• İSTEK ÖZEL ACIBADEM OKULLARI

•PSİKOLOJİK DANIŞMA VE

REHBERLİK BÖLÜMÜ

ANNE-BABA TUTUMLARI

ANNE BABA TUTUMLARI

• Aile, insan türünün sürekliliğini sağlayan, ilk toplusallaşma sürecini oluşturan, karşılıklı ilişkileri belirli kurallara bağlayan, toplum kültürünü kuşaktan kuşağa aktaran, biyolojik, psikolojik, ekonomik, hukuksal yönü bulunan toplumsal bir kurumdur.

ANNE BABA TUTUMLARI• Bir başka ifadeyle aile, aralarında

evlilik, kan ve çocuk bağları olan, aynı çatı altında yaşayan, ortak geliri paylaşan, kendine özgü, benzer görgü, inanç ve değerleri bulunan, toplumsal rolleriyle iletişim ve etkileşim içinde olan insanlardan oluşan en küçük toplumsal kurumdur.

ANNE BABA TUTUMLARI

• Aile kavramı psikolojik yönüyle incelendiğinde, çocuğun kişilik özelliklerinin temelinin atıldığı ortamdır.

ANNE BABA TUTUMLARI

• Kişilik gelişimi insan yaşamı boyunca devam eder. Fakat kişilik gelişiminin temeli çocukluk yıllarında atılır. Sosyal uyum üzerine yapılan çalışmalar ailenin çocuk üzerindeki ilk etkilerinin son derece önemli olduğunu göstermektedir.

ANNE BABA TUTUMLARI

• Çocuğa karşı anne babanın takındığı tavır, ilk yaşantıların örülmesinde büyük önem taşımaktadır. Çocuk yaşantısının ilk dönemlerinde özdeşim yapacağı bir modele gereksinim duyar. Genellikle özdeşim nesnesi anne ya da babadır.

ANNE BABA TUTUMLARI

• Bu özdeşim nesnesinin olumlu bir kişilik yapısına sahip olması, çocukla doğru iletişim ve ilişki kurması çocuğun olumlu davranışlar geliştirmesine sebep olacaktır.

ANNE BABA TUTUMLARI

• Anne babanın çocukla kurduğu ilişkiyi etkileyen faktörler vardır. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir.

1. Anne babanın çocuk daha doğmadan zihninde oluşturdukları çocuk kavramı.

ANNE BABA TUTUMLARI

• 2. Toplumun kültürel değerleri

• 3. Anne-babanın çocuk yetiştirme konusunda kendilerini yetersiz hissetmesi.

ANNE-BABA TUTUMLARI

• 4. Anne-babaların çocuklarının cinsiyetinden, sayısından memnun olmamaları.

• 5. Aile içinde eşler arasındaki ilişki.

ANNE-BABA TUTUMLARI

• Çocuğun anne babadan istediği ve aldığı iki şey vardır:

• * Sevgi• * Eğitim

ANNE-BABA TUTUMLARI

•SEVGİ: Kabullenme, koruma, kollama ve sevecenlik gibi olumlu duyguları içerir.

•EĞİTİM: Öğretilen her şeyi, verilen bilgileri, becerileri ve kuralları, yasakları, inançları, değer yargılarını, görgü kurallarını ve insanın sosyalleşmesi için gerekli toplumsal değerleri kapsar.

ANNE-BABA TUTUMLARI

• Anne baba tutumu çocuğa verilen sevginin miktarı; eğitimin yöntemi ile şekillenir.

• Anne-baba tutumları altı grupta toplanabilir:

ANNE-BABA TUTUMLARI

• 1. Otoriter Baskıcı Tutum• 2. İzin Verici Tutum• 3. Koruyucu Tutum• 4. Tutarsız Tutum• 5. İlgisiz Tutum• 6. Demokratik Tutum

ANNE-BABA TUTUMLARI• OTORİTER BASKICI TUTUM• Bu tutumu benimseyen anne babalar

çocuklarının ilgi ve gereksinimlerini dikkate almazlar.

• Kurallar çocuğa sorulmadan konur ve kesinlikle uyulması beklenir. Kurallara uyulmadığında ceza yöntemi uygulanır.

ANNE-BABA TUTUMLARI

•OTORİTER BASKICI TUTUM• Otoriter-baskıcı ana-baba tutumu

ile büyüyen çocuklar, uslu ve dikkatli olmasına karşılık küskün, çekingen, içine kapanık, korkak, sosyal ilişkileri zayıf başkalarının etkisi altında kolayca kalabilen yapıya sahip olurlar. Değersizlik duygusu yaşar ve kendine saygı duymazlar.

ANNE-BABA TUTUMLARI

• İZİN VERİCİ TUTUM• İzin verici tutumda çocuğun her

türlü davranışı hoşgörü ile karşılanır ve kabul edilir. Çocuğun uyku uyuma, yemek yeme, TV seyretme düzeni yoktur. Kurallara uyulmadığında yaptırım yoktur.

ANNE-BABA TUTUMLARI

• İzin verici tutum ile büyüyen çocuklar, kendilerini denetlemekte zorluk yaşarlar. Toplumsal kuralları öğrenmekte güçlük çekerler. Vurucu, kırıcı ve saldırgan davranışlar sergilerler. Doyumsuzdurlar ve paylaşmayı bilmezler.

