53
İletişim Ders 5-8

İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

  • Upload
    others

  • View
    20

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişimDers 5-8

İletişim 5-8 hafta ders konuları

Hatırlayalım

İletişim İlkeleri

İletişim Bağlamı

İletişimin ccedileşitleri

Soumlzel iletişimDil kavramı

Soumlzluuml iletişim araccedilları

İletişim Engelleri

Empati

İletişimbull İngilizce karşılığı ldquocommunicationrdquo olan iletişim Latince

ldquoortakrdquo anlamına gelen ldquocommunisrdquo soumlzcuumlğuumlnden gelir

bull Yani iletişim aslında bireylerin iletilen mesajla ilgili ortak bir anlayışa sahip olması iccedilin bilginin duyguların fikirlerin paylaşılması eylemidir

bull Tuumlrkccedilersquode ise iletişim bir şeyi goumlndermek goumltuumlrmek ulaştırmak ya da nakletmek anlamına gelen ldquoiletmekrdquo koumlkuumlnden gelir ve mesajın bir başkasına aktarılması olarak tanımlanır

bull Dolayısıyla kişiler arası ilişkilerde bilgiyi duumlşuumlnceleri duyguları fikirleri bir başkasına ulaştırmayı iccedilerir

İletişimbull Kişilerarası ilişkilerde iletişim ldquokarşılıklı olmardquoyı gerektirir yani

paylaşılan mesaj ne olursa olsun bir vericisi ve bir veya birden fazla alıcısı vardır

bull Kişilerarası iletişim bireylerin birbirleriyle herhangi bir anlam paylaşmasını ve birbirlerini yanıtlamasını iccedileren bir ldquoetkileşimrdquo suumlrecidir aslında

bull Karşılıklı paylaşım tepki verme ve alma ise etkileşimi muumlmkuumln kılar

İletişim

bull Herkes kişilik oumlzellikleri yaşantıları ebeveynlerinin onu yetiştirme ve onunla iletişim kurma biccedilimi okul arkadaş kuumlltuumlr ve medya gibi diğer ccedilevresel faktoumlrlerin etkisiyle kendine oumlzguuml bir iletişim biccedilimi geliştirir

bull Oumlrneğin konuşurken ne tip soumlzcuumlkler kullandığınız bedeninizi nasıl kullandığınız ses tonunuzun nasıl olduğu bir mesajı en ccedilok hangi yolla iletmeye eğilim goumlsterdiğiniz konuşma hızınız hangi koşul veya durumlarda iletişim biccediliminizin değiştiği gibi sorulara verilen yanıtlar sizin genel iletişim biccediliminizi goumlstermesi accedilısından yol goumlstericidir

İyi bir iletişimci misiniz

bull Bazı insanlar daha etkili bir iletişim kurabilirken bazıları zorlanır

bull Etkili iletişim kuramayanların bir ccediloğu kendisini iyi bir iletişimci olduğumuzu duumlşuumlnmesidir

bull Gerccedilekten iyi bir iletişimci miyiz

ETKİLİ İLETİŞİM

bull Tanıdığınız ve ldquoetkili (iyi) iletişim kurarrdquo dediğiniz kimler var

bull Sizce bu kişilerin hangi oumlzellikleri davranış ve tutumları etkili iletişim kurdukları izlenimini vermiş olabilir

bull Sizce etkili iletişim kurar dediğiniz bu kişiler aşağıdaki oumlzelliklerden hangilerini taşıyor

bull Araştırmalar tablodaki oumlzelliklerin iletişimin daha olumlu ve suumlrduumlruumllebilir olmasına yardımcı olduğunu goumlsteriyor

bull Etkili iletişim kuran birinden farklı bir tarzın olması sizin iletişim tarzınızın ldquokoumltuumletkisizrdquo olduğunu goumlstermez

bull Ccediluumlnkuuml sizin algınız ve başkalarının algısı birbirinden oldukccedila farklı olabildiği gibi sizin iletişime youmlnelik ihtiyacınız veya size uygun olan tarz da farklı olabilir

Şu maddelere bir goumlz atalım

bull Her bireyin kendine oumlzguuml oumlzelliklerinin olduğunu bilmek

bull Bireyleri kendi oumlzellikleriyle (duygu duumlşuumlnce davranış yapısı ve kuumlltuumlrel oumlzellikleri) kabul etmek

bull Duygu duumlşuumlnce ve davranışlarımızda olabildiğince tutarlı olmak

bull Saydam olmak maske takmadan iletişim kurmak

bull Kendimizi karşımızdakinin yerine koyabilmek ve gerektiğinde duumlnyaya olaylara ve kişilere onun goumlzuumlyle bakabilmek

bull İletişim kurarken oumlnyargılarımızı fark edebilmek ve bunların bir ilişkiyi etkileme potansiyelini goumlrmek

bull İletişim kurarken hedefimizi bilmek

bull Her zaman farklı bir duumlşuumlnceyi goumlsteren bir tepki alma ihtimalini goumlzetmek

bull Bir bilgiyi mesajı iletmenin tek bir etkili yolu olmadığının farkında olmak

Etkili iletişimbull Bu ilkeleri temel alan bir zihin yapısı hem bizi hem karşımızdakini rahatlatıcı

etkiye sahip olduğu iccedilin hemen her zaman daha kolay bir iletişim ortamı hazırlar

bull İletişim kurduğumuz kişi rahat hissettiğinde kendini daha iyi ifade edebilir kendisini ve bizi anlama yolunda adım atması kolaylaşır her hangi bir gerginliğin ccedilıkma olasılığı ise aza iner

bull Etkili iletişim hedef odaklıdır duumlrtuumlsellik veya bencillikten uzaktır Ayrıca istenilen tepkiyi ortaya ccedilıkarma guumlcuumlne sahiptir

bull Etkili olmayan bir iletişim ise ya fark edilmez ya kafa karıştırır ya da yaratılmak istenilen tepkiden ccedilok daha farklı bir tepkiye yol accedilar

bull Bunun yanında genel olarak iletişim sadece ne soumlylediğimizle değil nasıl soumlylediğimizle de ilgili olduğu iccedilin sergilediğimiz veya başkasının bizde algıladığı davranışlarımızı hatta bir konuşmadaki sessizlik tepkisizlik mesafe gibi faktoumlrleri iccedilerir

bull Etkili bir iletişim tuumlm bu faktoumlrlere dikkat edilmesini ve davranışların uygun şekilde sergilenmesini gerektirir

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 2: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişim 5-8 hafta ders konuları

Hatırlayalım

İletişim İlkeleri

İletişim Bağlamı

İletişimin ccedileşitleri

Soumlzel iletişimDil kavramı

Soumlzluuml iletişim araccedilları

İletişim Engelleri

Empati

İletişimbull İngilizce karşılığı ldquocommunicationrdquo olan iletişim Latince

ldquoortakrdquo anlamına gelen ldquocommunisrdquo soumlzcuumlğuumlnden gelir

bull Yani iletişim aslında bireylerin iletilen mesajla ilgili ortak bir anlayışa sahip olması iccedilin bilginin duyguların fikirlerin paylaşılması eylemidir

bull Tuumlrkccedilersquode ise iletişim bir şeyi goumlndermek goumltuumlrmek ulaştırmak ya da nakletmek anlamına gelen ldquoiletmekrdquo koumlkuumlnden gelir ve mesajın bir başkasına aktarılması olarak tanımlanır

bull Dolayısıyla kişiler arası ilişkilerde bilgiyi duumlşuumlnceleri duyguları fikirleri bir başkasına ulaştırmayı iccedilerir

İletişimbull Kişilerarası ilişkilerde iletişim ldquokarşılıklı olmardquoyı gerektirir yani

paylaşılan mesaj ne olursa olsun bir vericisi ve bir veya birden fazla alıcısı vardır

bull Kişilerarası iletişim bireylerin birbirleriyle herhangi bir anlam paylaşmasını ve birbirlerini yanıtlamasını iccedileren bir ldquoetkileşimrdquo suumlrecidir aslında

bull Karşılıklı paylaşım tepki verme ve alma ise etkileşimi muumlmkuumln kılar

İletişim

bull Herkes kişilik oumlzellikleri yaşantıları ebeveynlerinin onu yetiştirme ve onunla iletişim kurma biccedilimi okul arkadaş kuumlltuumlr ve medya gibi diğer ccedilevresel faktoumlrlerin etkisiyle kendine oumlzguuml bir iletişim biccedilimi geliştirir

bull Oumlrneğin konuşurken ne tip soumlzcuumlkler kullandığınız bedeninizi nasıl kullandığınız ses tonunuzun nasıl olduğu bir mesajı en ccedilok hangi yolla iletmeye eğilim goumlsterdiğiniz konuşma hızınız hangi koşul veya durumlarda iletişim biccediliminizin değiştiği gibi sorulara verilen yanıtlar sizin genel iletişim biccediliminizi goumlstermesi accedilısından yol goumlstericidir

