MARMARA DEN DE EN OŞİNOGRAF K ARTLARININ İortaya koymak, buna göre alınması gerekli önlemler için veri tabanı oluşturmak ve dünyada eşine az rastlanır üretimsel ve turistik

MARMARA DENİZİ’NİN DEĞİŞEN OŞİNOGRAFİK ŞARTLARININ

İZLENMESİ PROJESİ 2008 SENESİ ÇALIŞMA VERİLERİ

2007-2008 dönemi "Marmara Denizi’nde oluşan musilaj agregat" izleme çalışmaları

2008 Dönemi

Hidrografik-Biyolojik-Sedimantolojik-Klimatolojik İstasyon Çalışmaları

Editör

M. Levent Artüz

2008©

2

Her türlü yayın hakkı yazarlara ve T.C. Piri Reis Üniversitesine aittir. Bu kitabın tamamı veya bir kısmı T.C. Piri Reis Üniversitesi Rektörlüğünden yazılı izin alınmaksızın mekanik veya elektronik yollarla çoğaltılamaz ve kopya edilemez. TC Piri Reis Üniversitesi Yayını © I. Baskı: 2009 Kitap No: 1 Baskı Tarihi: 01-05-2009 ISBN: 978-605-60740-1-1 Baskı: A4 Ofset Oto Sanayi Sitesi, Yeşilce mah. Donanma sok. No:16, Kağıthane 34418 İstanbul Tel: 0212 281 64 48 pbx Faks: 0212 269 53 27

3

Saygıyla anıyoruz....

4

5

MARMARA DENİZİ’NİN DEĞİŞEN OŞİNOGRAFİK ŞARTLARININ İZLENMESİ

PROJESİ 2008 SENESİ ÇALIŞMA VERİLERİ

(Ön Raporlar)

2007-2008 dönemi "Marmara Denizi’nde oluşan musilaj agregat" çalışmaları

2008 Dönemi

Hidrografik-Biyolojik-Sedimantolojik-Klimatolojik İstasyon Çalışmaları

Proje Yöneticisi - Editör Hidrobiyolog M. Levent Artüz

Çalışma Koordinatörü Elek. Müh. O. Bülent Artüz

Proje Ekibi Prof.Dr. Dinçer Gülen, Doç.Dr. Hatice Torcu Koç, Doç.Dr. Erdal Üzen,

Çev. Müh.Atilla Aydemir, Biyolog Barış Sönmez, Biyolog Derya Akdemir, Biyolog Aysun Bakacak

İSTANBUL

2008

6

7

ÖNSÖZ

Denizcilik camiasının IMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) önderliğinde başlattığı denizcilik eğitiminde atılım girişimleri, Ocak 1993 tarihinde Türk Deniz Eğitim Vakfı (TÜDEV)’in kuruluşu ile başlamıştır. TÜDEV önce özellikle Türkiye’de denizcilik eğitimi veren başta İTÜ Denizcilik Fakültesi, 9 Eylül Üniversitesi, KTÜ gibi Yükseköğrenim kuruluşları olmak üzere, tüm öğrenim kuruluşlarına yardımcı olmak; sonra kendi Denizcilik Eğitim Merkezini kurmak ve daha sonra da küresel anlamda bir Dünya Denizcilik Üniversitesi oluşturmak misyonu ile çalışmalarına başlamış ve bu doğrultuda hedeflerine teker teker ulaştıktan sonra, 8 Şubat 2008 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak Tüzel Kişilik kazanmış bulunan T.C. PİRİ REİS ÜNİVERSİTESİNİ kurmuş ve bu kurumu Türk ve Dünya Denizciliğine kazandırmıştır. Denizciliği var eden olgu olan denizlerin farklı özellikleri ve bu özelliklerin gerek zaman içersinde, gerekse dış etkiler ile değişimleri de denizciliğin multidisipliner yapısı içinde yer almaktadır. Denizciliğin var olmasındaki temel olgu olan denizlerin incelenmesi ve irdelenmesi bu bakımdan hayati önem taşımaktadır. Türkiye, deniz ulaşımı açısından dünyanın en önemli noktalarından birisinde bulunmaktadır. Karadeniz ile Akdeniz arasındaki tek deniz ulaşım yolu, İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile Marmara Denizi vasıtası ile sağlanmaktadır. T.C. Piri Reis Üniversitesi bu doğrultuda kendisine yüklenen görevleri ya doğrudan doğruya kendi olanakları ile ya da çeşitli kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak gerçekleştirmeyi hedeflemektedir. Bu sebeple, T.C. Piri Reis Üniversitesi’nin ilk yayını olan bu kitabı, özellikle dünyada tek örneği bulunan, tümü ile bir ülkeye ait tek deniz olan Marmara Denizi’nin 1954 senesinden bu güne değin kesintisiz olarak sürdürülen izleme projesinin 2008 senesi ölçüm sonuçlarına ayırmayı uygun bulduk. Söz konusu proje ilk olarak Olav Aasen ve İlham Artüz yöneticiliğinde Et ve Balık kurumu bünyesinde 1954 senesinde başlatılmıştır. 1957 senesinde İ.Ü. Fen Fakültesine bağlı Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsünün kuruluşu ile birlikte, söz konusu proje periyodik bir hale getirilmiş ve 1982 senesine değin düzenli bir şekilde sürdürülmüştür. 80’li senelerde H.A.E. lağv edilmesi ile birlikte, projenin sorumluğunu yine İlham Artüz başkanlığında İ.Ü. Çevre Bilimleri Fakültesi üstlenmiş ve 80’li yılların sonlarına değin düzenli bir şekilde sürdürmüştür. 80’li yılların sonlarından itibaren söz konusu proje yine İlham Artüz’ün yöneticiliğinde İ.T.Ü. gemi İnşaat ve Denizbilimleri fakültesinde devam ettirilmiş ve 1993 senesinde İlham Artüz’ün vefatı ile proje sorumluluğunu söz konusu periyodik ölçümlerin devam ettirilebilmesi amacı ile M. Levent Artüz ilk sene İ.T.Ü. Gemi İnşaatı ve Denizbilimleri Fakültesinde İ.Ü. ile ortaklaşa gerçekleştirilen ölçümlerin yöneticiliğini geçekleştirmiştir. Takip eden yıllarda söz konusu proje M. Levent Artüz ve O. Bülent Artüz’ün çabaları ile kesintisiz olarak devam ettirilmiştir. Büyük bir özveri ile Sevinç-Erdal İnönü Vakfı tarafından sürdürülen çalışmaların 2008 senesi aşaması olan Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi (MAREM Marmara Environmental Monitoring) projesine T.C. Piri Reis Üniversitesi olarak katkıda bulunabilmemiz bizim için bir onur olmuştur.

Prof. Dr. Osman Kamil Sağ Rektör

T.C. Piri Reis Üniversitesi

8

9

ÖNSÖZ 1954 senesinden bu güne, çeşitli kurumlarca büyük özveri ile sürdürülen Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi Projesi’nin 2008 senesi çalışmasının gerçekleştirilmiş olması Sevinç-Erdal İnönü Vakfı için bir onur olmuştur. 31. 10. 2007 de yitirdiğimiz kurucumuz, eşim Erdal İnönü’nün Vakfımız çalışmalarının ilk eseri olan "Bilimsel Açıdan Marmara Denizi" isimli kitabın önsözünde de belirttiği gibi; bu tip yayınların Marmara Denizi’nin sağlığını kazanmasına ve korunmasına yapabileceği katkılar bizi mutlu kılacaktır. Sevinç-Erdal İnönü Vakfı olarak amacımız; ülkemizin tek başına sahip olduğu bu denizin farklı özelliklerinin tanınmasını sağlarken, kirlenmeye bağlı değişim hızını ortaya koymak, buna göre alınması gerekli önlemler için veri tabanı oluşturmak ve dünyada eşine az rastlanır üretimsel ve turistik değerleri olan bu denizimizin korunması için gerekenlerin ne olduğunun saptanması ve nelerden kaçınılması gerektiğinin belirlenmesi için envanter oluşturmaktır. Olanaklarımız ölçüsünde desteklediğimiz ve desteklemeye devam edeceğimiz bu uzun soluklu projenin verilerinin dikkate alınarak Marmara Denizi’nin rehabilitasyonu için gecikmiş önlemlerin acilen devreye sokulması en büyük arzumuzdur. Sayın Levent Artüz ve ekibine, projeye katkıda bulunan tüm kurum ve kuruluşlara, kitabın basımını üstlenen Piri Reis Üniversitesi’ne ve tüm emeği geçenlere en içten teşekkürlerimi sunuyorum. Sevinç İnönü Sevinç ve Erdal İnönü Vakfı Başkanı

10

11

Sunum:

Marmara Denizi ve boğazlarında 1954 senesinden günümüze değin düzenli olarak pek çok araştırma gerçekleştirilmiş ve geniş bir konu yelpazesi oluşturan inceleme ve irdelemeler yapılmıştır. Günümüzde de sürdürülmeye çalışılan bu araştırmalar sayesinde, Marmara Denizi’nin yıllar bazında süregelen değişimleri izlenebilmektedir. Bu yayının kapsamında 2007 senesi sonlarında Marmara Denizi genelinde etkili olan Musilaj Agregat oluşumu ile ilgili ölçüm sonuçları ve MAREM (Marmara Environmental Monitoring Project) orjinal ölçüm sonuçları yer almaktadır. 1954 senesinde bu yana kesintisiz sürdürülen bu projenin devam ettirilmesinde bizleri teşvik eden rahmetli Prof. Dr. Erdal İnönü’ye ve projenin sürdürülmesinde desteklerini esirgemeyen Sevinç-Erdal İnönü Vakfı’na teşekkürü bir borç bilirim. Laboratuvar çalışmalarını Marmara Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Araştırma Laboratuvarında yapmamıza izin veren ve bizi her anlamda destekleyen Dekan Prof. Dr. Adnan Aydın’a, Dekan Yard. Prof. Dr. Rikap Yüce’ye, Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Meral Ünal’a MAREM ekibi adına en derin teşekkürlerimi sunarım. Bu vesile ile, Marmara Denizi’nde, "MAREM-2008 Yaz Dönemi Oşinografik Değişimlerin İzlenmesi ve Etkileri" konulu proje kapsamında; alet–ekipman desteğini sağlayan i-marine deniz teknolojileri ve araştırmaları A.Ş. ve maddi destek sağlayan Nortel Networks Netaş Telekomünikasyon A.Ş., ve HEDEF Bilgisayar Sistemleri Kablolama Sanayi Ltd. teşekkürlerimi sunmak isterim. Bu yayının oluşmasında katkı ve desteklerini esirgemeyen, T.C. Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Osman Kamil Sağ ve Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mahmut Celal Barla’ya teşekkür ederim. Ayrıca materyal tanımlarında, literatüre ulaşmada ve tür tanımlarında yardımlarını esirgemeyen, bu yolla projeye destek veren Dr. Allen G. Collins (Smithsonian Institution, National Systematics Laboratory of NOAA Fisheries Service National Museum of Natural History), Dr. Ann Andersen (IFREMER, Station biologique de Roscoff, Fransa), Dr. Antonella Pancucci-Papadopoulou (Hellenic Centre for Marine Research Institute of Oceanography, Atina), Dr. Bénédicte Ritt (IFREMER-DEEP/LEP, Fransa), Prof. Dr. Bruno David, (Université de Bourgogne, Dijon, Fransa), Dr. Casey W. Dunn (Department of Ecology and Evolutionary Biology, Brown Uni), Prof. Dr. Eugen Karl Kempf (Universität zu Köln Mathematisch-Naturwissenschaftliche Fakultät Institut für Geologie und Mineralogie), Dr. Eve.C. Southward (Marine Biological Association of the İngiltere), Prof. Dr. Geoff A Boxshall FRS, (Department of Zoology, The Natural History Museum, Londra), Dr. Gerhard Jarms (Uni. of Hamburg, Faculty of Biology; Biozentrum Grindel und Zoologisches Museum), Prof. Dr. Mehmet Sakınç (İ.T.Ü. Avrasya yer bilimleri enstitüsü, İstanbul), Dr. Iván Mulero Méndez (Departamento de Biología Celular, Facultad de Biología, Universidad de Murcia, İspanya), Dr. Jacob Dafni (Ben-Gurion University, Eilat, Israil), Dr. Karine Olu (IFREMER, Fransa), A.g. Onur Gönülal (İstanbul Üni. Balıkçılık Fak. Deniz Araştırmaları Bölümü, Gökçeada), Dr. Peter Schuchert (Muséum d'histoire naturelle, Genève, İsviçre), Dr. Steven Haddock (Monterey Bay Aquarium Research Institute, Kaliforniya), teşekkürü bir borç bilirim. Yine belirtmek isterim ki; projenin 2008 ayağının gerçekleşmesinde üstün çaba gösteren OKTAY-4 gemi personeli Kaptan Muzaffer Aktay, Usta Gemici Muharrem Tilki, Gemici Mehmet Arabacı, Gemici İsmail Aktay ile Musilaj Aggregat izleme çalışmalarında kullandığımız Atara isimli teknenin sahibi balıkçı Çetin Tokmak’ın gönülden yardımları da yadsınamaz.

M. Levent Artüz İstanbul, 2008

12

13

İçindekiler:

Giriş 15 Ölçümler ve uygulanan yöntemler 16 Mevkii tayinleri 17 Su sıcaklığı (TºC) ölçümleri 17 Salinite ve Klornite ölçümleri 17 Konduktivite (LF) ölçümleri 18 Çözünmüş oksijen (DO) ölçümleri 18 Yoğunluk (SIGMA-T) ölçümleri 18 pH ölçümleri 18 Işık geçirgenliği (Bulanıklık) ölçümleri 18 Plankton ölçümleri 19 Klorofil ölçümleri 19 Bentik materyal ölçümleri 19 Meteorolojik veriler 19 Akıntı yön ve hız olçümleri 19 Sedimantolojik veriler 19 Hidro-QL Oşinografik-Hidrobiyolojik Program ve Veritabanı 20 Oşinografik-Hidrobiyolojik veritabanı ve programı tanımı ve özellikleri 21 Raporlar ve Sunum 24 Hidrografi Internet Sitesinin Yapısı 26 BÖLÜM 1. Giriş 29 İstasyon dağılımı ve konumları 33 Oşinografik İstasyonlar 33 Oşinografi ölçüm ham verileri 36 Ölçümlere ve Tablolara İlişkin Açıklamalar 36 Data tabloları 37 Tartışma 60 Marmara Denizi’nde 2007-2008 döneminde gelişen anomaliler 61 Sonuç 63 İstasyonlar bazında data kartları 69 Meteorolojik veriler 94 BÖLÜM 2. Giriş 101 İstasyon dağılım ve konumları 105 Oşinografi ölçüm ham verileri 108 Ölçümlere ve tablolara ilişkin açıklamalar 108 Data tabloları 109 Bulanıklık (Secchi-Disc değerleri) 118 Data kartları 120 Akıntı ölçüm değerleri 175 Akıntı tabloları 178 Bentik materyal verileri 204 Plankton materyal verileri 210 Plankton veri tabloları 212 Plankton dağılım verileri 213 Fitoplankton 215 Zooplankton 215 Klorofil-a verileri 219

14

Veri grafikleri 220 Besleyici tuzlar-Kimyasal veriler 239 İstasyon dağılım ve konumları 239 Kimyasal ölçüm verileri 240 Ölçüm grafikleri 241 Sedimantolojik veriler 246 Yöntem 246 Sedimantolojik İstasyon dağılım ve konumları 247 Ostrakot Envanter ve Dağılım çalışmaları ön bilgileri 249 Marmara Denizi Ostrakot Envanter ve Dağılım çalışmaları ön bilgileri 250 Marmara Denizi Foraminifer Envanter ve Dağılım çalışmaları ön bilgileri 254 Sediman “Diğer” envanter çalışmaları ön bilgileri 258 Örneklerin sedimantolojik özellikleri 259 MAREM-2008 Makro Alg Envanter ve Dağılım çalışmaları ön bilgileri 260 Marmara Denizi Florası 261 Makro Alg Envanter ve Dağılım çalışması istasyon dağılım ve konumları 262 Meteorolojik veriler 265 Sonuç 268 Kaynakça 269

15

GİRİŞ MAREM-2007 yaz ayağı çalışma seferinin son günlerinde, Marmara Denizi’nin batı kesiminde farklılıkların olduğu dikkatimizi çekti. Deniz hiç alışılmadık bir şekilde yeşile kesmişti. Plankton numunesi almaya kalktığımızda kepçenin gözleri tıkanıyor, materyal toplayamıyordu. Gemi üzerindeki laboratuarda gözlemlediğimiz örneklerde tek bir planktonun baskın bir şekilde bulunduğu dikkatimizi çekti. Biz çalışmalarımızı sürdürürken, oşinografik ekipmanı denize indirdiğimiz 5mm çaplı çelik halatın üzerinde sümüksü bir yapının tutunduğunu gözlemlemeye başladık. Bu, süt beyazı renkli, opak bir oluşumdu. Yine gemi üzerinde yaptığımız mikroskopik incelemede, söz konusu maddenin tekdüze ve sıvışkan yapısını gözlemledik. Zaman geçtikçe etrafımızdaki deniz yeşil renkten, süt beyazı bir renge dönüşüyordu. Bu dönüşüm o denli hızlı oluyordu ki, başımızı çevirene kadar geçen sürede yeni bir alanda yeşilliğin ortasında yeni bir süt beyazı ada şeklinde oluşumlar ile karşılaşıyorduk. Bu arada çevremizden elde ettiğimiz plankton numuneleri de, örnek kavanozları içersinde, etrafımızdaki deniz ile eşzamanlı olarak aynı süreci sergiliyorlardı. Rutin ölçüm çalışmalarımızın yanı sıra, bu büyük değişimi de izleme altına aldık. Bizim tesadüfen orjininde bulunduğumuz bu oluşum, kamuoyunun kısa bir süre sonra "Marmara Denizi’nde Beyaz Tabaka" veya "salya" olarak adlandıracağı, Marmara Denizi genelinde oluşacak Musilaj Agregat’ın başlangıcıydı. Seferin devam eden günlerinde, rutin çalışmalarımızın yanı sıra, söz konusu oluşum ile ilgili çalışmalarımızı da sürdürdük. Devamında ise, programladığımız söz konusu oluşumu izleme çalışması çerçevesince 8 adet sefer düzenleyerek bu yapıyı, oluşumunu, gelişimini ve yaptığı tahribatı izleme imkanı bulduk. Bu 2008 senesi çalışma verilerinin sunulduğu yayın, bu nedenle "Musilaj Agregat İzleme Çalışmaları" ve "Rutin Çalışmalar" olarak, birbirini takip eden ve tamamlayan iki farklı bölümden oluşmaktadır. Proje kapsamında in-situ olarak gerçekleşen ölçümler MAREM araştırma ekibi tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, ilk defa bu sene MAREM Projesi çalışmaları kapsamına alınan ve bu yayının 2. bölümünde yer alan Ostrakot çalışmaları Prof. Dr. Dinçer Gülen ve Biyolog Derya Akdemir tarafından, Makro Alg çalışmaları Doç. Dr. Erdal Üzen ve Biyolog Aysun Bakacak tarafından ve Ihtiyolojik veriler Doç. Dr. Hatice Torcu Koç ve ekibi tarafından gerçekleştirilmiştir. Tüm projenin yazılım ve elektronik altyapısı Elek. Müh. Bülent Artüz tarafından oluşturulmuştur. Umarız ki bu veriler, başta Marmara Denizi’nin rehabilitasyonu olmak üzere, bu deniz ile ilgili geliştirilecek projeler ve uygulamalarda baz oluşturur.

MAREM Deniz Araştırmaları Ekibi

16

ÖLÇÜMLER VE UYGULANAN YÖNTEMLER Bu yayının kapsamına giren çalışmalar kısaca 2 bölümde özetlenebilir; 1- 2008 senesi başından, 2008 ekim ayı dönemine kadar sürdürülen Marmara Denizi genelinde oluşan musilaj agregat "salya" ile ilgili izleme çalışmaları: Söz konusu çalışmalar 2007 senesi Ağustos ayında başlatılmış ve halihazırda da yürütülmektedir. Verilerin bütünlüğünün sağlanabilmesi açısından bu kitabın kapsamı içine alınmıştır. 2- 2008 Yaz Dönemi Oşinografik Değişimlerin İzlenmesi ve Etkileri: Marmara Denizi’nde, "2008 Yaz Dönemi Oşinografik Değişimlerin İzlenmesi ve Etkileri" konulu proje kapsamında; Sevinç ve Erdal İnönü Vakfı bünyesinde ve Alet –Ekipman desteğini sağlayan i-marine deniz teknolojileri ve araştırmaları A.Ş. ve maddi destek sağlayan Nortel Networks Netaş Telekomünikasyon A.Ş., HEDEF Bilgisayar Sistemleri Kablolama Sanayi Ltd. sponsorluğunda 12 Temmuz 2008 tarihinden başlamak üzere izleme çalışmaları başlatılmış, 01 Ağustos 2008 – 15 Ağustos 2008 tarihleri arasında ise tüm Marmara Denizi’nin, (Boğaziçi Karadeniz çıkışından-Çanakkale Boğazı Ege Denizi çıkışına kadar olan bölge) 55 hidrografik istasyonda (Bkz. Bölüm 2. İstasyon dağılım ve konumları) Oşinografik, Biyolojik ve Sedimantolojik etüdü yapılmıştır. Bu çalışmalarda yüzeyden dibe kadar olan su sütununda Temperatür, Salinite, Elektrik geçirgenliği, Yoğunluk, Suda çözünmüş oksijen, pH ölçümlerinin yanı sıra, biyolojik çeşitliliği saptamak amacı ile plankton ve fauna-flora örnekleri ile 1000m ve altı derinliklerden sediman örnekleri alınmıştır. İlk uygulaması 1954 senesinde Et ve Balık Kurumu bünyesinde gerçekleştirilmiş ve sürdürülmüş ve 1962 senesinde fiilen Hidrobiyoloji araştırma Enstitüsü tarafından başlatılmış ve zaman içersinde Marmara ve Boğazları Belediyeler Birliği (M.B.B.), İ. Ü. Çevre Bilimleri Enstitüsü ve İ.T.Ü. Gemi İnşaatı ve Denizbilimleri Fakültesi tarafından belirli dönemlerdeki ayakları gerçekleştirilmiş bulunan, "Marmara Denizi Ekosisteminde Değişen Oşinografik şartların Araştırılması Projesi"nin 2007 senesi yaz ayağı aralığında, projenin kapsamında olan rutin ölçümler gerçekleştirilmiştir.

Araştırma sırasında gerçekleştirilen rutin ölçümler; - Sıcaklık ölçümleri (TºC) - Salinite ve Klornite ölçümleri (Sal ‰ve Cl ‰) - Yoğunluk hesaplamaları (Sigma-T) - Elektrik iletkenliği (LF) (mhos cm2) - Ses iletkenliği hesaplamaları (S.sp x 10) - Suda çözünmüş oksijen (DO) (mg/l ve ml/l) - pH dağılımı - Secchi-disc (Işık geçirgenliği, bulanıklık) - Deniz rengi - İstasyon su derinliği - Akıntı Yön ve Hız ölçümleri - Hava şartları

ile ilgili ölçümlerin yanı sıra;

Bentikde: - Tür tayin ve dağılımları, - Envanter oluşturulması, - Türlerin kantitatif ölçümleri,

17

Litoral zonda; - Makro alg dağılım/envanter çalışmaları,

Sedimanda: - Ostrakot, Foraminifer ve Diğer türler dağılım çalışmaları - Partikül analizi çalışmaları

Belirli noktalarda plankton çekimleri ve buna bağlı olarak; Planktonda:

- Tür tayin ve dağılımları, - Volumetrik analiz,

-Klorofil-a ölçümleri -Besleyici tuzlar ölçümleri işlemleri yapılmıştır. Mevki tayinleri : Hidrografik araştırmaların sağlığı açısından önemli faktörlerden birisi olan mevki tayini, Magellan MAP 330 GPS ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmalar sırasında aletin kendi hafızası ve çalışma bitiminde alanda bağlı olduğu bilgisayara aktarılan veriler, daha sonra http://gps.artuz.com adresi üzerinden çok kullanıcılı harita programına ve yine internet üzerinden çalışan çok kullanıcılı Hidro-QL oşinografik veri tabanına (http://hidro.artuz.com) , data kartları şeklinde otomatik olarak işlenmiştir. Su sıcaklığı (TºC) ölçümleri : Araştırma yapılan istasyonlarda, derinliğin elverdiği ölçülerde, yine derinliğe bağlı olarak 5sn periyotlar halinde, derinlik sensörü verilerine bağlı sıralama çerçevesince ham veri eldeleri gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler hem ham veri olarak hem de standart derinliklerdeki veriler olarak işlenmiştir. Standart 0.5-10-25-50-75-100-150-200....m derinliklerde ve bunlara ek olarak termoklin tabakasının kesin konumunu saptamak amacı ile 15-25m derinliklerde 1’er metre aralıklarla sıcaklık ölçümleri yapılmıştır. Bu ölçümler saha çalışmaları süresince kullanılan, 200m derinliğe kadar erişen, veri biriktirme özelliğine sahip (data-logger) mikroprosesörlü YSI 6600-D sonda aygıtı ile gerçekleştirilmiştir. Sıcaklıklar, söz konusu sonda aletinde bulunan termik sensör ile in-situ olarak saptanmıştır. 200m’den derin sularda ölçümler Midas ECM ile ve/veya in-situ olarak "reversing termometreler" (SIS) ile gerçekleştirilmiştir. Salinite ve Klornite ölçümleri : Araştırma yapılan istasyonlarda, derinliğin elverdiği ölçülerde, yine derinliğe bağlı olarak 5sn periyotlar halinde derinlik sensörü verilerine bağlı sıralama çerçevesince ham veri eldeleri gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler hem ham veri olarak hem de standart derinliklerdeki veriler olarak işlenmiştir. Standart 0.5-10-25-50-75-100-150-200....m derinliklerde ve bunlara ek olarak haloklin tabakasının kesin konumunu saptamak amacı ile 15-25m derinliklerde 1’er metre aralıklarla Salinite ve Konduktivite ölçümleri tablolara aktarılmıştır. Bu ölçümler saha çalışmaları süresince kullanılan, 200m derinliğe kadar erişen, veri biriktirme özelliğine sahip (data-logger) mikroprosesörlü YSI 6600-D sonda aygıtı ile gerçekleştirilmiştir. Bu ölçere bağlı termo-sensor ile ölçüm yapılan suyun sıcaklığı da diğer aygıtlarınkine paralel olarak ölçülmektedir. Aslında bu aygıt ile ölçülen, deniz suyunun mhos/cm2 cinsinden elektrik geçirgenliği olmaktadır. Suyun sıcaklığı ile Konduktivite arasındaki ilişkiden, mikroprosesör Saliniteyi hesaplayarak vermektedir. 200m’den derin sularda ölçümler Midas ECM ile ve/veya Niskin–Nansen şişeleri ile alınmış su numunelerinden gerçekleştirilmiştir.

18

Konduktivite (LF) ölçümleri: Salinite ölçümlerine paralel olarak Konduktivite (elektrik geçirgenliği, LF, mhos/cm2) ölçümleri yapılmıştır. Söz konusu ölçümler de 200m derinliğe kadar erişen, veri biriktirme özelliğine sahip (data-logger) mikroprosesörlü YSI 6600-D sonda aygıtı ile gerçekleştirilmiştir. Bu ölçümler HİDRO-QL programında yer alan ve Klornite ve sıcaklık değerlerinin fonksiyonu olarak hesaplanan değerler ile karşılaştırılmaktadır. 200m’den derin sularda ölçümler Midas ECM ile ve/veya Niskin–Nansen şişeleri ile alınmış su numunelerinden gerçekleştirilmiştir. Çözünmüş oksijen (DO) ölçümleri: Araştırma yapılan istasyonlarda, derinliğin elverdiği ölçülerde, yine derinliğe bağlı olarak 5sn periyotlar halinde derinlik sensörü verilerine bağlı sıralama çerçevesince ham veri eldeleri gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler hem ham veri olarak hem de standart derinliklerdeki veriler olarak işlenmiştir. Standart 0.5-10-25-50-75-100-150-200....m derinliklerde ve bunlara ek olarak DO dağılımının Termoklin/Haloklin tabakası ile ilişkisini saptayabilmek ve denizel canlıların gereksinim duydukları 5mg/l sınırını saptamak amacı ile, 0.5-200m arasında 25cm ara ile, 200m derinliğe kadar erişen, veri biriktirme özelliğine sahip (data-logger) mikroprosesörlü YSI 6600-D sonda aygıtı ile gerçekleştirilmiştir. 200m’den derin sularda ölçümler Midas ECM ile ve/veya Niskin–Nansen şişeleri ile alınmış su numunelerinden gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler HİDRO-QL programında yer alan ve değer çevrimi ile hesaplamaları ile birlikte ve ölçüm değerlerinin fonksiyonu olarak hesaplanan değerler ile karşılaştırılmaktadır. Yoğunluk (SIGMA-T) ölçümleri: Sigma-T, Klornite ve Temperatür değerlerinden yararlanılarak HIDRO-QL programı ile tablolara otomatik olarak işlenmektedir. Bilindiği gibi Sigma-T yoğunluğun kısaltılmış halidir ve;

Sigma-T = (Yoğunluk-1) x 1000 Şeklinde tanımlanmaktadır. Yoğunluğun yatay olarak haritalandırılması, Örneğin Marmara Denizi için, Karadeniz (üst) Akdeniz (alt) su kütlelerinin sınırını belirlemektedir. Bu iki kütle arasında hızla değişen ara tabakanın (interface) konumu da saptanabilmektedir. Detaylara inildiğinde söz konusu ara tabakanın nerelerde upwelling yaptığı görülebilecektir ki, bu Marmara Denizi’nde yoğun olarak uygulanan derin deniz deşarjlarının akıbeti bakımından büyük önem taşımaktadır. pH ölçümleri: Araştırma yapılan istasyonlarda, derinliğin elverdiği ölçülerde, yine derinliğe bağlı olarak 5sn. periyotlar halinde derinlik sensörü verilerine bağlı sıralama çerçevesince ham veri eldeleri gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler hem ham veri olarak hem de standart derinliklerdeki veriler olarak işlenmiştir. Standart 0.5-10-25-50-75-100-150-200....m derinliklerde ve bunlara ek olarak termoklin tabakasında 25cm aralıklarla pH ölçümleri yapılmıştır. Bu ölçümler, 200m derinliğe kadar erişen, veri biriktirme özelliğine sahip (data-logger) mikroprosesörlü YSI 6600-D sonda aygıtına bağlı pH sensörü ile, in-situ olarak gerçekleştirilmiştir. 200m’den derin sularda ölçümler Niskin–Nansen şişeleri ile alınmış su numunelerinden gerçekleştirilmiştir. Işık geçirgenliği (Bulanıklık) ölçümleri: Araştırma yapılan istasyonlarda, Secchi-disk (ışık geçirgenliği) ölçümleri yapılmıştır. Işık geçirgenliğinin klasik ölçümü olan bu yöntem, 25cm çapındaki beyaz renkte bir diskin su içersinde görülebildiği derinliğin, göz ile saptanması esasına dayanmaktadır.

19

Plankton ölçümleri: Plankton ölçümleri istasyonların büyük bir çoğunluğunda ve rutin plankton ölçüm istasyonlarında dikey ve yatay çekimler olarak gerçekleştirilmiştir. Plankton kepçesi olarak, Hensen tipi nr: 15 (µm: 155) ve nr:16 (µm: 160) göz açıklıklarına sahip, 60cm Ø ağız açıklığında 2 adet kepçe kullanılmıştır. Oşinografik istasyonlar ve bunlardan bağımsız plankton çekim istasyonlarında ayrıca oşinografik verilerin alımı yapılmıştır. Numuneler %5 formol karıştırılmış deniz suyunda saklanarak, volumetrik analizleri yapılıp, tür tayin ve envanter çalışmaları için veri tabanı oluşturmak amaçlı kaydedilmişlerdir. Klorofil ölçümleri: Bu ölçümler, plankton ölçümlerine bağlı olarak, 200m derinliğe kadar erişen, veri biriktirme özelliğine sahip (data-logger) mikroprosesörlü YSI 6600-D sonda aygıtına bağlı optik klorofil sensörü ile, 60m derinliğe kadar in-situ olarak gerçekleştirilmiştir. Bentik materyal ölçümleri: Bentik – Demersal materyal, istasyonlarda Beam-trawl çekilmesi sureti ile sağlanmıştır. Kullanılan beam-trawl 13.9m torba boylu, 7.3m torba ağız açıklığı, 55cm torba ağız yüksekliği ve 3.5cm kuru olarak ölçülen göz açıklığına sahiptir. Bentik materyal istasyonlarında beheri 15dak süren çekimler gerçekleştirilmiş ve çıkan materyalin kayıtları yapılarak kalitatif ve kantitatif özellikleri ile envanter oluşturul-muş. Bentik materyal istasyonlarında ayrıca oşinografik verilerin alımı yapılmıştır. Meteorolojik veriler: Marmara Denizi genelinde 22 adet sabit istasyondan on-line olarak her saat başı ve buna ek deniz araştırmaları süresince istasyonlar bazında aşağıdaki meteorolojik veriler toplanmakta ve eş zamanlı olarak veri tabanına girilmektedir. Tüm sene eşzamanı olarak; İstasyonlar bazında çalışmanın olduğu

dönem boyunca; - Hava sıcaklığı - Hava basıncı - Görüş Mesafesi - Nem durumu - Rüzgar hızı - Rüzgar yönü - Yağış durumu ve miktarı

- Hava sıcaklığı - Yüzey su sıcaklığı - Hava Basıncı - Rüzgar şiddeti - Rüzgar yönü - Genel hava durumu (güneşli, parçalı bulutlu, yağış v.b.)

Verileri veri tablolarına ve data-kartlara işlenmektedir. Akıntı Yön ve Hız ölçümleri: Tüm istasyonlarda kesitler halinde 0.5m ile dip arasında, "Çok Eksenli Doppler" akıntı ölçüm cihazı ile, aktüel akıntı yön ve hızı ölçülmüştür. Sedimantolojik veriler: Örneklerin alınma işlemi, çizimi M. Levent Artüz, yapımı i-marine deniz teknolojileri ve araştırmaları A.Ş. tarafından gerçekleştirilen 100kg’lık ağırlık-kor (Gravity-Core) aracı yardımı ile 400-600cm boru uzunluğu kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Kor aletinin indiriliş ve çekilişi ağır iş vinci ve bumbası ile yapılmaktadır. 2000m tel kapasitemiz Türkiye denizlerinin derinliğine göre çalışmalar için yeterli olmaktadır. Boru içine alınan sediman numunesi P.V.C den yapılmış bir harbi yardımı ile itilerek; plastikle kaplı, yönlendirilmiş bir tabla üzerine alınarak analiz için uygun porsiyonlar olarak dilimlenmektedir. Kesilen her bir parça P.V.C. torbalara sarılıp BOSCH plastik dikicisi ile, vakumla kapatılarak -0°C de gemide saklanmıştır. Numuneler ayrıca tüm özellikleri içerecek şekilde barkodlanarak, soğuk zincir kırılmadan laboratuara ulaştırılmıştır.

20

Diğer bir sediman örnekleme yöntemi olarak da yine modifiye tasarımı M. Levent Artüz’e ait, yapımının Bülent Artüz kontrolünde sağlandığı "Peterson Grab" aleti kullanılmıştır. Söz konusu alet, sedimandan biyolojik numunelerin alımında ve yüzeysel sediman örneklemesinde kullanılmaktadır. Örnekler P.V.C.. torbalara vakum altında konularak, barkodlanıp -0°C de gemide saklanıp, soğuk zincir kırılmadan ilgili laboratuara ulaştırılmaktadır. Ayrımı yapılamayan örnekler ise, karışık olarak P.V.C. kavanozlara alınarak laboratuara ulaştırılmaktadır. Soğuk muhafaza işlemlerinde -24°C kadar ulaşabilen gemi üzerinde bulunan, 230m3 hacimli sabit soğuk hava deposu kullanılmaktadır. Hidro-QL Oşinografik-Hidrobiyolojik Program ve Veritabanı: 80'li yıllarda tek kullanıcılı bilgisayarlar için geliştirilmiş olan Hidrografi Programı, internet ve günümüz teknolojilerinin yardımı ile grupsal çalışmalara imkan verecek şekilde tarafımızdan tekrar (Bülent Artüz ve ekibi) tasarlanmış ve yeni sürümü ile ilk olarak bu projede kullanılmıştır. Programda, temelde bir proje kapsamında yapılan ölçümlerin, bilgisayar ortamına kayıt edildikten sonra çeşitli analizlerle değerlendirilmeleri esas alınmıştır. Yapılan hidrografik ölçümler, istasyon bazında girdikten sonra, tek bir istasyon için derinliğe bağlı grafikleri alabilmektedir. Oşinografik çalışmalarda temel ölçülen değerler baz alınarak gerek kendi içersindeki değişimleri, gerekse yeni hesaplanabilir değerler program dahilinde otomatik olarak veri tabloları şeklinde değerlendirilebilmektedir. Örneğin mg/l olarak ölçülen bir DO değeri aynı zamanda ml/l olarak da izlenebilmektedir. Aynı şekilde; bilinen elektriksel geçirgenliğe bağlı tuzluluk ve temperatür bağlamında hesaplanan yoğunluk ve diğer veriler ile suyun ses iletimi, program kapsamında veri tablolarında otomatik olarak hesaplanmaktadır. Verilere bağlı olarak, istasyon mevkileri, ilgili haritada noktasal olarak gösterilebilmekte ve böylece tüm data grafik olarak, görüntü üzerinde anlamlı bir şekilde değerlendirilebilmektedir. Program içinde bulunan ve 1954 senesinde bu güne kadar ölçülmüş veri tabanı, yapılan ölçümlerin karşılaştırılmasına, belirli bir alanda dağılım ve ortalama değerlerin alınmasına veya yatay veya dikey yönlerde kesitler alınabilmesine olanak sağlamaktadır. Bunun yanında proje kapsamında yatay olarak tüm istasyonları kapsayan değerlendirmeler yapılabilmektedir. Söz konusu program in-situ ölçüm aletleri ile direkt bağlantılı olarak çalışabilmekte ve belirli istasyonlardan alınan verilerin işleme hataları ve uzun süreli zaman faktörü minimuma inmektedir. Programda kullanılan Data-Kart'larında ölçülen aşağıdaki değerler girildiğinde:

DERinlik TºC (Su Sıcaklığı) SALinite (Su Tuzluluğu) DO(mg/l) (Suda erimiş Oksijen) pH (Asitlik-Bazlık) HIZ (Akıntı Hızı) YÖN (Akıntı Yönü) Sistem tarafından:

CL (Klorinite) SIGMA-T (Yoğunluk) mmhos (Elektrik geçirgenliği) S.Sp (Sound Speed) DO(ml/l) (Suda erimiş Oksijen) olarak verilmektedir.

