc ng thc trn phi xy ra, tc l:

    1 1 01

    x yx y

    x y

    .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 19

    Th li, ta thy rng 1;1 l nghim ca h cho.

    Vy nghim ca h l ; 1;1x y

    Bi 31: Bi ton ny chng ta s dng phng php nh gi:

    233

    33 2

    2 3 2 2 1 2 13 4I

    2 2 3 22 6 2 2 2 1 2 2

    y x x y x xy x x

    x y yx y y x y y

    +) Nu 2x th t 1 2 0y v t 2 2y , mu thun nn loi. +) Nu 2x th t 1 2 0y v t 2 2y , mu thun nn cng loi nt. +) Nu 2x th thay vo ( I ) tm c 2y .

    Vy nghim ca h l ; 2;2x y Lu : Nu s dng php th y t phng trnh th nht xung phng trnh th hai ta c:

    8 7 6 5 4 3 22 2 4 10 44 34 76 188 160 51 0x x x x x x x x x . Phng trnh bc 8 kia rt l kh nhai! Dng o hm chng minh n v nghim cng rt kh. Nhng khi dng bin i tng ng n th ta s thu c:

    2

    4 3 21 2 2 6 16 10 2 02

    x x x x .

    Phng trnh ny r rng v nghim! Vy l bi ton c gii quyt. Bi 32: T phng trnh th hai ta t iu kin , 0x y .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi: x ye x e y 1 .

    Xt hm s tf t e t trn 0; . o hm: 0' 1 1 0tf t e e nn hm s ng bin trn 0; . Ta li c 1 c dng f x f y x y . Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    22 22 1 2 2

    22

    log 1 2log 3log 2 log 3log 2 0

    log 2 4

    x xx x x x

    x x

    Vy nghim ca h l ; 2;2 , 4;4x y

    Bi 33: Tr v theo v hai phng trnh ca h cho ta c:

    3 3 2 2 2 22 2 2 2 2x y x y x y x y x xy y x y x y

    2 2 2 2 4 0 0x y x y xy x y x y x y

    (do 2 2 22 2 1 12 2 4 2 2 0

    2 2x y xy x y x y x y )

    Thay x y tr li h ta c:

    23 2 3 2 1 51 1 01 2 2 1 0 12

    x yx yx y x y

    y y yy y y y y y

    Vy nghim ca h l 1 5 1 5 1 5 1 5

    ; 1;1 , ; , ;2 2 2 2

    x y

    Bi 34: iu kin 2 1x . Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 20

    2 2

    2 2 2

    2

    11 . 1 1 1 1

    1

    y yx x x x y y

    y y

    (do 2 21y y y nn 2 1 0y y ). Tng t: 2 21 1 2y y x x . Kt hp 1 , 2 ta c h:

    2 22 2 2 2

    2 22 2 2 2

    1 1 2 1 2 1

    1 11 1 1 1

    x yx x y y y x

    x x y yy y x x x x y y

    2 2 2 2 2 21 1 1 1 1 1

    x y x y x y x y

    x x y y x x x x x x x x

    0

    0

    x y x yx y x y

    x x y

    (loi 0x y do 2 1x ).

    Vy x y . Thay vo phng trnh th nht ca h thy tho mn v thay vo phng trnh

    th hai ca h ta c 2

    350 3

    121

    yy

    y

    . D thy rng 0y (v nu 0y th v tri

    dng nn n v l). Kt hp vi iu kin cn thc ta c y < 1.

    2 22

    2 2

    22

    35 35 353 1

    12 12 1211

    y yy y y y y

    yy

    SUY RA

    2 2 2

    2 2 2 235 35 35 35 1225. 212 12 12 6 144

    y y y y y y y y

    2 2

    2 2 235 1369 37 35 37 35 371 1 1 012 144 12 12 12 12 12

    y y y y y y

    2 235 49 35 25 5 5 35 3577012 12 12 12 4 3 12

    y y y y y y y

    .

    (T tng trong u phi xc nh rng: khng s gii phng trnh bc 4, n c cch gii m)

    Thay li vo phng trnh 1 ta thy ch c cc nghim 5 5

    ,4 3

    y y

    tho mn 1 .

    Vy nghim ca h l 5 5 5 5

    ; ; , ;4 4 3 3

    x y

    Cc em c th tm hiu mt cch chi tit nht v phng trnh bc 4 trong cun sch Chinh phc phng trnh, bt phng trnh i s. Ch cn nm c cch gii phng trnh bc 4 phi hp vi mt s k nng s dng my tnh c gii thiu trong cun sch l cc em s hon ton t tin x l c c mt lp bi ton phng trnh v t hay gp! Cch gii khc: C th x l phng trnh (1) bng phng php o hm.

    Xt hm s 2 1f t t t trn .

    Hm s c o hm 2

    2 2 2

    1' 1 0

    1 1 1

    t tt t tf t

    t t t

    nn f t ng bin trn .

    Phng trnh (1) li c dng f x f y x y .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 21

    Phng trnh (3) c vit li thnh:

    2

    1 350

    1211

    y

    y

    .

    Vi iu kin y < 1, ta c th t 1

    cos ;2

    t ty

    th phng trnh trn tr thnh:

    2

    1 1 35 1 1 35 350 0 sin cos sin cos 0

    cos 12 cos sin 12 121 cost t t t

    t t tt

    .

    n y c th t sin cost t t gii tip.

    Bi 35: Nhn thy rng phng trnh th hai ca h c nhm h s ca 2y nn ta c

    tng a phng trnh th hai ca h thnh bc hai vi n l 2y .

    T phng trnh th nht suy ra: 2 23 9 48 16 144y x y x .

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 4 2 24 2 3 16 48 11 0y x y x x .

    Xem nh y l mt phng trnh bc hai vi n l 2y v tham s l x , ta c:

    22 2' 4 2 3 16 48 11 25 0

    yx x x nn phng trnh c hai nghim l:

    2 2 2 3 5y x hay chnh l 2 1 4y x hoc 2 11 4y x .

    +) Nu 2

    2 11 44

    yy x x

    . Th vo phng trnh th nht ta c:

    22 4 2

    4 21 2 13 9 3 9 2 48 1434 16

    y y yy y y y y

    2 22 2 21 2 12 1 2 12 1 2 12 0y y y y y y

    22

    2

    2 11 0 1 2 3 3 32 11 0

    2 13 0 (VN) 1 2 3 3 3

    y y y xy y

    y y y x

    (tho mn)

    +) Nu 2

    2 1111 44

    yy x x

    . Th vo phng trnh th nht ta c:

    22 4 2

    4 211 22 1213 9 3 9 22 48 234 16

    y y yy y y y y

    22

    2 2 21 2 6 2 6 2 6 1 2 6 2 6 1 2 6 0y y y y y y

    2

    2

    2 6 1 2 6 0 *

    2 6 1 2 6 0 **

    y y

    y y

    Gii tng phng trnh:

    211 6 2 3 3 26 2 3

    4 2*6 2 3 3 2

    6 2 32

    yy x

    y x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 22

    211 3 2 2 3 66 3 2

    4 2**2 3 6 3 2

    6 3 22

    yy x

    y x

    Vy nghim ca h l

    ; 3 3 ;2 3 1 , 3 3 ; 2 3 1 ,

    6 2 3 3 2 6 2 3 3 2; 2 3 6 , ; 2 3 6 ,

    2 2

    3 2 2 3 6 2 3 3 2 6; 6 3 2 , ; 6 2 3 .

    2 2

    x y

    Bi 36: t 15

    5

    ty . T phng trnh th nht suy ra

    15 151;1 ;

    3 3y t

    .

    Phng trnh th hai ca h tr thnh: 5 3

    5 315 15125 125 6 15 0 3 5 2 05 5

    t tt t

    2 3 2

    3 2

    11 3 6 4 2 0

    3 6 4 2 0 1

    tt t t t

    t t t

    Xt hm s 3 23 6 4 2f t t t t trn on 15 15

    ;3 3

    . Hm s c o hm

    22' 9 12 4 3 2 0f t t t x nn hm s ng bin on

    15 15;

    3 3

    .

    Suy ra 3 215

    3 6 4 2 12 3 15 03

    t t t f

    , nn 1 v nghim.

    Vy 15

    15

    t y . Thay vo phng trnh th nht ca h ta tm c 10

    5x .

    Vy cc nghim ca h l 10 15

    ; ;5 5

    x y

    Bi 37: Bin i h nh sau:

    3 23 2

    3 23 2

    20002000 0

    500 *500 0

    x xy yx xy y

    y yx xy yx x

    +) Nu 0x , thay vo phng trnh th hai ta c 0y , tho mn h.

    +) Nu 3 20 0 0x y yx y . Lc ny ta nhn cho hai v ca h nh sau:

    3 2 3 2 4 2 2 4 2 2500 2000 4 4x x xy y y yx x x y y x y

    4 2 2 4 2 2 2 25 4 0 4 0x x y y x y x y 2 2x y x y x y x y .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 23

    Nu x y . Thay vo (*) ta c: 3 3 500 0x x x x , loi.

