59
KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI Tuğhan Özçamsırtı* ve Fevzi Yılmaz** *Fabrika Müdürü , SARBAK METAL TİC. ve SAN. A.Ş. Organize Sanayi Bölgesi Gaziosmanpaşa Mah. İtfaiye Cad. No:3 ÇERKEZKÖY / TEKİRDAĞ [email protected] **Prof.Dr. , İstanbul AREL ÜNİVERSİTESİ Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Tepekent Kampüsü, BÜYÜKÇEKMECE/İSTANBUL, [email protected]

KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

  • Upload
    aideen

  • View
    147

  • Download
    2

Embed Size (px)

DESCRIPTION

KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI. Tuğhan Özçamsırtı * ve Fevzi Yılmaz** *Fabrika Müdürü , SARBAK METAL TİC. ve SAN. A.Ş. Organize Sanayi Bölgesi Gaziosmanpaşa Mah. İtfaiye Cad. No:3 ÇERKEZKÖY / TEKİRDAĞ tughanozcamsirti @ sarbak .com.tr - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI Tuğhan Özçamsırtı* ve Fevzi Yılmaz**

*Fabrika Müdürü , SARBAK METAL TİC. ve SAN. A.Ş. Organize

Sanayi Bölgesi Gaziosmanpaşa Mah. İtfaiye Cad. No:3 ÇERKEZKÖY / TEKİRDAĞ [email protected]

**Prof.Dr. , İstanbul AREL ÜNİVERSİTESİ Mühendislik-Mimarlık

Fakültesi, Tepekent Kampüsü, BÜYÜKÇEKMECE/İSTANBUL, [email protected]

Page 2: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

KONULAR

1- GİRİŞ2- KURŞUNSUZ PİRİNÇ3- DENEYSEL ÇALIŞMALAR

3-1 Ekosarı (Ecocast/Ecobrass)3-2 Ekosarı (Federalloy)

4- TİCARİ UYGULAMALAR

Page 3: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI - ÖZET

Musluklarda, pompalarda , vanalarda ve armatürlerde pirinç alaşımı ( Bakır %60 – 40 Çinko ) yoğun olarak kullanılır. Klasik pirinç malzemede % 2-3 kadar kurşun bulunur. Bu kurşun duran ve akan doğal-işlenmiş su tarafından liç edilir (çözülür). Günümüzde, insan sağlığına çok zararlı olan kurşunun suda müsaade edilen limit değeri milyarda 10 parça (10 ppb, 10 mikrogram / litre ) dir (AB -TS 265 , 2005 standardı). Yüksek kurşun içeren ticari pirinçler bu limit değeri asla sağlayamazlar.

Copper alloys (Cu-60-40%Zn) are used in plumbing components , pumps, valves and drinking fountains. The most common plumbing brass contains nominally 2-3% lead. Steady and flowing chemically treat water is suffeciently aggressive to leach excessive lead from the water supply system. The lead level in new standard as 10 microgram /liter (10 ppb) or less has been in force since 2005 (EU-TS 265) for health reasons. Common high lead commercial brasses never fullfil above given requirements.

LEAD FREE BRASS ALLOYS - SUMMARY

Page 4: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Kurşun, su tesisat pirinçlerine işlenebilme ve sızdırmazlık için katılır. Günümüzde, alternatif malzeme katkıları (Bi ve Si) aynı özellikleri sağlayabilmiş ve kurşunu ikame edebilmiştir. Kurşunsuz pirinç alaşımları üretimi, insan ve çevre sağlığı açısından önem kazanmıştır ve kullanımı giderek artmaktadır. SARBAK METAL TİC. ve SAN. A.Ş. tarafından piyasaya sunulan Ekosarı – Ecobrass/Ecocast ve Ekosarı –Federalloylarda kurşun sıfırlanmış ve bir çok endişe yok edilmiştir. Bu alaşımlarda döküm ve mekanik özelikler de korunmuştur.

Lead is added to plumbing brasses to improve machinability and ensure pressure tightness. Nowadays, lead is replaced by alternative materials (Bi ve Si) for health and environmental reason. Ekosarı-Ecobrass/Ecocast and Ekosarı-Federalloy’s are non-leaded brasses and many fears are solved. Sufficient casting and mechanical properties are obtained in these alloys and producing company of SARBAK METAL Tic. ve San. A.Ş. working on them.

