ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 1

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 1

អារមភកថា កនស ៀវសៅតច “ឯកសារបសរៀនអពកមមបថ កមមបថ ១០” ដែលកពរ ថ តសៅ

សលើហតថថ ទរសវេ រប អនកអានសនេះ ប តសចញស ើរសោយវរយភាព រមផសសោយ

ស ចកតករណាដែលចរឲយអនក កា បានយលែរអពការបពតតឲយបានតមតវតថម

ដែលខលនជាឧបា ក ឧបា កាលអរប ពេះ មមម មព វធជាមមា ដែលបានចលមកថវេ យខលន

កន រពេះពវធសា នារចសហើយសនាេះ កន រកាលដែលខសៅសរៀននាពវធ កវវាលយពេះ រាមត

ភន សពញ នរបសរៀនធមម វនយ សៅសាលាធមមវនយ វតត មរគលវន សៅ សាេ យែរគ ភន សពញ

សៅនាវ ានរែវ ព. .២៥៤៨ ឆន ២០០៤ ។

ឯកសារសនេះ ជាអតថបវែមមនសារ ខានមយ ដែលនាសលាកអនកឲយវវលបាន

ចស េះែរ អពអសពើដែលសយើរខលនឯរបាន នរកពរសធេើ ពេថថៃ ។ សនេះជាអតថបវវពរ កន រ

ឆន ជាមយគនន បនាា បព “សរណកថា នងបបវតតពោធបរកសបសលងកា ” រាបសរៀបអព

ថត រ គមន ការបតបតត សៅកន រសា នាជាសែើម នរបវតត សរេបថនពេះសោធពកស

ដែលពវធបរ វកពរសគនរពបជាតថមដបបពេះពវធសា នាផរដែរ ។

មបញជា កថវ អតថបវសនេះ មនទនបានសបាេះពមពផាយជាផល វការសនាេះសវ គគននដត

ថតចមលរតថមតមវការរប ពវធបរ វដែលតវការប សណាណ េះ ចាបតថរពព. .២៥៤៨

មក ។ ដតសៅព. .២៥៥៣ ខបានយកចលសរារពមពសៅ លងកា ថតចមលរមតរសវៀត ចនន

២៥០ កាល មមបពវធបរ វសៅ ក េ ។

ឥ វសនេះ វ ានរែវ ឆន មដម បត ក ព. .២៥៥៩ ខបានសរៀបសរៀរ នរវាយ

អតថបវជាថមមតរសវៀត មមបបសរៀនសរៀររាលថថៃអាវតយ ែលពវធបរ វសៅច េះស ើរ

វតត ធតថពវធការាម រែឋអារហសណា ហរែឋអាសមរចសនេះ សវើបខសរៀបសរៀរជាសមសរៀន នរ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 2

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 2

បដនថម រតថមសមសរៀននមយ ៗ បដនថមសវៀត នរចាតការសបាេះពវធ ដតមតរ សកាមការ

ឧបតថមភរប ពវធបរ វគបម ឈោឋ ន ។

សោយអណាចថនវរយភាពសនេះ មចដ កថនបញជា ថវល ចអាចកចាតបរនវថព

គកសល បតសាឋ នកនរ នាត នចតត រប ញាតមតតអនកអានទរឡាយផរចេះ ។

ថថៃ សៅរ ៥ សកើត ដខអ ស ឆន មដម បត ក ព. .២៥៥៩

តវនរថថៃ វ ១៧ ដខតលា ឆន ២០១៥

ពេះមហាធមម រ ដ ម ចនាធរ

អនប ឌ តវ សនវជាា ពេះពវធសា នា

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 3

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 3

ពេះភកេ ធមម រ សសម ចនទធរ អគគសលខាធការថនពវធ ក មមគមពេះ រឃដខមរ ហរែឋអាសមរក

នរជាពេះសៅអធការវតត ដខមរអារហសណា (គ. .២០១៩ ព. .២៥៦៣)

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 4

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 4

ពសៀវពៅសែលខញធលា បពចញផសាយ ១. លមយញជា កថវ ព. .២៥៤៦

២. កងកេ វតរ ភាគ ១ នរភាគ ២ ព. .២៥៤៧

៣. រ កថវ នរបវតត សោធពកស លងកា ព. .២៥៤៨

៤. ប នយោឋ នដែនសកាេះលងកា ព. .២៥៥៣

៥. អានភាពថតរតន បវពហម គត ព. .២៥៥៧

៦. មល កាេ -ែកា ព. .២៥៥៨

៧. កាសវវរា ជាោកយកាពយចមេះ ព. .២៥៥៨

៨. លាន រសគនថវ ព. .២៥៥៨

៩. មមតថបតឧបោឋ នកថវ សសា ននាជាតក ពសាត រ ព. .២៥៥៩

១០. ឯកសារបសរៀនអពកមមបថ ១០ ព. .២៥៥៩

ពសៀវពៅសែលពបោងព ោះបនត នងព ោះជាថមព ើងវញ ១. កងកេ វតរ អែឋកថវ បាតសមមកេ សបាេះបញាលគនន

២. ប នយោឋ នដែលសកាេះលងកា

៣. លាន រសគនថវ

៤. មធរ វាហ

៥. កននរភកតស ន ហ បវកាពយចមេះ

៦. The Family Counseling Approaches

៧. អភធមមតថ រគហគនថៈ បរសចេវ វ ២

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 5

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 5

មាតកាពរឿង អារមភកថវ…………………………………….………………………………………………………១

មមតកាសរឿរ………………………………………………………………………………………....៤

សមសរៀនវ ១

កមមបថ ៨០…………………………………………………………………………………..………៧

សមសរៀនវ ២

អក លកមមបថ ១០…………………………………………………………………….……….៩

សមសរៀនវ ៣

បាណាតបាត…………………………………………………………….………………………..១១

វនចេយសរឿរអតត វនបាតកមម……………………………………………………………………១៦

វនចេយសរឿរមមតថបតឃាតកមម…………………………………………………..…………..១៨

វនចេយជាបទកវរនរវវាសាសត ត……………………………………….………………..២០

សមសរៀនវ ៤

អវនាន ទន…………………………………………………………………………………………២៣

អវហារ គការលច ២៥ យ រ……………………………………….………………………..២៥

អធបាយពស កន រសថយាវហារ…………………………..……………………………៣០

ឧបាយកថវ……………………………………………………………..………………………..៣២

ការលចរប តេ តរចាេ ន…………………………………..……………………………….៣៣

ការលររប ប នយវតថ …………………………………………..…………………………៣៣

សមសរៀនវ ៥

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 6

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 6

កាសម មចាេ ចារ…………………………………………………….…………………………..៣៧

ទេ រមគគ ៣០………………………………………………………………………………..……..៣៨

សត ត ២០ ចពក……………………………………………………………………………………៣៩

បញជា ពស កន រសរឿរកាសម មចាេ ចារ………………………………….………………..៤២

រាសមរយបវនកថវ……………………………………………………………………………៤៣

សមសរៀនវ ៦

មសាវាវ……………………………………………………………………………………………៥២

មសាវាវ កន រករថនអាបតតទរ ៧ …………………………………………………………..៥៥

ច រាហសលាវាវ ត………………………………………………………………………..៥៨

សមសរៀនវ ៧

ប ណាវាចា………………………..…………………………………………………………….៦១

សមសរៀនវ ៨

ផរ វាចា…………………………………………………………………………………………៦៤

អសកាា វតថ ១០ យ រ……………………………………………………………………………៦៦

សមសរៀនវ ៩

មផបបលាបៈ……………………………………………………………………………………..៦៨

តរចាេ នកថវ ៣២ បការ…………………………………………..…………………………..៧០

សមសរៀនវ ១០

អភ ា……………………………………………………………………………………………..៧៤

ឧបកាសល ១៦………………………………………………………………………………….៧៦

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 7

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 7

សមសរៀនវ ១១

ពាបាវ………….………………………………………………………………………..……….៧៩

អាឃាតវតថ ១០ យ រ……………………………………………………………………………៨០

សមសរៀនវ ១២

មចាេ វែឋ………………………………………………………………………………..…………..៨២

បវតត គទរ ៦…………………………………………………………………………………..៨៥

អក លធមដែលគរភយខាល ច…………………………………………………………….៨៨

កស ើ តកមមបថ ១០…………………………………………………………………………….៨៩

អក លមល ៣ ជាសហតសកើតអក លកមមបថ ១០…………………………………..៩០

វបាករប អក លកមមបថ…………………………………………………………………៩១

វធរាបវចា រតសោយពសាត រ…………………………………………………………………..៩២

កមមបថ ៨០……………………………………………………………………………………..៩៣

នាមពវធបរ វ ដែលបាន កាកន រវ ាសនេះ…………………………………………..៩៤

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 8

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 8

ពមពរៀនទ ១ កមមបថ ៨០ ក. នយមនយ

កមមបថ មមននយថវែចសមតច ?

កមមបថ មមននយថវ ការសធេើ ដែលជាផល វសៅកានវគគត ឬ គតភម តថមដែល

លអ នរអាកក ។

កមមបថ សនេះ ដចកសចញជាពរបវ គ កមម មយបវ នរ បថ មយបវ ។

កមម = អសពើ ការសធេើ ការងករ ែចមមនវចនតថ ៈថវ ករណ កមម ការសធេើ

ស ម េះថវ កមម , ករយតេេ វា កមម ឬអសពើដែលបគគលគបបសធេើ ស ម េះថវ កមម ។

ពវធ ែកា បញជា ក ពា កមម ៈ ថវ កមម នាម តវេ កមមម ន ហនញច ឧកកដឋញច កមម ការងករមមនពរយ រ គ ការងករែសថវកទបមយ ការងករែខពរខព មយ ស ម េះថវ កមម

បថ = ផល វ ែស ើ រ ែចមមនវចនតថ ៈថវ បថេ យាេ អតននាេ បតោ ផល វដែល នសបើជាផល វសែើរ ស ម េះថវ បថ ។

ពវធ ែកា បញជា ក ពា បថ ថវ ៖

ធតមមម បតោ មហារាជ អធតមមម បន ឧបបតោ អធតមមម នរយ តនេ ធតមមម បាតបេ សគេ ។ បពតមហារា ធមជាផល វតវ ឯអធមជាផល វខ អធមដតរនា តេ សៅនរក

ធមញារ តេឲយែល គត ។ .ខ.ជា.ភាគ ៦១/៥៤

កមមបថ បានស ចកតថវ ការសធេើ ដែលជាផល វសៅ … ឬអសពើដែលជាែស ើ រសៅ… ។

(ចច ៣ … សនេះ បញជា កស ចកតថវ មមនតសៅសវៀត សោេះកមមបថ ជាោកយកណាត ល) ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 9

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 9

ខ. វចនតថ ៈ របសកមមបថ

វចនតថ ៈ វគគហ វសគនេះ មមនស ចកតដតមយ សបើបានែចគនន ។

កមម បតោ (សគេវគគេ គមន) កមមបតោ ការសធេើ ដែលជាផល វ គ

ែស ើ រសៅកាន គត នរវគគ ត ស ម េះថវ កមមបថ ។

គ. ចណែកកមមបថ

កមមបថទរអ មមន ៨០ ប ដនតឥ វសនេះ មសាគ លតម ២០ ន គ៖

អក លកមមបថ ១០

ក លកមមបថ ១០

អក លកមមបថ ដបថវ អសពើអាកកដែលជាផល វសៅកានវគគត វនបាត អបាយភម

មមន ១០ គ ៖

អសពើអាកកដែលបពតតតថមផល វកាយ ៣

អសពើអាកកដែលបពតតតថមផល វវាចា ៤

អសពើអាកកដែលបពតតតថមផល វចតត ៣

ក លកមមបថ ដបថវ អសពើលអ ដែលជាផល វសៅកាន គត គ សវវសលាក មមន ១០

ដែរ គ ៖

អសពើលអ ដែលបពតតតថមផល វកាយ ៣

អសពើលអ ដែលបពតតតថមផល វវាចា ៤

អសពើលអ ដែលបពតតតថមផល វចតត ៣

ចប សមសរៀនវ ១

រ៖ កមមបថ មមននយ ែចសមតច ? ពសាត រមមនប នាម ន ? សបើ នយយ ២០ មមនអេ ខលេះ?

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 10

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 10

ពមពរៀនទ ២ អកញសលកមមបថ ១០

ក. នយមនយ

អក លកមមបថ បានស ចកតថវ អសពើអាកកដែលជាផល វនាឲយធលល កសៅកានអបាយ

ភម ។ នយយរមមមន ១០ គ ៖

១. កាយកមម ៣

២. វចកមម ៤

៣. មសនាកមម ៣

១. កាយកមម ៣

ការសធេើ អសពើអក លដែលសកើតតថមផល វកាយ ស ម េះថវ កាយកមម មមន ៣ គ ៖

បាណាតបាត ការសធេើមមន វតឲយធលល កចេះកនលរ គ មមល ប តេ ១

អវនាន ទន ការកានយករប ដែលសគមនបានឲយ ១

កាសម មចាេ ចារ ការបពតត ខ កនរកាមទរឡាយ ១ ។

មមនវចនតថ ៈថវ កាយទវេ តរ បវេត កមម កាយកមម អសពើដែលបពតត សៅ

កន រផល វកាយ ស ម េះថវ កាយកមម ។

២. វចកមម ៤

ការសធេើអក លដែលសកើតតថមផល វវាចា ស ម េះថវ វចកមម មមន ៤ យ រ គ ៖

មសាវាវ ការសោលោកយកហក ១

ប ណាវាចា ការនយយញេះញរចាកសោត ១

ផរ វាចា ការនយយតសគនេះសបាេះសបាក ១

មផបបលាប ការនយយសរាយរាយឥតបសយ ន ១

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 11

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 11

មមនវចនតថ ៈថវ វចទវេ តរ បវេត កមម វចកមម អសពើដែលបពតត សៅកន រផល វវាចា

ស ម េះថវ វចកមម ។

៣. មនោកមម ៣

ការសធេើអក លដែលសកើតតថមផល វចតត ស ម េះថវ មសនាកមម មមន ៣ គ ៖

អភ ា ការ មលររមថពចរបានវពយរប អនកែថវ ១

ពាបាវ ការចរគនគគនចរឲយអនកែថវវនា ១

មចាេ វែឋ ការយលស ើញខ ១ ។

មមនវចនតថ ៈថវ មតនាទវេ តរ បវេត កមម វចកមម អសពើដែលបពតត សៅកន រផល វ

ចតត ស ម េះថវ មសនាកមម ។

ខ. អកសលកមមបថ នោយអាការៈ ៥ យា ង

១. សោយមល មមនសលាភៈ សទ ៈ នរសមមហៈ ជាមល

២. សោយកមម ជាកាយកមម វចកមម នរមសនាកមម

៣. សោយទេ រ ជាកាយទេ រ វចទេ រ នរមសនាទេ រ

៤. សោយសទ គជាអបបសាវ ាៈ មមនសទ តច នរមហាសាវ ាៈ មមនសទ សចើន

៥. សោយអរគ គអរគថនការោលតវកមមបថ ។

ចប សមសរៀនវ ២

រ

១. អសពើដែលបពតតតថមផល វវាចា សៅថវែចសមតច? មមនប នាម នយ រ ? អេ ខលេះ?

២. ែចសមតចដែលសៅថវ អក លកមមបថ ? មមនប នាម ន ?

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 12

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 12

ពមពរៀនទ ៣ ១. បាណាតបាត

ក. ពនយលសពទ

ោកយថវ បាណាេបាេ ដចកជាពរបវគ បាណ + អេបាេ

ោកយថវ បាណ នយយសោយសវាហារ បានែល តេទរឡាយ នយយសោយ

បរមតថ ភាវៈ បានែល វតរប នរ វតសតនាយសចត ក ។

ោកយថវ អេ កន របវថវ អេបាេ សនាេះ ដបបានពរយ រ គ សឃេថៈ ដបថវ

សលឿន, រហ , ឆប, អេកកមនេថៈ ដបថវ ការបពតតកនលរការសបៀតសបៀន ។

ោកយថវ បាេ ដបថវ ឲយធលល កចេះសៅ ។

បាណាេបាេ ដបថវ ឲយ តេ ឬឲយ វតសនាេះធលល កចេះសៅសោយរហ ( មមល ប

ឲយសាល បមនក តអាយ) ឬដបថវ នកនលរការសបៀតសបៀន តេឲយធលល កចេះ សៅ (សបើ

អាវធ មមល ប) ។

វចនតថ ៈ បាណ អេបាតេនត ឯតេនាេ បាណាេបាតោ នទរឡាយ

ដត មមល ប តេ សោយសចតនាសនាេះ សោេះសហតែសចន េះ សចតនាដែលជា សហតថនការ មមល ប

សនាេះ ស ម េះថវ បាណាតបាត បានែល វធកតចេនា ។ ឬ បាណសស អេបាតោ បាណាេបាតោ ការសធេើ តេមមន វតឲយធលល កចេះសៅ សោយឆបរហ ស ម េះថវ

បាណាតបាត ឬសចតនាដែលសធេើឲយកនលរការសបៀតសបៀន តេឲយធលល កចេះសោយអាវធ ស ម េះ

ថវ បាណាតបាត បានែកវធកសចតនា ៗ បានែល បសយគពរយ រគ ៖

កាយបបសយគ មមល បសោយខលនឯរ ១

វចបសយគ សបើសគឲយ មមល ប ១ ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 13

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 13

ខ. បាណាតបាត នោយអាការៈ ៥ យា ង

១. សោយមល សកើតសោេះសទ ៈ នរសមមហៈជាមល

២. សោយកមម ជាកាយកមម សោេះសធេើ សោយកាយ

៣. សោយទេ រ បានខារកាយទេ រ នរវចទេ រ

៤. សោយសាវ ាៈ បានែល មហាសាវ ាៈ នរអបបសាវ ាៈ គ៖

មមល ប តេមមនគ សចើនមមនមន សជាសែើម មមនសទ សចើន

មមល ប តេមមនគ តចមមន តេតរចាេ នជាសែើម មមនសទ តច

មមល ប តេមមន ល ... ... មមនសទ សចើន

មមល ប តេអត ល ... ... មមនសទ តច

មមល ប តេ ធ ... ... មមនសទ សចើន

មមល ប តេ តច ... ... មមនសទ តច

សបើ គ ធម នរ ររៈប នគនន កសល នរពាយមសចើន មមនសទ សចើន

... ... កសល នរពាយមតច មមនសទ តច

ែរថវជាសទ សហើយសៅដត មមល បសោយសហតណាមយ មមនសទ តច

ជារអនកដែលមនែរសសាេះសហើយ មមល ប ។

៥. នោយអងគ បាណាតបាតមានអងគ ៥ គ ៖

១. បាតណា តេមមន វត

២. បាណសញញ ោ ែរថវ តេមមន វត

៣. វធកចេត គតនរ មមល ប

៤. បតយាតោ ពាយមនរ មមល ប

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 14

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 14

៥. តេន មរណ តេសាល បសោយស ចកតពាយមសនាេះ ។

ទលដតគបអរគទរ ៥ សនេះ សវើបស ម េះថវ បពតតកនលរកមមបថ នាឲយោច ល នរ

សៅសកើតកន រអបាយភមបាន សបើ មនគបអរគសវ គននដតជាអក លឲយផលកន រ បវតតកាល

ប សណាណ េះ ។

គ. បនយគ (នសចកតពាយម) ៦ យា ង

១. សាហតថកៈ ស ចកតពាយម សោយថែខលនឯរ

២. អា តតកៈ ស ចកតពាយម សោយសបើអនកែថវ

៣. ន សគគយៈ ស ចកតពាយម សោយសចាលអាវធមមនោវជាសែើម

៤. ថវវរៈ ស ចកតពាយម សោយសធេើ សគឿរបហារវក (បចាការ)

៥. វជាា មយៈ ស ចកតពាយម សោយសបើ វជាា ឬមនតអាគមន

៦. ឫវធមយៈ ស ចកតពាយម សោយសបើឫវធ ។

បណាត បសយគទរសនាេះ ការបហារសោយកាយ ឬសោយវតថជាបនរកាយរប

បគគលអនក មមល បសោយខលនឯរ ស ម េះថវ សាហតថកបបសយគ ។

ការគដវរសគឿរបហារមមនកន រ ដពរយនត ែថមជាសែើម សៅសោយកាយ ឬ

សោយវតថ ជាបនរកាយរប បគគលអនកប រនរ មមល បនវបគគលដែលឈរសៅឆៃ យ

ស ម េះថវ ន សគគយបបសយគ ។

ឃ. វនចឆយបាណាតបាត ចន ោះ នងមនចន ោះ

កន រសាហតថក នរន សគគយ ទរពរសនាេះ បសយគនមយៗ មមនពរយ រគ៖

១. ឧវា ស ការ មមល បសោយចសោេះ

២. អនវា ស ការ មមល បសោយមនចសោេះ ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 15

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 15

កន របសយគចសោេះ នរមនចសោេះពរយ រសនេះ បសយគដែលចសោេះគបបជាប

វនចេយែសចន េះ ៖

ភកេ សៅចសោេះបគគលណា សហើយបហារតវបគគលសនាេះឯរសាល ប ជាកមមពនធ

សគឿរចរ គកមម ។ កន របសយគដែលមនចសោេះយ រសនេះថវ បគគលណាមយ ចរសាល ប

សោេះការបហារជាបចាយ អនក មមល បជាកមមពនធ ។ កន របសយគ មបទរពរសនាេះ តេ

សាល បកន រខ ៈតមដតបហារសហើយ ឬសាល បកន រសពលសកាយសោយ មៃ សនាេះឯរ ភកេជា

កមមពនធ កន រខ ៈគននដតបហារន េះឯរពត ។ កងកេ វតរ ភាគ ១ វពរ ៩៥

១. ការសមាា បនោយចន ោះ ែច តេសារកាដកវទរឡាយ វសលើខនរសគន អនក

បាញប របាញសារកាដកវសវ ដតត បសៅតវសគនសាល បវញ ែសចន េះ មនជា

បាណាតបាតសវ សោេះមនមមនប រនរ មមល បសគន។ មែចពេះពវធ សឃាសាចារយ

ដមតរវកថវ ឧវទសសតក យ ឧវទសស បហរេ េតសសវ មរតណន កមមពតនាោ កន រការ មមល បសោយចសោេះ បគគលសនាេះ សៅចរ មមល ប តេណា តេ សនាេះឯរ សាល ប សវើប

តវបាណាតបាត ។ មនតបាសាវកា មន សវគគហ កាេ បវ

២. ការសមាា បនោយមនចន ោះ ែចោនស ើ តេសចើន សហើយកទញធន

បាញសោយគតថវ តវបានប នាម នយកប ណ រ ែសចន េះ តេណាកសោយសាល ប តវ

បាណាតបាត ។ មយសវៀត បរ មមន កខរនរ តេដកា សហើយវាយឲយសាល ប ដតដកា មនសាល ប

ករតសៅគននដតរប ធៃន សកាយមកបរ សនាេះខរសវៀត ប ដនត វាយមនប រ ឲយសាល ប

សវ សាបដតតវ មៃចា ដកា សនាេះកសាល បសៅ ែសចន េះ អសពើរប បរ សនាេះ ជាបាណាតបាត

សោេះការវាយសលើកមន, សបើសាល បសោយការវាយ សលើកវពរ មនតវ បាណាតបាតសវ ែច

អែឋកថវចារយសោលវកថវ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 16

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 16

កញចច ប បឋមបហាតរា ន សយតមវ សតកាក េ មមតរេ វេយ បន លភោេ សតកាក តនាត ជវេវនាសនតហេ អតហាស បឋម-បហាតរតនវ កមមពតនាោ យតោត ន វេតយន េសស អញញចតេតន វននោត ការវាយសលើ វមយ

មនអាចឲយ តេសាល បកពតដមនសហើយ ដតសពលតវសលើ វពរ ែសៅ កសរើស ើរជាសហត

ឲយសាល ប ែសចន េះ តវកាតកតថវ ការវាយសលើកវែបរសនាេះឯរ នាឲយតវ កមមបថ មនគរកាត

ថវ កាយវាយសលើកវពរ ជាសហតថនកមមបថសវ សោេះសពលវាយ សលើកសកាយសនាេះ មនមមន

ប រនរ មមល បសវ ។

ទហានកនរ សតងកគ មបានកាតកាល តវោច ដត ររៈសៅរតសៅបាន សពល សនាេះ

មមនទហានមមន កសវៀតស ើញ ររេះអតកាលរតមក ែសចន េះ កកាបមយោវសវៀត ែលសៅ

សតើអនកទរពរ មយណាតវបាណាតបាត ?