    Nu x y . Thay vo (*) ta c: 3 2 500 0x x x x x , loi nt.

    Nu 2x y . Thay vo ta c: 3 3 3 24 1000 1000 0 1000 0y y y y y y y . iu ny khng th xy ra do 20 , 1000 0y y .

    Nu 2x y . Thay vo (*) ta c:

    3 3 2 24 1000 3 1000 0 3 1000y y y y y y 10 30 20 30

    3 3

    10 30 20 30

    3 3

    y x

    y x

    Vy h c cc nghim l 20 30 10 30 20 30 10 30

    ; 0;0 , ; , ;3 3 3 3

    x y

    Bi 38: Thay 0y vo h thy khng tha mn nn h tng ng vi:

    2 42 2

    2 2 2

    2 3 2 3

    1 1 1 12 1

    2 2 1 1 2 1 1 2

    yxy x y xyy y y y

    x x y x y

    T (1) 4 41 0 1 1 1y y y .

    T (2) 3 31 0 1 1y y y .

    V vy y ch c th bng 1 1x .

    Vy nghim ca h l ; 1; 1x y

    Bi 39: iu kin 1

    , 0;2

    x y

    . Vi iu kin ny suy ra

    10

    4xy .

    Khai thc phng trnh th nht ca h. p dng bt ng thc Cauchy Schwart ta c:

    2

    2 2

    2 2 2 22 2

    1 1 1 1 1 11 1 2

    1 2 1 2 1 2 1 21 2 1 2 x y x yx y

    *

    n y ta s chng minh: 2 2

    1 1 42 1

    1 21 2 1 2 xyx y

    (vi

    10

    4xy ).

    Tht vy

    2 2

    2 2 2 2

    2 2

    2 2 2 21 1 2 1 1 2 1 2

    1 21 2 1 2

    x yxy x y x y

    xyx y

    2 2 2 2 2 2 2 21 2 2 1 2 2 4x y xy x y xy y x x y

    2 22 2 2 22 2 2 0 2 0x y xy xy xy x y x y xy x y

    2

    1 2 0x y xy , iu ny ng do 2 1 1

    0 ; 1 2 1 2. 04 2

    x y xy .

    Vy, 1 ng. Kt hp vi * suy ra

    2

    2 2

    1 1 4

    1 21 2 1 2 xyx y

    .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 24

    Ly cn hai v ta c :2 2

    1 1 2

    1 21 2 1 2 xyx y

    .

    Trong bi ny, du bng xy ra, tc l 1

    0;2

    x y x . Nh vy h cho tr thnh:

    2 2 1

    1 2 1 2 2 1 2 1 29 9 81

    x y x y x y

    x x y y x x x x

    273

    1 9 7312 0 9

    81 364

    x yx yx y

    x x xx

    (tha mn)

    Vy nghim ca h l 9 73 9 73 9 73 9 73

    , ; , ;36 36 36 36

    x y

    Bi 40: iu kin 1

    1 ,2

    x y . Vit h li nh sau:

    3 3

    1 2 2 1 2 1 2 13 2 2 2 1 0

    2 2 2 1 1 2 2 2 1 1

    x x y yx x y y

    x y x y

    Ta t 2 , 2 1 , 0a x b y a b th h trn tr thnh:

    2 2 2 23 333 3

    1 1 1 0

    2 12 1 2 1

    a a b b a b a b aba a b b

    a ba b a b

    2 2

    233

    0 do 1 0

    1 1 02 12 1

    a ba b a b ab a b

    a a aa aa b

    1 51

    2

    a b

    a a

    (do 0a nn ta loi nghim

    1 5

    2a

    )

    +) Nu 1 2 2 1 1 1; 1a b x y x y .

    +) Nu 5 1 5 1 1 5 5 5

    2 2 1 ,2 2 2 4

    a b x y x y

    .

    Vy nghim ca h l 1 5 5 5

    ; 1;1 , ;2 4

    x y

    Lu : C th dng phng php hm s kt lun 2 2 1x y .

    Bi 41: Bin i h nh sau: 3 3 3 3 3 2 3 2

    2 2 2 2 2 2

    9 1 8 3 3 1 6 12 8

    2 4 0 6 12 3 3 2 4 0

    x y x y x x x y y y

    x y x y y y x x x y x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 25

    3 3

    2 222 2

    1 2 31 2

    3 9 6 03 2 3 4 02 4 0

    x y x yx y

    y yy y y yx y x y

    3 2 1

    1 2 1 2

    x y x x

    y y y y

    Vy nghim ca h l ; 2; 1 , 1; 2x y

    Bi 42: Chuyn s 3 t v tri ca phng trnh th hai sang v phi:

    23 2 23 3 3

    2 2 2 22 2 2 2

    8 2 8 08 2 8 .33

    3 3 1 3 2 3 2 3 2

    xyxx x y y x xx x y y x x y

    x y x y x y x y

    222

    2

    2 222 22 2

    2 2

    0

    03 240 3 2 ( ) 3 24 0

    3 24 03 23 24 0

    3 6 03 23 2

    x

    xxy loai x xy y

    x xy xx yx xy

    y xx yx y

    22

    2

    22

    24 22 2 2 4

    3 243 24 3 24

    3 2426 426 1728 03 6 0 3 3 24 6 0

    xxy xyx y

    x xx

    x xx x x xx

    2

    2 2

    4 78 4 783 243 3 13 13

    1 196 78 789

    13 13 13

    xx xy

    x xx

    y yx x y y

    Vy nghim ca h l 4 78 78 4 78 78

    ; 3;1 , 3; 1 , ; , ;13 13 13 13

    x y

    Cch gii khc: Cch 1: a phng trnh th nht v dng 3 3 2 8x y y x v a phng

    trnh th hai v 2 23 6x y , sau nhn hai v a v phng trnh ng cp bc 3.

    Cch 2: Bnh phng h:

    2 2 2 2

    3 3 3 3 2 2 2 28 2 8 2 8 2x x y y x x y y x x y y .

    Vic cn li ca chng ta l rt 2y t phng trnh th hai v th vo phng trnh trn.

    Bi 43: Rt y t phng trnh th hai v nhn hai v ca phng trnh th nht cho 7 ta c:

    22

    2 2 2 22 2

    7 2 9 67 2 9 6

    2 3 2 9 6 28 9 2 9 67 .2 7 .3 28 7 .9

    y x xy x x

    x x x x x x xy x y y x y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 26

    22

    24 3 2

    7 2 9 67 2 9 6

    2 2 1 2 9 27 04 24 31 99 54 0

    y x xy x x

    x x x xx x x x

    22 9 6 12 9 3 33

    7 216 4

    11 9 3 33372

    72 4

    x xxy x

    x

    yy yx x x

    Vy h c 4 nghim 16 1 1 9 3 33

    ; 2; , ; , ;37 2 7 4

    x y

    Bi 44: Bin i v t n ph gii h:

    24 3 2 2 3 2 34 3 2 2

    3 2 3 2 3 2

    2 1 11

    1 1 1

    x x y x y x y x xy x yx x y x y

    x y x xy x y x xy x y x xy

    t 2 3,a x xy b x y th h ny tr thnh:

    2

    2 2

    1 1 0 11

    1 01 11 0

    b a b a a aa b

    b ba ab a a a

    +) Nu

    2 2

    3 4

    0 1 10, 1

    1 11 1

    x xy xy x x xa b

    y yx y x

    +) Nu

    2 2

    3

    1 11, 0

    0 00

    x xy x xya b

    x yx y

    n y d thy h ny v nghim.

    Vy nghim ca h l ; 1;1 , 1; 1x y

    Bi 45: Bin i h v t n ph:

    4 2 24 2 2

    2 2 2 2

    4 4 6 9 44 6 9 0

    2 22 0 2 3 4 2 4 3 8 0

    x x y yx x y y

    x y x y x y x y

    t 2 2 , 3 2a x b y a th h tr thnh:

    22 2

    2

    8 42 44

    4 4 8 0 8 4 8 20 0

    ab a ba b aba b

    ab a b ab a b a b a b

    8 4 2 100 482 10

    ab a b a b a b

    ab aba b a b

    Loi 10, 48a b ab do 2

    4 100 4.48 0a b ab .

    Vi 2 0 2

    0 2 0

    a b a a

    ab b b

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 27

    Quay tr li bc t:

    2

    2

    2 0 2

    3 2 5

    22 2

    33 0

    x x

    y y

    xx

    yy

    Vy nghim ca h l 2;5 , 2;3x y Cch gii khc: T phng trnh th hai rt 2x theo y ri th vo phng trnh th nht c phng trnh bc 4 c nghim p. Bi 46: Nhn thy 0y khng tho mn h 0y .