Page 5: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

1 GİRİŞ• Pirinçler; musluk, pompa parçaları, boru, fittings, tesisat ürünleri, su

tesisat kompresörü, evsel ürünler ve küçük dişliler üretiminde yoğun olarak kullanılır.

• İçme su hatlarında kullanılan malzemeler ve bileşimleri Dünya Sağlık Örgütü(WHO) ve farklı kuruluşlar (AB, EPA, SDWA, NSF) tarafından sürekli takip edilmektedir. Bu yolla doğal olarak çevreci malzeme üretimi, sağlık ve hijyen şartlarına uygun içme su iletimi sağlanmaktadır.

Page 6: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

• 1996 yılında EPA , Ulusal Bilim Vakfı (NSF) ile “İçme su sistem komponentleri-sağlık etkileri” konusunu Standart 61’de yayınlamıştır. Standart61’de; mutfak, bar, lavabo armatürleri, içme su boruları, su soğutucuları, buzdolapları buz yapıcıları, su dağıtıcıları, tapalar ve son nokta kontrol vanaları için yeni kurşun limitleri verilmiştir. NSF Standart 61 test protokolü pH’sı 8 olan suyun 19 gün pirinç musluk içinde bekletilip analiz edilmesini kapsar. Limit değer olarak 11 ppb(milyarda 11) kabul edilmiştir (11 mikrogram/litre – 0,011 miligram/litre). Nisan 2003’te Japonlar AB’den hızlı davranarak sudaki kurşun limitini 10 ppb’ye (0,01 mg/l) indirmişlerdir.

• Sonuç olarak, suda kurşunun bulunuşuyla ilgili oluşturulan direktifler su sistem komponentlerinin kurşunsuz pirinçlerden imal edilmesini zorunlu kılmıştır.

Page 7: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

• Bi ve Si, pirinçlerde kurşuna alternatiftir. Bu çalışmada; kurşunlu pirinçlere alternatif olarak çok bilinen, Ekosarı-Ecobrass/Ecocast ve Ekosarı-Federalloylar ele alınmıştır. Ekosarı-Ecobrass/Ecocast ve Ekosarı-Federalloylar sırası ile (kurşun yerine) Si ve Bi içermektedir. Patentli olan bu alaşımlarda kurşun sıfırlanmış ve bir çok endişe yok edilmiştir. Bu alaşımlarda döküm ve mekanik özelikler de korunmuştur. Çalışmada, SARBAK METAL TİC. ve SAN. A.Ş.’nin ve WIELAND WERKE AG döküm, ekstrüzyon ve AR-GE olanakları kullanılmıştır.

Page 8: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

2 KURŞUNSUZ PİRİNÇLER• Suda kurşun konusunda gösterilen duyarlılığın nedeni kurşunun

toksik etkisine dayanır.Kurşun zehirleyicidir (Plumbism). Tarihi kayıtlar kurşun borulardan içilen suyun toksik etkisi nedeniyle Roma’nın düşüşünün kolaylaştığını vermektedir. “Their overuse of lead is thought to have contributed to their shortened life expectancies www.sewerhistory.org”. Bugün içme su hatlarında kurşun borulardan tamamen vazgeçilmiştir.

• Kurşunun pirinç dökümündeki rolü, alaşımın yapısındaki mikro boşlukları doldurması ve yapı sıkılığı sağlamasıdır. Pirinç alaşımına kurşunun ilave edilmesi işlenebilirliği de arttırır. Bu özelliklerinden dolayı pirinç dökümlerde, kurşun uzun süreden beri alaşım elementi olarak kullanılmaktadır.

• İçme suyuna tesisat malzemesinden kurşun geçişini önlemenin iki yolu vardır: a)Yüzey işlemi ile kurşunu su temas bölgesinden uzaklaştırmak, kısacası kurşun ve kurşun bileşiklerini (oksit, hidroksit) yüzeyden almak/azaltmak, b)Pirince kurşun yerine başka element katmaktır.

Page 9: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

• a)Yüzey işlemi ile kurşunu su temas bölgesinden uzaklaştırmak 

• 1. NPb (Non Pb)-alkali ya da asit banyoda yüzeyden kurşunu alma-etching (5-6 μm kurşunsuz yüzey elde etme) TOTOCO Lisansı.