សកលើយថវ៖ អនកវមយ តវបាណាតបាត សោេះ វតសតនាយរប តវ តវបាន ោក

ចេះមកតថរពែបរសមល េះ មែចពេះអែឋកថវចារយសោលថវ ឯតកា សងគគ តម តវតគន ធាវតោ បរសសស សស អសនា ឆនទេ អសសក កាយពនោ ធាវេ េមតញចញ បហរោេ បាតេេ, កសស កមមបតោ តហាេេ វតេត ឧបឌឍតេថរា គមនបតចេវកសាេ មមហស អាភធមមកតោេតតេថតរា សសតចេវក-សាេ សៅកនរ សតងកគ មទហានមមន កកាតកាលបរ ដែល ា េះសៅ សោយរហ សោយោវ

បរ មមន កសវៀតស ើញ ររៈគនម នកាល ា េះមក ែសចន េះ កកាប ផត លសៅ សតើ បរ ណាមយ

តវកមមបថ ? ពេះសថរៈោកកណាត លអរគប យលខ សោលថវ អនកដែលឲយ ររៈែល

ោលតវកមមបថ ដតពេះអាភធមមកសគនតត សតថ រសោលថវ អនកកាតកាលសវើបតវកមមបថ

ោកយសនេះ បានវវលនវការគនវរហតមក ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 17

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 17

ការបងកគ បថវ សលាកចរ មមល បបគគលស ម េះឯសណាេះ រប ភកេ អនកសបើ បគគល ែថវ

ស ម េះថវ អា តតក ។ កន រអា តតកបសយគសនាេះ ៖

វេថ កាតោ ច ឱកាតោ អាវធ ឥរយាបតោ ករយាវតសតោេ ឥតម ឆ អាណេតកនយាមកា សហតជាសគឿរក តមមន ៦ យ រសនេះគ វតថ (បានែល បគគលដែលតវ មមល ប) ១ កាល

(បានែល បសរភតត ឬបចាេ ភតតជាសែើម) ១ ឱកា (បានែល វតថរដែលតវ មមល ប មមន

កន រភម ឬសៅភមជាសែើម) ១ អាវធ (បានែល ោវ កាបត លដពរ ជាសែើម) ឥរយបថ

(បានែល កពរសែក ឬសែើមជាសែើម) ១ ករយវស (គ ក តឲយកាត កាល

កសវចសាក ព ចររតកជាសែើម) ១ ។

ការ ករសតត ចាតដចរសធេើបដរអកោក សតសាត វធមមនោវជាសែើម ផសថវន ព ោក កន រ

េះវកជាសែើម កមមមមន មមល បសោយរបយ រសនេះជាសែើម រប អនកបាថវន សែើមប មមល ប

សោយឧបករ ដែលមនកសមើក ស ម េះថវ ថវវរបបសយគ ។ កបសភវចសោេះ នរមន

ចសោេះកន រថវវរៈ មបសនាេះ គបបជាបតថមនយដែលសោលសហើយសនាេះឯរ ។

ការរាយមនត សែើមបនរឲយសគសាល ប ស ម េះថវ វជាា មយបសយគ ។

ការបកបឫវធ ដែលសកើតអពវបាកថនកមម ស ម េះថវ ឥវធមយបសយគ ។

ង. វនចឆយនរឿងអតត វនបាតកមម (អតតឃាតនៈ)

រថវ ការ មមល បខលនឯរ ជាបាណាតបាតឬសវ ?

អាចារយសោលថវ តវ សោយអារពេះពវធ ែកាថវ តកាធ នសាយ សោត សេត អាទវយ អេតនាវ អោត ន បហរនត វស ខាវនត រជជយា ឧបពនោនត បបាេ បេនត ឯវ តកាធវតសន កាលង កោ នរយាវស ឧបបជជនត តេទរឡាយ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 18

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 18

មមល បខលនឯរសោយអាវធ សលបថវន ចរក សលាតចេះកន រអ ត រ (សលាតវក) សោេះស ចកត

សកាធ កាលសាល បសោយអណាចស ចកតសកាធសនាេះ រដមរធលល កសៅកាន នរកជាសែើម ។

ការវនចេយសនេះ មនតវ សោេះពេះពវធ ែកាសនាេះ សៅែលអនកដែល មមល បសគ

សហើយសវើប មមល បខលនឯរជាសកាយ ែចពេះពវធ ែកាជាគនន នរដែរថវ វតហឋកជាេ-កាប វតដឋវ ធតមម គរហ បោេ កាយសស តភទវ នរយាវស ឧបបជជនត អនកដែលសបៀតសបៀនអនកែថវទរសនាេះ តវសគសែៀលសតន េះកន របចា បបនន នរសាល បសៅតវ ធលល ក

នរកជាសែើម។ សនេះ ឲយស ើញថវ ការ មមល បខលនឯរ មនរាបថវជាបាណាតបាតសវ

មា រសវៀត វាមនគបអរគទរ ៥ ផរ គខេេះ បា ញាតថ ែចកន រសារតថ វបន នរ

វមតវសនាវន ែកា ដមតរថវ អោត ន មញជ ោេ បរបាណមហ បាណសញញ ោ លកខ ណសស អងគសស អភាវតោ តនវេថ បាណាេបាតោ បាណាតបាត រដមរ

មនមមនែលបគគលអនក មមល បខលនឯរសវ សោេះខេេះនវអរគ បា ញាតថ មមគ លថវ តេ

មមន វត គ តេែថវ ៗ សៅពខលនឯរ ។

ដតការ មមល បខលនឯរសនេះ ពេះមមនពេះភាគវរពនយជាសទ ចសោេះពេះភកេ រឃ

យ រសនេះថវ ៖ ន ច ភកខ តវ អោត ន បាតេេពេ តយា បាតេយយ អាបេត វកកដសស មមន លភកេ ទរឡាយ ដតថវភកេ មនតវវមមល ក មមល បខលនសវ ភកេ ណាវមមល ក

មមល បខលន (ភកេ សនាេះ) តវអាបតត វកាែ ។ វនយបែក ភាគ ១ វពរ ២៦៧

ច. វនចឆយនរឿងសលា បនោយសរសមរែៈ

សរសមរណៈ គសាល បសោយអ កមម នរអាយ ែចបគគលតវសាល បសៅសមម រ ១

: ០០ នាវសហើយ សហើមមនបគគលមកលប មមល បសៅសពលសនាេះ សតើអនក មមល បតវ កមមបថ

ឬសវ ? សកលើយថវ មនតវសវ សោេះខេេះអរគ តេន មរណ ១ សៅសហើយ ែចដែល ដមតរវក

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 19

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 19

កន រកថវវតថ មលែកាថវ អេតតនា ធមមោយ មរណនត តកាតដេនតសស វា សស វា ឆនទនតសស នេថ បាណាេបាតោេ អាចរយា វវនត អាចារយទរឡាយសោលថវ

បាណាតបាត រដមរមនមមនែលបគគលដែលសបៀត សបៀន ឬកាតកាលថនបគគលដែលតវ

សាល បសោយធមមតថរប ខលនសនាេះសវ ។ ដត សតើ សយើ រនរែរថវ អនកណាមមន កសាល បសៅសពល

ណាសនាេះសៅ មែចពេះពវធ ែកាថវ៖

អតជជវ កចចមមេពេ តកា ជញចញ មរណ សតវ ន ហ តនា សងខរតនតន មហាតសតនន មចចនា បគគលគបបសធេើ កចាការឲយសហើយកន រថថៃ សនេះ សតើនរណាែរថវខលនសាល បសៅថថៃដ អក

សនាេះ សោេះគនម ននរណាមមន កអាចសគចរចពមចារា ដែលមមនស នាែសចើនសនាេះស ើយ ។

ឆ. វនចឆយមាតាបតឃាតកមម

កនជាមន ស មមល បបតថជាមន សដែរ ដតបតថបត រសភវសៅជាសត ត មមតថបត រសភវ

សៅជាបរ វញ ១ កនជាមន ស មមល បបតថជា តេ តរចាេ ន ១ កនជា តេ មមល បបតថ ជា

មន ស ១ កនកជា តេ មមល បបតថជា តេដែរ ១ សតើ កនទរ ៤ សនេះ ណាមយតវ

អននតរយកមម ណាអត ?

សកលើយថវ កនវមយ តវអននតរយកមម សោេះ មបែរសភវកសោយ កសៅជាអនក មមន

គ ែដែល ។ ឯវ ២ វ ៣ វ ៤ មនស ម េះថវជាអននតរយកមមសវ ប ដនតធលល កនរក ែច

អននតរយកមមដែរ ។

ជ. វនចឆយអន កសមាា បឪពកនោយមនដងថាជាឪពក

កនមនសាគ លឪពក សតើ មមល បសៅតវអននតរយកមមឬសវ ?

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 20

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 20

សទេះបមនែរកតវដែរ ែចមមនសោលវកកន រអែឋកថវមហាវគគថវ សតចប ហ តវសយបតោត តហាេ អយ តយ បោេ ន ជានាេ យសស សមភតវន នពេ-តោត បោ តោ តច អតនន ឃាេតោ បេឃាេតកាតេេវ សងខយ គចេេ អាននតយញច ផសេ ពតដមន មបកនរប សត តផកា មម ដែលមនែរថវ អនកណាជា

បតថកសោយ ឲយដត សមចសោយវក មភពរប បរ ណា បរ សនាេះជាប តថអនកផតល

កស ើ តសហើយ សបើ កន មមល ប ស ម េះថវ បតឃាតកកមម នរតវ អននតរយកមម ។

កន មមល បមមតថបតថសោយសាម នថវ តេ ឬសចារ កតវអននតរយកមមដែរ ែចសរឿរ

ពដព នរសរឿរសចារចលផាេះែសចន េះ ។ ការ មមល បពេះអរហនតដែលមនដមនជា មន ស មនតវ

អននតរយកមមសវ ។

អថ តយ បរនពេ តេ េោគតេ តចេយ ភនទនត, តោធ ឆនទនត, ធាេមហ ឧបកកមនត, តេស ក តហាេេ? គនកាលដែលពេះតថវគតវរបរនោេ នសៅ

សហើយ នទរឡាយណា កសមាចពេះសចតយ កាបកាតពេះសោធពកស សបៀតសបៀនកន រ

សាររកធលត សតើផលបាបែចសមតចដតរមមនែល នទរសនាេះ ? ភារយ កមម តហាេ អាននតរយសវស រដមរជាបាបកមមែធៃ ន ស មើ សោយអននតរយកមមដែរ ។ សធាេ-ក បន ថប វា បដម វា ោធមមន តោធោខ ឆនទេ វដេេ ដតគរកាតដមក

សោធពកសដែលរពវធ សបៀតសបៀនពេះ ថប ឬពេះបែមមដែលមមនពេះធលត សចញបាន ។

សារតថ វបន មហាវគគ ែកា

ឈ. នរឿងសមអងវ រឲយសមរមាលនោស

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 21

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 21

អនកសទ មមនសទ តវបហារ វត ដតមមនអនក បបរ មមន កសៅ មឲយ

មមលសទ សៅតមការកាតថែស ើរវញ ។ សបើមមនចតតឲយសគរ រដមរមមន វត ទន

ក ល មនមមនសទ សវ ។

ញ. នរឿងកនទ យជងចក

កនា យ រចកោចសហើយ ដតសៅកសមើកបាន កសវចកនា យសនាេះ មមនបាបឬសវ?

សកលើយថវ គនម នសវ សោេះវាគនម ន វតសវៀតសវ គននសតជាការតជាបគនន ថនចតតបចាយ

ឧត រប គរបដែលសកើតអពសតសជាធលត កន រចតត កលាបជាសែើមប សណាណ េះ ។

ដ. វនចឆយណដលជាបោកទងនងវទាសលសតសត

១. ការសបើថវន មមល បព បែ នធបរ ដែលសៅថវ ដ ព រមម ត (spermat-ozoa)

មនឲយ បព បែ នធសត ត ដែលសៅថវ អដវ (Ova) មនជាបាណាតបាតសវ ។ ដតសបើ ព

ទរពរបានផសគនន ជា តេសហើយ មមល បមនបានស ើយ ។

២. ការពាបាលសរាគរប សពវយមនជាបាណាតបាតសវ

៣. ការបរសភាគពរមមន ពរទ ដែលគនម នកន (ពរមមនចា បក) កជា បាណាតបាត

ដែរ សោេះ មបថវ ពរមមនសនាេះ មនមមនស ម លផសកសោយ ដតវាមមន តេ ចេះចាប

បែ នធសហើយ សវើបបាកែជាពរបាន សោេះសហតដែលឲយមមតថតថរគភ បានសនាេះមមន ៨

យ រ គ ៖

១. តមថន ការស ពសមថនធមម

២. តោឡគហណ យក ពតបឡាកវកអ ចបរ

៣. សសតោគ បរ ោនតវកាយ

៤. នាភអាមសន បរ សាា បផាត

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 22

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 22

៥. បាន ផកវកអ ចបរ

៦. វសសន ររបបរ

៧. សវន ឮ សមលរ

៨. ឃាយន ហតកលន

គមព រសារតថ វបនែកា អធបាយចា ពសរឿរទរសនេះ ។ ដតកន រគមព រខវាកនកាយ ជាតក

ពេះ មមម មព វធ ដមតរែលសហត ដតបយ រប សណាណ េះ គ ៖

១. ឧេន មមតថមមនផកា គរែវលារ េះ េះ

២. មមោបោសននបេោ មមតថបតថរម ងកេ ជាមយគនន

៣. ឱកកមនសោត មមន តេមកបែ នធបាកែ ។

ចប សមសរៀនវ ៣ ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 23

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 23

សណរ ១. បាណាតបាត ដបថវ ែចសមតច ? កាតជាប នាម នបវ ? អេ ខលេះ?

………………..

………………..

២. បសយគរប បាណាតបាតមមនប នាម ន ? គអេ ខលេះ?

…………………

…………………

…………………

៣. ែចសមតចដែលសៅថវ ថវវរបសយគ ? ចរពនយល ?

…………………

…………………

៤. បរ មមន កបាថវន បាញ តេសារកាដែលវសៅសលើខនរកប ដតតវកបសាល ប សតើ

តវបាណាតបាតឬសវ ? សោេះអេ?

………………..

……………….

៥. បាណាតបាតមមនអរគប នាម ន ? អេ ខលេះ ? សបើខេេះអរគណាមយ សតើោច លឬសវ?

………………

……………..

៦. សបើសតកអរនរអនក មមល ប តេោច លដែរឬសវ? សោេះអេ ?

………………..

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 24

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 24

ពមពរៀនទ ៤ ២. អទននា ទាន ក. ពនយល កយ

ោកយថវ អវនាន ទន ដចកសចញជា ៣ បវ គ អ + វនន + អាទន

អ = ជាោកយបែស ធ = ក, មន, សវ

វនន = វតថ មមា អនញជា តឲយ

អាទន = ការកានយក

អវនាន ទវន ដបថវ ការកានយកវតថ ដែលមមា សគមនបានអនញជា តឲយ ឬដែល

មមា សគសៅហរដហរ, អវនន គវតថ ដែលមមា សគមនអនញជា តឲយ ឬសគហរដហរ សៅ

ែលវតថ ដែលមនអនញជា តសោយការ រស រ បត ហចឲយសោយថែ ឬ សៅអាការ ឲយ

ែរថវអនញជា តឲយ ែចជាចានឲយ ឬរញឲយជាសែើម ។

ោកយថវ អាទន គការកានយកសនាេះ បានែលការលច បល នរសលាភ រតយកជា

សែើម។

វចនតថ ៈ ន វនន អវនន វតថ ដែលមមា រប មនអនញជា តឲយ ឬដែលមមា រប

ហរដហរ ស ម េះថវ អវននៈ ។

អវននសស អាទវន អវនាន ទវន ការកានយករប ដែលមមា សគមន

អនញជា តឲយ ស ម េះថវ អវនាន ទន ។ ឬ អវនន អាវយនត ឯតេនាេ អវនាន ទវន

បគគលទរឡាយ ដតរកានយកវតថ ដែលមមា សគហរដហររកា សោយធមមជាតសនាេះ ែសចន េះ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 25

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 25

ធមមជាតសនាេះ ស ម េះថវ អវនាន ទន បានែល សថយយសចតនា គសចតនាដែលជា សហតថនការ

លចវពយ។

សថយយសចតនាសនាេះ បានខារបសយគ ២ យ រគ៖

កាយបបសយគ ការលចសោយកាយ ១

វចបសយគ ការសបើវាចាសបាកបសញជេ ត ១

ខ. អទោន ោន នោយអាការៈ ៥ យា ង គ ៖

១. សោយមល មមនសលាភៈ សទ ៈ នរសមមហៈជាមល

២. សោយកមម ជាកាយកមម សោេះ សមចតថមផល វកាយ

៣. សោយទេ រ បានខារកាយទេ រ នរវចទេ រ

៤. សោយសាវ ាៈ គសទ ដែលសកើត

សបើវតថ ដែលមមា បាតបរសនាេះប តមមនតថមលថថល មមនសទ សចើន

សបើវតថ ដែលមមា វនា បាតសនាេះអនមមនតថមលតច មមនសទ តច

សបើជាវតថ រប អនកមមនគ មមន ល មមនសទ សចើន

សបើជាវតថ រប អនកគនម នគ គនម ន ល មមនសទ តច

សបើវតថ សនាេះធ ឬសចើន មមនសទ សចើន

សបើវតថ សនាេះតច ឬតច មមនសទ តច

សបើវតថ នរគ ស មើគនន កសល នរពាយមសចើន មមនសទ សចើន

... ..... កសល នរពាយមតច មមនសទ តច

លចរប បគគល មមនសទ តចជារប គ ៈ លចរប គ ៈ មមនសទ តច

ជាររប រឃ ។ ការលចវពយរប ពេះអរហនតមមនសទ សចើនបផត ែចដែល ពេះពវធ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 26