    Lc ny h cho tng ng vi:

    3 33 3

    22

    22

    27 278 18 8 18

    3 94 64 . 2 . 31

    x xy y

    x xx x

    y yy y

    n y t 3

    2 ,a x by

    th h li tr thnh:

    33 3 3 3 2 2

    3 32 2 3 3 3 3

    318 3 3 27 27

    183 18 18

    a ba b a b a b ab a b

    a ba b ab a b a b

    3 2 3 2

    3 5 3 53 3 2 2

    27 27 9 18 3 1 0 3 5 3 5

    2 2

    a ab a b a

    a a a a a ab b

    +) Vi 3 5 3 5 3 5 3 9 3 5

    ; ,2 2 2 4 2

    aa b x y

    b

    .

    +) Vi 3 5 3 5 3 5 9 3 5

    ; ,2 2 4 2

    a b x y

    .

    Vy nghim ca h l 3 5 9 3 5 3 5 9 3 5

    ; ; , ;4 2 4 2

    x y

    Bi 47: Bin i tng ng h nh sau:

    2 22 2

    2 2 2 22 2

    33

    2 2 1 1 161 1 4

    xy x yx y xy

    x y x yx y

    2 2 2 2

    2 2 2 2 2 2

    3 3

    5 2 1 16 2 4 11

    xy x y xy x y

    xy x y x y x y xy xy

    (iu kin 11xy )

    2 22 2 2 2

    22 2 2 2

    33 335

    4 4 11 33 26 105 03

    xy x yxy x y xy x y

    x y xy xy xy xyx y xy

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 28

    2 2

    3

    6

    xy

    x y

    (tho mn)

    2 2

    35

    3

    35 263 0

    3 3

    xy

    x y

    (loi)

    Vy 2 2

    2 4 2 2

    2

    33 3

    3 3 3

    96 3 36 6 9 0 3

    yxy y y x xx

    x xx y y yx x x x

    x

    Nghim ca h l ; 3; 3 , 3; 3x y Bi 48: Gii h bng phng php hm s:

    2 1 1 2 1 1

    11 1

    x y x y x y x y

    x yx y x y

    e e x e x y x e x y

    x y ee x y e x y

    Cng v theo v ca hai phng trnh vi nhau ta c: x y x ye x y e x y * .

    Xt hm s tf t e t trn . Hm s c o hm ' 1 0tf t e nn f t ng bin trn . Mt khc * c dng f x y f x y nn 0x y x y y .

    Thay y = 0 vo hai phng trnh ca h ta c: 1 1 0x xe x e x (**).

    Kho st hm s 1xg x e x trn . o hm ' 1xg x e .

    ' 0 1 0xg x e x . y chnh l im cc tiu ca hm s. Lp bng bin thin, thy rng 0g x x . Du bng xy ra khi v ch khi 0x , tc l (**) 0x .

    Vy nghim ca h l ; 0;1x y

    Bi 49: iu kin 1

    , 0y xx

    . t t x y th phng trnh th nht ca h tr thnh:

    1 2 1 241 4 .5 1 3 5 5. 3 1 0 15

    t

    t t t t t

    .

    Xt hm s 1 24

    5 5. 3 1 05

    t

    t tf t

    trn .

    Hm s c o hm 1 24 4

    ' 5 .ln5 5. .ln 3 .ln3 05 5

    t

    t tf t t

    (d thy iu ny

    do 1 24

    5 .ln5 0, ln 0, 3 .ln3 05

    t t ).

    Mt khc ta c 0 0f nn 1 0 0t x y x y .

    Th y x vo phng trnh th hai ca h ta c: 21

    3 1 2x x x xx

    .

    D thy rng 0x khng tho mn nn ta c th chia hai v ca phng trnh ny cho x:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 29

    1 1 1 1 1 13 2 3 2 0 1 2 0x x x x x x

    x x x x x x

    2

    2

    1 11 1 51

    1 02

    1 4 1 01 4 2 52

    x xx x xx x

    x xx xxxx

    Nghim 1 5 1 5 1 5 1 5; ; , ; , 2 5;2 5 , 2 5;2 52 2 2 2

    x y

    Bi 50: Vi iu kin 2 , 0x y y th phng trnh th nht ca h tng ng vi: 2 22 6 2 ( 2 ) 2 6 0y y x y x y x y y x y y

    Xem y l phng trnh bc hai vi n l 2x y . Ta c: 2 2 224 25y y y nn phng

    trnh ny c hai nghim l 2 3x y y v 2 2x y y (y l phng trnh ng bc).

    +) Nu 2

    02 3

    9 2

    yx y y

    x y y

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2 2 2 29 2 3 9 2 3 2 9 5 9 5 2 0y y y y y y y y y y 29 5 1y y (loi) 29 5 2y y (tha mn) 29 5 4 0y y

    1y (loi) 4

    9y (tha mn). Vi

    4 8

    9 3y x .

    +) Nu 2

    02 2

    4 2

    yx y y

    x y y

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2 2 2 24 2 2 4 2 3 2 4 4 5 2y y y y y y y y y 22 4 5 2y y y (do 0y ) 2

    14 7 2 0

    4y y y (loi) 2y (tha mn).

    Vi 2 12y x .

    Vy nghim ca h l 8 4

    ; ; , 12; 23 9

    x y

    Bi 51: iu kin y khc 0.

    H cho tng ng vi:

    2

    2

    12 2

    1 22

    x xy

    xy y

    t 1

    0a ay

    th h trn tr thnh:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 30

    2 222 22

    2 2 0 1 02 2

    2 2 2 22 2

    x a x a x a x ax x a

    a x a x x ax x a

    2

    2 2

    (I)2 2 1

    1 1(II)

    2 2 1 02 1 2 1 2

    x a x a

    a a

    x a x a

    a aa a

    1 1(I)

    1 1

    a a

    x x

    1 3 1 3

    2 2(II)

    1 3 1 3

    2 2

    a a

    x x

    +) Vi 1a th 1y . +) Vi 1a th 1y .

    +) Vi 1 3

    2a

    th 1 3y . +) Vi

    1 3

    2a

    th 1 3y .

    Vy nghim ca h l 1 3 1 3

    ; 1;1 , 1; 1 , ;1 3 , ;1 32 2

    x y

    Bi 52: iu kin 2 2x y .

    t 2 2 , 0, 0a x y b x y a b th 2 2 2a x y x y x y .

    Suy ra 2 2a a

    x yx y b

    .

    Ta li c 21 1

    2 2

    ay x y x y b

    b

    .

    Lc ny h tr thnh:

    22 2

    2 2

    1 1212 242

    144 24 24 121212

    a b ab a b a a bb

    a a a a ab ab a

    2

    12 3 4

    9 824 168 288 0

    b a a a

    b ba a

    (tho mn).

    +) Nu 2 2 2

    913 59

    9 499

    x ya xx y ax y

    b yx yx y

    +) Nu 2 2 24 2 54 16

    8 8 38

    a x y xx y

    b x y yx y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 31

    Vy nghim ca h l ; 5;4 , 5;3x y Bi 53: iu kin 0, 0, 0x y x y y . Thay 0y vo h thy v l 0y .

    Chia hai v ca phng trnh th nht ca h cho 0y ta c: 1 1 2x x

    y y .

    t 1, 1 0x x

    a b a by y

    , ta c h sau: 2 2

    32 2

    12

    2

    aa b

    a bb

    Thay tr li bc t ta tm c 5 5

    4 4

    x yx

    y .

    Thay vo phng trnh th hai ca h: 5 4 5 4

    5 3 . 14 5 4 5

    yy y x .

    Vy nghim ca h l 4

    ; 1;5

    x y

    Bi 54: Thay 0y vo phng trnh th nht ca h ta c 2 1 0x , v l nn 0y .

    Chia cc v ca h cho 0y ta c:

    2

    22

    14

    2 27

    xx y

    y y

    xx y

    y y

    (1)

    n y ta t 2 1

    ,x

    a b x yy

    th h (1) tr thnh:

    22 244 4 3 5

    1 92 4 7 02 7 2 15 0

    a ba b a b b b

    a ab bb a b b

    +) Vi

    2

    2 2

    13 31 1 21

    3 2 51 3 2 03

    xy x y xa x x

    yb y yx x x x

    x y

    .

    +) Vi

    2

    2 2

    15 59 9

    5 1 9 5 9 46 05

    xy x y xa

    yb x x x x

    x y

    (v nghim)

    Vy nghim ca h l ; 1;2 , 2;5x y Bi 55: Thay 0y vo phng trnh th nht thy ngay n khng tho mn 0y .

    Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    3 3 3 3 2 2 3 2 2 32 1. 2 2 2 2 2 2 3 0x y y x x y y x y x x x y xy y 3 2 2

    2

    32 2 5 0 1 5 0 1

    x x x x x x xx y

    y y y y y yy

    .

    Thay x y tr li h ta c:

    1x .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 32

    Vy nghim ca h l ; 1;1 , 1; 1x y

    Bi 56: Cng cho v theo v hai phng trnh ca h: 2 22 2x x x y y y (1)

    Xt hm s 2 2f t t t t trn 0 ; . o hm 1

    ' 2 2 02

    f t tt

    nn f t

    ng bin trn 0; . Phng trnh (1) c dng f x f y x y . Thay x y tr li h ta c phng trnh

    2 32 2 1 0 1 1 0x x x x x x x x x x 1 5

    1 02

    x x x

    (loi 1 5

    02

    x

    , v n r rng v l).