• 2. PLCS (Parker Lead Clear System) Bir çeşit fosfatlama, yüzeyde fosfat zırhı oluşturma, kurşun-su temasını yok etme.

• 3. SLA (Surface Treatment For Lead Reduction By Acid) Nitrik asit kullanılarak elektroliz yoluyla yüzeyden kurşun ve bileşiklerini almadır.

• Bu üç alternatif sürdürülebilir koruma vermemektedir ve çözüm kurşunsuz alaşımlardadır.

Page 10: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

b) Pirince kurşun yerine başka element katmak

• Kurşunsuz bakır alaşımları iki ana grupta toplanır. Sınıflandırma,Cu-Zn ana alaşım elementlerinden sonra sıvı alaşımlara katılan elementlere göre yapılır. Bizmut (Bi), ve Silisyum(Si) en çok katılan elementlerdir. Bu elementler kurşunun yerini alır ve kurşunlu pirinçlerde olduğu gibi alaşımda genellikle % 0,5-3 arasında bulunur.

 • Kurşunsuz bakır alaşımlarının ergitme ve döküm şartları, akışkanlık

test sonuçları ve mekanik özellikleri kurşunlu muadilleri ile örtüşme/yarışma halindedir.

Page 11: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

3. DENEYSEL ÇALIŞMALAR

• Çevreci pirinçlerle ilgili çalışmalarda, endüstriyel boyutta proses izleme ve numune üretme faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. SARBAK METAL TİC. ve SAN. A.Ş.’nin döküm, ekstrüzyon ve AR-GE olanakları kullanılmıştır. Dünyanın önde gelen bakır alaşımı üreticilerinden WIELAND WERKE AG ile Ecobrass/Ecocast ve FEDERAL METAL ile Federalloylar için lisans anlaşmaları yapılmıştır. Alaşımlar, sırası ile (kurşun yerine) Si ve Bi içermektedir.

Page 12: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

3.1. EKOSARI - Ecobrass/Ecocast

• Ecobrass/Ecocast alaşımlarında kurşun yerine silisyum kullanılmaktadır. Bu alaşımlar çok iyi talaşlı işlenebilme, dövülebilme, soğuk işe elverişlilik,yüksek dayanım ve geri dönüşebilir özelliklere sahiptir.

• Bu alaşımlar, toksik maddeler içermez, çevre ve sağlık direktiflerine uyum sağlar.

 

Page 13: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Ecobrass, içi dolu, içi boş ve profil olarak hem dövme hem de talaşlı imalata uygun olarak üretilebilmektedir (Şekil 1).

Şekil 1. İçi dolu, içi boş ve profil olarak üretilen Ecobrass örnekleri.

Page 14: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

a. Fiziksel Özellikler• Ecobrass, diğer bakır malzemelerde görülen özelliklere(iletkenlik ve renk gibi)

sahiptir. Özellik Değer

• Yoğunluk g/cm3 8,25• Elastiklik modülü (GPa) ~ 85• Elektrik iletkenliği 4,5 (7.8)

(MS/m) (% IACS) • Isıl iletkenlik (W/mK) ~ 33

b. Mekanik Özellikler• Ecobrass’ın standart pirinçlere göre mekanik karakteristiği daha iyidir. Çekme

dayanımı 700 MPa’a kadar çıkabilir.• Özellik Değer• Çekme dayanımı 700

Rm (MPa) • Akma Dayanımı 450

Rp0,2 (MPa) • Uzama A5 (%) 25• Brinell sertlik HB 190• Çentik darbe dayanımı (J/cm3) 50

Page 15: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

c.Mikroyapı• Silisyum zengin faz mikro yapıda talaş kaldırabilirliği sağlar (Şekil 2).

Şekil 2. Tavsız-Tavlı Ecobrass mikro yapıları

Page 16: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

d.Korozyon Davranışı• Ecobrass/Ecocast’ta silisyum ilavesi ile metallerde görülen

kararmaya karşı dayanım artmaktadır.

• Ecobrass/Ecocast’ın çinkosuzlaşma (dezinsifikasyon) dayanımı (DZR), ISO 6509’a göre test edilmiştir ve çubuk formunda üretilen, standart çinkosuzlaşma pirinci olan CuZn36Pb2As ile karşılaştırıldığında (Şekil 3) daha iyi değerlere sahip olduğu görülmüştür.Şekil 4’de verildiği gibi çinkosuzlaşma kalınlığı oldukça düşüktür ve kabul sınırları içindedir.