ANNE-BABA TUTUMLARI

• İZİN VERİCİ TUTUM• İzin verici tutum ile büyüyen

çocuklar, kendilerini denetlemekte zorluk yaşarlar. Toplumsal kuralları öğrenmekte güçlük çekerler. Vurucu, kırıcı ve saldırgan davranışlar sergilerler. Doyumsuzdurlar ve paylaşmayı bilmezler.

ANNE-BABA TUTUMLARI

•KORUYUCU TUTUM• Koruyucu tutumda ana-baba

çocuğa gereğinden fazla özen gösterirler ve onu denetim altında tutarlar. Bu durum daha çok anne ile çocuk arasında yaşanır.

ANNE-BABA TUTUMLARI

•KORUYUCU TUTUM• Gereksinimlerini karşılayacak yaşa

gelmesine rağmen anne, çocuğun yemeğini yedirir, kıyafetlerini giydirir ve kendi yatağında yatırır. Anne bu davranışları ile çocuğa olan sevgisini dile getirdiğini zanneder.

ANNE-BABA TUTUMLARI

•KORUYUCU TUTUM• Koruyucu tutum ile büyüyen

çocuklar, kendi başına hareket etmekte ve karar vermekte zorlanır. Sosyal ilişkileri zayıftır. Sorunları ile baş edemezler.

ANNE-BABA TUTUMLARI

•TUTARSIZ TUTUM• Dengesiz ve kararsız tutumda ya

anne ve babanın görüş ayrılığı vardır ya da anne ve baba kendi içinde bir takım değişkenlikler gösterir. Çocuğun bir davranışı anne tarafından cezalandırılırken, baba tarafından normal karşılanabilir.

ANNE-BABA TUTUMLARI

• TUTARSIZ TUTUM• Dengesiz ve kararsız tutum ile

büyüyen çocuklar, davranışlarının hangisinin uygun, hangisinin uygun olmayan davranış olduğunu bilemezler. Güçlerinin sınırlarını bilmezler ve doğru karar veremezler.

ANNE-BABA TUTUMLARI

• İLGİSİZ TUTUM• İlgisiz tutumda hem denetim hem

de duyarlılık düşüktür. Anne ve baba çocuğa yeteri kadar zaman ayırmaz, bunun için bir çaba da sarf etmez. Çünkü çocuk yapacakları işler için bir engeldir ve uzak tutulması gerekir.

ANNE-BABA TUTUMLARI• İLGİSİZ TUTUM• İlgisiz tutum ile büyüyen çocuklar,

davranışlarının sonunda ne olabileceğini düşünmeden hareket ederler, Okula karşı ilgisizdirler ve zamanının çoğunu boşa harcarlar. Engellenmeye karşı dirençleri düşük olduğundan saldırgan davranışlar sergileyebilirler.

ANNE-BABA TUTUMLARI•DEMOKRATİK TUTUM• Demokratik tutumda denetim ve

duyarlılık birbiri ile denge içinde işler. Uyulması gereken kurallar çocuklarla birlikte belirlenir; belirlenen kuralların çocukların gelişim düzeylerine ve yaş özelliklerine uygun olmasına özen gösterilir.

ANNE-BABA TUTUMLARI

•DEMOKRATİK TUTUM• Çocuklara kurallara uyması için

yardım edilir. Kurallara uyulmadığı zamanlarda fiziksel ve duygusal şiddet içermeyen yaptırımlar uygulanır.

ANNE-BABA TUTUMLARI

•DEMOKRATİK TUTUM• Kesin sınırlar yerine çocuğa

seçme şansı tanıyan seçenekler sunulur. İlişkiler karşılıklı sevgi, saygı ve hoşgörü temeline dayanır

ANNE-BABA TUTUMLARI

•DEMOKRATİK TUTUM• Demokratik tutum ile büyüyen

çocukların, özgüvenli, sorumluluk sahibi, yaratıcı, başarılı, özgüvenli, oto kontrol sahibi, benlik algısı yüksek, vicdan mekanizması gelişmiş olduğu görülmektedir.

ANNE-BABA TUTUMLARI

• Bu bilgilerden de anlaşılacağı gibi otoriter, izin verici, koruyucu, tutarsız, ilgisiz ana-baba tutumları kişiliğin gelişimi için uygun yetiştirme yöntemleri değildir.

ANNE-BABA TUTUMLARI

• En uygun olanı demokratik yöntemdir. Anne-babaların demokratik tutum edinebilmeleri için çocuklarıyla nasıl iletişim kuracaklarını öğrenmeleri gerekmektedir.

KAYNAKÇA

• Acar-Voltan N. Çocukla İletişim• Dönmezer İ. Ailede İletişim ve Etkileşim• Gordon T. Çocukta Dış Disiplin mi? İç

Disiplin mi?• Mackenzie R. J. Çocuğunuza Sınır Koyma• Bastos R. Anne Baba ve Çocuk Arasında

•KATILDIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.

•KAMER FİGEN ÜRGÜPLÜ•UZM. PSİ.DANIŞMAN