S tay dnh cho ngi cai nghin thuc l

S tay cai nghin thuc l

Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

ngi cai nghin

S tay dnh cho

THUC L

PHN 5: S TAY DNH CHO NGI CAI NGHIN THUC LXin cho! Khi cm cun s tay ny ln c c ngha l bn c nhng quyt tm nht nh trong vic cai thuc. Xin chc mng bn! Tuy cai nghin thuc l khng phi l mt vic d dng, nhng y l vic hon ton c th nu bn c c quyt tm cao. Mt na s ngi trc kia tng ht thuc nay cai thnh cng. Ti sao bn li khng th? qu trnh cai nghin thuc l ca bn c d dng v sun x hn, chng ti thit k cun s tay ny nh mt ngi bn ng dn dt bn tng bc mt trong qu trnh cai. Hin ti mt s bnh vin trn ton quc cng v ang xy dng m hnh t vn cai nghin thuc l cho tt c nhng ai quan tm. Bn c th lin h vi cc bnh vin gn ni bn c c nhng s h tr y nht. Chc bn thnh cng!

Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

97

Qu trnh cai nghin thuc l ca bn s tri qua 4 giai on:

4 3 2 1Ngh v vic cai nghin thuc l Chun b cai nghin thuc l Thc hin cai nghin thuc l Duy tr cuc sng khng l thuc vo thuc l

98

Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

1

Ngh v vic cai nghin thuc l

Bc 1: Ti sao ti cn cai nghin thuc l? Hy lit k tt c cc l do ti sao bn nn b thuc bng di y. nh du nhng l do bn thy quan trng nht i vi mnh. Gi danh sch ny bn mnh, khi cn c th c li nhc nh bn thn mi ln thm thuc.

Ti cn cai nghin thuc l v:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Bc s ni bnh ca ti s tr nn trm trng hn nu ti khng cai nghin thuc ngay.'V ti bt u c thai, vic ht thuc ca ti s lm hi sc khe ca v v con ti.

Ti khng mun con trai mnh hc theo thi quen ca b n.

Ti mun dnh chi ph ht thuc con ti c thm iu kin hc hnh.

quan khng c ch no ht thuc. Ti c phi ra ngoi. Rt mt thi gian.

' c

Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

99

Ti s c nhng li ch g t vic cai nghin thuc l? 1 Li ch trc mt: Trong vng 30 pht, sau khi bn ht iu thuc l cui cng: Huyt p v nhp tim s gim xung v mc bnh thng Nhit bn tay v bn chn tng ln n mc bnh thng Trong vng 1 ngy: Nng kh CO (carbon monoxide) trong hi th ra bt u gim v mc bnh thng Nng oxy trong mu bt u tng ln n mc bnh thng Hi th khng cn mi thuc l Trong vng 2 ngy: V gic v khu gic c ci thin Trong vng 3 ngy: Th d dng hn Trong vng 2 tun: Ho gim i Nng kh CO trong mu tr v mc bnh thng Nng oxy trong mu tr v mc bnh thng Trong c th khng cn nicotine na. Li ch lu di: Gim nguy c au tim, ung th, v cc bnh phi Rng v nu chc khe hn C th bn v ngi thn khe mnh hn Gia nh hnh phc hn gic thnh cng v t tin hn v mnh b c thuc l Cm tit kim c tin v thi gian vn dng cho vic ht thuc. Bn1 Stillman, F., Warshow, M., Stern, E., Jones, C., (1990). Quit Smoking for Good While You are in the Hospital (Cai nghin thuc l khi bn ang nm vin). Baltimore: The Johns Hopkins University.

100 Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

Bc 2: Ai trong gia nh, nhm bn b/ng nghip c th gip ti cai nghin thuc l? nghin thuc l khng phi Cai l mt vic d dng, hy nhng ngi xung quanh h tr v gip bn. k danh sch nhng ngi Lit bn ngh c th gip bn.