İyi bir iletişimci misiniz

bull Bazı insanlar daha etkili bir iletişim kurabilirken bazıları zorlanır

bull Etkili iletişim kuramayanların bir ccediloğu kendisini iyi bir iletişimci olduğumuzu duumlşuumlnmesidir

bull Gerccedilekten iyi bir iletişimci miyiz

ETKİLİ İLETİŞİM

bull Tanıdığınız ve ldquoetkili (iyi) iletişim kurarrdquo dediğiniz kimler var

bull Sizce bu kişilerin hangi oumlzellikleri davranış ve tutumları etkili iletişim kurdukları izlenimini vermiş olabilir

bull Sizce etkili iletişim kurar dediğiniz bu kişiler aşağıdaki oumlzelliklerden hangilerini taşıyor

bull Araştırmalar tablodaki oumlzelliklerin iletişimin daha olumlu ve suumlrduumlruumllebilir olmasına yardımcı olduğunu goumlsteriyor

bull Etkili iletişim kuran birinden farklı bir tarzın olması sizin iletişim tarzınızın ldquokoumltuumletkisizrdquo olduğunu goumlstermez

bull Ccediluumlnkuuml sizin algınız ve başkalarının algısı birbirinden oldukccedila farklı olabildiği gibi sizin iletişime youmlnelik ihtiyacınız veya size uygun olan tarz da farklı olabilir

Şu maddelere bir goumlz atalım

bull Her bireyin kendine oumlzguuml oumlzelliklerinin olduğunu bilmek

bull Bireyleri kendi oumlzellikleriyle (duygu duumlşuumlnce davranış yapısı ve kuumlltuumlrel oumlzellikleri) kabul etmek

bull Duygu duumlşuumlnce ve davranışlarımızda olabildiğince tutarlı olmak

bull Saydam olmak maske takmadan iletişim kurmak

bull Kendimizi karşımızdakinin yerine koyabilmek ve gerektiğinde duumlnyaya olaylara ve kişilere onun goumlzuumlyle bakabilmek

bull İletişim kurarken oumlnyargılarımızı fark edebilmek ve bunların bir ilişkiyi etkileme potansiyelini goumlrmek

bull İletişim kurarken hedefimizi bilmek

bull Her zaman farklı bir duumlşuumlnceyi goumlsteren bir tepki alma ihtimalini goumlzetmek

bull Bir bilgiyi mesajı iletmenin tek bir etkili yolu olmadığının farkında olmak

Etkili iletişimbull Bu ilkeleri temel alan bir zihin yapısı hem bizi hem karşımızdakini rahatlatıcı

etkiye sahip olduğu iccedilin hemen her zaman daha kolay bir iletişim ortamı hazırlar

bull İletişim kurduğumuz kişi rahat hissettiğinde kendini daha iyi ifade edebilir kendisini ve bizi anlama yolunda adım atması kolaylaşır her hangi bir gerginliğin ccedilıkma olasılığı ise aza iner

bull Etkili iletişim hedef odaklıdır duumlrtuumlsellik veya bencillikten uzaktır Ayrıca istenilen tepkiyi ortaya ccedilıkarma guumlcuumlne sahiptir

bull Etkili olmayan bir iletişim ise ya fark edilmez ya kafa karıştırır ya da yaratılmak istenilen tepkiden ccedilok daha farklı bir tepkiye yol accedilar

bull Bunun yanında genel olarak iletişim sadece ne soumlylediğimizle değil nasıl soumlylediğimizle de ilgili olduğu iccedilin sergilediğimiz veya başkasının bizde algıladığı davranışlarımızı hatta bir konuşmadaki sessizlik tepkisizlik mesafe gibi faktoumlrleri iccedilerir

bull Etkili bir iletişim tuumlm bu faktoumlrlere dikkat edilmesini ve davranışların uygun şekilde sergilenmesini gerektirir

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 3: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişimbull İngilizce karşılığı ldquocommunicationrdquo olan iletişim Latince

ldquoortakrdquo anlamına gelen ldquocommunisrdquo soumlzcuumlğuumlnden gelir

bull Yani iletişim aslında bireylerin iletilen mesajla ilgili ortak bir anlayışa sahip olması iccedilin bilginin duyguların fikirlerin paylaşılması eylemidir

bull Tuumlrkccedilersquode ise iletişim bir şeyi goumlndermek goumltuumlrmek ulaştırmak ya da nakletmek anlamına gelen ldquoiletmekrdquo koumlkuumlnden gelir ve mesajın bir başkasına aktarılması olarak tanımlanır

bull Dolayısıyla kişiler arası ilişkilerde bilgiyi duumlşuumlnceleri duyguları fikirleri bir başkasına ulaştırmayı iccedilerir

İletişimbull Kişilerarası ilişkilerde iletişim ldquokarşılıklı olmardquoyı gerektirir yani

paylaşılan mesaj ne olursa olsun bir vericisi ve bir veya birden fazla alıcısı vardır

bull Kişilerarası iletişim bireylerin birbirleriyle herhangi bir anlam paylaşmasını ve birbirlerini yanıtlamasını iccedileren bir ldquoetkileşimrdquo suumlrecidir aslında

bull Karşılıklı paylaşım tepki verme ve alma ise etkileşimi muumlmkuumln kılar

İletişim

bull Herkes kişilik oumlzellikleri yaşantıları ebeveynlerinin onu yetiştirme ve onunla iletişim kurma biccedilimi okul arkadaş kuumlltuumlr ve medya gibi diğer ccedilevresel faktoumlrlerin etkisiyle kendine oumlzguuml bir iletişim biccedilimi geliştirir

bull Oumlrneğin konuşurken ne tip soumlzcuumlkler kullandığınız bedeninizi nasıl kullandığınız ses tonunuzun nasıl olduğu bir mesajı en ccedilok hangi yolla iletmeye eğilim goumlsterdiğiniz konuşma hızınız hangi koşul veya durumlarda iletişim biccediliminizin değiştiği gibi sorulara verilen yanıtlar sizin genel iletişim biccediliminizi goumlstermesi accedilısından yol goumlstericidir

İyi bir iletişimci misiniz

bull Bazı insanlar daha etkili bir iletişim kurabilirken bazıları zorlanır

bull Etkili iletişim kuramayanların bir ccediloğu kendisini iyi bir iletişimci olduğumuzu duumlşuumlnmesidir

bull Gerccedilekten iyi bir iletişimci miyiz

ETKİLİ İLETİŞİM

bull Tanıdığınız ve ldquoetkili (iyi) iletişim kurarrdquo dediğiniz kimler var

bull Sizce bu kişilerin hangi oumlzellikleri davranış ve tutumları etkili iletişim kurdukları izlenimini vermiş olabilir

bull Sizce etkili iletişim kurar dediğiniz bu kişiler aşağıdaki oumlzelliklerden hangilerini taşıyor

bull Araştırmalar tablodaki oumlzelliklerin iletişimin daha olumlu ve suumlrduumlruumllebilir olmasına yardımcı olduğunu goumlsteriyor

bull Etkili iletişim kuran birinden farklı bir tarzın olması sizin iletişim tarzınızın ldquokoumltuumletkisizrdquo olduğunu goumlstermez

bull Ccediluumlnkuuml sizin algınız ve başkalarının algısı birbirinden oldukccedila farklı olabildiği gibi sizin iletişime youmlnelik ihtiyacınız veya size uygun olan tarz da farklı olabilir

Şu maddelere bir goumlz atalım

bull Her bireyin kendine oumlzguuml oumlzelliklerinin olduğunu bilmek

bull Bireyleri kendi oumlzellikleriyle (duygu duumlşuumlnce davranış yapısı ve kuumlltuumlrel oumlzellikleri) kabul etmek

bull Duygu duumlşuumlnce ve davranışlarımızda olabildiğince tutarlı olmak

bull Saydam olmak maske takmadan iletişim kurmak

bull Kendimizi karşımızdakinin yerine koyabilmek ve gerektiğinde duumlnyaya olaylara ve kişilere onun goumlzuumlyle bakabilmek

bull İletişim kurarken oumlnyargılarımızı fark edebilmek ve bunların bir ilişkiyi etkileme potansiyelini goumlrmek

bull İletişim kurarken hedefimizi bilmek

bull Her zaman farklı bir duumlşuumlnceyi goumlsteren bir tepki alma ihtimalini goumlzetmek

bull Bir bilgiyi mesajı iletmenin tek bir etkili yolu olmadığının farkında olmak

Etkili iletişimbull Bu ilkeleri temel alan bir zihin yapısı hem bizi hem karşımızdakini rahatlatıcı

etkiye sahip olduğu iccedilin hemen her zaman daha kolay bir iletişim ortamı hazırlar

bull İletişim kurduğumuz kişi rahat hissettiğinde kendini daha iyi ifade edebilir kendisini ve bizi anlama yolunda adım atması kolaylaşır her hangi bir gerginliğin ccedilıkma olasılığı ise aza iner

bull Etkili iletişim hedef odaklıdır duumlrtuumlsellik veya bencillikten uzaktır Ayrıca istenilen tepkiyi ortaya ccedilıkarma guumlcuumlne sahiptir

bull Etkili olmayan bir iletişim ise ya fark edilmez ya kafa karıştırır ya da yaratılmak istenilen tepkiden ccedilok daha farklı bir tepkiye yol accedilar

bull Bunun yanında genel olarak iletişim sadece ne soumlylediğimizle değil nasıl soumlylediğimizle de ilgili olduğu iccedilin sergilediğimiz veya başkasının bizde algıladığı davranışlarımızı hatta bir konuşmadaki sessizlik tepkisizlik mesafe gibi faktoumlrleri iccedilerir

bull Etkili bir iletişim tuumlm bu faktoumlrlere dikkat edilmesini ve davranışların uygun şekilde sergilenmesini gerektirir

