Ngy son:.................... Tit 12 1: KHI NIM V MT TRN XOAY I.
Mc tiu: 1. V kin thc: - Nm c s to thnh mt trn xoay ,cc yu t ca mt
trn xoay: ng sinh, trc - Hiu c mt nn trn xoay ,gc nh ,trc,ng sinh
ca mt nn -Phn bin cc khi nim : Mt nn, hnh nn khi nn trn xoay 2. V k
nng: -K nng v hnh -K nng v hnh, din tch xung quanh, din tch ton
phn, th tch . -Dng thit din qua nh hnh nn, qua trc hnh tr, thit din
song song vi trc 3. V t duy v thi :-Nghim tc tch cc ,t duy trc quan
I. Chun b ca gio vin v hc sinh: + Gio vin: Chun b thc k,bng ph ,my
chiu (nu c ) ,phiu hc tp + Hc sinh: SGK,thc ,campa II. Phng php:
-Phi hp nhiu phng php ,trc quan ,gi m,vn p ,thuyt ging III. Tin
trnh bi hc: 1. n nh lp: 2. Kim tra bi c: 3. Bi mi: Hot ng 1: Hot ng
gio vin & hc sinh + Gii thiu mt s vt th : Ly,bnh hoa ,chn ,gi l
cc vt th trn xoay + Treo bng ph ,hnh v -Trn mp(P) cho v ( ) M ( )
H1: Quay M quanh mt gc 3600 c ng g? -Quay (P) quanh trc th ng ( ) c
quay quanh ? - Vy khi mt phng (P) quay quanh trc th ng ( ) quay to
thnh mt mt trn xoay -Cho hc sinh nu mt s v d Hot ng 2: Trong mp(P)
cho d = O v to mt gc 00 < < 900 ( Treo bng ph ) Cho (P) quay
quanh th d c to ra mt trn xoay khng? mt trn xoay ging hnh vt th
nao? Ghi bng I. S to thnh mt trn xoay (SGK) Hnh v 2.2
(P
M
+ ( ) ng sinh + trc II. Mt nn trn xoay 1. nh ngha (SGK) - V
hnh:
O
(
-nh O Trc d : ng sinh ,gc nh 2
Hot ng 3: HTP 1 - V hnh 2.4 + Chn OI lm trc ,quay OIM quanh trc
OI H: Nhn xt g khi quay cnh IM v OM quanh trc ? +Chnh xc kin thc.
Hnh nn gm my phn? + C th pht biu khi nim hnh nn trn xoay theo cch
khc
2. Hnh nn trn xoay v khi nn trn xoay a, Hnh nn trn xoay V hnh: +
Khi quay vung OIM quanh cnh OI mt gc 3600 ,ng gp khc IMOsinh ra hnh
nn trn xoay hay hnh nn O: nh OI: ng cao OM: di ng sinh -Mt xung
quanh (sinh bi OM) v mt y ( sinh bi IM)
Hc sinh tr li HTP2 -GV a ra m hnh khi nn trn xoay cho hs nhn xt
v hnh thnh b, Khi nn trn xoay (SGK) Hnh v khi nim + nu im trong ,im
ngoi + cng c khi nim : Phn bit mt nn ,hnh nn , khi nn . +Gi H l
trung im OI th H thuc khi nn hay mt nn hay hnh nn ? -Trung im K ca
OM thuc ? -Trung im IN thuc ?