Proje kapsamında tüm istasyonlar girildikten sonra, istasyon bazında hesaplamalar da bittiğinden dolayı, bu parametrelerin derinliğe göre grafikleri hazırlanmaktadır.

21

Ayrıca tüm istasyonlar arası ilgili parametrelerin yine derinliğe göre ortalama hesapları yapılabilmekte ve ölçüm yapılamamış olan derinlikler için matematiksel interpolasyon ve ekstrapolasyon yöntemleri kullanılarak kesit değerler alınabilmekte, projeye ilişkin tüm istasyonlar bir harita üzerinde görüntülenebilmekte ve proje kapsamına ilişkin genel bir bakış oluşturulabilmektedir. Oşinografik-Hidrobiyolojik veritabanı ve Oşinografi programı tanımı ve özellikleri : İlk sürümü kişisel kullanıma yönelik olarak 1982 senesinde çalışmaya başlayan ve İstanbul Boğazı Tüp Geçit Projesi, İTÜ Gemi İnşaat ve Denizbilimleri Fakültesi ile İ.Ü. Çevre Bilimleri bölümleri tarafından ortaklaşa ve bağımsız olarak gerçekleştirilen birçok projede kullanılmış, denenmiş ve kabul görmüş oşinografi ve veri tabanı programının 2. sürümü olarak nitelendirebileceğimiz bu program, temelde 2 bölüm-den oluşmaktadır. Veri tabanı ve Hidrografi programı Veri tabanı bölümünde oşinografik veriler olarak 1952 senesinden bu güne değin, Marmara Denizi’nde yapılmış çalışmaların büyük bir bölümü yer almaktadır. Bu çalışmaların da büyük bir bölümünü, zamanının İstanbul Üniversitesine bağlı Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsü’nün verileri tam ve eksiksiz olarak oluşturmaktadır. Yanlış yönetimler sonucunda kaybolmuş olan bu çok uzun bir zaman dilimine ait verilerin, tam ve eksiksiz olarak tekrar kullanıma açılmış olması Marmara Denizi’nin hidrografik gelişiminin incelenebilmesi açısından çok büyük bir önem taşımaktadır. Hidrografi programı ise; bu ham verilerin işlenebilmesi amaçlı olarak geliştirilmiş bir bilgisayar programıdır. Söz konusu programın 2. sürümünde ilkinden farklı olan fonksiyonlar olarak; tek kullanıcıdan, çok kullanıcıya geçilmiş olması, haritalama sisteminin aktif-vektörel hale getirilmiş olması, derinlik verileri çerçevesince 3 boyutlu batimetrik haritalamanın ve 3 boyutlu dikey dağılım haritalarının bulunması ve oşinografik verilerin işlenmesinin yanı sıra, biyolojik bir veritabanının oluşturulmuş olması ve ilgili veri analizlerinin yapılabilmesi (tür listelemesi, yaş-boy, yaş-ağırlık eğrileri oluşturulması, tür dağılım analizleri, stok tespit çalışmaları) göze çarpmaktadır. Ancak yine bu eklerin yanı sıra en büyük gelişme, 80’li yıllarda tek kullanıcılı bilgisayarlar için geliştirilmiş olan Hidrografi programının, internet ve günümüz teknolojilerinin yardımı ile grupsal çalışmalara imkan verecek şekilde tekrar hayata geçmesidir. Bu sayede yerinde (in-situ) yapılan ölçümler, direkt olarak ölçüm araçlarından alınabildiği gibi, aynı anda farklı istasyon ve/veya bölgelerde çalışan ekiplerin elde ettikleri veriler eş zamanlı olarak izlenebilmektedir. Bu özellik bize istasyonlarda daha az zaman harcama imkanının yanı sıra, çok daha kısa bir sürede (gerek yatay düzlemde, gerekse dikeyde), çok daha fazla nokta ölçümü yapma olanağı sağlamaktadır. Bu sayede veriler daha kısa aralıklarla yer aldıklarından, istatistik hesaplamalar daha hassas olmakta ve su kütlesi ile ilgili genel değerlendirmelerdeki hata payları en düşük seviyelere inmektedir. Temelde, bir proje kapsamında yapılan ölçümlerin, bilgisayar ortamına kayıt edildikten sonra çeşitli analizlerle değerlendirilmesi esas alınmıştır. Kullanıcı yaptığı hidrografik ölçümleri, istasyon bazında girdikten sonra, tek bir istasyon için derinliğe bağlı grafikleri alabilmektedir.

22

İstasyon mevkii ilgili vektörel haritada, noktasal olarak gösterilebilmekte ve böylece grafik olarak tüm data, görsel olarak da anlamlı bir şekilde değerlendirilebilmektedir. Bunun yanında; proje kapsamında yatay olarak tüm istasyonları kapsayan değerlen-dirmeler yapılabilmekte ve böylece ortam daha geniş olarak değerlendirilebilmektedir. Proje bazında gerek in-situ olarak, gerek proje yöneticisi, gerekse proje yöneticisinin atadığı elemanlar tarafından ölçüm sonuçları data kartlarına (Şekil 1.) işlenmektedir. İşenen kartlar proje ve zaman aralığı bazında, açıklaması yapılmış, materyal ve metot bilgileri tam olarak veri tabanında arşivlenmektedir. Gerek proje bitiminde, gerekse proje süresince, gerek ham veriler, gerekse işlenmiş veriler; 2 ve 3 boyutlu grafikler, data tabloları, yatay ve dikey dağılım haritaları ve/veya 3 boyutlu modeller üzerinde incelenebilmekte ve/veya çıktıları alına-bilmektedir. Bu döküm proje bazında veya tarih aralığında olabileceği gibi, köşe koordinatları verilen bir alan içersinde veya belirgin bir istasyonun sembolize ettiği su kütlesinde olabilmektedir.

Şekil. 1.- Boş DataKart görünümü

Tablo temel olarak 2 bölümden oluşmaktadır. Üst kısmı oluşturan bölüm, istasyona ait verilerin girildiği kısmı oluşturmaktadır. Burada; Tarih: Ölçümün yapıldığı tarih. (*) Seri No: Sistem tarafında verilen kart no Arz: Ölçümün yapıldığı istasyonun Enlemi Tul: Ölçümün yapıldığı istasyonun Boylamı Saat: Ölçümün yapıldığı saat İstasyon No: Bu projeye ait olan ölçüm yapılan istasyona verilen numara (*) Proje: Ortak değerlendirme yapılacak olan istasyonların üst kümesi. Derinlik: İstasyonun max derinliği Sec-Disc Der: Secci-Disc derinliği, suyun gözle görülebilecek max derinliği Renk Kodu: Deniz rengini belirleyen parametre (Forel) Hava Sıcaklığı: Ölçümün yapıldığı andaki Hava sıcaklığı Hava Basıncı: Ölçümün yapıldığı andaki hava basıncı. İlgili değerlerin girilebildiği alanlar bulunmaktadır.

23

Tablonun alt kısmında ise, istasyona ait verilerden bazıları derinliğe göre ölçülüp girilmekte, buna karşılık diğer veriler otomatik olarak hesaplanarak, data kartı oluşturulmaktadır. Bunlar; Der: Ölçüm yapılan derinlik. TC: İlgili derinlikteki su sıcaklığı (Ölçülür) Sal: İlgili derinlikteki salinite (Tuzluluk) (Ölçülür/Hesaplanır) Cl: İlgili derinlikteki klorinite(Ölçülür/Hesaplanır) Sigma-T: İlgili derinlikteki yoğunluk (Hesaplanır) Mmhos: İlgili derinlikteki elektrik geçirgenliği (Ölçülür/Hesaplanır) S.Sp: İlgili derinlikteki ses hızı (Hesaplanır) Do (mg/l): İlgili derinlikteki, litrede miligram olarak, suda erimiş oksijen

(Ölçülür/Hesaplanır) Do (ml/l): İlgili derinlikteki, litrede mililitre olarak, suda erimiş oksijen

(Ölçülür/Hesaplanır) pH: İlgili derinlikteki pH (Ölçülür) Hız: İlgili derinlikteki akıntı hızı (Ölçülür) Yön: İlgili derinlikteki akıntı yönü (Ölçülür) Datakart’larındaki sistem; (Ölçülür/Hesaplanır) kolonlarla ilgili olarak temel fonksiyonların ölçülmesi prensibine dayanmaktadır. Buna göre birbirlerinin fonksiyonları olan değerlerden birinin ölçülmesi yeterli olmaktadır. Örnek vermek gerekecek olursa, Salinite–Klorinite değerlerinden birinin ölçülmesi veya DO’nun mg/l veya mg/g değerlerinden birinin ölçülmesi, diğerinin hesaplanmasına olanak tanımaktadır. Bu sistem zaten halihazırda in-situ ölçüm yapan araçların ana veri sağlama prensibini oluşturmaktadır. Kolaylığı ise, özellikle titrimetrik metotlar kulanı-larak elde edilen verilerin çevriminin otomatik olarak sağlanmasındadır. Tablo girilirken, yukarıda (*) ile işaretli yerlere ve en az bir derinlikteki ölçüm değeri girilmek zorunda bırakılmıştır. Hesaplanan değerler, ölçüm değerleri girildikten sonra, tablo kayıt işlemi sırasında hesaplanıp, ekrana hesaplanmış olarak gelirler. Proje sahibi, kendi girdiği tüm DataKart’larında her türlü değişiklik, düzeltme, silme haklarına sahiptir. HidroGrafi programının web üzerinden çalıştırılabilmesi, sistemin bir üyelik sistemi şeklinde kullanılabilmesini sağlayabilmiş, böylece araştırma yapan kişiler DataKart’larını, istedikleri kişilere paylaştırabilme imkanına sahip olmuşlardır. Burada en önemli nokta, Data Kart’ların sadece sahibi olan kişiler tarafından edit edebilmekte olması ve/veya silinebilmesi, diğer kullanıcıların ise, paylaştırılma durumunda, sadece izleyebilmeleridir. Örneğin, xxx isimli bir projenin, bir kısım istasyonlarını kullanıcı 1 girer, diğer istasyonlarını kullanıcı 2 girerse ve bu kullanıcılar, önce birbirlerine izin verip, sonra bu projeye ait DataKart’ları tek tek paylaşıma açarlarsa, xxx projesi her iki kullanıcının değerlendirebileceği bir proje olurken, kullanıcılar bir düzeltme gerektiğinde sadece kendi düzenledikleri DataKart’larını düzeltebilmektedirler. Böylece ortak yürütülen bir çalışma değerlendirilirken, yanlışlıklara olanak tanımayan bir sistem kullanılabil-mektedir. Yine aynı örnekte, proje xxx için rapor aşamasında; kullanıcı 1 ve kullanıcı 2’nin ortak raporları alınabildiği gibi, sadece bir kullanıcının girdiği DataKart’ları da kullanılabilir. Sistem rapor alınırken, tüm kriterlere göre rapor alınmasını sağlayabilmektedir.

24

Proje Yönetimi sistemin belkemiğini oluşturmaktadır. Projelerin oluşturulma ve izlenme aşamaları kısaca aşağıdaki gibi düzenlenmiştir ve sistem çeşitli kullanıcı seviyelerine sahiptir:

1-Admin 2-Kurucu 3-Yönetici 4-Kullanıcı 5-Eleman

Admin, kullanıcılara yetki veren onları sisteme dahil edebilen aktif/pasif duruma getirebilen, kullanıcı yetkilerine göre kullanıcı menülerini düzenleyen bir sistem kullanıcısıdır. Projenin aşamalarında yer almaz. Kurucu, projeler içindeki tüm yetkilere sahip kişidir. Tüm projelere müdahale edebilir, değiştirip silebilir. Ancak, kullanıcılara müdahale edemez, onların kullanıcı bilgilerini değiştiremez. Değiştirebilirliği sadece projeler üzerindedir. Bir proje başlatabildiği gibi, bir Yönetici gibi projenin yapılandırılmasını sağlayabilir. Yönetici, proje başlatabilen, projeyi yapılandırabilen, kendi projesi için eleman girişi yapabilen bir yetkiye sahiptir. Yönetici, proje elemanlarının projeye atandıkları andan itibaren durumlarını inceleyebilir, isterse projeye ek elamanlar alabildiği gibi, projeden istediği elemanı çıkartma yetkisine de sahiptir. Yönetici bir elemanı projeye dahil ettikten sonra, eleman her hangi bir giriş yapana kadar etkisiz elemandır. Etkisiz bir eleman (hiç giriş/işlem yapmamış) bu durumda projeden çıkartılırsa o projede hiç çalışmamış olur. Yöneticinin atadığı eleman projeye en az bir giriş yaptığında, artık projeden çıkartılsa bile o projede çalışmış/çalışan bir eleman olarak gözükecektir. Yönetici elemanlarına iş dağıtımını yaptıktan sonra, elemanlar kendi kullanıcıları ile girdikleri ekranlardan proje ile ilgili girişlerini yaparlar. Bu anda her bir giriş, elemana açık durumda, fakat yöneticiye görünür ama kapalı durumdadır. Yönetici, elemanın girişle ilgili işlemini bitirdiği andan itibaren, ilgili kartı kendisine alma hakkı vardır. Yönetici, elemanın girdiği kartı kendisine alınca, o kart elemana kapalı, yöneticiye açık hale gelir. Yönetici giriş sırasında yapılan bir yanlış ile karşılaşırsa kendi müdahale edebildiği gibi, isterse o kartı tekrar elamanına açıp, elemanın müdahale etmesini sağlayabilir. Yönetici, elemanına verdiği tüm girişlerin bitmesinden sonra artık o elemanı projeden alır. Bu noktada eleman başka bir projede çalışmak üzere serbest kalır. Ama, bu projenin bir çalışanı olarak adı hep var olacaktır. Kullanıcı yetkisindeki kişi, yönetici yetkisindeki kişinin tüm haklarına sahip olmasına rağmen, kullanım menülerinin farklı olabileceği durumlar için oluşturulmuştur. Burada amaç, veri tabanının paylaşımı ve veya izlenmesine olanak sağlanmasıdır. Raporlar ve Sunum Hidrografi programı amacı dahilinde kullanılıp, proje bazında girişler yapıldıktan sonra, ilgili projenin değerlendirilme aşamasına gelinmiştir. Raporlar, sunumun bir parçası olarak girilen data kartlarından oluşacak sonuçların değerlendirildiği görsel çıkışlardır.

25

Raporların bir parçası olan DataKart’ları, kullanıcı tarafından girilen istasyon bazındaki tablonun, bu istasyonun harita üzerindeki mevkii gösteriminin ve her bir parametrenin derinliğe göre değişim grafiğinin bulunduğu bir çıkıştır. Böylece her bir istasyonun bireysel değerlendirilmesi yapılabilmektedir. (Şekil. 2.) Yatay haritalama ise, her bir istasyonun istenen bir derinlikte seçilen bölge içinde parametre dağılımın gösterildiği bir rapordur ve istasyonda istenen derinlikte bir ölçüm yapılmamış ise, istek halinde bir önceki derinlik ve bir sonraki derinlik arasında interpolasyonla hesaplanan değer, harita üzerinde gösterilebilir. Bu sebeple raporlama bölümünde "ham veri" ve "standart derinlikler" seçenekleri mevcuttur. Aynı yol izlenerek, dikey ve yatay yönde belirlenmiş bir su kütlesinin hacimsel değerlerine de ulaşmak olasıdır. Yatay haritalama sadece tablonun parametre kısmı için değil, aynı zamanda Secci-disc derinliği, derinlik ve sadece istasyon dağılımı için de yapılabilir. Ortalama raporları, hem yatayda bir çok istasyonu içine alan, hem de dikeyde o istasyonlardaki ölçümlerin iki boyutlu ve hacimsel ortalamalarının alındığı hesaplamaları içerir.

Başlama Tarihi: Emin: Nmin:

Bitiş Tarihi: Emax: Nmax:

PARAMETRE: PROJE:

DER. (m)

MIN. MAX. FARK ADET ORT. S.DEV. VAR. SEM. ORT.DÜZ.

HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

Şekil. 2.- İstatistik verilerinin değerlendirildiği boş DataKart görüntüsü

Seçilen bölgede, tüm su kütlesi içinde ve derinliğe göre, o su kütlesi içine rastlayan tüm istasyonların bir değerlendirilmesi alınır. Örneğin tablodaki ORT. o su kesitindeki ortalamayı verirken, HACİM ORT. su yüzeyinden, o derinliğe kadar yapılmış tüm ölçümlerin oluşturduğu bir hacmin ortalamasını vermektedir. Oluşan ortalama tabloları, hem direkt olarak ölçülen verinin değerlendirilmesi hem de ölçülememiş ara derinliklerdeki değerlerin, yine interpolasyon yöntemi ile, hesaplan-ması ile alınabilir. Söz konusu raporlar çok detaylı olarak, kullanıcının girdiği ve/veya kendisine paylaştırılmış tüm DataKart’ları üzerinden alınabilir. Tek tek tüm DataKart’ların dökümünden, ilgili grafikler ve harita üzerinden işaretlenen bir bölgede çeşitli parametrelerin ortalamalarının alınmasına kadar, çok çeşitli raporların alınabilmesi olasıdır. Tüm giriş ve raporlar, sisteme entegre olarak koşan bir vektörel harita sistemi üzerinde görsel olarak çalışılarak yapılır. Kullanıcı çalışmasını hazırlarken, aynı zamanda ortamın derinlik, hava durumu, akıntı hızı ve yönü gibi fiziksel parametrelerini de DataKart’larına işleyebilmektedir. Bu kayıtların sonuçlarını da, hem harita sistemi üzerinde, hem de grafiksel olarak alabilmektedir. Örnek olarak; bir araştırmacı, yıllara göre çalıştığı bölgenin kıyısal değişimi veya derinlik değişimi üzerinde çalışıyor ise, bunu kendi datası olarak kayıt edebilmekte ve haritayı kendi verileri çerçevesince zamana göre değişir bir şekilde inceleyebilmekte ve böylece sistem, kıyı ve derinlik hareketlerini kullanıcın bir fonksiyonu haline getirebilmektedir. Zaman içindeki değişim, bir animasyon şeklinde de gösterilebilmektedir. Bunun yanında istasyon bazında, tarih, saat ve hava şartları bazında yapılan derinliğe göre akıntı hızı ve yönü ölçümleri de, üç boyutlu grafik olarak veya yatay kesitte harita üzerinde yön ve şiddet olarak gösterilebilmektedir.

26

Hidrografi Programı temelde birkaç bağımsız olarak da çalışabilen sistemin bir kolajı şeklide düşünülebilir. Bunlardan en önemlileri, haritalama ve daha önce bahsedilen Proje Yönetimi sistemidir. Haritalama sistemi, program ile entegre olduğu kadar kendi içinde de bağımsız olarak çalışabilen ayrı bir üyelik sistemine de sahip bir yapıdadır. Bugün Türkiye’nin internet üzerinde kullanılabilen ve paylaşımlı tek Vektör Harita Sistemi olarak çalışmaktadır. Söz konusu sistem, Hidrografi programı içinden kullanılabileceği gibi, bağımsız olarak bireysel veya grupsal olarak da kullanılabilmektedir. Sistem tüm Türkiye’nin kıyılarının, sunucu tarafında koordinat bazında sayısal olarak tutulması ve görülmek istenen bölgenin her seferinde bu vektör haritadan tekrar tekrar çizilerek bir resim oluşturulması mantığına dayanmaktadır. Böylece, dev poster boyutlarına kadar istenilen boyutta harita elde etmek mümkündür. Bir kıyı çizgisi değiştiğinde, sadece o kıyı üzerinde GPS ile dolaşıp, yeni bir kıyı çizgisi oluşturularak sisteme gönderilip haritanın değiştirilmesi mümkündür. Bu sistem internet adresinden üye olunarak kullanılabilir. Kişiler, bu haritalama sistemi üzerinde projelerinin istasyon koordinatlarını işaretleyip, istedikleri diğer kullanıcılara veya "herkes" le paylaştırabilirler. Tüm bu sistemler birbirinden bağımsız olarak veya bir arada çalışabildiği gibi. İlerde yeni projelerin alt yapısını oluşturabilecek yapıya sahiptirler. Örneğin yer bilimlerinin olası vektörel batimetrik verileri, hidrografik verileri destekleyeceği gibi, hidrografi programı veri tabanı kapsamında yer alan vektörel batimetrik ve/veya kıyı oluşum ve şekilleri ile ilgili veriler de farklı disiplinlere veri havuzu olarak yardımcı olabilecektir. Hidrografi Internet Sitesinin Yapısı: Hidrografi ve Haritalama sisteminin tamamı, sunucu tabanlı bir sistem olarak şekillendirilmiştir. Sunucu tarafında SQL (Structured Query Language) Veri Tabanına, ASP (Advance Server Pages) programlama dili ile erişilmektedir. Sunucu tarafında oluşturulan sayfalar IIS (Internet Information Server) aracılığı ile kullanıcı bilgisayarına gönderilmekte, kullanıcı tarafındaki kontroller için Java Script programlama dili kullanılmaktadır. Harita programında, haritanın vektör haritadan resme dönüşmesi için, harita çizimini yapan bir DLL (Dynamic Link Library) oluşturulmuştur, ASP program bu DLL ile konuşarak haritayı çizmektedir. Sonuç resim, internet üzerinden hızlı iletilebilmesi için GIF formatında oluşturulmaktadır. Hidrografi programının grafik çizimleri de aynı yöntemle Sunucu tarafında oluşturulup kullanıcının internet tarayıcısına gönderilmektedir.

27

BÖLÜM 1 Marmara Denizi genelinde oluşan Musilaj Agregat "salya" ile ilgili izleme çalışmaları verileri

28

29

Giriş: 16.10.2007 tarihinde Sevinç-Erdal İnönü Vakfı tarafından hazırlanan konu ile ilgili ilk raporda da belirtildiği gibi; ilk olarak 09.09.2007 - 11.10.2007 tarihleri arasında Marmara Denizi genelinde meydana gelen ve balıkçılar tarafından "salya", basın tarafından da "deniz yüzeyinde görülen beyaz sıvı tabaka" olarak nitelendirilen olgu gerçekte bir alg patlamasıdır. Bu karışık alg patlaması olarak nitelendirebileceğimiz olguyu yaratan türlerin Rhizosolenia calcar-avis ve Dinophysis caudata, Dinophysis tripos olduğu yaptığımız çalışmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. İlk örneklemeler 09.09.2007 - 11.10.2007 tarihleri arasında Marmara Denizi genelinde 20 adet istasyonda gerçekleştirilmiş ve tüm istasyonlarda söz konusu olguya rastlanmıştır. Söz konusu oluşumların Marmara Denizi genelinde akıntılar ve/veya rüzgarlar ile sürüklenip, birleşerek daha büyük ve ada şekilli oluşumları oluşturdukları ve sürüklenerek liman, balıkçı barınağı ve/veya sahil şeritlerinde biriktikleri ve nihai birikme yerleri olan liman, balıkçı barınağı ve/veya sahil şeritlerine sürüklenme ve/veya burada bulunmaları sırasında temas ettikleri diğer yüzer her türlü madde ile karışarak ve sürecin doğal sonucu olarak yeşilimsi-beyaz renklerini kaybederek keçemsi bir görünüme büründükleri gözlenmiştir. İstasyonlarda ve bulguların desteklenmesi amaçlı olarak birikim alanlarından 09.09.2007 - 11.10.2007 tarihleri arasında alınan örneklerde yapılan mikroskobik analizlerde; 1- Açık deniz istasyonları ve blooming’in sönmemiş olduğu bölgelerde R. calcar-avis türlerinin hücre yapıları bozulmamış hallerinin baskın bir şekilde olduğu, birikim alanlarında ise Mukus yapı içersinde yoğun bir şekilde parçalanmış R. calcar-avis hücre çeperlerinin bulunduğu gözlenmiştir. 2- Gerek açık deniz istasyonlarında, gerekse birikim alanlarında D. caudata, D. tripos türlerinin bozulmadan yoğun Mukus yapısı ile karışık veya R. calcar-avis ile birlikte bulundukları, doğu kesimde ise ek olarak Rhizosolenia delicatula türünün de söz konusu yapı içinde yoğunlaştığı gözlenmiştir. 3- İstasyon bazında yapılan örneklemelerde blooming başlangıcında 31.07.2007-15.08.2007 tarihleri arasında (blooming öncesi) yapılan taramalarda elde edilen değerler baz alındığında normal düzeylerde olan Zooplankton biyolojik kütlesinin, blooming ile birlikte hızlı bir şekilde düşüş gösterdiği,

a- Blooming başlangıcı olarak kabul edilebilecek 9 Eylül 2007 tarihinden itibaren hızlı bir şekilde Zooplankton biomasında azalmalar gözlenmiş, 13 Eylül 2007 tarihinden sonra ise yapılan örneklemelerde neredeyse hiç zooplanktere rastlanmamıştır. b- Başlarda birikim alanlarındaki örneklemelerde mukus içersinde hapsolmuş çok sayıda zooplanktere rastlanmışken, 15 Eylül 2007 tarihi ve sonrasında yapılan örneklemelerde hiç bir zooplanktere rastlanmamıştır.

4- Söz konusu olgunun ağırlıkla termoklin üzerindeki su kütlesinde (0-25m) etkili olduğu, ancak özellikle Marmara Denizi’nin batı kesimi ile, Kapıdağ Yarımadasının kuzey kesiminde çökerek tüm su kütlesini etkilediği gözlenmiştir. İstasyonlarda ve bulguların desteklenmesi amaçlı olarak birikim alanlarından alınan örneklerde yapılan oşinografik ölçümlerde; 1- Alg patlaması sırasında karakteristik olarak düşük pH değerleri, 2- Alg patlaması sırasında karakteristik olarak düşük DO değerleri gözlenmiştir.

30

Oluşumda gözlenen yoğun Mukus yapısı tümü ile R. calcar-avis in parçalanma sürecinde, büyük bir ihtimalle de hücre çeperinin parçalanarak hücre içi sıvının ortama karışması sonucunda oluşmuştur. 250cc kavanozlara konulan, plankton kepçesi ile elde edilen yoğun R. calcar-avis içeren örneklerde, tekne güvertesinde kapağı kapalı olarak 24 saat bekleme sonucunda, şişe muhteviyatının viskozitesinin belirgin bir biçimde arttığı ve tekdüze bir kütle oluşturduğu gözlenmiştir. Şişedeki viskoz muhteviyatın çalkalanmasını takip eden 10dak sonunda, çalkalanan sıvının durağan-laştığı ve su yüzeyinde mukus maddesinin içine hapsettiği kabarcıklar sayesinde yüzen bir tabakalaşmanın olduğu gözlenmiştir. Bir anlamda bu olay 09.09.2007 - 11.10.2007 tarihleri arasında Marmara Denizi’nde meydana gelen booming’in mikro ölçekte bir simülasyonu şeklinde gerçekleşmiştir. Marmara Denizi’nde kaldırabileceği yükün üzerine çıkmış olan kirlilik olgusu tür çeşitliliğinin hızla azalmasına ve dolayısı ile de mevcut türlerin fert adetlerinde patlamalar şeklinde ifade edilebilecek anormalliklere yol açmaktadır. Balıkçıların "salya" ismini verdikleri ve balıkçılık ekonomisini sarsacak boyutlardaki bu oluşumun da sebebi budur. 09.09.2007 tarihinden 11.10.2007 tarihine kadar tarafımızdan yapılan ölçümlerde Marmara Denizi genelinde söz konusu olgu, biyolojik kütle (biomass) ortalama değerleri 0.5-15m derinlikler arasında 49.3% kadar ulaşmıştır. Söz konusu canlıların suda erimiş oksijen yetersizliği ve yoğunluk sebebi ile ölmeleri, canlıların parçalanarak sümüksü bir yapının oluşmasına sebep olmuştur. Bu olgunun olası sonuçları şöyle özetlenebilir: 1- Ölmüş organizmaların parçalanma sürecinde organik girdinin artması ve tüm su kütlesinde suda erimiş oksijen değerlerinin kritik seviyenin altına düşmesi. 2- İçerdikleri biotoksin (biyolojik zehir) dolayısı ile diğer denizel canlılarda kütlesel ölüm vakaları (ki, 01.10.2007 tarihinde lokal olarak Sivriada açıklarında, Kapıdağ Yarımadası kuzeyinde demersal balıklarında söz konusu ölüm olayları gözlenmiştir.) oluşması olasılığı, 3- İritasyon ve diğer uyaranlar dolayısı ile kimi pelajik türlerin olağandışı yer değiştirmeleri (su ürünleri istihsalini direkt olarak etkileyecektir), 4- Yoğun mukus yapısı dolayısı ile diğer balık yumurta, larva ve besin olarak değerlendirilen türlere direkt letal etkisi, 5- Besin zinciri yolu ile insana kadar uzanan bir çizgide sağlık problemleri, 6- Av araçlarına verdiği zarar dolayısı ile göreceli su ürünleri istihsal düşüşü, 7- Rekreasyon açısından istenmeyen görüntüler, şeklinde özetlenebilir. Uzunca bir süredir Marmara Denizi genelinde yaşanan, farklı türlere ait fertlerin sayısal anomlalilerine (Noctiluca miliaris "kızıl suları", Ceratium türlerine bağlı "yeşil su" olgusu, Cnidaria türlerindeki artışlar gibi anomalilere ek olarak, ilk defa 2007 senesinin eylül ayında kamuoyunun da ilgisine çekecek boyutlarda Rhizosolenia calcar-avis ve Dinophysis caudata, Dinophysis tripos türlerinde yaşanmıştır. Bu yoğun sümüksü olgunun ancak bir karışım ile hava kabarcıklarını içine hapseden bölümünün su üzerinde gözlenebildiği, esas kütlenin tüm su kütlesine yayılmış olarak bulunduğu ve parçalanma ile birlikte çökerek çok daha derin katmanları da etkileyeceği düşünülecek olursa, durumun vahameti daha net bir şekilde ortaya çıkacaktır. Bu tip anomaliler Marmara Denizi’nde, özellikle tür çeşitliliğine bağlı hassa dengenin kopmak üzere olduğunun ciddi birer göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır. (Artüz M.L. ve diğ. 2007)

31

Önceki sayfalarda yer alan metindeki bilgiler 2007 senesi yaz sonunda denizlerimizde ilk defa başlayan musilaj agregat oluşumu ile ilgili Sevinç-Erdal İnönü Vakfı’nın raporundan alınmıştır. 2007 senesi yaz sonunda oluşan musilaj agregat yapının izlenmesi çalışmaları sonucunda, 2008 yaz ayağı çalışmasının 1. bölümünü oluşturan ve geçtiğimiz sezon kamuoyuna "salya" veya "denizde beyaz köpüklenme" olarak yansıyan olgunun olası sonuçlarının izlendiği periyot, 02. Temmuz. 2008 tarihinde başlatılmış, çalışma ve etütler 22. Temmuz. 2008 tarihine kadar sürdürülmüştür. Buna göre:

1- Marmara Denizi’nde geçtiğimiz dönem oluşan ve balıkçıların "salya" adını verdikleri bitkisel plankton patlamasına bağlı musilaj agregat yapının Marmara Denizine çok ciddi zararlar verdiği sonucuna varılmıştır;

a-Söz konusu yapının çökerek özellikle midye, istiridye, yumuşak mercanlar gibi yer değiştiremeyen çanlıları neredeyse tümü ile yok ettiği,

b-Bu yok oluşa bağlı olarak Marmara Denizi’nin dip yapısında köklü bir değişimin gerçekleştiği ve buna bağlı olarak deniz yıldızı, deniz kestanesi, deniz hıyarı gibi derisidikenlilerde anormal artışların yaşandığı,

c-Değişim kapsamında ekonomik öneme sahip "yerli" olarak nitelendirile-bilecek türlerin neredeyse tamamen yok oldukları,

d- Tür çeşitliliğinin vahim ölçülerde tahribata uğradığı, 2- Salya oluşumunun tüm Marmara Denizi genelinde 20m derinlikte ve 10-15m

kalınlıkta bir tabaka olarak mevcut bulunduğu ve bu tabakanın birçok noktada yeni oluşan materyalden olduğu,

3- Salya oluşumu ve geçen sezon oluşmuş salyanın efektlerinin yanı sıra; tür çeşitliliğinin azalmasına bağlı olarak mevcut türlerin fert adetlerindeki artışın tipik bir göstergesi şeklinde, taraklı medüzlerde (kay-kay) çok ciddi patlamalar şeklinde artışlar tespit edilmiştir.

4- Yapılan ölçümlerde, özellikle Marmara Denizi’nin doğu kesiminde besleyici materyalde ciddi artışlar tespit edilmiş, ancak ön çalışmalara göre bitkisel plankton tür çeşitliliği ve genel toplam miktarlarında ciddi düşüşler saptanmıştır. Bu da Marmara Denizi’nin birincil üretime bağlı olarak ciddi bir verim düşüklüğü göstereceğinin anlamlı bir sinyali olarak algılanmalıdır.

5- Marmara Denizi genelinde, geçmiş senelere oranla ciddi bir bulanıklılık saptanmıştır. İlk bulgulara bulanıklılığın başlıca nedeni olarak askıda partiküller (sarı madde) saptanmıştır.

Marmara Denizi ağır kirlenme yükünün altında, kirlenme olgusunun 2. fazının son kademesini yaşamaktadır. Kirlenme bilindiği gibi temel üç fazdan oluşmaktadır. Ortama bırakılan ve doğal dengeyi etkileyen kirleticiler, ortamın bozulmasına, biyosönötik gerilemeye ve bunun sonucunda da ortamda bulunan türlerin azalmasına yol açmaktadır. Türlerin bu şekilde azalması, ortamda türler arası mücadeleyi ortadan kaldırmaktadır. Kirlenmenin bu dönemi birinci safha kirlenme olarak nitelendiril-mektedir. İkinci safha kirlenmede ise, kirlenmeye dayanıklı türlerin anormal çoğalmaları ve bioproduksiyon artışı bunun sonucunda da ortamda anormal organik madde yığışımı gerçekleşmektedir. Bu organik maddenin ayrışması, oksijenin hızla yitirilmesine ve anoksik şartlar ve yarı abiotik ortamın oluşmasına neden olur. Bu olaylar denizlerimizde örneğin Haliç’te, İzmit ve İzmir Körfez’lerinde de yaşanmıştır. Marmara Denizi yıllardan beri birinci safha kirlenme olaylarının stresi altında bulunmaktadır. Marmara’da limite gelmiş biyosönotik şartların ikinci safha kirlenmeye dönüştüğü bir dönemde kirlenme yükünde oluşacak önemsenmeyen artışların dahi yarı abiotik bir ortam yaratması işten bile değildir.

32

Söz konusu saha çalışmaları sırasında in-situ olarak aktarılan parametreler ve gözlem sonuçları, bizlere Marmara Denizi genelinde ciddi olarak nitelendirilebilecek boyut-larda bir alg patlamasının ve olası musilaj agregat oluşumunun, belirgin ön sinyallerini vermiştir. Bu ön ölçüm sonuçlarından hareketle, durumun izlemeye alınması gereği ortaya çıkmış ve acilen yeni bir izleme programı oluşturularak, Marmara Denizi geneline dağınık pilot istasyonlarda ölçüm, numune alımı ve izleme çalışmaları başlatılmıştır ve halihazırda da sürdürülmektedir. Çalışmalar sırası ile;

Proje Zaman aralığı Bölge Ana çalışma 01/08/2007- 09/08/2007 Tüm Marmara Denizi ve Boğazları*

izleme 1 15/09/2007- 18/09/2007 Marmara Denizi Doğusu ve Çanakkale Boğazı

izleme 2 26/10/2007- 27/10/2007 Çanakkale Boğazı, İzmit Körfezi kesiti izleme 3 16/11/2007 İzmit Körfezi izleme 4** 02/12/2007 Kuzeybatı Marmara Denizi izleme 5 17/12/2007- 18/12/2007 Batı Marmara Denizi–Kuzey/Güney kesiti. izleme 6 07/02/2008 Batı Marmara Denizi–Kuzey/Güney kesiti. izleme 7 10/03/2008 Kuzeybatı Marmara Denizi Ana çalışma 28/06/2008-15/08/2008 Tüm Marmara Denizi ve Boğazları*** *Veriler yayınlanmıştır [1] **Görsel izleme olarak ROV ile gerçekleştirilmiştir. *** Veriler 2. bölümde yer almaktadır

[1] ARTÜZ, M. L., ve diğ 2008. Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi Projesi 2007 Yaz Ayağı, 2007 Temmuz-Ağustos dönemi Hidrografik, Biyolojik, Klimatolojik istasyon çalışmaları. TC Kültür Üni. Yayını, Kitap no: 82.

33

İSTASYON DAĞILIM VE KONUMLARI:

Oşinografik İstasyonların konumları: Aşağıda listeler halinde örneklemelerin yapıldığı oşinografik istasyonların konumları verilmiştir.