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 4: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişimbull Kişilerarası ilişkilerde iletişim ldquokarşılıklı olmardquoyı gerektirir yani

paylaşılan mesaj ne olursa olsun bir vericisi ve bir veya birden fazla alıcısı vardır

bull Kişilerarası iletişim bireylerin birbirleriyle herhangi bir anlam paylaşmasını ve birbirlerini yanıtlamasını iccedileren bir ldquoetkileşimrdquo suumlrecidir aslında

bull Karşılıklı paylaşım tepki verme ve alma ise etkileşimi muumlmkuumln kılar

İletişim

bull Herkes kişilik oumlzellikleri yaşantıları ebeveynlerinin onu yetiştirme ve onunla iletişim kurma biccedilimi okul arkadaş kuumlltuumlr ve medya gibi diğer ccedilevresel faktoumlrlerin etkisiyle kendine oumlzguuml bir iletişim biccedilimi geliştirir

bull Oumlrneğin konuşurken ne tip soumlzcuumlkler kullandığınız bedeninizi nasıl kullandığınız ses tonunuzun nasıl olduğu bir mesajı en ccedilok hangi yolla iletmeye eğilim goumlsterdiğiniz konuşma hızınız hangi koşul veya durumlarda iletişim biccediliminizin değiştiği gibi sorulara verilen yanıtlar sizin genel iletişim biccediliminizi goumlstermesi accedilısından yol goumlstericidir

İyi bir iletişimci misiniz

bull Bazı insanlar daha etkili bir iletişim kurabilirken bazıları zorlanır

bull Etkili iletişim kuramayanların bir ccediloğu kendisini iyi bir iletişimci olduğumuzu duumlşuumlnmesidir

bull Gerccedilekten iyi bir iletişimci miyiz

ETKİLİ İLETİŞİM

bull Tanıdığınız ve ldquoetkili (iyi) iletişim kurarrdquo dediğiniz kimler var

bull Sizce bu kişilerin hangi oumlzellikleri davranış ve tutumları etkili iletişim kurdukları izlenimini vermiş olabilir

bull Sizce etkili iletişim kurar dediğiniz bu kişiler aşağıdaki oumlzelliklerden hangilerini taşıyor

bull Araştırmalar tablodaki oumlzelliklerin iletişimin daha olumlu ve suumlrduumlruumllebilir olmasına yardımcı olduğunu goumlsteriyor

bull Etkili iletişim kuran birinden farklı bir tarzın olması sizin iletişim tarzınızın ldquokoumltuumletkisizrdquo olduğunu goumlstermez

bull Ccediluumlnkuuml sizin algınız ve başkalarının algısı birbirinden oldukccedila farklı olabildiği gibi sizin iletişime youmlnelik ihtiyacınız veya size uygun olan tarz da farklı olabilir

Şu maddelere bir goumlz atalım

bull Her bireyin kendine oumlzguuml oumlzelliklerinin olduğunu bilmek

bull Bireyleri kendi oumlzellikleriyle (duygu duumlşuumlnce davranış yapısı ve kuumlltuumlrel oumlzellikleri) kabul etmek

bull Duygu duumlşuumlnce ve davranışlarımızda olabildiğince tutarlı olmak

bull Saydam olmak maske takmadan iletişim kurmak

bull Kendimizi karşımızdakinin yerine koyabilmek ve gerektiğinde duumlnyaya olaylara ve kişilere onun goumlzuumlyle bakabilmek

bull İletişim kurarken oumlnyargılarımızı fark edebilmek ve bunların bir ilişkiyi etkileme potansiyelini goumlrmek

bull İletişim kurarken hedefimizi bilmek

bull Her zaman farklı bir duumlşuumlnceyi goumlsteren bir tepki alma ihtimalini goumlzetmek

bull Bir bilgiyi mesajı iletmenin tek bir etkili yolu olmadığının farkında olmak

Etkili iletişimbull Bu ilkeleri temel alan bir zihin yapısı hem bizi hem karşımızdakini rahatlatıcı

etkiye sahip olduğu iccedilin hemen her zaman daha kolay bir iletişim ortamı hazırlar

bull İletişim kurduğumuz kişi rahat hissettiğinde kendini daha iyi ifade edebilir kendisini ve bizi anlama yolunda adım atması kolaylaşır her hangi bir gerginliğin ccedilıkma olasılığı ise aza iner

bull Etkili iletişim hedef odaklıdır duumlrtuumlsellik veya bencillikten uzaktır Ayrıca istenilen tepkiyi ortaya ccedilıkarma guumlcuumlne sahiptir

bull Etkili olmayan bir iletişim ise ya fark edilmez ya kafa karıştırır ya da yaratılmak istenilen tepkiden ccedilok daha farklı bir tepkiye yol accedilar

bull Bunun yanında genel olarak iletişim sadece ne soumlylediğimizle değil nasıl soumlylediğimizle de ilgili olduğu iccedilin sergilediğimiz veya başkasının bizde algıladığı davranışlarımızı hatta bir konuşmadaki sessizlik tepkisizlik mesafe gibi faktoumlrleri iccedilerir

bull Etkili bir iletişim tuumlm bu faktoumlrlere dikkat edilmesini ve davranışların uygun şekilde sergilenmesini gerektirir

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 5: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişim

bull Herkes kişilik oumlzellikleri yaşantıları ebeveynlerinin onu yetiştirme ve onunla iletişim kurma biccedilimi okul arkadaş kuumlltuumlr ve medya gibi diğer ccedilevresel faktoumlrlerin etkisiyle kendine oumlzguuml bir iletişim biccedilimi geliştirir

bull Oumlrneğin konuşurken ne tip soumlzcuumlkler kullandığınız bedeninizi nasıl kullandığınız ses tonunuzun nasıl olduğu bir mesajı en ccedilok hangi yolla iletmeye eğilim goumlsterdiğiniz konuşma hızınız hangi koşul veya durumlarda iletişim biccediliminizin değiştiği gibi sorulara verilen yanıtlar sizin genel iletişim biccediliminizi goumlstermesi accedilısından yol goumlstericidir

İyi bir iletişimci misiniz

bull Bazı insanlar daha etkili bir iletişim kurabilirken bazıları zorlanır

bull Etkili iletişim kuramayanların bir ccediloğu kendisini iyi bir iletişimci olduğumuzu duumlşuumlnmesidir

bull Gerccedilekten iyi bir iletişimci miyiz

ETKİLİ İLETİŞİM

bull Tanıdığınız ve ldquoetkili (iyi) iletişim kurarrdquo dediğiniz kimler var

bull Sizce bu kişilerin hangi oumlzellikleri davranış ve tutumları etkili iletişim kurdukları izlenimini vermiş olabilir

bull Sizce etkili iletişim kurar dediğiniz bu kişiler aşağıdaki oumlzelliklerden hangilerini taşıyor

bull Araştırmalar tablodaki oumlzelliklerin iletişimin daha olumlu ve suumlrduumlruumllebilir olmasına yardımcı olduğunu goumlsteriyor

bull Etkili iletişim kuran birinden farklı bir tarzın olması sizin iletişim tarzınızın ldquokoumltuumletkisizrdquo olduğunu goumlstermez

bull Ccediluumlnkuuml sizin algınız ve başkalarının algısı birbirinden oldukccedila farklı olabildiği gibi sizin iletişime youmlnelik ihtiyacınız veya size uygun olan tarz da farklı olabilir