    3 5

    0 12

    x x x

    .

    Vy nghim ca h l 3 5 3 5

    ; 0;0 , 1;1 , ;2 2

    x y

    Bi 57: a phng trnh th nht ca h v 22 4 1 5 2 6 2x x y y (1). Xt hm s 2 1f t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 1 0f t t t nn hm

    s ng bin trn . Phng trnh (1) c dng 2 5 2f x f y nn ta c:

    22

    02 0

    2 5 2 5 44 5 2

    2

    xx

    x y xx y y

    Th vo phng trnh th hai ca h ta c:

    22

    2 5 44 2 3 4 72

    xx x

    (2).

    Nhn thy 3

    0,4

    x x khng l nghim ca phng trnh (2).

    Xt hm s 2

    22 5 44 2 3 4

    2

    xg x x x

    trn

    30;

    4

    . o hm:

    2

    25 4 4 4' 8 2. . 4 4 4 3 02 3 4 3 4

    xg x x x x x

    x x

    vi mi

    30;

    4x

    Suy ra hm s g x nghch bin trn 3

    0;4

    . Ta li c 1

    02

    g

    nn (2) c nghim 1

    2x .

    Vi 1

    2x th 2y (tha mn).

    Vy nghim ca h l 1

    ; ;22

    x y

    ( thi i hc khi A nm 2010)

    Bi 58: Rt y t phng trnh th hai 22 9 6

    7

    x xy

    v th vo phng trnh th nht:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 33

    2 2 22 22 9 6 2 9 6 2 9 62 . 3 . 4 9.

    7 7 7

    x x x x x xx x x

    4 3 24 24 31 99 54 0x x x x 22 2 1 2 9 27 0x x x x .

    Phng trnh ny c 4 nghim nh sau:

    +) 16

    27

    x y

    . +) 1 1

    2 7x y

    .

    +) 9 297

    34

    x y

    . +) 9 297

    34

    x y

    .

    Vy h c cc nghim l 16 1 1 9 297

    ; 2; , ; , ;37 2 7 4

    x y

    Bi 59: D dng thy y l mt h cha phng trnh ng cp.

    Nu 0y , thay vo h thy khng tho mn nn suy ra 0y . Tng t, ta c 0x .

    Th phng trnh th nht vo phng trnh th hai ta c:

    4 4 3 3 2 3 2 2 32 8 2 8 4 0 12 8 0x y x y x y xy xy x y yx 6 2 0 6 2 0 6 2xy x y x y x y x y x y x y .

    +) Nu 6x y , thay vo phng trnh th nht ca h: 33 3

    1 6200 1

    200 200y y x .

    +) Nu 2x y , thay vo phng trnh th nht ca h: 31

    8 1 12

    y y x .

    Vy nghim ca h l 3 3

    1 6 1; 1 ; , ;

    2 200 200x y

    Bi 60: Nu 0x , thay vo phng trnh th hai thy khng tho mn 0x .

    Thc hin php chia a h v dng:

    2

    2

    3

    3

    6

    119

    y y

    x x

    yx

    . t 1

    0z zx th h li tr thnh:

    33 3 2 22 2

    3 33 3 3 33 3

    13 16 1

    1 1919 1919

    y zz y z y zyyz y z y z

    y yz y z yz y

    2

    1 3 2

    2 33 3 18 0

    z y y y

    z zy y

    +) Vi 1

    22

    z x

    . +) Vi 1

    33

    z x .

    Vy nghim ca h l 1 1

    ; ;3 , ; 22 3

    x y

    Bi 61: iu kin 2 1 0, 2x y . a phng trnh th nht v dng sau:

    2

    2 1 2 2 1 1 2 2 2 1x x y y (1).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 34

    Xt hm s 22 1f t t t trn 0; . Hm s c o hm 2' 6 1 0f t t nn f t

    ng bin trn 0; . Mt khc (1) c dng 2 1 2f x f y nn n tng ng vi 22 1 2 4 4 3x y y x x . Thay vo phng trnh th hai ta c:

    24 2 8 8 14 6x x x (2).

    Dng my tnh nhm ngay c nghim 1

    2x . n y c hai cch gii quyt: dng o hm

    (v thy n ng bin) hoc nhn lin hp (p dng cch ny i vi bi ton ny v n cho kt qu nhanh hn m khng cn l lun qu phc tp nh o hm).

    2

    2

    2

    4 2 8 8 62 4 2 2 8 8 10 4 0 0

    4 2 2 8 8 10 4

    x x xx x x

    x x x

    2

    1 2 3 14 2 0 4 2 0 6

    24 2 2 8 8 10 4

    xx x x y

    x x x

    .

    (D thy vi 1

    2x

    th

    2

    1 2 32 3 0 0

    4 2 2 8 8 10 4

    xx

    x x x

    ).

    Vy h c mt nghim 1

    ; ;62

    x y

    Bi 62: Nu 0y th thay vo phng trnh th nht : 2 1 0x , v l 0y .

    D dng nhn thy n ph trong bi ton:

    2

    2 2

    2

    2

    111

    221

    1

    xx yx y xy y

    yy

    x y yx yx

    x

    t 2 1

    , 0x

    a x y b by

    th h tr thnh:

    2

    1 11 1

    (VN)1 11 . 2 12 1 2 1 0

    a b a ba b a b

    b b ba b b bb b

    Vy, h cho v nghim

    Bi 63: Phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    4 3 3 2 27 7 7 7 9.7 0x x y y x x y y x

    3 2 3 2 2 27 9 0x x x y y xy x y x y x (th s 2 27 x y x )

    22 27 9 0x x y x xy y xy x y x x y x y

    2

    7 9 0x x y x y x y x y

    16 2 0 0 8x x y x y x y x x y x y y x . Loi ngay 0x , x y v x y v khi v tri ca phng trnh th hai s bng 0 nn

    khng tho mn. Vy ta c 8y x .

    Thay vo phng trnh th hai ta c:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 35

    3 3

    2 2 3 1 3 8. 364 7 89 3 3

    x x x x x y x .

    Vy nghim ca h l 3 33 8. 3

    ; ;3 3

    x y

    Bi 64: Bin i t hai phng trnh ca h nh sau:

    3 3 2 2 3 2 3 23 2 3 35 3 4 9 6 12 8 9 27 27x y x y x y x x x y y y

    3 3

    2 3 2 3 5x y x y x y .

    V vy h cho tng ng vi:

    2 22 2

    55

    2 10 25 3 4 5 9 02 3 4 9 0

    x yx y

    y y y y yx y x y

    2

    5 2 3

    3 25 25 30 0

    x y y y

    x xy y

    .

    Vy nghim ca h l ; 3; 2 , 2; 3x y Bi 65: iu kin: 0, 0x y .

    Phng trnh th nht 2 0

    2

    x yx y x y

    x y y x

    +) Nu y x , thay vo phng trnh th hai: 2 21 1 3 3x x x . Nhn thy v tri khng dng, cn v phi th dng nn phng trnh ny v nghim. +) Nu 2y x , thay vo phng trnh th hai:

    2 2 22 1 1 3 3 2 3 1 2x x x x x x

    2 2 2 4 3 22 3 2 3

    1 4 4 3 3 4 4 4 3 3 4 3 3 0

    x x

    x x x x x x x x

    Dng my tnh nhm nghim c 3x nn ta nhm nh sau:

    4 3 2 2 34 4 3 4 4 3 3 0 4 4 3 3 0x x x x x x x x x

    33 TM

    4 3 3 0 1

    x

    x x

    By gi ta gii phng trnh (1). Dng my tnh gii phng trnh bc 3, ta thy rng c hai

    nghim phc v mt nghim 3

    0,453222

    nn phng trnh ny s khng c nghim thuc

    3;

    2

    . V vy min gi tr ca hm s cha x s khng c gi tr bng 0 nn dng

    phng php hm s chng minh phng trnh v nghim:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 36

    Xt hm s 34 3 3f x x x trn 3

    D ;2

    . o hm: 2' 12 3 0f x x nn

    f x ng bin trn D 33

    4 3 3 2 3 02

    x x f

    nn (1) v nghim.

    Vy 3 2 3x y .

    Nh vy nghim ca h l ; 3;2 3x y

    Cch gii khc: Khi bin i n 2y x , ta a phng trnh th hai v: 22

    12 3

    xx

    x

    m hm s 2 1f x x ng bin, 2

    2 3

    xg x

    x

    nghch bin vi x dng nn phng

    trnh (1) c nhiu nht mt nghim. V nghim l x = 3 .