Sıra Proje İstasyon Arz Tul Derinlik

(m) Tarih

1 İzleme 1 40 N40˚:34':25" E027˚:14':30" 54 15/09/2007

2 İzleme 1 38 N40˚:31':30" E027˚:14':29" 67 15/09/2007

3 İzleme 1 36 N40˚:32':00" E027˚:00':00" 46 18/09/2007


(m) Tarih

1 İzleme 2 23 N40˚:44':00" E028˚:00':00" 855 26/10/2007

2 İzleme 2 35 N40˚:29':00" E027˚:00':00" 56 26/10/2007

3 İzleme 2 17 N40˚:41':00" E028˚:34':00" 400 26/10/2007

4 İzleme 2 1i N40˚:45':05" E029˚:16':04" 220 27/10/2007


(m) Tarih

1 İzleme 3 1 N40˚:44':40" E029˚:21':18" 67 16/11/2007

2 İzleme 3 2 N40˚:43':18" E029˚:21':14" 119 16/11/2007

3 İzleme 3 3 N40˚:41':42" E029˚:21':12" 58 16/11/2007

4 İzleme 3 4 N40˚:44':40" E029˚:27':46" 57 16/11/2007

5 İzleme 3 5 N40˚:44':40" E029˚:31':47" 59 16/11/2007

6 İzleme 3 6 N40˚:44':40" E029˚:39':10" 54 16/11/2007

7 İzleme 3 7 N40˚:43':50" E029˚:45':30" 58 16/11/2007

8 İzleme 3 8 N40˚:44':10" E029˚:49':39" 28 16/11/2007


(m) Tarih

1 İzleme 4 1 N40˚:56':35" E028˚:36':04" 52 12/02/2007

2 İzleme 4 2 N40˚:48':05" E028˚:47':54" 1175 12/02/2007


(m) Tarih

1 İzleme 5 1 N40˚:59':28" E028˚:34':23" 34 17/12/2007

2 İzleme 5 1 N40˚:59':22" E028˚:34':22" 33 18/12/2007

3 İzleme 5 2 N40˚:51':12" E028˚:32':31" 569 18/12/2007

4 İzleme 5 3 N40˚:36':00" E028˚:34':23" 246 18/12/2007


(m) Tarih

1 İzleme 6 iz1 N40˚:53':04" E028˚:33':51" 408 02/07/2008

2 İzleme 6 iz2 N40˚:42':14" E028˚:30':38" 446 07/02/2008

3 İzleme 6 iz 3 N40˚:32':59" E028˚:20':34" 58 02/07/2008


(m) Tarih

1 İzleme 7 1g N40˚:53':04" E028˚:33':51" 408m 10/03/2008

34

İzleme 1 istasyon dağılım haritası



35




36


OŞİNOGRAFİ ÖLÇÜM HAM VERİLERİ: Sevinç-Erdal İnönü Vakfı, Deniz araştırmaları birimi tarafından Marmara Denizi genelinde oluşan Musilaj Aggregat ile ilgili olarak gerçekleştirilmiş seferlerde elde edilen Temperatür, Salinite, Klornite, Yoğunluk (Sigma-T), Elektrik İletkenliği (mhos cm2), Çözünmüş Oksijen (mg/l)-(ml/l), pH ve Ses Hızı verileri ortalama değerlerinin derinlik ve bölgeler itibarı ile dağılımı takip eden tablolarda verilmiştir. Ayrıca her bir ölçüm gurubunun koordinatları da Marsden Kareleme yöntemine göre tablolarda belirtilmiştir. Ölçümlere ve Tablolara İlişkin Açıklamalar Proje çerçevesinde yapılan ölçüm değerleri aşağıdaki bölümlerde yer almaktadır. Tüm ölçüm değerleri HQL Hidrografi programı ile sağlanan veri tablolarına işlenmiş, ön değerlerden türetilen parametreler örneğin, Klorinite (Cl ‰), Sigma-T, Konduktivite (mmhos/cm2), DO ml/1, Ses hızı (S.Spx10), HQL Hidrografi programında, "U.S. Navy Hydrographic Tables" da verilen esaslara göre hesaplanarak Veri Tabloları'ndaki yerlerine otomatik olarak işlenmiştir. HQL programı çerçevesinde, çalışılan bölgeye ilişkin Veri Tablolarında yer alan Parametrelerin istatistik değerlendirmesi de tablolar halinde elde edilmiştir. Bu Tablolarda; l. sütunda Der’inlik (m), 2. sütunda ölçülen parametrenin söz konusu bölgedeki MİN’imal değeri, 3. sütunda MAX’imal değeri, 4. sütunda bu iki ekstrem arasındaki FARK, 5. sütunda söz konusu derinlikte istatistik değerlendirmeye giren ölçüm ADET'i, 6. ORT’alama, 7. sütunda S'tandart DEV’iasyon (sapma), 8. sütunda VAR’yans, 9. sütunda S'tandart E'rror of the M’ean (Ortalama standart hatası), 10. sütunda Ortalama değerin (ORT.Düz =a+2b+c/4) seklinde düzeltilmesi, 11. sütunda yüzeyden itibaren aşağı doğru uzanan su sütunu HACİM’ine göre, söz konusu parametrenin ORT’alama değeri, 12. sütunda ise HACİM S'tandart DEV’iasyonu gösterilmektedir.

37

İzleme 1 tüm istasyonlar (15/09/2007- 18/09/2007) oşinografik verileri:

Başlama Tarihi: 15/09/2007 Emin: E027˚:14':30" Nmin: N40˚:31':30"

Bitiş Tarihi: 18/09/2007 Emax: E027˚:00':00" Nmax: N40˚:34':25"

PARAMETRE: T°C PROJE: İzleme 1

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 22.20 22.80 0.60 3 22.43 0.321 0.069 0.185 22.43 22.43 0.321

5.0 21.82 22.14 0.32 3 21.99 0.160 0.017 0.092 21.98 22.21 0.334

10.0 21.40 21.70 0.30 3 21.50 0.173 0.020 0.100 19.35 21.97 0.451

25.0 11.00 13.90 2.90 3 12.43 1.450 1.402 0.837 14.82 19.59 4.376

30.0 11.88 14.10 2.22 3 12.93 1.115 0.829 0.644 13.05 18.26 4.778

40.0 13.60 14.50 0.90 3 13.91 0.508 0.172 0.293 13.91 17.53 4.648

50.0 14.40 15.40 1.00 2 14.90 0.707 0.250 0.500 14.65 17.27 4.474

İzleme 1 tüm istasyonlar (15/09/2007- 18/09/2007) Sıcaklık (T°C) ortalamaları istatistik değerleri



PARAMETRE: SAL PROJE: İzleme 1

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 22.30 22.50 0.20 3 22.37 0.113 0.008 0.065 22.37 22.37 0.113

5.0 22.35 22.60 0.25 3 22.45 0.134 0.012 0.077 22.44 22.41 0.119

10.0 22.42 22.60 0.18 3 22.51 0.090 0.005 0.052 25.87 22.44 0.115

25.0 34.50 37.20 2.70 3 36.01 1.378 1.266 0.796 32.76 25.83 6.166

30.0 35.34 37.40 2.06 3 36.51 1.059 0.748 0.611 36.64 27.97 7.041

40.0 37.02 37.80 0.78 3 37.52 0.437 0.127 0.252 37.56 29.56 7.367

50.0 38.70 38.70 0.00 2 38.70 38.40 30.48 7.515

İzleme 1 tüm istasyonlar (15/09/2007- 18/09/2007) Tuzluluk (Sal ‰) ortalamaları istatistik değerleri



PARAMETRE: CL PROJE: İzleme 1

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 12.34 12.45 0.11 3 12.38 0.064 0.003 0.037 12.38 12.38 0.064

5.0 12.37 12.50 0.13 3 12.42 0.070 0.003 0.040 12.42 12.40 0.064

10.0 12.40 12.50 0.10 3 12.45 0.050 0.002 0.029 14.31 12.42 0.062

25.0 19.10 20.59 1.49 3 19.93 0.761 0.386 0.439 18.13 14.29 3.416

30.0 19.56 20.70 1.14 3 20.21 0.587 0.229 0.339 20.28 15.48 3.901

40.0 20.49 20.93 0.44 3 20.77 0.246 0.040 0.142 20.79 16.36 4.082

50.0 21.42 21.42 0.00 2 21.42 21.26 16.87 4.163

İzleme 1 tüm istasyonlar (15/09/2007- 18/09/2007) Klornite (CL ‰) ortalamaları istatistik değerleri

38



PARAMETRE: SIGMA-T PROJE: İzleme 1

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 14.44 14.72 0.28 3 14.59 0.140 0.013 0.081 14.59 14.59 0.140

5.0 14.65 14.87 0.22 3 14.76 0.110 0.008 0.064 14.76 14.67 0.147

10.0 14.89 14.96 0.07 3 14.93 0.038 0.001 0.022 17.98 14.76 0.176

25.0 26.41 27.93 1.52 3 27.30 0.793 0.419 0.458 24.28 17.90 5.683

30.0 26.87 28.04 1.17 3 27.58 0.626 0.261 0.361 27.65 19.83 6.444

40.0 27.81 28.41 0.60 3 28.16 0.312 0.065 0.180 28.19 21.22 6.664

50.0 28.75 28.98 0.23 2 28.86 0.163 0.013 0.115 28.68 21.99 6.728

İzleme 1 tüm istasyonlar (15/09/2007- 18/09/2007) Yoğunluk (Sigma-T) ortalamaları istatistik değerleri



PARAMETRE: mmhos PROJE: İzleme 1

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 31.90 35.38 3.48 3 33.15 1.938 2.505 1.119 33.15 33.15 1.938

5.0 31.97 32.29 0.32 3 32.09 0.172 0.020 0.099 32.38 32.62 1.359

10.0 32.06 32.29 0.23 3 32.17 0.115 0.009 0.066 34.29 32.47 1.099

25.0 37.59 45.25 7.66 3 40.73 4.010 10.722 2.315 38.89 34.54 4.215

30.0 39.44 45.47 6.03 3 41.92 3.154 6.633 1.821 42.22 36.01 4.973

40.0 43.13 45.89 2.76 3 44.29 1.433 1.369 0.827 44.33 37.39 5.539

50.0 46.83 46.83 0.00 2 46.83 46.19 38.34 5.991

İzleme 1 tüm istasyonlar (15/09/2007- 18/09/2007) Elektrik İletkenliği (mhos cm2) ort. ist. değerleri



PARAMETRE: DO (mg/l) PROJE: İzleme 1

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 3.99 5.40 1.41 3 4.48 0.795 0.421 0.459 4.48 4.48 0.795

5.0 3.80 5.36 1.56 3 4.39 0.849 0.480 0.490 4.37 4.43 0.737

10.0 3.57 5.30 1.73 3 4.22 0.939 0.588 0.542 3.85 4.36 0.756

25.0 2.10 3.08 0.98 3 2.58 0.491 0.160 0.283 2.93 3.92 1.055

30.0 2.00 2.95 0.95 3 2.34 0.532 0.189 0.307 2.37 3.60 1.159

40.0 1.98 2.70 0.72 3 2.23 0.410 0.112 0.237 2.24 3.37 1.185

50.0 1.90 2.45 0.55 2 2.17 0.389 0.076 0.275 2.18 3.25 1.183

İzleme 1 tüm istasyonlar (15/09/2007- 18/09/2007) Çözünmüş Oksijen (mg/I) ort. ist. değerleri



PARAMETRE: DO (ml/l) PROJE: İzleme 1

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 2.80 3.78 0.98 3 3.14 0.552 0.203 0.319 3.14 3.14 0.552

5.0 2.66 3.76 1.10 3 3.07 0.599 0.239 0.346 3.06 3.11 0.516

10.0 2.50 3.71 1.21 3 2.96 0.657 0.288 0.379 2.70 3.06 0.530

25.0 1.47 2.16 0.69 3 1.81 0.345 0.079 0.199 2.06 2.74 0.739

30.0 1.40 2.07 0.67 3 1.64 0.376 0.094 0.217 1.66 2.52 0.812

40.0 1.39 1.89 0.50 3 1.56 0.286 0.054 0.165 1.57 2.36 0.830

50.0 1.33 1.72 0.39 2 1.52 0.276 0.038 0.195 1.53 2.28 0.829

İzleme 1 tüm istasyonlar (15/09/2007- 18/09/2007) Çözünmüş Oksijen (ml/I) ort. ist. değerleri

39



PARAMETRE: pH PROJE: İzleme 1

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 8.44 8.54 0.10 3 8.50 0.053 0.002 0.031 8.50 8.50 0.053

5.0 8.43 8.52 0.09 3 8.48 0.045 0.001 0.026 8.47 8.49 0.046

10.0 8.33 8.47 0.14 3 8.41 0.074 0.004 0.043 8.40 8.46 0.064

25.0 8.16 8.46 0.30 3 8.29 0.155 0.016 0.089 8.30 8.42 0.117

30.0 8.15 8.23 0.08 3 8.19 0.040 0.001 0.023 8.21 8.37 0.142

40.0 8.13 8.22 0.09 3 8.17 0.046 0.001 0.027 8.17 8.34 0.152

50.0 8.11 8.20 0.09 2 8.15 0.064 0.002 0.045 8.15 8.32 0.155

İzleme 1 tüm istasyonlar (15/09/2007- 18/09/2007) pH ortalamaları

istatistik değerleri



PARAMETRE: S.Sp. PROJE: İzleme 1

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 1,513.47 1,515.09 1.62 3 1,514.17 0.831 0.460 0.480 1,514.17 1,514.17 0.831

5.0 1,512.61 1,513.44 0.83 3 1,513.13 0.451 0.135 0.260 1,513.09 1,513.65 0.828

10.0 1,511.57 1,512.59 1.02 3 1,511.94 0.567 0.214 0.327 1,509.21 1,513.08 1.115

25.0 1,493.17 1,506.14 12.97 3 1,499.83 6.492 28.096 3.748 1,503.43 1,509.77 6.670

30.0 1,497.15 1,507.11 9.96 3 1,502.13 4.980 16.534 2.875 1,502.70 1,508.24 6.964

40.0 1,505.10 1,509.02 3.92 3 1,506.71 2.050 2.801 1.184 1,506.76 1,507.98 6.386

50.0 1,509.92 1,513.05 3.13 2 1,511.48 2.213 2.449 1.565 1,510.29 1,508.33 6.157

İzleme 1 tüm istasyonlar (15/09/2007- 18/09/2007) Ses Hızı (Sound Speed) ortalamaları

istatistik değerleri İzleme 2 tüm istasyonlar (26/10/2007- 27/10/2007) oşinografik verileri:



PARAMETRE: T°C PROJE: bloom-2007'

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 18.55 18.90 0.35 4 18.75 0.158 0.019 0.079 18.75 18.75 0.158

5.0 16.70 18.90 2.20 4 18.28 1.062 0.845 0.531 18.44 18.52 0.745

10.0 16.20 20.66 4.46 4 18.47 1.821 2.488 0.910 18.12 18.50 1.122

15.0 16.46 18.40 1.94 4 17.25 0.821 0.505 0.410 16.95 18.19 1.171

20.0 13.62 17.50 3.88 4 14.84 1.786 2.393 0.893 14.76 17.52 1.862

25.0 10.10 13.40 3.30 4 12.12 1.415 1.502 0.708 12.70 16.62 2.711

50.0 10.34 14.30 3.96 4 11.72 1.844 2.551 0.922 12.40 15.92 3.112

75.0 13.60 14.24 0.64 3 14.02 0.364 0.088 0.210 13.48 15.74 3.009

100.0 14.00 14.28 0.28 3 14.17 0.147 0.014 0.085 14.15 15.60 2.904

150.0 14.21 14.30 0.09 3 14.24 0.049 0.002 0.028 14.22 15.49 2.806

175.0 14.20 14.23 0.03 3 14.21 0.017 0.000 0.010 14.23 15.39 2.717

İzleme 2 tüm istasyonlar (26/10/2007- 27/10/2007) Sıcaklık (T°C) ortalamaları


40



PARAMETRE: SAL PROJE: bloom-2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 21.90 24.50 2.60 4 23.22 1.365 1.397 0.682 23.22 23.22 1.365

5.0 22.30 24.65 2.35 4 23.45 1.314 1.296 0.657 23.49 23.34 1.246

10.0 22.62 24.88 2.26 4 23.84 1.098 0.905 0.549 24.22 23.50 1.174

15.0 25.28 26.63 1.35 4 25.76 0.626 0.293 0.313 25.95 24.07 1.451

20.0 27.00 30.64 3.64 4 28.44 1.764 2.334 0.882 28.70 24.94 2.319

25.0 28.55 36.80 8.25 4 32.15 4.223 13.377 2.112 31.85 26.14 3.780

50.0 31.44 38.72 7.28 4 34.68 3.736 10.468 1.868 34.67 27.36 4.794

75.0 36.36 38.70 2.34 3 37.17 1.329 1.177 0.767 36.73 28.31 5.430

100.0 37.45 38.80 1.35 3 37.91 0.774 0.399 0.447 37.93 29.16 5.871

150.0 38.70 38.80 0.10 3 38.74 0.055 0.002 0.032 38.60 29.94 6.215

175.0 38.80 39.18 0.38 3 38.99 0.190 0.024 0.110 38.96 30.61 6.441




PARAMETRE: CL PROJE: bloom-2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 12.12 13.56 1.44 4 12.85 0.758 0.430 0.379 12.85 12.85 0.758

5.0 12.34 13.64 1.30 4 12.98 0.728 0.398 0.364 13.00 12.91 0.691

10.0 12.52 13.77 1.25 4 13.19 0.606 0.275 0.303 13.40 13.01 0.650

15.0 13.99 14.74 0.75 4 14.26 0.347 0.090 0.174 14.36 13.32 0.804

20.0 14.94 16.96 2.02 4 15.74 0.979 0.718 0.490 15.88 13.80 1.285

25.0 15.80 20.37 4.57 4 17.79 2.340 4.107 1.170 17.63 14.47 2.094

50.0 17.40 21.43 4.03 4 19.20 2.069 3.211 1.034 19.19 15.14 2.655

75.0 20.13 21.42 1.29 3 20.57 0.734 0.359 0.424 20.33 15.67 3.007

100.0 20.73 21.48 0.75 3 20.98 0.430 0.123 0.248 20.99 16.14 3.251

150.0 21.42 21.48 0.06 3 21.44 0.032 0.001 0.018 21.36 16.57 3.442

175.0 21.48 21.69 0.21 3 21.59 0.105 0.007 0.061 21.57 16.94 3.568




PARAMETRE: SIGMA-T PROJE: bloom-2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 15.11 17.10 1.99 4 16.16 1.052 0.830 0.526 16.16 16.16 1.052

5.0 15.44 17.21 1.77 4 16.43 0.893 0.598 0.446 16.42 16.29 0.915

10.0 15.23 17.46 2.23 4 16.67 1.012 0.768 0.506 17.04 16.42 0.920

15.0 18.11 19.05 0.94 4 18.40 0.435 0.142 0.218 18.61 16.91 1.203

20.0 20.02 22.87 2.85 4 20.96 1.337 1.341 0.668 21.17 17.72 2.046

25.0 21.54 27.72 6.18 4 24.37 3.292 8.130 1.646 24.02 18.83 3.358

50.0 24.13 29.01 4.88 4 26.40 2.574 4.968 1.287 26.26 19.91 4.196

75.0 27.20 29.15 1.95 3 27.87 1.106 0.816 0.639 27.64 20.68 4.653

100.0 28.05 29.14 1.09 3 28.41 0.629 0.264 0.363 28.43 21.36 4.966

150.0 29.02 29.08 0.06 3 29.04 0.035 0.001 0.020 28.93 21.99 5.207

175.0 29.10 29.39 0.29 3 29.24 0.145 0.014 0.084 29.21 22.53 5.364


41



PARAMETRE: mmhos PROJE: bloom-2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 31.38 34.74 3.36 4 33.09 1.763 2.330 0.882 33.09 33.09 1.763

5.0 28.55 34.93 6.38 4 32.55 3.001 6.752 1.500 32.80 32.82 2.297

10.0 29.60 35.23 5.63 4 33.02 2.626 5.170 1.313 33.06 32.89 2.290

15.0 32.00 36.40 4.40 4 33.65 2.084 3.258 1.042 33.84 33.08 2.198

20.0 33.97 36.35 2.38 4 35.06 1.256 1.183 0.628 35.32 33.47 2.174

25.0 31.69 44.83 13.14 4 37.51 5.492 22.624 2.746 37.28 34.15 3.193

50.0 34.58 46.85 12.27 4 39.03 5.792 25.161 2.896 40.20 34.84 3.930

75.0 44.36 46.83 2.47 3 45.21 1.404 1.313 0.811 43.86 35.85 4.872

100.0 45.52 46.93 1.41 3 46.00 0.808 0.436 0.466 46.02 36.74 5.492

150.0 46.83 46.93 0.10 3 46.87 0.055 0.002 0.032 46.72 37.56 5.958

175.0 46.93 47.33 0.40 3 47.13 0.200 0.027 0.115 47.10 38.28 6.268

İzleme 2 tüm istasyonlar (26/10/2007- 27/10/2007) Elektrik İletkenliği (mhos cm2) ortalamaları istatistik değerleri



PARAMETRE: DO (mg/l) PROJE: bloom-2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 5.05 6.50 1.45 4 5.61 0.628 0.296 0.314 5.61 5.61 0.628

5.0 4.90 6.10 1.20 4 5.49 0.494 0.183 0.247 5.12 5.55 0.527

10.0 2.70 4.90 2.20 4 3.88 0.904 0.613 0.452 4.12 4.99 1.038

15.0 2.17 4.20 2.03 4 3.24 0.834 0.522 0.417 3.23 4.56 1.242

20.0 1.63 4.00 2.37 4 2.55 1.024 0.786 0.512 2.52 4.15 1.436

25.0 1.10 2.90 1.80 4 1.75 0.800 0.480 0.400 1.78 3.75 1.620

50.0 0.33 1.70 1.37 4 1.08 0.568 0.242 0.284 1.24 3.37 1.782

75.0 0.95 1.10 0.15 3 1.05 0.087 0.005 0.050 0.96 3.15 1.829

100.0 0.47 0.90 0.43 3 0.67 0.216 0.031 0.125 0.72 2.93 1.885

150.0 0.34 0.70 0.36 3 0.49 0.187 0.023 0.108 0.50 2.73 1.927

175.0 0.28 0.50 0.22 3 0.37 0.114 0.009 0.066 0.40 2.55 1.955

İzleme 2 tüm istasyonlar (26/10/2007- 27/10/2007) Çözünmüş Oksijen (mg/I) ortalamaları istatistik değerleri



PARAMETRE: DO (ml/l) PROJE: bloom-2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 3.54 4.56 1.02 4 3.93 0.442 0.147 0.221 3.93 3.93 0.442

5.0 3.43 4.27 0.84 4 3.85 0.346 0.090 0.173 3.59 3.89 0.370

10.0 1.89 3.43 1.54 4 2.72 0.633 0.300 0.316 2.89 3.50 0.729

15.0 1.52 2.94 1.42 4 2.27 0.584 0.255 0.292 2.26 3.19 0.871

20.0 1.14 2.80 1.66 4 1.78 0.716 0.385 0.358 1.76 2.91 1.006

25.0 0.77 2.03 1.26 4 1.23 0.560 0.235 0.280 1.25 2.63 1.135

50.0 0.23 1.19 0.96 4 0.76 0.397 0.118 0.198 0.87 2.36 1.249

75.0 0.67 0.77 0.10 3 0.74 0.058 0.002 0.033 0.68 2.21 1.282

100.0 0.33 0.63 0.30 3 0.47 0.150 0.015 0.087 0.50 2.05 1.320

150.0 0.24 0.49 0.25 3 0.34 0.131 0.011 0.076 0.35 1.91 1.350

175.0 0.20 0.35 0.15 3 0.26 0.079 0.004 0.046 0.28 1.79 1.370

İzleme 2 tüm istasyonlar (26/10/2007- 27/10/2007) Çözünmüş Oksijen (ml/I) ortalamaları istatistik değerleri

42



PARAMETRE: pH PROJE: bloom-2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 7.97 8.18 0.21 4 8.08 0.088 0.006 0.044 8.08 8.08 0.088

5.0 7.99 8.29 0.30 4 8.14 0.135 0.014 0.068 8.15 8.11 0.111

10.0 8.11 8.33 0.22 4 8.24 0.098 0.007 0.049 8.23 8.16 0.121

15.0 8.22 8.35 0.13 4 8.30 0.059 0.003 0.030 8.28 8.19 0.125

20.0 8.18 8.37 0.19 4 8.30 0.083 0.005 0.042 8.30 8.21 0.124

25.0 8.10 8.39 0.29 4 8.30 0.132 0.013 0.066 8.32 8.23 0.126

50.0 8.10 8.56 0.46 4 8.38 0.197 0.029 0.098 8.35 8.25 0.144

75.0 8.10 8.46 0.36 3 8.33 0.197 0.026 0.114 8.34 8.26 0.148

100.0 8.10 8.42 0.32 3 8.30 0.172 0.020 0.099 8.33 8.26 0.148

150.0 8.33 8.41 0.08 3 8.38 0.042 0.001 0.024 8.39 8.27 0.145

175.0 8.44 8.55 0.11 3 8.48 0.061 0.002 0.035 8.45 8.29 0.151

İzleme 2 tüm istasyonlar (26/10/2007- 27/10/2007) pH ortalamaları istatistik değerleri



PARAMETRE: S.Sp. PROJE: bloom-2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 1,503.40 1,506.43 3.03 4 1,504.70 1.430 1.534 0.715 1,504.70 1,504.70 1.430

5.0 1,497.47 1,506.73 9.26 4 1,503.60 4.224 13.380 2.112 1,504.13 1,504.15 2.977

10.0 1,497.00 1,509.72 12.72 4 1,504.61 5.390 21.792 2.695 1,503.98 1,504.30 3.690

15.0 1,500.34 1,506.80 6.46 4 1,503.08 2.746 5.654 1.373 1,502.34 1,504.00 3.434

20.0 1,494.85 1,507.92 13.07 4 1,498.58 6.284 29.612 3.142 1,498.61 1,502.91 4.526

25.0 1,490.17 1,504.05 13.88 4 1,494.19 6.598 32.646 3.299 1,495.78 1,501.46 5.800

50.0 1,487.70 1,509.63 21.93 4 1,496.15 10.512 82.870 5.256 1,498.45 1,500.70 6.672

75.0 1,507.08 1,507.77 0.69 3 1,507.32 0.390 0.101 0.225 1,504.96 1,501.34 6.635

100.0 1,508.71 1,509.59 0.88 3 1,509.07 0.460 0.141 0.266 1,509.15 1,502.02 6.708

150.0 1,510.98 1,511.38 0.40 3 1,511.13 0.220 0.032 0.127 1,510.76 1,502.76 6.899

175.0 1,511.48 1,511.92 0.44 3 1,511.73 0.225 0.034 0.130 1,511.74 1,503.43 7.047

İzleme 2 tüm istasyonlar (26/10/2007- 27/10/2007) Ses Hızı (Sound Speed) ortalamaları istatistik değerleri

İzleme 3 tüm istasyonlar (16/11/2007) oşinografik verileri:


Bitiş Tarihi: 16/11/2007 Emax: E029:21':12" Nmax: N40˚:44':40"


DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 10.80 11.50 0.70 8 11.20 0.302 0.080 0.107 11.20 11.20 0.302

5.0 10.00 15.00 5.00 8 11.36 1.583 2.192 0.560 11.92 11.28 1.104

10.0 10.48 15.50 5.02 8 13.75 2.059 3.709 0.728 13.23 12.10 1.870

15.0 10.10 15.30 5.20 8 14.05 1.786 2.790 0.631 14.07 12.59 2.012

20.0 12.55 15.20 2.65 8 14.43 0.985 0.849 0.348 14.43 12.96 1.988

25.0 14.00 15.20 1.20 8 14.81 0.482 0.204 0.170 14.78 13.27 1.949

50.0 14.90 15.22 0.32 7 15.07 0.141 0.017 0.053 15.01 13.50 1.918

75.0 15.10 15.10 0.00 1 15.10 15.04 13.53 1.912

100.0 14.90 14.90 0.00 1 14.90 14.95 13.55 1.904

İzleme 3 tüm istasyonlar (16/11/2007) Sıcaklık (T°C) ortalamaları istatistik değerleri

43




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 17.36 26.82 9.46 8 20.69 2.914 7.430 1.030 20.69 20.69 2.914

5.0 18.14 27.20 9.06 8 21.98 3.120 8.520 1.103 21.88 21.34 2.992

10.0 18.42 28.24 9.82 8 22.86 3.452 10.429 1.220 22.70 21.84 3.163

15.0 19.44 29.00 9.56 8 23.08 3.378 9.985 1.194 23.18 22.15 3.209

20.0 19.90 29.20 9.30 8 23.69 3.188 8.893 1.127 23.75 22.46 3.224

25.0 20.36 29.40 9.04 8 24.55 3.533 10.921 1.249 24.90 22.81 3.332

50.0 21.42 32.70 11.28 7 26.79 4.204 15.146 1.589 28.33 23.32 3.663

75.0 35.18 35.18 0.00 1 35.18 33.26 23.53 3.961

100.0 35.90 35.90 0.00 1 35.90 35.72 23.74 4.254

İzleme 3 tüm istasyonlar (16/11/2007) Tuzluluk (Sal ‰) ortalamaları istatistik değerleri




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 9.60 14.84 5.24 8 11.45 1.614 2.279 0.571 11.45 11.45 1.614

5.0 10.03 15.05 5.02 8 12.16 1.729 2.617 0.611 12.10 11.80 1.657

10.0 10.19 15.63 5.44 8 12.65 1.913 3.203 0.676 12.56 12.09 1.752

15.0 10.75 16.05 5.30 8 12.77 1.871 3.062 0.661 12.82 12.26 1.777

20.0 11.01 16.16 5.15 8 13.11 1.766 2.728 0.624 13.14 12.43 1.786

25.0 11.26 16.27 5.01 8 13.58 1.956 3.348 0.692 13.77 12.62 1.846

50.0 11.85 18.10 6.25 7 14.82 2.329 4.650 0.880 15.67 12.90 2.029

75.0 19.47 19.47 0.00 1 19.47 18.41 13.02 2.194

100.0 19.87 19.87 0.00 1 19.87 19.77 13.14 2.356

İzleme 3 tüm istasyonlar (16/11/2007) Klornite (CL ‰) ortalamaları istatistik değerleri




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 13.06 20.37 7.31 8 15.68 2.249 4.425 0.795 15.68 15.68 2.249

5.0 13.87 20.73 6.86 8 16.64 2.471 5.343 0.874 16.47 16.16 2.336

10.0 13.19 20.76 7.57 8 16.91 2.827 6.992 0.999 16.87 16.41 2.474

15.0 14.01 21.34 7.33 8 17.02 2.675 6.261 0.946 17.09 16.56 2.496

20.0 14.38 21.49 7.11 8 17.42 2.478 5.372 0.876 17.47 16.74 2.485

25.0 14.75 21.65 6.90 8 18.02 2.710 6.427 0.958 18.28 16.95 2.540

50.0 15.58 24.17 8.59 7 19.67 3.192 8.733 1.206 20.87 17.30 2.754

75.0 26.11 26.11 0.00 1 26.11 24.65 17.45 2.972

100.0 26.70 26.70 0.00 1 26.70 26.55 17.62 3.190

İzleme 3 tüm istasyonlar (16/11/2007) Yoğunluk (Sigma-T) ortalamaları istatistik değerleri

44




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 20.14 29.94 9.80 8 23.63 3.017 7.963 1.067 23.63 23.63 3.017

5.0 20.97 30.33 9.36 8 25.33 3.076 8.277 1.088 25.54 24.48 3.071

10.0 23.99 35.38 11.39 8 27.87 3.714 12.071 1.313 27.45 25.61 3.608

15.0 25.20 36.24 11.04 8 28.73 4.000 13.998 1.414 28.78 26.39 3.893

20.0 25.74 36.47 10.73 8 29.79 3.679 11.844 1.301 29.86 27.07 4.046

25.0 26.28 36.69 10.41 8 31.13 4.074 14.523 1.440 31.43 27.74 4.290

50.0 27.52 40.37 12.85 7 33.68 4.796 19.714 1.813 35.39 28.50 4.750

75.0 43.09 43.09 0.00 1 43.09 40.93 28.76 5.094

100.0 43.86 43.86 0.00 1 43.86 43.67 29.03 5.430

İzleme 3 tüm istasyonlar (16/11/2007) Elektrik İletkenliği (mhos cm2) ortalamaları





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 5.10 7.80 2.70 8 6.61 1.078 1.017 0.381 6.61 6.61 1.078

5.0 4.00 7.40 3.40 8 5.56 1.086 1.032 0.384 5.58 6.09 1.177

10.0 3.30 5.50 2.20 8 4.57 0.755 0.499 0.267 4.60 5.58 1.267

15.0 2.90 4.60 1.70 8 3.70 0.716 0.449 0.253 3.82 5.11 1.413

20.0 2.45 4.10 1.65 8 3.30 0.701 0.429 0.248 3.28 4.75 1.488

25.0 2.00 3.80 1.80 8 2.82 0.750 0.492 0.265 2.84 4.43 1.564

50.0 1.90 3.40 1.50 7 2.40 0.542 0.251 0.205 2.55 4.17 1.621

75.0 2.60 2.60 0.00 1 2.60 2.45 4.14 1.619

100.0 2.20 2.20 0.00 1 2.20 2.30 4.11 1.625

İzleme 3 tüm istasyonlar (16/11/2007) Çözünmüş Oksijen (mg/I) ortalamaları





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 3.57 5.47 1.90 8 4.63 0.758 0.503 0.268 4.63 4.63 0.758

5.0 2.80 5.19 2.39 8 3.90 0.764 0.511 0.270 3.91 4.26 0.828

10.0 2.31 3.85 1.54 8 3.20 0.529 0.245 0.187 3.22 3.91 0.890

15.0 2.03 3.22 1.19 8 2.59 0.502 0.220 0.177 2.67 3.58 0.992

20.0 1.72 2.87 1.15 8 2.31 0.490 0.210 0.173 2.30 3.33 1.043

25.0 1.40 2.66 1.26 8 1.98 0.525 0.241 0.186 1.99 3.10 1.096

50.0 1.33 2.38 1.05 7 1.68 0.379 0.123 0.143 1.79 2.92 1.136

75.0 1.82 1.82 0.00 1 1.82 1.72 2.90 1.135

100.0 1.54 1.54 0.00 1 1.54 1.61 2.88 1.139

İzleme 3 tüm istasyonlar (16/11/2007) Çözünmüş Oksijen (ml/I) ortalamaları


45




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 8.21 8.80 0.59 8 8.39 0.185 0.030 0.065 8.39 8.39 0.185

5.0 8.20 8.78 0.58 8 8.34 0.205 0.037 0.072 8.34 8.37 0.191

10.0 8.20 8.40 0.20 8 8.28 0.087 0.007 0.031 8.30 8.34 0.166

15.0 8.20 8.40 0.20 8 8.30 0.090 0.007 0.032 8.29 8.33 0.150

20.0 8.10 8.40 0.30 8 8.29 0.110 0.011 0.039 8.29 8.32 0.143

25.0 8.00 8.44 0.44 8 8.28 0.144 0.018 0.051 8.27 8.31 0.142

50.0 8.20 8.41 0.21 7 8.24 0.082 0.006 0.031 8.26 8.31 0.138

75.0 8.30 8.30 0.00 1 8.30 8.28 8.31 0.136

100.0 8.30 8.30 0.00 1 8.30 8.30 8.31 0.135

İzleme 3 tüm istasyonlar (16/11/2007) pH ortalamaları istatistik değerleri




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 1,473.43 1,485.31 11.88 8 1,476.90 3.730 12.172 1.319 1,476.90 1,476.90 3.730

5.0 1,469.85 1,488.96 19.11 8 1,479.02 6.264 34.335 2.215 1,480.85 1,477.96 5.099

10.0 1,480.26 1,499.61 19.35 8 1,488.44 6.363 35.432 2.250 1,486.43 1,481.45 7.397

15.0 1,478.32 1,500.58 22.26 8 1,489.83 6.517 37.163 2.304 1,490.01 1,483.55 7.985

20.0 1,486.34 1,500.89 14.55 8 1,491.93 4.476 17.533 1.583 1,492.00 1,485.22 8.113

25.0 1,488.30 1,501.20 12.90 8 1,494.32 4.320 16.332 1.527 1,494.69 1,486.74 8.315

50.0 1,491.73 1,505.51 13.78 7 1,498.18 5.277 23.869 1.995 1,499.78 1,488.20 8.837

75.0 1,508.43 1,508.43 0.00 1 1,508.43 1,506.02 1,488.56 9.164

100.0 1,509.05 1,509.05 0.00 1 1,509.05 1,508.90 1,488.92 9.479

İzleme 3 tüm istasyonlar (16/11/2007) Ses Hızı (Sound Speed) ortalamaları istatistik değerleri




PARAMETRE: T°C PROJE: 02.12.2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 9.44 9.55 0.11 2 9.50 0.078 0.003 0.055 9.50 9.50 0.078

5.0 9.46 9.54 0.08 2 9.50 0.057 0.002 0.040 9.48 9.50 0.056

10.0 9.32 9.52 0.20 2 9.42 0.141 0.010 0.100 9.43 9.47 0.086

15.0 9.20 9.52 0.32 2 9.36 0.226 0.026 0.160 9.67 9.44 0.124

20.0 9.51 11.55 2.04 2 10.53 1.442 1.040 1.020 11.12 9.66 0.673

25.0 13.90 14.20 0.30 2 14.05 0.212 0.022 0.150 13.20 10.39 1.815

30.0 13.98 14.40 0.42 2 14.19 0.297 0.044 0.210 14.18 10.94 2.167

50.0 14.30 14.30 0.00 1 14.30 14.27 11.16 2.262

75.0 14.30 14.30 0.00 1 14.30 14.28 11.36 2.322

100.0 14.20 14.20 0.00 1 14.20 14.20 11.52 2.351

150.0 14.10 14.10 0.00 1 14.10 14.12 11.67 2.361


46



PARAMETRE: SAL PROJE: 02.12.2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 24.70 26.20 1.50 2 25.45 1.061 0.562 0.750 25.45 25.45 1.061

5.0 25.10 27.40 2.30 2 26.25 1.626 1.322 1.150 26.11 25.85 1.212

10.0 25.20 27.80 2.60 2 26.50 1.838 1.690 1.300 26.61 26.07 1.293

15.0 25.80 28.60 2.80 2 27.20 1.980 1.960 1.400 27.65 26.35 1.424

20.0 26.40 33.00 6.60 2 29.70 4.667 10.890 3.300 31.01 27.02 2.448

25.0 37.40 37.50 0.10 2 37.45 0.071 0.002 0.050 35.57 28.76 4.625

30.0 37.56 37.80 0.24 2 37.68 0.170 0.014 0.120 37.75 30.03 5.347

50.0 38.20 38.20 0.00 1 38.20 38.17 30.58 5.568

75.0 38.60 38.60 0.00 1 38.60 38.55 31.08 5.741

100.0 38.80 38.80 0.00 1 38.80 38.78 31.53 5.865

150.0 38.90 38.90 0.00 1 38.90 38.88 31.94 5.949




PARAMETRE: CL PROJE: 02.12.2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 13.67 14.50 0.83 2 14.08 0.587 0.172 0.415 14.08 14.08 0.587