Şu maddelere bir goumlz atalım

bull Her bireyin kendine oumlzguuml oumlzelliklerinin olduğunu bilmek

bull Bireyleri kendi oumlzellikleriyle (duygu duumlşuumlnce davranış yapısı ve kuumlltuumlrel oumlzellikleri) kabul etmek

bull Duygu duumlşuumlnce ve davranışlarımızda olabildiğince tutarlı olmak

bull Saydam olmak maske takmadan iletişim kurmak

bull Kendimizi karşımızdakinin yerine koyabilmek ve gerektiğinde duumlnyaya olaylara ve kişilere onun goumlzuumlyle bakabilmek

bull İletişim kurarken oumlnyargılarımızı fark edebilmek ve bunların bir ilişkiyi etkileme potansiyelini goumlrmek

bull İletişim kurarken hedefimizi bilmek

bull Her zaman farklı bir duumlşuumlnceyi goumlsteren bir tepki alma ihtimalini goumlzetmek

bull Bir bilgiyi mesajı iletmenin tek bir etkili yolu olmadığının farkında olmak

Etkili iletişimbull Bu ilkeleri temel alan bir zihin yapısı hem bizi hem karşımızdakini rahatlatıcı

etkiye sahip olduğu iccedilin hemen her zaman daha kolay bir iletişim ortamı hazırlar

bull İletişim kurduğumuz kişi rahat hissettiğinde kendini daha iyi ifade edebilir kendisini ve bizi anlama yolunda adım atması kolaylaşır her hangi bir gerginliğin ccedilıkma olasılığı ise aza iner

bull Etkili iletişim hedef odaklıdır duumlrtuumlsellik veya bencillikten uzaktır Ayrıca istenilen tepkiyi ortaya ccedilıkarma guumlcuumlne sahiptir

bull Etkili olmayan bir iletişim ise ya fark edilmez ya kafa karıştırır ya da yaratılmak istenilen tepkiden ccedilok daha farklı bir tepkiye yol accedilar

bull Bunun yanında genel olarak iletişim sadece ne soumlylediğimizle değil nasıl soumlylediğimizle de ilgili olduğu iccedilin sergilediğimiz veya başkasının bizde algıladığı davranışlarımızı hatta bir konuşmadaki sessizlik tepkisizlik mesafe gibi faktoumlrleri iccedilerir

bull Etkili bir iletişim tuumlm bu faktoumlrlere dikkat edilmesini ve davranışların uygun şekilde sergilenmesini gerektirir

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 6: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İyi bir iletişimci misiniz

bull Bazı insanlar daha etkili bir iletişim kurabilirken bazıları zorlanır

bull Etkili iletişim kuramayanların bir ccediloğu kendisini iyi bir iletişimci olduğumuzu duumlşuumlnmesidir

bull Gerccedilekten iyi bir iletişimci miyiz

ETKİLİ İLETİŞİM

bull Tanıdığınız ve ldquoetkili (iyi) iletişim kurarrdquo dediğiniz kimler var

bull Sizce bu kişilerin hangi oumlzellikleri davranış ve tutumları etkili iletişim kurdukları izlenimini vermiş olabilir

bull Sizce etkili iletişim kurar dediğiniz bu kişiler aşağıdaki oumlzelliklerden hangilerini taşıyor

bull Araştırmalar tablodaki oumlzelliklerin iletişimin daha olumlu ve suumlrduumlruumllebilir olmasına yardımcı olduğunu goumlsteriyor

bull Etkili iletişim kuran birinden farklı bir tarzın olması sizin iletişim tarzınızın ldquokoumltuumletkisizrdquo olduğunu goumlstermez

bull Ccediluumlnkuuml sizin algınız ve başkalarının algısı birbirinden oldukccedila farklı olabildiği gibi sizin iletişime youmlnelik ihtiyacınız veya size uygun olan tarz da farklı olabilir

Şu maddelere bir goumlz atalım

bull Her bireyin kendine oumlzguuml oumlzelliklerinin olduğunu bilmek

bull Bireyleri kendi oumlzellikleriyle (duygu duumlşuumlnce davranış yapısı ve kuumlltuumlrel oumlzellikleri) kabul etmek

bull Duygu duumlşuumlnce ve davranışlarımızda olabildiğince tutarlı olmak

bull Saydam olmak maske takmadan iletişim kurmak

bull Kendimizi karşımızdakinin yerine koyabilmek ve gerektiğinde duumlnyaya olaylara ve kişilere onun goumlzuumlyle bakabilmek

bull İletişim kurarken oumlnyargılarımızı fark edebilmek ve bunların bir ilişkiyi etkileme potansiyelini goumlrmek

bull İletişim kurarken hedefimizi bilmek

bull Her zaman farklı bir duumlşuumlnceyi goumlsteren bir tepki alma ihtimalini goumlzetmek

bull Bir bilgiyi mesajı iletmenin tek bir etkili yolu olmadığının farkında olmak

Etkili iletişimbull Bu ilkeleri temel alan bir zihin yapısı hem bizi hem karşımızdakini rahatlatıcı

etkiye sahip olduğu iccedilin hemen her zaman daha kolay bir iletişim ortamı hazırlar

bull İletişim kurduğumuz kişi rahat hissettiğinde kendini daha iyi ifade edebilir kendisini ve bizi anlama yolunda adım atması kolaylaşır her hangi bir gerginliğin ccedilıkma olasılığı ise aza iner

bull Etkili iletişim hedef odaklıdır duumlrtuumlsellik veya bencillikten uzaktır Ayrıca istenilen tepkiyi ortaya ccedilıkarma guumlcuumlne sahiptir

bull Etkili olmayan bir iletişim ise ya fark edilmez ya kafa karıştırır ya da yaratılmak istenilen tepkiden ccedilok daha farklı bir tepkiye yol accedilar

bull Bunun yanında genel olarak iletişim sadece ne soumlylediğimizle değil nasıl soumlylediğimizle de ilgili olduğu iccedilin sergilediğimiz veya başkasının bizde algıladığı davranışlarımızı hatta bir konuşmadaki sessizlik tepkisizlik mesafe gibi faktoumlrleri iccedilerir

bull Etkili bir iletişim tuumlm bu faktoumlrlere dikkat edilmesini ve davranışların uygun şekilde sergilenmesini gerektirir

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 7: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

ETKİLİ İLETİŞİM

bull Tanıdığınız ve ldquoetkili (iyi) iletişim kurarrdquo dediğiniz kimler var

bull Sizce bu kişilerin hangi oumlzellikleri davranış ve tutumları etkili iletişim kurdukları izlenimini vermiş olabilir

bull Sizce etkili iletişim kurar dediğiniz bu kişiler aşağıdaki oumlzelliklerden hangilerini taşıyor

bull Araştırmalar tablodaki oumlzelliklerin iletişimin daha olumlu ve suumlrduumlruumllebilir olmasına yardımcı olduğunu goumlsteriyor

bull Etkili iletişim kuran birinden farklı bir tarzın olması sizin iletişim tarzınızın ldquokoumltuumletkisizrdquo olduğunu goumlstermez

bull Ccediluumlnkuuml sizin algınız ve başkalarının algısı birbirinden oldukccedila farklı olabildiği gibi sizin iletişime youmlnelik ihtiyacınız veya size uygun olan tarz da farklı olabilir

Şu maddelere bir goumlz atalım

bull Her bireyin kendine oumlzguuml oumlzelliklerinin olduğunu bilmek

bull Bireyleri kendi oumlzellikleriyle (duygu duumlşuumlnce davranış yapısı ve kuumlltuumlrel oumlzellikleri) kabul etmek

bull Duygu duumlşuumlnce ve davranışlarımızda olabildiğince tutarlı olmak

bull Saydam olmak maske takmadan iletişim kurmak

bull Kendimizi karşımızdakinin yerine koyabilmek ve gerektiğinde duumlnyaya olaylara ve kişilere onun goumlzuumlyle bakabilmek

bull İletişim kurarken oumlnyargılarımızı fark edebilmek ve bunların bir ilişkiyi etkileme potansiyelini goumlrmek

bull İletişim kurarken hedefimizi bilmek

bull Her zaman farklı bir duumlşuumlnceyi goumlsteren bir tepki alma ihtimalini goumlzetmek

bull Bir bilgiyi mesajı iletmenin tek bir etkili yolu olmadığının farkında olmak

Etkili iletişimbull Bu ilkeleri temel alan bir zihin yapısı hem bizi hem karşımızdakini rahatlatıcı

etkiye sahip olduğu iccedilin hemen her zaman daha kolay bir iletişim ortamı hazırlar

bull İletişim kurduğumuz kişi rahat hissettiğinde kendini daha iyi ifade edebilir kendisini ve bizi anlama yolunda adım atması kolaylaşır her hangi bir gerginliğin ccedilıkma olasılığı ise aza iner

bull Etkili iletişim hedef odaklıdır duumlrtuumlsellik veya bencillikten uzaktır Ayrıca istenilen tepkiyi ortaya ccedilıkarma guumlcuumlne sahiptir

bull Etkili olmayan bir iletişim ise ya fark edilmez ya kafa karıştırır ya da yaratılmak istenilen tepkiden ccedilok daha farklı bir tepkiye yol accedilar

bull Bunun yanında genel olarak iletişim sadece ne soumlylediğimizle değil nasıl soumlylediğimizle de ilgili olduğu iccedilin sergilediğimiz veya başkasının bizde algıladığı davranışlarımızı hatta bir konuşmadaki sessizlik tepkisizlik mesafe gibi faktoumlrleri iccedilerir

bull Etkili bir iletişim tuumlm bu faktoumlrlere dikkat edilmesini ve davranışların uygun şekilde sergilenmesini gerektirir