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 26

សឃាសាចារយ ដមតរវកថវ ខណាសវសស សនតតក អេមហាោ-វជជតយវ ការ

លចវពយរប ពេះខណា ព មមនសទ សចើនបផត ។

៥. នោយអងគ អទោន ោនមានអងគ ៥ គ ៖

១. បរបរគគហេ វតថ ដែលមមនមមា ហ ដហររកា

២. បរបរគគហេសញញ ោ ែរថវមមនមមា ហរដហររកា

៣. តថយយចេត គតនរលច

៤. បតយាតោ ពាយមនរលច

៥. អវហាតរា លចបានសោយស ចកតពាយមសនាេះ ។

ទលដតគបអរគទរ ៥ សនេះ សវើបស ម េះថវ នកនលរកមមបថ នាឲយោច ល នរ

ឲយសៅសកើតកន រអបាយភម សបើ មនគបអរគសវ គននដតជាអក លឲយផលកន រ បវតតកាល

ប សណាណ េះ ។

គ. បនយគ (នសចកតពាយម) ៦ យា ង

១. សាហតថក លចសោយខលនឯរ

២. អា តតក សបើអនកែថវឲយលច

៣. ន សគគយ សបាេះវពយរលរគយជាសែើម

៤. ថវវរៈ សបើឲយលចមនក តសពល

៥. វជាា មយៈ សបើមនតអាគមនឲយមមា វពយយកមកឲយខលនឯរ

៦. ឥវធមយៈ សបើឫវធ លច ( មមបអនកមមនឫវធ កមនចាតជាអវនាន ទន ជា

បាបសវ)។

ឃ. អវហារ (គការលច) ២៥ យា ង

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 27

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 27

អវនាន ទន ដែលអាចែរថវ ោច ឬមនោចបានសនាេះ សយើ រតវពនតយឲយបាន គប

រសជាយ ទរអរគ ទរបសយគ នរការលច ។ ឥ វ ចលែលអវហារ គការ លច ២៥

យ រ ដែលជាសហតឲយែរថវ តវអវនាន ទន, អវហារសនាេះ គតវប បញាកៈ ទរ ៥

សហើយក តឲយបានលអ ។

ន ម ោះថា បញច កៈ នមរ ោះមាន ៥ យា ង គ ៖

១. នានាភ ឌ បញាកៈ កម ៥ ថនអាការលចមមនភ ឌ ៈសផសរ ៗ គនន

២. ឯកភ ឌ បញាកៈ កម ៥ ថនអាការលចមមនភ ឌ ៈដតមយ

៣. សាហតថកបញាកៈ កម ៥ ថនអាការលចផកា លថែខលនឯរ

៤. បពេបបសយគបញាកៈ កម ៥ ថនអាការលចសោយតវអវនាន ទនមន សពល

លចបានមក

៥. សថយាវហារបញាកៈ កម ៥ ថនអាការលចសោយលបលាក បបវបបារ

សោយសថយយចតត

បណាត បញាកៈទរ ៥ ពកសនាេះ បញាកៈពរខារសែើម សលាកក តយកសោយ អណាច

បវទរសនេះគ៖

១. អាវយនៈ ការកានយក បានែល ការបនល យក ន ដ ផា េះជាសែើម រប

អនកែថវ ។

២. ហរណៈ ការនាយកសៅ គនាយកវពយរប អនកែថវសៅតថមមខងករ

រប ខលន។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 28

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 28

៣. អវហរណៈ ការលចយក បានែល ការដកលរយកវពយដែលសគសផើ វក សៅ

សពលមមា សគមកទរ កសកលើយថវ ខមនែរសវ ខអតបានវវលបសញាើអេ អពអនកសវ សពល

មមា ោកធរៈថវ ទរមនបាន ឈបទរ អនកសនាេះឯរ នរតវកមមបថ ។

៤. ឥរយាបថ វតកាបនៈ ញារឥរយបថឲយកសមើក បានែល អនកលច

វពយយកទរមមា វពយសៅ គសបើឈរ ឲយនសៅជាសែើម ។ ឲយន ហានវមយ វពរ

តវកមមបថ ។

៥. ឋានាោវនៈ ញារវពយឲយកសមើកចាកវ គអនកចាបយកវពយដែលតថរ សៅ

កដនលរណាមយសលើកវកដតកន រវក ឲយឃាល តចាកកដនលរសែើមសៅជាសែើម មបបនតច

បណាត បញាកៈទរសនាេះ នានាភ ឌ បញាកៈ បានខារការលចជាសែើម នវវពយមមន

វញជា កត ឥតវញជា កត ឯឯកភ ឌ បញាកៈ បានខារដតវពយមមនវញជណ មមន តេ តរចាេ ន

ជាសែើមដតមា រ ។

សាហតថកបញចកៈ ៥ គ ៖ ១. សាហតថកៈ លចសោយផកា លថែខលនឯរ

២. អា តតកៈ លចសោយសបើអនកែថវ

៣. ន សគគយៈ លចសោយសបាេះ ឬគដវរសចាលឲយហ គយឬវក តសៅ

៤. អតថសាធកៈ លចសោយញារបសយ នឲយ សមច បានែល អនកបងកគ បសគ

ថវ អនកលចវពយសនេះបានសពលណាកសោយ ឲយដតលចបាន ។ តវកដនលរសនេះ ម ជាប

ថវ សបើអនកវវលបាកែជាគនម នអនតរាយលចបានមក អនកបញជា រដមរតវកមមបថ តថរព

សពលបងកគ បសនាេះដតមតរ ។ សនេះមា រ មា រសវៀត បគគលោកចេះនវវតថ មមនដ បក ស ើរជា

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 29

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 29

សែើមដែលអាចបតបាននវសបរបមម ១ បាវ សៅកន រឆន រសបរអនកែថវ តមដតផតព

ថែ កតវកមមបថដតមតរ ។

៥. ធរនសកេបៈ ការោកធរៈ បានែល អនកបនល យក ន ដ ែធលជាសែើម

រប អនកែថវ ឬមនឲយរប ដែលសគសផើ វក នរមន រវពយដែលខលន ោកសគ ។

បញរវបបពោគបញចកៈ ៥ គ ៖ ១. បពេបបសយគ ការបកបខារសែើម គការសបើសគឲយលច សហើយតវកមមបថកន រ

ខ ៈសនាេះដតមតរ ។

២. ហបបសយគ ការបកបពម គការលចវពយឲយឃាល តចាកវកត ការបរេត

របរភល ដ ជាសែើមកត តវកមមបថពមសពលសៅដតមតរ ។

៣. វធលវហារ ការបបលគនន សៅលច ស ចកតថវ បគគលចាបព ២ នាកស ើរ

សៅ នាគនន សៅលចវពយ បណាត អនកទរសនាេះ មបដតមមនបគគលមមន ក លចបានវពយមក

អនកសៅតថមទរអ រដមរតវកមមបថ ។

៤. សរាតកមម ការក តវក គបគគលអនកសបើ ក តសពលថវ សមម រសនេះ ៗ

តវលចឲយបាន ឬលចវតថ សនេះ ៗ ែសចន េះ ទនដតអនកលច ៗ តវតថមសពល ឬវតថ ក ត

សវើបតវកមមបថ កន រសពលបងកគ បដតមតរ ។

៥. នមតតកមម ការសធេើ នមតត បានែល ការបងកគ បថវ សពលសយើរប បចដភនក ឬ

ផកា តមមមថែជាសែើម សលាកចរលចឲយទនសពល ែសចន េះ ជាកមមបថសៅសពលសធេើ នមតត សៅ

ដតមតរ ។

ពថយាវហារបញចកៈ ៥ គ ៖ ១. សថយាវហារ លចសោយភាពជាសចារ បានែល អនកសធេើកមមមមនកាតសសារ ឬ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 30

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 30

គន ទេ របរអច ញជា រជាសែើម លចយក ឬបសញជេ តកានយកសោយរងកេ លរងកេ

ញារ សការ កោ បាក កហាប ៈដកលរកាល យជាសែើម ។

២. ប យា វហារ លចសោយការ រាត រាន បានែល អនកគមមមកដហរ យក

ែចពកសចារបល នកត ឬសករបវញា គនប រាត យកសលើ ពលដែលខលនតវបាន (យកពនធ

ោរហ ក ត) ែចអនកធកត ។

៣. បរកបាវហារ លចតថមការក តវក, បរកបាវហារសនេះ មមនពរយ រគ

ភ ឌ បរកបាវហារ ការក តភ ឌ ៈលចយក ១ ឱកា បរកបាវហារ ការក ត

ឱកា លយក ១ ។

ក តភ ឌ ៈសនេះ គ បគគលចរបាន ពតសាែកសហើយចលសៅវររត បាន ការរ

មយ គតថវ សបើជា ពតនរយក សបើជាអសបាេះអតយកសវ ។ សបើជា ពតសាែក ដមន អនក

សនាេះតវអវហារកន រខ ៈសនាេះដតមតរ សបើ អសបាេះមនទនជាអេ សវ ។ លេះសចញ មកសៅ

សាយសមើលស ើញអសបាេះ គតថវ អសបាេះកសោយកយកដែរ ែសចន េះ សបើោកចេះ សលើ ែ

សហើយ គននដតសលើកវញ ឬសបើ មនទនោក គការរសៅនរថែសៅស ើយ គននដត ន

ស ើរវពរសែើរសៅតវអវហារ ។ សបើមមា រប សែញតថម កសបាេះការរសចាល មមន អនកែថវ

សរើ បាន ជាភ ឌ សវយយ (គ ោកសគ)។

ការក តឱកា សនាេះ គ បគគលចលសៅកានវកដនលរមយ ស ើញវពយសហើយ

ក តឱកា វកដនលរមយមមនទេ រផា េះ ឬគលសឈើជាសែើម សហើយគតថវ សបើមមា ស ើញ

នរសធេើ ែចជាកានយកសមើលសហើយឲយវញ សបើ មនស ើញនរលចយកដតមតរ ែសចន េះ គនន ដត

នកនលរឱកា ក តសៅ តវអវហារ ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 31

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 31

៤. បែចននាន វហារ លចសោយបវបារ បានែល អនកស ើញអលងកា រជាសែើម ដែល

សគសលរកសាលកន រឧវានជាសែើម េះ ឬោកវកតរកដនលរណាមយ កយក ស ើរជាន

ពនលច ឬយក ល កសឈើគបបវមនឲយមមា រកស ើញ សហើយកានយក ។

៥. កសាវហារ លចសោយការផកល បត រសាល ក បានែល អនកដែលលចបត រ

រប មនដមនជារប ខលនឲយជារប ខលន ែចសាល កកន រសពលដចក លាកភតតជាសែើម ។

ង. អធបាយពនសស កន ងនថយាវហារ

កន រកមសថយាវហារបញាកៈសនេះ សថយាវហារ ដែលជាបទកវរែលការសបាក

បសញជេ ត ឬបនល ដចកជា ៤ យ រគ៖

១. មមនកែ សបាកបនលសោយរងកេ រងកេ ល ែចសបើ កប រវាល សៅ សខនៀ

នរដម តជាសែើម ។

២. តលាកែ សបាកបនលសោយសបើ ញារ

៣. ក កែ សបាកបនលសោយសបើវតថកាថ មម

៤. កហាប កែ បនលសោយសបើបកោ បាកដកលរកាល យ

មានកែ មាន ៣ ោា ង គ៖ ១. យវយសភវ បានែល ការសបើរងកេ សផសរ ៗ ែចវាលសបរ វក ម ជា សែើម

។ សវលាវញសបើរងកេ លធ សវលាលក សបើរងកេ លតច ឬមមនសចាេះរងកេ ឲយមមន បសហារតច

ៗ សបើវាលវញជាសែើម ។

២. ខាសភវ បានែល ការសបើរងកេ លវាល វ ដ ត រ លៃជាសែើម សវលាវញក

ចាកចេះ រាតឲយដ ន ៗ សែើមបបានសចើន សវលាលកឲយសគ កចាកចេះសថើ រៗ តចៗ ក

ឲយដ ន ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 32

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 32

៣. រ ាសភវ បានែល ការសបើរងកេ មមនរងកេ ពត នររងកេ ែធលជាសែើម ។

សវលាបាន កវា ែដ ចមមា រធឲយសៅជាតច សវលាមនបាន កវា ែដ តច

ឲយសៅជាធ សែើមបបានពនធ ឬ យអាករសចើន ។

តញលាកែ មាន ៤ ោា ងគ ៖ ១. របកែ បនលសោយរប គបគគលសធេើ ញារពរ មមនរបប នគនន ែចគនន ដតធៃន

សាលជារគនន សវលាវញសបើ ញារធៃ ន សវលាលកសបើ ញារសាល ។

២. អរគកែ បនលសោយអវយវៈ គសវលាវញថលររប យកថែ រាត ញារព

សកាយ សវលាលកថលររប យកថែ រាត ញារពមខ ។

៣. គហ កែ បនលសោយការកានយក គសវលាវញថលររប កានដខស ញារ

ខារគលែរ សវលាលកកានដខសខារចរែរ ។

៤. បែចេននកែ បនលសោយការបវបារ គសធេើ ញារឲយមមនបសហារខារកនរ សហើយចក

កសវចដែកខារកន របសហារសនាេះ សវលាវញ សធេើឲយដែករតមកសកាយ សវលា លកសធេើឲយ

ដែករតសៅមខ ។

ឯ ក កែ បានែល បគគលសធេើភា នមមន វធ ដតមយ សហើយសធេើភា នកាថ ជា

សចើនឲយមមនព ប តបដហលគនន សហើយលកយកថថល ស មើគនន នរមម ដែរ ។

កហាប កែ គសធេើ កោ បាក ឬកាកមម មមបចាយវាយដកលរកាល យ ។

បណាត បញាកៈទរ ៥ សនេះ ពេះវនយធរែ ល ថវគបបពនតយវតថ សរឿររា រ ពេ ដបប

យ រសហើយគបបសផា ៀរនរឋានទរ ៥ សនេះផរគ ៖

វេថ កាលញច តវសញច អគឃ បរតភាគបញច ម; េលយោេ បញច ឋានាន ធាតរយយេថ វចកខ តណា

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 33

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 33

ពេះវនយធរែសកល ៀវឆល គបបពនតយស ចកតសោយការថលរដថលរនវឋានទរ ៥ គ វតថ

បានែលភ ឌ ៈដែលលចសនាេះមមនមមា ឬអត សបើមមនមមា សតើមមា មមន អាលយ

ឬអត សបើសៅមមនអាលយ ភកេ លចតវកាតអាបតតតថមតថមលភ ឌ ៈ សបើមមា មនមមន

អាលយសវ មនជាសទ សវ ដតតវយកភ ឌ ៈឲយសៅមមា វញសបើ ែរមមា សហើយ ១ ។

កាល បានែល កាលថនការលច ស ចកតថវ សតើ លចកាលណា សពលភ ឌ ៈ មមន

តថមលថថល សពលណាតថមលសថវក គបបថលលកតថមតថមលយ រសនេះ ១ ។

សវ បានែល បសវ ជាវតថរថនភ ឌ ៈដែលលច ស ចកតថវ សបើលចកន រ

បសវ ណា គបបវនចេយតថមលតថមបសវ សនាេះ ១ ។

តថមល បានែល តថមលភ ឌ ៈ ស ចកតថវ ភ ឌ ៈសៅថម តថមលសផសរ ែលចា តថមល

សផសរ ប ឌ តគបបពនតយតថមតថមលសនាេះ ១ ។

បរសភាគ គការសបើ បា រប ដែលសបើ បា សហើយ រដមរធលល កថថល គបប

ពនតយតថមតថមលសនាេះ ១ ។

ច. ឧបាយកថា

មមនោនមគមមន កបាញបានឈល ពរ តចមយ ធមយ សពលដែលដរកមគមក

តថមផល វបាន បនរអនកបមកមមន ក ។ អន បមកសនាេះស ើញឈល ចរបាន ក រថវ ឈល

មយថថលប នាម ន? ោនថវ អាតចថថល ១ កហាប ៈ ជាធថថល ២ កហាប ៈ ។ ន បមក

យកបាកមយកហាប ៈហចឲយសៅ កយកឈល តចមយមក ។ សែើរសៅបនតច គតចរ

បានឈល ធវញ ករកឧបាយកលត បមកវញ នយយថវ ខចរបានឈល អា ធវញ ។

ោនថវ ឲយមយកហាប ៈសវៀតមក នសនាេះថវ ខឲយមយកហាប ៈសហើយ មនដមនសវ

ឬ? បាវ! អញារអាសនេះ មមនតថមល មយកហាប ៈដែរ សលាកយកអាតចសនេះ សៅ ។ សហើយ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 34

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 34

កយកអាធ សែើរសៅសោយមនដថមលយឲយសវៀតស ើយ ការសធេើ រប អនក បមកសនាេះ

ស ម េះថវ ឧបាយកថវ ជាអវនាន ទន នាឲយតវកមមបថែចគនន ។

ឆ. ការលចយករបសសតវ តរចឆឆ ន

ការឲយច ែល តេជាប យក ល មបការែស តើ មច រប វា កជា

អក លដែរ ែចពេះសចា យក សបសតថ រ សោលវកកន រគមព រវមតវសនាវនែកាថវ

េរោេ នគោន អាមសទវតន កសល វយ តេស អាមសអចេនទតន-ប អកសលតមវ សបបអាវន គហេបាណកាន តមមចនោថ យ វដេេ

ការឲយច ែល តេ តរចាេ នទរឡាយជាក លយ រពត មបការែស តើ មច រប ពក

វាកជាអក លដែរ ។ ដតចសោេះការ យ តេ តចៗ មមនកដរាបជាសែើម ដែល តេមមន

សបៀបជារមមនព កពរខាជាសែើម គនបបស ើ រ ។

កន រផល វពេះវនយការលចរប តេ តរចាេ នមនតវអាបតត សវ ែចពេះពវធ ែកាថវ

អនាបេត ភកខ តវ េរោេ នគេបរគគតហ មមន លភកេ ទរឡាយ រប តេ តរចាេ ន

ហរដហររកាមនជាអាបតត សវ ។

មបការែស តើ មច តេ កគនម នអាបតត ឬសទ ដែរ ែចពេះអែឋកថវចារយ សោល

វកថវ តសនាវតយាប អាមស គតហោេ គចេតនត បាតេោេ គតហេ វដេេ ការ

សធេើ ច រប តេដខលរជាសែើម ដែលឆបោសហើរសៅឲយធលល កចេះមកសហើយ សរើ យក ម

គរ ។ ដតសទេះបតថមផល វពេះវនយមនជាតវអាបតតយ រសនេះកសោយ តថមពេះអភធមមសៅដត

ជាអវនាន ទនសោយពត ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 35

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 35

ជ. វនចឆយនរឿងលចរបសបជនយវតថ

ប នយវតថ មមនពេះពវធ រប ពេះបរមសារកធលត ពេះ សោធពកសជាសែើមមមន ពរ

យ រគ ៖

១. សគនបតរកេត ដែលមមនអនកសមើលដថរកា

២. អសគនបតរកេត ដែលគនម នអនកសមើលដថរកា

ប នយវតថ មមនពេះពវធបបែមមជាសែើម មនដមនជារប អនកណាមយស ើយ មប

អនកជាវ ឬកសារយកមកវកកន រផា េះកសោយ ដតដចកសចញជាពរយ រគ មមនអនក រកា នរ

គនម នអនករកា ។ ការលចយករប ដែលសគថវេ យពេះពវធ របដែលមមនសគរកា រដមរតវ

អវនាន ទន ែចដែលបានចារវកកន រសារតថ វបន នរកងកេ វតរ អភនវែកា

តវវោយ បន ឧវទសស ពលកមម កតរាតនតហ រកាខ វស លមពេោ-ដតក វេតពេតមវ នេថ េញច តខា អារកខ តកហ អបរគគហ តេតយវ បរគគហេ បន គតហេ ន វដេេ កន រការកានយក ពតសាែកដែល សគសធេើពលកមម បជាឧវា

ចសោេះពកសវវតថ ពយរវកតរសែើមសឈើជាសែើម គនម នោកយ ដែលតវនយយសវ ដតតវចា

ថវ ពតសនាេះគនម នអនករកាតមតវ ដតដករជាកាន យកប េះចរប ដែលសគហរដហរ

វញ មន មគរស ើយ ។

ចដ កស តច កាសវវរា ដែលបានលចយកពេះទឋធលតពសទ ោហម មន

ជាអវនាន ទនស ើយ សោេះគនម នចតតចរលច នរមា រសវៀត សោយ អារែលថវ សទ -

ោហម គនម នលវធភាព សធេើ សចតយបញាេះតមតវស ើយ ។ ែចកន រ តតនតមហាវគគ អែឋកថវ

ដមតរថវ ពរោហមតណាប ទវឋាយ អនចេវក សកាក រ កាេ ន សកខ សសេ គណាហ ម ននត តវឋនតរតោ គតហោេ សវណណចតងគក ដឋតក ឋតបោេ តវវតោ-

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 36

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 36

ក តនោេ ចឡាមណតចេតយ បេដឋតបស ស តច កាសវវរា គតថវ ោហម

មនអាចសធេើ កាា រៈ បជាចសោេះពេះចរាមដកវឲយ ម គរបានសវ អាតថម អញតវដតកានយក

ពេះចរាមដកវសនេះ សហើយកយកពេះចរាមដកវពផន រ កសទ ោហម បញាេះកន រសកាែឋ

មម នាសៅកានសវវសលាក តមាលវកកន រចឡាម សចតយសៅ ។ សនេះជាសរឿរដែលពេះ

ឥនាកានយកពេះទឋធលតសោយតថរចតត ែសចន េះ ដត មមបភកេ មនអាចកានយកដបបសនេះ

ស ើយ ។

ចប សមសរៀនវ ៤ ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 37

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 37

សណរ ១. ចរ រស រ កាេ បវអវនាន ទន ទរដបទរបាល ។

................

..................

២. អវនាន ទនមមនបសយគប នាម ន ? អេ ខលេះ?

...................

...................

៣. ចរអធបាយោកយថវ បរកបាវហារ ទរពរយ រ !

.................

..................

៤. អវហារ មមនប នាម ន ? .......................

មន ស ៥ នាកបបលគនន សៅលចសបេះកចអនកដែលសាគ លគនន ដតថចែនយមមា សគសៅ ក

នយយគនន សលរសៅ មនមមនឱកា នរលចសវ កត បមកវញ ។ ដតកន រចសណាម ៥ នាក

សនាេះ មមនមមន កបនល លចបានកចពរប អនក ៤ នាកមនែរសវ ។ សតើអនកទរ ៤ សនាេះ តវអ

វនាន ទនដែរឬសវ ? សោេះអេ ? អវហារស ម េះអេ ?