5.0 13.89 15.16 1.27 2 14.52 0.898 0.403 0.635 14.44 14.30 0.669

10.0 13.94 15.39 1.45 2 14.66 1.025 0.526 0.725 14.73 14.42 0.717

15.0 14.28 15.83 1.55 2 15.06 1.096 0.601 0.775 15.30 14.58 0.790

20.0 14.61 18.27 3.66 2 16.44 2.588 3.349 1.830 17.17 14.95 1.357

25.0 20.70 20.76 0.06 2 20.73 0.042 0.001 0.030 19.69 15.92 2.562

30.0 20.79 20.93 0.14 2 20.86 0.099 0.005 0.070 20.90 16.62 2.962

50.0 21.15 21.15 0.00 1 21.15 21.13 16.92 3.085

75.0 21.37 21.37 0.00 1 21.37 21.34 17.20 3.181

100.0 21.48 21.48 0.00 1 21.48 21.46 17.45 3.250

150.0 21.53 21.53 0.00 1 21.53 21.52 17.68 3.296




PARAMETRE: SIGMA-T PROJE: 02.12.2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 19.03 20.21 1.18 2 19.62 0.834 0.348 0.590 19.62 19.62 0.834

5.0 19.34 21.14 1.80 2 20.24 1.273 0.810 0.900 20.13 19.93 0.949

10.0 19.42 21.47 2.05 2 20.44 1.450 1.051 1.025 20.53 20.10 1.015

15.0 19.89 22.11 2.22 2 21.00 1.570 1.232 1.110 21.29 20.33 1.123

20.0 20.36 25.10 4.74 2 22.73 3.352 5.617 2.370 23.64 20.81 1.805

25.0 28.08 28.09 0.01 2 28.08 0.007 0.000 0.005 26.78 22.02 3.270

30.0 28.19 28.28 0.09 2 28.24 0.064 0.002 0.045 28.29 22.91 3.760

50.0 28.61 28.61 0.00 1 28.61 28.60 23.29 3.911

75.0 28.92 28.92 0.00 1 28.92 28.89 23.64 4.032

100.0 29.10 29.10 0.00 1 29.10 29.08 23.96 4.123

150.0 29.20 29.20 0.00 1 29.20 29.18 24.25 4.186


47



PARAMETRE: mmhos PROJE: 02.12.2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 27.78 29.31 1.53 2 28.54 1.082 0.585 0.765 28.54 28.54 1.082

5.0 28.19 30.53 2.34 2 29.36 1.655 1.369 1.170 29.22 28.95 1.235

10.0 28.29 30.93 2.64 2 29.61 1.867 1.742 1.320 29.72 29.17 1.314

15.0 28.90 31.74 2.84 2 30.32 2.008 2.016 1.420 31.08 29.46 1.446

20.0 29.52 38.60 9.08 2 34.06 6.421 20.612 4.540 35.99 30.38 3.158

25.0 45.47 45.57 0.10 2 45.52 0.071 0.003 0.050 42.72 32.90 6.549

30.0 45.63 45.89 0.26 2 45.76 0.184 0.017 0.130 45.84 34.74 7.622

50.0 46.31 46.31 0.00 1 46.31 46.28 35.51 7.929

75.0 46.73 46.73 0.00 1 46.73 46.68 36.21 8.158

100.0 46.93 46.93 0.00 1 46.93 46.91 36.84 8.315

150.0 47.04 47.04 0.00 1 47.04 47.01 37.41 8.418

İzleme 4 tüm istasyonlar (02/12/2007) Elektrik İletkenliği (mhos cm2) ortalamaları istatistik değerleri



PARAMETRE: DO (mg/l) PROJE: 02.12.2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 7.90 8.00 0.10 2 7.95 0.071 0.002 0.050 7.95 7.95 0.071

5.0 7.80 7.90 0.10 2 7.85 0.071 0.003 0.050 7.78 7.90 0.082

10.0 7.10 7.80 0.70 2 7.45 0.495 0.123 0.350 7.42 7.75 0.327

15.0 6.90 6.95 0.05 2 6.93 0.035 0.001 0.025 6.83 7.54 0.472

20.0 5.25 6.80 1.55 2 6.02 1.096 0.601 0.775 5.47 7.24 0.846

25.0 2.20 3.60 1.40 2 2.90 0.990 0.490 0.700 3.62 6.52 1.879

30.0 2.00 3.36 1.36 2 2.68 0.962 0.462 0.680 2.66 5.97 2.236

50.0 2.40 2.40 0.00 1 2.40 2.42 5.73 2.343

75.0 2.20 2.20 0.00 1 2.20 2.22 5.51 2.430

100.0 2.10 2.10 0.00 1 2.10 2.00 5.31 2.494

150.0 1.60 1.60 0.00 1 1.60 1.72 5.10 2.572

İzleme 4 tüm istasyonlar (02/12/2007) Çözünmüş Oksijen (mg/I) ortalamaları istatistik değerleri



PARAMETRE: DO (ml/l) PROJE: 02.12.2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 5.54 5.61 0.07 2 5.58 0.049 0.001 0.035 5.58 5.58 0.049

5.0 5.47 5.54 0.07 2 5.50 0.049 0.001 0.035 5.45 5.54 0.057

10.0 4.98 5.47 0.49 2 5.22 0.346 0.060 0.245 5.20 5.44 0.229

15.0 4.84 4.87 0.03 2 4.86 0.021 0.000 0.015 4.79 5.29 0.331

20.0 3.68 4.77 1.09 2 4.22 0.771 0.297 0.545 3.83 5.08 0.594

25.0 1.54 2.52 0.98 2 2.03 0.693 0.240 0.490 2.54 4.57 1.319

30.0 1.40 2.35 0.95 2 1.88 0.672 0.226 0.475 1.87 4.18 1.570

50.0 1.68 1.68 0.00 1 1.68 1.70 4.02 1.645

75.0 1.54 1.54 0.00 1 1.54 1.56 3.86 1.706

100.0 1.47 1.47 0.00 1 1.47 1.40 3.72 1.750

150.0 1.12 1.12 0.00 1 1.12 1.21 3.58 1.805

İzleme 4 tüm istasyonlar (02/12/2007) Çözünmüş Oksijen (ml/I) ortalamaları istatistik değerleri

48



PARAMETRE: pH PROJE: 02.12.2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 8.00 8.00 0.00 2 8.00 8.00 8.00 0.000

5.0 8.30 8.40 0.10 2 8.35 0.071 0.002 0.050 8.25 8.18 0.206

10.0 8.20 8.40 0.20 2 8.30 0.141 0.010 0.100 8.23 8.22 0.183

15.0 7.60 8.35 0.75 2 7.98 0.530 0.141 0.375 8.05 8.16 0.277

20.0 7.60 8.30 0.70 2 7.95 0.495 0.123 0.350 7.86 8.12 0.307

25.0 7.50 7.60 0.10 2 7.55 0.071 0.002 0.050 7.64 8.02 0.355

30.0 7.50 7.52 0.02 2 7.51 0.014 0.000 0.010 7.44 7.95 0.376

50.0 7.20 7.20 0.00 1 7.20 7.28 7.90 0.410

75.0 7.20 7.20 0.00 1 7.20 7.25 7.85 0.433

100.0 7.40 7.40 0.00 1 7.40 7.35 7.83 0.434

150.0 7.40 7.40 0.00 1 7.40 7.40 7.80 0.433




PARAMETRE: S.Sp. PROJE: 02.12.2007

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 1,475.65 1,477.07 1.42 2 1,476.36 1.004 0.504 0.710 1,476.36 1,476.36 1.004

5.0 1,476.18 1,478.68 2.50 2 1,477.43 1.768 1.563 1.250 1,477.18 1,476.90 1.326

10.0 1,476.30 1,478.72 2.42 2 1,477.51 1.711 1.464 1.210 1,477.67 1,477.10 1.320

15.0 1,477.10 1,479.34 2.24 2 1,478.22 1.584 1.254 1.120 1,479.83 1,477.38 1.368

20.0 1,477.89 1,492.86 14.97 2 1,485.38 10.585 56.025 7.485 1,488.98 1,478.98 5.027

25.0 1,506.38 1,507.46 1.08 2 1,506.92 0.764 0.292 0.540 1,501.74 1,483.64 11.790

30.0 1,506.91 1,508.53 1.62 2 1,507.72 1.146 0.656 0.810 1,507.85 1,487.08 13.936

50.0 1,509.02 1,509.02 0.00 1 1,509.02 1,508.92 1,488.54 14.576

75.0 1,509.90 1,509.90 0.00 1 1,509.90 1,509.76 1,489.87 15.060

100.0 1,510.23 1,510.23 0.00 1 1,510.23 1,510.30 1,491.07 15.395

150.0 1,510.86 1,510.86 0.00 1 1,510.86 1,510.70 1,492.17 15.647


İzleme 5 tüm istasyonlar (17/12/2007- 18/12/2007) oşinografik verileri:




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 8.90 9.20 0.30 4 9.05 0.129 0.013 0.064 9.05 9.05 0.129

5.0 9.14 9.60 0.46 4 9.32 0.221 0.037 0.110 9.42 9.19 0.222

10.0 9.20 11.20 2.00 4 9.98 0.903 0.612 0.452 10.06 9.45 0.636

15.0 10.60 11.80 1.20 4 10.95 0.574 0.248 0.287 10.99 9.82 0.902

20.0 11.40 13.30 1.90 4 12.08 0.842 0.532 0.421 11.85 10.27 1.268

25.0 11.00 13.20 2.20 4 12.30 0.931 0.650 0.466 12.42 10.61 1.427

30.0 12.70 13.80 1.10 4 13.02 0.529 0.210 0.264 13.06 10.96 1.581

50.0 13.90 13.90 0.00 2 13.90 13.78 11.15 1.698

75.0 14.30 14.30 0.00 2 14.30 14.19 11.35 1.816

100.0 14.20 14.30 0.10 2 14.25 0.071 0.002 0.050 14.27 11.52 1.892

150.0 14.20 14.40 0.20 2 14.30 0.141 0.010 0.100 14.29 11.67 1.947

İzleme 5 tüm istasyonlar (17/12/2007- 18/12/2007) Sıcaklık (T°C) ortalamaları istatistik değerleri

49




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 24.70 25.00 0.30 4 24.85 0.129 0.012 0.064 24.85 24.85 0.129

5.0 24.80 25.14 0.34 4 25.02 0.152 0.017 0.076 25.26 24.94 0.159

10.0 25.20 27.20 2.00 4 26.15 1.047 0.823 0.524 26.97 25.34 0.820

15.0 26.90 35.10 8.20 4 30.57 4.195 13.198 2.098 30.44 26.65 3.079

20.0 33.20 35.70 2.50 4 34.45 1.387 1.442 0.694 33.84 28.21 4.248

25.0 35.80 35.90 0.10 4 35.88 0.050 0.002 0.025 35.57 29.49 4.840

30.0 35.92 36.20 0.28 4 36.06 0.122 0.011 0.061 36.10 30.42 5.043

50.0 36.40 36.40 0.00 2 36.40 36.43 30.82 5.097

75.0 36.80 36.90 0.10 2 36.85 0.071 0.003 0.050 37.08 31.20 5.148

100.0 38.20 38.20 0.00 2 38.20 37.86 31.61 5.262

150.0 38.20 38.20 0.00 2 38.20 38.20 31.98 5.334





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 13.67 13.83 0.16 4 13.75 0.070 0.004 0.035 13.75 13.75 0.070

5.0 13.72 13.91 0.19 4 13.84 0.086 0.006 0.043 13.98 13.80 0.088

10.0 13.94 15.05 1.11 4 14.47 0.582 0.254 0.291 14.92 14.02 0.455

15.0 14.89 19.43 4.54 4 16.92 2.322 4.045 1.161 16.84 14.75 1.706

20.0 18.38 19.76 1.38 4 19.07 0.768 0.443 0.384 18.73 15.61 2.354

25.0 19.82 19.87 0.05 4 19.86 0.025 0.000 0.012 19.69 16.32 2.681

30.0 19.88 20.04 0.16 4 19.96 0.068 0.004 0.034 19.98 16.84 2.794

50.0 20.15 20.15 0.00 2 20.15 20.16 17.06 2.824

75.0 20.37 20.43 0.06 2 20.40 0.042 0.001 0.030 20.52 17.27 2.852

100.0 21.15 21.15 0.00 2 21.15 20.96 17.50 2.916

150.0 21.15 21.15 0.00 2 21.15 21.15 17.70 2.956





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 19.08 19.35 0.27 4 19.22 0.113 0.010 0.056 19.22 19.22 0.113

5.0 19.10 19.43 0.33 4 19.31 0.144 0.016 0.072 19.48 19.26 0.130

10.0 19.47 20.71 1.24 4 20.09 0.688 0.355 0.344 20.71 19.54 0.552

15.0 20.58 26.72 6.14 4 23.36 3.184 7.605 1.592 23.24 20.49 2.274

20.0 25.27 27.26 1.99 4 26.16 1.024 0.787 0.512 25.72 21.63 3.108

25.0 27.07 27.49 0.42 4 27.22 0.184 0.025 0.092 26.96 22.56 3.539

30.0 27.17 27.32 0.15 4 27.22 0.069 0.004 0.034 27.24 23.23 3.664

50.0 27.31 27.31 0.00 2 27.31 27.35 23.50 3.684

75.0 27.53 27.61 0.08 2 27.57 0.057 0.002 0.040 27.77 23.75 3.701

100.0 28.61 28.63 0.02 2 28.62 0.014 0.000 0.010 28.36 24.04 3.771

150.0 28.59 28.63 0.04 2 28.61 0.028 0.000 0.020 28.61 24.29 3.813


50




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 27.78 28.09 0.31 4 27.94 0.133 0.013 0.066 27.94 27.94 0.133

5.0 27.89 28.23 0.34 4 28.11 0.152 0.017 0.076 28.36 28.02 0.161

10.0 28.29 30.33 2.04 4 29.26 1.065 0.851 0.532 30.08 28.44 0.835

15.0 30.02 38.17 8.15 4 33.67 4.172 13.055 2.086 33.84 29.75 3.079

20.0 36.31 43.54 7.23 4 38.75 3.385 8.593 1.692 38.14 31.55 4.791

25.0 38.85 43.86 5.01 4 41.38 2.864 6.152 1.432 41.14 33.19 5.835

30.0 39.96 44.19 4.23 4 43.05 2.062 3.189 1.031 42.97 34.60 6.468

50.0 44.40 44.40 0.00 2 44.40 44.18 35.25 6.718

75.0 44.83 44.93 0.10 2 44.88 0.071 0.003 0.050 45.12 35.85 6.916

100.0 46.31 46.31 0.00 2 46.31 45.95 36.47 7.154

150.0 46.31 46.31 0.00 2 46.31 46.31 37.01 7.313

İzleme 5 tüm istasyonlar (17/12/2007- 18/12/2007) Elektrik İletkenliği (mhos cm2) ortalamaları istatistik değerleri




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 6.10 7.20 1.10 4 6.70 0.535 0.215 0.268 6.70 6.70 0.535

5.0 4.90 6.86 1.96 4 5.90 1.092 0.894 0.546 5.92 6.30 0.905

10.0 3.80 6.60 2.80 4 5.18 1.533 1.762 0.766 4.94 5.92 1.211

15.0 2.20 4.90 2.70 4 3.52 1.422 1.517 0.711 3.88 5.32 1.622

20.0 2.10 4.80 2.70 4 3.32 1.379 1.427 0.690 3.18 4.92 1.747

25.0 1.60 3.50 1.90 4 2.55 1.041 0.813 0.520 2.57 4.53 1.865

30.0 0.50 3.24 2.74 4 1.87 1.525 1.745 0.762 2.11 4.15 2.029

50.0 2.10 2.20 0.10 2 2.15 0.071 0.002 0.050 2.05 4.02 2.023

75.0 2.00 2.10 0.10 2 2.05 0.071 0.003 0.050 2.01 3.89 2.015

100.0 1.70 1.90 0.20 2 1.80 0.141 0.010 0.100 1.68 3.77 2.016

150.0 1.00 1.10 0.10 2 1.05 0.071 0.002 0.050 1.24 3.62 2.057

İzleme 5 tüm istasyonlar (17/12/2007- 18/12/2007) Çözünmüş Oksijen (mg/I) ortalamaları istatistik değerleri




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 4.27 5.05 0.78 4 4.70 0.380 0.109 0.190 4.70 4.70 0.380

5.0 3.43 4.81 1.38 4 4.13 0.769 0.443 0.384 4.15 4.41 0.637

10.0 2.66 4.63 1.97 4 3.62 1.076 0.868 0.538 3.46 4.15 0.851

15.0 1.54 3.43 1.89 4 2.47 0.996 0.743 0.498 2.72 3.73 1.138

20.0 1.47 3.36 1.89 4 2.33 0.966 0.699 0.483 2.23 3.45 1.225

25.0 1.12 2.45 1.33 4 1.78 0.729 0.398 0.364 1.80 3.17 1.308

30.0 0.35 2.27 1.92 4 1.31 1.069 0.857 0.534 1.48 2.91 1.423

50.0 1.47 1.54 0.07 2 1.50 0.049 0.001 0.035 1.44 2.81 1.418

75.0 1.40 1.47 0.07 2 1.44 0.049 0.001 0.035 1.41 2.73 1.413

100.0 1.19 1.33 0.14 2 1.26 0.099 0.005 0.070 1.18 2.64 1.414

150.0 0.70 0.77 0.07 2 0.74 0.049 0.001 0.035 0.87 2.53 1.442

İzleme 5 tüm istasyonlar (17/12/2007- 18/12/2007) Çözünmüş Oksijen (ml/I) ortalamaları istatistik değerleri

51




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 8.10 8.22 0.12 4 8.18 0.057 0.002 0.028 8.18 8.18 0.057

5.0 8.10 8.22 0.12 4 8.18 0.057 0.002 0.028 8.19 8.18 0.052

10.0 8.18 8.24 0.06 4 8.21 0.028 0.001 0.014 8.22 8.19 0.046

15.0 8.20 8.35 0.15 4 8.28 0.072 0.004 0.036 8.27 8.21 0.065

20.0 8.29 8.35 0.06 4 8.31 0.027 0.001 0.014 8.32 8.23 0.071

25.0 8.36 8.42 0.06 4 8.38 0.030 0.001 0.015 8.36 8.26 0.088

30.0 8.36 8.40 0.04 4 8.38 0.023 0.000 0.012 8.38 8.27 0.093

50.0 8.35 8.36 0.01 2 8.36 0.007 0.000 0.005 8.36 8.28 0.092

75.0 8.35 8.36 0.01 2 8.36 0.007 0.000 0.005 8.36 8.28 0.091

100.0 8.36 8.40 0.04 2 8.38 0.028 0.000 0.020 8.38 8.29 0.091

150.0 8.36 8.40 0.04 2 8.38 0.028 0.000 0.020 8.38 8.30 0.091

İzleme 5 tüm istasyonlar (17/12/2007- 18/12/2007) pH ortalamaları istatistik değerleri




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 1,473.57 1,474.34 0.77 4 1,473.95 0.375 0.105 0.188 1,473.95 1,473.95 0.375

5.0 1,474.63 1,476.04 1.41 4 1,475.26 0.698 0.365 0.349 1,475.90 1,474.60 0.869

10.0 1,475.10 1,484.85 9.75 4 1,479.11 4.502 15.203 2.251 1,480.39 1,476.11 3.307

15.0 1,482.42 1,496.50 14.08 4 1,488.07 6.549 32.167 3.274 1,487.99 1,479.10 6.725

20.0 1,493.96 1,502.22 8.26 4 1,496.72 3.755 10.574 1.878 1,495.19 1,482.62 9.499

25.0 1,494.86 1,502.32 7.46 4 1,499.26 3.159 7.487 1.580 1,499.30 1,485.40 10.769

30.0 1,500.76 1,504.72 3.96 4 1,501.96 1.855 2.581 0.928 1,502.20 1,487.76 11.577

50.0 1,505.62 1,505.62 0.00 2 1,505.62 1,505.26 1,488.95 12.054

75.0 1,507.79 1,507.90 0.11 2 1,507.84 0.078 0.003 0.055 1,507.75 1,490.13 12.551

100.0 1,509.53 1,509.85 0.32 2 1,509.69 0.226 0.026 0.160 1,509.47 1,491.28 13.030

150.0 1,510.35 1,510.99 0.64 2 1,510.67 0.453 0.102 0.320 1,510.43 1,492.36 13.430

İzleme 5 tüm istasyonlar (17/12/2007- 18/12/2007) Ses Hızı (Sound Speed) ortalamaları istatistik değerleri





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 10.10 10.50 0.40 3 10.27 0.208 0.029 0.120 10.27 10.27 0.208

5.0 9.90 10.00 0.10 3 9.93 0.058 0.002 0.033 9.96 10.10 0.228

10.0 9.60 9.80 0.20 3 9.73 0.115 0.009 0.066 9.87 9.98 0.264

15.0 10.00 10.15 0.15 3 10.08 0.075 0.004 0.043 10.29 10.00 0.231

20.0 10.82 11.60 0.78 3 11.27 0.405 0.109 0.234 11.03 10.26 0.585

25.0 11.11 11.90 0.79 3 11.50 0.395 0.104 0.228 11.76 10.46 0.727

50.0 12.60 13.00 0.40 3 12.77 0.208 0.029 0.120 12.61 10.79 1.066

75.0 13.30 13.50 0.20 2 13.40 0.141 0.010 0.100 13.43 11.02 1.264

100.0 14.10 14.20 0.10 2 14.15 0.071 0.003 0.050 13.98 11.27 1.488

150.0 14.20 14.20 0.00 2 14.20 14.20 11.49 1.630

200.0 14.20 14.30 0.10 2 14.25 0.071 0.002 0.050 14.24 11.68 1.725


52




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 23.66 24.10 0.44 3 23.92 0.232 0.036 0.134 23.92 23.92 0.232

5.0 24.21 25.26 1.05 3 24.64 0.552 0.203 0.319 25.30 24.28 0.544

10.0 27.67 28.30 0.63 3 28.00 0.317 0.067 0.183 27.75 25.52 1.917

15.0 28.30 33.90 5.60 3 30.37 3.075 6.302 1.775 30.86 26.73 3.032

20.0 32.10 38.16 6.06 3 34.69 3.126 6.514 1.805 34.29 28.32 4.412

25.0 35.30 38.80 3.50 3 37.40 1.854 2.291 1.070 37.08 29.84 5.344

50.0 38.65 38.99 0.34 3 38.81 0.170 0.019 0.098 38.51 31.12 5.886

75.0 38.90 39.10 0.20 2 39.00 0.141 0.010 0.100 38.97 31.80 6.054

100.0 39.00 39.11 0.11 2 39.06 0.078 0.003 0.055 39.06 32.38 6.134

150.0 39.10 39.13 0.03 2 39.12 0.021 0.000 0.015 39.12 32.88 6.161

200.0 39.15 39.20 0.05 2 39.17 0.035 0.001 0.025 39.16 33.32 6.154





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 13.09 13.34 0.25 3 13.24 0.132 0.012 0.076 13.24 13.24 0.132

5.0 13.40 13.98 0.58 3 13.63 0.306 0.062 0.177 14.00 13.44 0.302

10.0 15.31 15.66 0.35 3 15.50 0.176 0.021 0.102 15.36 14.12 1.061

15.0 15.66 18.76 3.10 3 16.80 1.703 1.932 0.983 17.08 14.79 1.678

20.0 17.77 21.12 3.35 3 19.20 1.728 1.990 0.998 18.98 15.67 2.443

25.0 19.54 21.48 1.94 3 20.71 1.028 0.705 0.594 20.53 16.51 2.960

50.0 21.40 21.58 0.18 3 21.49 0.090 0.005 0.052 21.32 17.22 3.260

75.0 21.53 21.65 0.12 2 21.59 0.085 0.004 0.060 21.57 17.60 3.353

100.0 21.59 21.65 0.06 2 21.62 0.042 0.001 0.030 21.62 17.92 3.398

150.0 21.65 21.66 0.01 2 21.66 0.007 0.000 0.005 21.66 18.20 3.413

200.0 21.67 21.70 0.03 2 21.68 0.021 0.000 0.015 21.67 18.44 3.409





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 18.08 18.48 0.40 3 18.32 0.212 0.030 0.122 18.32 18.32 0.212

5.0 18.58 19.41 0.83 3 18.92 0.433 0.125 0.250 19.43 18.62 0.450

10.0 21.33 21.79 0.46 3 21.57 0.231 0.035 0.133 21.35 19.60 1.521

15.0 21.75 26.11 4.36 3 23.35 2.398 3.833 1.384 23.69 20.54 2.367

20.0 24.57 29.18 4.61 3 26.50 2.395 3.823 1.383 26.23 21.73 3.363

25.0 26.94 29.58 2.64 3 28.57 1.425 1.354 0.823 28.26 22.87 4.053

50.0 29.30 29.58 0.28 3 29.41 0.149 0.015 0.086 29.20 23.81 4.411

75.0 29.33 29.52 0.19 2 29.42 0.134 0.009 0.095 29.39 24.30 4.507

100.0 29.27 29.34 0.07 2 29.30 0.049 0.001 0.035 29.34 24.70 4.532

150.0 29.33 29.35 0.02 2 29.34 0.014 0.000 0.010 29.34 25.04 4.527

200.0 29.37 29.38 0.01 2 29.38 0.007 0.000 0.005 29.37 25.34 4.504


53




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 26.72 27.17 0.45 3 26.99 0.238 0.038 0.137 26.99 26.99 0.238

5.0 27.28 28.36 1.08 3 27.72 0.567 0.214 0.327 28.39 27.36 0.558

10.0 30.80 31.44 0.64 3 31.14 0.321 0.069 0.185 30.87 28.62 1.948

15.0 31.44 37.00 5.56 3 33.49 3.052 6.208 1.762 33.97 29.83 3.053

20.0 35.20 41.11 5.91 3 37.74 3.043 6.171 1.757 37.34 31.42 4.399

25.0 38.36 41.72 3.36 3 40.38 1.780 2.113 1.028 41.36 32.91 5.303

50.0 46.78 47.13 0.35 3 46.95 0.176 0.021 0.102 45.36 34.91 7.017

75.0 47.04 47.25 0.21 2 47.14 0.148 0.011 0.105 47.11 35.98 7.562

100.0 47.14 47.26 0.12 2 47.20 0.085 0.004 0.060 47.20 36.88 7.879

150.0 47.25 47.28 0.03 2 47.26 0.021 0.000 0.015 47.26 37.65 8.061

200.0 47.30 47.35 0.05 2 47.32 0.035 0.001 0.025 47.30 38.31 8.159





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 7.90 8.20 0.30 3 8.07 0.153 0.016 0.088 8.07 8.07 0.153

5.0 5.80 7.40 1.60 3 6.50 0.819 0.447 0.473 6.51 7.28 1.007

10.0 4.90 5.10 0.20 3 4.97 0.115 0.009 0.066 5.19 6.51 1.407

15.0 4.20 4.40 0.20 3 4.33 0.115 0.009 0.066 4.35 5.97 1.553

20.0 3.75 3.80 0.05 3 3.78 0.029 0.001 0.017 3.76 5.53 1.647

25.0 3.10 3.20 0.10 3 3.13 0.058 0.002 0.033 3.18 5.13 1.755

50.0 2.60 2.90 0.30 3 2.70 0.173 0.020 0.100 2.73 4.78 1.838

75.0 2.20 2.60 0.40 2 2.40 0.283 0.040 0.200 2.41 4.58 1.883

100.0 2.10 2.20 0.10 2 2.15 0.071 0.002 0.050 2.18 4.38 1.924

150.0 1.99 2.10 0.11 2 2.04 0.078 0.003 0.055 2.05 4.21 1.951

200.0 1.92 2.00 0.08 2 1.96 0.057 0.002 0.040 1.98 4.05 1.968





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 5.54 5.75 0.21 3 5.66 0.107 0.008 0.062 5.66 5.66 0.107

5.0 4.06 5.19 1.13 3 4.55 0.578 0.223 0.334 4.56 5.10 0.710

10.0 3.43 3.57 0.14 3 3.48 0.081 0.004 0.047 3.64 4.56 0.990

15.0 2.94 3.08 0.14 3 3.03 0.081 0.004 0.047 3.05 4.18 1.092

20.0 2.63 2.66 0.03 3 2.65 0.017 0.000 0.010 2.63 3.87 1.157

25.0 2.17 2.24 0.07 3 2.19 0.040 0.001 0.023 2.23 3.59 1.232

50.0 1.82 2.03 0.21 3 1.89 0.121 0.010 0.070 1.91 3.35 1.290

75.0 1.54 1.82 0.28 2 1.68 0.198 0.020 0.140 1.69 3.21 1.322

100.0 1.47 1.54 0.07 2 1.50 0.049 0.001 0.035 1.53 3.07 1.350

150.0 1.39 1.47 0.08 2 1.43 0.057 0.002 0.040 1.43 2.95 1.369

200.0 1.35 1.40 0.05 2 1.38 0.035 0.001 0.025 1.39 2.84 1.380


54




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 8.16 8.23 0.07 3 8.20 0.038 0.001 0.022 8.20 8.20 0.038

5.0 8.14 8.22 0.08 3 8.18 0.040 0.001 0.023 8.19 8.19 0.037

10.0 8.16 8.22 0.06 3 8.19 0.031 0.001 0.018 8.19 8.19 0.033

15.0 8.19 8.22 0.03 3 8.21 0.015 0.000 0.009 8.19 8.20 0.030

20.0 8.06 8.22 0.16 3 8.15 0.083 0.005 0.048 8.10 8.19 0.045

25.0 7.60 8.14 0.54 3 7.88 0.271 0.049 0.156 7.93 8.14 0.155

50.0 7.60 8.16 0.56 3 7.82 0.299 0.059 0.173 7.85 8.09 0.206

75.0 7.60 8.16 0.56 2 7.88 0.396 0.078 0.280 7.88 8.07 0.222

100.0 7.88 8.00 0.12 2 7.94 0.085 0.004 0.060 7.93 8.06 0.216

150.0 7.91 8.00 0.09 2 7.96 0.064 0.002 0.045 7.95 8.05 0.210

200.0 7.90 8.00 0.10 2 7.95 0.071 0.002 0.050 7.95 8.05 0.205





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 1,476.97 1,477.91 0.94 3 1,477.37 0.485 0.157 0.280 1,477.37 1,477.37 0.485

5.0 1,476.72 1,477.71 0.99 3 1,477.08 0.547 0.200 0.316 1,478.01 1,477.22 0.489

10.0 1,479.61 1,481.11 1.50 3 1,480.51 0.792 0.418 0.457 1,480.71 1,478.32 1.732

15.0 1,482.22 1,488.73 6.51 3 1,484.72 3.510 8.213 2.026 1,486.05 1,479.92 3.577

20.0 1,489.54 1,498.89 9.35 3 1,494.26 4.676 14.574 2.700 1,492.91 1,482.79 6.958

25.0 1,495.87 1,501.45 5.58 3 1,498.41 2.823 5.311 1.630 1,498.96 1,485.39 8.759

50.0 1,504.35 1,505.52 1.17 3 1,504.77 0.654 0.285 0.378 1,503.86 1,488.16 10.655

75.0 1,507.27 1,507.69 0.42 2 1,507.48 0.297 0.044 0.210 1,507.53 1,489.84 11.584

100.0 1,510.15 1,510.60 0.45 2 1,510.38 0.318 0.051 0.225 1,509.92 1,491.48 12.464

150.0 1,511.41 1,511.45 0.04 2 1,511.43 0.028 0.000 0.020 1,511.43 1,492.96 13.105

200.0 1,512.30 1,512.68 0.38 2 1,512.49 0.269 0.036 0.190 1,512.22 1,494.31 13.596






DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 10.60 10.60 0.00 1 10.60 10.60 10.60

5.0 10.10 10.10 0.00 1 10.10 10.15 10.35 0.354

10.0 9.80 9.80 0.00 1 9.80 9.96 10.17 0.404

15.0 10.12 10.12 0.00 1 10.12 10.48 10.15 0.331

20.0 11.90 11.90 0.00 1 11.90 11.30 10.50 0.831

25.0 11.26 11.26 0.00 1 11.26 11.83 10.63 0.805

50.0 12.90 12.90 0.00 1 12.90 12.62 10.95 1.130

75.0 13.40 13.40 0.00 1 13.40 13.45 11.26 1.357

100.0 14.10 14.10 0.00 1 14.10 13.98 11.58 1.584

150.0 14.30 14.30 0.00 1 14.30 14.25 11.85 1.724

200.0 14.30 14.30 0.00 1 14.30 14.30 12.07 1.795


55




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 23.65 23.65 0.00 1 23.65 23.65 23.65

5.0 24.22 24.22 0.00 1 24.22 24.94 23.94 0.403

10.0 27.67 27.67 0.00 1 27.67 27.02 25.18 2.175

15.0 28.50 28.50 0.00 1 28.50 29.64 26.01 2.431

20.0 33.90 33.90 0.00 1 33.90 33.64 27.59 4.109

25.0 38.28 38.28 0.00 1 38.28 37.31 29.37 5.706

50.0 38.77 38.77 0.00 1 38.77 38.68 30.71 6.305

75.0 38.91 38.91 0.00 1 38.91 38.90 31.74 6.517

100.0 39.00 39.00 0.00 1 39.00 39.00 32.54 6.559

150.0 39.10 39.10 0.00 1 39.10 39.09 33.20 6.523

200.0 39.16 39.16 0.00 1 39.16 39.14 33.74 6.443





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 13.09 13.09 0.00 1 13.09 13.09 13.09

5.0 13.40 13.40 0.00 1 13.40 13.80 13.24 0.219

10.0 15.31 15.31 0.00 1 15.31 14.95 13.93 1.202

15.0 15.77 15.77 0.00 1 15.77 16.40 14.39 1.344

20.0 18.76 18.76 0.00 1 18.76 18.62 15.27 2.274

25.0 21.19 21.19 0.00 1 21.19 20.65 16.25 3.160

50.0 21.46 21.46 0.00 1 21.46 21.41 17.00 3.492

75.0 21.54 21.54 0.00 1 21.54 21.53 17.57 3.610

100.0 21.59 21.59 0.00 1 21.59 21.59 18.01 3.634

150.0 21.65 21.65 0.00 1 21.65 21.64 18.38 3.614

200.0 21.68 21.68 0.00 1 21.68 21.67 18.68 3.570





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 18.06 18.06 0.00 1 18.06 18.06 18.06

5.0 18.58 18.58 0.00 1 18.58 19.13 18.32 0.368

10.0 21.30 21.30 0.00 1 21.30 20.77 19.31 1.740

15.0 21.90 21.90 0.00 1 21.90 22.72 19.96 1.921

20.0 25.77 25.77 0.00 1 25.77 25.68 21.12 3.085

25.0 29.30 29.30 0.00 1 29.30 28.43 22.48 4.332

50.0 29.35 29.35 0.00 1 29.35 29.34 23.47 4.729

75.0 29.36 29.36 0.00 1 29.36 29.33 24.20 4.849

100.0 29.27 29.27 0.00 1 29.27 29.30 24.77 4.840

150.0 29.31 29.31 0.00 1 29.31 29.31 25.22 4.784

200.0 29.35 29.35 0.00 1 29.35 29.34 25.60 4.707


56




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 26.71 26.71 0.00 1 26.71 26.71 26.71

5.0 27.29 27.29 0.00 1 27.29 28.02 27.00 0.410

10.0 30.80 30.80 0.00 1 30.80 30.13 28.27 2.213

15.0 31.64 31.64 0.00 1 31.64 32.77 29.11 2.472

20.0 37.00 37.00 0.00 1 37.00 36.72 30.69 4.127

25.0 41.22 41.22 0.00 1 41.22 41.58 32.44 5.667

50.0 46.90 46.90 0.00 1 46.90 45.52 34.51 7.524

75.0 47.05 47.05 0.00 1 47.05 47.04 36.08 8.258

100.0 47.14 47.14 0.00 1 47.14 47.14 37.31 8.560

150.0 47.25 47.25 0.00 1 47.25 47.24 38.30 8.661

200.0 47.31 47.31 0.00 1 47.31 47.30 39.12 8.654





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 8.80 8.80 0.00 1 8.80 8.80 8.80

5.0 7.77 7.77 0.00 1 7.77 7.61 8.28 0.728

10.0 6.10 6.10 0.00 1 6.10 6.22 7.56 1.363

15.0 4.90 4.90 0.00 1 4.90 5.15 6.89 1.733

20.0 4.70 4.70 0.00 1 4.70 4.40 6.45 1.793

25.0 3.30 3.30 0.00 1 3.30 3.53 5.93 2.056

50.0 2.80 2.80 0.00 1 2.80 2.90 5.48 2.219

75.0 2.70 2.70 0.00 1 2.70 2.68 5.13 2.277

100.0 2.50 2.50 0.00 1 2.50 2.48 4.84 2.304

150.0 2.20 2.20 0.00 1 2.20 2.22 4.58 2.327

200.0 1.98 1.98 0.00 1 1.98 2.04 4.34 2.343





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 6.17 6.17 0.00 1 6.17 6.17 6.17

5.0 5.44 5.44 0.00 1 5.44 5.33 5.80 0.516

10.0 4.27 4.27 0.00 1 4.27 4.35 5.29 0.958

15.0 3.43 3.43 0.00 1 3.43 3.60 4.83 1.217

20.0 3.29 3.29 0.00 1 3.29 3.08 4.52 1.258

25.0 2.31 2.31 0.00 1 2.31 2.47 4.15 1.442

50.0 1.96 1.96 0.00 1 1.96 2.03 3.84 1.556

75.0 1.89 1.89 0.00 1 1.89 1.87 3.60 1.597

100.0 1.75 1.75 0.00 1 1.75 1.73 3.39 1.615

150.0 1.54 1.54 0.00 1 1.54 1.56 3.20 1.631

200.0 1.39 1.39 0.00 1 1.39 1.43 3.04 1.641


57




DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 8.22 8.22 0.00 1 8.22 8.22 8.22

5.0 8.21 8.21 0.00 1 8.21 8.22 8.22 0.007

10.0 8.22 8.22 0.00 1 8.22 8.13 8.22 0.006

15.0 7.87 7.87 0.00 1 7.87 7.94 8.13 0.173

20.0 7.80 7.80 0.00 1 7.80 7.82 8.06 0.211

25.0 7.80 7.80 0.00 1 7.80 7.75 8.02 0.217

50.0 7.60 7.60 0.00 1 7.60 7.66 7.96 0.254

75.0 7.66 7.66 0.00 1 7.66 7.70 7.92 0.258

100.0 7.89 7.89 0.00 1 7.89 7.84 7.92 0.241

150.0 7.91 7.91 0.00 1 7.91 7.90 7.92 0.228

200.0 7.90 7.90 0.00 1 7.90 7.90 7.92 0.216





DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 1,478.27 1,478.27 0.00 1 1,478.27 1,478.27 1,478.27

5.0 1,477.19 1,477.19 0.00 1 1,477.19 1,478.25 1,477.73 0.764

10.0 1,480.35 1,480.35 0.00 1 1,480.35 1,480.12 1,478.60 1.606

15.0 1,482.61 1,482.61 0.00 1 1,482.61 1,485.26 1,479.60 2.394

20.0 1,495.49 1,495.49 0.00 1 1,495.49 1,493.06 1,482.78 7.400

25.0 1,498.64 1,498.64 0.00 1 1,498.64 1,499.48 1,485.42 9.259

50.0 1,505.16 1,505.16 0.00 1 1,505.16 1,504.08 1,488.24 11.273

75.0 1,507.37 1,507.37 0.00 1 1,507.37 1,507.51 1,490.63 12.436

100.0 1,510.15 1,510.15 0.00 1 1,510.15 1,509.85 1,492.80 13.328

150.0 1,511.73 1,511.73 0.00 1 1,511.73 1,511.56 1,494.70 13.918

200.0 1,512.63 1,512.63 0.00 1 1,512.63 1,512.40 1,496.33 14.268


İzleme 1 bulanıklık (Secchi-disc) değerleri

58




59

Not: İzleme 5 çalışması gece gerçekleştirildiğinden bulanıklık (Secchi-disc) ölçümleri bulunmamaktadır.