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 8: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

bull Sizce etkili iletişim kurar dediğiniz bu kişiler aşağıdaki oumlzelliklerden hangilerini taşıyor

bull Araştırmalar tablodaki oumlzelliklerin iletişimin daha olumlu ve suumlrduumlruumllebilir olmasına yardımcı olduğunu goumlsteriyor

bull Etkili iletişim kuran birinden farklı bir tarzın olması sizin iletişim tarzınızın ldquokoumltuumletkisizrdquo olduğunu goumlstermez

bull Ccediluumlnkuuml sizin algınız ve başkalarının algısı birbirinden oldukccedila farklı olabildiği gibi sizin iletişime youmlnelik ihtiyacınız veya size uygun olan tarz da farklı olabilir

Şu maddelere bir goumlz atalım

bull Her bireyin kendine oumlzguuml oumlzelliklerinin olduğunu bilmek

bull Bireyleri kendi oumlzellikleriyle (duygu duumlşuumlnce davranış yapısı ve kuumlltuumlrel oumlzellikleri) kabul etmek

bull Duygu duumlşuumlnce ve davranışlarımızda olabildiğince tutarlı olmak

bull Saydam olmak maske takmadan iletişim kurmak

bull Kendimizi karşımızdakinin yerine koyabilmek ve gerektiğinde duumlnyaya olaylara ve kişilere onun goumlzuumlyle bakabilmek

bull İletişim kurarken oumlnyargılarımızı fark edebilmek ve bunların bir ilişkiyi etkileme potansiyelini goumlrmek

bull İletişim kurarken hedefimizi bilmek

bull Her zaman farklı bir duumlşuumlnceyi goumlsteren bir tepki alma ihtimalini goumlzetmek

bull Bir bilgiyi mesajı iletmenin tek bir etkili yolu olmadığının farkında olmak

Etkili iletişimbull Bu ilkeleri temel alan bir zihin yapısı hem bizi hem karşımızdakini rahatlatıcı

etkiye sahip olduğu iccedilin hemen her zaman daha kolay bir iletişim ortamı hazırlar

bull İletişim kurduğumuz kişi rahat hissettiğinde kendini daha iyi ifade edebilir kendisini ve bizi anlama yolunda adım atması kolaylaşır her hangi bir gerginliğin ccedilıkma olasılığı ise aza iner

bull Etkili iletişim hedef odaklıdır duumlrtuumlsellik veya bencillikten uzaktır Ayrıca istenilen tepkiyi ortaya ccedilıkarma guumlcuumlne sahiptir

bull Etkili olmayan bir iletişim ise ya fark edilmez ya kafa karıştırır ya da yaratılmak istenilen tepkiden ccedilok daha farklı bir tepkiye yol accedilar

bull Bunun yanında genel olarak iletişim sadece ne soumlylediğimizle değil nasıl soumlylediğimizle de ilgili olduğu iccedilin sergilediğimiz veya başkasının bizde algıladığı davranışlarımızı hatta bir konuşmadaki sessizlik tepkisizlik mesafe gibi faktoumlrleri iccedilerir

bull Etkili bir iletişim tuumlm bu faktoumlrlere dikkat edilmesini ve davranışların uygun şekilde sergilenmesini gerektirir

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 9: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

bull Araştırmalar tablodaki oumlzelliklerin iletişimin daha olumlu ve suumlrduumlruumllebilir olmasına yardımcı olduğunu goumlsteriyor

bull Etkili iletişim kuran birinden farklı bir tarzın olması sizin iletişim tarzınızın ldquokoumltuumletkisizrdquo olduğunu goumlstermez

bull Ccediluumlnkuuml sizin algınız ve başkalarının algısı birbirinden oldukccedila farklı olabildiği gibi sizin iletişime youmlnelik ihtiyacınız veya size uygun olan tarz da farklı olabilir

Şu maddelere bir goumlz atalım

bull Her bireyin kendine oumlzguuml oumlzelliklerinin olduğunu bilmek

bull Bireyleri kendi oumlzellikleriyle (duygu duumlşuumlnce davranış yapısı ve kuumlltuumlrel oumlzellikleri) kabul etmek

bull Duygu duumlşuumlnce ve davranışlarımızda olabildiğince tutarlı olmak

bull Saydam olmak maske takmadan iletişim kurmak

bull Kendimizi karşımızdakinin yerine koyabilmek ve gerektiğinde duumlnyaya olaylara ve kişilere onun goumlzuumlyle bakabilmek

bull İletişim kurarken oumlnyargılarımızı fark edebilmek ve bunların bir ilişkiyi etkileme potansiyelini goumlrmek

bull İletişim kurarken hedefimizi bilmek

bull Her zaman farklı bir duumlşuumlnceyi goumlsteren bir tepki alma ihtimalini goumlzetmek

bull Bir bilgiyi mesajı iletmenin tek bir etkili yolu olmadığının farkında olmak

Etkili iletişimbull Bu ilkeleri temel alan bir zihin yapısı hem bizi hem karşımızdakini rahatlatıcı

etkiye sahip olduğu iccedilin hemen her zaman daha kolay bir iletişim ortamı hazırlar

bull İletişim kurduğumuz kişi rahat hissettiğinde kendini daha iyi ifade edebilir kendisini ve bizi anlama yolunda adım atması kolaylaşır her hangi bir gerginliğin ccedilıkma olasılığı ise aza iner

bull Etkili iletişim hedef odaklıdır duumlrtuumlsellik veya bencillikten uzaktır Ayrıca istenilen tepkiyi ortaya ccedilıkarma guumlcuumlne sahiptir

bull Etkili olmayan bir iletişim ise ya fark edilmez ya kafa karıştırır ya da yaratılmak istenilen tepkiden ccedilok daha farklı bir tepkiye yol accedilar

bull Bunun yanında genel olarak iletişim sadece ne soumlylediğimizle değil nasıl soumlylediğimizle de ilgili olduğu iccedilin sergilediğimiz veya başkasının bizde algıladığı davranışlarımızı hatta bir konuşmadaki sessizlik tepkisizlik mesafe gibi faktoumlrleri iccedilerir

bull Etkili bir iletişim tuumlm bu faktoumlrlere dikkat edilmesini ve davranışların uygun şekilde sergilenmesini gerektirir

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 10: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Şu maddelere bir goumlz atalım

bull Her bireyin kendine oumlzguuml oumlzelliklerinin olduğunu bilmek

bull Bireyleri kendi oumlzellikleriyle (duygu duumlşuumlnce davranış yapısı ve kuumlltuumlrel oumlzellikleri) kabul etmek

bull Duygu duumlşuumlnce ve davranışlarımızda olabildiğince tutarlı olmak

bull Saydam olmak maske takmadan iletişim kurmak

bull Kendimizi karşımızdakinin yerine koyabilmek ve gerektiğinde duumlnyaya olaylara ve kişilere onun goumlzuumlyle bakabilmek

bull İletişim kurarken oumlnyargılarımızı fark edebilmek ve bunların bir ilişkiyi etkileme potansiyelini goumlrmek

bull İletişim kurarken hedefimizi bilmek

bull Her zaman farklı bir duumlşuumlnceyi goumlsteren bir tepki alma ihtimalini goumlzetmek

bull Bir bilgiyi mesajı iletmenin tek bir etkili yolu olmadığının farkında olmak

Etkili iletişimbull Bu ilkeleri temel alan bir zihin yapısı hem bizi hem karşımızdakini rahatlatıcı

etkiye sahip olduğu iccedilin hemen her zaman daha kolay bir iletişim ortamı hazırlar

bull İletişim kurduğumuz kişi rahat hissettiğinde kendini daha iyi ifade edebilir kendisini ve bizi anlama yolunda adım atması kolaylaşır her hangi bir gerginliğin ccedilıkma olasılığı ise aza iner

bull Etkili iletişim hedef odaklıdır duumlrtuumlsellik veya bencillikten uzaktır Ayrıca istenilen tepkiyi ortaya ccedilıkarma guumlcuumlne sahiptir

bull Etkili olmayan bir iletişim ise ya fark edilmez ya kafa karıştırır ya da yaratılmak istenilen tepkiden ccedilok daha farklı bir tepkiye yol accedilar

bull Bunun yanında genel olarak iletişim sadece ne soumlylediğimizle değil nasıl soumlylediğimizle de ilgili olduğu iccedilin sergilediğimiz veya başkasının bizde algıladığı davranışlarımızı hatta bir konuşmadaki sessizlik tepkisizlik mesafe gibi faktoumlrleri iccedilerir

bull Etkili bir iletişim tuumlm bu faktoumlrlere dikkat edilmesini ve davranışların uygun şekilde sergilenmesini gerektirir