Hot ng 4: Cho hnh nn ; trn ng trn y ly a gic u A1A2An, ni cc ng
sinh OA1,OAn( Hnh 2.5 SGK) Khi nim hnh chp ni tip hnh nn Din tch
xung quanh ca hnh chp u c xc nh nh th no ? GV thuyt trnh khi nim
din tch xung quanh hnh nn
3, Din tch xung quanh a, nh ngha (SGK)
b, Cng thc tnh din tch xung quanh Hnh v:
Nu cch tnh din tch xung quanh ca hnh chp u c cnh bn l. + Khi n
dn ti v cng th gii hn ca d l? Gii hn ca chu vi y? Hnh thnh cng thc
tnh din tch xung quanh . H: C th tnh din tch ton phn Cho hnh nn nh
O ng sinh c khng ? + Hng dn hc sinh tnh din tch l,bn knh ng y r Khi
ta c cng thc : xung quanh bng cch khc ( Tri Sxq= rl phng mt xung
quanh ) +Gi hc sinh gii Stp=Sxq+Sy Cng c tit 1 V d: Cho hnh nn c ng
sinh l=5 ,ng kinh bng 8 .Tnh din tch xung quanh ca hnh nn. Hot ng
5: Nu N: + Cho hc sinh nu th tch khi chp u n cnh + Khi n tng ln v
cng tm gii hn din tch a gic y ? Cng thc GV treo hnh v 2.7 + Cho HS
tm r,l thay vo cng thc din tch xung quanh ,din tch ton phn . 4, Th
tch khi nn a, nh ngha(SGK) b, Cng thc tnh th tch khi nn trn xoay:
Khi nn c chiu cao h,bn knh ng trn y r th th tch khi nn l: V= r 2 h
5, V d :Trong khng gian cho tam gic OIM vung ti I,gc IOM =300 v cnh
IM=a.Khi quay tam gic IOM quanh cnh OI th ng gp khc OMI to thnh mt
hnh nn trn xoay . a, Tnh din tch xung quanh v din tch ton phn. S:
Sxq= 2 a 2 Stp= 3 a 2 b, Tnh th tch khi nn.3 3 3 c/ S :S= OM2= a 2
3 4
1 3
c/ Ct hnh nn bi mt phng qua trc ta c mt thit din . Thit din l
hnh g? Tnh din tch thit din . + Nu cch xc nh thit din
S: V= a3
V/ Cng c
- Phn bit cc khi nim ,nhc li cng thc tnh ton -Hng dn bi tp v nh
bi 1,2,3 40
Ngy son: Tit 13
BI TP
I. Mc tiu: 1. V kin thc: n li v h thng cc kin thc sau: - S to
thnh ca mt trn xoay, cc yu t lin quan: ng sinh, trc. - Mt nn, hnh
nn, khi nn; cng thc tnh din tch xung quanh, ton phn ca hnh nn; cng
thc tnh th tch khi nn. - Mt tr, hnh tr, khi tr; cng thc tnh din tch
xung quanh v ton phn ca hnh tr v th tch ca khi tr. 2. V k nng: Rn
luyn v pht trin cho hc sinh cc k nng v: - V hnh: ng, chnh xc v thm
m. - Xc nh giao tuyn ca mt mt phng vi mt mt nn hoc mt tr. - Tnh c
din tch, th tch ca hnh nn, hnh tr khi bit c mt s yu t cho trc. 3. V
t duy, thi : - T duy logic, quy l v quen v tru tng ha. - Thi hc tp
nghim tc, tinh thn hp tc cao. II. Phng php m thoi - Trao i, gii
quyt vn thng qua hot ng gio vin, hc sinh v nhm hc sinh. III. Chun b
ca GV v HS - Gio vin: Gio n - Hc sinh: n li l thuyt hc v lm bi tp
SGK. IV. Tin trnh ln lp: 1. n nh lp. 2. Kim tra bi c: - Nu cc cng
thc tnh din tch xung quanh ca hnh nn, hnh tr v cng thc tnh th tch
ca khi nn, khi tr. - p dng: Trong khng gian cho hnh ch nht ABCD vi
AB=a, AD=a 3 . Khi quay hnh ch nht ny xung quanh cnh AD ta c mt hnh
tr trn xoay. Tnh Sxq ca hnh tr v th tch V ca khi tr. A B
D C Hc sinh gii: Hnh tr c bn knh R=a, chiu cao h=a 3 .