........................

........................

៥. សតើអនកលចរប ដែលសគបជាពេះ តវអវនាន ទនដែរឬសវ? សោេះអេ ?

........................

.........................

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 38

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 38

ពមពរៀនទ ៥ ៣. កាពមសញមចឆា ចឆរ ក. ពនយល ពា

ោកយថវ កាតមសមោេ ោរ ដចកជាបបវគ កាតមស + មោេ + អាោរ

កាតមស = កន រកាមទរឡាយ បានែល កនរការស ពសមថនធមម (កាតមសេ តមថនសមមោតរស)

មោេ = លាមក, គប ឌ តទរឡាយរដមរតេះសែៀល, ខ

ចរ ឬអាោរ = ការបពតត (ឯកនតននទតោ ោមកាោតរា)

កាតមសមោេ ោរ ដបថវ ការបពតតអាកក ឬខ កនរការស ពសមថន ។

វចនតថ ៈ មោេ ចរណ = មោេ ោតរា មចាេ ចារ គការបពតត ខ ឬ កាតមស មោេ ចរនត ឯតេនាេ កាតមសមោេ ោតរា នទរឡាយ រដមរបពតត ខ កន រកាម

ទរឡាយសោយធមន េះ ែសចន េះ ធមសនាេះ សវើបស ម េះថវ កាសម មចាេ ចារ ។ បានែល

សមថនស វនសចតនា ដែលបកបនរសលាភ វន ។

ការបពតត កាតម រវារសាេ មភរយមនរាបថវ បពតត ខ កន រកាមស ើយ សោេះជា

ធមមតថរប តេសលាកសៅសហើយ ដតកន រវសនេះ សៅយកបរ ណា បពតតកន របពនធកន

រប អនកែថវដែលមមនអនកដថរកាគបគរប សណាណ េះ ។

ខ. កានមសមចឆឆ ចឆរ នោយអាការៈ ៥ យា ង

១. សោយមល មមនសលាភៈ នរសមមហៈ ជាមល

២. សោយកមម ជាកាយកមមដតមា រ

៣. សោយទេ រ ជាកាយទេ រ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 39

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 39

៤. សោយសាវ ាៈ គ៖

បគគលមមនគ មមន ល មមនសទ សចើន

បគគលគនម នគ គនម ន ល មមនសទ តច

មនពមសពៀរគនន មមនសទ សចើន

ពមសពៀរគនន មមនសទ តច

កសល នរពាយមសចើន មមនសទ សចើន

កសល នរពាយមតច មមនសទ តច

៥. នោយអងគ កានមសមចឆឆ ចឆរ មានអងគ ៤ គ៖

១. អគមនយវេថ វតថ ដែលបគគលមនគរស ព

២. តសវនចេត គតនរស ព

៣. តសវនបបតយាតោ ពាយមនរស ព

៤. មតគគន មគគបបដបាវន ញារមគគ នរមគគឲយែលគនន ។

ទលដតគបអរគទរ ៤ សវើបោច ល សបើខេេះគននដតជាអក លឲយផលកន របវតតកាល

ដតប សណាណ េះ ។

ទាវ រមគគ ៣០ គ ៖ មមន តេ ១២ ពក ដែលអា យនមតតជាវតថ ថនអាបតតបារា ក សោយអណាច

មន ស អមន ស នរ តេ តរចាេ ន គ សត ត ៣ ពក ឧភសតថពយញានកៈ ៣ ពក ប ឌ កៈ ៣

បរ ៣ ពក ។ តេទរសនាេះ មមនមគគ ៣ សោយអណាចថនវចាមគគ ប ាវមគគ នរមខមគគ

កន រអធការសនេះ មមនមគគ ៣០ សោយអណាចថន តេទរអ គ មគគរប ពកមន ស

នរមន សមមនសភវពរជាសែើម មមន ៩ ែចគនន គមន ស មមនមគគ ៣ អមន ស មមន

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 40

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 40

មគគ ៣ តេ តរចាេ នញមមនមគគ ៣ ។ ឯមគគរប ពកមន សប នរសខាើយជាសែើមមមន ៦ គ

រាបមគគ ពរៗ សោយអណាចវចាមគគ នរមខមគគ ។ អមន សប កែចគនន ។

គ. សតសត ២០ ជពក

សត ត ២០ ពក ដែលបរ មនតវបពតត អសពើអ ាចារសៅសលើ សនាេះគ ៖

១. មមេរកខ ោ សត ត ដែលមមនមមតថសមើលដថរកា

២. បេរកខ ោ សត ត ដែលមមនបតថសមើលដថរកា

៣. មមោបេរកខ ោ សត ត ដែលមមនមមតថបតថសមើលដថរកា

៤. ភគនរកខ ោ សត ត ដែលមមនបរបអ ន សមើលដថរកា

៥. ភាេរកខ ោ សត ត ដែលមមនបរបអ នប សមើលដថរកា

៦. ញាេរកខ ោ សត ត ដែលមមនញាតសមើលដថរកា

៧. តោេតរកខ ោ សត ត ដែលមមន នអនកមមនសគនតតកលជាមយគនន ែចគនន

សមើលដថរកា

៨. ធមមរកខ ោ សត ត ដែលមមនធមរកា គសត ត ដែលមមនកមអនកបែបតត

សរៀន តធមអាថ ឬវវាសផសរ ៗ ជាមយគនន រកា ឬមា រសវៀត សត ត ដែលចលប ឧវា

សា នាណាមយ មមនភកេ នកន រពេះសា នាជាសែើម កស ម េះថវ សត ត ដែលមមនធម រកា

ដែរ ។

៩. សបរវណាា សត ត ដែល នជាធមមនស តចជាសែើមោចអាជាមនឲយ

បរ ណាមយបពតតកនលរ គឃារវកកន រអណាចរប ខលន ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 41

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 41

១០. ោរកាខ សត ត ដែ មមនអនករកាសាប គសត ត ដែលបរ សមើលដថ

រកាវកតថរពកនរសោេះ ឬកឪពកមមត យទរ រខារផសផគ គនន តថរពសៅតចៗ មកថវ ែលធ

ស ើរនរសរៀបការជាមយគនន ។

បណាត សត ត ១០ ពកសនេះ សត ត ២ ពកខារចរ សបើខលនកបតចតត សៅបគលកាយឲយ បរ

ែថវ រដមរោច កាសម តវកមមបថ ជាសទ ។ ចសោេះសត ត ៨ ពកខារសែើម មប បគល

កាយឲយសគ កខលនឯរមនោច កាសម ដែរ សោេះមនទនមមនសាេ ម ។

សតសតជាភរយ ១០ ជពក ៖

១. ធនកក ោ ភរយដែលបរ យកបាកសៅល បានមក ឬដែល

មមតថបតថបរបអ នយកសៅលកឲយសគ ។

២. ឆនទវាសន ភរយដែល ម គចតតតថមប សោយខលនឯរ

៣. តភាគវាសន ភរយដែលសៅជាមយបរ សោេះចរបានវពយ គពមជា

ភរយសោយបត រយកវពយ មមនតាល អដរជាសែើម ។

៤. បដវាសន ភរយដែលសៅជាមយបរ សោេះដត ពតស ល ៀក គ

សត ត ទលកសពក លេះឲយ ពតស ល ៀកជាសែើមសៅ កពមខលនជាភរយសគដតមតរ។

៥. ឱវបេតករ ភរយដែលគននដតពកញាតជាសែើម យកថែ លកចេះកន រ

ផតលវកផសផគ គនន ឲយជាបត បពនធ ។

៦. ឱភដចមពដា ភរយដែលគននដតបរ ោកវនលពសលើកាល គសត ត ដែល

វលបដនលជាសែើមលករាលថថៃ សពលបាន បបរ ដែលធលនាចញាមសមើលដថនារជាភរយ

សហើយ បរ សនាេះគននដតោកវនលសោយឈបឲយវលលកតសៅសវៀត កជាភរយ ។

៧. ធជាហដា ភរយដែលបរ ចាបពកន រ សតងកគ មយកមកសធេើជាភរយ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 42

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 42

៨. កមមការ ភរយដែលជាអនក ឈន ល គជាអនកសធេើការឈន លកន រផា េះ ែល

សៅហាេ យសពញចតត កពមសធេើជាភរយផរ ជាកនឈន លផរ ឬជាសលខាសៅដកកម ហ នជា

សែើម ។

៩. ទវស ភរយដែលទ កន រផាេះ

១០. មហេតកា ភរយដែលបរ សៅរមដតសពលមយខល ឬសត ត សព ាដែល

បរ កកបាកវកជាមន ។

សត តជាភរយទរ ១០ សនេះ មនអាចបគលខលនឲយបរ ែថវបានស ើយ គរដមរ ោច

កមមបថ បពតត សៅជាសទ ពត ៗ ។ របស ចកតសៅសត តទរ ២០ បកសនេះ បរ មន

អាចបពតតកនលរបានស ើយ ។ ដត មមបសត ត ខលនឯរ សត ត ៨ ពកខារសែើម មមនមមតរកេតថ

រហតែល ធមមរកេតថ សបើ បគលកាយឲយសៅបរ ែថវនាមមន ក តចក សោយ សចើនកសោយ

កមនោចកាសម មចាេ ចារសវ សោេះខលនមនទនមមនសាេ ម មបមមនមមតថ បតថរកាក

សោយ ។ ឯសត ត ១២ ពកសវៀត រដមរោច កាសម ទរខលនឯរផរ ឯបរ អនក បពតតកនលរក

ោចដែរ ែចដែល យតតែឋកថវ មហាវគគ នរសតរ ក ឌ ែកា សោលថវ បរសសស បន ោស វសេស កាតមស មោេ ោតរា តហាេ មមេរកខ ោវន អដឋនន មោេ -ោតរា នេថ អសាមកោត ោស គោន បរោនតមវ មោេ ោតរា តហាេ មមោវហ រកខ េោត តសោន បន បរសនតរគមតន មោេ ោតរា តហាេ កោម សសាមកភារតោ មមបបរ សបើស ពកាមជាមយសត ត ២០ ពកសនេះ

រដមរជាកាសម មចាេ ចារ ។ ដត មចាេ ចាររដមរមនមមនែលសត ត ៨ ពកមមនមមតរកេតថជា

សែើមសវ សោេះពកនារមនទនមមន សាេ ម មមនដតបរ ទរឡាយដែលបពតតកនលរសលើនារ

ទរសនាេះប សណាណ េះ សវើបជា មចាេ ចារ សោេះពកនារមមនមមតថជាសែើមរកា ដតសត ត ១២ ពកែ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 43

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 43

ស កាលបពតតកនលរបរ (សៅពសាេ មរប ខលន)រដមរជាមចាេ ចារ ។ សោេះអេ ? សោេះ

ពកនារមមនសាេ មសហើយ ។

. បញហា ពនសសកន ងនរឿងកានមសមចឆឆ ចឆរ

១. សៅកន របនាបររត បរ សត ត ស ពកាមសោយច បត បពនធ

២. ឪពកស ពកាមជាមយកន រប ខលន

៣. បរ ស ពកាមជាមយសត ត នគរសសាភន

៤. បរ ស ពកាមជាមយ តេ តរចាេ នញ

៥. បរ ស ពកាមជាមយសត តមមន តវបលាល

៦. បរ ស ពកាមជាមយសត ត ដែលដលរបតមក

៧. បរ ស ពកាមជាមយសត តតថមទេ រវចាមគគ

៨. បរ ស ពកាមជាមយបរ ែចគនន

៩. សត ត ស ពកាមជាមយសត ត ែចគនន

១០. សត ត ស ពកាមជាមយ តេ តរចាេ នស ម ល

រថវ សតើការសធេើ រប បរ សត តទរ ១០ ពកសនេះ ចាតថវ កនលរកាសមដែរឬសវ ?

ខនរវនចេយតថមលោបតសៅសនេះ៖

១. អនកទរពរចាតថវ កនលរកាសម មចាេ ចារ សោេះគបអរគ ៤ ដតមមនសទ តច

សោេះគនម នចតត គតនរលច ។

២. សបើ កនកមសនាេះ សៅមមនមមតថជាសែើមដថរកា បតថរដមរកនលរកមមបថ សបើគនម ន

មនជាកមមបថសវ ដតជាអសពើថពថផស ែសចាន េះសវើបមមនសទ សចើន ។ សបើ កនសៅជាមយញាត

ឬសៅប ជាសែើម ឪពករដមរកនលរកមមបថ ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 44

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 44

៣. សបើនារសនាេះ មមនសមបនរកា សមបនអនញជា តឲយ បរ សនាេះមនកនលរកមមបថសវ

សបើសមបនមនសពញចតតសហើយ បរ សនាេះសៅលបលាកលចជាមយរដមរកនលរកមមបវ ។

៤. សបើ តេញសនាេះមមនបា ឬសមរកា ប តវកនលរកមមបថ

៥. សបើ សត ត សនាេះមមនអនករកា ប តវកមមបថ សបើគនម នមនតវសវ ។

៦. សបើបត ដលរោចសហើយ អនកទរពរមនតវកមមបថសវ សបើបត មនទនដលរោចសវ

រដមរតវកមមបថទរពរនាក ។

៧. សបើរបពនធអនកែថវតវកមមបថ

៨. មនចាតថវ កនលរកមមបថសវ សោេះមនដមនជាអគមនយវតថ ដតស ម េះថវ បពតត

មចាេ ធម ។

៩. មនចាតថវ កនលរកមមបថែចគនន

១០. មមបសត ត ១២ ពកខារចរ រដមរកនលរកមមបថ សត ត ៨ ពកខារសែើមមនកនលរ

កមមបថសវ ។

ង. សញរាពមរយបវនកថា ការផក រាសមរយអនសលាមចលកន រកាសម មចាេ ចារ នរអក លកមមបថទរ ១០

បាន ។ រាបានៈ សចតនាដែលជាសហតផកនវវក វរសនេះ ពេះពវធអរគបានបញាតត វកកន រ

លពក ៥ សហើយ វរបានបកា សទ វកកន រពេះបាលអរគតត រនកាយយ រធៃនថវ៖

សរាតមរយបាន ភកខ តវ អតសវេ ភាវេ នរយសវេតនក េរោេ ន-តយានសវេតនក តបេតវសយសវេតនក តយា ច សពេលហតកា សរាតម-រយបានសស វបាតកា តោ មនសសភេសស ឧមមេតកសវេតនតកា តហាេ

មមន លភកេ ទរឡាយ ការផក រាសមរយសចើន ៗ សលើ លប រដមរជាផល វបពតត សៅកាន

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 45

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 45

នរក តរចាេ នសយន សបតត វ យ កឯសទ ថនការផក រាសាបផត កាលសកើតជា មន ស

រដមរជាបគគលកាត ។

រថវ ចេះសហតអេ សវើបសលាកមន ដមតរការផកវក វរវកកន រអក លកមមបថ

ផរសៅ?

សកលើយអធបាយថវ ការផកវក វរសនេះ សលាកមនមមន ដមតរឲយមមនកនរ

អក លកមមសនេះ សោេះថវ មនចសោេះឲយចនរអសពើណាមយ ែសចន េះសវើបសលាកសោលថវ

សសតងកគ េះចលកន រកាសម មចាេ ចារ នរអក លទរ ១០ បាន គសបើអនកផក វរ មនសៅ

បពតត វចា រតសផសរ ៗ សវ គននដតផកសលរ បាយ ឬបបាតវកេករេលឲយ លខលនជា

សែើម វាគននដតជាការស ពកាមមរមម គរករាយសតកតអាលជាមយអារមម ជាកាម-

គ ែចការស ពសមថនធមមតថប សណាណ េះ សោេះការស ពកាម កគននដតជាការសសាយ

អារមម ដែលប េះខាបមកែសចាន េះដែរ ែសចន េះ សវើបសលាក សសតងកគ េះ រាចលកន រ កាសម -

មចាេ ចារ ។

មា រសវៀត អនកផក រាសហើយ វរបាតបរភាពខាម សអៀនសៅបពតត អសពើវចា រត

សផសរៗ មមន មមល ប តេជាសែើម ក សសតងកគ េះចលកន រកមមសនាេះៗសៅ ែចដែលពេះអាននាសតថ រ

ដមតរវកកន រមលែកាថវ េសស សភាគតេតន មោេ ោតរ ឧបការកតេតន វសសប កមមបតថស អនបបតវតោ តហាេ ការផកវក វរសនេះ អនសលាម

ចលកន រកាសម មចាេ ចារ សោេះមមន ភាពែចគនន នរអនសលាមចលសៅកន រ អក លកមម -

បថទរ ១០ សោេះជាឧបការៈឲយ សមចអសពើសនាេះវៗ ។

កន រវភាវនែកា នរបែ មភទមគគ ែកាថវ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 46

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 46

សរាបានប ឯតេថវ សងគយហេេ វវនត រសសងគខ តេស កាតមសមោេ -ោរភាវតោ អាចារយទរឡាយសោលថវ ការផកវក វរ សសតងកគ េះ ចលកន រកាសម -

មចាេ ចារ សោេះមមនការបពតតកន រកាមមរមម គរសារមម ។

សរាបាន ហ មវសស បចចយា មតទវ អបញញបថសស តហាេ ការផក

វក វរ ជាសហតនាឲយ វរ ការ វរមនែរអេ ជាសហតនាឲយ សមច អក លកមម -

បថទរ ១០។

មយសវៀត រាបានសធេើ កចា ពរយ រ គ ៖

១. បែ នធ ននកចា កចា សធេើឲយសៅសកើតកន រនរក

២. កមម ននកចា កចាអាចឲយសៅសធេើអក លទរ ១០

បណាត កចាទរពរយ រសនេះ កមម ននកចាមមនកមមល រខាល រជារបែ នធ ននកចា នរ

មមនការ រញសាម រតឲយសពញចតតកនរការសធេើ វចា រតសផសរ ៗ កន រពេះបាលកមភជាតកសោល

ែលសហតដែលឲយសៅកាននរកសោយការសធេើ វចា រតដែលជាកមម ននកចាថវ យ តវ វវោេ វចចរេ ចរនត កាតយន វាោយ ច តចេោ ច នរយ វជនត វចចរេ ចរោេ បញញ កមភមម កណាថ នទរឡាយដែលផក រា រដមរសធេើ វចា រតសោយកាយ

វាចា ចតត សហើយរដមរធលល កកន រកស ើ តនរក សោេះដតផក រាសធេើ វចា រត អនកទរឡាយ ចរ

វញ ឪវនដែលសពញសោយ រាសនេះចេះ ។ ខ.ជា.៦០/១៤៥

មមបបែ នធ ននកចា ថនការផក រាសនាេះ សៅយកបពេសចតនា គសចតនា

ដែលសកើតមនសពលសធេើ វចា រត បានែលការ រញសាម រតឲយសធេើ អសពើវចា រតសនាេះឯរ ដតសៅ

មនចា លា គសបើមមនការ រញឲយសធេើ សហើយ ដតមនសធេើ កបពេសចតនាសនាេះ មនអាចឲយ

បែ នធបាន ទលដត រា រញសាម រតសហើយបានសធេើ វចា រតសវៀត សវើបបពេសចតនាមមន

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 47

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 47

អណាចឲយបែ នធសៅកន រនរកតថរពភពវ ៣ ជាសែើមសៅបាន សៅស ចកតថវ ការផក

រាសនេះ សបើ សមចជាបែ នធ ននកចា សហើយចាតជាកមមបថបាន សបើ មន សមចជា

បែ នធ ននកចា សវ កមនចាតជាកមមបថសវ សៅដតមនចា លា សោេះដតែសចាន េះសវើប

សលាកចាត រាបានៈ ចលកន រអក ល ១០ ែចសលាកអែឋកថវចារយសោលវកថវ កស-ោកសោប ច បដសនោជនកាតយវ កមមបោេ វោត វេតវតសោ បដសនោជនតន អតនកនតកោត កមមបោេ ន វោត ក លគកាយ ចរត

មមនការសវៀរមនផកវក វរជាសែើម នរអក លគកាយវចា រត មមនការផកវក វរជា

សែើម ដែលជាសហតឲយបែ នធទរឡាយ គបបសោលថវ ជា កមមបថបាន ។ ក ល នរ

អក លទរឡាយដែលបានសោលមកសហើយ មនរាបថវ ជា កមមបថសវ សោេះជាអសពើមន

ចា លា កន រការឲយបែ នធ ។

សៅកន រផល វពេះវនយមមន ដមតរវកថវ សរាតមរយបាតន បាចេតយ ការផក

នវវក វរ គ រានរសមរយ តវអាបតតបាចតតយ ។ វ.មហាវ.ភាគ ៤

អចេតក តោកវជជ អកសលចេត មជជបាន ោមតណរាន បារាជកវេថ ការផកវក វររប ភកេ សទេះមនែរកសោយ រដមរតវអាបតតបាចតតយ

នរមមនសទ កន រផល វសលាកដែលជាបជាមយនរអក លចតត ឯការផកវក វររប

ពកសាមស រជាវតថ ថនបារា ក ។

ន អជានោេ េ សរាេ អជានោេ បវតោ បាណាេបាេតវរមណអាវ សពេសលតភវ សរណតភវញច ន អាបជជនត អកសល បន សរា-បានតវរមណសលតភតទវ ច តហាេ មមោវធារណាវស វយ សាមស រ

(សបើ ) ផក រាសោយមនែរថវ រាែសចន េះ រដមរមនោច លទរអ បាណាតបាតថ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 48

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 48

សវរម ជាសែើមសវ រ គមនកមនោចដែរ ដតវាជាអក លោក ល រាសវរម

ែចជាោច ល មមលាវធលរ ៈជាសែើមដែរ ។

ការផសកសញរា ៤ បបពេទ ១. ផក រា ដែលផសកនរថវន ឬអាហារ (គនម នសទ )