• DIN 50916 bölüm 1’e göre gerilmeli korozyon çatlağı testi yapıldığında ısıl işlem yapılmamış parçalarda bile hata görülmemiştir.Şekil 5’de literatür sonucu verilmiştir ve aynı bulgulara deneylerle de varılmıştır.

Page 17: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Şekil 3. CuZn36Pb2As DZR mikro yapı test resmi

Page 18: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Şekil 4. Ecobrass-Ecocast DZR testi mikro yapı test resmi(çinkosuzlaşma yok)

Page 19: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Şekil 5. Ecobrass ve kurşunlu pirincin (CuZn39Pb3) gerilmeli korozyon çatlağı test sonuçları.

e. Talaşlı İmalatEcobrass kurşunlu versiyon pirinçlerle karşılaştırabilecek kadar iyi işlenebilirliğe sahiptir. Endüstri bulguları işleme talaşlarının kısa ve kırılgan olduğunu göstermiştir.

Takım aşınması, CuZn39Pb3 ile karşılaştırıldığında Ecobrass/Ecocast ’ta az miktarda yüksektir.

Page 20: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

V = 150 m/min V = 225 m/min V = 300 m/min

Page 21: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

f. Dövme• Standart dövme pirinci olan CuZn40Pb2 ile mukayese edilebilecek

kadar iyi dövme özellikleri görülmüştür. Tavsiye edilen dövme sıcaklığı 700-750 ºC civarıdır.

g. Soğuk İş• Soğuk iş özellikleri çok iyidir. Yüksek mukavemet özellikleri ile

birlikte yeterli uzama gösterir. Eğme, diş açma, perçinleme işlemleri rahatça gerçekleştirilebilir.

h. Yüzey İşlemleri• Standart pirinçlerle karşılaştırabilecek kadar iyi elektro kaplama

özelliklerine sahiptir.

ı. Soğuk Perçinleme• Şekil 6’da verildiği gibi işlem sertleşmesi ve şekillendirme ile

mukavimleşmesi çok iyidir.

Page 22: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Şekil 6. Ecobrass’ın soğuk işlemle mukavemet artışı ve işlem sertleşmesi.

Page 23: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

i. Proses DavranışlarıTablo 2. Ecobrass’nın özellikleri ve proses davranışları.

Proses Ecosarıİşlenebilme(CuZn39Pb3=%100) % 80

Soğuk şekillenebilirlik İyi

Sıcak şekillenebilirlik Çok iyiBirleştirme prosesleri

Direnç kaynağı

Gaz ark kaynağı

Sert lehimleme

Yumuşak lehimleme

İyi

İyiÇok İyi

Çok İyi

Yüzey İşlemi Parlatma Elektrokaplama

İyiİyi

Isıl İşlem Gerilim Giderme Yumuşatma Tavlaması

300-400 °C530-700 °C

Ergime Aralığı 860-925 °C

Page 24: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

j. Geri Dönüşüm• Diğer bütün bakır alaşımları gibi Ecobrass/Ecocast geri

dönüşebilirliği oldukça iyidir. Şekil 7 ‘de işleme talaşları verilmiştir. Talaşlar,silisyum içeriğinden dolayı diğer pirinç talaşları ile karıştırılmamalıdır.

Şekil 7. Ecobrass/Ecocast işleme talaşları.

k. Döküm Özellikleri ve Tane İnceltmeEcocast ’larda kurşunlu pirinçlerde uygulanan ve bilinen döküm ve tane inceltme pratiği geçerlidir. Mikroyapılar yeteri incelik ve eşeksenli olarak elde edilebilmektedir (Şekil 8 ve 9).