Sxq = 2 Rl = 2 .a.a 3 = 2 a 2 3 (vdt) ( l=h=a 3 ): 3 im.
V = R 2 h = a 2 .a 3 = a 3 3 (vdt): 3 im. 3/ Ni dung: Hot ng ca
gio vin & hc sinh Hot ng 1: Gii bi tp 1. - GV ch ng v hnh. - Tm
tt . - GV hi: Cng thc tnh din tch v th tch ca hnh nn. Nu cc thng
tin v hnh nn cho. Cch xc nh thit din (C): Thit din (C) l hnh g? Tnh
S (C ) : Cn tm g? (Bn knh) Ghi bng Bi 1: Cho mt hnh nn trn xoay nh
S v y l hnh trn (O;r). Bit r=a; chiu cao SO=2a (a>0). a. Tnh din
tch ton phn ca hnh nn v th tch ca khi nn. b. Ly O' l im bt k trn SO
sao cho OO'=x (0 Kt lun: bi ton : Tp hp cn tm l trc ng trn (C). Hot
ng 4: Bi tp 6 trang 49 SGK Hot ng ca gio vin & hc sinh Ghi bng
- Nhn xt: ng trn giao tuyn ca S(O,r) vi mt phng (AMI) c cc tip tuyn
no? Tr li: AM = AI BM = BI MAB = IAB (C-C-C) - Gi (C) l ng trn giao
tuyn ca mt phng (AMI) v mt cu S(O,r). V - Nhn xt v AM v AI AM v AI
l 2 tip tuyn vi (C) nn Tng t ta c kt qu no ? AM = AI. - Nhn xt 2
tam gic MAB v IAB Tng t: BM = BI - Ta c kt qu g ? Suy ra ABM =
ABI(C-C-C) => AMB = AIB Hot ng 5: bi tp 7 trang 49 SGK Hot ng ca
gio vin & hc sinh Nhc li tnh cht : Cc ng cho V hnh: ca hnh hp
ch nht di ng B cho ca hnh hp ch nht c 3 kch A thc a,b,c Ghi bng C I
D
=> Tm ca mt cu qua 8 nh A,B,C,D,A,B,C,D ca hnh hp ch nht. Bn
knh ca mt cu ny
O B C
A D Gi O l giao im ca cc ng cho hnh hp ch nht ABCD.ABCD. Ta c OA
= OB = OC =OD=OA=OB=OC=OD => O l tm mt cu qua 8 dnh hnh hp ch
nht ABCD.ABCD v bn knh r =AC' 1 2 2 2 = a +b +c 2 2
Giao tuyn ca mt phng (ABCD) vi mt cu trn l ? - Tm v bn knh ca ng
trn giao tuyn ny ?
Giao ca mt phng (ABCD) vi mt cu l ng trn ngoi tip hnh ch nht
ABCD. ng trn ny c tm I l giao im ca AC v BDAC b2 + c2 = Bn knh r =
2 2
4) Cng c ton bi: - Pht biu nh ngha mt cu, v tr tng i ca n thng
vi mt cu. - Cch xc nh tm ca mt cu ngoi tip mt hnh chp. 5) Hng dn lm
bi nh: Ngy son:......................... Tit 20 - 21
N TP CHNG II
I. Mc tiu: 1. V kin thc: - H thng cc kin thc c bn v mt trn xoay
v cc yu t c bn v mt trn xoay nh trc, ng sinh,... - Phn bit c cc khi
nim v mt v khi nn, tr, cu v cc yu t lin quan. - Nm vng cc cng thc
tnh din tch xung quanh v th tch ca khi nn, khi tr, cng thc tnh din
tch mt cu v th tch khi cu. 2. V k nng: - Vn dng c cc cng thc vo vic
tnh din tch xung quanh v th tch ca cc khi : nn, tr, cu. - Rn luyn k
nng v hnh cho hc sinh. 3. V t duy v thi : - Rn luyn tnh tch cc, sng
to, cn thn. II. Chun b ca gio vin v hc sinh:
+ Gio vin:Gio n, bng ph. + Hc sinh: Dng c hc tp, SGK,... III.