២. ផក រា វធ ៗ ដត មមគ លថវជាថវន មមនសទ សាល (ោច ល)

៣. ផក រា សោយសពញចតត (មមនសទ សចើន)

៤. ផក រាសែើមបស ចកតកាល ហានកន រអសពើវចា រតអាចឲយផលសៅសសាយវកេកន រនរក

សរ ជតនេេ សរា វតថ ណា ដែលសធេើឲយអនកផកខាល រ វតថជាតសនាេះ ស ម េះថវ រា

ឬសា ។

សញរា ៥ បបពេទពទៀតគ ៖ ១. បដឋសរា រាសធេើ សោយសមៅ

២. បវសរា រាសធេើ សោយន

៣. ឱវនសរា រាសធេើ សោយបាយ

៤. កណណបកខ ោេ រាសធេើ សោយសមសា

៥. សមមភ រសយោត រាផសស ើរសោយសគឿរផសគបយ រ ។

តមវ ជតនេេ តមរយ វតថ ណា សធេើឲយអនកផក វរ ឬ ព កមខ វតថ សនាេះ ស ម េះ

ថវ សមរយ (វកសតថន ត រ) ។

ពមរយ ៥ បបពេទ ១. បបាា សតវា សគឿរផសសោយផកា សឈើ

២. ផោសតវា សគឿរផសសោយថផលសឈើ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 49

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 49

៣. មធាេ សតវា សគឿរផសសោយវក ម

៤. គឡាសតវា សគឿរផសសោយ ា រអសៅ

៥. សមមភ រសយតោត ផសសោយសគឿរផសសផសរ ៗ ។

រាសមរយ ២ យ រសនេះ ចាតជាសគឿរ វរបានសហើយ មា រសវៀត មបវតថ ែថវ

សៅចាក រាសមរយ ឲយដត វរែចអាភាន កញជេ ជាសែើម កជាសគឿរ វរដែរ ែច មមន

ស ចកតកន រខវាកបាឋ នរមហាវគគ យតតអែឋកថវ ថវ

មជជនត េតវវ ឧភយ យ វា បនញញមប សរាសវវនមេត មវទនយ

ស ម េះថវ វក វរ បានែល រា នរសមរយសនាេះឯរ ឬមា រសវៀត វតថ ណាមយ ដែល

សៅចាក រាសមរយ ឲយដតអាចឲយអនកផក វរ នរ ព កបាន ស ម េះថវ ម ាៈ ។

សញរា នៈ មានអងគ ៤ គ ៖ ១. សរាតមរយភាតវា ជា រាសមរយ

២. បវេកាមយោ ចរសែើមបផក

៣. បវន បានផក

៤. មជជន វរ

កន រ តត នបាត អែឋកថវ ដមតរែលសទ ថនការផក រាថវ ៖

យោម បន មជជបាយ អេថ ន ជានាេ ធមម ន ជានាេ មមេប អនតរា-យ កតរាេ បេប ពវោបតចចកពវោេោគេសាវកានប អនតរាយ កតរា-េ វដឋធតមម ច គរហ សមបរាតយ ច វគគេ អបរាបរយាតយ ឧមមម វ បាបណាេ អនកណាដែលមមនបកតផកវក វរ រដមរមនែរផល នរមនែរសហត

រដមរសធេើអនតរាយែលវពយឬ វតមមតថបតថ ពេះពវធ ពេះបសចាកពវធ សាវករប ពេះ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 50

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 50

តថវគតទរឡាយ សៅកន រសពលមមន វតបចា បបននរដមរបាន វវលការតេះសែៀល ែល

សាល បសៅរដមរសៅកានវគគ ត មមបកន រភពវ ៣ ជាសែើមសៅ រដមរជាបគគលកាត វកល

ចរត ។

សោយសហតែចសោលមកសនេះពេះមហាពវធ សឃាសាចារយ សវើបបានវនចេយសទ ថន

ការផក រាវកថវ៖

អតបតចេថ សរាតមរយមជជបបមមវដាឋ នតមវ មហាោវជជ ន េោ បា-ណាេបាោវតយា កោម មនសសភេសាប ឧមមេតកភាវសវេតតនន អរយធមមនតរាយ ករណតោ កាលសបើសោល តថមស ចកតពតសៅ កន រ លទរ ៥

សនេះ ការផកវក វរដែលជាសហតថនស ចកតបមមវ គ រានរសមរយរដមរមមនសទ

សចើន ចដ ក ល ៤ មមនបាណាតបាតជាសែើម មនមមនសទ ែចផក រាសវ សោេះការ

ផក រាអាចសធេើឲយមន សវវឌឍនសៅរកភាពកា តដែលជាអនតរាយែលមគគផលកន រសា នា

ការផក រាសនេះ ជាអសពើគរឲយខាល ច សោេះបគគលដែលសធេើ អសពើវចា រតសផសរ ៗ ដែល

ខ ចាបកសោយ តវចាបកដែរ ដែលបាកែកន រសលាក ពេថថៃ សនេះ សោយសចើនគសកើត

មកពការផកវក វរហនរឯរ ដតែលបគគលសោយសចើននយមផកវក រាែសចន េះ សវើប

សមើលមនស ើញសទ ឬថវស ើញសទ សហើយនយយមនសកើត សោេះខលនឯរកចលចតត

សាដែរ ។ មា រសបើខលនមនផកសៅខាល ចដករចតតញាតមតបរបអ នដែលសចេះផករកនយយ

មនសកើត ។

សហតសនេះ បបរ ទរឡាយ សវើបសបៀប រាសនេះ ែចជាសមសចារដែលសបើ កនសៅ

ឲយសៅសធេើ អសពើវចា រតសផសរ ៗ ខលនឯរ គននដតបងកគ បបញជា ែលសពលកនសៅតវសគចាប

បាន ផលនរបាកែថវ កនសៅនរជាចតកតវ១ សមសចារជាចរកតវ ២ យ រណា អនកផក

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 51

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 51

រាសហើយសធេើ វចា រតកែចគនន ផលដែលតវបានគបគគលសនាេះរដមរសៅសកើតកន រអបាយ

ភម កន រការដែលសៅសកើតសៅកន រអបាយភមសនេះ សចតនាដែលជាបជាមយការសធេើ វចា រត

រប អនកសនេះ រដមរតថរសៅកន រឋានជាចរកតវ ១ សចតនាដែលជាបនរការផក រា តថរ

សៅកន រឋានៈជាចរកតវ ២ ។

ចប កាសម មចាេ ចារ ។

កាយវញញេតសងគខ តេ កាយទវេ តរ ោហលលវេតតោ កាយកមម នាម

ការ មមល ប តេ ១ ការលចវពយសគ ១ ការបពតត ខ កន រកាម ១ ទរ ៣ សនេះ ស ម េះថវ

កាយកមម សោេះសកើតកនរកាយទេ រ គកាយវញាតត សោយសចើន ។

អធបាយកាយកមម ៣ ចប ។

ចប សមសរៀនវ ៥ ។

រ

១. ការបពតត ខ កនរកាមទរឡាយ ស ម េះថវជាអេ ? មមនសទ សាបផតកមតណា?

...................

.................

...................

២. បណាត សត ត ២០ ពក សត ត ប នាម នពក បគលខលនឲយសៅបរ មនោចកាសមខលនឯរ ? សហត

អេ ? ឯសត ត ពកសផសរសវៀត ោចកាសមទរ រខារ សោេះសហតអេ ?

....................

..................

..................

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 52

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 52

៣. សហតអេបានសលាកចាត រាចលកន រកាសម មចាេ ចារ ?

....................

....................

៤. សហតអេបានសលាកចាត រាចលកន រអក លកមមបថទរ ១០ ?

...................

..................

៥. រាមមននយែចសមតច ? សមរយមមននយែចសមតច ?

.................

..................

៦. អនកផកសាសហើយសធេើអក ល សតើ សបៀបែចជាអេ ?

...................

...................

៧. បរា សលាកថវ កនរសាមមនម តេ ៥ យ រ ? សតើអេ ខលេះ ? សហតអេ ?

...................

..................

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 53

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 53

ពមពរៀនទ ៦ អធបាយវចកមម ៤

១. មញសាវាទ ក. ពនយល កយ

ោកយថវ មោវាវ ដចកជាពរបវ គ មោ + វាវ

មោ = ជានបាត សៅថវ មនពត វសវ កហក

វាវ = ការសោល ការនយយ

មោវាវ ដបថវ ការនយយមនពត ែចមមនវចនតថ ៈថវ មោ វវនត ឯតេនា-េ មោវាតទវ នទរឡាយ ដតរសោលសហតពត ឲយសៅជាមនពត សោយ សចតនាន េះ

ែសចាន េះ សចតនាសនាេះ ស ម េះថវ មសាវាវ បានែល វ វាវនសចតនា គសចតនា ជាសហតសធេើឲយ

អនកែថវយលខ ពការ ពត ដែលបកបសោយសលាភៈ នរសទ វន សកើតកន រកាយ

ទេ រ នរវចទេ រ ។

ខ. មសលវាទនោយអាការ ៥ យា ង

១. សោយមល មមនសលាភៈ សទ ៈ នរសមមហៈជាមល

២. សោយកមម ជាវចកមម

៣. សោយទេ រ បានខារទេ រពរ គ វចទេ រ នរកាយទេ រ

៤. សោយសាវ ាៈ គ កហកឲយសគវនា បសយ ន មមនសទ សចើន

កហកសលរ មមនសទ សចើន

កហកបគគលមមនគ មមន ល មមនសទ សចើន

កហកបគគលគនម នគ គនម ន ល មមនសទ តច

កសល នរស ចកតពាយមសចើន មមនសទ សចើន

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 54

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 54

កសល នរស ចកតពាយមតច មមនសទ តច

៥. សោយអរគ មមន ៤ អរគ គ

១. អេថ វេថ សរឿរមនពត

២. វសវាវនចេត គតនរសោលឲយខ

៣. េតជាជ វាយាតមម ពាយមនរសោលឲយខ

៤. បរសស េវេថវជានន សគែរស ចកតសនាេះ

ទលដតគបអរគ ៤ សនេះ សវើបោចមសាវាវ ។ ការសោលកហកគបអរគទរ ៤ សហើយ ដត

មនឲយអនកែថវខចបសយ ន ស ម េះថវ ោចមសាវាវ ដតមមនសទ សាលមនអាចឲយ

បែ នធកន រអបាយភមសវ ។

ការសោលោកយកហកសោយគបអរគ ៤ សហើយ ឲយអនកែថវខចបសយ នសវៀត មមន

សទ សចើន អាចឲយបែ នធកន រអបាយភមបាន ។

គ. បនយគ នសចកតពាយមកន ងមសលវាទ ៤ យា ង

១. សាហតថកៈ ពាយមកហកសោយខលនឯរ

២. អា តតកៈ សបើអនកែថវឲយកហក

៣. ន សគគយៈ រស រសរឿរមនពតឲយអនកែថវយលខ

៤. ថវវរៈ រស រសរឿរមនពតបវបកា វសៅ

ការកហកសោយខលនឯរ រដមរ សមចបានទរទេ រកាយ ទរទេ រវាចា ។ ទេ រកាយ

មមន រស រ បតកហកជាសែើម ។ មបការសបើសគឲយកហកកែចគនន គទេ រកាយ បាន

ខារការ រស រ បតឲយកហក ទេ រវាចាសបើសគឲយកហកដតមតរ ។

ឃ. មសលវាទ ជាសលវបតត នងសនមរមចជាកមមបថ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 55

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 55

កន រអរគទរ ៤ សនាេះ សបើកនលរដតអរគពរ គមមនចតត គតកហក នរពាយមកហក

សោយកាយ ឬវាចាសហើយ គហ ថ កសោយ បពេ តកសោយ រដមរ សមចជា លវបតត

បាន ដតមនកនលរកមមបថសវ ។ សបើ មសាគបអរគ ៤ សវើប សមចជាកមមបថ ។ កន រអរគវ ៤

ដែលសោលថវ តវតថ វជានន សគែរស ចកតសនាេះ ច ចសនេះ ដមតរឲយែរថវ សបើសគែរថវ

សយើ រនយយស ចកតសនាេះ សវើបកនលរកមមបថ សបើសគមនែរថវសយើរ កពរនយយអេ សវ មន

ជាកមមបថសវ ។

អនរយពវាហារ ៨ ោា ង ១. ស ើញ ថវ មនស ើញ

២. មនស ើញ ថវ ស ើញ

៣. ឮ ថវ មនឮ

៤. មនឮ ថវ ឮ

៥. ោលតវ ថវ មនបានោលតវ (ភលកសរ )

៦. មនបានោលតវ ថវ ោលតវ

៧. ែរ ថវ មនែរ

៨. មនែរ ថវ ែរ

ពេះសោធ តេទរឡាយ មនធលល បសោលោកយកហក ឲយអនកែថវបាតបរបសយ ន

ស ើយ ែចមមនស ចកតកន រនវកនបាតថវ ៖

តោធសេតសស ហ ឯកតចចស ឋាតនស បាណាេបាតោប អ- វនាន ទវនមប កាតមស មោេ ោតរាប សរាតមរយមជជបានមប តហាេតយវ អេតតភវកវសវាវន បតរកខ ោេ មោវាតទវ នាម ន តហាេ កកនរអក ល

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 56

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 56

កមមបថខលេះ គការ មមល ប តេ ការលចវពយសគ ការបពតតកន រកាម ការបរសភាគវក វរ

ក រាសមរយ ពេះសោធ តេ វរធលល បបពតត ដែរ ដតការសោល កហកសោយឲយខច

បសយ ន វរមនដែលបពតត ស ើយ ។

អរគថនមសាវាវ មមបភកេ មមនដត ២ ប សណាណ េះ កគបគននឲយតវអាបតត ដតមតរគៈ

១. វសវាវនបតរកាខ រោ ភកេ នរសោលឲយឃាល តចាកោកយពតជាបធលន

២. វសវាវនចតេតន យមេថ វេថកាតមម េសស បគគលសស វញចញ បន-បបតយាតោ ភកេ ប រសោលនវសហតណាសោយចតត ដែលបរសោលឲយឃាល ត ចាកការ

ពត កសធេើកាយបសយគ ឬវចបសយគឲយបគគលសនាេះែរចា នវសហតសនាេះ ។

ការពោលកញហកពនោះ សពៅកាល ២ គ៖ ១. គតនរសោលឲយខ ពខារសែើមមយ (អនាគតកាល)

២. ខ ៈសោលកែរថវ ខលនសោលកហកមយ (បចា បបននកាល) ទរពរសនាេះគបគននជា

មសាវាវ ។

ភណនញច នាម ឥធ អភេសស វា ភេ ភេសស វា អភេ កោេ កាតយន វា វាោយ វា វញចញ បនបបតយាតោ ធមមតថការសោលគជាបភពថនការ

ឲយែរចា សោយកាយ ឬសោយវាចា សោេះសធេើឲយ(ែចជា)ពត រប បគគលដែលសោលមន

ពតកត ឲយែចជាមនពត រប បគគលដែលសោលោកយពតកត ។

មញសាវាទ កាញងកងននអាបតតទា ង ៧ ឧេតរមនសសធមមម តរាចនេថ មោ ភណនតសស បារាជក ភកេ សោល

កហកសែើមបបាបឧតត រមន សធម តវអាបតតបារា ក ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 57

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 57

អមលតកន បារាជតកន អនវោសនេថ សងាវតសតោ ភកេ សោល

កហកសែើមបសចាវសោយអាបតតបារា កមនមមនមល តវអាបតត រាវស ។

សងាវតសតសន អនវោសនេថ បាចេតយ ភកេ សោលកហកសែើមបសចាវ

សោយអាបតត រាវស តវអាបតតបាចតតយ ។

អាោរវបេតយា អនវោសនេថ វកកដ ភកេ សោលកហកសែើមបសចាវសោយ

អាចារវបតត តវអាបតត វកាែ ។

តយា តេ វហាតរ វសេេអាវបរយាតយន ឧេតរមនសសធមមម តរាចន-េថ បដវជាននតសស មោ ភណតេ ថលលចចយ ភកេ សោលកហកសែើមប បាបឧតត រ-

មន សធម សោយបរយយជាសែើមថវ ភកេ ណា សៅកន រវហាររប អនក កាលសគែរស ចកត

ចា តវអាបតត ថលលចាយ ។ សបើសគែរមនចា តវអាបតត វកាែ ។

តកវល មោ ភណនតសស ឥធ បាចេតយ ភកេ សោលកហកមា រប សណាណ េះ

តវអាបតតបាចតតយ កនរ កាេ បវសនេះ ។

មសាវាវ ចប ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 58

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 58

រ

១. មសាវាវ ការនយយកហកសនេះ មមនអេជាមល ?

.....................

.....................

២. ស ចកតពាយមកន រមសាវាវមមនប នាម ន ? អេ ខលេះ?

...............

.............

..............

៣. ចរពនយលអពថវវរៈបសយគឲយអាចយលបានមកផរសមើល ។

............

.............

៤. អនរយសវាហារ គការសោលមនបស ើ រមមនប នាម ន ? អេ ខលេះ?

.............

..............

..............

................

៥. ការសោល មបជានមសាវាវ ពេះែមមនពេះភាគសបៀបសៅនរអេ ខលេះ ?

................

................

.................

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 59

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 59

ច រាហញពលាវាទសបត ទ ១ - ទរងគងកនងវតតវវឡវន ជតទកងរាជទគរះ - ទរះរាហល គងកនងអមពលដឋកាវន - ទរះមានទរះភាគ ទរងវេញចាកផលសមាបតតទរងយាងវៅរកទរះរាហល - ទរះរាហលវរៀបេ អាសនៈតមកលររកលាងទរះបារ

បទងពបបៀបពធៀបសមណធមរបសេកខញមនមានខមម សកាញងសមបជានមញសាវាទ៖ - ទរងលាងទរះបារវហើយ រកររកបនតេកនងផតល - ទរងចាកររកបនតេវ ះវចាល - ទរងផកក បផតលររកវ ះ - ទរងផកា រផតលររកវ ះ ឲយវ ើញរលើងរវរ - ទរងសរទរះរាហល នងបញជា កទរះរាហលថា៖ - ឯវ បរេត តខា

- ឯវ ឆឌាេ តខា

- ឯវ នកក ជជេ តខា

- ឯវ រេត េចេ តខា រាហល តេស ោមញញ តយស នេថ សមបជានមោវាតវ លជាជ េ មាន លរាហល សមណធម របសរកភកខ ដដលមនមានវសេកតើ វអៀនខមា ស កនងសមបជានមសាវារ ដេជា៖

- ររកដដលមានទបមាណតេយាា ងវនះឯង - ដេររកដដលតថាគតចាកវចាលយាា ងវនះឯង - ដេផតលររកដដលតថាគតផកក បយាា ងវនះឯង - ផតលររកដដលរវររលើងវធងយាា ងវនះឯង - ទរងវទបៀបវធៀបដរ ើមងគលដលអរបសវសតេ េលកានសងគរគ មទបរងអសកមាល ងកាយ

េតតមនញវញើត វទបើវជើងមខវទកាយ ទតវេៀកជាវដើម រការកដតទបវមាយ ដរ ើវ ះ វ ា ះថា មនទបថយជើវតវៅវឡើយ។ ដតដរ ើណា វទបើទងទបវមាយ ដរ ើវ ះ វ ា ះថា ទបថយលះ បងជើវត វហើយ មានឧបមាយាា ងណា ឯវតមវ តខា រាហល យសស កសសច ស-មបជានមោវាតវ នេថ លជាជ នាហ េសស កញច បាប កមម

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 60

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 60

អករណយនត វទវម មាន លរាហល មានឧបវមយយដេភកខណាមយ ដដលមនមាន វអៀនខមា ស កនងសមបជានមសាវារ តថាគតមនវោលថា ភកខវ ះមនវធវើបាបកមាតេ តេ ដវេនះវរ។ េោម េហ តេ រាហល ហសាប ន មោ ភណសាមេ ឯវញហ តេ រាហល សកខ េពេ មាន លរាហល វទោះវហតដវចាន ះ កនងសាស វនះ អនកគរសកា ថា អាតមា អញ នរងមនវោលោកយកហក សមបើ វដើមបើវសើេវលង មាន លរាហល អនកទតវសកា យាា ងវនះេះ។

- ទរងវទបៀបវធៀបនរងកញច កឆលះមខ រេទរងរ ា នថា ៖ ឯវតមវ តខា រាហល បចចតវ-កខ ោេ បចចតវកខ ោេ កាតយន កមម វាោយ កមម មនោ កមម កាេពេ មាន លរាហល យាា ងវ ះដមនវហើយ អនកគបបើទតះរះវមើលរេវហើយ សរមវធវើកមាវោយកាយ វោយ វាចា វោយេតត ។

- បទងទននម នជាទពៅចពោោះបរោះរាហញលោា ងពនោះ៖ - ១. មននរងវធវើអវរើណាមយ កេត កាតមម

- ២. ករងវធវើអវរើណាមយ កតរាតនតនប - ៣. វធវើអវរើណាមយរេវហើយ កោេ ប - អកញសលកមម

គបបើរចារណា វហើយវបើដរងថា កាយកមា វេើកមា មវ កមា របសអាតមា អញវនះ ទបទររតតវៅវដើមបើ វបៀតវបៀនខលនឯងផង ទបទររតតវៅវដើមបើវបៀតវបៀនអនកដទរផង ទបទររតតវៅវដើមបើវបៀតវបៀនបគគល ទងរើរ េដណកផង កាយកមា វេើកមា មវ កមា របសអាតមា អញវនះជាអកសល េវរ ើនដតខមងវសេកតើរកខ មានផលជារកខ មាន លរាហល៖

