Upload
others
View
23
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Ligjerata nr.6: Menaxhimi Financiar i Korporatave– Burimet dhe Kostoja e Kapitalit – BurimetAfatshkurta te Financimit
Mustafë Murturi
LITERATURA:
LIGJERATAT E AUTORIZUARA - Mustafë MurturiLiteratura shtesë: Menaximi Financiar: Prof.dr. Isa Mustafa
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 1
Buxhetimi i Kapitalet - Investimet - Përmbajtja e ligjeratës së dytë: (Menaxhimi Financiar Prof. Isa Mustafa: - f.q: (209 deri ne 229)
1. Burimet dhe kostoja e financimit2. Burimet afatshkurta te financimit3. Format e financimit afatshurte4. Kredit tregtare5. Kostoja e kredis tregtar6. Perkufizimet kohore7. Letrat tregtare8. Kredit afatshkurta9. Kostoja e kredive afatshkurta10. Norma reale dhe nominale e interesit11. Burimet afatmesme te financimit12. Faktoringu13. Financimi me kontrata te shitjes se kushtezuar
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet
afatshkurta te financimit 2
Burimet e financimit te nje korporate varen nga:1. Lloji i biznesit,2. Koha e veprimit te biznesit,3. Suksesshmeria e korporates dhe4. Situata ekonomike.
Burimet e financimit mund te jene:1. Kredit afatshkurtera,2. Kredit afatmeseme, dhe3. Kredit afatgjata
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 3
Burimi i financimit duhet te jete i lidhur me qellimin dhedestinimin
Afarizmet e reja, burimet per t’ia filluar punes i sigurojnenga:
1. Kursimet e tyre,
2. Pasurija e lene peng,
3. Polisat e sigurimit,
4. Huaja,
5. Rrethi familjat
6. Kreditë tregtare, dhe
7. Huat bankare afatshkurta
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet
afatshkurta te financimit 4
Faktor te rndesishem te burimeve afatshkurta janë:1. Periudha e maturis s’kredis, Sa me e shkuret perudha e maturis - risku me i madhe, Sa me e gjate perudha e maturis - risku me i vogel, Pasigurija e shpenzimeve te interesit (fluktimim i normave te
interesite eshte shume i madh), si dhe Risku i rifinancimit
2. Kostoja e financimit Afati i zgjatjes se huas Sa me i gjate te jete afati i financimit - aq me i shtrejt do te jet
ai,Ndryshimi mese financimit afatshkuret dhe afatgjate –
harmonizohet me NI
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 5
Burimet themelore të financimit afatshkurtur janë:1. Kreditë tregtare2. Përkufizimet kohore3. Letrat tregtare dhe4. Kreditë afatshkurta .
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 6
Lind kur furnitori shet mallrat, por nuk kerkonpagese te menjehershme. Kjo lloj kredia kryesishtshfrytezohet nga bizneset e vogla.
Ekzistojnë tri lloje të kredisë tregtare:
a. Llogaria e hapur (Shitesi ia dergon mallin bleresit se bashkume faturen)
b. Kambialet (me nenshkrimin e kambialit nga bleresivertetohet borxhi ndaj shitesit) dhe
c. Urdhëresat akceptuese (shitesi e urdheron bleresin qe ta bejepagesen ne nje date te caktuar ne te ardhmen).
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 7
Disa nga kushtet e shitjes me llogari te hapurajanë:
a. Kushti COD (pagesa me rastin e dorëzimit të mallit)b. Kushtib CBD (pagesa para se të dorëzohet malli)c. Shtyrja e afatit të pagesës-pa zbritje në pagesë.-shitesi
cakton kohen e pageses(kushti net 30)d. Shtyrja e afatit me zbritje në pagesë. kushti 2/10 net
30 (e meta-blersi mund te mos jete i vedishem per koston e kredise)
COD – cash on delivery CBD – cash before delivery EOM – end of month
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 8
Shembull: Bleresit i lejohet kredi tregtare per mallin e blere ne shume
prej 100,000euro me kushtin 2/10 net 30 kjo d.m.th se mund te paguaj 98,000 euro brenda 10 diteve ose do tepaguaj 100,000 euro ne fund te 30 ditev(e.Kostoja e kesajkredie eshte 36.72%.
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet
afatshkurta te financimit 9
tregtarekredis i Interesi -
:
%72.361804.2
20
360
98
2
1030
360
2100
2
360
100
tc
tc
tc
tc
I
ku
xI
x
%
%
x
% %
% I
zbritjësPeriudha e pagesësPeriudha ex
ës% e zbritj%
ës% e zbritjI
Shembull: Nese kushtet i ndryshojm (2/10 net 30 ne 2/10 net
90).Kostoja e kesaj kredie eshte 9.18%.
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta
te financimit 10
tregtarekredis i Interesi -
:
%18.95.404.2
80
360
98
2
1090
360
2100
2
360
100
tc
tc
tc
tc
I
ku
xI
x
%
%
x
% %
% I
zbritjësPeriudha e pagesësPeriudha ex
ës% e zbritj%
ës% e zbritjI
Shembull: Nese kushtet i ndryshojm (2/10 net 30 ne 3/10 net
30).Kostoja e kesaj kredie eshte 55.62%.