İzleme 6 bulanıklılık (Secchi-disc) değerleri


60

Tartışma: Projenin ana konusunu oluşturan Ekolojik değişimler, hem söz konusu proje kapsamındaki hem de veri tabanındaki geçmişe dönük ölçüm sonuçları özelinde de görülebileceği gibi, ağırlıkla ara yüzey ile yüzey arasında yer alan su kütlesinde gerçekleşmektedir. Yapılan ölçümler alt su kütlesindeki olumsuz gelişmelerin, örneğin suda çözünmüş oksijen (DO) yoğunluğundaki azalmaların produktif üst su kütlesine olan etkisini açıkça ortaya koyması açısından son derece ilgi çekicidir. Marmara Denizi’nde kaldırabileceği yükün üzerine çıkmış olan kirlilik olgusu, tür çeşitliliğinin hızla azalmasına ve dolayısı ile de mevcut türlerin fert adetlerinde patlamalar şeklinde ifade edilebilecek anormalliklere yol açmaktadır. 09.09.2007 - 11.10.2007 tarihleri arasında Marmara Denizi genelinde meydana gelen alg patlamasını takiben ve balıkçılar tarafından "salya", basın tarafından da "deniz yüzeyinde görülen beyaz sıvı tabaka" olarak nitelendirilen olgu gerçekte bir alg patlamasıdır (16-Ekim-2007 tarihli Sevinç – Erdal İnönü Vakfı açıklaması ve Raporu) Bu karışık alg patlaması olarak nitelendirebileceğimiz olguyu yaratan türlerin Rhizosolenia calcar-avis ve Dinophysis caudata, Dinophysis tripos olduğu yaptığımız çalışmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. Balıkçıların "salya" ismini verdikleri ve balıkçılık ekonomisini sarsacak boyutlardaki bu oluşumun da temel sebebi budur. Bu oluşum kirliliğin direkt bir göstergesi olduğu kadar, sonuçları ile de kirliliği arttırıcı bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Üzülerek hatırlatmak isteriz ki, 16-Ekim-2007 tarihli raporumuzda da belirttiğimiz ve dikkat çekmek istediğimiz olası sonuçlar, bu gün itibarı ile ne yazıktır ki gerçekleşmiştir. Uzunca bir süredir Marmara Denizi genelinde yaşanan, farklı türlere ait fertlerin sayısal anomlalilerine (Noctiluca miliaris "kızıl suları", Ceratium türlerine bağlı "yeşil su" olgusu, Cnidaria türlerindeki artışlar gibi) ek olarak ilk defa bu sene kamuoyunun da ilgisine çekecek boyutlarda Rhizosolenia calcar-avis ve Dinophysis caudata, Dinophysis tripos türlerinde yaşanmıştır. Bu tip anomaliler Marmara Denizi’nde, özellikle tür çeşitliliğine bağlı hassa dengenin kopmak üzere olduğunun ciddi birer göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle de Dinophysis türleri gibi biyotoksin içeren çanlılardaki artış, ciddi sonuçlar doğurabilecek niteliktedir. Bilimsel açıdan uygun ve düzenli bir izlemenin yapılabildiği söz konusu oluşum, bilimsel izleme ve çalışma disiplininin yanı sıra, su ürünleri ekonomisini etkilemesi, rekreasyonel açıdan ciddi etkilerinin bulunması ve benzeri sebeplerden dolayı ciddi bir sorun halini almıştır. Bu durum bir anlamda da orijini ne olursa olsun, halihazırda mevcut oluşumun etkilerinin en alt düzeyde tutulabilmesi için ciddi bir girişimi gerektirmektedir. Musilaj yapının su sıcaklığı değişimleri ile sadece form değiştirmesi, ancak etkisini devam ettirmesi, korkarız önümüzdeki dönemlerde sorunların daha yoğun bir şekilde katlanacağı anlamına da gelmektedir. Musilaj agregatın fiziksel yapısı dolayısı ile, ortamdaki farklı organizmaları bünyesine hapsederek bir anlamda ortamdaki türlerin hem çeşitliliğini, hem de fert adetlerini etkilemiş olduğu düşünülecek olursa, ortamda eksilen türlerin yerini dolduracak formlarda olacak artış, bahar ve yaz aylarında planktondaki olası patlamalar ile, büyük bir olasılıkla bu etmen ortadan kalkmadan, hem etkisel hem de kütlesel olarak söz konusu yapının etkisinin katlanarak artmasına sebep olacaktır. Ne yazıktır ki son yaptığımız izleme çalışmaları, bu durumun gerçekleşme olasılığının hiç de azımsanamayacak oranda olduğunu işaret etmektedir. Bu çerçeveden hareketle, 2007-2008 döneminde Marmara Denizi’nde oluşan anomalilere kronolojik sıra ile, kısaca değinmek yerinde olacaktır.

61

Marmara Denizi’nde 2007-2008 döneminde gelişen anomaliler: 2007-2008 döneminde Marmara Denizi’nde pelagialde ve planktonda birbirini takip eden anomaliler gelişmiştir. Aynı zamanda söz konusu musilaj yapının dibe çökmesine bağlı olarak bentik yapıda kapsamlı değişikliklerin olduğu gözlenmiştir. 2. bölüm 2008 MAREM projesi verileri kapsamında, bentik veriler başlığı altında söz konusu değişime değinilecektir. Aşağıdaki tabloda Marmara Denizi’nde yaşanan tür bazlı anomalilerin kronolojik dağılımı verilmiştir. ... – 15.03.2007 Ceratium türlerinde ciddi bir artış

Ceratium tripos, C. furca, C. macroceros

Blooming öncesi efekti ?

06.04.2007 - ...06.2007 Sagitta türlerinde anormal artış

Sagitta setosa, S. minima, Krohnitta subtilis

01.06.2007 – 15.08.2007 Rhizostoma pulmo proliferasyonu

İstanbul Boğaziçi, Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizi güney kesimleri.

07.07.2007 – 30.07.2007 Noctiluca miliaris blooming

Hersek burnu civarı, Marmara Denizi orta kesimleri, K. Çekmece-B. Çekmece önleri, Marmara Adaları, Tekirdağ – Karabiga Burnu arası, Doğanaslan Bankı’na kadar yer alan bölge.

Tipik Red Tide efekti

01.04.2007 – 30.07.2007 Planktonda dramatik balık yumurta ve larvası eksikliği (yokluğu).

15.07.2007 - ... Planktonda Rhizosolenia calcar-avis dominansisi

Blooming öncesi efekti?

... – 15.08.2007 Narcomedusa proliferasyonu 15-45m arası.

Solmundella bitentaculata

09.09.2007 - 12.09.2007 Tarihleri arasında karışık blooming

Rhizosolenia calcar-avis ve Dinophysis caudata,

Dinophysis tripos Tipik blooming efekti

12.09.2007 – ... Musilaj agregat oluşumu ve gelişimi

Homojen musilaj yapı, içinde hapsolmuş materyal. Hava kabarcıkları sayesinde yüzer kesim. Su yüzeyinde beyaz tabaka, Gerçek kütle yüzey-piknoklin arası. Sivriada batısı ve Kapıdağ Yarımadası kuzeyinde balık ölümleri. (01.10.2007)

“Floc” “Macrofloc” oluşumu

“Kremsi yüzey tabakası” oluşumu

“Jelatinimsi yüzey tabakası” oluşumu

04. 11. 2007- ... Musilaj agregatın tintinidler (Tintinposis sp.) ve siliatlar (Frontonia marina, Pleuronema coronatum) tarafından tüketilmeye başlanması.

Piknoklin arayüzeyinde

Yalancı dip “False bottom” oluşumu

*26.11.2007 – ... Musilaj agregat içersinde homojen dağılımlı ve çok yoğun "oxea" ve “plagiotriaenes” sünger spikülleri benzeri yapılar bulunmaya başlamıştır.

25-80mderinliklerdeBulut “claud”,

“Ribbons” ve “Cobweb”

oluşumu

62

1-2.12.2007-... Musilaj agregatın kum, çamur partiküllerini tutması sonucunda çok büyük bir hızla dibe çökmesi.

15.07.2007 - ... Tüm Marmara Denizi boyutunda zoo-fitoplankton kompozisyonunun değişimi.

Dip yapısının bir tabaka şeklinde

kaplanarak “Blanket” oluşumu ...

Bentik yapıda tahribat.

14.12.2007 -24.12.2007 Yüzey - termoklin arası blooming Musilaj agregat piknoklin-dip arasında

Gymnodinium flavum Bioluminesans özelliği Marmara Denizi’nin doğusu (Körfez’in ağız kısmı dahil) K. Çekmece önlerinden Şarköy açıklarına kadar olan bölge, Gemlik, Bandırma, Erdek ve Karabiga Körfezleri.

Tipik blooming efekti

Coscinodiscus granii Körfez iç kısım, Küçük ve Büyük Çekmece iç kısım, Gemlik – Bandırma sahil kesimi, Erdek – Karabiga sahil kesimi.

Ceratium furca Bioluminesans özelliği Kızıl su (Red-Tide) Marnara Denizi’nin orta kesimleri, Çanakkale Boğazı

... (14.12.2007) – ... Musilaj agregat yoğun bir şekilde Enoplus meridionalis tarafından “kullanılmaya” başlanması. Aynı şekilde Harpacticoidea, özellikle de Oncaea mediterranea tarafından “üreme amaçlı” olarak kullanılmaya başlanması.

Dead – False Bottomoluşumu

(10.01.2008) – ... Musilaj agregatın bünyesinde barındırdığı çeşitli boylardaki partiküller sayesinde dibe çökmesi. Su hareketleri sayesinde, kütlenin üst kısmından “kopan” parçaların termoklin-piknoklin tabakası çevresinde “tüllenme” şeklinde kendini göstermesi.

Dipte Dead – False Bottom

oluşumu. Su kolonunda

“claud”, “Ribbons” “Cobweb” “Blanket”

oluşumu

06.2008... R calcar-avis blooming, tüm Marmara Denizi ve paralelinde çok yoğun Favella sp.

Tüm su kütlesinde musilaj agregat

bulunması

Musilaj agregatın termo/piknoklin hattında yoğunlaşması. Yeni oluşan agregat ile eskinin karışarak dipte yer alması

07.2008... R calcar-avis yanı sıra; musilajfilik Phaeocystis globosa, Actinophrys sol ve Oikopleura dioica türlerinde kitlesel artışlar. Favella sp. paralel artışlar.

Dipte tümü ile fauna değişimi, çok sayıda

sessil türün yok olması, yeni türlerin

dağılımı.

Genelde Ichtioplankton (balık yumurta ve larvaları) ve zooplankton eksikliği.

*Yukarıdaki tabloda kırmızı ile belirtilen durum bir fenomen olarak gelişmiştir. Sebebi ve ne olduğu ile ilgili araştırmalar devam etmektedir. Musilaj agregatın içersinde bu tarihten itibaren yoğun bir şekilde yer almaya başlayan sünger spikülleri benzeri yapıların müsilaj agregata nasıl karıştıkları bilinememektedir.

63

Bu anomalilerin başlıca nedeni; kirlenmenin 2 fazı dolayısı ile tür çeşitliliğinin azalması ve mevcut türlerin fert adetlerindeki artışlardır. Bilindiği gibi akuatik ortamlarda kirlilik olgusu temel olarak 3 faz üzerinden değerlen-dirilmektedir. 1. faz kirleticinin ortama verilmesini takip eden süreçte kirliliğe uyum göstermeyen türlerin ortamdan silinmesi olarak özetlenebilir. Marmara Denizi için bu süreç ilk olarak İstanbul Kanalizasyon Projesinin bilim camiasının karşı çıkmasına rağmen, "revizyon" adı altında devreye sokulması ile, 06.10.1989 senesinde Üsküdar – Tuzla sahil şeridinde balık ölümleri ile kendini göstermiştir. Uzunca bir süredir ciddi tür erozyonuna sahip olan Marmara Denizi, bir süredir kirliliğin 2. fazı olan "mevcut türlerin fert adetlerindeki anomalileri" yaşamaktadır. Unutulmamalıdır ki, kirliliğin 3. ve son fazı; ortama bırakılacak önemsenmeyecek kadar ek bir miktar kirleticinin söz konusu ortamı abiyotik hale getirebileceğidir. Sonuç: Marmara Denizi genelinde 2007 senesinin eylül ayından bu yana "afet" olarak nitelendirilebilecek bir oluşum yaşanmaktadır. Raporlarımızda da belirtildiği gibi, bu durum "tür çeşitliliğinin erozyona uğraması sonucu, mevcut türlerin fert adetlerindeki artışın" vahim sonucudur. Söz konusu musilaj agregat oluşumu 2007 senesinin eylül ayında gerçekleşen büyük kapsamlı bir alg patlamasının sonucudur. Söz konusu olgunun bu aşamada durdurulması ve/veya "temizlenmesi" bilindiği kadarı ile pek olası gözükmemektedir. Ancak, 2007 eylül ayı şartlarının çok fazla değişmediğinden hareketle, bu tip ve/veya benzer sonuçların gelecekte de oluşması kuvvetle muhtemeldir. Bu sebeple su ürünleri istihsalimizin büyük bir bölümünü karşılayan ve belki de en önemlisi bir tek ülkeye ait olması bakımından dünyada tek örnek olan Marmara Denizi genelinde, özellikle ileriye dönük ivedi önlemlerin alınası zorunluluğu doğmuştur. Bu çerçeveden hareketle, yapılacakları "kısa vadede" ve "uzun vadede" yapılabilecekler olarak 2 gurup altında toplamak olasıdır. Kısa vadede yapılması gerekenler; 1- Durumun bir afet tanımı içersinde mütaala edilerek;

a- Özellikle küçük/yerleşik balıkçı esas alınarak, afet durumu şartlarındaki muafiyet ve hükümlerin uygulanması, b- Su ürünleri Kanunu, BÖLÜM – IV, Yasaklar ve Zabıta Hükümleri, Genel yasaklar, tahdit ve mükellefiyetler, Madde23, b) bendi gereğince Marmara Denizi ve Boğazlarda su ürünleri avcılığının, durum normale dönene değin, özel bir kısıtlama/düzenleme altına alınması,

2- Bakanlığın da katkıları ile, oluşumun gelişiminin izlenmesine mümkün olduğunca sık periyotlar ile devam edilmesi, konu ile ilgili sürdürülen ve yapılması planlanan bilimsel araştırmalara kaynak bulunması. Uzun vadede yapılması gerekenler; 1- Marmara Denizi’nin coğrafi durumu ve biyolojik yapısı özelinde genel anlamda istihsal yeri olarak değerlendirilip, Su ürünleri Kanunu, BÖLÜM – IV, Yasaklar ve Zabıta Hükümleri, Madde 20 gereğince vakit geçirilmeden uygulamaya sokulması, 2- Çevre mevzuatı gereğince, alıcı ortam ve atıksu parametreleri kabul edilebilir üst limitleri şartlarına uyulmasının, özellikle de Marmara Denizi’nde kesinlik ve ivedilikle sağlanması,

64

3- Sedimanda biriken organik maddenin tüm su kütlesine dağılımının engellenebilmesi yönünden; Marmara Denizi ve Boğazlarda yapılan/yapılacak sondaj ve kazıların, bahsi geçen durumu yaratmayacak şartları sağlamasının titiz ve sürekli denetimi ve hafriyatın tekrar deniz ortamına boşaltılmasının kesinlikle engellenmesi, şeklinde özetlenebilir. Marmara Denizi’nde yaşanan ekolojik sorunlar, geçen zamanın da acı bir şekilde bizlere gösterdiği gibi, yalnızca mühendislik becerisi ile çözülememektedir. Bir ortamdaki değişimlerin gerçek boyutları, nicelik ve nitelikleri ortam-canlı ilişkilerinin iyi bir şekilde bilinmesi ile açıklığa kavuşabilir. Bu nedenle kirlenme gibi, geniş çapta biyolojik etkisi olan bir konuda, ekologlar ile teknolojistlerin birlikte çalışmaları gerçeğe daha etkin yaklaşılmasını sağlayabilecektir. Marmara Denizi’nde 1970 döneminden beri ciddi boyutlara ulaşan bir ötrifikasyon olayı yaşanmaktadır. Marmara Denizi sularına bırakılan organik kökenli atıklar, bazı balık türlerinin bu su kütlesinden uzaklaşmasına veya kaybolmasına yol açmış, buna karşın organik atıklardan yararlanan ve kirli sulardan etkilenmeyen başta bazı algler olmak üzere, belirli türlerde kütlesel çoğalmalar gözlenmeye başlamıştır. Marmara Denizi yıllardan beri birinci safha kirlenme olaylarının stresi altında bulunmaktadır. Marmara’da limite gelmiş biyosönotik şartların ikinci safha kirlenmeye dönüştüğü bu dönemde, kirlenme yükünde oluşacak önemsenmeyen artışların dahi, yarı abiotik bir ortam yaratması işten bile değildir.

Birikim alanlarında yığışmış yapıdan örnek (12.10.2007 Burgazada)

Son yığışım alanında "beyaz tabaka" şeklinde yayılım (12.11.2007)

65

12-09-2007 N40°:29':00" - E027°:00':00"

musilaj materyal genel görünüm

15-09-2007 N40°:29':00" - E027°:00':00"


15-03-2007 N40°:29':00" - E027°:00':00"


66

Rhizosolenia calcar-avis Dinophysis caudata

Dinophysis tripos

Blooming başlangıcında yoğun Rhizosolenia calcar-avis

Blooming başlangıcında yoğun Dinophysis caudata

Canlı, parçalanmamış Rhizosolenia calcar-avis

Dinophysis caudata ve arka fonda Rhizosolenia calcar-avis çeperleri

67

Musilaj agregat içersinde yer alan sünger spikülü benzeri yapılardan örnekler.

68

Musilaj agregatın deniz dibinde ROV ile alınmış birikim görüntüleri

69

İstasyonlar bazında data kartları:

İzleme 1.

Tarih: 15/09/2007 Seri No: lartuz-203 Arz: N40°:34':25" Tul: E027°:14':30"

Saat: 09:33 İstasyon No: 40 Proje: İzleme 1 Derinlik: 54.00 m

Sec-Disc: 2.30 m Renk Kodu: 04 Hava Sıc.: 27 T°C Hava Bas.: mBar

Der T°C Sal Cl SIGMA-T mmhos S.Sp DO mg/l DO ml/l pH Hız Yön

0.5 22.20 22.30 12.34 14.60 31.91 1,513.47 3.99 2.80 8.52

5.0 21.82 22.39 12.39 14.77 32.02 1,512.61 3.80 2.66 8.48

10.0 21.40 22.50 12.45 14.96 32.16 1,511.65 3.57 2.50 8.44

25.0 11.00 34.50 19.10 26.41 37.59 1,493.17 3.08 2.16 8.16

50.0 15.40 38.70 21.42 28.74 46.82 1,513.05 2.45 1.72 8.11

70




Der T°C Sal Cl SIGMA-

T mmhos S.Sp

DO mg/l

DO ml/l pH Hız Yön

0.5 22.80 22.31 12.34 14.44 35.37 1,515.09 5.40 3.78 8.44

5.0 22.14 22.35 12.37 14.66 31.98 1,513.44 5.36 3.76 8.43

10.0 21.40 22.42 12.40 14.89 32.05 1,511.57 5.30 3.71 8.33

25.0 12.40 36.33 20.11 27.56 39.36 1,500.17 2.10 1.47 8.24

50.0 14.40 38.70 21.42 28.97 46.82 1,509.92 1.90 1.33 8.20

71





0.5 22.30 22.50 12.45 14.72 32.16 1,513.96 4.06 2.85 8.54

5.0 22.00 22.60 12.50 14.87 32.28 1,513.33 4.00 2.80 8.52

10.0 21.70 22.60 12.50 14.95 32.28 1,512.59 3.80 2.66 8.47

25.0 13.90 37.20 20.59 27.92 45.25 1,506.14 2.55 1.79 8.46

30.0 14.10 37.40 20.70 28.03 45.46 1,507.11 2.00 1.40 8.18

40.0 14.50 37.80 20.93 28.27 45.90 1,509.02 2.00 1.40 8.16

72

İzleme 2.


Saat: 09:55 İstasyon No: 23 Proje: bloom-2007 Derinlik: 855.00 m

Sec-Disc: 3.7 m Renk Kodu: 5 Hava Sıc.: 17 T°C Hava Bas.: 1029 mBar


0.5 18.90 21.90 12.12 15.12 31.39 1,503.66 6.50 4.56 8.18

5.0 16.70 22.30 12.34 15.91 28.56 1,497.47 6.10 4.27 8.22

10.0 16.20 23.20 12.84 16.70 29.61 1,497.00 4.90 3.43 8.23

15.0 18.40 25.80 14.28 18.19 36.41 1,506.80 4.20 2.94 8.22

20.0 17.50 29.10 16.11 20.92 36.36 1,507.92 4.00 2.80 8.18

25.0 13.40 36.80 20.37 27.72 44.83 1,504.05 2.90 2.03 8.10

50.0 11.80 37.00 20.48 28.20 40.00 1,499.36 1.70 1.19 8.10

75.0 13.60 38.70 21.42 29.14 46.82 1,507.77 1.10 0.77 8.10

100.0 14.00 38.80 21.48 29.14 46.94 1,509.59 0.90 0.63 8.10

150.0 14.30 38.80 21.48 29.08 46.94 1,511.38 0.70 0.49 8.33

175.0 14.20 38.80 21.48 29.10 46.94 1,511.48 0.50 0.35 8.55

200.0 14.30 38.80 21.48 29.08 46.94 1,512.21 0.60 0.42 8.52

73


Saat: 13.55 İstasyon No: 35 Proje: bloom-2007 Derinlik: 56.00 m


Der T°C Sal Cl SIGMA-

T mmhos S.Sp

DO mg/l


0.5 18.70 22.20 12.28 15.38 31.77 1,503.40 5.05 3.54 8.11

5.0 18.90 22.33 12.35 15.43 31.93 1,504.22 4.90 3.43 8.29

10.0 20.66 22.62 12.52 15.24 32.33 1,509.72 2.70 1.89 8.33

25.0 10.10 34.65 19.18 26.68 37.73 1,490.17 1.10 0.77 8.39

50.0 14.30 38.72 21.43 29.01 46.84 1,509.63 0.33 0.23 8.56

74


Saat: 16:40 İstasyon No: 17 Proje: bloom-2007 Derinlik: 400.00 m


Der T°C Sal Cl SIGMA-T mmhos S.Sp DO mg/l


0.5 18.55 24.30 13.45 17.02 34.49 1,505.31 5.34 3.74 8.06

5.0 18.67 24.53 13.57 17.16 34.77 1,506.00 5.41 3.79 8.08

10.0 18.50 24.64 13.63 17.28 34.91 1,505.71 3.90 2.73 8.30

15.0 17.00 25.28 13.99 18.11 32.00 1,501.96 3.22 2.26 8.30

20.0 14.14 27.00 14.94 20.02 33.97 1,494.88 2.12 1.49 8.30

25.0 12.55 28.59 15.82 21.55 35.77 1,491.48 1.34 0.94 8.33

50.0 10.44 31.44 17.40 24.12 34.57 1,487.90 1.22 0.85 8.42

75.0 14.24 36.36 20.13 27.21 44.36 1,507.08 1.10 0.77 8.42

100.0 14.22 37.45 20.73 28.05 45.52 1,508.71 0.65 0.46 8.42

150.0 14.21 38.70 21.42 29.01 46.82 1,510.98 0.43 0.30 8.39

175.0 14.20 39.18 21.69 29.39 47.33 1,511.92 0.28 0.20 8.44

200.0 14.20 39.24 21.72 29.43 47.39 1,512.41 0.22 0.15 8.40

75


Saat: 08:30 İstasyon No: 1i Proje: bloom-2007 Derinlik: 220.00 m




0.5 18.85 24.50 13.56 17.10 34.75 1,506.43 5.55 3.89 7.97

5.0 18.87 24.65 13.64 17.21 34.93 1,506.73 5.56 3.90 7.99

10.0 18.51 24.88 13.77 17.47 35.23 1,506.00 4.01 2.81 8.11

15.0 16.46 25.33 14.02 18.27 32.06 1,500.34 3.38 2.37 8.34

20.0 14.12 27.03 14.96 20.05 34.01 1,494.85 2.44 1.71 8.34

25.0 12.44 28.55 15.80 21.54 31.69 1,491.05 1.67 1.17 8.36

50.0 10.34 31.57 17.47 24.24 34.70 1,487.70 1.09 0.76 8.44

75.0 14.22 36.44 20.17 27.27 44.44 1,507.11 0.95 0.67 8.46

100.0 14.28 37.47 20.74 28.05 45.53 1,508.92 0.47 0.33 8.37

150.0 14.22 38.71 21.43 29.02 46.84 1,511.02 0.34 0.24 8.41

200.0 14.23 39.28 21.75 29.47 47.44 1,512.55 0.33 0.23 8.49

76

İzleme 3.



Sec-Disc: 22.00 m Renk Kodu: 05 Hava Sıc.: 11.7 T°C Hava Bas.: 1015 mBar

Der T°C Sal Cl SIGMA-T mmhos S.Sp DO

mg/l DO ml/l pH Hız Yön

0.5 10.80 20.22 11.19 15.38 23.16 1,474.88 7.77 5.44 8.34

5.0 11.20 25.44 14.08 19.35 28.54 1,482.66 6.80 4.77 8.33

10.0 11.10 26.00 14.39 19.80 29.11 1,483.06 5.50 3.85 8.34

15.0 13.80 26.08 14.43 19.38 32.91 1,492.59 3.20 2.24 8.40

20.0 13.90 26.12 14.45 19.39 32.96 1,493.05 3.00 2.10 8.40

25.0 14.00 28.16 15.58 20.94 35.28 1,495.86 2.20 1.54 8.44

50.0 15.10 28.22 15.62 20.77 35.36 1,499.93 1.90 1.33 8.41

77






0.5 11.50 20.25 11.20 15.29 23.18 1,477.47 7.80 5.47 8.30

5.0 11.00 22.16 12.26 16.85 25.17 1,478.01 7.40 5.19 8.30

10.0 10.48 25.54 14.13 19.54 28.64 1,480.26 5.20 3.64 8.40

15.0 10.10 25.02 13.84 19.19 28.10 1,478.32 4.60 3.22 8.40

25.0 15.00 26.62 14.73 19.56 33.53 1,497.34 3.50 2.45 8.40

50.0 15.20 28.20 15.61 20.73 35.34 1,500.23 2.90 2.03 8.30

75.0 15.10 35.18 19.47 26.10 43.08 1,508.43 2.60 1.82 8.30

100.0 14.90 35.90 19.87 26.70 43.86 1,509.05 2.20 1.54 8.30

78






0.5 11.00 21.24 11.75 16.14 24.22 1,476.83 7.50 5.26 8.50

5.0 11.80 21.28 11.77 16.04 24.25 1,479.84 5.80 4.06 8.50

10.0 12.50 21.30 11.78 15.94 24.27 1,482.43 4.90 3.43 8.30

25.0 14.10 21.40 11.84 15.74 27.50 1,488.30 3.60 2.52 8.30

50.0 15.00 21.42 11.85 15.58 27.52 1,491.73 3.40 2.38 8.20

79






0.5 11.50 26.82 14.84 20.36 29.94 1,485.31 6.90 4.84 8.21

5.0 11.10 27.20 15.05 20.73 30.32 1,484.41 5.20 3.64 8.22

10.0 15.20 28.24 15.63 20.76 35.38 1,499.61 4.80 3.36 8.20

15.0 15.20 29.00 16.05 21.34 36.24 1,500.58 2.90 2.03 8.22

25.0 15.20 29.40 16.27 21.65 36.69 1,501.20 2.20 1.54 8.21

50.0 15.20 30.30 16.77 22.34 37.70 1,502.66 2.10 1.47 8.20

80






0.5 11.00 18.40 10.18 13.94 21.25 1,473.43 5.90 4.13 8.40

5.0 10.70 19.20 10.62 14.60 22.08 1,473.36 5.10 3.57 8.20

10.0 15.20 20.01 11.07 14.47 25.87 1,490.10 5.00 3.50 8.20

15.0 15.10 20.33 11.25 14.73 26.25 1,490.22 4.40 3.08 8.20

25.0 15.00 20.64 11.42 14.99 26.61 1,490.41 3.80 2.66 8.00

50.0 14.90 24.32 13.46 17.82 30.90 1,494.76 2.20 1.54 8.20

81






0.5 11.50 17.36 9.60 13.06 20.14 1,474.02 6.60 4.63 8.80

5.0 10.10 18.14 10.03 13.86 20.96 1,469.85 5.30 3.71 8.78

10.0 15.50 18.42 10.19 13.20 23.99 1,489.25 3.90 2.73 8.40

15.0 15.30 19.44 10.75 14.01 25.19 1,489.85 3.30 2.31 8.40

25.0 15.10 20.36 11.26 14.75 26.27 1,490.42 2.20 1.54 8.40

50.0 14.90 22.34 12.36 16.30 28.60 1,492.46 2.10 1.47 8.20

82






0.5 10.90 22.17 12.27 16.88 25.19 1,477.58 5.30 3.71 8.30

5.0 10.00 22.76 12.59 17.46 25.79 1,475.05 4.90 3.43 8.20

10.0 15.00 23.18 12.83 16.93 29.58 1,493.11 4.00 2.80 8.20

15.0 15.00 23.22 12.85 16.96 29.63 1,493.24 3.80 2.66 8.22

25.0 15.20 23.60 13.06 17.21 30.07 1,494.49 3.10 2.17 8.20

50.0 15.22 32.70 18.10 24.17 40.38 1,505.51 2.20 1.54 8.20

83






10.0 15.00 20.20 11.17 14.64 26.08 1,489.66 3.30 2.31 8.24

15.0 14.90 20.22 11.19 14.69 26.13 1,489.43 2.90 2.03 8.24

25.0 14.90 26.24 14.52 19.29 33.10 1,496.57 2.00 1.40 8.30

0.5 11.40 19.07 10.55 14.40 21.95 1,475.70 5.10 3.57 8.30

5.0 15.00 19.67 10.88 14.24 25.47 1,488.96 4.00 2.80 8.20

84

İzleme 4.


Saat: 13:12 İstasyon No: 1 Proje: 02.12.2007 Derinlik: 52.00 m




0.5 9.55 24.70 13.67 19.03 27.79 1,475.65 7.90 5.54 8.00

5.0 9.54 25.10 13.89 19.34 28.19 1,476.18 7.80 5.47 8.40

10.0 9.52 25.20 13.94 19.42 28.29 1,476.30 7.10 4.98 8.40

20.0 9.51 26.40 14.61 20.36 29.52 1,477.89 6.80 4.77 8.30

25.0 14.20 37.50 20.76 28.09 45.57 1,507.46 2.20 1.54 7.50

30.0 14.40 37.80 20.93 28.29 45.90 1,508.53 2.00 1.40 7.50

40.0 14.40 37.90 20.98 28.36 45.99 1,508.82 2.00 1.40 7.60

45.0 14.30 37.90 20.98 28.38 45.99 1,508.58 1.90 1.33 7.50

85


Saat: 17:00 İstasyon No: 2 Proje: 02.12.2007 Derinlik: 1,175.00 m




0.5 9.44 26.20 14.50 20.21 29.31 1,477.07 8.00 5.61 8.00

5.0 9.46 27.40 15.16 21.14 30.52 1,478.68 7.90 5.54 8.30

10.0 9.32 27.80 15.39 21.48 30.94 1,478.72 7.80 5.47 8.20

15.0 9.20 28.60 15.83 22.12 31.74 1,479.34 6.90 4.84 7.60

25.0 13.90 37.40 20.70 28.07 45.46 1,506.38 3.60 2.52 7.60

50.0 14.30 38.20 21.15 28.62 46.31 1,509.02 2.40 1.68 7.20

75.0 14.30 38.60 21.37 28.92 46.73 1,509.90 2.20 1.54 7.20

100.0 14.20 38.80 21.48 29.10 46.94 1,510.23 2.10 1.47 7.40

150.0 14.10 38.90 21.53 29.19 47.03 1,510.86 1.60 1.12 7.40

86

İzleme 5.



Sec-Disc: m Renk Kodu: 5 Hava Sıc.: 4 T°C Hava Bas.: 1022 mBar



0.5 9.20 24.70 13.67 19.08 27.79 1,474.34 6.10 4.27 8.22

5.0 9.60 24.80 13.72 19.10 27.88 1,476.04 4.90 3.43 8.22

10.0 10.10 26.90 14.89 20.66 30.03 1,480.52 3.80 2.66 8.24

15.0 10.60 33.17 18.36 25.44 36.28 1,489.99 2.20 1.54 8.35

20.0 11.40 35.70 19.76 27.26 38.75 1,495.93 2.10 1.47 8.30

25.0 11.00 35.90 19.87 27.49 38.94 1,494.86 1.70 1.19 8.42

30.0 12.70 36.10 19.98 27.32 44.07 1,500.99 0.60 0.42 8.40

87



Sec-Disc: m Renk Kodu: 5 Hava Sıc.: 2 T°C Hava Bas.: 1023 mBar


0.5 9.00 24.80 13.72 19.18 27.88 1,473.70 6.40 4.48 8.10

5.0 9.40 25.10 13.89 19.36 28.19 1,475.65 5.00 3.50 8.10

10.0 11.20 27.20 15.05 20.71 30.32 1,484.85 3.90 2.73 8.18

15.0 11.80 35.10 19.43 26.72 38.17 1,496.50 2.40 1.68 8.33

20.0 13.30 35.60 19.71 26.82 43.55 1,502.22 2.20 1.54 8.30

25.0 13.20 35.90 19.87 27.06 43.86 1,502.32 1.60 1.12 8.40

30.0 13.80 36.20 20.04 27.18 44.19 1,504.72 0.50 0.35 8.40

88



Sec-Disc: m Renk Kodu: Hava Sıc.: T°C Hava Bas.: mBar


0.5 9.10 24.90 13.78 19.25 27.99 1,474.20 7.20 5.05 8.22

10.0 9.20 25.20 13.94 19.46 28.29 1,475.10 6.40 4.48 8.22

15.0 10.60 26.90 14.89 20.58 30.03 1,482.42 4.60 3.22 8.24

20.0 11.70 33.20 18.38 25.27 36.32 1,493.96 4.20 2.94 8.35

25.0 12.40 35.80 19.82 27.15 38.85 1,499.54 3.40 2.38 8.36

50.0 13.90 36.40 20.15 27.31 44.40 1,505.62 2.10 1.47 8.35

75.0 14.30 36.80 20.37 27.53 44.83 1,507.79 2.00 1.40 8.35

100.0 14.30 38.20 21.15 28.62 46.31 1,509.85 1.70 1.19 8.40

150.0 14.40 38.20 21.15 28.59 46.31 1,510.99 1.00 0.70 8.40

200.0 14.20 38.30 21.20 28.71 46.41 1,511.30 0.90 0.63 8.40

89



Sec-Disc: m Renk Kodu: Hava Sıc.: T°C Hava Bas.: 1023 mBar


0.5 8.90 25.00 13.83 19.35 28.08 1,473.57 7.10 4.98 8.18

10.0 9.40 25.30 14.00 19.52 28.40 1,475.98 6.60 4.63 8.19

15.0 10.80 27.10 15.00 20.70 30.23 1,483.38 4.90 3.43 8.20

20.0 11.90 33.30 18.43 25.31 36.41 1,494.77 4.80 3.36 8.29

25.0 12.60 35.90 19.87 27.18 43.86 1,500.33 3.50 2.45 8.36

50.0 13.90 36.40 20.15 27.31 44.40 1,505.62 2.20 1.54 8.36

75.0 14.30 36.90 20.43 27.61 44.94 1,507.90 2.10 1.47 8.36

100.0 14.20 38.20 21.15 28.64 46.31 1,509.53 1.90 1.33 8.36

150.0 14.20 38.20 21.15 28.64 46.31 1,510.35 1.10 0.77 8.36

200.0 14.20 38.20 21.15 28.64 46.31 1,511.18 0.90 0.63 8.36

90

İzleme 6.