- ១. អនកមនទតវវធវើអវរើដដលមានរនងយាា ងវនះវោយោេខមត កមម សសកក ន ករណយ

២. អនកទតវលះបងអវរើដដលមានរនងយាា ងវនះវេញ បដសហតរយាស ៣. អនកទតវសដមតងវបើកបវងហើបទបាបនវអវរើដដលមានរនងយាា ងវនះ េវោះទគ ឬេវោះ សទរហាចារ ើបគគលទងឡាយ ជាអនកទបាជញលះអនកសដមតងវបើកបវងហើប ទបាបរេវហើយ អនកគបបើដល នវការសទងមតវៅ តេតនវ េេ រាហល សេថរ វា វញញ ស វា សពរពហមោរស តវតសេពេ វវរេពេ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 61

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 61

ឧោត នកាេពេ តវតសោេ វវរោេ ឧោត នកោេ អាយេ សវរ អាបជជេពេ ។ សទមាបមវ កមា ទតវធញទទន - កញសលកមម

មាន លរាហល ទបសនវបើអនកបានរចារណាវមើលវៅដរងយាា ងវនះវញថា កាយកមា វេើកមា មវ កមា វនះ មនទបទររតតវៅវដើមបើវបៀតវបៀនខលនផង មនទបទររតតវៅវដើមបើវបៀតវបៀនអនកដទរផង មនទបទររតតវៅ វដើមបើវបៀតវបៀនបគគលទងរើរេដណកផង កាយកមា វេើកមា មវ កមាវនះជាកសល េវរ ើនដតខមងវសេកតើ សខ មានផលជាសខ មាន លរាហល ៖ ១. អនកទតវវធវើអវរើយាា ងវនះេះ កមម ករណយ

២. អនកទតវវធវើឲយវរឿយៗ នវអវរើដដលមានរនងវនះេះ អនបវតជជយាស ៣. អនកទតវសកាទងយបទងទថា កនងធមទងឡាយជាកសល វហើយវៅវោយបើត នង បាមជាៈវ ះឯង តេតនវ េេ រាហល បេបាមតជជន វហតរយាស អតហារោត នសកខ កសតល-ស ធតមមស ។ តយ ហ តកច រាហល អេេមទវោ ន អនាគេមទវោ ន ឯេរហ សមណា វា ពរោ-ហមណា វា កាយកមម វចកមម មតនាកមម បរតោតធេ បរតោតធសសនត បរតោតធនត មាន លរាហល វទោះថាសមណៈឬទោហាណណាមយ កនងកាលដដលកដនលងវៅ វហើយ កនងកាលដមនទនមក កនងកាលឥឡវវនះ បានជទមះ នរងជទមះ ជទមះ កាយកមា វេើកមា មវ កមា សតពេ តេ ឯវតមវ បចច-តវកខ ោេ បចចតវកខ ោេ កាយកមម វចកមម មតនាកមម បរតោតធេ បរតោតធសសនត បរ-តោតធនត រកសមណទោហាណទង វ ះ សរធដតបានរចារណា នរងរចារណា រចារណាទតះរះវមើល

សរវ យាា ងវនះវហើយ វរើបជទមះ កាយកមា វេើកមា មវ កមាដដរ ។ េោម េហ តេ រាហល បចចតវ-កខ ោេ បចចតវកខ ោេ កាយកមម វចកមម មតនាកមម បរតោតធសាមេ ឯវញហ តេ រាហល សកខ េពេនត មាន លរាហល វទោះវហតដវចាន ះ កនងសាស វនះ អនកទតវសកាថា អាតមា អញ នរង រចារណាទតះរះវមើលសរវវហើយ វរើបជទមះកាយកមា វេើកមា មវ កមា ដវេនះ មាន លរាហល អនកទតវសកាយាា ងវនះេះ ។

- ទរងទតមសសទតវនះេប ទរះរាហលមានេតតវទតកអររ ើករាយេវោះភាសត េប េឡរាហវលាវារសទត រើ ១ ។ វលខ ២៣ រររ ២១១ ដល ២២៨

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 62

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 62

ពមពរៀនទ ៧ ២. បសញណវាចឆ ក. ពនយល កយ

បសណវាោ ដចកសចញជាពរបវ គ បសណ + វាោ

បសណ = ការ កស ៀត ការញេះញរ ឬការសធេើឲយដបកខាា តខាា យ

វាោ = មត ការនយយ សោល

បសណវាោ ដបថវ មតញេះញរ ឬនយយញេះញរ ចាកសោតសគឲយដបកបាកគនន ។

មមនវចនតថ ៈថវ បសេ ោមគគ សញច តណណេេ បសណា វាចាណា រដមរបដបក

សាមគគ គសធេើឲយខាា តខាា យសៅ ែសចន េះ វាចាសនាេះ ស ម េះថវ ប ណា ។ វវនត ឯតេនាេ វាោ ពក នដតរសោលសោយសចតនាន េះ ែសចន េះ សចតនាសនាេះ សវើបស ម េះថវ វាចា។

បសណា ោ ោ វាោ ោេ បសណាវាោ ការសោលដែល សធេើឲយដបកបាក

សាមគគផរ វាចាសនាេះផរ ស ម េះថវ ប ណាវាចា ។

ប ណាវាចា ការនយយញេះញរសនេះ សៅសហត ២ យ រ គ ចរឲយសគដបកគនន ១

ចរឲយសគ ឡាញខលន ១ ។

ចរឲយសគដបកគនន ឧទហរ ថវ បគគលពរនាក ឡាញគនន ណា មមនបគគលវ ៣

ចដ ន កបដបកឲយឃាល តចាកគនន សោយសោលោកយមនពតថវ អនកសនាេះជាមតត រប អនក

ដតចសោេះមខសវ សៅកបារមខដតនយយសែើមអនក សបើអនកមនស ឿសវ សពល បមតរសវៀតចា

សមើលវកមខរប សគចេះ ។ រចសៅបាបអនកមមេ រសវៀត សោយនយែចគនន អញារ ែលសពល

បគគលទរពរបាន បគនន មតរសវៀត សោយចណាតថមអាការដែលសគបានបាប កខរនរគនន

ស ល េះគនន សៅ ។ បគគលវ ៣ ស ម េះថវ តវប ណាកមមបថ សោេះសធេើឲយសគដបកគនន ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 63

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 63

ចរឲយសគ ឡាញខលន ឧទហរ ថវ ខលន ឡាញសគមមន ក ដតសគមន ឡាញ

ខលនសវ គ ឡាញអនកែថវមមន កសវៀត (អនកវ៣) ។ កាលចរឲយអនកសនាេះវលមក ឡាញ

ខលនវញ ករកឧបាយនយយអាកកពអនកវ ៣ ឲយមមន កសនាេះសាត ប ទលដតមមន កសនាេះស ឿតថម

សហើយដបកពអនកវ ៣ សៅ យ រសនេះស ម េះថវ តវ ប ណាកមមបថ សោេះបាថវន ឲយសគ

ឡាញខលន ។

ខ. បសណាវាចឆនោយអាការ ៥ យា ង

១. សោយមល មមនសលាភៈ សទ ៈ នរសមមហៈ ជាមល

២. សោយកមម ជាវចកមម

៣. សោយទេ រ បានខារទេ រពរ គកាយទេ រ នរវចទេ រ

៤. សោយសាវ ាៈ គ សទ បានែល ៖

បគគលតវញេះញរ មមនគ មមន ល មមនសទ សចើន

បគគលតវញេះញរ គនម នគ គនម ន ល មមនសទ តច

បគគលទរពរដបកគនន មមនសទ សចើន

បគគលទរពរមនដបកគនន មមនសទ តច

កសល នរស ចកតពាយមសចើន មមនសទ សចើន

កសល នរស ចកតពាយមសខសោយ មមនសទ តច

៥. នោយអងគ មានអងគ ៤ គ ៖

១. ភនទេតោេ បតរា មមនអនកែថវដែលតវបដបក

២. តភវនបរកាខ រោ វា បយកមយោ វា ប រឲយសគដបកគនន កត ប រឲយសគ

ឡាញខលនកត

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 64

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 64

៣. េតជាជ វាយាតមម ពាយមតថមប រ

៤. េវេថវជានន សគែរស ចកតសនាេះចា

កាលគបអរគទរ ៤ សវើបោចកមមបថ ។

ការសោលប ណាវាវសនេះ មបគបអរគ ៤ សហើយ ដតអនកទរពរមនដបកគនន មន

កនលរកមមបសវ ែចពេះពវធ សឃាសាចារយសោលវកថវ បតរ បន អភតនន កមមបថតភតទវ នេថ ភតនាន ឯវ សបើអនកែថវមនដបកគនន ការដបកធលល យកមមបថកគនម នដែរ ទលដតសគដបក

គនន សវើប ោចកមមបថដតមតរ ។

ប ណាវាចា ចប ។

រ

១. ប ណាវាចា សៅសហតប នាម នយ រ ? អេ ខលេះ ?

……………..

……………..

២. គបអរគទរ ៤ សហើយ ដតសបើសគមនដបកគនន សតើ តវកមមបថដែរសវ ? សោេះអេ ?

……………

…………..

៣. សបើ រស រ បត ឬស ៀវសៅញេះញរឲយសគដបកគនន សតើ តវកមមបថឬសវ ? សោេះអេ ?

កន រអាការទរ ៥ ចាតចលអាការណាដែរ ?

…………..

……………

…………

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 65

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 65

ពមពរៀនទ ៨ ៣. ផសរ ញសវាចឆ ក. ពនយល កយ

ផរសវាោ ដចកសចញជាពរបវ គ ផរស + វាោ

ផរស = អាកក សគនតគនត ពសៅ

វាោ = មត ការនយយ

ផរសវាោ ដបថវ ការនយយោកយសគនតគនត បានែល ែស របសវច ផកត សា

ជាសែើម ែចវចនតថ ៈថវ ផរស កតរាេេ ផរោ ែណា សធេើឲយលបាកសាត ប ែសនាេះ

ស ម េះថវ ផរោ ។

មា រសវៀត ផរសវាោ ដចកជា ៣ បវ គ ផរ + ឧស + វាោ

ផរ = ផាយសៅ លាត នធរ ពេះកសសតញជា លស ើរ

ឧស = ស ចកតសៅត កហាយ

ផរសវាោ ដបថវ ការនយយដែលសធេើឲយស ចកតសៅត កហាយផាយសចញសៅ ឬ

ពេះកសសតញជា លស ើរ ែចវចនតថ ៈថវ ហវយ ផរមមនា ឧសេ វហេេ ផរោ មត

ណា ដែលសធេើឲយសកើតស ចកតសៅត កហាយ ពេះកសសតញជា លផាយស ើរកន រចតត ែសចន េះ ែ

សនាេះ ស ម េះថវ ផរសា ។ ផរោ ច ោ វាោ ោេ ផរសវាោ មត សធេើឲយសៅត

កហាយផរ វាចាសនាេះផរ សវើបស ម េះថវ ផរ វាចា ។

ផរសវាោ សនេះ កាលអនកណាសាត បសហើយ រដមរមមនស ចកតសកាធសៅត កហាយ

សកើតស ើរ គអនកសាត បសនាេះមនអាច បាយចតត សវ សោេះវាចាសនាេះ ហាកែចជាយកពសៅ

សៅកាបចកាលអញារ សធេើឲយសគវបកហរមនបាន ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 66

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 66

ខ. ផរសវាចឆ នោយអាការ ៥ យា ង

១. សោយមល មមនសទ ៈ នរសមមហៈ ជាមល

២. សោយកមម ជាវចកមម

៣. សោយទេ រ បានខារទេ រពរ គ កាយទេ រ នរវចទេ រ

៤. សោយសាវ ាៈ គ សទ បានែល ៖

ស របសវចបគគលមមនគ មមន ល មមនសទ សចើន

ស របសវចបគគលគនម នគ គនម ន ល មមនសទ តច

ផរ វាវ ចលែលភាពជាកមមបថ មមនសទ សចើន

ផរ វាវ មនែលភាពជាកមមបថ មមនសទ តច

កសល នរពាយមខាល រ មមនសទ សចើន

កសល នរពាយមសខសោយ មមនសទ តច

៥. នោយអងគ មានអងគ ៣ គ៖

១. អតកាក សេតោេ បតរា មមនបគគលែថវដែលតវស រ

២. កបេ ចេត មមនចតត ខរ

៣. អតកាក សនា បានស របសវច

កាលគបអរគ ៣ សនហ រដមរោចកមមបថ ។

ផរ វាចា ដែល ភាព ខមវនភល ន កចាតជាផរ វាចាដែរ ែចអនក នកាតកត

ដែលសោលថវ តវបហារ វតមន សសចាល មបសបើោកយ ភាពកសោយ ដតកបាន

បរាបសោយោកយមនសពញចតត មនអា ត បានែលសចតនាដែលសធេើការកាតផកត ចសចញនវ

ស ចកត ឡាញ (មមមតចេវករា) ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 67

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 67

ផា យសៅវញ ែអាកកស របសវច ដតគនម នសចតនាកាតសចញនវស ចកត ឡាញ

ែចឪពកមមត យ គអាចារយ ដែលស របសវចកន សជាសែើម មនចាតជា ផរ វាចា សវ ។

ដតសលាកែកាចារយសោលថវ តវផរ វាចា សោេះគបអរគ ដតមមនសទ តច ។

អាចារយពកខលេះសោលថវ ការសោលផរ វាចាសនេះ ទលដតសោលចសោេះមខ សបើ

សោលខារសកាយខនរសគ មនតវកមមបថសវ ដតោកយសនេះ តវសលាកែកាចារយទរឡាយ

បែស ធសចាល សហើយសោលថវ មបសោលសកាយខនរកសោយ កតវកមមបថដែរ សោយ

សលើកខអារថវ អនកតចដែលបពតតកនលរអនកធ មមនមមតថបតថគអាចារយជាសែើម សពល

សកាយសវើបរឭកស ើញ ក ខមមសទ មបពកគនតសាល បសហើយកសោយ កសៅជា

អសហា កមមបាន កាល ខមមសទ សោយគនម នអនកតវស រសៅចសោេះមខសហើយ រដមរ

សមចបសយ នបាន ែសចន េះ ឲយស ើញថវ ការស រវាចាពសកាយសគ កចាតជាកមមបថ

ដែរ។

ការពេរមាន ២ ោា ង គ ១. ហសនា អសកាា សសា ស រសថវកទប ថវ ជា តេ តរចាេ ន សបត នរក ជាសែើម

២. ឧកាសោឋ អសកាា សសា ស រខពរខព ថវ សលាកអនកបា ប ឌ ត ជាសែើម

អពកាា សវតថញ ១០ ោា ង កន រអរគវ ៣ ដែលសោលថវ អសកាា នា សនាេះ អនក កាគបបជាបសហតជាវតថរថន

ការស របសវច ឬសៅបានថវ អសកាា វតថ ១០ យ រគ ៖

១. ជាត ស រសោយជាតកស ើ ត មមនចណាឌ ល កសត ជាសែើម

២. នាម ស រសោយស ម េះ មមនអវ ណ ក ពវធ រកេត ជាសែើម

៣. សគនតត ស រសោយតកល សកា យ ភារទេ កចាា យន សគនតម…

៤. កមម ស រសោយការងករ ចារសឈើ ចាក មមម ភា ររា អនកដ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 68

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 68

៥. បប ស រសោយ លបៈ ម នឆន រ តមាញ នាយស ម រ

៦. អាោសធល ស រសោយ រ កម ដ រ ល រ វកសនាមដផអម

៧. លរគក ស រសោយសភវ សមម ខព ទប ធលត គម

៨. កសលសសា ស រសោយកសល មមនរាគៈ បា រាគៈ

៩. អាបតត ស រសោយសទ អាបតតទរ ៧ ករ

១០. អសកាា សសា ស របសវចសោយោកយសផសរ ៗ ។

បបពោគ ២ ោា ង ១. កាយបសយគ ស រសោយ រស រ បតជាសែើម

២. វចបសយគ ស រសោយដតមតរ ។

ផរ វាចា ចប ។

រ

១. ផរ វាចា ជាវាចាែចអេ?

………………

២. ស រខារសកាយខនរសគ ចាតជាផរ វាចាដែរឬសវ ? សោេះអេ ?

…………..

……………

៣. ែចសមតចដែលសៅថវ អសកាា វតថ ? មមនប នាម ន ? ស រសោយ រ ស រែចសមតច?

………..

……….

៤. សបើ រស រ បតស រ តវកមមបថដែរសវ ?

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 69

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 69

ពមពរៀនទ ៩ ៤. សមផបបលាប ក. ពនយល កយ

សមាបបោប ដចកជាពរបវ គ សមា + បោប

សមា = ការបដបកបសយ ន នរស ចកត ខ

បោប = ការសោល ត នយយ

សមាបបោប ដបថវ ការសោលវាចាដែលញាបសយ ន នរស ចកត ខឲយបាត

បរ ែចវចនតថ ៈថវ សហេសខ ផលេ វនាតសេេ សមា វាចាណា ដែលញារ

បសយ ន នរស ចកត ខឲយបាតបរសៅ ែសចន េះ វាចាសនាេះ ស ម េះថវ មផៈ ( + ផល +

កេ) ។

សមា បលបេ ឯតេនាេ សមាបបោតបា បគគលដតរសោលវាចាដែលញារ

បសយ ន នរស ចកត ខឲយបាតបរសៅ សោយសចតនាន េះ ែសចន េះ សចតនាសនាេះ ស ម េះថវ

មផបបលាបៈ (ការសោលោកយសរាយរាយឥតបសយ ន) ។

មផបបលាប សនេះ បានែល អនេថវញចញ បោ គសចតនាដែលប រឲយអនកែថវែរ

សរឿរមនបកបសោយបសយ ន ។

ោកយថវ អនេថ ដបថវ មនមមនបសយ ន ។

ោកយថវ វញចញ បោ ដបថវ ឲយសគែរ សោយសលាភមលចតត គសោយចតត

បាយនរឲយអនកែថវែរសរឿរឥតបសយ ន នរសោយសទ ចតត គសោយ អ បសវើប

នយយឲយសគែរ សរឿរឥតបសយ នសនាេះ សែើមបឲយសគសរឿរដែលនាឲយសកើតស ចកតសៅត

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 70

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 70

កហាយ វកេសវវនាផល វចតត ។ សចតនាដែលប រឲយសគែរសរឿរឥតបសយ នសនាេះ រដមរ ជា

កាយសបៀតសបៀនសោយសលាភៈ នរសទ ៈ ។

ខ ៈណាដែលអនកនយយ ៗ សោយសលាភៈ នរសទ ៈ មនមមនប រឲយអនកែថវ

ែរសរឿរឥតបសយ ន កជាវចទេ ររប អក លចតត ដែរ មនដមនវចទេ ររប អក ល-

កមមសវ ដតខ ៈណា មមនចតតចរឲយសកែរសរឿរឥតបសយ ន ខ ៈសនាេះឯរដែលជាវច

ទេ ររប អក លកមម ។

ខ. សមផបបលាបៈ នោយអាការ ៥ យា ង

១. សោយមល មមនសលាភៈ សទ ៈ សមមហៈ ជាមល

២. សោយកមម ជាវចកមម

៣. សោយទេ រ បានខារវចទេ រ នរកាយទេ រ

៤. សោយសាវ ាៈ គសទ បានែល ៖

ការស ពសចើន មមនសទ សចើន

ការស ពតច មមនសទ តច

អនកែថវបកានតថម មមនសទ សចើន

អនកែថវមនបកានតថម មមនសទ តច

៥. នោយអងគ មានអងគ ២ គ ៖

១. នរេថកោបតរកខ រោ មមនប រសោលសរឿរឥតបសយ នជាធ

២. េោរបកោ កថន សោលសរឿរដែលគនម នបសយ ន

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 71

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 71

ោកយនយយដែលចាតជា នរតថកថវ គោកយនយយដែលគនម នបសយ ន គនម នខលមសារបាន

សនាេះ មមន ៣២ បការ ដែលសៅថវ តរចឆា នកថា ៣២ បការសនាេះឯរ ដែលពេះ មពវធ

វរតថ វកថវ ៖

១. រា កថវ នយយសរឿរសផសរៗ ដែលទកវរនរស តច

២. សចារកថវ នយយអពរសចារ

៣. មហាមតតកថវ នយយអពមហាមមតយ

៤. ស នាកថវ នយយអពករវព

៥. ភយកថវ នយយអពភយ

៦. យវធកថវ នយយអពកបនយវធសាសត ត

៧. អននកថវ នយយអពសគឿរ

៨. បានកថវ នយយអពសគឿរផក

៩. វតថកថវ នយយអព ពត

១០. យនកថវ នយយអពសរឿរសែក

១១. មមលាកថវ នយយអពកមរផកា

១២. គនធកថវ នយយអពសគឿរកអប

១៣. ញាតកថវ នយយអពពកញាត

១៤. យនកថវ នយយអពយន

១៥. គនមកថវ នយយអព ក

១៦. នគមកថវ នយយអពនគម

១៧. នគរកថវ នយយអពវនគរ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 72

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 72

១៨. នបវកថវ នយយអព នបវ

១៩. ឥតថកថវ នយយអពសត ត

២០. បរ កថវ នយយអពបរ

២១. កមមរកថវ នយយអពសកមរប

២២. កមមរកថវ នយយអពសកមរ

២៣. រកថវ នយយអពស ចកតកាល ហាន

២៤. វ ខាកថវ នយយអពចកលាក

២៥. កមភោឋ នកថវ នយយអពអ ដ រវក

២៦. បពេសបបតកថវ នយយអពពពកញាតដែលសាល បសៅ

២៧. នានតតកថវ នយយអពសរឿរមមនបការសផសរៗ

២៨. សលាកកាេ យកា នយយអពសរឿរសារសលាក

២៩. មវាកាេ យកា នយយអពសរឿរ ក មវ

៣០. ឥត ភវាភវកថវ នយយអពស ចកតចសមើន នរវនា

៣១. អរញាកថវ នយយអពថព

៣២. បពេតកថវ នយយអពភន

ោកយនយយឥតបសយ នទរសនាេះសោយសចើនមមនែលអនកសលរមសហា ព នរ

អនកនពនធបសលាមសលាក ដែលគនម នគតធម នរការសាថ បនាចលរមផរ។ សបើសោលតថម ពវធ

ភា តកន រសាឡាយតន យតត បគគលបសភវសនេះ សាល បសៅ រដមរសៅសកើតកន របហា

នរក ែសចន េះ សវើបពេះមមនពេះភាគអបរែលសាវកទរឡាយថវ វេនន តវា ភកខ តវ សននប-េោន វេយ ករណយ ធមម វា កោ េណហ ភាតវា វា មមន លភកេ ទរឡាយ កចា