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 11
tregtarekredis i Interesi -
:
%62.551809.3
20
360
97
2
1030
360
3100
2
360
100
tc
tc
tc
tc
I
ku
xI
x
%
%
x
% %
% I
zbritjësPeriudha e pagesësPeriudha ex
ës% e zbritj%
ës% e zbritjI
Perkufizimet kohore jane burime:
1. Spontane te financimit, dhe2. Pa kompenzim (pa kosto) Format e financimit permese perkufizimeve kohore
jane:
1. Pagat, dhe2. Tatimet Prolongimi i pageses se ketyre shpenzimeve mund
te ndeshkohet (tatimeve) dhe ka ndikim negativ ne produktivitetin dhe reputacionin e korporates(pagave)
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta
te financimit 12
Letrat tregtare emitohen nga kompanit e mdha dhe u shiten:
1. Shoqatave te sigurimeve,2. Fondeve pensionale, dhe3. Bankave Shuma e pergjithsheme e letrave tregtare eshte e kufizuar
Afati i maturis se letrave tregtare eshte 2-6 muaj
Perparsit e letrave tregtare jane:
1. Shperndahen shpejt2. Sigurojne fonde me kosto te ulet3. Thjeshtojne procedurat e raportimit E meta e tyre eshte:
1. Fondet jane te kufizuara,2. Shumica e korporatave nuk jane ne gjendje te emitojn letra
tregtare
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 13
Huat e bankave tregtare negociohen ne menyre individualendermjet huadhensit dhe huamarsit me kete rast negociohen:
1. Madhesija e huas,2. Afati i maturis3. Shuma e interesit, dhe4. Lloji dhe menyra e sigurimit Format më të njohura të kreditimit të bankave tregtare janë:
a. Tejkalimi në llogarin rrjedhese (overdraft)(lejohet tejkalimi illogaris rrjedhese)
b. Vija kreditor(hua deri ne nje shume te caktuar)-pa marreveshje formale
c. Marrëveshja qarkore. (deturim zyrtar ndermjet huamarresitdhe bankes me perkufizim kohore prej 1-viti apo 18 muaj. Cmimi per kete marrveshje eshte ¼ e 1% te shumes se lejuar)
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet
afatshkurta te financimit 14
Norma e interesit eshte cmimi qe paguhet per huazimine kapitalit
Faktore te cilet ndikojn ne koston e parave te huazuarajanë:
a. Mundesit e prodhimit – norma e kthimitb. Preferencat kohore te konsumatorve – zgjedhja ne mes konsumit
dhe investimitc. Risku – lidhet direkt me koston e huased. Inflacioni – varsisht nga norma e pritur e inflacionit - kostojae. Kohezgjatja e kredisf. Lartesija e krediseg. Norma nderkombetare e interesit – norma e inflacionit dhe
politikat e qeverive per normat e interesit dhe normat e kembimith. Llojet e ndryshme te financimit te aseteve – jane me te preferuara
nga bankat e ndryshme
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 15
Norma nominale e interesit tregon interesin e shprehur ne forme monetare
Norma nominale e interesit është:
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet
afatshkurta te financimit 16
(IRP))(k)(k *
rf t inflacioni riskut te e Premija interesit e reale Norma interesit e nominale Norma
IRP))x(k()k( *
rf 111
Norma reale e interesit është norma nominale e interesit e përshtatur me normen e inflacionit.
Faktoret e tjerë të cilët ndikojnë në normen e interesit janë:
a. Buxheti i vendit – deficiti apo suficiti i buxhetitb. Faktoret ndërkombëtarë – bilanci i jashtem tergtarc. Aktiviteti ekonomik – inflacioni ngrit normen e interesit
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 17
1tinflacioni e Norma 1
interesit e nominale Norma1interesit e reale Norma
Kostoja efektive e huas varet nga:
a. Interesi i paguarb. Shuma e fondeve qe mund te perdore huamarrsic. Kohezghatja e huase
Norma efektive e borxhit mund te llogaritet permese kesajformule
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet
afatshkurta te financimit 18
huas teperdorimit eDitet
(360) vit neDitet x
Principali
Interesi efektive Norma )(Icb
Kostoja e huas ndryshon varsisht se a kemi te bejem:
a. Interes te deklaruarb. Interes ne avans,c. Hua me keste, apod. Hua tregtare
Rasti i pare; interesi i deklaruara Shembull: huaja ne shume prej 50,000€ me 8% interes ne
vite. Huamarrsi paguan 4,000€
05/12/2013Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te financimit 19
%00.810008.0360
360x
50,000
4,000 efektive Norma
huas teperdorimit eDitet
(360) vit neDitet x
Principali
Interesi efektive Norma
x)(I
)(I
cb
cb
Rasti i dyte; shkurtimi i kohes Shembull: huaja ne shume prej 50,000€ me 8% interes ne