Saat: 12:20 İstasyon No: iz2 Proje: İzleme 6 Derinlik: 446.00 m




0.5 10.20 24.01 13.29 18.41 27.09 1,477.23 8.20 5.75 8.22

5.0 9.90 25.26 13.98 19.42 28.36 1,477.71 5.80 4.06 8.22

10.0 9.80 28.04 15.52 21.59 31.18 1,480.80 4.90 3.43 8.20

15.0 10.00 33.90 18.76 26.11 36.99 1,488.73 4.20 2.94 8.19

20.0 11.40 38.16 21.12 29.17 41.10 1,498.89 3.80 2.66 8.18

25.0 11.90 38.80 21.48 29.58 41.72 1,501.45 3.10 2.17 8.14

50.0 12.60 38.99 21.58 29.58 47.12 1,504.43 2.60 1.82 8.16

75.0 13.30 39.10 21.65 29.53 47.25 1,507.27 2.20 1.54 8.16

100.0 14.20 39.11 21.65 29.34 47.25 1,510.60 2.10 1.47 8.00

150.0 14.20 39.13 21.66 29.35 47.27 1,511.45 1.99 1.39 8.00

200.0 14.20 39.15 21.67 29.36 47.29 1,512.30 1.92 1.35 8.00

91


Saat: 17:11 İstasyon No: iz 3 Proje: İzleme 6 Derinlik: 58.00 m



0.5 10.10 24.10 13.34 18.49 27.18 1,476.97 8.10 5.68 8.16

5.0 9.90 24.44 13.52 18.77 27.51 1,476.72 7.40 5.19 8.14

10.0 9.80 28.30 15.66 21.79 31.43 1,481.11 5.10 3.57 8.16

15.0 10.15 28.90 15.99 22.19 32.03 1,483.20 4.40 3.08 8.22

25.0 11.50 35.30 19.54 26.94 38.36 1,495.87 3.10 2.17 7.90

50.0 13.00 38.80 21.48 29.36 46.94 1,505.52 2.60 1.82 7.70

92


Saat: 09:08 İstasyon No: iz1 Proje: İzleme 6 Derinlik: 408.00 m



0.5 10.50 23.66 13.09 18.08 26.71 1,477.91 7.90 5.54 8.23

5.0 10.00 24.21 13.40 18.59 27.29 1,476.81 6.30 4.41 8.18

10.0 9.60 27.67 15.31 21.33 30.80 1,479.61 4.90 3.43 8.22

15.0 10.08 28.30 15.66 21.74 31.43 1,482.22 4.40 3.08 8.21

20.0 11.60 33.80 18.71 25.75 36.90 1,494.34 3.80 2.66 8.22

25.0 11.11 38.11 21.10 29.20 41.07 1,497.92 3.20 2.24 7.60

50.0 12.70 38.65 21.40 29.31 46.79 1,504.35 2.90 2.03 7.60

75.0 13.50 38.90 21.53 29.32 47.03 1,507.69 2.60 1.82 7.60

100.0 14.10 39.00 21.59 29.27 47.14 1,510.15 2.20 1.54 7.88

150.0 14.20 39.10 21.65 29.34 47.25 1,511.41 2.10 1.47 7.91

200.0 14.30 39.20 21.70 29.38 47.35 1,512.68 2.00 1.40 7.90

93

İzleme 7.


Saat: 13.05 İstasyon No: 1g Proje: 10.03.2008 Derinlik: 408.00 m




0.5 10.60 23.65 13.09 18.07 26.71 1,478.27 8.80 6.17 8.22

5.0 10.10 24.22 13.40 18.58 27.29 1,477.19 7.77 5.44 8.21

10.0 9.80 27.67 15.31 21.30 30.80 1,480.35 6.10 4.27 8.22

15.0 10.12 28.50 15.77 21.89 31.63 1,482.61 4.90 3.43 7.87

20.0 11.90 33.90 18.76 25.77 36.99 1,495.49 4.70 3.29 7.80

25.0 11.26 38.28 21.19 29.30 41.22 1,498.64 3.30 2.31 7.80

50.0 12.90 38.77 21.46 29.35 46.90 1,505.16 2.80 1.96 7.60

75.0 13.40 38.91 21.54 29.36 47.05 1,507.37 2.70 1.89 7.66

100.0 14.10 39.00 21.59 29.27 47.14 1,510.15 2.50 1.75 7.89

150.0 14.30 39.10 21.65 29.31 47.25 1,511.73 2.20 1.54 7.91

200.0 14.30 39.16 21.68 29.36 47.31 1,512.63 1.98 1.39 7.90

94

Meteorolojik veriler: Oşinografik ve Biyolojik verilerin değerlendirilmesinde en önemli unsurlardan biri de meteorolojik şartlardır. Bu sebeple Marmara Denizi genelinde 22 adet sabit istasyonda 365 gün her saat başı olmak üzere on-line ölçümler yapılmakta ve veri tabanına eş zamanlı olarak işlenmektedir. Aşağıdaki haritada meteorolojik ölçüm istasyonlarının konumları gösterilmiştir.

Marmara Denizi geneli sabit meteorolojik istasyon dağılımı Metod:

Marmara Denizi genelinde 22 adet sabit istasyondan on-line olarak her saat başı ve buna ek deniz araştırmaları süresince istasyonlar bazında aşağıdaki meteorolojik veriler toplanmakta ve eş zamanlı olarak veri tabanına girilmektedir.

- Hava sıcaklığı - Hava basıncı - Görüş Mesafesi - Nem durumu - Rüzgar hızı - Rüzgar yönü - Yağış durumu ve miktarı

İstasyonlar bazında çalışmanın olduğu dönem boyunca;


veriler veri tablolarına ve data-kartlara işlenmektedir.

95

15/09/2007-15/03/2008 tarihleri arası Marmara Denizi geneli ortalama meteorolojik verileri:

15/09/2007-15/03/2008 tarihleri arası Marmara Denizi geneli ortalama

hava sıcaklığı dağılımı


görüş mesafesi dağılımı


nem dağılımı

96


rüzgar hızı dağılımı


hava basıncı dağılımı 15/03/2008-15/06/2008 tarihleri arası Marmara Denizi geneli ortalama meteorolojik verileri:



97




nem dağılımı



98


hava basıncı dağılımı

99

BÖLÜM 2 2008 Dönemi Hidrografik-Biyolojik-Sedimantolojik-Klimatolojik İstasyon Çalışmaları verileri

100

101

GİRİŞ:

"Marmara Denizi’nin değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi" isimli proje ilk olarak İlham Artüz ve Olav Aasen yöneticiliğinde Et ve Balık kurumu bünyesinde 1954 senesinde başlatılmıştır. 1957 senesinde İ.Ü. Fen Fakültesine bağlı Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsünün kuru-luşu ile birlikte, söz konusu proje periyodik bir hale getirilmiş ve 1982 senesine değin düzenli bir şekilde sürdürülmüştür. 80’li senelerde H.A.E. lağv edilmesi ile birlikte projenin sorumluğunu yine İlham Artüz başkanlığında İ.Ü. Çevre Bilimleri Fakültesi üstlenmiş ve 80’li yılların sonlarına değin düzenli bir şekilde sürdürmüştür. 80’li yılların sonlarından itibaren söz konusu proje yine İlham Artüz’ün yöneticiliğinde İ.T.Ü. gemi İnşaat ve Denizbilimleri fakültesinde devam ettirilmiş ve 1993 senesinde İlham Artüz’ün vefatı ile proje sorumluluğunu söz konusu periyodik ölçümlerin devam ettirilebilmesi amacı ile, M. Levent Artüz ilk sene İ.T.Ü. Gemi İnşaatı ve Denizbilimleri Fakültesinde İ.Ü. ile ortaklaşa yürütülen ölçümlerin yöneticiliğini geçekleştirmiştir. Takip eden yıllarda söz konusu proje M. Levent Artüz ve O. Bülent Artüz’ün çabaları ile kesintisiz olarak devam ettirilmiş ve 2006 senesinden beri de Sevinç-Erdal İnönü Vakfı bünyesinde gerçekleştirilmektedir. "Marmara Denizi’nin değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi" veya diğer adı ile MAREM (Marmara Environmental Monitoring Project) ana projesi, bir deniz için yapılmış en uzun soluklu izleme projelerinin başında gelmektedir. 1954 senesinde bu güne, Marmara Denizi ve Boğazlarda, yatayda 50 adet temel istasyonda yaklaşık 25 adet parametrenin, derinliğin elverdiği kesitlerde (0.5m-1200m) ölçümlenmesi şeklinde gerçekleştirilmiştir. İlham Artüz tarafından ilk defa 1980 senesinde, Marmara Denizi baz alınarak, yapılan deniz araştırmalarının bir çatı altında toplanarak bir veri tabanı oluşturulması fikri ortaya atılmıştır. Bu fikrin filizlenmesini takiben, özellikle 1954 senesinden başlamak üzere Et ve Balık Kurumu ve Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsü ölçüm sonuçları temel alınarak, 80’li senelerin başında verilerin depolanması ve hesaplamaların yapılması digital ortama taşınmıştır. 1990 senesinden günümüze, söz konusu ölçümlerin yapılabilmesi için ciddi ve çok kapsamlı bir alet parkı oluşturulmuştur. Projenin multi-displiner yapısı, kendisini her konuda göstermektedir. Eğitimini Elektronik mühendisliği üzerine yapmış, uygulamalarını sistem programcılığı ve projelerin bilgisayar ortamında değerlendirilmesi üzerine yıllarca çalışmış olan O.Bülent Artüz, en son teknolojilerin araştırma ortamlarında kullanılmasını, denen-mesini sağlayacak ortamları yaratmıştır. Projelerin günümüz teknolojileri ile daha çok kişiye ulaşması-paylaşılması için, internet ortamında çalışan, proje yönetim programı yazıp, yapılan araştırmaların bu proje yönetim programı dahilinde değerlendirilebilmesini sağlayıp, sistemi kullanmak isteyen tüm araştırmacılara, üye olup çalışma imkanı sağlamıştır. Böylece araştırmacılar, verilerini sisteme girip değerlendirebilecekleri ve diğer araştırmacılar ile paylaşabilecekleri gibi, sistemin web sitesinde yaptıkları araştırmayı yayınlayabilmektedirler. Sistem araştırmacılara, ölçtükleri fiziksel verilerin depolan-ması için ayrıntılı bir veri tabanı ortamı sunarken, aynı zamanda bu verilerin matematiksel olarak hesaplanması, grafiksel olarak gösterimleri ve harita sistemi üzerinde konumlarının belirtilmesi açısından yardımcı olmaktadır.

102

Son gelişmelerden sonra, sadece fiziksel ölçüm verileri değil, araştırma sırasında elde edilen tüm canlı, cansız varlıkların sınıflandırılması, görsellerinin depolanması, bireysel ve kütlesel ölçümlerinin kayıt edilmesi için yeni bir veritabanı ortamı daha hazırlanmıştır. Bu veri tabanına girilen tüm veriler yine hem grafiksel olarak hem de harita üzerinde konum olarak değerlendirilip sunulabilmektedir. Araştırmacı, proje bilgilerini detaylı olarak girdikten sonra, projenin içinde değerlen-dirilmiş tek bir canlıdan tüm canlılara kadar, tüm proje içindeki dağılımını tümüyle görüntüsel bir ortamda izleyebilmektedir. Sistem, projeyi yöneten proje liderine, bir çok kolaylıklar sunar. Proje lideri altında çalışacak elemanlara çeşitli görevler verip, projede onlarında çalışmalarını sağlayabilir. Proje bittiğinde, kimin ne işle çalıştığı neler yaptığı, oluşan raporlardan izlenebilir. Günümüz projelerinde, bu sistemi sahada da kullanabilmekteyiz. Daha ölçümler yapılıp sisteme girildiği andan itibaren, başka bir yerde olan proje izleyicileri veya proje yöneticisi, projenin datalarına erişebilmektedir. Böylece farklı yerlerde aynı anda sefer çıkmış olan alt proje gruplarının, tek bir proje çatısı altında, tek bir yönetici tarafından değerlendirilmeleri sağlanabilmektedir. Internet ortamı sayesinde farklı yerlerde aynı anda devam eden alt gruplar, tek bir proje altında toplanabilmektedir. Proje sona erdikten sonra, projenin web ortamında yayınlanması, proje liderinin isteği doğrultusunda nelerin yayınlanıp yayınlanmayacağına karar vermesi ile oluşmaktadır. Böylece sisteme ait web sitesinde Projeler kısmı altında yapılan araştırma yayınlan-maktadır. Günümüzde yapılan projeler, daha sahada iken sisteme girilebilirken, eli-mizde bulunan daha önceki çalışmalara ait veriler de sisteme kayıt edilmiş ve böylece projenin ana amacı olan, ortamın yıllar içindeki değişimi de değerlendirilebilecek hale gelmiştir. Marmara ve Boğazlarında 1681 yılından günümüze kadar pek çok araştırma gerçekleş-tirilmiş ve geniş bir konu yelpazesi oluşturan inceleme ve irdelemeler yapılmıştır. Bu araştırmaların ortaya koyduğu veriler bu son derece ilginç ve büyük bir dinamizme sahip su kütlesinin temel yapısını öğrenmemize taban oluşturmuştur. 1970’li yıllara kadar, bu klasik yapıdan hemen hemen hiç farklılık göstermeyen Marmara suları, bu yıldan sonra çevresinde hızla gelişen ve çeşitlenen endüstriler, deniz taşımacılığının yoğunlaşması, bunlara bağlı olarak artan nüfus-göç olgusu, Marmara Denizi’nin oşinografik parametrelerinde köklü değişimlere yol açmış ve bu süreç sürekli olarak da devam etmektedir. 1970’lı yıllara kadar Türkiye su ürünleri üretiminde 22% dolayında katkısı olan Marmara Denizi’nde bu katkı 2000’li yılların başından sonra yüzde 5% mertebesine kadar inmiştir. Suda çözünmüş ve/veya süspansiyon (askıdaki) halindeki maddelerin yoğunluğu-ndaki artış, denizin primer prodüktivitesini gerçekleştiren güneşin enerjisinin ulaşabildiği derinliği büyük çapta çaldığından, su kütlesinin fotosenteze dayalı oksijen üretimi azaldığı gibi, büyük bölümü organik, oksitlenme nedeni ile oksijen yitiren materyalden oluşan bu birikim atmosferle etkileşim ve/veya akıntılarla taşınarak Marmara Denizi ekosistemine ulaşan oksijenin de hızla azalmasına neden olmaktadır. Marmara Denizi’nde ışık geçirgenliğini engelleyen bu etmen, zaman içersinde, tabanda bir yığışıma da sebep olmaktadır. Bunun yanı sıra, Karadeniz’e dökülen ırmak ve nehirlerin getirdikleri tuzluluğu 16-18 ‰Sal arasında değişen tatlısular ve Akdeniz’den gelen ve Marmara çanağının büyük bölümünü dolduran 36-38 ‰Sal arasındaki tuzlu suların oluşturdukları tabakalaşma nedeni ile, madde alış-verişinde düşey doğrultuda da kısıtlanmış bir yapıya sahiptir.

103

Başka bir deyişle, Marmara Denizi birbiri üzerinde yer almış, hidrografik özellikleri açısından son derece farklı iki su kütlesinden, iki ayrı denizden oluşan bir yapıya sahiptir. Karadeniz’den gelen su miktarına ve özellikle de mevsimsel atmosferik değişimlere göre kalınlığı 50-75m arasında değişen Karadeniz kökenli üst su kütlesinde su sıcaklıkları ortalama değerler olarak 6°C ile 27°C arasında değişime uğrarken, alt su kütlesinde sıcaklık değişimleri hemen hemen hiç bir farklılık göstermemekte, bütün bir yıl boyunca 14.2ºC~15ºC arasında, 0.8ºC gibi bir salınım yapmaktadır. Soğuk suların sıcak su kütlelerinin üzerinde kalabilmesi, kütlelerin tuz içeriğinin (salintelerin) yaratığı yoğunluk farklarına dayanmaktadır. Örneğin; soğuk su kütlesi altında 14°C gibi, sıcak bir su kütlesinin bulunmasına yol açtığından bu durum inversiyon olarak nitelendirilmektedir. Marmara Denizi, bağlı olduğu Karadeniz, Ege Denizi ve Akdeniz gibi yarı izole denizlerle olan madde alış-verişinde, dar ve sığ eşiklerle donatılmış Boğazlar nedeni ile son derece kısıtlı bir konuma sahiptir. Bunun sonucunda da farklı katmanlarda farklı biyolojik olayların geliştiği, farklı katmanlarda farklı formların yer aldığı zengin bir biyolojik yapıya sahiptir. Bu farklılığı oluşturan etmenlerden birisi de, Marmara Denizi’ni boydan boya kat eden fay hattının özelliklerine bağlı olan bölgedir. Bu bölgede fay hattı boyunca farklı mineral konsantrasyonları, fay hattının aktivitesine bağlı farklı gaz konsantrasyonları, fay hattı boyunca yüzeye çıkan sıcak su dolayısı oluşmuş mikro-kozmos bölgeleri ve fay hattı dolayısı ile bölgede farklı jeolojik deformasyonun sonucu oluşmuş olan habitat, diğer bölümlerden bir hayli farklılık göstermektedir. Aynı şekilde Marmara Sistemi içinde bulunan 3 adet 1000m üzerinde derinliğe sahip çukur da, özgün yapıları ve bu güne değin çok az araştırılmış olmaları bakımından büyük önem arz etmektedir.

Marmara Denizi’nde bulunan basenler (Özbay, 2000.)

Marmara Denizi’nin biyolojik ve oşinografik özelliklerini ortaya koyan önceki çalışmalar ve veriler, değişimlerin hızı ve bir birleri ile etkileşen dinamizmi nedeni ile durumun günümüzdeki boyutlarının bilinmesine yardımcı olmakla birlikte, gerçek durumun saptanmasına olanak sağlayamamaktadır. Bu dinamizm karşısında, daha önceki çalışmaların ışığı altında günümüzdeki durumun saptanmasında, bu denizle ilgili mühendislik, ekonomik, ulaşım vb. girişimlerde sağlıklı sonuçlara varabilmek için büyük yarar sağlayabilecek ve Marmara Denizi’ni ve çevresini koruyabilmek için gerekli önlemlere ciddi bir bilimsel destek sağlayabilecektir.

104

Bu bölümde kısaca açıklanan nedenler ile ele alınan bu projenin amaçlarının ana hatları aşağıdaki gibi özetlenebilir: -.Marmara Denizi’nin alt ve üst su katmanlarındaki genel durumun saptanması, -.Söz konusu bölgenin ekolojik özellikleri, fauna ve florası ve oşinografik özellikleri hakkında oluşturulmuş veri tabanının sürdürülebilirliği, -.Uzun yıllardan beri Marmara’da gerçekleştirilmiş çalışmaların sonuç ve verilerinden yararlanılarak, değişim hız ve trendinin saptanması, -.Marmara Denizi’nde çeşitli amaçlarla ele alınacak projeler ve tasarımlar için gerekli bilimsel veri tabanı ve öneri paketlerinin oluşturulması, -.Vakfımız programlarında yer alan proje konuları ile ilgili öğrencilere eğitim ve öğretim amaçlı uygulamalar yaptırılarak, bu konularda verimliliğin sağlanması, -.Marmara Denizi çevresinde, bu proje kapsamındaki konularda yapılabilecek çalışmalara ilişkin olanaklara sahip, ancak birbirinden ayrı ve iletişim açısından son derece kısıtlı grupların birlikteliğini sağlayacak bir zeminin oluşturulması, -.Yapılacak gözlem, analiz ve bunlara dayalı orijinal yorumlar içeren ve her biri başlı başına değer taşıyacak orijinal bilimsel yayınların meydana gelmesini sağlamak.

105

İSTASYON DAĞILIM VE KONUMLARI: Oşinografik İstasyonlar: Proje kapsamında aşağıda mevki ve detayları verilen 55 adet istasyonda oşinografik ölçümler yapılmıştır.

S Proje İstasyon Arz Tul Der Tarih [Saat]

1 MAREM-2008 1b N41°:12':00" E029°:07':00" 64m 05/08/2008 [10:22]

2 MAREM-2008 2b N41°:09':30" E029°:04':15" 23.3m 05/08/2008 [11:27]

3 MAREM-2008 4b N41°:04':45" E029°:03':24" 58.6m 05/08/2008 [12:14]

4 MAREM-2008 5b N41°:02':47" E029°:02':27" 29m 05/08/2008 [12:38]

5 MAREM-2008 6b N41°:01':19" E028°:59':00" 35m 05/08/2008 [13:07]

6 MAREM-2008 2h N41°:01':18" E028°:58':04" 29m 05/08/2008 [13:50]

7 MAREM-2008 3h N41°:01':59" E028°:57':06" 29m 05/08/2008 [14:00]

8 MAREM-2008 4h N41°:01':53" E028°:57':34" 5m 05/08/2008 [14:10]

9 MAREM-2008 45 N40°:58':36" E029°:01':02" 15m 05/08/2008 [14:38]

10 MAREM-2008 8 N40°:57':00" E028°:58':30" 51m 05/08/2008 [15:19]

11 MAREM-2008 6 N40°:54':30" E028°:58':50" 53m 05/08/2008 [16:14]

12 MAREM-2008 2 N40°:50':00" E029°:00':00" 520m 05/08/2008 [17:04]

13 MAREM-2008 5 N40°:49':42" E029°:10':00" 97m 05/08/2008 [20:07]

14 MAREM-2008 1i N40°:45':00" E029°:16':00" 318m 05/08/2008 [21:15]

15 MAREM-2008 2i N40°:44':40" E029°:21':18" 202m 06/08/2008 [08:10]

16 MAREM-2008 8i N40°:43':18" E029°:21':14" 83m 06/08/2008 [08:30]

17 MAREM-2008 3i N40°:44':40" E029°:27':46" 58m 06/08/2008 [09:35]

18 MAREM-2008 4i N40°:44':17" E029°:31':31" 17m 06/08/2008 [10:35]

19 MAREM-2008 5i N40°:44':40" E029°:39':10" 127m 06/08/2008 [11:30]

20 MAREM-2008 6i N40°:43':50" E029°:45':30" 69m 06/08/2008 [13:04]

21 MAREM-2008 7i N40°:44':09" E029°:50':00" 34m 06/08/2008 [14:57]

22 MAREM-2008 9i N40°:41':42" E029°:21':12" 24m 06/08/2008 [21:18]

23 MAREM-2008 4 N40°:42':00" E029°:10':14" 850m 07/08/2008 [09:40]

24 MAREM-2008 3 N40°:42':17" E028°:59':12" 1000m 07/08/2008 [11:02]

25 MAREM-2008 11 N40°:26':22" E028°:45':27" 65m 07/08/2008 [16:31]

26 MAREM-2008 10 N40°:26':00" E028°:50':19" 72m 07/08/2008 [17:18]

27 MAREM-2008 12 N40°:26':00" E029°:01':00" 87m 07/08/2008 [19:04]

28 MAREM-2008 14 N40°:29':20" E028°:50':20" 54m 07/08/2008 [20:34]

29 MAREM-2008 15 N40°:26':00" E028°:34':00" 49m 08/08/2008 [07:55]

30 MAREM-2008 17 N40°:41':00" E028°:34':01" 412m 08/08/2008 [11:05]

31 MAREM-2008 20 N40°:56':51" E028°:45':02" 63m 08/08/2008 [15:41]

32 MAREM-2008 19 N40°:57':00" E028°:33':00" 56m 08/08/2008 [17:20]

33 MAREM-2008 21 N41°:03':00" E028°:15':00" 45m 08/08/2008 [20:37]

34 MAREM-2008 22 N40°:58':29" E028°:00':43" 60m 09/08/2008 [07:28]

35 MAREM-2008 23 N40°:44':00" E028°:00':00" 1042m 09/08/2008 [12:00]

36 MAREM-2008 24 N40°:32':00" E028°:00':03" 45m 09/08/2008 [14:37]

37 MAREM-2008 26 N40°:25':06" E028°:02':54" 45m 09/08/2008 [15:42]

38 MAREM-2008 25 N40°:23':12" E027°:56':10" 39m 09/08/2008 [16:32]

39 MAREM-2008 29 N40°:22':00" E027°:49':01" 33m 10/08/2008 [07:09]

40 MAREM-2008 30 N40°:22':01" E027°:43':00" 38m 10/08/2008 [08:10]

41 MAREM-2008 32 N40°:23':48" E027°:26':54" 39m 10/08/2008 [10:11]

106


42 MAREM-2008 39 N40°:34':12" E027°:32':25" 70m 10/08/2008 [11:56]

43 MAREM-2008 34 N40°:54':24" E027°:32':17" 71m 10/08/2008 [16:27]

44 MAREM-2008 33 N40°:40':00" E027°:27':00" 125m 11/08/2008 [10:20]

45 MAREM-2008 40 N40°:34':04" E027°:14':49" 80m 11/08/2008 [11:50]

46 MAREM-2008 38 N40°:31':30" E027°:14':30" 65m 11/08/2008 [12:38]

47 MAREM-2008 37 N40°:25':30" E027°:00':00" 57m 11/08/2008 [16:48]

48 MAREM-2008 35 N40°:29':00" E027°:00':00" 55m 11/08/2008 [17:35]

49 MAREM-2008 1c N40°:27':06" E026°:51':03" 31.5m 11/08/2008 [18:35]

50 MAREM-2008 2c N40°:26':01" E026°:45':01" 70m 11/08/2008 [19:19]

51 MAREM-2008 3c N40°:18':21" E026°:35':49" 62m 12/08/2008 [07:50]

52 MAREM-2008 4c N40°:13':01" E026°:26':49" 81m 12/08/2008 [09:14]

53 MAREM-2008 5c N40°:09':41" E026°:23':39" 81m 12/08/2008 [09:58]

54 MAREM-2008 6c N40°:06':41" E026°:21':19" 76m 12/08/2008 [10:32]

55 MAREM-2008 36 N40°:32':00" E027°:00':00" 45m 12/08/2008 [20:20]

Marmara Denizi genelinde 05/08/2008-12/08/2008 döneminde oşinografik istasyon

dağılımını gösterir harita

Marmara Denizi genelinde 05/08/2008-12/08/2008 döneminde oşinografik istasyonlarda

derinlik dağılımını gösterir harita (Boğaziçi)

107


derinlik dağılımını gösterir harita (İzmit Körfezi)


derinlik dağılımını gösterir harita (orta Marmara)


derinlik dağılımını gösterir harita (Çanakkale Boğazı)

108

OŞİNOGRAFİ ÖLÇÜM HAM VERİLERİ: Sevinç-Erdal İnönü Vakfı, Deniz araştırmaları birimi tarafından Marmara Denizi Değişen Oşinografik şartların İzlenmesi (MAREM-Marmara Environmental Monitoring) projesi çerçevesince gerçekleştirilmiş seferlerde elde edilen Temperatür, Salinite, Klornite, Yoğunluk (Sigma-T), Elektrik İletkenliği (mhos cm2), Çözünmüş Oksijen (mg/l)-(ml/l), pH ve Ses Hızı verileri ortalama değerlerinin derinlik ve bölgeler itibarı ile dağılımı takip eden tablolarda verilmiştir. Ayrıca her bir ölçüm gurubunun koordinatları da Marsden Kareleme yöntemine göre tablolarda belirtilmiştir. Ölçümlere ve Tablolara İlişkin Açıklamalar Proje çerçevesinde yapılan ölçüm değerleri aşağıdaki bölümlerde yer almaktadır. Tüm ölçüm değerleri HQL Hidrografi programı ile sağlanan veri tablolarına işlenmiş, ön değerlerden türetilen parametreler örneğin, Klorinite (Cl ‰), Sigma-T, Konduktivite (mmhos/cm2), DO ml/1, Ses hızı (S.Spx10), HQL Hidrografi programında, "U.S. Navy Hydrographic Tables" da verilen esaslara göre hesaplanarak Veri Tabloları’ndaki yerlerine otomatik olarak işlenmiştir. HQL programı çerçevesinde, çalışılan bölgeye ilişkin Veri Tablolarında yer alan Parametrelerin istatistik değerlendirmesi de tablolar halinde elde edilmiştir. Bu Tablolarda l. Sütunda Derinlik (m), 2. Sütunda ölçülen parametrenin söz konusu bölgedeki MİN’imal değeri, 3. sütunda MAX’imal değeri, 4. sütunda bu iki ekstrem arasındaki FARK, 5. sütunda söz konusu derinlikte istatistik değerlendirmeye giren ölçüm ADET’i, 6. ORT’alama, 7. sütunda S’tandart DEV’iasyon (sapma), 8. sütunda VARyans, 9. sütunda S’tandart E’rror of the M’ean (Ortalama standart hatası), 10. sütunda Ortalama değerin (ORT.Düz =a+2b+c/4) seklinde düzeltilmesi, 11. sütunda yüzeyden itibaren aşağı doğru uzanan su sütunu HACİM’ine göre, söz konusu parametrenin ORT’alama değeri, 12. sütunda ise HACİM S’tandart DEV’iasyonu gösterilmektedir. Örneğin: DO mg/l ‘nin 75m’lik su sütunundaki hacme göre ortalama yoğunluğu 5.08mg/l dir. Halbuki 25m’deki DO yoğunluğu 3.10mg/l, 50m’de 1,40mg/l, 75m’de ise, yalnızca 0.82mg/l dir. Hacme göre olan yüksek değer 10m kalınlıktaki su kütlesinin, atmosfer ile direkt temas ve karışımlar nedeni ile, ortalama 6.80mg/l’lik oldukça yüksek konsantrasyonun doğal sonucudur. Bu sunumun kapsamında hacim olanak vermediğinden, istasyonlar bazında istatistik değerlendirmeler sadece Marmara Denizi geneli için verilmiştir. İstasyonlar bazında ölçüm değerleri ise, veri tabloları şeklinde ve grafikler halinde ilgili bölümde yer almaktadır.

109

Başlama Tarihi: 05/08/2008 Emin: E029˚:50':00" Nmin: N40°:06':41" Bitiş Tarihi: 12/08/2008 Emax: E026°:21':19" Nmax: N41°:12':00" PARAMETRE: T°C PROJE: MAREM-2008

DER. (m)

MIN. MAX. FARK ADET ORT. S.DEV. VAR. SEM. ORT. DÜZ.

HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 17.87 25.38 7.51 55 22.40 1.680 2.771 0.227 22.40 22.40 1.680 2.5 17.61 24.73 7.12 55 22.31 1.865 3.415 0.251 22.29 22.36 1.767 5.0 17.33 24.56 7.23 54 22.14 1.959 3.768 0.267 22.11 22.29 1.830 7.0 17.20 24.41 7.21 54 21.85 2.151 4.541 0.293 21.74 22.18 1.918

10.0 15.69 24.39 8.70 53 21.11 2.728 7.300 0.375 21.05 21.97 2.138 12.5 14.58 24.35 9.77 53 20.12 3.497 12.001 0.480 20.09 21.67 2.502 15.0 13.03 24.29 11.26 52 19.00 3.874 14.717 0.537 18.92 21.30 2.878 17.5 13.07 24.20 11.13 52 17.56 3.776 13.982 0.524 17.60 20.84 3.236 20.0 12.05 23.94 11.89 52 16.26 3.304 10.709 0.458 16.31 20.35 3.540 25.0 13.96 20.03 6.07 49 15.18 1.263 1.562 0.180 15.46 19.87 3.709 30.0 14.52 17.65 3.13 46 15.21 0.595 0.346 0.088 15.18 19.50 3.779 35.0 14.68 16.18 1.50 43 15.14 0.352 0.121 0.054 15.12 19.19 3.811 40.0 10.38 15.86 5.48 37 14.99 0.834 0.678 0.137 15.03 18.96 3.832 45.0 12.10 15.84 3.74 35 15.01 0.593 0.342 0.100 15.02 18.76 3.835 50.0 14.21 15.84 1.63 29 15.05 0.346 0.116 0.064 15.04 18.61 3.828 75.0 14.69 15.59 0.90 12 15.03 0.332 0.101 0.096 14.96 18.55 3.823

100.0 14.30 15.12 0.82 6 14.71 0.260 0.056 0.106 14.75 18.52 3.824 150.0 14.45 14.60 0.15 5 14.54 0.057 0.003 0.025 14.58 18.49 3.824 175.0 14.51 14.55 0.04 3 14.53 0.021 0.000 0.012 14.54 18.47 3.825 200.0 14.55 14.60 0.05 2 14.58 0.035 0.001 0.025 14.69 18.46 3.825 300.0 14.90 15.21 0.31 2 15.06 0.219 0.024 0.155 14.98 18.45 3.824 400.0 15.10 15.33 0.23 2 15.22 0.163 0.013 0.115 15.18 18.45 3.823 500.0 15.21 15.21 0.00 1 15.21 15.24 18.44 3.822 600.0 15.31 15.31 0.00 1 15.31 15.26 18.44 3.821 700.0 15.20 15.20 0.00 1 15.20 15.20 18.43 3.820 800.0 15.10 15.10 0.00 1 15.10 15.20 18.43 3.820 900.0 15.42 15.42 0.00 1 15.42 15.42 18.42 3.819

1,000.0 15.73 15.73 0.00 1 15.73 15.65 18.42 3.818

Marmara Denizi tüm istasyonlar (05/08/2008-12/08/2008) Sıcaklık (T°C) ortalamaları istatistik değerleri

110

Başlama Tarihi: 05/08/2008 Emin: E029°:50':00" Nmin: N40°:06':41" Bitiş Tarihi: 12/08/2008 Emax: E026°:21':19" Nmax: N41°:12':00" PARAMETRE: SAL PROJE: MAREM-2008

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 17.69 26.33 8.64 55 22.84 1.996 3.913 0.269 22.84 22.84 1.996 2.5 17.98 26.38 8.40 55 22.94 2.003 3.938 0.270 22.97 22.89 1.991 5.0 18.02 26.44 8.42 54 23.15 2.015 3.986 0.274 23.15 22.97 1.997 7.0 18.02 27.84 9.82 54 23.35 2.157 4.566 0.294 23.40 23.07 2.039

10.0 18.03 34.56 16.53 53 23.74 2.681 7.050 0.368 23.79 23.20 2.190 12.5 18.03 37.85 19.82 53 24.33 3.159 9.789 0.434 24.44 23.38 2.406 15.0 18.04 39.05 21.01 52 25.36 3.716 13.545 0.515 25.53 23.66 2.708 17.5 18.01 39.09 21.08 52 27.08 4.335 18.435 0.601 27.30 24.07 3.153 20.0 17.92 39.09 21.17 52 29.67 5.207 26.592 0.722 30.66 24.68 3.845 25.0 17.85 39.15 21.30 49 36.21 3.696 13.383 0.528 34.98 25.75 5.085 30.0 17.99 39.22 21.23 46 37.84 3.040 9.041 0.448 37.48 26.71 5.941 35.0 17.68 39.28 21.60 43 38.05 3.190 9.939 0.486 38.00 27.50 6.470 40.0 17.86 39.12 21.26 37 38.07 3.420 11.384 0.562 38.12 28.10 6.789 45.0 25.59 39.13 13.54 35 38.31 2.224 4.805 0.376 38.29 28.62 7.001 50.0 31.53 39.19 7.66 29 38.47 1.356 1.776 0.252 38.52 29.01 7.132 75.0 38.36 39.24 0.88 12 38.81 0.260 0.062 0.075 38.72 29.18 7.182

100.0 38.72 38.93 0.21 6 38.79 0.083 0.006 0.034 38.79 29.25 7.205 150.0 38.74 38.93 0.19 5 38.78 0.083 0.005 0.037 38.79 29.32 7.223 175.0 38.75 38.94 0.19 3 38.81 0.110 0.008 0.064 38.81 29.36 7.233 200.0 38.76 38.94 0.18 2 38.85 0.127 0.008 0.090 38.84 29.38 7.240 300.0 38.79 38.95 0.16 2 38.87 0.113 0.006 0.080 38.89 29.41 7.247 400.0 38.91 39.04 0.13 2 38.97 0.092 0.004 0.065 39.01 29.43 7.254 500.0 39.22 39.22 0.00 1 39.22 39.20 29.45 7.258 600.0 39.40 39.40 0.00 1 39.40 39.37 29.46 7.262 700.0 39.47 39.47 0.00 1 39.47 39.47 29.47 7.267 800.0 39.53 39.53 0.00 1 39.53 39.55 29.49 7.271 900.0 39.66 39.66 0.00 1 39.66 39.66 29.50 7.276

1,000.0 39.80 39.80 0.00 1 39.80 39.76 29.51 7.281

Marmara Denizi tüm istasyonlar (05/08/2008-12/08/2008) Tuzluluk (Sal ‰) ortalamaları istatistik değerleri

111

Başlama Tarihi: 05/08/2008 Emin: E029°:50':00" Nmin: N40°:06':41" Bitiş Tarihi: 12/08/2008 Emax: E026°:21':19" Nmax: N41°:12':00" PARAMETRE: CL PROJE: MAREM-2008

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 9.78 14.57 4.79 55 12.64 1.106 1.201 0.149 12.64 12.64 1.106 2.5 9.94 14.60 4.66 55 12.69 1.110 1.209 0.150 12.71 12.66 1.103 5.0 9.97 14.63 4.66 54 12.81 1.116 1.223 0.152 12.81 12.71 1.106 7.0 9.97 15.41 5.44 54 12.92 1.194 1.400 0.162 12.94 12.76 1.129

10.0 9.97 19.13 9.16 53 13.13 1.485 2.163 0.204 13.16 12.84 1.213 12.5 9.97 20.95 10.98 53 13.46 1.750 3.005 0.240 13.52 12.94 1.333 15.0 9.98 21.62 11.64 52 14.03 2.059 4.157 0.286 14.13 13.09 1.500 17.5 9.96 21.64 11.68 52 14.99 2.402 5.658 0.333 15.11 13.32 1.747 20.0 9.91 21.64 11.73 52 16.42 2.885 8.164 0.400 16.97 13.66 2.130 25.0 9.87 21.67 11.80 49 20.05 2.048 4.108 0.293 19.37 14.25 2.817 30.0 9.95 21.71 11.76 46 20.95 1.684 2.774 0.248 20.75 14.78 3.291 35.0 9.78 21.74 11.96 43 21.06 1.767 3.049 0.269 21.03 15.22 3.584 40.0 9.88 21.66 11.78 37 21.07 1.895 3.493 0.312 21.10 15.55 3.761 45.0 14.16 21.66 7.50 35 21.21 1.232 1.475 0.208 21.20 15.84 3.879 50.0 17.45 21.69 4.24 29 21.29 0.752 0.545 0.140 21.32 16.06 3.951 75.0 21.24 21.72 0.48 12 21.48 0.144 0.019 0.042 21.43 16.15 3.979