Phng php: Gi m, gii quyt vn . IV. Tin trnh bi hc: 1. n nh t chc: 2.
Kim tra bi c: CH1: Ghi cc cng thc tnh din tch v th tch cc mt v
khi:nn, tr, cu. Mt nn-Khi nn Mt tr-Khi tr Mt cu-Khi cu Din tch Sxq=
Sxq= S= Th tch V= V= V= GV chnh xc ha kin thc, nh gi v ghi im. 3.
Bi mi: *Hot ng 1: Kt hp BT2 v BT5 SGK/T50 Hot ng ca gio vin &
hc sinh Ghi bng Nu : Cho t din u ABCD cnh a. Gi H l hnh chiu ca A
trn mp(BCD). N l trung im CD a- Chng minh HB=HC=HD. Tnh di on AH.
b- Tnh Sxq v V ca khi nn to thnh khi quay min tam gic AHN quanh cnh
AH. c- Tnh Sxq v V ca khi tr c ng trn y ngoi tip tam gic BCD v chiu
cao AH. a, AH (BCD) Hot ng 2.1: => Cc tam gic AHB, AHC, AHD CH1:
C nhn xt g v cc tam gic vung ti H AHB, AHC, AHD. Nu cch tnh AH. Li
c: AH cnh chung AB=AC=AD(ABCD l t din u) => 3 tam gic AHB, AHC,
AHD bng nhau Suy ra HB=HC=HD *AH= AB 2 BH 2a2 a 6 = a = 3 32
b, Khi nn to thnh c: Hot ng 2.2: CH: tnh Sxq ca mt nn v V ca khi
nn, cn xc nh cc yu t no? +Gi mt hs ln bng thc hin. +Cho cc hs cn li
nhn xt bi gii, gv nh gi v ghi im Hot ng 2.3: CH: tnh Sxq ca mt tr v
V ca khi tr, cn xc nh cc yu t no? +Gi mt hs ln bng thc hin. +Cho cc
hs cn li nhn xt bi gii, gv nh gi v ghi im a 3 l = AN = 2 a 3 r = HN
= 6 a 6 h = AH = 3 a 3 a 3 . Sxq= rl= . 6 2 2 a = 4 1 V= B.h 3 1 a
2 a 6 a 3 6 = = . . 3 12 3 108
c, Khi tr to thnh c: a 3 r = HB = 3 l = h = AH = a 6 3
Sxq=2 rla 3 a 6 2a 2 2 = 3 3 3 2 a a 6 .a 3 6 = V=B.h= . . 3 3
9
=2 .
Cng c: *Hot ng 2: Gii bi tp trc nghim theo nhm(cng c ton bi) Cu
1) Cho hnh lp phng ABCD.ABCD c cnh bng a. 1.1 Gi S l din tch xung
quanh ca hnh tr c hai ng trn y ngoi tip hai hnh vung ABCD v ABCD.
Din tch S l: A) a2
B) a
2
2
C) a
2
3
D)
a 2 22
1.2 Gi S l din tch xung quanh ca hnh nn trn xoay c sinh ra bi on
thng AC khi quay xung quanh trc AA. Din tch S l: A) a2 B) a 2 3 C)
a 2 2 D) a 2 6 Cu 2) S mt cu cha mt ng trn cho trc l: A) 1 B) 2 C)
v s D) 0 Cho cc nhm nu p n v i din trnh by phng php gii theo ch nh
cu hi ca GV. GV nhn xt, nh gi v ghi im cho nhm. 5. Dn d: - V nh lm
cc bi tp n chng cn li - Chun b cho bi kim tra hc k vo tit tip
theo.