    Bi 66: iu kin: , 0; 3 0x y y x . Bin i h nh sau:

    12 21

    3

    12 61

    3

    y x x

    y x y

    Cng hai v ta c: 1 3

    1x y (1). Tr v theo v ta c:

    1 3 12

    3y xx y

    (2)

    Nhn v theo v ca (1) vi (2) ta c: 1 9 12 9 12

    3 3

    y x

    x y y x xy y x

    2

    2 26 27 0 6. 27 0 3 (TM) 9y y y y

    y xy xx x x x

    (loi) (do x, y > 0)

    Vi 3y x , thay vo 1 ta c: 1 3

    1 1 33

    xx x

    4 2 3 12 6 3x y .

    Vy nghim ca h l ; 4 2 3;12 6 3x y ( thi hc sinh gii Quc gia 2007 2008 )

    Cch gii khc: ng dng s phc: t 3 , , 0a x b y a b th h tr thnh

    2 2 2 2

    2 22 2

    12 121 2 3 2 3 1

    12126 21 6

    aa a

    a b a b

    bbb

    a ba b

    Nhn phng trnh (2) vi i (n v o s phc), sau cng vi phng trnh (1) ta c:

    2 2

    122 3 6

    a bia bi i

    a b

    .

    t z a bi z a bi v 2 2.z z a b , t phng trnh trn tr thnh:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 37

    212. 122 3 6 2 3 6 2 3 6 12 0.

    zz i z i z i z

    zz z .

    Ta c: 2

    2 3 6 4.12 24 24 3.i i . Mt cn bc hai ca l 6 2 3i nn phng

    trnh c hai nghim l

    12

    2 3 6 6 2 3

    2

    i iz

    hay chnh l:

    1 3 3 3 3z i (tha mn) v 2 3 3 3 3z i (khng tha mn 0a ) 2

    2

    4 2 33 3 3

    12 6 3

    ax

    a b

    y b

    Cch gii ny rt l v kh th v, th nhng so vi cch trn th dng nh cch ny vn cha pht huy c hiu qu lm nhanh!

    Bi 67: iu kin: ,x y khng ng thi bng 0. H cho:

    2 2

    2 2

    33 1

    30 2

    x yx

    x y

    y xy

    x y

    +) Nu 0x , thay vo (1) ta c 1y . Thay 1y vo (2) thy tho mn.

    +) Nu 0x . Chia lm hai trng hp:

    (+) Nu y = 0. Thay vo (2) ta c 2

    30

    x

    x

    , r rng iu ny v l.

    (+) Nu 0y . Thc hin cc php nhn:

    Nhn (1) vi y : 2

    2 2

    33

    xy yxy y

    x y

    (3). Nhn (2) vi x :

    2

    2 2

    30

    xy xxy

    x y

    (4)

    Cng (3) vi (4) c mt kt qu rt p: 2 2

    2 2

    3 3 3 32 3 2 3 3

    2

    x y yxy y xy y x

    x y y

    n y chng ta s phi chu kh mt cht i gii phng trnh bc 4. Thay vo (2):

    2

    2

    2

    2

    9 9

    3 3 9 920 0

    2 23 3

    2

    yy

    y yyy y y y

    y yyy

    y

    .

    Nhn hai v vi 4 0y ta c:

    2 4 2 4 2 2 29

    3 3 4 4 18 18 0 4 5 9 0 kTM 14

    y y y y y y y y

    3 31 0 (kTM)

    2

    1 3

    yy x

    y

    y x

    Vy h c hai nghim l ; 0;1 , 3; 1x y

    Bi 68: Phng trnh th hai ca h tng ng vi: 3 32 2x yx y (1)

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 38

    Xt hm s 32tf t t trn c o hm 2' 2 .ln2 3 0tf t t nn f t ng bin. Ta li c 1 f x f y x y .

    Thay y x vo phng trnh th nht ta c: 24 2 44 2 5x xx x (2).

    Tip tc s dng o hm. Xt hm s 24 2 44 2x xg x x x trn .

    o hm: 2 23 2 4 2 2 4' 4 4 2 1 .2 .ln 2 2 1 2 2 2 2 .ln 2x x x xg x x x x x x .

    Ta c: ' 0 1g x x (do 22 2 42 2 2 2 .ln2 0x xx x ) m 1 5g nn (2) ch c 1

    nghim 1x .

    Vy nghim ca h l ; 1;1x y Bi 69: Nu 0y th t phng trnh th nht suy ra 0x , thay vo phng trnh th hai thy

    khng tho mn nn suy ra 0y .

    Chia 2 v ca phng trnh th nht cho 11 0y : 11

    11x x y yy y

    (1).

    Xt hm s 11f t t t trn c o hm 10' 11 1 0f t t nn ( )f t ng bin trn .

    Mt khc (1) 2 0x x

    f f y y x yy y

    . Thay vo phng trnh th hai ta c:

    2 2 2 23 3213 8

    6 13 8 2 . 5 2 8 6 2. 5 2 8 0x x x x x x x x xx x

    (2)

    Xt hm s 23213 8

    6 2. 5 2 8f x x x xx x

    trn 0; .

    o hm: 2

    2 3 2 32 3

    13 16 1' 2. . 15 4 8 . 5 2 8 0 0;

    3f x x x x x x x

    x x

    nn

    hm f x nghch bin trn 0; .

    Mt khc ta li c 2 0f nn (2) 2x (tho mn) 2y .

    Vy nghim ca h l ; 2; 2x y Bi 70: Nhn xt: h cha y cc hng t 2 2, , , ,x y xy y x nn ta ngh ngay n hng ng

    thc 2

    ax by c . By gi ta nhn h s vo hai phng trnh mt cch thch hp a v

    hng ng thc ny. S dng phng php h s bt nh ta nhn cc h s nh sau:

    2 2

    2

    25 25 5

    200 150 114 50 3 1

    x y

    x x y x

    2 2225 25 150 114 5 150 50x y x xy y (cng hai phng trnh li vi nhau)

    2 2 215 5 2.15 .5 2.15 .5 2.5 .5 5 144x y x x y y

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 39

    2 2

    73

    15 5 5 12 515 5 5 12

    15 5 5 12 173

    5

    y xx y

    x yx y

    y x

    +) Nu 7

    35

    y x , thay vo phng trnh th nht ca h:

    2

    2 2

    11 2

    7 1 42 44 25 253 10 0

    2 15 5 5 25

    5 5

    x y

    x x x x

    x y

    +) Nu 17

    35

    y x

    , thay vo phng trnh th nht ca h:

    2

    2 217 1 102 2843 10 05 5 5 25

    x x x x

    , phng trnh ny v nghim

    Nghim ca h l 11 2 2 1

    ; ; , ;25 25 5 5

    x y

    ( thi chn hc sinh gii Quc gia tnh Ngh An 2010 2011) Cch gii khc v lu : Phng php h s bt nh vi h phng trnh hai n bc hai nh th ny chng ta s trnh by Bi 258 ca tp H PHNG TRNH (Phn III). Ta cng

    phng trnh th hai vi K ln phng trnh th hai th tm c K = 1

    2 v K = 4 .

    Bi gii trn ta s dng K = 1

    2.

    Vi K = 4 th ta cng hai phng trnh nh sau:

    22

    2 257 14100 25 3

    3 3 1 42

    7

    75 15 5x x y xx x

    yy

    y

    y

    .

    By gi ta th tr li vo phng trnh th nht ca h:

    22 4 3 2

    2

    2

    100 25 37 1 15625 6250 12525 4100 2440

    75 1 5 75 75

    y y y y y yy

    y y

    2

    2

    25 2 5 1 125 85 1220

    75 1

    y y y y

    y

    .

    n y th mi vic tr nn n gin hn rt nhiu!

    Bi 71: iu kin 0 6x .

    Tng t Bi 22, ta cng hai v ca h li ta c: 24 42 2 6 2 2 6 2 2 8 3 2x x x x y y .

    nh gi hai v ca phng trnh ny:

    +) 2

    VP 2 6 3 2 6 3 2y .

    +) nh gi v phi:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 40

    Nhn xt rng v phi bng 6 3 2 2x , v vy dng im ri trong bt ng thc

    Cauchy, ta c:

    22.

    2

    xx

    4 6 102. 6

    2 2

    x xx

    4 4

    4

    1 1 2 2 2 62 . 2.2.2. .

    42 4 22.2

    x xx x

    4 44

    2 1 6 4 4 4 182 6 . 6 .4.4.4 .

    44.4.4 2 4 2

    x xx x

    2 10 8 18VT 6 3 2 VP

    2 2 4 2 4 2

    x x x x

    2

    2

    22 0

    26 4

    x

    xy

    yx

    Vy nghim ca h l ; 2; 2x y Bi 72: Nhn thy 0y khng th tho mn h 0y .

    T phng trnh th nht ca h: 2 2 22 0y x x y . Xem y l phng trnh bc hai vi n

    x th phng trnh ny c nghim 4 2' 1 0 1 1;1y y y (1).

    T phng trnh th hai ca h, ta suy ra: 3 3' 4 2 3 0 1 1y y y (2).