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 11: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Etkili iletişimbull Bu ilkeleri temel alan bir zihin yapısı hem bizi hem karşımızdakini rahatlatıcı

etkiye sahip olduğu iccedilin hemen her zaman daha kolay bir iletişim ortamı hazırlar

bull İletişim kurduğumuz kişi rahat hissettiğinde kendini daha iyi ifade edebilir kendisini ve bizi anlama yolunda adım atması kolaylaşır her hangi bir gerginliğin ccedilıkma olasılığı ise aza iner

bull Etkili iletişim hedef odaklıdır duumlrtuumlsellik veya bencillikten uzaktır Ayrıca istenilen tepkiyi ortaya ccedilıkarma guumlcuumlne sahiptir

bull Etkili olmayan bir iletişim ise ya fark edilmez ya kafa karıştırır ya da yaratılmak istenilen tepkiden ccedilok daha farklı bir tepkiye yol accedilar

bull Bunun yanında genel olarak iletişim sadece ne soumlylediğimizle değil nasıl soumlylediğimizle de ilgili olduğu iccedilin sergilediğimiz veya başkasının bizde algıladığı davranışlarımızı hatta bir konuşmadaki sessizlik tepkisizlik mesafe gibi faktoumlrleri iccedilerir

bull Etkili bir iletişim tuumlm bu faktoumlrlere dikkat edilmesini ve davranışların uygun şekilde sergilenmesini gerektirir

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 12: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Etkili iletişim

bull Etkili iletişimin bir başka oumlzelliği de karşımızdakinin bakış accedilısını anlamaya istekli olmaktır Ancak dinlemek o kişinin fikrine katılmak ya da her soumlylediğine yanıt vermek her soumlylediğini onaylamak değildir

bull Hepimiz iletişim kurduğumuz kişi tarafından duyulmak anlaşılmak isteriz

bull Aslında bazı zamanlar bizi en ccedilok rahatlatacak olan şey birinin bizi dinlemesidir Bu nedenle iyi dinleyiciler bize ccedilekici ve guumlvenilir gelir

bull İletişimi başkalarının duumlnyasına girmek iccedilin bir kapı olarak duumlşuumlnebilirsiniz

bull Etkili iletişim kapının accedilılmasını sağlayacağı gibi kişinin guumlvenle sizi iccedileri almasına ve bunu ileriki zamanlarda da suumlrduumlrmesine izin verecektir

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 13: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişim İlkeleribull İletişimi sadece tanım duumlzeyinde accedilıklamak iletişimin doğasını tam

olarak anlamada yetersiz kalabilir

bull İletişimi daha detaylı olarak accedilıklayabilmek iccedilin iletişimi anlamamıza rehberlik edecek bazı ilkeleri goumlzoumlnuumlnde bulundurmak gerekmektedir

bull Bu ilkeler iletişim kendinizde başlar iletişim diğerlerini iccedilerir iletişimin hem bir iccedileriği hem de bir ilişkili boyutu vardır iletişim karmaşık bir suumlreccediltir iletişimin niceliği iletişimin niteliğini arttırmaz iletişim kaccedilınılmazdır geriye doumlnduumlruumllemez ve tekrar edilemez şeklinde

sıralanabilir

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 14: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişim kaccedilınılmazdır Geri doumlnduumlruumllemez

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 15: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişim bağlamıİnsanların gerccedilekleştirdiği tuumlm iletişimler bir bağlam iccedilinde meydana gelir

Bağlam bir soumlz ya da davranışın iccedilinde geliştiği ve ona anlam kazandıran ccedilevre olarak da tanımlamaktadır

İletişimin iccedilinde geliştiği bağlam

genellikle doumlrt boyutla accedilıklanmaktadır

Fiziksel

Sosyal-psikolojik

Zamansal

Kuumlltuumlrel bağlamlardır

Bu bağlarlar bağlam birbirleri ile etkileşim iccedilerisindedirler

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 16: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişim bağlamı 2bull Fiziksel bağlam iletişimin meydana geldiği elle tutulur goumlzle goumlruumlluumlr somut

ccedilevredir

bull Sosyal-psikolojik bağlam katılımcılar arasındaki statuuml ilişkileri roller ve insanların iccedilinde iletişim kurdukları toplumun kuumlltuumlrel kuralları gibi oumlğeleri iccedilerir

bull Kuumlltuumlrle ilgili her şey kuumlltuumlrel bağlamı oluşturur Kuumlltuumlr bir toplumun tarihsel suumlreccedil iccedilinde uumlrettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı her tuumlrluuml maddi ve manevi oumlzelliklerin buumltuumlnuumlduumlr

bull Kuumlltuumlrel faktoumlrler tuumlm etkileşimlerinizi ne soumlylediğinizi ve nasıl soumlylediğinizi etkiler bull Kullanılan iletişim stratejileri bir kuumlltuumlrde işe yararken başka bir kuumlltuumlrde işe yaramayabilir

bull Araştırmalar farklı kuumlltuumlrlerin uumlyeleri arasında gerccedilekleşen iletişimde aktarılan bilginin yaklaşık 50rsquosinin kaybolduğunu goumlstermektedir (Li 1999) Bu kuumlltuumlruumln iletişim iccedilin neden bu kadar oumlnemli olduğunun bir goumlstergesidir

bull Zamansal bağlam iletişimin gerccedilekleştiği bir guumlnuuml iccedilerdiği kadar tarihi de iccedilerir

bull Oumlrneğin bir ccedilok insan iccedilin sabahları iletişim kurmak iccedilin uygun bir zaman değilken diğerleri iccedilin ccedilok ideal bir zaman olabilir Kısmen mesajın etkisi ve uygunluğu iletildiği zamana bağlıdır bu da tarihsel bağlamın oumlnemli olduğunu goumlstermektedir

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 17: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Soumlzluuml İletişim

Soumlzsuumlz İletişim

Yazılı İletişim

İLETİŞİM

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 18: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Soumlzel iletişim

Soumlzel iletişim ikiye ayrılır

bull 1 Konuşma ve dinleme

bull 2 Yazılı iletişim

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 19: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Can sevilmek ve oumlzlemek isterbull Tekrar hatırlayalım iki insan birbirinin farkına varınca

iletişim başlar ve insanlar sezgisel olarak iletişim ortamındaki ilişkileriyle ilgili beş soru sorarlar

bull 1 Umursanıyor muyum

bull 2 Kabul ediliyor muyum

bull 3 Değerli miyimbull 4 Yeterli miyim

bull 5 Sevilmeye layık mıyım

Varoluşun beş boyutu Doğan Cuumlceloğlu İletişim Donanımları Remzi Kitabevi 2002

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 20: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Soumlzel iletişimbull İletişiminin oumlnemli bir boyutu da soumlzel iletişimdir İnsanı diğer

canlılardan ayıran en oumlnemli oumlzelliği sembollerle iletişim kurabiliyor olması ve geliştirdiği karmaşık dil sistemidir

bull Soumlzel iletişimin birkaccedil boyutundan biri de konuşmadır

bull Konuşma da ayrı bir uzmanlık alanıdır

bull İster bir pazarlama ortamında ister bir tartışmanın iccedilinde ister bir topluluk oumlnuumlndeki soumlylevde olsun hemen tuumlm iletişim suumlreccedillerinde aynı zamanda bir ikna suumlreci de ortaya ccedilıkar

bull Doğru ve etkili bir konuşma yapmak aynı zamanda bir ikna suumlrecinin başarısını da beraberinde getirir

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 21: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

SOumlZLUuml İLETİŞİMbull Soumlzluuml iletişim konuşma dili olarak da ifade edilir bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze goumlruumlşmeler toplantılardaki konuşmalar soumlzluuml brifingler

halka hitaplar soumlzluuml sunumlar telefonla yapılan goumlruumlşmeler eğitim kursları konferanslar seminerler resmi konuşmalar kurmay toplantıları komiteler ve oryantasyon programları gibi ccedileşitli biccedilimde kurulur

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz iletişim iki temel iletişim kurma youmlntemidir Soumlzluuml ve soumlzsuumlz her iki iletişim biccedilimi de iletişim suumlrecinde anlam iletiminde kullanılır Goumlnderici ve alıcı arasındaki konuşmanın her tuumlruuml soumlzluuml iletişimdir

bull Soumlzluuml iletişim yuumlz yuumlze interaktif biccedilimde olabileceği gibi radyo televizyon ve telefonla da olabilir Soumlzluuml iletişim primer (birincil) bir iletişim biccedilimidir Soumlzsuumlz iletişim ise sekonder (ikincil) iletişim biccedilimi olarak değerlendirilir

bull İnsanlar herhangi bir soumlz soumlylemeden beden dilleriyle (soumlzsuumlz) iletişim kurabilirler ancak konuştuklarında aynı zamanda soumlzsuumlz mesaj vermeme olanakları yoktur

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 22: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