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 73

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 73

ពរយ រដតរមមនែលអនកទរឡាយ ដែលប គនន សហើយ ចាបពពរ នាកសៅ គសោលធមម

កថវ ១ សៅស ៃ ៀម ១ ។

ការសោលោកយឥតបសយ ន សោយសចើនសកើតតថមវចទេ រ គវចបសយគ សកើតតថម

កាយបបសយគមមនតចណា ែចជាការ រស រសលើ កោ ជាសែើម ។

ចប មផបបលាប ។

វចវញញេតសងគខ តេ វចទវេ តរ ោហលលវេតតោ វចកមម នាម មសាវាវ ១

ប ណាវាចា ១ ផរ វាចា ១ មផបបលាប ១ ទរ ៤ សនេះ ស ម េះថវ វចកមម សោេះសកើត កន រ

វចទេ រ គវចវញាតត សោយសចើន ។

ោកយថវ វចទេ រ កន រវសនេះ សៅយកវចវញាតត ែសចន េះ ពេះអនរទធ ចារយសវើប ដមតរ

ឲយពស សោយវស នបវថវ វចវញញេតសងគខ តេ ។ ោកយថវ វច កនរបវថវ វចកមម

បានែល ករយដែលបពតត ថនមមតគការនយយ ឬសៅថវ វាចាសនាេះឯរ ។

វាចឆ ៤ ោា ង ១. សវទវាោ បានែល សមលរដែលនយយស ើរ

២. វរេវាោ បានែល ការសវៀរចាកវចវចា រត

៣. តចេនាវាោ បានែល សចតនាដែលសធេើឲយវចវញាតត របសកើត

៤. តោបនវាោ បានែលអាការពស ដែលបពតត សៅកន រ មត ដែលអាចសធេើ

ឲយអនកសាត បែរតថមស ចកតបាថវន រប ខលន ។

វាចាទរ ៤ យ រសនេះ សចាបនវាចា ជាវចវញាតត នរជាវចវញាតត របសនេះ ជាទេ រសកើតថន

កមមទរ ៤ ឬជាសហតឲយ សមចវចកមមទរ ៤ មមនមសាវាវជាសែើម ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 74

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 74

វចទវេ តរ តយភតយយន បវេត កមមនត វចកមម កមមដែលសកើតតថមវចទេ រ

សោយសចើន សៅថវ វចកមម ។ ដតកសកើតតថមទេ រកាយបានដែរ ែចការ រស រ បត ឬ

ដមតរផល វកាយឲយសគែរស ចកតសនាេះ ៗ ចាតជា វចកមម មនចាតជា កាយកមម សវ មបសបើ

វាសកើតតថមទេ រកាយកសោយ សោេះជាអសពើដែលសកើតមមនវចទេ រសោយសចើន ។

វចវចា រត ៤ ចប ៕

រ

១. មផបបលាប សនេះ មមនអេជាមល ?

គ ………

………….

២. មផបបលាប បកបសោយសទ ចតត មមនអធបាយែចសមតច ?

…………..

…………..

៣. អរយសាវក សពលប មមនកចាប នាម នយ រ ? អេ ខលេះ ?

………….

………….

៤. វចកមមទរ ៤ សនេះ មមនកាយបសយគ នរកាយទេ របកបចលដែរ ដតសហតអេ បានជា

សលាកសោលថវ ជា វចកមម ? សម ចមនបានកាយកមមផរសៅ ?

……….

…………

………..

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 75

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 75

ពមពរៀនទ ១០ អធបាយមពននកមម ៣

១. អេេា ក. ពនយល កយ

អភជា សនេះដចកសចញជាពរបវ គ អភ + តេ

អភ = ចសោេះ

តេ = គតែល មលរែល

អភ ា ដបថវ គតែលចសោេះមខ សៅែលការគតរថពកន រវពយ មបតត រប អនក

ែថវដែលអាចសមើលស ើញ ែចវចនតថ ៈថវ បរសមបេត អភមខ ឈាយេេ អភជា ធមមជាតណា ដតរគតែលវពយ មបតត រប អនកែថវ កនរវចសោេះមខ សហត

សនាេះ ធមមជាតសនាេះ ស ម េះថវ អភ ា បានែល សលាភៈ ។

ខ. អភជា នោយអាការ ៥ យា ង

១. សោយមល មមនសលាភៈ នរសមមហៈ ជាមល

២. សោយកមម ជាមសនាកមម សោេះសចតនាសនាេះ បពតត សោយសលាភៈែមមនកមមល រ

រហតគតចរយកវពយអនកែថវ ។

៣. សោយទេ រ បានខារ ៣ ទេ រ គ ៖

មសនាទេ រ ែចខ ៈដែលចរបានវពយអនកែថវសោយឧបាយកល ឬសោយ

វចា រតកមមសផសរ ៗ ។

វចទេ រ បសញាញវាចាតថមគនតដែលបានគតវកសនាេះ

កាយទេ រ សធេើ វចា រតកមមសផសរ ៗ តថមគនតសនាេះ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 76

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 76

សចតនានយយសែើមបឲយបានរប សនាេះមកជារប ខលន ឬការនយយដែលសធេើឲយ

រប សគមកជារប ខលន ដែលសកើតអពការគតសោយសលាភៈចាតជាមសនាកមម មនជាវច-

កមម នរកាយកមមសវ សោេះមសនាកមមសកើតពការគតរពរឲយបានរប សនាេះមកជារប ខលន

សោយសលាភៈ ែសចន េះ សលាភៈ ឬអភ ា សវើបជាបធលនថនការនយយ នរសធេើ សនាេះៗ កាល

សលាភៈអភ ាជាបធលនសចតនាដែលសកើតរមកជាមសនាកមម សបើចលនាដែលសធេើផល វកាយ

ជាបធលន សចតនាសនាេះ កជាកាយកមម ។

៤. សោយសាវ ាៈ គសទ ែចអវនាន ទន

៥. នោយអងគ មានអងគ ២ គ

១. បរភណា វពយអនកែថវ

២. អេតតនា បរណាមន បសងកអ នមកជារប ខលនវញ

ពលាេៈមាន ២ ោា ង ១. ធមមយសលាភៈ ស ចកតចរបាន មគរតថមធម

២. អធមមយសលាភៈ ស ចកតចរបានមន មតថមធម

មមបសលាភៈដែលជាអភ ាសនាេះ គរាបចលសៅកន រពកអធមមយសលាភៈ ។

វ ១ ចរបាន សហើយខ បរដបររកមកសោយខលនឯរ

វ ២ ចរបាន ដតមនខរក គតដតរកឧបាយសែើមបយកវពយសគមកជារប ខលន ។

អភជាយនត អសាវមតេត អឋោេ បរភណា សស អេតតនា បរណា-មនវតសន ឯោយាេ អភជា បគគលទរឡាយ មនតមដតមនសពញ ចតតប សណាណ េះ

សវ ដថមទររថពចរបានវពយ មបតត រប អនកែថវមកជារប ខលនសវៀត សោយធមសនាេះ

ែសចាន េះ ធមសនាេះ ស ម េះថវ អភ ា ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 77

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 77

តរអរគថវ បរភណា សនាេះ សៅអវញជា កវពយទរអ ចសោេះ វញជា ក-

វពយវញ មមនចសោេះដត តេ ចញាម ទសាទ នរបរ សត ត ដែលមមន គសហើយប សណាណ េះ

សៅពសនាេះ មនចាតជា បរភ ឌ ៈ សវ ។

ឧបកាពលស គពសចកតពៅហមងននចតត ១៦ ១. អភ ាវ មសលាភៈ ស ចកតសតកតអាលកន រវពយរប ខលន សៅថវ អភ ា

ស ចកតសតកតអាលកន រវពយរប អនកែថវ សៅថវ វ មសលាភៈ ។ មយសវៀត ស ចកត

សតកអរកន រវពយរប ខលនកត អនកែថវកត កន រវដែលគរ សៅថវ អភ ា កន រវដែលមនគរ

សៅថវ វ មសលាភៈ ។

២. ពាបាវៈ ការគកន

៣. សកាធៈ ស ចកតសកវសកាធ

៤. ឧបនាហៈ ការចរកហរវក

៥. មកេៈ ការលបគ រប សលាកអនកមមនគ

៦. បឡា ៈ ការកានយកឫកសបៀបផាម ឬបណារវា នា

៧. ឥ ា ស ចកតចដ ន

៨. មចេ រយៈ ស ចកតកណាញ

៩. មមយ ការបពតតលាកពតបវបារសទ

១០. សាសឋយយៈ ដបថវ ការអតអារ ឬដអបអប សនេះជាអសពើពតតបតរប

បគគលជាអនកដ ប បអតគ វជាា ដែលមនមមនកន រខលន សធេើអាការមនឲយខ នរអនកណា

មមនអាការ ែចតអាននាមចេ ៈ ស ើញពកតមកកបងកា ញកនា យថវសយើរជាតែចគនន ស ើញ

ព មកកបងកា ញ កាលថវសយើរជាព ែចគនន ដតកន រអែឋកថវពេះអភធមមថវ បគគលដែល

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 78

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 78

បកបសោយសាសឋយយៈ មមនអាការែច តេមា រសមើលអពខារសកេរែចជា តេ ក សមើល

អពខារសាត ែច តេពដព សាត ប សមលរែច សមលរសចៀម សមើលសៅដ នរែចសគនចា ។

១១. ថមភៈ ស ចកត ររតអ រ

១២. សារមភៈ ការបណារបដ រ

១៣. មមនេះ ស ចកតបកានខលន

១៤. អតមមនេះ ស ចកតបកានខលនខាល រសពក

១៥. មវៈ ស ចកត វរ

១៦. បមមវៈ ការបដហ សធេ ឬបដ ត តបសណាត យចតត សៅកន រកាមគ

ភកេ ែរថវធម ១៦ សនេះជាឧបកាសល ថនចតត ែសចន េះសហើយ ករដមរលេះនវធមទរ ១៦

សនេះ សចញបាន ។ វតថ បម ត វ ៧ បែកសលខ ២០ វពរ ១១៥

ចប សមសរៀនវ ១០ ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 79

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 79

រ

១. អភ ា មមនសទ ែចអេ ? មមនអេជាមល ?

……………..

……………

២. ចរបសពញចសនាល េះខារសកាម ៖

សចតនានយយឲយបានរប សនាេះមកជារប ខលន ឬការនយយដែលសធេើ រប សគ

មកជារប ខលន ដែលសកើតអពការគតសោយសលាភៈ………………………មនជាវចកមម នរ

…………….... សវ សោេះមសនាកមមសកើតពការគតរពរឲយបានរប សនាេះមកជារប ខលន

………..…………. ែសចន េះ សលាភៈ ឬ……………… សវើបជាបធលនថនការនយយ នរសធេើ សនាេះ ៗ

កាលសលាភៈអភ ាជាបធលន សចតនាដែលសកើតរមកជា………………. សបើ……………….

ដែលសធេើផល វកាយជាបធលន សចតនាសនាេះ កជាកាយកមម ។

៣. កន រកមមទរ ៣ អភ ា ចាតចលកន រកមម មយណា?

………………….

…………………..

៤. ែចសមតច ដែលសៅថវ អភ ា ? ែចសមតចដែលសៅថវ វ មសលាភៈ ?

…………………

…………………

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 80

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 80

ពមពរៀនទ ១១ ២. រា ទ ក. ពនយល កយ

ពាបាវ សនេះដចកបានជា ៣ បវ គ វ + អា + បវ

ពាបាវ ដបថវ គនតដែលចរឲយសគវនា ឬចរគនគកន

មមនវចនតថ ៈថវ ពាបជជេ ហេសខ ឯោយាេ ពាបាតទវ បសយ ន

នរស ចកត ខដតរវនា បាតសៅសោយសទ សនាេះ ែសចន េះ សទ សនាេះ ស ម េះថវ ពាបាវ

បានែល សទ ៈ ។

ស ចកតសកាធ ការមនសពញចតត ដែលបពតត សៅតថមធមមតថសនាេះ មនចាតចលជា

មសនាវចា រតសវ ចដ កសទ ៈដែលជាពាបាវមសនាវចា រតសនាេះ ជាសទ ៈបសភវ

អាកកបផត ដែលមមនអាការចរឲយសគវនា មមនបាថវន ចរបផកល ញបសយ ន នរ ស ច

កត ខរប អនកែថវឲយហនសហាច ែចជាខរនរណាសហើយ កគតរកឧបាយឲយអនក សនាេះ

វនា ឬោកបណាដ សាឲយអនកសនាេះ បស ចកត វនា សផសរ ៗ សទ ៈបសភវសនេះ ចាតជា

ពាបាវមសនាវចា រត ។

ខ. ពាបាទ នោយអាការ ៥ យា ង

១. សោយមល មមនសទ នរសមមហៈ ជាមល

២. សោយកមម ជាមសនាកមម សោេះសចតនាសនាេះ បពតត សៅសោយស ចកតសកាធែខាល រ

៣. សោយទេ រ បាន ៣ ទេ រ គតរវចទេ រ បានែលសបើសគឲយសធេើតថមគនតខលនឯរគត

វក នរកាយទេ រ សធេើតថមអេ ដែលប រវក ។

៤. សោយសាវ ាៈ គ មមនសទ ែចផរ វាចា

៥. នោយអងគ មានអងគ ២ គ ៖

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 81

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 81

១. បរសតោត មមនអនកែថវ

២. វនាសចនាត គតឲយសគវនា ។

អាឃាតវតថញ (ពហតញននគនញ) ពនោះមាន ១០ ោា ងគ៖ បគគលចរគនសោយគតថវ នឯសណាេះ

១. អនេថ តម អចរ បានបពតត នវអសពើមនជាបសយ នែលអាតថម អញសហើយ

២. អនេថ តម ចរេ កពរបពតត នវអសពើមនជាបសយ នែលអាតថម អញ

៣. អនេថ តម ចរសសេ នរបពតត នវអសពើមនជាបសយ នែលអាតថម អញ

៤. បយសស តម មនាបសស អនេថ អចរ បានបពតត នវអសពើមនជាបសយ ន ែល

បគគលជាវ ឡាញ ជាវគនបចតត រប អាតថម អញសហើយ

៥. អនេថ ចរេ កពរបពតត នវអសពើមនជាបសយ ន…

៦. អនេថ ចរសសេ នរបពតត នវអសពើមនជាបសយ ន…

៧. អបបយសស តម អមនាបសស អេថ អចរ បានបពតត នវអសពើជាបសយ ន ែល

បគគលមនជាវ ឡាញ មនជាវគនបចតត រប អាតថម អញសហើយ

៨. អេថ ចរេ កពរបពតត នវអសពើជាបសយ ន…

៩. អេថ ចរសសេ នរបពតត នវអសពើជាបសយ ន…

១០. អដាឋ តន ច កបបេ សកាធកន រវដែលមនគរ (មមនសែើរចពបែថមជាសែើម) ។

ចប ពាបាវ ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 82

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 82

រ

១. ពាបាវ មមនសទ ែចកមមបថណា ?

……………

………….

២. ចរបសពញចសនាល េះខារសកាម ៖

ស ចកតសកាធ ការមនសពញចតត ដែលបពតត សៅតថមធមមតថសនាេះ មនចាតចលជា

………………………..សវ ចដ កសទ ៈដែលជាពាបាវមសនាវចា រតសនាេះ ជាសទ ៈបសភវ

អាកកបផត ដែលមមនអាការ………………… មមនបាថវន ចរបផកល ញបសយ ន នរ

………………….រប អនកែថវឲយហនសហាច ែចជាខរនរណាសហើយ កគតរកឧបាយឲយអនក

សនាេះវនា ឬោក………………….ឲយអនកសនាេះ បស ចកត វនា សផសរ ៗ សទ ៈបសភវសនេះ

ចាតជា …………………………………. ។

៣. ពាបាវ ដបថវ ែចសមតច ?

…………….

…………….

៤. អាឃាតវតថ មមនប នាម ន ? បគគលលេះកចាតបរអាឃាតវតថ ទរសនាេះ សោយរសបៀបណា?

…………………

………………….

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 83

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 83

ពមពរៀនទ ១២ ៣. មចឆា ទែឋ

ក. ពនយល កយ

មោេ វដឋ ដចកជាពរបវ គ មោេ + វដឋ មចាេ = ខ

វែឋ = យលស ើញ

មចាេ វែឋ ដបថវ ការយលស ើញខ គខ ពការ ពត ។

មមនវចនតថ ៈថវ មោេ បសសេេ មោេ វដាឋ ធមមជាតឯណា ដតរស ើញខ

ែសចន េះ ធមមជាតសនាេះ ស ម េះថវ មចាេ វែឋ បានែល វែឋ សចត ក ។ មចាេ វែឋ ដែលជា មសនា

កមម បានែល សចតនាដែលសកើតរមនរការស ើញខ ែខាល រកាល សៅថវ នយតមចាេ វែឋ ជា

សចតនាដែលបាកចតត ស ឿកន រការយលស ើញខ សនាេះយ រមតមម ។

ខ. មចឆឆ ទដឋ នោយអាការ ៥ យា ង

១. សោយមល មមនសមមហៈ នរសលាភៈ ជាមល

២. សោយកមម ជាមសនាកមម សោេះជាសចតនាដែលសកើតស ើរអពការយលស ើញតថម

ផល វចតត ។

៣. សោយទេ រ បានទរ ៣ ទេ រគ ៖

មសនាទេ រ បានែល សចតនាដែលសកើតរមជាមយការយលស ើញខ មមទសនាេះ

វចទេ រ បានែល ការយលខ សហើយនយយសរឿរសនាេះ

កាយទេ រ បានែល ការយលខ សហើយ មមនសចតនាសធេើ វចាតសផសរ ៗ តថមចតត

យលខ សនាេះ ។

៤. សោយសាវ ាៈ គ សទ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 84

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 84

ស ពសចើន មមនសទ សចើន

ស ពតច មមនសទ តច

ការយលខ ដែលមម មមនសទ សចើន

ការយលខ ដែលមនទនមម មមនសទ តច

៥. នោយអងគ មានអងគ ២ គ ៖

១. អេថវបរេោ ស ចកតបកានសនាេះខ ពការពត

២. េោភាវបដាឋ ន មមនស ចកតយលស ើញពតែសចាន េះ

កន រកមមបថ វ ១០ គ មចាេ វែឋ សនេះ កន រអែឋកថវ អែឋសាលន សោលថវ មចាេ វែឋ សនាេះ

រដមរែលភាពជាកមមបថបាន សោយអករយវែឋ អសហតកវែឋ នរនតថកវែឋប សណាណ េះ មចាេ -

វែឋែថវ មនែលភាពជាកមមបថសវ ។

បណាត វែឋទរ ៣ សនាេះ អករយវែឋ បែស ធការសធេើ ជាការយលស ើញរប គ

ស ម េះ បរ ក សបៈ គការសធេើលអ សធេើអាកក មនមមនប យបាបសវ គននដតសធេើប សណាណ េះ។

អសហតកវែឋ បែស ធសហត ជាការយលស ើញរប គស ម េះ មកេលសគនសាល

ដែលយលថវ តេទរឡាយ ដែលបរ វធ ឬសៅហមរ មនមមនសហត មនមមនបចាយសវ គ

បានឯរ ៗ ដតមតរ ។

នតថកវែឋ បែស ធទរសហត ទរផល ជាការយលស ើញរប គស ម េះ អ ត

សក កមពល ដែលយលថវ ការសធេើលអ សធេើអាកក ឥតមមនបានផលអេ ស ើយ ។

ការស ើញខ ទរ ៣ សនេះ ជានយតមចាេ វែឋ មមនសទ សចើនជារកមមណា ៗ ទរ

អ ថកដលរជារអននតរយកមមសៅសវៀត សទ រប នយតមចាេ វែឋ មនមមនក តសពល

នររចចាកវកេសវ ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 85

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 85

អញញពរោប វញញេតយា មនសមតយវ ោហលលកវេតតោ មតនាកមម នាម អភ ា ពាបាវ មចាេ វែឋ ទរ ៣ សនេះ ស ម េះថវ មសនាកមម សោេះសវៀរចាកកាយវញាតត

នរវចវញាតត សហើយ កសកើតកន រមសនាទេ រប សណាណ េះសោយសចើន ។

ចប មសនាកមម ៣ ។

រ

១. វែឋ ែចសមតច សវើបចាតថវ ជាមចាេ វែឋ កន រមសនាកមមសនេះ ?

…………..

……………..

២. ចរពនយលោកយថវ អសហតកវែឋ ឲយអាចសាត បបាន ។ សតើ វែឋ សនេះ ជាការយលស ើញ

រប គមយណា ?

…………..

………….

…………..

៣. សហតអេ បានជាអភ ា ពាបាវ នរមចាេ វែឋ សៅថវ មសនាកមម ?

…………….

…………….