Tn

Cch lin h

Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

101

Bc 3: Nhng l do no khin ti cn lu luyn vi thuc l? Bn phi hiu c nhng yu t no c th kch thch bn ht thuc vt qua hay trnh i u vi chng trong qu trnh cai

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Bn c du hiu nghin nicotine?Bn ht thuc ngay trong vng 30 pht sau khi thc gic? Bn ht hn 10 iu thuc 1 ngy? Bn thy c th vt v hay c du hiu i thuc khi th cai?

Bn ht thuc do?Nghin (nicotine) Cm xc nh hng (p lc cng vic, bun bc, vui) Cm thy thch Giao tip Thi quen/th vui

Bn ht thuc vo thi im no?Mi ng dy Khi ung c ph Sau ba n Khi ung ru Khi xem Ti-vi Khi hi hp bn b Khi c bo

102 Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

Bc 4: Nu bn tng cai nghin thuc l: Hy chp nhn thc t l bn tng tht bi. NHNG nh th khng c ngha l bn khng th b c thuc l! Hy rt ra kinh nghim t tht bi trc chun b cho ln cai ny c tt hn. iu g gip ti qun thuc l trong ln cai trc?

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

i b sau ba n thay v ngi khng c bo Gi in ni chuyn vi bn b

iu g lm ti ht thuc tr li?

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Say ru trong mt ba tic Ti ngh l ch ht mt iu thi

Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

103

2

Chun b cai nghin thuc lChn thi im tinh thn bn thoi mi, khng b nhiu p lc, nhng cng khng qu rnh rang.

Quyt nh ngy cai nghin thuc

Thng...

1 8 15 22 29

2 9 16 23 30

3 10 17 24

4 11 18 25

5 12 19 26

6 13 20 27

7 14 21 28

Lu : Bn nn bt u gim dn lng thuc l chun b cho giai on cai. Tm kim s gip Thng bo quyt nh cai nghin thuc vi ngi xung quanh. Yu cu ngi nh, bn b, ng nghip (nhng ngi lit k trong danh sch trn) gip bn. Yu cu nhng ngi xung quanh khng ht thuc trc mt hay mi thuc bn Hi thm kinh nghim ca ngi cai thuc thnh cng. Tm n phng t vn cai nghin thuc l ti cc bnh vin nu bn c nhu cu h tr v t vn trong qu trnh cai.

104 Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

B ht tt c nhng vt dng lin quan n vic ht thuc B ht gt tn v thuc l trong nh v ni lm vic. Khng mang theo thuc v bt la trong ngi.

Chun b thuc h tr nu bn s dng thm phng php tr liu bng thuc Lin h vi t vn vin v cai nghin thuc l ti cc bnh vin c t vn v mt s loi thuc h tr cai nghin thuc l.

Chun b tinh thn i mt vi kh khn Phn tch nhng thch thc c th nh hng n quyt tm b thuc ca bn. Khch quan Bn b mi thuc Mi trng mi ngi u ht p lc cng vic Hon cnh khng vui ................................................ ................................................ Ch quan Cc triu chng i thuc: Chng mt, nhc u Tm trng c ch, d ni cu, tc gin, bn chn Thm thuc Ri lon tiu ha Kh tp trung

Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

105

Ln k hoch i ph vi thch thc: Khch quan Sp xp thi im cai nghin thuc l hp l (tinh thn thoi mi, t p lc cng vic v gia nh) Ln k hoch thc hin mt s s thch khng lin quan n thuc l: 1 ............................................... 2 ............................................... 3 ............................................... 4 ............................................... 5 ............................................... Ln k hoch tm thi trnh xa nhng mi trng nhiu bn b ht thuc (tic tng, sinh nht) .............................................. ............................................... ............................................... ............................................... ............................................... Ch quan Hiu rng cc triu chng i thuc ch l nht thi, ko di 1 n 3 tun u cai nghin thuc. Chng khng tn ti mi. Chun b sn sng mt s th ti nh v ni lm vic to thi quen mi: n vt: Ht da, ko cao su, v.v. (nhng n khng qu ngt v t nng lng) * chi: Hai qu cu xoay tay, ci bt, ci tm, v.v. ( tay bn bu, trng tri) Thuc h tr cai (nu iu tr b sung bng thuc) ............................................... ............................................... ...............................................