Page 25: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

a)

b)

Şekil 8. Tane inceltme uygulanmamış ve uygulanmış Ecocast makroyapıları. a)Tane inceltmesiz b)Tane inceltmeli

Page 26: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

a)

b)

Şekil 9. Tane inceltme uygulanmamış ve uygulanmış Ecocast mikroyapıları. a)Tane inceltmesiz b)Tane inceltmeli

Page 27: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

• ECOCAST Mekanik Özellikler

REFERANS DEĞERLER DÖKÜM PARÇA ÇEKME ÇUBUĞU

Rm [N/mm2] 500 520

R p0.2 [N/mm2] 160 200

A5 [%] 40 35

HB2.5 120• ECOCAST Kurşunsuz Külçeler

Ecocast Sürekli Döküm Külçesi Ecocast Serbest Döküm Külçesi

Page 28: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

ECOCAST VE CuZn39Pb1AlB Döküm Özellikleri Karşılaştırması

Özellik Seviye

Döküm Verimliliği Orta

Curuf Miktarı Düşük

Kesit Ölçüsünün Etkisi

Orta

Akıcılık Yüksek

Gazlanma Düşük

Döküm Model Çekme Payı

3/16

Büzülme Orta

Özellik Seviye

Döküm Verimliliği Orta

Curuf Miktarı Yüksek

Kesit Ölçüsünün Etkisi

Küçük

Akıcılık Orta

Gazlanma Düşük

Döküm Model Çekme Payı

3/16

Büzülme Orta

ECOCAST CuZn39Pb1AlB

Page 29: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Dökülebilirlik

• Resimden de anlaşılabileceği gibi, dökülebilirlik özelliği çok iyidir.

Page 30: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Alaşım Sıcaklık (oC) Mesafe (mm)

ECOCAST 1.100 310

1.150 360

C 836 - CAC406 (BC6C) 1.200 210

Spiral Test Sonuçları

ECOCAST C 836 - CAC406 (BC6C)

Page 31: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

ECOBRASS’IN GENEL KULLANIM ALANLARI

• Otomotiv Sektörü- Sensör Gövdeleri- Termostat Parçaları- Sıvı Konnektörleri

• Endüstri- Cıvata, somun, valf, otomatik vidalama makinesi parçaları, su valf gövdeleri, kondansatör tüp plakaları, pnömatik fitting, pompa parçaları

• Deniz Sanayi- Deniz sanayi ürünleri, pervane şaftları

• Tesisat- Musluk, musluk sistemleri, tesisat fitting, su sayacı gövdeleri

ECOCAST’ IN GENEL KULLANIM ALANLARI

• Endüstri- Su için valf gövdeleri

• Deniz Sanayi Ürünleri• Tesisat - Musluk, tesisat fittingi, su sayacı gövdeleri

Page 32: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI
Page 33: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

3.2.Ekosarı – Federalloy - Kurşunsuz Armatür Pirinci – (Dökümler İçin)

Federalloylar, kurşun yerine bizmut içeren, maksimum basınç sızdırmazlığı ve karakteristik işlenebilirlik özelliklerine sahip ürünleri kapsar.

Su armatürleri gibi insan sağlığını yakından ilgilendiren ürünlerde toksik etkiye sahip kurşun alaşımdan çıkarılmıştır. Tablo 3’de verildiği gibi Federalloylar kurşunsuz (Maksimum %0,1) olup % 0,75-1,5 aralığında Bi içerir.Çinkosuzlaşma dayanımı özelliğini iyileştirmek için Sb ilavesi yapılır.

Page 34: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Tablo 3. Federalloy gurubu kurşunsuz pirinçler

Cu Pb Zn Sb Al BiFEDERALLOY IV (B2 sürekli döküm versiyonu)

59.5-60.5

0.1 Kalan 0.01 0.50-0.75

0.75-1.5

FEDERALLOY IV (B3 DZR versiyonu)

61-63 0.1 Kalan 0.02 -0.1

0.005 1.0-1.5

Norm, ASTM C89540Kimyasal Özellik

Page 35: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

a. Kurşun Yerine BizmutBizmut, kurşuna yakın fiziksel özelliklere sahip olduğu için kurşunun yerine mükemmel bir alternatiftir. Bizmut ile kurşunu ayıran özellikler: Kurşun yumuşak ve sünektir, bizmut ise sert ve kırılgandır. Federalloylar ile yapılmış olan çalışmaların sonucunda, bizmutun alaşımın her yanına homojen olarak dağılması sağlanmıştır.

 b. Yüzey ve İşlenebilirlik Özellikleri:Federalloylar içindeki bizmutun homojen olarak dağılmış olması, ürünün polisajlanabilmesini kolaylaştırır, böylece parlak ve mücella bir görünüm elde edilir. Bizmut, kurşunlu pirinçlerden daha iyi işlenebilirlik kazandırır ve bundan dolayı parça işleme maliyeti daha azdır.