    T (1) v (2) suy ra 1y . Thay tr li h ta c:

    2

    2

    2 1 01

    2 4 2 0

    x xx

    x x

    .

    Vy nghim ca h l ; 1; 1x y

    Bi 73: T h, ta nhn thy c 4 3 2, , ,x x x x v 4 3 2, , ,y y y y nn ta s tm cch a h v dng:

    4 4

    x a y b . Khi khai trin hng ng thc 4 4 3 2 2 3 44 6 4a b a a b a b ab b ,

    thy rng h ny c iu kin nhm c hng ng thc bc 4:

    4 4 4 4

    3 2 3 2 3 2 3 2

    240 240

    3 4 2 12 32 8 24 32 16 96 256

    x y x y

    x x x y y y x x x y y y

    4 3 2 4 3 28 24 32 16 96 256 240x x x x y y y y

    4 44 3 2 4 3 28 24 32 16 16 96 256 256 2 4x x x x y y y y x y

    2 4 2 4x y x y 2 6x y x y

    +) Nu 2x y , thay vo phng trnh th nht ca h ta c:

    4 4 3 2 22 240 8 24 32 224 0 2 5 14 0 2 4y y y y y y y y y x +) Nu 6x y , thay vo phng trnh th nht ca h ta c:

    4 4 2 3 3 26 240 1296 864 216 24 240 9 36 44 0y y y y y y y y

    22 7 22 0 2 4y y y y x . Vy nghim ca h l ; 4;2 , 4; 2x y ( thi hc sinh gii Quc gia 2010 2011)

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 41

    Bi 74: iu kin 1 1, 0 2x y .

    Phng trnh th nht ca h tng ng vi: 22 1 1 1 1y y x x (1).

    Xt hm s 2 1f t t t trn . Hm s c o hm 2' 3 1 0f t t t nn f t ng bin trn . Mt khc (1) c dng 1 1f y f x y x . Thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2 21 1 2 1 2 2 1y y y y y y y (iu kin 0 2y )

    22 2 1 0y y y y . t 2 22 2 2 2a y y a y y ( 2a )

    Phng trnh lc ny tr thnh: 2

    22 1 0 2 0 0 kTM 2 TM2

    aa a a a a

    Vi 2 2 2 22 2 2 2 2 2 1 2 1 0 1 0a y y a y y y y y x

    Vy nghim ca h l ; 0;1x y ( thi chn hc sinh gii tnh Ngh An 2010 2011)

    Bi 75: Bin i phng trnh th nht ca h xut hin nhn t chung:

    3 2 2 22 2 1 1 2 2 2 1 1 0x x y x y x x y x y

    2 22 2 1 0 2 1 0 do 2 0 2 1x x y x y x x y . Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 3 22 3 ln 1 0y y y y . Tng t Bi 12, ta gii tm c 1 0y x .

    Vy nghim ca h l ; 0; 1x y

    Bi 76: iu kin 2 2 1 0x y .

    Nhn lt qua ta thy ngay phng trnh th nht c nhn t chung x y :

    3 2 2 2 22 0 2 0 2 0x x y y xy x x y y x y x y x y . +) Nu 2 2 0x y khng tha mn iu kin.

    +) Nu x y , thay vo phng trnh th hai ca h ta c:

    2 3 2 332 2 1 14 2 2 2 1 2 14x x x x x x x x

    3 3

    2

    22 3 333

    2 142 2 1

    2 14 2 . 14

    x xx x

    x x x x

    22

    22 3 333

    6 12 62 2 1

    2 14 2 . 14

    x xx x

    x x x x

    2

    2

    22 3 333

    6 2 12 2 1 0

    2 14 2 . 14

    x xx x

    x x x x

    22

    22 3 333

    3 2 12 1 1 0

    2 14 2 . 14

    x xx x

    x x x x

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 42

    2 2 1 0 1 2x x x .

    Nghim ca h l ; 1 2 ;1 2 , 1 2;1 2x y Bi 77: iu kin , 1;1x y .

    T nhng iu hin nhin ng sau:

    22 2 2 2

    2 2

    22 2 2 2

    1 0 1 2 1

    1 1 1

    1 0 1 2 1

    x y x y x y

    x y y x

    y x y x y x

    .

    Vy nn phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    2

    2

    1, 0;1

    1

    x yx y

    y x

    0 1 1

    0 1 1 21 1 2

    xx y

    y

    .

    Vy ta li c phng trnh th hai ca h phi tng ng vi 1 1 0

    1 2 1

    x x

    y y

    Thay tr li h ta thy tho mn. Vy nghim ca h l ; 0;1x y

    Cch gii khc: Cch gii trn dng cho nhng bn kh tinh trong vic nhn nhn bt ng thc. Cch gii sau s mang tnh h thng hn:

    t 2 2

    2 2

    1 sin sincos , cos , 0; (do , 0; )

    1 sin sin

    x a ax a y b a b a b

    y b b

    .

    H tr thnh:

    sin 1cos .sin sin .cos 1 (do , 0;2

    1 cos 1 cos 2 1 cos 1 cos 21 cos 1 sin 2 2

    a ba b a b a b a b

    a b a ba a

    Gii phng trnh 2 vi 0;2

    a

    : 2 sin cos sin .cos 1 0a a a a .

    t 21

    sin cos 2 sin .cos2

    tt a a t a a

    , phng trnh trn tr thnh:

    221 1 0 2 3 0 1 (TM) 3

    2

    tt t t t t

    (loi).

    Vi 2

    1 4 41 sin cos 1 sin

    34 22

    4 4

    a k

    t a a a k

    a k

    .

    Vi iu kin 0;2

    a

    th h thng trn ch c mt nghim l 0

    2 2a b a

    .

    Vy cos cos 0, cos cos0 12

    x a y b

    .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 43

    * Nhn thy rng , 1;1x y , ta ngh ngay n vic i bin v hm sin, cos.

    Bi 78: Rt xy t phng trnh th hai: 26 6

    2

    x xxy

    . Thay vo phng trnh th nht:

    42 2

    4 2 4 3 26 6 6 62 . 2 9 12 48 64 02 2

    x x x xx x x x x x x

    3

    4 0 0 4x x x x .

    +) Nu 0x , khng tho mn. +) Nu 4x , thay vo h tm c 17

    4y .

    Vy nghim ca h l 17

    ; 4;4

    x y

    ( thi i hc Khi B nm 2008 2009 )

    Bi 79: Xem phng trnh th hai ca h nh l phng trnh bc hai n x, tham s y :

    2 27 6 14 0x y x y y (*).

    (*) c nghim 2 2 20 7 4 6 14 0 3 10 7 0x y y y y y 7

    13

    y .

    Tng t xem phng trnh l phng trnh bc hai n y, tham s x :

    2 26 7 14 0y x y x x (**).

    (**) c nghim 2 2 20 6 4 7 14 0 3 16 20 0y x x x x x 10

    23

    x .

    Vy ta c 7

    1;3

    y

    v

    102;

    3x

    . Phng trnh th nht ca h 1 1 7

    2 22

    x yx y

    .

    Xt hm s 1

    2f x xx

    trn 10

    2;3

    c o hm 21

    ' 2 0f xx

    nn f x ng bin

    trn 10 1 10

    2; 2 23 3

    f x fx

    hay chnh l

    7 1 1912

    2 30x

    x

    (1).

    Tng t, ta c 1 7

    1 23

    f y fy

    hay chnh l

    1 891 2

    21y

    y

    (2).

    T (1) v (2) 1 1 7

    2 22

    x yx y

    . Vy nn phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    ; 2;1x y . Thay tr li vo h thy khng tho mn.

    Vy h cho v nghim

    Bi 80: Phng trnh th nht: cos cos cos cosx y x y x x y y (1).

    Xt hm s cosf t t t trn . o hm ' 1 sin 0f t t nn f t ng bin trn .

    Mt khc (1) c dng f x f y x y . Thay vo phng trnh th hai ta c:

    3 23 18 0 3 3 6 0 3x x x x x x (d thy 2 3 6 0x x ).

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 44

    Vy nghim ca h l ; 3;3x y

    Bi 81: Nu 0x th 0y v ngc li nn 0;0 l mt nghim ca h.

    Vi 0, 0x y . Thc hin php chia cho xy v 2 2x y ta c:

    222 2

    2 2

    1 11 1 1818

    I1 1 1 1

    208 212

    x yx yx yx y

    x y x yx y x y

    t 1 1

    , 2, 2a x b y a bx y

    th h I tr thnh:

    22 2 22

    1818 18

    212 18 56 018 212

    b aa b b a

    a b a aa a

    4 14

    14 4

    a a

    b b

    +) Nu 4

    14

    a

    b

    2

    2

    14

    4 1 0 2 31 14 1 0 7 4 314

    xx x xx

    y y yyy

    +) Tng t, nu 14 7 4 3

    4 2 3

    a x

    b y

    Vy h c 9 nghim l ; 0;0 , 2 3;7 4 3 , 7 4 3;2 3x y Bi 82: iu kin: 0 1; 0 ; 0y xy xy y .