………………

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 86

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 86

បបវតតបគទា ង ៦ ១. បគបរណកសសបៈ តកលក សបៈ ស ម េះ បរ ៈ សោេះគនតសកើតកន រតកលទ ៈ គខបសមើសគ ជា

ទរកគមប ១០០ គត ែសចន េះបានជាសគោកស ម េះថវ បរ ៈ សហើយសគចាតវកថវ ជាអនក

បសមើមរគល មនសបើឲយសធេើការងករលបាក ៗ ស ើយ ឬកសបើសហើយ កគនតមនសធេើ ដែរ ។ ថថៃ

មយ គនតគតថវ សតើអាតថម អញទសៅបសមើសគវសនេះសធេើ អ សហើយកលចរតសចញពផាេះ មមា

សនាេះសៅ ។ ដតជាអក ល គនតកបាន បកមសចារ បានែស តើ មយក សមល ៀកបោក ព

គនតអ គនតមនែររកវធបវបាររារកាយសោយ ល កសឈើ ឬសៅម យ រសម ចសកើត កសែើរ

ចលសៅកានភមមយទរអាកាត ។ ពកអនក កគននដតបានស ើញគនតមកែលភាល ម ក

គតថវ ឱហន សនេះបានចជា ម ៈ ជាពេះអរហនតដមន មមនស ចកតបាថវន តច គនន ម ៈ

ណាសបៀបផាមបានសវ ! កនាគនន យកសគឿរឧបសភាគ បរសភាគមមនន នរបាយជាសែើមមក

ថវេ យគនតយ រសចើន ។ គនតកគតថវ លាភ កាា រៈទរសនេះ សកើតស ើរចសោេះអញ សោេះដត

អញអតស ល ៀក ពត សបើ ែសចាន េះ ចាបពសពលសនេះសៅ វកណាសបើបាន ពតមក កអាតថម មន

ខលស ល ៀកសវៀតស ើយ សហើយកកានយកសភវជាបពេ តមមន ភាពអាកាតែសចាន េះឯរ ។ ត

មក មមនមន សែថវៗ បមម ជា ៥០០ នាក បានមក ប ជាមយគនត សវើបគនត សកើត

សៅជាសមកមមយែមមននាមលបបាកែកន រសលាកែសចាន េះឯរ ។

២. មកខលពោសាល មកេល ជាស ម េះរប គនត ដតដែលសគសៅភាា បស ម េះវពរថវ សគនសាល កសោេះ

ដតគនតសកើតកនរសកាលសគនសនាេះឯរ ។ បានឮមកថវ គនតកជាទ ៈ គអនកបសមើសគែចជា

គបរ ក សបៈដែរ ថថៃ មយ សៅហាេ យរប គនតសបើគនតឲយវលឆន រសបរ (សបរ

មមបបរសភាគ) សែើរតថមផល វរអលប បចប បា បសោយភក បាននយយថវ ដន! បា បយតន

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 87

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 87

កឲយកពបសបរណា ! ដតគននដតសៅហាេ យបាបភាល ម ពសទធ សអើយ សោយការបដហ

សធេ រប គនត ករអលស ើរធលល កឆន រសបរកពបអ សហើយគនតកបរនររតសោេះភយ

ខាល ចសៅហាេ យនាយសធេើ សទ ។ សៅហាេ យសៅ ត ែរការ ក ា េះកញេកចាប ដតចាបបាន

ដត ពត គនតរតសៅទរកាយអាកាតនសនាលសគនក ។ រតសៅបានឆៃ យែល កសៅ

មនត បវញសវ កចលសៅកានភម កសគ ពកអនកភមអនក ក មមគ លថវ ជា ម ៈ

ជាពេះអរហនត កបជាមមនវនរែចគបរ ក សបអញារដែរ ។

៣. អេតពកសកមពល អ តៈ ជាស ម េះរប គនត ដតសោយគនតស ល ៀកដត ពតកមពលព កហម ដែល

សគតាញសោយ កមន ស សវើបសគសៅភាា បស ម េះគនតថវ អ តសក កមពល ែសចន េះ។

ពតសនាេះសគតាញ កមន ស មមនកលនអាកក មមនព មនលអ តជាកកតជាក សៅត ក

សៅត មនងកយនរនរណា យកមកស ល ៀកោកសវ ែសចន េះសហើយបានមន សទរឡាយ េះថវល

នរគនតសោយគតថវ គនតជាមន សសធេើ អសពើដែលសគសធេើ មនបាន ។ កសកើតសៅជាគគ ៈ

មយែលបដែរសៅ ។

៤. បកញធកចឆច យនៈ បកធៈ ជាស ម េះរប គនត ឯ កចាា យនៈជានាមតកល ។ ដតសគសៅគនតទរ

ស ម េះទរតកលរមគនន ថវ បកធកចាា យនៈ ែសចន េះ ។ ការបែបតត រប គនតដែលសធេើឲយពក

មន សសគនរព សហើយ នមតគនតថវជាពេះអរហនត ជាសាសាត មយដែរសនាេះ កសោេះគនតមមន

បកតហាមវកតជាក បានស ចកតថវ សពលគនតបសនាា បរវចា ៈ សបើ មនបានវកសៅត ឬវក

បាយសវ គនតមន មេះសវ សបើគនតកលរ ា រ ឬសធេើ ែស ើ រតថមផល វវកណាកត គនតគតថវ ល

រប គនតោចសហើយ គនតកពនែខាចជាផន កែចសចតយ សហើយអធោឋ យ លសវើបសែើរ

សៅសវៀត ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 88

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 88

៥. សញជយពវលែឋបញតត ស ម េះ ញាយ ជាកនរប អនកតាញដផរ ឬតាញកសនាល សវើបសគសៅថវ ញាយ

សវលែឋបតត យ រសនេះ ។ វ ត រប គនតមនសចេះសាល ប ឬមនងកបកឡា រអលែច សគចាប

អនារ សៅថវ អមរាវសកេបវែឋ គគនតមមនវែឋ សបាេះសៅសផសរៗ មនឲយនរណាមមន ក ចាបគនត

បានស ើយ ។ ែចសគ រថវ សលាកសវៀរ ឬមនសវៀរ ? គនតកសកលើយថវ សបើសលាក សវៀរ គ

សវៀរ សបើ មនសវៀរ គមនសវៀរ សវៀរខលេះមនសវៀរខលេះ ជាសែើម ។ គនតជាគមយែលប សៅ

កររា គេះ មបអគគសាវកគពេះសារបត នរពេះសមមគគលាល ន មននរបានមកប កន រ

សា នាសនេះ កអា យគ ញាយសនេះដែរ ។

៦. នគនថននែបញតត គនតជាកនរប អនករបា សវើបសគសៅថវ នាែបតត ដតគនតមមនស ម េះថវ នគនថ ឬនគ-

ឋ សោេះគនតក តែរយ រសនេះថវ កសល ែចជាប ែចជាកម កសល សគឿរ ករេល

មនមមនកនរ នាត នរប គនតស ើយ គនតសវៀរ េះសហើយចាកប គកសល បាន សវើប

សគសៅថវ គនតថវ នគនថនាែបតត ឬសៅថវ មហាវរៈ ឬថវ តថវគត ។ គនតជាសាសាត ថន

សា នាស ន ឬអសចលក ដែលសៅបនតរហតមកែល ពេថថៃ សនេះ សហើយកសៅមមនមន ស

ជាសចើនសគនរពស ឿតថមគនតដែរ ។ គនតជាកមមវាវ គការសោលនវអសពើការសធេើតថមផល វកាយ

ជាធ បញាតត នវកាយវ ឌ ជាបធលន ។ សៅកន រសា នាស ន គនតជាសាសាត វ ៣០ សហើយក

ជាសាសាត ចរសកាយសគថនសា នាសនេះដែរ ។ រប ណាកគនត តវបានយកមកជានមតត

មមគ លសា នារប គនត ដែលមមនរប សែៀរនរពេះ មមម មព វធជាមមា ដែរ ។

បណាត សា នាទរអ កន រ កលសលាក ដកដចកជាសា នាដែលសគនរពស ឿសលើ

ពេះអាវសវព នរសា នាដែលមនសគនរពស ឿសលើ ពេះអាវសវព ។ សា នាដែលជាសវវ-

នយមសនាេះ សវៀរដតពេះពវធសា នា នរសា នាស ន រប នគនថនាែបតសនេះសហើយ ។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 89

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 89

អកញសលធម សែលគរេយគរខមា ច ដតរមមនសោេះសទ ថនបគគលទរ ១៦ សនេះ គ៖

១. អបរសវោកាយកមមនាត មមនកាយកមមមនបរ វធ

២. អបរសវោវចកមមនាត មមនវចកមមមនបរ វធ

៣. អបរសវោមតនាកមមនាត មមនមសនាកមមមនបរ វធ

៤. អបរសទវោ ជតវា មមនអា វៈមនបរ វធ

៥. អភជាល កាតមស េពេោរាោ ដែលមមនអភ ាជាបកត មមន

ស ចកតសតកអរែសកលៀវកាល កន រកាមទរឡាយ

៦. ពាបននចោត បវដឋមនសង កបា មមនចតតពាបាវ មមនចតត គតបវ ត

៧. ថនមវោបរយដឋោ ដែលស ចកតចអ ចតត ចអ កាយគប រាតសហើយ

៨. ឧវោោ អវបសនតចោត ដែលមមនចតត រសវើរវាយ មមនចតត មន ៃ បរមមៃ ប

៩. កងខ វចកចេ ដែលមមនស ចកត រសយមនោចស ច

១០. អេតកក សកា បរវមភ ជាអនកសលើកតសកើរខលនឯរ បនត េះបងកអ បអនកែថវ

១១. ឆមភ ភរកជាេកា ជាអនកតក ល ត បកបសោយជាតជាអនកខាល ច

១២. ោភសកាក រសតោក នកាមយមមនា ដែលតវការចរ

បានលាភ កាា រៈ នរស ចកត រស ើ រ

១៣. កសោ ហនវរយា ជាអនកខាលចអ មនមមនពាយម

១៤. មដឋសសេ អសមបជាតនា ជាអនកសភលចសាម រតមនែរខលន (បា ចាកបញជា )

១៥. អសមមហោ វពភនតចោត មមនចតត មនតកលមម (បា ចាកឧបចារ

មមធ នរអបបនា មមធ) មមនចតត វលវល

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 90

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 90

១៦. វបបញចញ ឯលមោ ជាអនកអបបឥតបាជា លៃ រសលលា ។ កពណើ តកមមបថ ១០

កន រចកាវតត ត វ ៣ នរអគគញា ត វ ៤ ថនបាែកវគគ វ នកាយ ពេះមមន ពេះ

ភាគបាន ដមតរបភព ែបរថនការសកើតអក លកមមបថទរ ១០ សនេះ សោយអសនក

បរយយ ។ អក លកមមបថ ដែលមមនបាកែែបរសនាេះ គចាបពមន សមមនអាយ ថយ

មកសៅ ៨ មនឆន ពេះរាជាបាតបរនវចការតនសហើយ ស ចកតទលកកសកើតស ើរ សចារកមម

កបានបាកែ ញជា ថនធម គ អវនាន ទន កសកើតស ើរជាែបរ ។

កាលអវនាន ទនសកើតស ើរសចើនៗ សហើយ បាណាតបាតកសកើតស ើរ មសាវាវកសកើត

ស ើរ នរអក លែថវសវៀតកសកើតស ើរតថមលោបរហតមន សមមនអាយ១០ ឆន សាល ប។

លោបថនការសកើតស ើរបនតបនាា បគនន យ រសនេះ គ ៖

១. អវនាន ទន

២. បាណាតបាត

៣. មសាវាវ

៤. ប ណាវាចា

៥. កាសម មចាេ ចារ

៦. ផរ វាចា

នរ ៧. មផបបលាប

៨. អភ ា

នរ ៩. ពាបាវ

១០. មចាេ វែឋ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 91

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 91

បនាា បមកសៅមមនធម ៣ យ រសវៀតសកើតស ើរគ ៖

១. អធមមរាគៈ ស ចកតសតកតអាលសៅគនលរធម បានែលតសមកកន រវមន

គរ គតសមកកន រមមតថ មមត យមរខារមមតថបតថ មមត យធខារបតថជាសែើម ។

២. វ មសលាភៈ ស ចកតចរបានខាល រសពក

៣. មចាេ ធមម ៈ ស ចកតបាថវន ខ គនលរធម បានែលតសមករប បរ កន រ

បរ រប សត ត កន រសត ត ។

វសវសាយតកស ភកខ តវ មនតសសស វស កសលកមមបោ សតពេន សពេ អនតរធាយសសនត វស អកសលកមមបោ អេវយ វបប-សសនត មមន លភកេ ទរឡាយ កាលសបើ ពកមន សមមនអាយ ១០ ឆន ក លកមមបថ ១០ នរ

សាប នយសៅគបអសនលើ អក លកមមបថទរ ១០ នរចសមើនស ើរ វសវសាយតក-ស ភកខ តវ មនតសសស កសលនតប ន ភវសសេ កតោ បន កសលសស ការតកា មមន លភកេទរឡាយ កាលសបើ ពកមន សមមន អាយ ១០ ឆន មបោកយថវ

ក លកមនមមន សបើែលសមមល េះសៅសហើយ មន សអនកសធេើ ក ល សតើ នរមមន មកពណា ។

អកញសលមល ៣ ជាពហតញពកើតននអកញសលកមមបថ ១០ គ ៖ ១. សលាភមល ៨ ជាសហតឲយសកើតវចា រត ៧ បាន ៣ ទេ រ គ៖

កាយកមម ២ បានែល អវនាន ទន នរកាសម មចាេ ចារ

វចកមម ៣ បានែល មសាវាវ ប ណាវាចា នរ មផបបលាប

មសនាកមម ២ បានែល អភ ា នរមចាេ វែឋ

២. សទ មល ២ ជាសហតឲយសកើតវចា រត ៧ បាន ៣ ទេ រ គ៖

កាយកមម ២ បានែល បាណាតបាត នរអវនាន ទន

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 92

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 92

វចកមម ៤ បានែល វចកមមទរអ

មសនាកមម ១ បានែល ពាបាវ

៣. សមមហមល ២ ជាសហតជាឲយសកើតវចា រតទរ ១០ បានទរ ៣ ទេ រ ។

វ ករបសអកញសលកមមបថ ១០ ១. បាណាតបាត វបាកធៃន ឲយសកើតកន រអបាយ

វបាកសាល សកើតជាមន សអាយខល

២. អវនាន ទន វបាកធៃន ឲយសកើតកន រអបាយ

វបាកសាល សកើតជាមន សវនា វពយ

៣. កាសម មចាេ ចារ វបាកធៃន ឲយសកើតកន រអបាយ

វបាកសាល សកើតជាមន សមមន តវ នរសពៀរសវរាសចើន

៤. មសាវាវ វបាកធៃន ឲយសកើតកន រអបាយ

វបាកសាល សកើតជាមន សដតរវវលោកយមនពត

៥. ប ណាវាចា វបាកធៃន ឲយសកើតកន រអបាយ

វបាកសាល សកើតជាមន សដតរដបកចាកមត

៦. ផរ វាចា វបាកធៃន ឲយសកើតកន រអបាយ

វបាកសាល សកើតជាមន សដតរឮ សមលរមនគនបចតត

៧. មផបបលាប វបាកធៃន ឲយសកើតកន រអបាយ

វបាកសាល សកើតជាមន សនយយសគមនស ឿ ែ

៨. អភ ា ែចអវនាន ទន

៩. ពាបាវ ែចផរ វាចា

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 93

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 93

១០. វបាកធៃន រប មចាេ វែឋ សបើស ពសចើនរហតដកដលរបាន កសៅសកើតកន រ សលាក

នតរកនរក សបើស ពតច កសកើតកន រអបាយភម ។

វធរាបទញចចរតពោយរសាត រ ឥ វសនេះ ជាសវលានរតវែរវចា រតសោយពសាត រសហើយ ែសចន េះ មជាបយ រសនេះ

ចេះ វចា រត ១០ កាលសបើរាបសោយពសាត រ មមន ៣០ ឬ ៤០ ។

ដែលរាបបាន ៣០ សនាេះ គ វចា រតមយ ៗ តវបកបសោយសចតនាទរ ៣ សនេះគ៖

១. បពេសចតនា សចតនាមននរសធេើ ឬថវ អតតសចតនា

២. មញានសចតនា សចតនាកន រខ ៈសធេើ ឬថវ បចាបបននសចតនា

៣. អបរសចតនា សចតនាសកាយសធេើ រច ឬថវ អនាគតសចតនា

ែសចន េះ វចា រត ១០ គ សោយសចតនា ៣ សវើបជា ៣០ សោយបការសនេះ ។

ដែលរាបបាន ៤០ សនាេះ គវចា រតមយៗ តវដចលជា ៤ បសភវសនេះ គ ៖

១. សាហតថកៈ សធេើ សោយខលនឯរ

២. អា តតកៈ សបើសគឲយសធេើ

៣. វ ណ ភា នៈ សោល រស ើ រការសធេើ

៤. មនញជា មមនស ចកតសពញចតត នរអសពើដែលសគសធេើ ។

ែសចន េះ វចា រត ១០ គ សោយបសភវទរ ៤ សវើបជាវចា រត ៤០ ។

កន រចននវចា រត ៣០ ឬ ៤០ ែចសោលមកសនេះ ខលេះកកនលរកមមបថ អាចសៅកាន

អបាយភមបានកមមន ខលេះមនកនលរកមមបថ មនសៅកានអបាយភមកមមន ែចការ មមល ប

តេ សបើ តេ សនាេះ កសោលបានថវ សចតនាទរ ៣ ដែលជាបជាមយបាណាតបាតសនេះ

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 94

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 94

សមចជាកមមបថ សបើ មនសាល ប មន សមចជាកមមបថសវ ។ អវនាន ទនវចា រត ៣ ជាសែើម

កែចគនន សនេះដែរ ។

ឯកន របសភវវចា រតទរ ៤ សនាេះ ែចបគគល ៤ នាក រមគនន មមល ប តេអញារ មមន ក

សោលបសយ នកន រការ មមល ប មមន កសបើសគឲយ មមល ប មមន កជាអនក មមល ប មមន កសវៀត អត

បានសោលសបើឲយ មមល បសវ ដតនកសតកអរនរការ មមល បរប សគ ែសចន េះ បគគល ៣ ខារ

សែើម តវកមមបថ សោេះគបអរគ ៥ ដតបគគលវ ៤ មនតវកមមបថសវ សោេះខេេះអរគ ដត មមន

ចដ កថនអក លដែរ ។

កមមបថ ៨០ ឥ វសនេះ អនក កានរជាបកមមបថទរអ មមន ៦០ ឬ ៨០ សោយនយយទរ

ក ល នរអក លយ រសនេះ គ ៖

អក លកមមបថ ៣០ ឬ ៤០ ែចដចកមកសហើយ

ក លកមមបថ ៣០ ឬ ៤០ ែចគនន សនេះដែរ

គននដតដផនកក ល ដែលផា យពវចា រតមក ជា ចរតវញ ែសចន េះ អនក កាគបប

ជាបកមមបថទរអ មមន ៨០ សោយបការែសចន េះចេះ ៕

ចប កមមបថ ៨០ សោយបរប ៕

ភនសពញ ថថៃ ពធ ៧ សកើត ដខអ ស ឆន វក ក ក ព. .២៥៤៨

តវនរថថៃ វ ២០ ដខតលា ឆន ២០០៤

សាមស រ ចនាបបសញជា ដ ម ចនាធរ

ម សពវធ កវវាលយពេះ រាមត នានវ ១១

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 95

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 95

កន រវ ាសនេះ មមនពវធបរ វចនន ១០ នាក កាែចខារសកាម៖

១. ឧបា ក ម ក អា ម

២. ឧបា ក សៅ យរន

៣. ឧបា កា ម ក ម រេន

៤. ឧបា កា តថន គមណាត

៥. ឧបា កា សផរ នារ

៦. ឧបា កា ប ច ចានថវ

៧. ឧបា កា ប ច ស រសហៀរ

៨. ឧបា កា មយ សៅ

៩. ឧបា កា ហ ន ណាត

១០. ឧបា កា ហន ជា

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 96

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 96

របភាព ៖ ពេះភកេ ធមម រ សែម ចនទធរ ដមតរពេះធម កន រឱកា ប យមហា

វសាខបជា តពេះថតបែក ថនពវធ ក មមគមពេះ រឃដខមរ ហរែឋអាសមរក កន រវតត មន-

រាម ថ តកនររែឋ មន តថ ថន ហរែឋអាសមរក។

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 97

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 97

វតតខមែរអារហសណា (២០១៩ខមធន ឆន ា១៤ ថតថថៃទ)

ÉksarbeRgón GMBI kmµbf 10 98

eroberogbeRgóneday sameNr Esm cnÞFIr_ 98

សរវង

ទសវ រងកនងវយវកាងខចើវសាភា វភលេគតជរាទាដលទថាចាស សាេធលល បតរងដណនទជើវទជញបតរផកល ស ខតខដថណាសវៅឃាតមនបាន។ ទសវ រងកនងរបថាាា នជង តមមរតខលនឈរាលទថាឥតទសានត មានរបមានវរាគវជាកជារខមន វោេណាសវរាគឃាល នរាលទថាបនត។ សមយរវនើបសមាា រៈនយម វរាសាងគសតរ ើកធជយមនសសនករ ដតវរាគដបលកៗឆាបឈលវ រកវរ វេះដតបងករ ើកេវទមើនដដរ។ ទសវ រងជើវតដើររកវភលើងខយល រកខវសាកអមពលវ សទបលដទប វវលាតេណាសទមរតយវវៅដកបរ ដតមនសសវលាកដបរយលដេអមតៈ។

រេ វោយ ភកខ ធមមទាែៈ