SESLİ ANLATIMIN OumlĞELERİbull Soumlzluuml iletişimde etkinlik bakımından sesin buumlyuumlk bir oumlnemi vardır Ses insanın

tutumunu duygularını ve iccedil duumlnyasını yansıtır ve insanın iccedil duumlnyasının aynasıdır

bull Sesli anlatımın başlıca oumlğeleri ses hacmi ses perdesi tonlama kalite hızlehccedile ve stildir Bu unsurlar etkin iletişim iccedilin başarılı bir şekilde kullanılmalıdır

bull Ses Hacmi Yuumlksek ses fikirleri vurgulamak amacıyla etkili biccedilimde kullanılabilir Buna karşılık gereksiz yere sesi yuumlkseltmek mesajdan ccedilok şey goumltuumlrebilir ve dinleyicileri kızdırabilir Oumlte yandan bazı insanlar ccedilok yumuşak konuşur Sanki odada dinleyicilerin olduğunun farkında bile değildirler Ses hacmi ya da tonunda hiccedilbir değişiklik olmadığı iccedilin bunların konuşma biccedilimleri monotondur

bull Ses perdesi Etkili konuşmacılar anlamı guumlccedillendirmek ve kullandıkları soumlzcuumlklere canlılık kazandırmak amacıyla seslerini alccedilaltır ya da yuumlkseltir Ses perdesinin uygun kullanımı anlamı berraklaştırır

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 23: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Sesli anlatımın oumlğeleri

bullHız Konuşmacının soumlzcuumlkleri soumlyleme hızının farkında olması ve bunu kontrol etmesi gerekir Konu karmaşık olduğu zaman konuşma hızı

duumlşuumlruumllmelidirbullKalite Kalite kişinin sesinin kendine oumlzguumlluumlğuumlnuuml anlatır ama duygusal

ve fiziksel durumlarda etkide bulunurbullTonlama ve telaffuz Tonlama konuşma seslerinin yapışım anlatır

Telaffuz ise seslerin soumlzcuumlkler iccedilinde kaynaşmasıdırbullStil En ccedilekici stil sohbet biccediliminde olanıdır Bu ezbere kendiliğinden

konuşmak demek değildir Tam tersine dinleyicilerden her birine sanki

kendisine konuşuluyormuş duygusunu veren bir konuşma tarzıdır

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 24: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Soumlzel iletişim

bull İnsan ilişkilerinin sonuccedilları rastlantısal değildir ortaya ccedilıkan sonuccedillar yapılmış ve yapılmamış davranışlardan kaynaklanır

(Nurdoğan Arkış İletişim Bilinci)

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 25: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

bull Yuumlz yuumlze iletişimin oluşmasında soumlzcuumlkler ses tonu beden dili yuumlzde kaccedil yer tutar

SIRA SİZDE

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 26: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

SORUNUN CEVABI

Beden dilinin yuumlz yuumlze iletişimde oldukccedila oumlnemli olduğu gerccedileğiyle karşı karşıyayız

Soumlzcuumlk 7 ses tonu 38 Beden dili 55

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 27: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Soumlzsuumlz iletişim ndashvideo-

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 28: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Konuşmabull Konuşma Duygu ve duumlşuumlncelerimizi goumlruumlp yaşadıklarımızı

karşıdakilere soumlzcuumlkleri seslendirerek goumlnderme iletme işidirbull Konuşmanın fizik olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının

oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması suumlreci olarak tanımlanabilir

bull Konuşmanın neliğini değerlendirirken bize fayda sağlayabilecek doumlrt boyutu burada sıralamakta fayda

bull Var (Taşer 2004)bull bull Fizikselbull bull Fizyolojikbull bull Psikolojikbull bull Sosyolojik

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 29: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Konuşmayı oluşturan etmenlerbull Ses

bull Hava titreşiminin kulakla duyulmasına laquosesraquo diyoruz Yaşi cinsiyeti sesden anlaşılabilir Hatta karakter hakkında da oumln fikir edinme eğilimimiz vardır

bull İyi bir konuşma sesinin oumlzellikleribull İşitilebilirlikbull Akıcılıkbull Hoşa giderlik

bull Boğumlama (Telaffuz)bull Soumlzel konuşmanın temelini oluşturur İletişim bilimi accedilısından bakıldığında basılı bir soumlcuumlğe

bakıp da onu teleffuz eden kişi goumlrsel bir uyarnı işitsel bir uyarana ccedileviriyor demektir

bull Konuşma dinamiği

bull Soumlzcuumlk hazinesibull Biccedilem (Uumlslup)

bull Deyiş soumlyleyiş oumlzelliğidir Eskiler Uumlslub-ı beyan ayniyle insandır derlerdi Uumlslup ruhun aynasıdır Kişiliğin tuumlm tonları uumlslup sayesinde kendini ortaya koyar Sesiyle parmak iziyle yuumlz hatlarıyla bir diğerine benzemeyen insanın elbette ruh yapısının yansıması olan uumlslubu da kendine oumlzguuml olacaktır

bull Oumlrnekler Ccedilok hızlı veya yavaş konuşma biccedilimi soumlzcuumlkleri yaya yaya uzata uzata ya da kesik kesik kopuk kopuk soumlyleme biccedilimi tekduumlze bir konuşma biccedilimi yersiz ve yanlış duraklar yapılan konuşma biccedilimi

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 30: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

DİL KAVRAMI ve OumlZELLİKLERİ

İnsanların kullandığı dil kelime adı verilen simgelerden oluşmaktadır

lsquorsquoDil bir anlam yaratmak ve paylaşmak amacıyla simgeler aracılığıyla

yaratılan bir etkinliktirrsquorsquo (zillioğlu 1994133)

Dil sadece bir kişinin kişiliğini değil aynı zamanda o kişinin

yaşadığı toplumun kuumlltuumlruumlnuuml de yansıtmaktadır

Dil kuumlltuumlr ilişkisi yadsınamazhellip

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 31: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

DİLİN İŞLEVLERİ

Kişiler arasında iletişimi sağlamak

Bilgi aktarmak ve duumlşuumlnceleri accedilıklamak

Duygulandırıcı işlev

Retorik işlev

Yaptırımyoumlnlendirme işlevi

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 32: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

SES TONU VE SES TONUNU BOZAN ETKENLER

Sesimizle iyi bir etki bırakmanın en oumlnemli yolu

konuşurken tebessuumlm etmektir

Guumlluumlmseme ses tellerini rahatlatır daha dostccedila konuşmayı

sağlar ve karşıdaki insanı da rahatlatır

Guumlluumlmsedikccedile stres azalır hoşgoumlruuml artar KONUŞANIN

kendisi iccedilin de gerekli olan bir motivasyondur

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 33: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN AVANTAJLARI

Kısa zaman iccedilinde iletişim kurabilirsiniz

Hemen geridoumlnuumlşuumlm alabilirsiniz

Beden diline başvurabilirsiniz

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 34: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

SOumlZLUuml İLETİŞİMİN

DEZAVANTAJLARI

AbullYazıya kıyasla yanlış anlaşılma ihtimali daha

yuumlksektir

Bbull Planlar politikalar ve stratejilerle ilgili uzun suumlreli

iletişimler iccedilin uygun bir youmlntem değildir

C

bull Alınan soumlzluuml mesaj zamanla unutulmakta ya da değişime uğramaktadır

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 35: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

FARKLILIKLAR DUumlNYASINDA ETKİLİ İLETİŞİM

bull İletişim becerileri olaylara esnek yaklaşmayı başka insanların bizimkinden farklı bakış accedilılarına ve duumlşuumlnce kalıplarına sahip olabildiğini goumlrmeyi gerektirir

bull İletişim sırasında soumlylenenlere sadece ldquodoğrurdquo veya ldquoyanlışrdquo diye yaklaşmak o kişiyi anlamamızı engelleyebilir Herkesin kendine ait doğruları olduğu gibi bir durumun farklı accedilıklamaları olduğunu bilmek de oumlnemlidir

bull İletişimde cinsiyet etnik koumlken dil inanccedil gelenekler gibi kuumlltuumlre ait pek ccedilok oumlzellik farklılık yaratır

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 36: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

bull Cinsiyet gelenekler inanccedillar değerler din dil gibi pek ccedilok kavramın kuumlltuumlre ait olduğunu bilmek oumlnemli

bull Oumlrneğin aynı dili konuşan iki kişinin bazı soumlzcuumlkleri farklı anlamlarla kullanması aynı ulustan ve hatta şehirden iki kişinin birbirinden ccedilok ayrı değerlere sahip olması iki kadının veya iki erkeğin yaşama bakış accedilılarında veya rollerinde farklılıkların olması doğaldır

bull Ancak ldquozorrdquo olan şeylerin aynı zamanda ldquomuumlmkuumlnrdquo olabileceğini farklılıkların olduğu her ortamda bize kolaylık sağlaması accedilısından ldquoduyarlılıkrdquo ldquokişisel farkındalıkrdquo ve ldquoempatik yaklaşımrdquo dan vazgeccedilmemenin oumlnemini bilmekte fayda var

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 37: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişimde Engeller

bullİletişimde Savunuculuk

bullYargılama

bullAnalizci Dinleme

bullRahatlatma

bullTuzak Soru Sorma

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 38: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişim Engelleri ndashdevam-

bullKişisel engeller bullKanal engelleri bullPsikolojik engelleri bullTeknik engelleri bullFiziksel uzaklık bullZaman baskısı bullKesintiler

