Gasna hromatografija (GC)

U zavisnosti od stacionarne faze:� ga sno-čvrsta (GSC) - stacionarna faza u obliku

aktivnog čvrstog adsorbenta: aktivni ugalj, teflon, silika-gel, zeoliti ili aluminijum-oksid.

Osnovni proces: adsorpcija

� ga sno tečna (GLC)- stacionarna faza je teškoisparljiva tečnost koja je u vidu tečnog slojaravnomerno nanešena preko površine inertnogčvrstog nosača.

Osnovni proces: raspodela

Mobilna fazaGas nosač: inertni gas, vrhunske čistoće�Azot ????�Helijum�ArgonRegulisati pritisak i brzinu protoka gasa nosača

Analiza - isparljiva jedinjenja� Uglavnom organski molekuli u neutralnom

obliku

� Na K utiče temperatura:

constTR

HK +∆=

303,2log

Menjanjem temperature kolone, može se uticati na vreme koje komponenta provede u koloni.

Brzina komponente u GC zavisi od:

� Isparljivosti (isparljivije brže)� Rastvorljivosti(rastvorljivije sporije)

� Polarnosti komponente i kolone (polarnije sporije)

� Temperature kolone(veća temperatura-brže)

� Brzine gasa(optimalna brzina)

� Dužine kolone(duža kolona-duže putovanje)

Osnovni delovi GC� Izvor gasa nosača sa regulatorom

pritiska i protoka

� Injektor (sistem za unošenje uzorka)

� Hromatografska kolona u termostatu

� Detektor

� Sistem za registraciju signala iz detektora (računar i pisač)

Shema GC

Injektori

Kolone: pakovane (punjene) i kapilarne

Kolone: pakovane (punjene) i kapilarne

Detektor na bazi toplotne provodljivosti Thermal conductivity detector (TC)Shema

Plameno jonizacioni detektor (FID)

Ne mogu voda, CO, CO2 i većina

neorganskih jedinjenja

Detektor na bazi zahvata elektronaElectron capture detector (ECD)

Halogeni

Kombinacija gasnog hromatografa i masenog spektrometra

�Gasno-maseniNajmoćniji uređaj za identifikaciju organskih

jedinjenja

Maseni spektrometar je detektor

Uskladiti pritiske i osloboditi se gasa nosača

High performance liquid chromatography H P L C

Tečna hromatografija visokih performansi(visoke efikasnosti)Visoko efikasna tečna hromatografija

High pressure liquid chromatography HPLCTečna hromatografija pod visokim pritiskom

� HPLCHokus-pokus liquid chromatography!

Samo tečna hromatografija

Osnovni delovi HPLC

� Izvor protoka mobilne faze: rezervoar, pumpa i filter

� Deo za separaciju: injektor, hromatografska kolona i termostat

� Detektor ili sistem detektora

Osnovni delovi HPLC

Shema HPLC

Injektor

Injektor sa petljom

Kolone

Eluiranje može biti� IzokratskoUvek ista mobilna faza, npr. 50% metanol

� GradijentnoSastav mobilne faze se menja za vreme eluiranja

Npr. prvih 5 minuta teče 50% metanol, drugih 5 minuta 60% metanol, trećih 5 minuta 70% metanol.......

Detektori

� Spektrofotometri sa protočnim kivetama, višekanalni (višezračni)

�Fluorimetri

�Hemiluminiscentni detektori

�Elektrohemijski detektori

Maketa HPLC

HROMATOGRAM

Hromatogram-zapis hromatografskog razdvajanja

� Apscisa:zapremina mobilne faze (vreme provedeno u koloni)

� Ordinata: Jačina signala (koncentracija uzorka)

KA>KB>KC

FtV RR =

Faktor zadržavanja, (retardation factor) RF

fazemob

uzorkaRF.υ

υ=

Faktor kapaciteta i faktor selektivnosti

� tR – retenciono vreme komponente koja je zadržana na koloni;

� t0 – retenciono vreme komponente koja se ne zadržava na koloni

0

0,

t

ttk R −=

,1

,2

k

k=α

Optimalno: između 2 i 6

Rezolucija

2121

12 2

2WW

tWWtt

R RR

+∆=+

−=

Loša (R<0.8) i dobra rezolucija R>1.25(2.0 )

Teorijski platoi

Visina ekvivalentna jednom teorijskom podu, VETP(H)

N

LH = L- dužina kolone

N – broj teorijskih platoa

Broj teorijskih platoa izračunava se sa hromatograma

2)(16W

tN R=

2

2/1

)(54.5W

tN R=

Kako shvatiti teorijske platoe?

Zavisnost H od brzine protoka mobilne faze

Kvalitativna i kvantitativna analiza

Hromatogrami� Šta sve možemo da “pročitamo” sa

hromatograma?

Hromatogram kod gasne hromatografije

Mogu se razdvojiti izomeri

U čemu se razlikuju škotski (skoč) i američki (burbon) viski?

HPLCEkstraktGinko biloba-hromatogram flavonoidaKolona C-18Mob.faza.60% CH3OH, brzina protoka 1 mL /min