    Phng trnh th hai ca h tng ng vi: 1 2 1 1y xy y y y . Kt hp

    vi iu kin ta phi c 1y .

    Thay vo h ta c: 1

    12 1 1 1

    xx

    x

    . Th li thy 1;1 l nghim ca h.

    Vy nghim ca h l ; 1;1x y

    Bi 83: Bin i a h v:

    2 2

    2 2

    4 3 7 (1)

    6 7 (2)

    x x y y

    y y x

    T (2) suy ra 0y (do 2 26 0y x ) 7 0 0y x .

    a h v dng sau:

    2 23 2 3 2 2 3

    3 2 3 2 3 2

    4 2 7 14 3 7 4 6 3 7 7

    6 7 6 7 6 7 3

    x y x xy y yx xy y x x y xy y y

    y x y y x y y x y

    D thy 22 2 24 2 3 0x xy y x x y (do , 0x y )

    +) Nu 1 7 1 0 0 1y y x y x y x .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 45

    Vi 1, 1x y th ta li c 3 26 1 6 7y x y , tri vi (3), loi.

    +) Tng t vi 1y , loi nt.

    +) Vi 1y , thay vo phng trnh th nht ca h trn ta c 1x .

    Th li, ta thy 1;1 l nghim ca h phng trnh.

    Vy nghim ca h l ; 1;1x y

    Bi 84: Nhn hai v ca phng trnh th hai vi 3 ri cng vi phng trnh th nht ta c:

    3 2 2 23 3 24 3 49 24 51x xy x xy y y x

    3 2 2 23 51 49 3 3 24 24 0x x x xy y xy y

    2 21 2 49 3 1 24 1 0x x x y x y x

    2 22 21 2 1 3 24 48 0 1 1 3 4 0x x x y y x x y

    1 ; 1;4x x y .

    Thy rng (1; 4) l mt nghim ca h nn ta xt trng hp cn li 1x :

    Thay 1x tr li h ta c: 2

    2

    2

    1 3 4916 4

    1 8 8 17

    yy y

    y y y

    .

    Vy h c hai nghim ; 1; 4x y ( thi hc sinh gii Quc gia 2004 2005)

    Cch gii khc: t , ,2 2

    u v u vu x y v x y x y

    , thay vo h ta a v h

    phng trnh mi. Sau cng hai v a v hng ng thc bc 3 (s hi phc tp vi nhng bn cha quen bin i phc tp ).

    Bi 85: Dng qu quen thuc: mt phng trnh ng cp. Th s 12 phng trnh th nht:

    3 2 2 2 3 2 2 32 8 0 2 8 0x xy y x y x x y xy y (1) D thy 0y khng tho mn h 0y . Chia hai v ca (1) cho 3 0y :

    3 2 2

    22 8 0 2 4 0 2 2

    x x x x x x xx y

    y y y y y y y

    (thy rng

    22

    2

    1 154 0

    2 4

    x x x

    y y y

    )

    Thay 2x y vo phng trnh th hai ca h ban u:

    2 2 21 2

    8 4 12 11 2

    y xy y y

    y x

    Vy h c hai nghim l ; 1; 2 , 1;2x y

    Bi 86: Li l h cha phng trnh ng cp. Qu quen ri nh .

    Nghim ca h l 6 6 6 6

    ; ; , ;2 2 2 2

    x y

    Bi 87: Thm mt h cha phng trnh ng cp na.

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 46

    Nghim ca h l ; 0;1 , 1;0x y

    Bi 88: Cch gii phng trnh ny rt quen thuc: Thy 0y khng tho mn h 0y . Vi 0y th h tng ng vi:

    3 3

    3 33

    3

    2 2 2

    2 22

    5 51253 9 3 927. 9

    5 5 5 545. 75. 6 3 . 3 . 6 3. 3 . 3.3 . 18

    x xxy yy

    x xx x x xy y y y y y

    2 2 3

    3 2

    33 333 3

    55 5 5 53 33 3. 3 . 3.3 . 27 3 27

    125125 125 27 927 9 27 9

    xx x x xyy y y y

    xx xyy y

    3 23

    15 5 23 3 3 3 33

    552 9 9 027 3 3 9

    2

    xx x xy y

    y yx xx x

    Vy nghim ca h l 2 1 5

    ; ;5 , ;3 3 2

    x y

    Bi 89: Phn tch: Trong cc phng php gii h ta tng gp, nu ta s dng php th y 4 phng trnh th nht bng x 3 2x 2 + 2x th ta s nhn c mt phng trnh bc 6. Vn c th nhm c mt s nghim ca h ny, th nhng dng s Hocne chia a thc th ( lm gim bc ca phng trnh) c l rng hi phc tp (cha th lm nhng c l s phc

    tp). Cn nu ta dng cc php nhn c lng a v dng 4 4

    x a y b th s khng

    lm c do h s ca 4x v 4y l dng m chng li cng mt v, th nn khi chuyn v

    th s khng a c v dng ny. o hm? Nu th th ch dng c phng trnh th

    hai. Th nhng vic ny khng thc hin c do bn v phi ch c 2y , m v phi khng th

    a v dng ny. Vy ch dng c phng php nh gi. a h v:

    2 2 2 24 4

    3 2 2 2 2

    1 1 1 1 (1)1 1

    2 2 1 1 1 1 1 (2)

    x x y yx y

    x x x y x x x y

    +) Nu 2 1y th t (2) suy ra 1x v t (1) suy ra 2 1 0 1 1x x , mu thun.

    +) Tng t 2 1y , ta cng nhn c iu mu thun.

    +) Nu 2 1 1y y , thay vo h tm c 1x .

    Vy nghim ca h l ; 1; 1x y Bi 90: Kh khn khi gii phng trnh ny bi v ta khng s dng c php th. Dng th iu kin c nghim ca phng trnh bc hai cng khng nh gi c. Khng th dng hm

    s v cha xy ( phng trnh th nht) v 2x y ( phng trnh th hai). Chng ta cn bin i

    kho lo c th t c n ph: +) Nu 0x th 0y .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 47

    +) Nu 0x . Ta chia hai v ln lt 2 phng trnh ca h cho 2,x x , ta c:

    2 22

    2 12 1 0

    4 3 0 6 3 0

    yyy xx y

    xx

    y yx y x y

    x x

    Gii h ny ta c cc nghim:

    +)

    10 0

    2

    1 1

    2 2

    yx x

    x x

    y y

    , v l do 1

    2xx

    .

    +) 2

    24 1 23

    223 3 2 0

    2

    y yy x xx

    xyx x x

    y x

    Vy nghim ca h l ; 0;0 , 1;2 , 2;2x y Bi 91: Phn tch: Nhn xt phng trnh th nht ca h cha cn bc hai ca cc hm tm

    gi l hm ng cp bc hai (hay hm ng bc) i vi ,x y (hm s ch cha 2 2, ,x y xy m

    khng cha h s t do v ,x y ). M cn ca mt hm bc ng cp hai ta coi nh l hm bc

    nht. Bn v phi l hm bc nht. Vy hai v ca phng trnh ng bc. V vy ta p dng cch gii phng trnh ng bc. Cha th chia ngay hai v cho x (hay cho y) v khng bit xm hay dng m a vo du cn.V vy ta bnh phng vi iu kin 0x y , ta c:

    2 2 2 2 2 2

    2 25

    2 26 3 6

    x y x y x xy yxyx y xy

    2 2 2 22 2 10 12

    6

    x y x xy yx y xy

    (1).

    Tip tc bnh phng cng c, th trc ht nhng ta nn a v mt n d nhn. D thy

    0x khng tho mn h nn chia hai v ca (1) cho 2x ( 2x c th a vo du cn) ta c: 2 22

    2

    10 121 . 1 1

    6

    y y y y y

    x x x x x

    t y

    tx , th phng trnh trn tr thnh:

    2

    2 2 2 2 2 2121 10 1 1 (*) 1 10 24 1 16

    t t t t t t t t t t

    4 3 2 2 3 420 102 20 1 24 1 2t t t t t t t t

    24 3 2 225 4 6

    23 4 54 4 23 0 1 23 50 23 0 123

    t t t t t t t t t

    .

    Th li thy ch 1t tho mn phng trnh (*). Vi 1t x y .

    Thay vo phng trnh th hai ca h ta c: 2 22 5 3 4 5 3x x x x x . Tip tc dng bin i h qu:

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 48

    2

    2 2 2 4 3 2 4 2 3 22 5 3 4 5 3 2 5 3 16 25 9 40 24 30x x x x x x x x x x x x x

    4 3 2 214 45 2 30 9 0 3 2 1 7 5 3 0x x x x x x x x 1 5 109

    32 14

    x x x

    . Th li thy ch 3x h ban u 3y .