100.0 21.43 21.55 0.12 6 21.47 0.046 0.002 0.019 21.47 16.19 3.991 150.0 21.45 21.55 0.10 5 21.47 0.045 0.002 0.020 21.47 16.23 4.001 175.0 21.45 21.55 0.10 3 21.48 0.058 0.002 0.033 21.49 16.25 4.007 200.0 21.46 21.56 0.10 2 21.51 0.071 0.003 0.050 21.50 16.26 4.011 300.0 21.47 21.56 0.09 2 21.52 0.064 0.002 0.045 21.53 16.28 4.015 400.0 21.54 21.61 0.07 2 21.58 0.049 0.001 0.035 21.60 16.29 4.019 500.0 21.71 21.71 0.00 1 21.71 21.70 16.30 4.021 600.0 21.81 21.81 0.00 1 21.81 21.80 16.30 4.023 700.0 21.85 21.85 0.00 1 21.85 21.85 16.31 4.026 800.0 21.88 21.88 0.00 1 21.88 21.89 16.32 4.028 900.0 21.96 21.96 0.00 1 21.96 21.96 16.33 4.031

1,000.0 22.03 22.03 0.00 1 22.03 22.01 16.33 4.033

Marmara Denizi tüm istasyonlar (05/08/2008-12/08/2008) Klornite (CL ‰) ortalamaları istatistik değerleri

112

Başlama Tarihi: 05/08/2008 Emin: E029°:50':00" Nmin: N40°:06':41" Bitiş Tarihi: 12/08/2008 Emax: E026°:21':19" Nmax: N41°:12':00" PARAMETRE: SIGMA-T PROJE: MAREM-2008

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 11.24 17.81 6.57 55 14.93 1.375 1.857 0.185 14.93 14.93 1.375 2.5 11.25 17.98 6.73 55 15.03 1.365 1.830 0.184 15.06 14.98 1.365 5.0 11.28 18.27 6.99 54 15.23 1.457 2.082 0.198 15.24 15.06 1.396 7.0 11.30 19.02 7.72 54 15.45 1.659 2.702 0.226 15.51 15.16 1.472

10.0 11.34 24.88 13.54 53 15.93 2.245 4.945 0.308 15.98 15.31 1.675 12.5 11.38 27.84 16.46 53 16.61 2.825 7.828 0.388 16.70 15.52 1.965 15.0 11.54 28.89 17.35 52 17.66 3.378 11.193 0.468 17.81 15.82 2.328 17.5 11.69 28.93 17.24 52 19.31 3.848 14.522 0.534 19.47 16.24 2.799 20.0 11.72 28.92 17.20 52 21.60 4.391 18.908 0.609 22.35 16.82 3.437 25.0 11.79 28.98 17.19 49 26.88 2.989 8.749 0.427 25.87 17.75 4.478 30.0 12.43 29.08 16.65 46 28.13 2.405 5.660 0.355 27.86 18.58 5.181 35.0 12.49 29.17 16.68 43 28.31 2.475 5.981 0.377 28.28 19.26 5.614 40.0 13.61 28.99 15.38 37 28.35 2.493 6.048 0.410 28.38 19.77 5.872 45.0 19.31 29.02 9.71 35 28.53 1.610 2.517 0.272 28.52 20.22 6.047 50.0 23.49 29.10 5.61 29 28.65 1.003 0.971 0.186 28.69 20.56 6.155 75.0 28.60 29.16 0.56 12 28.92 0.145 0.019 0.042 28.86 20.70 6.196

100.0 28.92 29.18 0.26 6 28.97 0.102 0.009 0.042 28.97 20.76 6.215 150.0 28.96 29.15 0.19 5 29.01 0.078 0.005 0.035 29.01 20.82 6.231 175.0 28.98 29.13 0.15 3 29.03 0.084 0.005 0.048 29.03 20.85 6.240 200.0 28.99 29.11 0.12 2 29.05 0.085 0.004 0.060 29.02 20.87 6.246 300.0 28.86 29.05 0.19 2 28.96 0.134 0.009 0.095 28.99 20.90 6.252 400.0 28.93 29.08 0.15 2 29.00 0.106 0.006 0.075 29.04 20.92 6.257 500.0 29.20 29.20 0.00 1 29.20 29.18 20.93 6.260 600.0 29.31 29.31 0.00 1 29.31 29.30 20.94 6.264 700.0 29.39 29.39 0.00 1 29.39 29.39 20.95 6.267 800.0 29.46 29.46 0.00 1 29.46 29.45 20.96 6.270 900.0 29.49 29.49 0.00 1 29.49 29.49 20.97 6.274

1,000.0 29.52 29.52 0.00 1 29.52 29.51 20.98 6.278

Marmara Denizi tüm istasyonlar (05/08/2008-12/08/2008) Yoğunluk (Sigma-T) ortalamaları istatistik değerleri

113

Başlama Tarihi: 05/08/2008 Emin: E029°:50':00" Nmin: N40°:06':41" Bitiş Tarihi: 12/08/2008 Emax: E026°:21':19" Nmax: N41°:12':00" PARAMETRE: mmhos PROJE: MAREM-2008

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 25.85 39.38 13.53 55 34.42 3.529 12.230 0.476 34.42 34.42 3.529 2.5 26.23 39.44 13.21 55 34.57 3.481 11.899 0.469 34.58 34.49 3.490 5.0 24.82 39.79 14.97 54 34.74 3.604 12.747 0.490 34.71 34.57 3.519 7.0 24.83 39.82 14.99 54 34.79 3.629 12.924 0.494 34.80 34.63 3.539

10.0 24.88 47.34 22.46 53 34.87 3.979 15.532 0.547 34.83 34.67 3.623 12.5 24.98 45.94 20.96 53 34.77 3.931 15.159 0.540 34.88 34.69 3.669 15.0 23.56 47.19 23.63 52 35.09 4.260 17.796 0.591 35.25 34.75 3.752 17.5 23.61 47.24 23.63 52 36.04 4.545 20.261 0.630 36.37 34.90 3.875 20.0 21.21 47.24 26.03 52 38.30 5.418 28.790 0.751 39.24 35.27 4.198 25.0 26.06 47.30 21.24 49 44.34 3.697 13.388 0.528 43.24 36.11 4.914 30.0 25.24 47.37 22.13 46 45.97 3.155 9.740 0.465 45.60 36.90 5.492 35.0 23.11 47.43 24.32 43 46.11 3.600 12.659 0.549 46.06 37.54 5.869 40.0 20.67 47.27 26.60 37 46.05 4.294 17.938 0.706 46.12 38.02 6.113 45.0 28.68 47.28 18.60 35 46.29 3.074 9.178 0.520 46.30 38.44 6.264 50.0 39.07 47.34 8.27 29 46.58 1.466 2.074 0.272 46.60 38.77 6.349 75.0 46.48 47.39 0.91 12 46.94 0.270 0.067 0.078 46.84 38.90 6.382

100.0 46.85 47.07 0.22 6 46.92 0.088 0.006 0.036 46.92 38.97 6.396 150.0 46.87 47.07 0.20 5 46.92 0.086 0.006 0.038 46.93 39.02 6.408 175.0 46.88 47.08 0.20 3 46.95 0.115 0.009 0.066 46.95 39.05 6.415 200.0 46.89 47.08 0.19 2 46.98 0.134 0.009 0.095 46.98 39.07 6.419 300.0 46.92 47.09 0.17 2 47.00 0.120 0.007 0.085 47.02 39.10 6.424 400.0 47.05 47.18 0.13 2 47.11 0.092 0.004 0.065 47.15 39.12 6.429 500.0 47.37 47.37 0.00 1 47.37 47.35 39.13 6.431 600.0 47.56 47.56 0.00 1 47.56 47.53 39.14 6.434 700.0 47.62 47.62 0.00 1 47.62 47.62 39.15 6.437 800.0 47.69 47.69 0.00 1 47.69 47.71 39.16 6.441 900.0 47.83 47.83 0.00 1 47.83 47.83 39.17 6.444

1,000.0 47.97 47.97 0.00 1 47.97 47.93 39.18 6.448

Marmara Denizi tüm istasyonlar (05/08/2008-12/08/2008) Elektrik İletkenliği (mhos cm2) ortalamaları istatistik değerleri

114

Başlama Tarihi: 05/08/2008 Emin: E029°:50':00" Nmin: N40°:06':41" Bitiş Tarihi: 12/08/2008 Emax: E026°:21':19" Nmax: N41°:12':00" PARAMETRE: S.Sp. PROJE: MAREM-2008

DER. (m)

MIN. MAX. FARK ADET ORT. S.DEV. VAR. SEM. ORT. DÜZ.

HACİM ORT.

HACİMS.DEV.

0.5 1,497.40 1,522.53 25.13 55 1,514.49 5.907 34.264 0.796 1,514.49 1,514.49 5.907 2.5 1,496.61 1,520.95 24.34 55 1,514.37 6.477 41.188 0.873 1,514.35 1,514.43 6.171 5.0 1,495.83 1,520.61 24.78 54 1,514.16 6.485 41.271 0.882 1,514.07 1,514.34 6.257 7.0 1,495.49 1,520.64 25.15 54 1,513.60 6.740 44.582 0.917 1,513.32 1,514.16 6.372

10.0 1,494.67 1,520.56 25.89 53 1,511.92 7.798 59.659 1.071 1,511.78 1,513.72 6.718 12.5 1,494.32 1,520.52 26.20 53 1,509.67 9.344 85.670 1.283 1,509.70 1,513.06 7.351 15.0 1,493.27 1,520.42 27.15 52 1,507.54 9.944 96.972 1.379 1,507.51 1,512.29 7.976 17.5 1,490.93 1,520.31 29.38 52 1,505.29 9.517 88.825 1.320 1,505.63 1,511.44 8.482 20.0 1,477.52 1,520.26 42.74 52 1,504.41 9.035 80.069 1.253 1,505.78 1,510.68 8.810 25.0 1,496.10 1,515.73 19.63 49 1,509.02 4.023 15.854 0.575 1,508.40 1,510.53 8.492 30.0 1,495.96 1,514.65 18.69 46 1,511.13 2.780 7.558 0.410 1,510.63 1,510.58 8.183 35.0 1,491.02 1,514.64 23.62 43 1,511.25 3.373 11.116 0.514 1,511.11 1,510.62 7.944 40.0 1,471.14 1,514.62 43.48 37 1,510.81 6.797 44.948 1.117 1,511.04 1,510.63 7.879 45.0 1,486.68 1,514.74 28.06 35 1,511.28 4.439 19.145 0.750 1,511.26 1,510.67 7.741 50.0 1,500.90 1,514.83 13.93 29 1,511.69 2.385 5.490 0.443 1,511.78 1,510.71 7.600 75.0 1,511.32 1,514.61 3.29 12 1,512.44 1.289 1.523 0.372 1,512.10 1,510.74 7.542

100.0 1,510.70 1,513.19 2.49 6 1,511.82 0.794 0.526 0.324 1,512.05 1,510.74 7.512 150.0 1,512.01 1,512.26 0.25 5 1,512.12 0.110 0.010 0.049 1,512.15 1,510.75 7.488 175.0 1,512.40 1,512.66 0.26 3 1,512.53 0.130 0.011 0.075 1,512.58 1,510.76 7.474 200.0 1,512.95 1,513.32 0.37 2 1,513.14 0.262 0.034 0.185 1,513.78 1,510.77 7.465 300.0 1,515.93 1,516.72 0.79 2 1,516.32 0.559 0.156 0.395 1,516.10 1,510.78 7.460 400.0 1,518.33 1,518.89 0.56 2 1,518.61 0.396 0.078 0.280 1,518.52 1,510.80 7.461 500.0 1,520.52 1,520.52 0.00 1 1,520.52 1,520.59 1,510.82 7.465 600.0 1,522.72 1,522.72 0.00 1 1,522.72 1,522.52 1,510.83 7.472 700.0 1,524.13 1,524.13 0.00 1 1,524.13 1,524.13 1,510.85 7.483 800.0 1,525.54 1,525.54 0.00 1 1,525.54 1,525.89 1,510.87 7.497 900.0 1,528.34 1,528.34 0.00 1 1,528.34 1,528.34 1,510.89 7.519

1,000.0 1,531.13 1,531.13 0.00 1 1,531.13 1,530.43 1,510.92 7.550

Marmara Denizi tüm istasyonlar (05/08/2008-12/08/2008) Ses Hızı (Sound Speed) ortalamaları istatistik değerleri

115

Başlama Tarihi: 05/08/2008 Emin: E029°:50':00" Nmin: N40°:06':41" Bitiş Tarihi: 12/08/2008 Emax: E026°:21':19" Nmax: N41°:12':00" PARAMETRE: DO (mg/l) PROJE: MAREM-2008

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 2.53 7.88 5.35 55 5.49 1.391 1.899 0.188 5.49 5.49 1.391 2.5 2.08 7.62 5.54 55 5.01 1.441 2.039 0.194 5.04 5.25 1.430 5.0 1.83 7.69 5.86 54 4.65 1.560 2.388 0.212 4.66 5.05 1.496 7.0 1.47 7.74 6.27 54 4.35 1.598 2.506 0.217 4.31 4.88 1.548

10.0 1.04 7.82 6.78 53 3.90 1.708 2.861 0.235 3.91 4.69 1.624 12.5 0.83 7.90 7.07 53 3.50 1.833 3.296 0.252 3.50 4.49 1.715 15.0 0.75 7.47 6.72 52 3.10 1.872 3.436 0.260 3.14 4.30 1.800 17.5 0.58 7.94 7.36 52 2.87 1.921 3.619 0.266 2.88 4.13 1.872 20.0 0.57 8.33 7.76 52 2.69 1.960 3.769 0.272 2.69 3.97 1.932 25.0 0.50 8.25 7.75 49 2.50 2.036 4.059 0.291 2.50 3.83 1.986 30.0 0.42 8.29 7.87 46 2.33 2.072 4.201 0.305 2.36 3.71 2.033 35.0 0.35 7.43 7.08 43 2.26 2.028 4.016 0.309 2.30 3.61 2.064 40.0 0.35 6.78 6.43 37 2.33 2.127 4.401 0.350 2.31 3.54 2.087 45.0 0.42 6.57 6.15 35 2.32 2.035 4.023 0.344 2.33 3.48 2.100 50.0 0.62 6.57 5.95 29 2.35 1.966 3.730 0.365 2.42 3.43 2.106 75.0 0.71 6.58 5.87 12 2.64 2.316 4.915 0.669 2.26 3.42 2.110

100.0 0.72 3.23 2.51 6 1.41 0.914 0.697 0.373 1.60 3.40 2.110 150.0 0.66 1.31 0.65 5 0.94 0.242 0.047 0.108 1.07 3.39 2.113 175.0 0.70 1.30 0.60 3 0.99 0.300 0.060 0.173 0.98 3.38 2.114 200.0 0.68 1.30 0.62 2 0.99 0.438 0.096 0.310 0.98 3.37 2.115 300.0 0.66 1.28 0.62 2 0.97 0.438 0.096 0.310 0.97 3.36 2.116 400.0 0.64 1.23 0.59 2 0.94 0.417 0.087 0.295 1.00 3.36 2.117 500.0 1.14 1.14 0.00 1 1.14 1.07 3.36 2.117 600.0 1.05 1.05 0.00 1 1.05 1.09 3.35 2.117 700.0 1.12 1.12 0.00 1 1.12 1.12 3.35 2.117 800.0 1.20 1.20 0.00 1 1.20 1.17 3.35 2.117 900.0 1.17 1.17 0.00 1 1.17 1.17 3.34 2.117

1,000.0 1.15 1.15 0.00 1 1.15 1.15 3.34 2.118

Marmara Denizi tüm istasyonlar (05/08/2008-12/08/2008) Çözünmüş Oksijen (mg/I) ortalamaları istatistik değerleri

116

Başlama Tarihi: 05/08/2008 Emin: E029°:50':00" Nmin: N40°:06':41" Bitiş Tarihi: 12/08/2008 Emax: E026°:21':19" Nmax: N41°:12':00" PARAMETRE: DO (ml/l) PROJE: MAREM-2008

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 1.77 5.52 3.75 55 3.85 0.975 0.933 0.131 3.85 3.85 0.975 2.5 1.45 5.34 3.89 55 3.51 1.010 1.002 0.136 3.53 3.68 1.002 5.0 1.29 5.39 4.10 54 3.26 1.092 1.171 0.149 3.27 3.54 1.048 7.0 1.03 5.43 4.40 54 3.05 1.120 1.231 0.152 3.02 3.42 1.085

10.0 0.73 5.48 4.75 53 2.73 1.197 1.405 0.164 2.74 3.28 1.138 12.5 0.58 5.54 4.96 53 2.45 1.285 1.619 0.177 2.45 3.15 1.202 15.0 0.53 5.23 4.70 52 2.17 1.311 1.686 0.182 2.20 3.01 1.262 17.5 0.41 5.57 5.16 52 2.01 1.346 1.777 0.187 2.02 2.89 1.312 20.0 0.40 5.83 5.43 52 1.89 1.374 1.850 0.191 1.88 2.78 1.354 25.0 0.35 5.78 5.43 49 1.75 1.427 1.994 0.204 1.76 2.69 1.392 30.0 0.30 5.81 5.51 46 1.63 1.452 2.062 0.214 1.65 2.60 1.424 35.0 0.25 5.21 4.96 43 1.58 1.421 1.972 0.217 1.60 2.53 1.446 40.0 0.25 4.75 4.50 37 1.63 1.490 2.159 0.245 1.62 2.48 1.463 45.0 0.29 4.60 4.31 35 1.63 1.426 1.975 0.241 1.63 2.44 1.472 50.0 0.43 4.60 4.17 29 1.65 1.377 1.832 0.256 1.69 2.41 1.475 75.0 0.50 4.61 4.11 12 1.85 1.624 2.418 0.469 1.58 2.40 1.478

100.0 0.50 2.27 1.77 6 0.99 0.644 0.346 0.263 1.12 2.39 1.479 150.0 0.46 0.92 0.46 5 0.66 0.171 0.023 0.076 0.75 2.37 1.481 175.0 0.49 0.91 0.42 3 0.70 0.210 0.029 0.121 0.69 2.37 1.481 200.0 0.48 0.91 0.43 2 0.70 0.304 0.046 0.215 0.70 2.36 1.482 300.0 0.46 0.90 0.44 2 0.68 0.311 0.048 0.220 0.68 2.36 1.483 400.0 0.45 0.86 0.41 2 0.66 0.290 0.042 0.205 0.70 2.35 1.483 500.0 0.80 0.80 0.00 1 0.80 0.75 2.35 1.483 600.0 0.74 0.74 0.00 1 0.74 0.77 2.35 1.484 700.0 0.79 0.79 0.00 1 0.79 0.79 2.35 1.484 800.0 0.84 0.84 0.00 1 0.84 0.82 2.35 1.484 900.0 0.82 0.82 0.00 1 0.82 0.82 2.34 1.484

1,000.0 0.81 0.81 0.00 1 0.81 0.81 2.34 1.484

Marmara Denizi tüm istasyonlar (05/08/2008-12/08/2008) Çözünmüş Oksijen (ml/I) ortalamaları istatistik değerleri

117

Başlama Tarihi: 05/08/2008 Emin: E029°:50':00" Nmin: N40°:06':41" Bitiş Tarihi: 12/08/2008 Emax: E026°:21':19" Nmax: N41°:12':00" PARAMETRE: pH PROJE: MAREM-2008

DER. (m)


HACİM ORT.

HACİM S.DEV.

0.5 7.06 8.23 1.17 55 8.06 0.206 0.042 0.028 8.06 8.06 0.206 2.5 7.96 8.23 0.27 55 8.12 0.078 0.006 0.011 8.10 8.09 0.158 5.0 7.91 8.23 0.32 54 8.12 0.087 0.007 0.012 8.12 8.10 0.139 7.0 7.86 8.23 0.37 54 8.10 0.098 0.009 0.013 8.10 8.10 0.130

10.0 7.82 8.22 0.40 53 8.07 0.118 0.014 0.016 8.07 8.09 0.128 12.5 7.76 8.21 0.45 53 8.02 0.134 0.018 0.018 8.02 8.08 0.132 15.0 7.70 8.21 0.51 52 7.96 0.149 0.022 0.021 7.96 8.07 0.140 17.5 7.64 8.21 0.57 52 7.90 0.153 0.023 0.021 7.90 8.05 0.151 20.0 7.62 8.21 0.59 52 7.86 0.150 0.022 0.021 7.86 8.03 0.162 25.0 7.59 8.18 0.59 49 7.80 0.133 0.017 0.019 7.81 8.01 0.172 30.0 7.60 8.18 0.58 46 7.79 0.135 0.018 0.020 7.79 7.99 0.179 35.0 7.60 8.13 0.53 43 7.78 0.127 0.016 0.019 7.78 7.97 0.184 40.0 7.61 8.10 0.49 37 7.77 0.127 0.016 0.021 7.77 7.96 0.187 45.0 7.60 8.00 0.40 35 7.77 0.119 0.014 0.020 7.77 7.95 0.189 50.0 7.60 8.01 0.41 29 7.78 0.116 0.013 0.022 7.78 7.95 0.189 75.0 7.69 8.00 0.31 12 7.81 0.123 0.014 0.036 7.79 7.94 0.189

100.0 7.68 7.90 0.22 6 7.75 0.078 0.005 0.032 7.76 7.94 0.189 150.0 7.68 7.77 0.09 5 7.72 0.036 0.001 0.016 7.73 7.94 0.190 175.0 7.70 7.77 0.07 3 7.74 0.035 0.001 0.020 7.74 7.94 0.190 200.0 7.74 7.77 0.03 2 7.76 0.021 0.000 0.015 7.75 7.94 0.190 300.0 7.74 7.78 0.04 2 7.76 0.028 0.000 0.020 7.77 7.94 0.190 400.0 7.79 7.79 0.00 2 7.79 7.78 7.94 0.190 500.0 7.78 7.78 0.00 1 7.78 7.78 7.94 0.189 600.0 7.78 7.78 0.00 1 7.78 7.78 7.94 0.189 700.0 7.80 7.80 0.00 1 7.80 7.80 7.94 0.189 800.0 7.83 7.83 0.00 1 7.83 7.81 7.94 0.189 900.0 7.78 7.78 0.00 1 7.78 7.78 7.94 0.189

1,000.0 7.73 7.73 0.00 1 7.73 7.74 7.94 0.189

Marmara Denizi tüm istasyonlar (05/08/2008-12/08/2008) pH ortalamaları istatistik değerleri

118

Bulanıklık (Secchi-Disc değerleri)

Marmara Denizi’nde günümüze değin neredeyse eksiksiz olarak ölçümü yapılmış parametrelerin başında gelen sularda bulanıklık ve berraklık durumunun (ışık geçir-genliğinin) ölçülmesi, söz konusu bölgelerin su kalitesi açısından önem taşımaktadır. Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartları projesi çerçevesince, hem geçmişte hem de günümüzde Oşinografik, Bentik veya Plankton örnekleme istasyonlarında ölçümlenen Secchi-Disc derinlikleri, aynı zamanda da en yaygın ölçümü yapılmış parametre olarak veri tabanında yer almaktadır. Aşağıda yer alan haritalarda 2008 yaz döneminde, istasyonlar bazında, Secchi-Disc ölçüm sonuçları verilmiştir.


bulanıklık derinlik dağılımını (Secchi-disc) gösterir harita (Boğaziçi)


bulanıklık derinlik dağılımını (Secchi-disc) gösterir harita (İzmit Körfezi)

119


bulanıklık derinlik dağılımını (Secchi-disc) gösterir harita (Orta Marmara)


bulanıklık derinlik dağılımını (Secchi-disc) gösterir harita (Çanakkale Boğazı)

Boğaziçi’nde Secchi-Disc ölçüm safhası

120

Data Kartları: Tarih: 05/08/2008 Seri No: lartuz-217 Arz: N41°:12':00" Tul: E029°:07':00"

Saat: 10:22 İstasyon No: 1b Proje: MAREM-2008 Derinlik: 64.00 m

Sec-Disc: 12 m Renk Kodu: 5 Hava Sıc.: 25 T°C Hava Bas.: 1031 mBar



0.5 22.73 18.02 9.97 11.24 29.16 1,510.24 7.61 5.33 8.23

2.5 22.70 18.02 9.97 11.25 29.16 1,510.19 7.62 5.34 8.23

5.0 22.59 18.02 9.97 11.28 29.16 1,509.94 7.69 5.39 8.22

7.0 22.49 18.02 9.97 11.31 26.29 1,509.70 7.74 5.42 8.22

10.0 22.35 18.03 9.97 11.34 26.29 1,509.38 7.82 5.48 8.21

12.5 22.21 18.03 9.97 11.38 26.29 1,509.03 7.90 5.54 8.21

15.0 21.62 18.04 9.98 11.54 26.32 1,507.45 7.47 5.23 8.20

17.5 20.92 18.01 9.96 11.69 26.27 1,505.49 7.94 5.56 8.21

20.0 20.51 17.92 9.91 11.72 26.15 1,504.26 8.33 5.84 8.21

25.0 20.03 17.85 9.87 11.78 26.05 1,502.87 8.25 5.78 8.18

30.0 17.65 17.99 9.95 12.43 26.25 1,495.95 8.29 5.81 8.18

35.0 16.18 17.68 9.78 12.50 23.11 1,491.02 7.43 5.21 8.13

40.0 10.38 17.86 9.88 13.61 20.68 1,471.13 6.78 4.75 8.10

45.0 12.10 25.59 14.16 19.31 28.69 1,486.69 3.53 2.47 7.89

50.0 14.21 31.53 17.45 23.49 39.07 1,500.90 2.65 1.86 7.77

121





0.5 21.38 18.08 10.00 11.63 26.37 1,506.58 7.18 5.03 7.06

2.5 20.89 18.01 9.96 11.70 26.27 1,505.16 6.93 4.86 8.11

5.0 20.48 18.03 9.97 11.81 26.29 1,504.05 6.96 4.88 8.10

7.0 20.11 18.02 9.97 11.90 26.29 1,503.00 5.00 3.50 8.09

10.0 19.24 18.10 10.01 12.16 26.39 1,500.58 4.96 3.48 8.08

12.5 17.95 18.11 10.02 12.46 26.41 1,496.72 4.95 3.47 8.06

15.0 17.02 18.06 9.99 12.62 23.56 1,493.81 4.72 3.31 8.05

17.5 16.09 18.10 10.01 12.83 23.61 1,490.93 4.60 3.22 8.02

20.0 12.05 18.36 10.16 13.76 21.21 1,477.51 3.35 2.35 8.02

122






0.5 20.12 17.92 9.91 11.81 26.15 1,502.81 7.88 5.52 8.21

2.5 19.93 17.98 9.94 11.90 26.22 1,502.35 7.60 5.33 8.21

5.0 19.68 18.18 10.06 12.12 26.51 1,501.88 7.30 5.12 8.18

7.0 19.53 18.28 10.11 12.23 26.63 1,501.59 7.28 5.10 8.18

10.0 19.37 18.48 10.22 12.41 26.89 1,501.39 7.18 5.03 8.17

12.5 19.26 18.61 10.29 12.53 27.06 1,501.25 7.03 4.93 8.16

15.0 18.96 19.10 10.57 12.99 27.73 1,500.94 6.77 4.74 8.14

17.5 18.50 19.85 10.98 13.65 28.70 1,500.44 6.27 4.39 8.11

20.0 18.33 20.10 11.12 13.88 29.03 1,500.25 5.64 3.95 8.06

25.0 15.12 25.21 13.95 18.46 31.92 1,496.09 4.43 3.10 7.94

123

Tarih: 05/08/2008 Seri No: bsonmez-9 Arz: N41°:02':47" Tul: E029°:02':27"