 Federalloyların, iyi işlenebilirlik, iyi polisaj özelliği ve kaplama karakteristiği vardır. Federalloylar daha az kumlama sürelerine ihtiyaç duyduklarından dolayı yüzey temizleme maliyetleri düşüktür.

 

Page 36: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

c. Döküm Özelliği:Kurşun, 327 °C de ergir. Bizmut ise 271°C’de ergimektedir ve periyodik cetvelde kurşundan sonra gelmektedir. Bizmut ilavesi sonucu alaşımın döküm sıcaklığı düşmekte ve maliyet azalmaktadır. Düşük ergime sıcaklığında daha iyi döküm özelliği sağlanır. Bizmutlu Federalloylar kurşunlu muadilleri gibi uzama ve süneklik kalite testini garanti etmektedir. Bu alaşımlarda temizleme maliyetleri aza iner , döngü hızı artar. Federalloylar buharlaşmaz yapıda olduğundan bileşim ayarlaması kolay ve hesaplanabilirdir. Federalloy, kaba dökümlerde kurşunlu pirinçlerden daha iyi kristal yapıya sahiptir. Federalloylar kaliteli mikroyapı karakteristiği sergiler (Şekil 10).

Page 37: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

FEDERALLOY İŞLEME ÖZELLİKLERİ

TEKNİK UYGUNLUK

Lehimleme İyi

Perçinleme İyi

İşlenebilirlik 97

FEDERALLOY DÖKÜM ÖZELLİKLERİÖzellik Değer

Ergime Derecesi 864 oC

Sıvılaşma Derecesi 892 oC

Döküm Sıcaklığı 1.050 oC

FEDERALLOY IV B2 MEKANİK ÖZELLİKLERİ

MalzemeDurumu

Sıcaklık oC Çekme Day. MPa

Akma Day. (% 0,2) MPa

Uzama %

M05 20 354 232 15

Page 38: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

• Büyük veya küçük parçaların dökümünde kurşunlu pirinçlerde döküm sıcaklığı alaşımın karakteristiğini çok etkilemektedir. Federalloylar ile kurşunlu pirinçlerden daha yüksek sıcaklıklarda döküm yapılabilir, buna rağmen döküm kalitesi düşmez.

a) Aşılama öncesi b) Aşılama sonrası

Şekil 10.Federalloy mikroyapıları

Page 39: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

EN ISO 6509 çinkosuzlaşma dayanımı testine uygun.a kalite -max 200 mikron derinlik

b kalite –ortalama 200 mikron,max 400 mikron

FEDERALLOY IV B3 DZR TESTİ

Page 40: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

FEDERALLOY KÜLÇE KULLANIM YERLERİ

Musluk Pompa parçaları Boru fittings Tesisat ürünleri Su tesitat kompresörü Evsel ürünler Küçük dişliler

Page 41: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

4-TİCARİ UYGULAMALAR

Ekosarılar, sadece kurşunlu pirinç olan atalarının yerini almıyorlar.Paslanmaz çelikten,nikel gümüşüne;kalay bronzundan,alüminyum ve alaşımlarına;otomat çeliğinden,alüminyum bronzuna kadar birçok alaşımın yerine geçmektedirler ve birçok endüstriyel uygulamanın içine girmektedirler.Bazı uygulamalardan örnekler:

Page 42: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri Kolu Enerji• Uygulama Rüzgar Değirmeni Dişlileri• Parça Kayan Parçalar • İhtiyaçlar kurşunsuzluk yüzey işlemleri uygunluğu iyi işlenebilirlik

• Ecobrass ‘ın yerine geçtiği alaşım CuZn40Pb2 (C38000) CuZn38Pb2 (C37700)

Component

Application

Page 43: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri Kolu Sıhhi Tesisat• Uygulama Musluk• Parça İç Parçalar • İhtiyaçlar kurşunsuzluk iyi aşınma mukavemeti

• Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım; CuZn39Pb3 (C38500)

Component

Application

Page 44: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri Kolu Sıhhi Tesisat• Uygulama Sıcak Su Sayacı• Parça Gövde (Dövülmüş) • İhtiyaçlar kurşunsuzluk iyi dövülebilirlik

• Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;• CuZn40Pb2 (C380500) gunmetal (C83600)

Component

Application

Page 45: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Sürgü• Uygulama Halat Gergisi• Parça Gövde (Dövülmüş) • İhtiyaçlar iyi çekme mukavemeti iyi aşınma mukavemeti iyi korozyon mukavemeti

• Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;• paslanmaz çelik

Component

Application

Page 46: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu İnşaat• Uygulama Kapı Kolu• Parça Kol • İhtiyaçlar kurşunsuzluk antimikrobiyal etki

• Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım; CuZn39Pb3 (C38500) Alüminyum Paslanmaz Çelik

Component

Application

Page 47: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Elektrik• Uygulama Vida Konektörü• Parça Metal Parçalar • İhtiyaçlar kurşunsuzluk yüksek çekme mukavemeti

• Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;• CuZn39Pb2 (C37700)

Component

Application

Page 48: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Yağ Sektörü• Uygulama Basınç

Sensörü• Parça

• İhtiyaçlar • mukavemet• işlenebilirlik

• Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım; Paslanmaz Çelik 1.4305

ComponentComponent

Application

Page 49: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Yapı• Uygulama Vida Mili• Parça Zarf Bağlantısı

• İhtiyaçlar • antimanyetik• pürüzsüz zımparalanabilme• • Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;• Paslanmaz Çelik 1.4305• CuZn39Pb3

Component

Page 50: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Tıp • Uygulama Matkap Başı

• Parça • İhtiyaçlar• iyi işlenebilirlik• yüksek güç• iyi elektrokaplama özelliği• kurşunsuzluk• nikelsizlik

• Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım; Paslanmaz Çelik 1.4305

• nikel gümüşü

Component

Application

Page 51: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Elektrik • Uygulama Kutup Kontağı• Parça

• İhtiyaçlar• yüksek güç•

• Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;• Serbest Kesme Çeliği

Components

Application

Page 52: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Hidrolik/Pnömatik• Uygulama Hidrolik Kavrama Hortumu• Parça

• İhtiyaçlar• İyi İşlenebilirlik• Yüksek Güç• Yüksek Bükülme Yorgunluğu

Dayanımı

• Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;• Serbest Kesme Çeliği

Component

Application

Page 53: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Elektrik• Uygulama Kutup

Vidası• Parça

• İhtiyaçlar• Yüksek Güç• Korozyon Dayanımı• • Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;

CuZn39Pb3• CuZn38Pb1.5

Component

Application

Page 54: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Otomotiv• Uygulama Kontak

Soketi• Parça

• İhtiyaçlar• Kurşunsuzluk• İyi Kaynaklanma• • Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;

CuSn6

Component

Application

Page 55: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Sıhhi tesisat• Uygulama Durdurma Valfleri• Parça

• İhtiyaçlar • kurşunsuzluk/düşük kurşun• • Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;

CuZn39Pb3• Kurşunu Azaltılmış Alaşımlar

Component

Application

Page 56: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Otomotiv • Uygulama Otomatik Viteste Dişli

Bağlantısı• Parça

• İhtiyaçlar• İşlenebilirlik• Güç• • Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;• CuAl8

Component

Application

Page 57: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Tren• Uygulama Kondansör • Parça

• İhtiyaçlar • kurşunsuzluk• iyi lehimlenme• • Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;

CuZn39Pb3

Page 58: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

Uygulamalardan Örnekler

• Endüstri kolu Sıhhi Tesisat• Uygulama Musluk • Parça

• İhtiyaçlar• kurşunsuzluk• iyi yüzey• iyi işleme özellikleri• • Ecobrass’ın yerine geçtiği alaşım;

CuZn39Pb3

Page 59: KURŞUNSUZ PİRİNÇ ALAŞIMLARI

TEŞEKKÜRLER

Tuğhan Özçamsırtı* ve Fevzi Yılmaz**

*Fabrika Müdürü , SARBAK METAL TİC. ve SAN. A.Ş. Organize Sanayi Bölgesi Gaziosmanpaşa Mah. İtfaiye Cad. No:3 ÇERKEZKÖY / TEKİRDAĞ

[email protected]

**Prof.Dr. , İstanbul AREL ÜNİVERSİTESİ Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Tepekent Kampüsü, BÜYÜKÇEKMECE/İSTANBUL, [email protected]