vite. Nuk perdoret per 360 dite por 120 dite, atehere NI=24%
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 20
%00.2430008.0120
360x
50,000
4,000 efektive Norma
huas teperdorimit eDitet
(360) vit neDitet x
Principali
Interesi efektive Norma
x)(I
)(I
cb
cb
Rasti i trete; interesi ne avans Shembull: ne kete rast nga huaja prej 50,000€-
4,000€=46,000€ NI nuk do te jet 8% si ishte e deklaruar pordo te jete NI=8.70%
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta
te financimit 21
%70.8100087.0360
360x
4,000-50,000
4,000 efektive Norma
huas teperdorimit eDitet
(360) vit neDitet x
Principali
Interesi efektive Norma
x)(I
)(I
cb
cb
Rasti i kateret; shuma kompenzuese Shembull: ne kete rast per nje huaja prej 50,000€, banka kerkon te
deponohen 20%. Ne kete rast do te keni 50,000€ -10,000€=40,000€ NI nukdo te jet 8% si ishte e deklaruar por do te jete NI=10%
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 22
%00.101001.0360
360x
10,000-50,000
4,000 efektive Norma
huas teperdorimit eDitet
(360) vit neDitet x
Principali
Interesi efektive Norma
x)(I
)(I
cb
cb
%00.100.2-1
8%kompenzim me efektive Norma
1
Interesi e Normakompenzim me efektive Norma
)(I
-c)()(I
cb
cb
Rasti i peste; huaja me kiste Shembull: ne kete rast per nje huaja prej 50,000€, me NI te
deklaruar prej 8%, mirepo NI llogaritet per cdo muaj (12 here) por do te jete NI=14.70%
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet
afatshkurta te financimit 23
%70.14147.01)x50,000(12
00(2x12)x4,0 efektive Norma
ali1)xPrincipPagesave i (Nr total
Interesi x Vjetore) Pagesave i(2xNr efektive Norma
)(I
)(I
cb
cb
Korporatat nuk mund te marrin kredi afatmesme pa Instrumentet për sigurimin e kredisë,
Sigurimi i kredis ka te beje me dy burime:a. Likuiditeti i biznesit dheb. Vlera garantuese e kolateralit.
Kolateral mund të jenë:
a. Kërkesat nga blerësit apo llogaritë e arkëtueshme (vlera 50-80% e vleres nominale te kerkesave)
b. Stoqetc. Pajisjet dhe pasurit e patundshmed. Aktivet tjera të huamarrësit.
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet
afatshkurta te financimit 24
Faktoringu.-biznesi shet llogarin e arketushme me kredi dhefaktori merr pergjegjesin e faturimit ndaj konsumatorit dhekolektimin e borxhit.
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet
afatshkurta te financimit 25
Faktori
Konsumatori
(Kredia)
Biznesi
(Klienti)
1.Te mirat e shitura me kredi
2.Faktoti ia fakturon
kredin konsumatorit
3. Faktori ja paguan
80-85% klientit
4. Konsumatori ia paguane
shumen faktorit
5. Faktori ja paguan
20-15% klientit
1. Kredit bankare me kohëzgjatje mbi një vit.
2. Financimi me kontrata te shitjes se kushtezuar
3. Financimi me anë të kontratave të qirasë
4. Institucionet jofinanciare.
Kredit bankare me kohëzgjatje mbi një vit, kane afatin e maturis prej 3-5 vite
Te keto lloje te kredive norma e interesit mund te jete:
a. Fikse dheb. Variabile
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet
afatshkurta te financimit 26
Financimi me kontrata te shitjes se kushtezuar eshte kur bleresipranon ta bleje nje paisje dhe ate ta paguaj me keste per njekohe te caktuar (1-5)
Aplikohet kur bleresi nuk ka mjete te mjaftueshme per te blerepajisje prandaj kerkon qe pjesen e mbetur te mjeteve financiaretia financon nje shoqeri financiare.
Supozojme firma ka 30% te mjeteve ndersa ka nevoje per 70% temjeteve.
Kreditë të cilat i lejojnë shoqërit e sigurimit
a. Financimi me anë të kontratave të qirasëb. Institucionet jofinanciare.
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet
afatshkurta te financimit 27
Kreditë të cilat i lejojnë shoqërit e sigurimit – norma e interesiteshte me e lart se sa te kredite e lejuara nga bankat komerciale
Keto kredi te shoqatave te sigurimit nuk jane konkuruse me kreditbankare sepse jane te ngarkura me shpenzime – por sherbejn siforme plotesuse e financimit
Financimi me anë të kontratave të qirasë ndahet ne tri forma
a. Shitja dhe marrja e perkohshme me qira (shiten dhe prap merrenme qira)
b. Kontratat e qiras operative (ka te drejte shfrytezimi te paisjeve)c. Kontratat e qiras financiare (3 pale Qiramarresi - Qiradhensi;
(pronari i kapitalit) – Huadhenesi; (Kreditori)
Institucionet jofinanciare.
05/12/2013
Ligjërata - 6 Burimet dhe Kostoja e kapitalit - Burimet afatshkurta te
financimit 28