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 39: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişimin Kişisel Engelleri

bull Dil ve anlatım guumlccedilluumlkleri

bull Dinleme ve algılama yetersizliği

bull Bilgi eksikliği

bull Statuuml farklılıkları

bull Cinsiyet farklılıkları

bull Kuumlltuumlrel farklılıklar

bull Hatalı tanımlama

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 40: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişimde Yapısal Engeller

1 Teknik engeller Ccedilevresel engeller (zamanlamabull Dil engelleribull Psikolojik engeller İletilecek şeyin accedilıklığa

kavuşturulmaması suumlzgeccedilleme guumlven ve accedilıklık kıskanccedillık dinleme ve duymak istediklerimizi duyma

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 41: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İLETİŞİM SUumlRECİ ENGELLERİ

1) Kaynakla ilgili engeller1) İletişimin ccedilift youmlnluuml bir suumlreccedil

olduğunu goumlrmede başarısızlık2) İleti tasarımlamada başarısızlık3) Duumlşuumlncelerini ifade etmede

başarısızlık4) Bilgiccedillik taslama5) Aşırı bilgi ve hızlı aktarım6) Oumlz guumlven eksikliği7) Kişilik oumlzellikleri

2) İleti ve kodlamayla ilgili engeller1) Deneyim alanı2) Soyut kavramlar

3) Kanalla ilgili engeller

4) Alıcı ile ilgili engeller4) Seccedilici algılama5) Dinleme6) Guumlruumlltuuml7) Oumlğrenme guumlccedilluumlğuuml

5) Geri bildirimle ilgili engeller1) Kendine odaklanma2) Savunuculuk3) Yaşantısal uumlstuumlnluumlk4) Ben merkezcilik5) Zaman sorunu6) Oumlz guumlven eksikliği7) Anlamsızlık kaygısı8) Kaynağa karşı duyulan korku

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 42: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişim Engellerini Aşmak

bull Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim)

bull Dil farklılıkları

bull Guumlruumlltuuml engelini

bull Duygusal reaksiyonları

bull Soumlzluuml ve soumlzsuumlz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve

bull Guumlvensizliği ortadan kaldırmak

bull İmalı ifadelerden kaccedilınmak

bull Geri bildirim kullanmak

bull Basit bir dil kullanmak

bull Yuumlz yuumlze iletişim kurmak

bull İletişimde farklı kanallar kullanmak

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 43: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi bull Sayma ve değer verme

bull Pozitif yaklaşım

bull Bilgilendirmesi yuumlksek mesajlar goumlnderme

bull Tutarlılık

bull Nasıl dinleneceğini oumlğrenme

bull Soumlzel olmayan iletişimi geliştirme

bull Pekiştirme ilkelerini oumlğrenme

bull Becerileri oumlğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 44: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi

bull Sen Dili Sen kelimesini iccedileren ifadelerin (Sen sus sen hep boumlylesin gibi) kullanıldığı dile denir

bull Ben Dili

bull Karşı tarafta succedillama aşağılama akıl oumlğretme yargılama izlenimi oluşturmaz

bull Konuşan kişinin kendi iccedil duumlnyasındaki duyguları ifade eder ldquoBen herkes gibi duyguları ve sorunları olan bir insanımrdquo der

bull Bir anlamda sorunu olan kişinin yardım ccedilağrısıdır

bull Karşı tarafa değişmesi ya da nasıl değişmesi gerektiğini değil sizin sorununuzu anlatır

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 45: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Bireylere bir kişiyle etkili iletişim kurmak iccedilin şu oumlğeler oumlne ccedilıkarbull empati

bull iccediltenlik

bull saydamlık

bull hakikilik

bull kabul ve saygı

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 46: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İLETİŞİMDE HATALI YAKLAŞIMLAR

bull Etkili iletişim kuramamamızın nedenlerinden birisi iletişimin doğasına youmlnelik olarak ccedileşitli varsayımlarımızın bulunması ve bunların genelde hatalı olmasıdır

bull Oumlnyargılar

bull ccedileşitli bilişsel ccedilarpıtmalar

bull katı bir zihin yapısı

iletişim iccedilin bir engel teşkil eder

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 47: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

İletişimi basite indirgemeyin

bull İletişimin doğal kolay ve basit bir şey olduğunu varsaymak da iletişime engel oluşturabilir

bull İletişim yapısı gereği oldukccedila karmaşık bir suumlreccediltir

bull İletişime daha esnek yaklaşmak ve olası sorunlara hazırlıklı olmak oumlnemlidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 48: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Empati başkalarının durumları ve olayları nasıl algıladığını bir

durumda nasıl hissettiğini anlayabilme becerisidir

bull Empati iccedilin karşımızdaki kişinin değerler sistemini anlamak ve dolayısıyla onun bakış accedilısını goumlrerek olaylara yaklaşabilmek oumlnemlidir

bull Ayrıca empati kişinin yaşadığı bir olayı aynen yaşamayı ve onunla birlikte uumlzuumlluumlp sevinmeyi de gerektirmez

bull Gerccedilekten empati kurabilmenin olumlu etkisi ve eşsiz faydaları bu beceriyi oumlğrenmek iccedilin guumlccedilluuml bir motivasyon sağlar

bull Sosyal anlamda değişim ve doumlnuumlşuumlme yardımcı olan empati bir tutum ve bir yaşam biccedilimi haline getirilebilir

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 49: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Etkili iletişim oumlğeleri Empati

bull Empati becerisi gelişmiş kişilerin daha sağlıklı ilişkileri olduğu ccedilatışmaları daha etkili ccediloumlzduumlğuuml iletişimde daha olumlu algılandığı ve başkaları tarafından hem yakın ilişkilerde hem profesyonel yaşamda daha fazla tercih edildiği bir gerccedilek

bull Empati goumlsterdiğimizde oumlncelikle karşımızdaki kişiye değer verdiğimiz mesajını ona iletiriz Kişi anlaşıldığını hissettiği oumllccediluumlde bize yakınlık ve guumlven duyacak kendini accedilmaya istekli olacak ve dolayısıyla iletişim olumlu bir boyut kazanacaktır

bull Empati herhangi bir yargı değerlendirme veya yorum iccedilermediğinden kişiye kendini iyi hissettirme guumlcuumlne sahiptir Bize empati goumlsterildiğinde ldquoİşte beni dinleyen ve beni yargılamadan anlamaya ccedilalışan birisi varrdquo duumlşuumlncesi belirir kafamızda Bu duumlşuumlnce insanoğlu iccedilin muumlthiş rahatlatıcıdır

bull Empati ayrıca kısa yoldan kişinin sorununa ccediloumlzuumlm bulmayı ve tavsiye vermeyi iccedilermediği iccedilin işe yaramayan oumlnerilerden arındırılmış sadece ldquoanlayış geliştirmerdquo ve ldquodeğer vermerdquo noktalarına odaklanan bir tepkidir

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 50: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Etkili iletişim oumlğeleri Empatibull Ancak başkalarının soumlylediklerimiz veya yaptıklarımızı takdir etmesini

istiyorsak etkili bir iletişim kurmayı amaccedillıyorsak onların da bakış accedilılarını goumlrmeye ve bizi nasıl algıladıklarını anlamaya istekli olmamız gerekir

bull Hepimiz başkalarıyla empati kurma potansiyeline sahip olarak doğarız

bull Ancak empatinin gelişmesi iccedilin beslenmesi uumlstuumlnde ccedilalışılması gerekir Empati okul yılları ile oumlğretilmeye başlanması gereken bir beceridir

bull Başkalarını anlama becerisi kazanmak ccedilocukların hem aile iccedilinde hem okulda hem de sosyal ccedilevrelerinde ccedilok daha etkili iletişim kuran kişiler olmalarına ccedilatışmaları daha iyi ccediloumlzmelerine başkalarına daha duyarlı ve hoşgoumlruumlluuml olmalarına daha ccedilok sevilmelerine yardımcı olur

bull Ayrıca işbirliği yardım etme nezaket gibi davranışları teşvik ettiği iccedilin empatik yaklaşımın hakim olduğu ortamlarda şiddet eğilimlerinin azaldığını soumlyleyebiliriz

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 51: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Etkili iletişim oumlğeleri Empatiyi Neler Engeller

bull Empatinin gelişmesinde yetiştirilme şeklimiz ve kendimize model aldığımız kişilerin davranışları oldukccedila oumlnemli bir yere sahip

bull Ebeveynlerimizin kendi aralarında ve bizimle iletişim kurmakta zorlandığı bir ailede buumlyuumlmuumlşsek anlaşılmaya ccedilalışılmamışsak veya duygularımız yok sayılmışsa bir başkasını anlayabilmek bizim iccedilin zor olabilir

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim

Page 52: İletişim - avys.omu.edu.tr · Ders 5-8. İletişim : 5-8 hafta ders konuları ... Empati. İletişim •İngilizce karşılığı “communication” olan iletişim, Latince “ortak”

Beni dinlediğiniz

iccedilin teşekkuumlr eder

başarılarınızın

devamını dilerim