* Lu : Tng cn c th gp phi mt s ngi khi b thuc do h t hot ng hn hoc dng n thay th cho vic ht thuc. Trung bnh, b thuc c th lm tng khong 2 kg. trnh tng cn, bn nn n 3-6 ba nh hng ngy thay v mt ba n ln, trnh n nhiu cht bo, n hoa qu v rau ti, gi phong lm vic v tp luyn th thao.

106 Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

Chun b sn mt phn thng cho mnh khi cai thuc l thnh cng Mn qu khng cn t tin nhng mang nhiu ngha. Gi thnh khong bng khon tin tit kim c t vic khng mua thuc l. Mn qu s l:

Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

107

3

Thc hin cai nghin thuc l

Ngy bn ln k hoch cai nghin thuc l n! Bn hy ghi nh mt s iu sau qu trnh cai ca bn c d dng hn: Khi cai, tuyt i khng ng n thuc l D ch ht 1 hi thuc cng khng c! T nh: Hm nay ti khng ht thuc! Chc mng bn thn sau mi ngy thnh cng Mc tiu ca bn l tng ngy tri qua khng ht thuc l. Trnh xa mi s cm d Trnh xa ru/bia Ru/bia d dn n vic ti s dng thuc l. Bn nn trnh s dng nhng th ung ny trong thi gian t nht l hai tun u mi cai thuc. Trnh t mnh vo tnh hung c s cm d. Vic t chi thuc l s kh khn trong hon cnh ngi xung quanh u ht. V th, tm thi trong thi gian cai, bn nn trnh nhng tic tng hay sinh nht c bn b ht thuc. Nu trong nh c ngi ht thuc, khuyn khch h cng b thuc, nu khng, yu cu h khng mi thuc, hay ht trc mt mnh. Thay th thi quen c bng nhng thi quen mi khng lin quan n thuc l. Trnh nhng thi quen dn n vic ht thuc (ngi mt mnh ung c ph, ngi chuyn tr vi bn ht, v.v.) Tng cng cc hot ng vn ng th dc th thao, hay cc hot ng khng lin quan n thuc l.

108 Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

i ph vi thay i sinh l ca c th Cai thuc l s dn n mt s thay i v sinh l khin bn kh chu. iu ny l do c th quen vi mt lng nicotine nht nh khi bn cn ht thuc. Tuy nhin, nhng triu chng ny s qua trong mt thi gian khng lu (1-3 tun). Mt s loi thuc h tr cai v bin php iu tr tm l c th gip bn vt qua thi k ny d dng hn. Dng thuc h tr cai nghin thuc l (cc ch phm thay th nicotine, bupropion, v varenicline) theo ch dn ca t vn vin ti phng t vn cai nghin thuc l ti cc bnh vin (nu p dng bin php h tr bng thuc). p dng cc bin php tr liu tinh thn: Triu chng i thuc Bin php i ph Cm gic thm thuc ch ln n cao tro trong vng 1-5 pht. N S T QUA I TRONG VNG 5 PHT. Hy lm vic g chi phi cm gic trong thi gian ny. Ung mt ly nc Tp th su Tp th dc Trng cy Gi in hi thm ai (ngi khng ht thuc) Lun tay mnh bn rn (chi hai qu cu xoay tay, chi xoay bt, chi bi,v.v) Gim tc lm vic trong vi ngy Tp th dc nhiu hn Lm vic thi gian ngn hn, xen k gii lao Ch ch n ung