    Vy nghim ca h l ; 3;3x y Cch gii khc: C th thc hin php nhn lin hp sau vi x khc y :

    2 2 2 2

    02 2 3 2

    x y x y x xy y x y

    22 2 22 2

    2 2 2 2

    3 42 4 0

    2 2 3 2

    x yx y x xy yx y

    x y x y x xy y x y

    2 2

    2 2 2 20

    2 2 3 3

    x y x y

    x y x y x xy y x y

    .

    Vi x khc y th hai mu thc trn u dng!

    Mt cch khc ngn gn hn nhiu l dng bt ng thc:

    2 2

    2 2

    x y x y v

    2 2

    3 2

    x xy y x y .

    Hn na, vic nhn nhn phng trnh ng cp cng kh quan trng tm c li gii nhanh v hay nht. Ta thy:

    2 2 2 2 22 5 3 4 5 3 6 . 2 5 3 2 5 3 0x x x x x x x x x x x . y l mt phng trnh ng cp rt d gii! Bi 92: iu kin 0x y . Vi iu kin ny phng trnh th nht ca h tng ng vi:

    22 2 2 2 2 22 0x y x y xy x y x y x y x y x y x y

    2 2 2 21 1 0 1 0x y x y x y x y x y x y x y 1x y (do 0x y nn

    2 2 0x y x y ) (tha mn).

    Thay vo phng trnh th hai ta c:

    2 21 1 2 0 1 2x x x x x x () Nu 1 1 0x y x . () Nu 2 1x y .

    Vy nghim ca h l ; 1;0 , 2; 1x y

    Bi 93: t 1 y

    t xyx t

    . Lc ny h tr thnh:

    2

    5 3 2 4 3

    5 4 0 *

    t y t y

    yy t

    t

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 49

    Cng hai v ca h ny li ta c: 2

    2 21. 1 3 3 2 0y y t tt

    1

    +) Nu 1t th 1 tr thnh 2 0 , v l. +) Nu 1t . Xem nh y l phng trnh n y tham s t c bit thc:

    2

    2 22 19 1 8 . 1 1y t t tt

    nn phng trnh c nghim

    2

    3 3 1

    12 1

    t ty

    t

    hay chnh l 22

    1

    ty

    t

    hoc

    2

    1

    ty

    t

    .

    (+) Nu 22

    1

    ty

    t

    , thay vo * ta c: 24 5 4 0t t , v nghim.

    (+) Nu 2

    1

    ty

    t

    , thay vo * ta c: 2

    11 2

    25 4 0

    16 54

    5 4

    t xy y x

    t t

    t xy y x

    Vy nghim ca h l 1 5 16

    , 2; , ;2 4 5

    x y

    ( thi th i hc mn ton trng THPT Thi Lo nm hc 2011 2012)

    Bi 94: H cho vit li thnh

    2 2

    22

    5

    4

    5

    4

    x y xy x y xy

    x y xy

    t 2 ,u x y v xy th h trn c tr thnh:

    2

    222

    5 10 10

    04 255

    5 5 344

    4 2

    u u vu v uv uu u uvu

    vu vu vu v v

    (*) Nu

    2 2 3

    3

    3

    50

    0 45 5

    5 254 4

    16

    xx y y xu

    v xy xy

    (*) Nu

    22

    2

    1 1 1 12 2 2 33 3

    1 2 2 3 0 22 2

    xu x y y x

    yx x xv xy

    Vy nghim ca h l 3 33 5 25

    ; 1; , ;2 4 16

    x y

    Bi 95: u tin tm iu kin xc nh ca h phng trnh: 9x y .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 50

    T phng trnh th nht ca h suy ra 3x y x y 9.

    Vy nn ta phi c 9x y .

    Th 9 9x y x y vo phng trnh th hai ca h ta c: 9 8 0 1y y y .

    Nu 1 8y x . Th li thy nghim ny tho mn h ban u.

    Vy nghim ca h l ; 8; 1x y Bi 96: Phng trnh th hai ca h tng ng vi:

    2 2 2 2 2 22 2 0 1 2 1 0xy x y x y xy x y xy xy 2 2 2 21 2 0 1 2xy x y xy x y .

    * Nu 1xy , thay vo phng trnh th nht ta c:

    2 2 3 2 2 25 4 3 2 0 5 4 3 2 2 0x y xy y xy x y y x xy y x xy

    22 23 6 3 0 3 0 0y x xy y y x y y x y . (+) Thy rng 0y khng tha mn 1xy .

    (+) Nu 2 1 1x y xy x x .

    Th hai nghim 1;1 , 1; 1 ta thy u tha mn.

    * Nu 2 2 2 *x y , ta th vo s 2 phng trnh th nht c:

    2 2 3 2 2 3 2 2 35 4 3 0 2 5 4 0x y xy y x y x y y xy x y x

    2

    2 0 2y x y x x y x y ( xt).

    Vi 2x y , thay vo * ta c 210 2 10

    5 55 2

    2 10 2 10

    5 5

    y x

    y

    y x

    Vy h c 4 nghim 10 2 10 10 2 10

    ; 1;1 , 1; 1 , ; , ;5 5 5 5

    x y

    Bi 97: iu kin x y .

    Chuyn h v dng sau:

    2

    9 2

    2 2 41

    x y x y

    x y x y

    n y ta t , 2 , 0a x y b x y a b th h trn tr thnh:

    2 22 2 2

    99 9

    2 18 81 412 41 36 203 0

    a ba b a b

    b b bb a b b

    7

    2

    b

    a

    (tha mn)

    29

    20 0

    b

    a

    (khng tha mn)

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 51

    Vi

    11422 1 3

    3 4 77 5 12 7

    3

    yx yx ya y

    yb xx yx

    Vy nghim ca h l 1 11

    , 5;1 , ;3 3

    x y

    Bi 98: iu kin 22

    , 0, 4 3 03

    x y x y .

    Ta thy rng kh m khai thc c nhn t chung phng trnh th hai m ch c th phng trnh th nht. Phng trnh th nht tng ng vi:

    2 22 2 22

    x yx y y y xy x y x y x

    x y y

    (do 2 0x y y )

    1

    2 02

    x y y x x yx y y

    (d thy 1

    2 02

    y xx y y

    ).

    Thay vo phng trnh th hai ta c:

    2 24 3 1 3 2 4 3 3 2 1x x x x x x x x .

    n y ta t 1

    3 2 , 1 0,3

    u x v x u v

    th phng trnh trn tr thnh:

    2 2

    2 2 2 2

    0 0 02

    2 0 0 22 2

    u v u v u vu v u v

    u u v u u vu v u v uv

    (*) Nu 2 1

    03 3

    u x v

    , khng tha mn 0u v , loi.

    (*) Nu

    22 2 2

    1 00 102

    2 4 4 11 6 03 2 4 1

    xv xu vx

    u v u v x xx x

    .

    Vy nghim ca h l , 2;2x y

    Bi 99: Vit li h di dng ng cp:

    2 2

    2 2

    2 3(I)

    3 2

    x xy y y x

    x xy y x y

    thay i cch gii mt cht, ta s gii theo cch sau: TH1: Nu 0x , thay vo h ( I) ta tm c 0y .

    TH2: Nu 0x , ta t y t x t , thay vo h ( I) ta c:

    2 2

    2 2

    2 2

    2 3 1II 3 1 1 3 1 2 2 *

    1 3 1 2

    x t t x tt t t t t t

    x t t x t

    .

    (d thy 1

    3t khng tha mn h v

    222 2 1 1 0t t t nn ta c th nhn cho)

    3 2 3 2 3 2* 9 6 2 1 2 3 5 2 7 3 7 3 0t t t t t t t t t

    3

    1 1 7 3 0 1 17

    t t t t t t .

  • Lovebook Nh sch ca hc sinh Vit Nam

    H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An Trang 52

    (+) Nu 1t , thay vo h (II) tm c 1 1x y .

    (+) Nu 1t , thay vo h (II) tm c 1 1x y .

    (+) Nu 3

    7t , thay vo h tm c

    7 3

    43 43x y .

    Vy h c 4 nghim l 7 3

    , 0;0 , 1;1 , 1; 1 , ;43 43

    x y

    Bi 100: Thy rng 0x th hai phng trnh ca h mu thun. Do 0x .

    Lc ny h tng ng vi:

    2 22 2 22

    2

    7 1 1 77 11 1

    7 21 1 2 1 10

    10 10

    y yxy x yy y

    x x x xy y y

    y y yy y x x x

    x x x xx

    2

    7 1 0 7 1 07 1 0

    1 11613 339 1 0

    13 3

    xy x y xy x yxy x y

    y yy yx y x y

    x xx x

    2 2

    13 3 1, 1; , 3; 1

    313 6 1 0 (VN) 3 4 1 0

    x y x yx y

    y y y y

    .

    Vy h c hai nghim l 1

    , 1; , 3; 13

    x y

    Cc em c th tho lun thm v phng trnh, bt phng trnh, h phng trnh ti nhm facebook sau:

    https://www.facebook.com/groups/chinhphucphuongtrinh/ Chc cc em hc tt! Ch : Em no c trn tay cun Ton 3 th inbox cho anh nhn ti liu h phn 3 nh