Ong u, mt tp trung Ho Cng thng v cu kinh

Cn ho s ht sau 1 n 2 tun Nhp tng ngm nc m i bch b Ngm mnh trong nc m Chia s cm gic vi ai

Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

109

Bun ru, thy tr tr Cm gic chng i Kh ng

Tnh trng ny s ht dn. Khng ng lo ngi. Tp mt vi ng tc th dc n gin (V d: i b nhanh trong vng 5-10 pht.) n ba nh, t nng lng ( V d: Rau qu, v.v.) 6 ba mi ngy Ung nhiu nc Ngm mnh trong nc m Ung 1 cc sa trc khi i ng c hay nghe nhc, nhng khng qu lu Vn ng hay tp th dc vo ban ngy

T thng cho bn thn Nu tri qua c giai on cai, xin chc mng bn! Bn thnh cng bc u! Hy t thng cho bn thn mn qu m mnh nh. Tuy nhin, cn nh l cai thuc l c nh ngha l thnh cng ch sau 1 nm lin tc khng ht thuc l. V vy, hy t nh rng cho d bn thnh cng th bt c lc no cng c nguy c nghin thuc l tr li nu bn th ht d ch mt hi.

110 Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

4

Duy tr cuc sng khng l thuc vo thuc l

Cn thn trc nguy c ti nghin Khi c th bn vt qua c giai on thay i v sinh l, bn s khng phi i ph vi nhng kh chu trong c th. Tuy nhin, bn s phi lm mt iu quan trng hn na l i ph v khng cn thm nh (do ht thuc l tr thnh mt thi quen) iu khin bn. Ch c nh th bn mi thc s c th duy tr cuc sng khng l thuc vo thuc l ca mnh. Di y l mt s gi gip bn vt qua c nhng cn thm nh ny. Lun gi danh sch l do b thuc m bn ghi ra trong ngi phng khi thm thuc th c th m ra c li. T nhc nh bn thn mi khi mun chm iu thuc: B thuc khng d. Nhng mnh lm c iu ny trong nhiu ngy. Khng c l do g by gi li ht. Hy dng li! Dng tr tng tng: Hnh dung hnh nh hai l phi mnh b khi hun en. Hnh dung s tht vng ca ngi thn v nhng ngi ang gip bn b thuc. Tr hon - khng p li li mi gi: Hy thc rng cn thm nh n ri s i sau vi pht. Khi n n, bn hy c th tr i khng p li. Cn thm nh s t n qua i m bn khng cn phi ht thuc l. Lm mt vic khc phn tn t tng: Sau khi n, khng ngi bn lu m i bch b, i nh rng, v.v. Tip tc duy tr nhng thi quen tch cc khng lin quan n thuc l. Tnh ra s tin bn tit kim c t vic b thuc v thng cho mnh hay ngi thn mn qu a thch c gi tr tng ng.HY THNG THC HNG V CUC SNG KHNG C THUC L! Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

111

Ti liu tham kho B Y t & WHO.(2003). Ti liu hng dn t vn cai nghin thuc l. H Ni: B Y t Cng on Y t Vit Nam, VINACOSH, & T chc Path Canada. (2005). Ti liu hng dn: Trin khai c s y t khng thuc l, thuc lo. H Ni. Quit Victoria. (2005). Quit. Ly ngy 01/12/2008 t http://www.quit.org. au/browseasp?ContainerID=1607. Stillman, F., Warshow, M., Stern, E., Jones, C., (1990). Quit Smoking for Good While You are in the Hospital (Cai nghin thuc l khi bn ang nm vin). Baltimore: The Johns Hopkins University. T chc sc khe gia nh quc t (FHI/Vietnam). (2008). Con ng mi ta i. H Ni: FHI/Vietnam.

112 Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l

114 Xy dng mi trng bnh vin khng khi thuc l