0.5 21.09 17.69 9.78 11.40 25.84 1,505.34 7.02 4.92 8.01

2.5 19.36 18.36 10.16 12.33 26.75 1,501.10 6.82 4.78 8.19

5.0 19.26 18.45 10.20 12.41 26.84 1,500.94 6.58 4.61 8.18

7.0 19.19 18.52 10.24 12.48 26.94 1,500.85 6.40 4.48 8.17

10.0 19.08 18.63 10.30 12.59 27.08 1,500.69 6.12 4.29 8.16

12.5 18.07 20.26 11.21 14.06 29.25 1,499.52 5.88 4.12 8.11

15.0 17.22 21.92 12.13 15.51 28.11 1,498.82 5.47 3.83 8.06

17.5 16.33 23.22 12.85 16.69 29.63 1,497.56 5.19 3.64 8.02

20.0 15.37 24.92 13.79 18.18 31.59 1,496.49 5.00 3.50 7.98

124






0.5 17.87 19.10 10.57 13.23 27.73 1,497.40 6.12 4.29 8.15

2.5 17.86 19.07 10.55 13.20 27.68 1,497.37 6.51 4.56 8.15

5.0 17.83 19.08 10.55 13.21 27.68 1,497.33 6.27 4.39 8.15

7.0 17.79 19.11 10.57 13.25 27.73 1,497.27 6.02 4.22 8.14

10.0 17.72 19.14 10.59 13.29 27.78 1,497.14 5.18 3.63 8.13

12.5 17.56 19.23 10.64 13.39 27.89 1,496.79 4.56 3.20 8.11

15.0 17.31 19.33 10.69 13.51 25.06 1,496.16 3.54 2.48 8.07

17.5 17.12 19.36 10.71 13.58 25.10 1,495.64 2.24 1.57 8.01

20.0 14.96 21.91 12.12 15.96 28.09 1,491.67 1.68 1.18 7.84

25.0 14.69 34.62 19.16 25.76 42.47 1,505.65 1.47 1.03 7.73

30.0 14.93 38.28 21.19 28.53 46.39 1,510.77 1.60 1.12 7.72

35.0 14.94 38.38 21.25 28.61 46.50 1,511.00 1.46 1.02 7.72

125


Saat: 13:50 İstasyon No: 2h Proje: MAREM-2008 Derinlik: 29.00 m




0.5 18.67 18.75 10.37 12.78 27.25 1,499.44 6.43 4.51 8.18

2.5 17.61 19.08 10.55 13.26 27.68 1,496.61 6.31 4.42 8.14

5.0 17.33 19.12 10.58 13.36 24.83 1,495.82 5.88 4.12 8.14

7.0 17.21 19.13 10.58 13.39 24.83 1,495.49 5.76 4.04 8.13

10.0 17.00 19.17 10.60 13.46 24.87 1,494.93 5.35 3.75 8.11

12.5 16.78 19.26 10.65 13.57 24.98 1,494.38 4.82 3.38 8.09

15.0 16.36 19.42 10.74 13.78 25.17 1,493.26 4.20 2.94 8.06

17.5 15.74 19.61 10.85 14.06 25.40 1,491.53 3.92 2.75 8.03

20.0 15.15 19.92 11.02 14.41 25.76 1,489.99 3.82 2.68 7.98

25.0 14.84 36.70 20.32 27.34 44.73 1,508.56 3.85 2.70 7.82

126






0.5 20.11 19.53 10.80 13.03 28.27 1,504.56 6.34 4.44 8.10

2.5 18.35 19.33 10.69 13.29 28.01 1,499.16 6.39 4.48 8.12

5.0 17.53 19.19 10.61 13.36 24.89 1,496.52 6.36 4.46 8.13

7.0 17.20 19.15 10.59 13.40 24.85 1,495.48 6.23 4.37 8.13

10.0 16.90 19.21 10.63 13.52 24.93 1,494.66 5.60 3.92 8.11

12.5 16.76 19.27 10.66 13.59 25.00 1,494.33 5.21 3.65 8.09

15.0 16.51 19.37 10.71 13.71 25.10 1,493.69 4.91 3.44 8.08

17.5 15.92 19.55 10.81 13.97 25.32 1,492.04 4.49 3.15 8.05

20.0 15.15 19.98 11.05 14.45 25.83 1,490.06 4.23 2.96 7.98

25.0 14.88 33.61 18.60 24.94 41.37 1,505.08 4.16 2.92 7.83

127






0.5 20.58 19.00 10.51 12.52 27.58 1,505.33 6.76 4.74 8.05

2.5 19.80 19.00 10.51 12.71 27.58 1,503.11 6.23 4.37 8.09

128


Saat: 14:38 İstasyon No: 45 Proje: MAREM-2008 Derinlik: 15.00 m




0.5 19.97 22.13 12.24 15.03 31.67 1,507.05 6.45 4.52 8.16

2.5 20.02 22.69 12.55 15.44 32.40 1,507.85 5.87 4.11 8.16

5.0 20.09 23.39 12.94 15.95 33.31 1,508.87 5.18 3.63 8.15

7.0 20.07 23.89 13.22 16.34 33.96 1,509.40 5.65 3.96 8.14

10.0 18.13 25.29 13.99 17.86 35.74 1,505.33 5.60 3.92 8.11

12.5 15.66 26.93 14.90 19.66 33.88 1,499.61 5.66 3.97 8.05

129






0.5 22.28 22.25 12.31 14.54 31.84 1,513.63 5.74 4.02 8.12

2.5 22.37 22.31 12.34 14.55 31.91 1,513.97 5.46 3.83 8.12

5.0 22.63 22.37 12.38 14.54 35.47 1,514.78 4.85 3.40 8.10

7.0 23.13 22.42 12.40 14.43 35.53 1,516.20 4.07 2.85 8.07

10.0 20.13 23.33 12.91 15.90 33.24 1,509.00 3.47 2.43 7.96

12.5 16.92 24.12 13.35 17.25 30.67 1,500.35 2.78 1.95 7.87

15.0 14.31 27.56 15.25 20.42 34.60 1,496.01 2.26 1.58 7.79

17.5 13.27 29.27 16.20 21.94 36.55 1,494.60 1.55 1.09 7.71

20.0 13.05 31.40 17.38 23.62 38.93 1,496.42 0.97 0.68 7.66

25.0 14.16 35.57 19.69 26.61 43.51 1,505.06 0.99 0.69 7.62

30.0 14.95 38.20 21.15 28.47 46.31 1,510.74 1.14 0.80 7.63

35.0 15.03 38.41 21.26 28.61 46.52 1,511.32 1.14 0.80 7.64

40.0 15.03 38.49 21.31 28.68 46.62 1,511.49 1.17 0.82 7.64

45.0 15.01 38.51 21.32 28.69 46.63 1,511.54 1.18 0.83 7.64

50.0 14.99 38.54 21.34 28.73 46.67 1,511.59 1.28 0.90 7.64

130






0.5 21.01 21.80 12.06 14.53 31.25 1,509.64 5.37 3.76 8.13

2.5 21.11 21.83 12.08 14.53 31.30 1,509.99 5.01 3.51 8.12

5.0 21.30 21.99 12.17 14.60 31.51 1,510.73 4.70 3.29 8.11

7.0 21.44 22.11 12.23 14.65 31.65 1,511.29 4.14 2.90 8.09

10.0 18.43 23.40 12.95 16.36 33.33 1,504.10 3.78 2.65 8.03

12.5 17.13 23.55 13.03 16.77 30.00 1,500.36 2.86 2.00 7.97

15.0 16.28 25.39 14.05 18.35 32.13 1,499.84 1.72 1.21 7.87

17.5 15.53 29.10 16.11 21.35 36.36 1,501.78 1.40 0.98 7.80

20.0 14.78 32.82 18.17 24.37 40.51 1,503.75 1.09 0.76 7.72

25.0 14.65 37.63 20.83 28.09 45.71 1,509.04 0.84 0.59 7.66

30.0 14.90 38.15 21.12 28.44 46.26 1,510.52 0.91 0.64 7.66

35.0 14.95 38.30 21.20 28.54 46.41 1,510.94 1.03 0.72 7.67

40.0 14.99 38.39 21.25 28.60 46.50 1,511.25 1.08 0.76 7.68

45.0 14.98 38.49 21.31 28.69 46.62 1,511.42 1.12 0.78 7.69

50.0 14.92 38.54 21.34 28.74 46.67 1,511.37 1.13 0.79 7.69

131






0.5 18.60 22.96 12.70 15.98 32.75 1,503.96 5.56 3.90 8.02

2.5 19.29 23.88 13.21 16.52 33.94 1,507.06 5.24 3.67 8.00

5.0 20.16 25.04 13.86 17.19 35.44 1,510.90 4.85 3.40 7.97

7.0 19.80 25.27 13.98 17.45 35.72 1,510.16 4.50 3.15 7.93

10.0 19.11 25.60 14.17 17.87 36.16 1,508.58 4.09 2.87 7.86

12.5 17.09 26.58 14.71 19.08 33.49 1,503.68 3.94 2.76 7.79

15.0 14.65 28.32 15.67 20.93 35.46 1,498.01 3.94 2.76 7.74

17.5 13.68 30.72 17.00 22.97 38.17 1,497.68 3.87 2.71 7.69

20.0 14.27 34.07 18.86 25.43 41.88 1,503.58 1.42 1.00 7.66

25.0 14.84 38.11 21.10 28.43 46.22 1,510.21 1.02 0.71 7.66

30.0 14.97 38.43 21.27 28.63 46.54 1,511.07 1.04 0.73 7.68

35.0 14.99 38.56 21.35 28.74 46.69 1,511.37 1.06 0.74 7.68

40.0 14.97 38.63 21.39 28.80 46.77 1,511.47 1.05 0.74 7.69

45.0 14.94 38.66 21.40 28.82 46.79 1,511.49 1.04 0.73 7.69

50.0 14.90 38.68 21.41 28.85 46.80 1,511.47 1.03 0.72 7.69

75.0 14.80 38.70 21.42 28.88 46.82 1,511.60 1.06 0.74 7.69

100.0 14.72 38.72 21.43 28.91 46.84 1,511.79 0.94 0.66 7.68

150.0 14.60 38.74 21.45 28.97 46.88 1,512.26 0.93 0.65 7.68

132





0.5 22.84 23.94 13.25 15.66 37.72 1,516.97 4.74 3.32 8.14

2.5 22.38 24.28 13.43 16.03 34.45 1,516.15 3.66 2.56 8.01

5.0 21.00 24.63 13.63 16.67 34.91 1,512.81 2.50 1.75 7.97

7.0 19.94 25.13 13.91 17.32 35.56 1,510.40 2.32 1.63 7.92

10.0 18.25 25.84 14.30 18.26 36.46 1,506.31 2.14 1.50 7.85

12.5 15.03 27.53 15.24 20.26 34.58 1,498.28 1.27 0.89 7.80

15.0 13.79 29.38 16.26 21.92 36.67 1,496.43 1.10 0.77 7.76

17.5 13.50 30.13 16.68 22.56 37.52 1,496.38 0.94 0.66 7.73

20.0 13.74 32.04 17.73 23.97 39.64 1,499.47 0.85 0.60 7.71

25.0 14.44 36.45 20.18 27.23 44.46 1,507.00 0.86 0.60 7.70

30.0 14.80 37.97 21.02 28.32 46.07 1,510.00 0.85 0.60 7.69

35.0 14.91 38.27 21.19 28.54 46.39 1,510.78 0.89 0.62 7.69

40.0 14.95 38.36 21.24 28.60 46.48 1,511.09 0.89 0.62 7.69

45.0 14.96 38.42 21.27 28.64 46.54 1,511.28 0.91 0.64 7.69

50.0 14.96 38.46 21.29 28.66 46.58 1,511.40 0.94 0.66 7.69

75.0 14.88 38.56 21.35 28.77 46.69 1,511.69 1.00 0.70 7.70

133


Saat: 21:15 İstasyon No: 1i Proje: MAREM-2008 Derinlik: 318.00 m

Sec-Disc: m Renk Kodu: Hava Sıc.: 22 T°C Hava Bas.: 1030 mBar



0.5 22.27 23.62 13.07 15.57 33.61 1,515.10 4.43 3.10 8.11

2.5 22.06 23.69 13.11 15.68 33.70 1,514.64 3.60 2.52 8.09

5.0 21.55 23.86 13.20 15.94 33.91 1,513.48 2.84 1.99 8.04

7.0 20.94 24.00 13.28 16.20 34.10 1,511.98 2.50 1.75 7.99

10.0 18.35 24.91 13.78 17.52 35.26 1,505.56 2.22 1.56 7.92

12.5 15.09 27.26 15.09 20.04 34.27 1,498.17 1.84 1.29 7.83

15.0 13.03 29.87 16.53 22.44 37.22 1,494.46 1.78 1.25 7.79

17.5 13.10 31.48 17.42 23.67 39.01 1,496.64 1.68 1.18 7.77

20.0 13.39 32.66 18.08 24.53 40.34 1,499.04 1.61 1.13 7.76

25.0 13.96 35.01 19.38 26.22 42.90 1,503.76 1.48 1.04 7.75

30.0 14.54 37.37 20.69 27.92 45.44 1,508.47 1.35 0.95 7.73

35.0 14.93 38.25 21.17 28.50 46.35 1,510.82 1.24 0.87 7.73

40.0 15.06 38.52 21.32 28.68 46.63 1,511.62 1.14 0.80 7.72

45.0 15.01 38.62 21.38 28.78 46.75 1,511.67 1.09 0.76 7.71

50.0 14.94 38.65 21.40 28.82 46.79 1,511.56 1.08 0.76 7.71

75.0 14.78 38.72 21.43 28.90 46.84 1,511.56 1.24 0.87 7.71

100.0 14.70 38.74 21.45 28.95 46.88 1,511.75 1.21 0.85 7.72

150.0 14.55 38.74 21.45 28.98 46.88 1,512.10 0.99 0.69 7.71

175.0 14.51 38.75 21.45 28.99 46.88 1,512.40 0.98 0.69 7.70

134





0.5 21.02 24.37 13.48 16.46 34.56 1,512.50 7.86 5.51 8.15

2.5 21.32 23.99 13.27 16.09 34.07 1,512.95 2.22 1.56 7.97

5.0 20.31 24.29 13.44 16.58 34.47 1,510.49 1.88 1.32 7.91

7.0 17.71 25.54 14.13 18.15 36.07 1,504.30 1.47 1.03 7.86

10.0 15.69 26.81 14.84 19.57 33.76 1,499.53 1.10 0.77 7.82

12.5 14.58 27.78 15.37 20.53 34.85 1,497.11 0.94 0.66 7.78

15.0 13.83 28.83 15.96 21.50 36.06 1,495.91 0.80 0.56 7.75

17.5 13.78 30.10 16.66 22.48 37.48 1,497.28 0.71 0.50 7.72

20.0 13.99 31.69 17.54 23.66 39.26 1,499.88 0.68 0.48 7.69

25.0 14.73 36.68 20.30 27.34 44.69 1,508.19 0.68 0.48 7.67

30.0 14.88 38.39 21.25 28.63 46.50 1,510.74 0.73 0.51 7.66

35.0 14.90 38.46 21.29 28.68 46.58 1,510.97 0.80 0.56 7.67

40.0 14.91 38.48 21.30 28.69 46.60 1,511.11 0.88 0.62 7.67

45.0 14.92 38.52 21.32 28.72 46.63 1,511.27 0.99 0.69 7.67

50.0 14.93 38.61 21.37 28.78 46.73 1,511.49 1.02 0.71 7.69

75.0 14.81 38.73 21.44 28.91 46.86 1,511.67 1.12 0.78 7.70

100.0 14.69 38.74 21.45 28.95 46.88 1,511.71 1.06 0.74 7.71

150.0 14.52 38.75 21.45 28.99 46.88 1,512.02 0.81 0.57 7.69

135





0.5 22.02 23.87 13.21 15.83 33.94 1,514.70 3.12 2.19 8.04

2.5 20.86 24.23 13.41 16.40 34.40 1,511.93 2.08 1.46 7.97

5.0 19.37 24.69 13.66 17.11 34.98 1,508.24 1.83 1.28 7.92

7.0 18.45 25.09 13.88 17.63 35.49 1,506.01 1.65 1.16 7.90

10.0 16.18 26.40 14.61 19.15 33.29 1,500.61 1.35 0.95 7.85

12.5 15.31 27.05 14.97 19.83 34.03 1,498.63 0.96 0.67 7.82

15.0 14.34 27.86 15.42 20.65 34.95 1,496.46 0.80 0.56 7.78

17.5 13.74 28.90 15.99 21.56 36.12 1,495.74 0.78 0.55 7.75

20.0 13.90 30.31 16.78 22.62 37.72 1,497.96 0.77 0.54 7.71

25.0 14.68 36.68 20.30 27.35 44.69 1,508.03 0.77 0.54 7.68

30.0 14.92 38.48 21.30 28.69 46.60 1,510.97 0.85 0.60 7.68

35.0 14.93 38.51 21.32 28.71 46.63 1,511.12 0.92 0.64 7.69

40.0 14.94 38.53 21.33 28.72 46.65 1,511.26 1.01 0.71 7.69

45.0 14.94 38.59 21.36 28.77 46.71 1,511.41 1.02 0.71 7.70

50.0 14.89 38.67 21.41 28.85 46.80 1,511.43 1.04 0.73 7.70

75.0 14.81 38.72 21.43 28.89 46.84 1,511.65 1.18 0.83 7.71

136






0.5 20.66 24.41 13.51 16.59 34.63 1,511.54 4.08 2.86 8.06

2.5 21.36 24.84 13.75 16.74 35.19 1,513.99 2.81 1.97 7.99

5.0 20.46 25.24 13.97 17.27 35.70 1,511.97 2.05 1.44 7.93

7.0 19.06 25.88 14.32 18.09 36.50 1,508.70 1.87 1.31 7.89

10.0 16.93 26.32 14.57 18.93 33.20 1,502.85 1.66 1.16 7.84

12.5 16.62 27.99 15.49 20.26 35.10 1,503.84 1.57 1.10 7.82

15.0 16.31 29.66 16.42 21.61 36.99 1,504.84 1.48 1.04 7.79

17.5 16.00 31.34 17.35 22.97 38.87 1,505.85 1.40 0.98 7.76

20.0 15.69 33.01 18.27 24.31 40.71 1,506.85 1.31 0.92 7.74

25.0 15.06 36.35 20.12 27.01 44.34 1,508.84 1.13 0.79 7.69

30.0 14.87 38.32 21.21 28.57 46.43 1,510.63 1.08 0.76 7.66

35.0 14.93 38.51 21.32 28.71 46.63 1,511.12 1.12 0.78 7.66

40.0 14.95 38.60 21.37 28.78 46.73 1,511.37 1.14 0.80 7.67

45.0 14.93 38.64 21.39 28.81 46.77 1,511.44 1.15 0.81 7.68

50.0 14.91 38.66 21.40 28.83 46.79 1,511.48 1.19 0.83 7.67

137






0.5 21.35 25.09 13.88 16.92 35.49 1,514.21 6.00 4.20 8.02

2.5 21.31 25.25 13.97 17.05 35.70 1,514.31 5.74 4.02 8.00

5.0 20.55 25.71 14.23 17.60 36.30 1,512.74 5.62 3.94 7.98

7.0 20.07 25.72 14.23 17.72 36.30 1,511.43 5.51 3.86 7.97

138






0.5 20.96 24.69 13.66 16.72 34.98 1,512.69 6.47 4.53 7.97

2.5 20.46 25.56 14.14 17.50 36.09 1,512.28 5.33 3.74 7.96

5.0 20.37 26.10 14.44 17.93 36.78 1,512.67 4.46 3.13 7.93

7.0 20.25 26.41 14.61 18.19 37.17 1,512.71 3.78 2.65 7.89

10.0 19.18 26.98 14.93 18.90 37.90 1,510.33 2.77 1.94 7.82

12.5 18.23 27.46 15.20 19.49 38.52 1,508.12 1.93 1.35 7.76

15.0 17.29 27.94 15.46 20.07 35.03 1,505.88 1.10 0.77 7.70

17.5 14.83 29.78 16.48 22.01 37.12 1,500.33 0.58 0.41 7.64

20.0 14.15 30.59 16.93 22.78 38.03 1,499.11 0.57 0.40 7.62

25.0 14.43 36.21 20.04 27.04 44.19 1,506.68 0.60 0.42 7.59

30.0 14.84 38.25 21.17 28.52 46.35 1,510.45 0.65 0.46 7.60

35.0 14.92 38.44 21.28 28.66 46.56 1,511.01 0.72 0.50 7.60

40.0 14.94 38.50 21.31 28.70 46.62 1,511.22 0.74 0.52 7.61

45.0 14.95 38.53 21.33 28.72 46.65 1,511.37 0.84 0.59 7.60

50.0 14.97 38.56 21.35 28.75 46.69 1,511.55 0.94 0.66 7.60

139






0.5 22.53 25.84 14.30 17.17 36.46 1,518.22 4.29 3.01 8.01

2.5 21.58 25.82 14.29 17.41 36.43 1,515.67 3.97 2.78 8.00

5.0 20.02 26.14 14.47 18.06 36.85 1,511.72 3.70 2.59 7.98

7.0 19.45 26.30 14.55 18.31 37.03 1,510.30 3.11 2.18 7.95

10.0 18.90 26.27 14.54 18.43 37.01 1,508.72 2.32 1.63 7.91

12.5 18.59 26.30 14.55 18.52 37.03 1,507.88 1.70 1.19 7.86

15.0 16.76 27.46 15.20 19.83 34.50 1,503.71 0.95 0.67 7.76

17.5 14.94 29.11 16.11 21.48 36.36 1,499.91 0.79 0.55 7.70

20.0 13.95 30.32 16.78 22.61 37.72 1,498.14 0.71 0.50 7.68

25.0 14.41 34.46 19.07 25.70 42.30 1,504.57 0.79 0.55 7.61

30.0 14.82 38.16 21.12 28.46 46.26 1,510.28 1.04 0.73 7.62

35.0 14.88 38.32 21.21 28.57 46.43 1,510.74 1.66 1.16 7.63

140



Sec-Disc: 4.5 m Renk Kodu: Hava Sıc.: 25 T°C Hava Bas.: 1032 mBar



0.5 21.53 26.33 14.57 17.81 37.08 1,516.06 5.52 3.87 7.99

2.5 21.02 26.38 14.60 17.98 37.15 1,514.75 5.03 3.52 7.98

5.0 20.04 26.44 14.63 18.27 37.22 1,512.11 4.45 3.12 7.96

7.0 19.17 26.46 14.64 18.50 37.24 1,509.67 4.23 2.96 7.93

10.0 18.43 26.65 14.75 18.83 37.49 1,507.76 3.18 2.23 7.89

12.5 18.06 26.98 14.93 19.16 37.90 1,507.07 2.56 1.79 7.84

15.0 17.65 27.22 15.06 19.44 38.20 1,506.15 2.01 1.41 7.78

17.5 16.84 27.57 15.26 19.90 34.62 1,504.12 1.56 1.09 7.71

20.0 14.53 28.00 15.50 20.72 35.12 1,497.33 1.56 1.09 7.66

25.0 13.99 32.27 17.86 24.10 39.90 1,500.64 1.78 1.25 7.61

30.0 14.83 38.19 21.14 28.48 46.29 1,510.35 1.06 0.74 7.61

141






0.5 23.79 24.01 13.29 15.46 37.82 1,519.53 6.01 4.21 8.15

2.5 23.77 24.04 13.30 15.47 37.85 1,519.55 5.87 4.11 8.15

5.0 23.06 24.11 13.34 15.73 37.95 1,517.81 5.42 3.80 8.14

7.0 22.27 24.21 13.40 16.02 34.38 1,515.85 4.75 3.33 8.11

10.0 18.41 25.24 13.97 17.77 35.70 1,506.11 4.49 3.15 8.04

12.5 17.34 25.68 14.21 18.34 32.46 1,503.42 4.32 3.03 8.02

15.0 16.64 26.05 14.42 18.78 32.89 1,501.73 4.19 2.94 7.99

17.5 14.91 27.35 15.14 20.14 34.38 1,497.77 4.15 2.91 7.95

20.0 14.06 28.07 15.53 20.85 35.18 1,495.87 4.14 2.90 7.94

142






0.5 20.69 22.52 12.46 15.15 32.19 1,509.53 7.86 5.51 7.88

2.5 20.51 22.62 12.52 15.28 32.33 1,509.17 5.63 3.95 8.13

5.0 21.06 23.01 12.73 15.42 32.82 1,511.19 4.50 3.15 8.09

7.0 20.67 24.37 13.48 16.55 34.56 1,511.63 3.71 2.60 8.04

10.0 18.86 24.98 13.82 17.45 35.35 1,507.15 3.18 2.23 7.96

12.5 15.31 27.05 14.97 19.83 34.03 1,498.63 2.91 2.04 7.90

15.0 14.50 27.78 15.37 20.54 34.85 1,496.89 2.29 1.60 7.86

17.5 13.48 29.00 16.05 21.69 36.24 1,494.99 1.89 1.32 7.82

20.0 13.24 30.00 16.60 22.50 37.36 1,495.40 1.58 1.11 7.75

25.0 14.43 37.50 20.76 28.04 45.57 1,508.19 1.59 1.11 7.73

30.0 15.11 38.36 21.24 28.56 46.48 1,511.42 1.49 1.04 7.75

35.0 15.15 38.49 21.31 28.65 46.62 1,511.78 1.22 0.85 7.73

40.0 15.01 38.54 21.34 28.72 46.67 1,511.49 1.21 0.85 7.72

45.0 14.95 38.58 21.36 28.76 46.71 1,511.43 1.24 0.87 7.71

50.0 14.90 38.59 21.36 28.78 46.71 1,511.37 1.28 0.90 7.71

143


Saat: 11:02 İstasyon No: 3 Proje: MAREM-2008 Derinlik: 1,000.00 m

Sec-Disc: 8 m Renk Kodu: Hava Sıc.: 24 T°C Hava Bas.: 1033 mBar



0.5 20.67 22.42 12.40 15.07 32.05 1,509.37 5.05 3.54 8.18

2.5 20.66 22.48 12.44 15.13 32.14 1,509.44 4.40 3.08 8.17

5.0 20.84 22.56 12.48 15.14 32.23 1,510.07 2.99 2.10 8.12

7.0 21.04 23.67 13.10 15.93 33.68 1,511.89 2.51 1.76 8.07

10.0 19.13 24.80 13.72 17.25 35.12 1,507.74 1.86 1.30 8.02

12.5 16.31 26.08 14.43 18.87 32.91 1,500.69 1.37 0.96 7.91

15.0 13.27 31.61 17.50 23.75 39.17 1,497.32 0.85 0.60 7.77

17.5 13.70 33.80 18.71 25.34 41.59 1,501.36 0.79 0.55 7.74

20.0 14.27 36.80 20.37 27.53 44.83 1,506.78 0.78 0.55 7.71

25.0 14.80 37.99 21.03 28.34 46.09 1,509.94 0.99 0.69 7.72

30.0 14.97 38.47 21.30 28.68 46.60 1,511.12 1.19 0.83 7.74

35.0 15.00 38.56 21.35 28.74 46.69 1,511.40 1.22 0.85 7.76

40.0 14.97 38.59 21.36 28.76 46.71 1,511.42 1.21 0.85 7.76

45.0 14.91 38.60 21.37 28.79 46.73 1,511.33 1.29 0.90 7.75

50.0 14.86 38.60 21.37 28.80 46.73 1,511.26 1.60 1.12 7.76

144






0.5 22.62 23.57 13.04 15.44 37.18 1,515.98 5.70 3.99 8.13

2.5 22.62 23.64 13.08 15.49 37.28 1,516.09 5.28 3.70 8.12

5.0 22.63 23.64 13.08 15.49 37.28 1,516.16 4.87 3.41 8.11

7.0 22.62 23.64 13.08 15.49 37.28 1,516.17 4.14 2.90 8.10

10.0 22.46 23.68 13.10 15.56 33.68 1,515.84 3.18 2.23 8.01

12.5 18.07 24.99 13.83 17.65 35.37 1,504.85 2.69 1.89 7.90

15.0 15.00 26.78 14.82 19.68 33.72 1,497.36 2.35 1.65 7.84

17.5 13.38 28.52 15.78 21.33 35.69 1,494.09 2.01 1.41 7.78

20.0 13.20 32.80 18.16 24.68 40.50 1,498.57 1.64 1.15 7.70

25.0 14.45 37.45 20.73 28.00 45.52 1,508.20 1.40 0.98 7.69

30.0 14.97 38.21 21.15 28.47 46.31 1,510.81 1.37 0.96 7.69

35.0 14.94 38.54 21.34 28.74 46.67 1,511.19 1.42 1.00 7.69

40.0 14.92 38.57 21.35 28.76 46.69 1,511.24 1.50 1.05 7.70

45.0 14.88 38.58 21.36 28.78 46.71 1,511.21 1.53 1.07 7.71

145






0.5 21.87 24.26 13.42 16.15 34.42 1,514.72 5.60 3.92 8.12

2.5 21.86 24.26 13.42 16.16 34.42 1,514.72 5.54 3.88 8.11

5.0 21.84 24.28 13.43 16.18 34.45 1,514.73 5.25 3.68 8.11

7.0 21.75 24.31 13.45 16.23 34.49 1,514.55 4.97 3.48 8.10

10.0 21.44 24.48 13.55 16.44 34.72 1,513.94 4.08 2.86 8.07

12.5 20.59 24.83 13.74 16.92 35.16 1,512.01 2.95 2.07 8.01

15.0 18.31 26.95 14.91 19.08 37.86 1,507.83 2.39 1.67 7.91

17.5 15.83 29.58 16.37 21.65 36.89 1,503.29 1.97 1.38 7.82

20.0 13.43 32.29 17.87 24.23 39.92 1,498.74 1.55 1.09 7.73

25.0 14.40 37.20 20.59 27.81 45.25 1,507.75 1.28 0.90 7.73

30.0 14.88 38.07 21.07 28.38 46.16 1,510.37 1.03 0.72 7.72

35.0 14.80 38.42 21.27 28.67 46.54 1,510.61 1.01 0.71 7.70

40.0 14.82 38.58 21.36 28.79 46.71 1,510.94 1.20 0.84 7.70

45.0 14.78 38.59 21.36 28.80 46.71 1,510.91 1.48 1.04 7.71

50.0 14.74 38.60 21.37 28.83 46.73 1,510.88 1.88 1.32 7.72

146






0.5 22.20 24.23 13.41 16.05 34.40 1,515.58 5.38 3.77 8.11

2.5 22.20 24.23 13.41 16.05 34.40 1,515.61 5.24 3.67 8.10

5.0 22.14 24.27 13.43 16.10 34.45 1,515.54 4.85 3.40 8.09

7.0 21.35 24.58 13.60 16.53 34.84 1,513.75 4.18 2.93 8.06

10.0 18.12 25.73 14.24 18.20 36.32 1,505.80 2.75 1.93 7.92

12.5 14.66 27.43 15.18 20.25 34.46 1,496.97 1.91 1.34 7.82

15.0 13.09 30.00 16.60 22.53 37.36 1,494.82 1.68 1.18 7.75

17.5 13.20 31.61 17.50 23.76 39.17 1,497.13 1.52 1.07 7.71

20.0 14.14 35.42 19.61 26.50 43.35 1,504.74 1.43 1.00 7.70

25.0 14.82 38.10 21.09 28.42 46.20 1,510.13 1.31 0.92 7.71

30.0 15.00 38.40 21.26 28.61 46.52 1,511.13 1.32 0.93 7.70

35.0 14.94 38.55 21.34 28.74 46.67 1,511.20 1.56 1.09 7.68

40.0 14.90 38.57 21.35 28.76 46.69 1,511.18 1.14 0.80 7.69

147






0.5 21.66 24.19 13.39 16.17 34.35 1,514.07 5.45 3.82 8.06

2.5 21.66 24.18 13.38 16.15 34.33 1,514.09 4.78 3.35 8.06

5.0 21.65 24.24 13.41 16.20 34.40 1,514.17 4.60 3.22 8.05

7.0 21.65 24.24 13.41 16.20 34.40 1,514.20 4.22 2.96 8.05

10.0 21.66 24.29 13.44 16.24 34.47 1,514.34 3.59 2.52 8.03

12.5 21.39 24.36 13.48 16.36 34.56 1,513.71 2.42 1.70 7.97

15.0 18.73 25.20 13.94 17.65 35.63 1,507.10 1.44 1.01 7.87

17.5 17.48 27.48 15.21 19.68 34.52 1,505.98 1.02 0.71 7.78

20.0 16.43 31.57 17.47 23.03 39.11 1,507.48 0.95 0.67 7.73

25.0 14.85 38.07 21.07 28.38 46.16 1,510.19 0.82 0.57 7.63

30.0 14.97 38.38 21.25 28.61 46.50 1,511.01 0.71 0.50 7.62

35.0 14.94 38.52 21.32 28.71 46.63 1,511.16 0.67 0.47 7.61

40.0 14.89 38.57 21.35 28.76 46.69 1,511.15 0.75 0.53 7.62

45.0 14.83 38.60 21.37 28.81 46.73 1,511.08 1.06 0.74 7.63

148






0.5 21.99 23.72 13.12 15.71 33.73 1,514.45 4.57 3.20 8.13

2.5 21.99 23.73 13.13 15.73 33.75 1,514.50 3.68 2.58 8.12

5.0 21.99 23.75 13.14 15.74 33.77 1,514.56 2.77 1.94 8.11

7.0 21.97 23.75 13.14 15.75 33.77 1,514.54 2.40 1.68 8.09

10.0 21.11 24.12 13.35 16.26 34.26 1,512.63 1.50 1.05 7.96

12.5 15.17 26.52 14.68 19.45 33.43 1,497.57 1.45 1.02 7.87

15.0 13.14 28.70 15.88 21.52 35.89 1,493.45 1.23 0.86 7.81

17.5 13.07 31.25 17.30 23.51 38.77 1,496.27 1.04 0.73 7.75

20.0 13.53 33.65 18.63 25.27 41.43 1,500.67 0.93 0.65 7.73

25.0 14.50 37.42 20.71 27.96 45.48 1,508.32 0.66 0.46 7.72

30.0 14.78 38.31 21.21 28.59 46.43 1,510.33 0.42 0.29 7.69

35.0 14.84 38.55 21.34 28.76 46.67 1,510.89 0.35 0.25 7.66

40.0 14.84 38.57 21.35 28.77 46.69 1,510.99 0.35 0.25 7.65

45.0 14.85 38.59 21.36 28.79 46.71 1,511.13 0.42 0.29 7.65

149






0.5 23.25 22.61 12.51 14.55 35.81 1,516.61 3.27 2.29 8.19

5.0 22.82 22.72 12.57 14.75 35.97 1,515.67 2.99 2.10 8.18

10.0 22.58 22.95 12.70 14.99 36.30 1,515.36 2.20 1.54 8.12

15.0 18.28 24.25 13.42 17.04 34.42 1,504.69 1.29 0.90 7.95

20.0 13.80 33.79 18.70 25.31 41.57 1,501.72 0.91 0.64 7.76

25.0 14.78 37.76 20.90 28.16 45.84 1,509.61 0.87 0.61 7.75

30.0 15.13 38.43 21.27 28.60 46.54 1,511.57 0.84 0.59 7.75

35.0 15.12 38.58 21.36 28.73 46.71 1,511.80 0.80 0.56 7.75

40.0 15.15 38.63 21.39 28.76 46.77 1,512.03 0.75 0.53 7.74

45.0 15.12 38.68 21.41 28.80 46.80 1,512.08 0.71 0.50 7.74

50.0 15.04 38.70 21.42 28.83 46.82 1,511.94 0.68 0.48 7.73

75.0 14.84 38.73 21.44 28.90 46.86 1,511.76 0.71 0.50 7.74

100.0 14.72 38.74 21.45 28.94 46.88 1,511.81 0.72 0.50 7.74

150.0 14.57 38.75 21.45 28.97 46.88 1,512.18 0.66 0.46 7.73

175.0 14.55 38.75 21.45 28.98 46.88 1,512.53 0.70 0.49 7.74

200.0 14.55 38.76 21.46 28.99 46.90 1,512.95 0.68 0.48 7.74

300.0 15.21 38.79 21.47 28.86 46.92 1,516.72 0.66 0.46 7.74

400.0 15.33 38.91 21.54 28.93 47.05 1,518.89 0.64 0.45 7.79

150





0.5 22.11 22.36 12.37 14.66 31.98 1,513.29 2.98 2.09 8.18

2.5 22.04 22.44 12.42 14.75 32.09 1,513.22 2.56 1.79 8.15

5.0 21.80 22.73 12.58 15.03 32.47 1,512.93 2.05 1.44 8.09

7.0 21.61 22.95 12.70 15.24 32.75 1,512.68 1.64 1.15 8.05

10.0 21.32 23.29 12.89 15.58 33.19 1,512.30 1.04 0.73 7.97

12.5 18.70 25.57 14.15 17.94 36.11 1,507.38 0.83 0.58 7.87

15.0 13.79 29.48 16.32 22.00 36.79 1,496.54 0.86 0.60 7.78

17.5 13.62 31.56 17.47 23.63 39.11 1,498.46 0.86 0.60 7.74

20.0 14.03 35.89 19.87 26.89 43.86 1,504.94 0.85 0.60 7.74

25.0 14.96 38.08 21.08 28.37 46.18 1,510.55 0.80 0.56 7.75

30.0 15.16 38.44 21.28 28.60 46.56 1,511.67 0.74 0.52 7.76

35.0 15.12 38.57 21.35 28.71 46.69 1,511.78 0.67 0.47 7.74

40.0 15.04 38.60 21.37 28.76 46.73 1,511.65 0.66 0.46 7.74

45.0 14.97 38.61 21.37 28.77 46.73 1,511.53 0.65 0.46 7.73

50.0 14.94 38.61 21.37 28.78 46.73 1,511.52 0.65 0.46 7.73

151






0.5 24.03 22.93 12.69 14.58 36.28 1,518.99 2.88 2.02 8.20

2.5 24.03 22.94 12.69 14.58 36.28 1,519.03 2.75 1.93 8.20

5.0 24.03 22.95 12.70 14.59 36.30 1,519.08 2.38 1.67 8.19

7.0 24.03 22.95 12.70 14.59 36.30 1,519.12 2.16 1.51 8.19

10.0 24.01 22.96 12.70 14.59 36.30 1,519.13 1.55 1.09 8.16

12.5 23.87 23.03 12.74 14.69 36.40 1,518.88 0.99 0.69 8.07

15.0 20.19 25.64 14.19 17.64 36.20 1,511.82 0.75 0.53 7.89

17.5 18.88 28.77 15.92 20.33 40.16 1,511.59 0.69 0.48 7.85

20.0 17.58 31.89 17.65 23.02 44.06 1,511.33 0.63 0.44 7.80

25.0 14.97 38.14 21.11 28.41 46.24 1,510.65 0.50 0.35 7.71

30.0 15.10 38.48 21.30 28.65 46.60 1,511.53 0.51 0.36 7.71

35.0 15.03 38.58 21.36 28.75 46.71 1,511.52 0.48 0.34 7.71

40.0 14.97 38.59 21.36 28.76 46.71 1,511.42 0.54 0.38 7.70

45.0 14.91 38.61 21.37 28.79 46.73 1,511.34 0.57 0.40 7.72

50.0 14.86 38.61 21.37 28.80 46.73 1,511.27 0.62 0.43 7.72

152






0.5 23.99 22.90 12.67 14.56 36.22 1,518.85 2.80 1.96 8.21

2.5 24.00 22.92 12.68 14.57 36.25 1,518.93 2.48 1.74 8.21

5.0 24.01 22.92 12.68 14.57 36.25 1,519.00 2.47 1.73 8.21

7.0 24.01 22.92 12.68 14.57 36.25 1,519.03 2.33 1.63 8.20

10.0 24.01 22.95 12.70 14.59 36.30 1,519.11 1.91 1.34 8.19

12.5 23.98 22.99 12.72 14.63 36.35 1,519.12 1.37 0.96 8.14

15.0 20.77 25.18 13.93 17.13 35.60 1,512.94 0.98 0.69 7.93

17.5 14.72 29.72 16.45 22.00 37.05 1,499.91 0.95 0.67 7.82

20.0 13.82 34.19 18.93 25.62 42.02 1,502.26 0.88 0.62 7.77

25.0 14.74 37.73 20.89 28.16 45.82 1,509.45 0.76 0.53 7.77

30.0 15.12 38.50 21.31 28.66 46.62 1,511.62 0.65 0.46 7.75

35.0 15.07 38.56 21.35 28.72 46.69 1,511.62 0.46 0.32 7.73

40.0 14.98 38.60 21.37 28.77 46.73 1,511.47 0.36 0.25 7.70

45.0 14.90 38.63 21.39 28.82 46.77 1,511.33 0.48 0.34 7.65

153






0.5 24.20 22.97 12.71 14.55 36.33 1,519.46 2.53 1.77 8.19

2.5 24.20 22.99 12.72 14.57 36.35 1,519.52 2.16 1.51 8.18

5.0 24.19 22.99 12.72 14.57 36.35 1,519.54 1.92 1.35 8.17

7.0 24.19 22.99 12.72 14.57 36.35 1,519.57 1.70 1.19 8.16

10.0 24.17 22.99 12.72 14.58 36.35 1,519.57 1.37 0.96 8.13

12.5 24.11 23.02 12.74 14.62 36.40 1,519.49 0.91 0.64 8.08

15.0 23.25 23.67 13.10 15.35 37.33 1,518.00 0.77 0.54 7.94

17.5 16.01 30.99 17.15 22.69 38.47 1,505.47 0.84 0.59 7.80

20.0 14.13 35.63 19.72 26.66 43.57 1,504.96 0.83 0.58 7.77

25.0 14.97 38.28 21.19 28.52 46.39 1,510.81 0.70 0.49 7.77

30.0 14.99 38.56 21.35 28.74 46.69 1,511.28 0.63 0.44 7.75

35.0 14.90 38.57 21.35 28.76 46.69 1,511.10 0.63 0.44 7.74

40.0 14.92 38.62 21.38 28.80 46.75 1,511.30 0.66 0.46 7.74

45.0 14.88 38.63 21.39 28.82 46.77 1,511.27 0.68 0.48 7.74

50.0 14.84 38.64 21.39 28.83 46.77 1,511.24 0.70 0.49 7.75

154


Saat: 12:00 İstasyon No: 23 Proje: MAREM-2008 Derinlik: 1,042.00 m




0.5 22.75 23.11 12.79 15.06 36.53 1,515.83 2.62 1.84 8.21

5.0 22.31 23.14 12.80 15.19 32.98 1,514.76 2.33 1.63 8.19

10.0 21.71 23.36 12.93 15.53 33.28 1,513.45 1.82 1.28 8.13

15.0 20.98 23.62 13.07 15.91 33.61 1,511.80 1.36 0.95 8.03

25.0 14.41 37.40 20.70 27.96 45.46 1,508.01 0.98 0.69 7.82

50.0 15.08 38.60 21.37 28.75 46.73 1,511.94 1.54 1.08 7.82

75.0 14.69 38.77 21.46 28.96 46.90 1,511.34 1.43 1.00 7.79

100.0 14.30 38.93 21.55 29.17 47.07 1,510.70 1.32 0.93 7.76

150.0 14.45 38.93 21.55 29.14 47.07 1,512.01 1.31 0.92 7.77

175.0 14.52 38.94 21.56 29.14 47.09 1,512.66 1.30 0.91 7.77

200.0 14.60 38.94 21.56 29.12 47.09 1,513.32 1.30 0.91 7.77

300.0 14.90 38.95 21.56 29.05 47.09 1,515.94 1.28 0.90 7.78

400.0 15.10 39.04 21.61 29.08 47.18 1,518.32 1.23 0.86 7.79

500.0 15.21 39.22 21.71 29.19 47.37 1,520.54 1.14 0.80 7.78

600.0 15.31 39.40 21.81 29.31 47.55 1,522.72 1.05 0.74 7.78

700.0 15.20 39.47 21.85 29.39 47.63 1,524.12 1.12 0.78 7.80

800.0 15.10 39.53 21.88 29.45 47.68 1,525.54 1.20 0.84 7.83

900.0 15.42 39.66 21.96 29.49 47.83 1,528.35 1.17 0.82 7.78

1,000.0 15.73 39.80 22.03 29.52 47.96 1,531.13 1.15 0.81 7.73

155





0.5 23.26 23.21 12.84 14.99 36.66 1,517.29 3.00 2.10 8.19

2.5 23.07 23.26 12.87 15.09 36.74 1,516.88 2.98 2.09 8.19

5.0 22.91 23.31 12.90 15.17 36.82 1,516.55 2.64 1.85 8.18

7.0 22.90 23.33 12.91 15.19 36.84 1,516.58 2.45 1.72 8.17

10.0 22.83 23.33 12.91 15.20 36.84 1,516.44 2.20 1.54 8.14

12.5 22.68 23.35 12.92 15.26 36.87 1,516.11 1.92 1.35 8.09

15.0 20.78 24.91 13.78 16.93 35.26 1,512.67 1.91 1.34 8.03

17.5 18.65 26.68 14.76 18.79 37.51 1,508.57 1.91 1.34 7.96

20.0 16.52 28.45 15.75 20.64 35.63 1,504.18 1.90 1.33 7.90

25.0 14.02 34.22 18.94 25.60 42.04 1,503.03 2.03 1.42 7.85

30.0 15.02 37.86 20.96 28.19 45.95 1,510.56 2.03 1.42 7.91

35.0 15.31 38.52 21.32 28.63 46.63 1,512.32 2.02 1.42 7.91

156






0.5 23.83 23.52 13.01 15.06 37.10 1,519.11 5.76 4.04 8.18

2.5 23.67 23.57 13.04 15.15 37.18 1,518.78 5.61 3.93 8.18

5.0 23.52 23.58 13.05 15.21 37.20 1,518.44 5.37 3.76 8.17

7.0 23.26 23.58 13.05 15.28 37.20 1,517.80 5.08 3.56 8.17

10.0 22.89 23.59 13.05 15.38 37.20 1,516.88 4.54 3.18 8.14

12.5 22.62 23.73 13.13 15.56 37.41 1,516.36 3.78 2.65 8.10

15.0 20.60 24.67 13.65 16.80 34.96 1,511.90 3.40 2.38 8.01

17.5 17.31 26.12 14.45 18.68 32.96 1,503.91 3.18 2.23 7.95

20.0 16.46 28.67 15.87 20.82 35.87 1,504.25 3.02 2.12 7.92

25.0 15.04 35.14 19.45 26.09 43.04 1,507.37 2.78 1.95 7.86

30.0 14.83 38.11 21.10 28.43 46.22 1,510.26 2.54 1.78 7.83

35.0 14.86 38.20 21.15 28.49 46.31 1,510.54 2.37 1.66 7.81

40.0 14.77 38.56 21.35 28.79 46.69 1,510.76 2.96 2.07 7.75

157






0.5 24.50 23.41 12.95 14.79 36.95 1,520.70 5.91 4.14 8.22

2.5 24.51 23.49 13.00 14.86 37.07 1,520.85 5.89 4.13 8.22

5.0 24.28 23.53 13.02 14.95 37.13 1,520.35 5.65 3.96 8.21

7.0 23.90 23.55 13.03 15.07 37.15 1,519.43 5.25 3.68 8.20

10.0 23.70 23.64 13.08 15.20 37.28 1,519.06 4.56 3.20 8.18

12.5 23.48 23.73 13.13 15.32 37.41 1,518.63 3.70 2.59 8.12

15.0 20.35 24.89 13.77 17.02 35.23 1,511.44 3.23 2.26 7.98

17.5 16.23 27.22 15.06 19.75 34.21 1,501.83 3.30 2.31 7.92

20.0 15.36 28.25 15.63 20.73 35.38 1,500.30 2.93 2.05 7.89

25.0 14.63 34.35 19.01 25.57 42.18 1,505.14 2.22 1.56 7.84

30.0 14.52 37.47 20.74 28.00 45.53 1,508.53 1.63 1.14 7.79

35.0 14.75 38.21 21.15 28.52 46.31 1,510.21 1.34 0.94 7.69

158






0.5 23.82 24.08 13.32 15.49 37.90 1,519.69 5.49 3.85 8.03

2.5 23.81 24.11 13.34 15.52 37.95 1,519.73 5.59 3.92 8.11

5.0 23.57 24.27 13.43 15.71 38.18 1,519.32 5.28 3.70 8.16

7.0 23.20 24.44 13.52 15.93 38.41 1,518.57 5.12 3.59 8.15

10.0 22.89 24.56 13.59 16.11 38.59 1,517.94 4.68 3.28 8.13

12.5 22.80 24.63 13.63 16.19 38.69 1,517.82 4.24 2.97 8.10

15.0 22.66 24.70 13.67 16.28 38.79 1,517.56 3.39 2.38 8.06

17.5 22.22 25.08 13.88 16.69 35.49 1,516.84 2.85 2.00 7.98

20.0 19.23 27.37 15.15 19.19 38.41 1,511.08 2.53 1.77 7.89

25.0 14.40 36.62 20.27 27.37 44.63 1,507.07 2.51 1.76 7.79

30.0 14.58 38.00 21.04 28.40 46.11 1,509.34 2.60 1.82 7.76

159






0.5 24.19 23.99 13.27 15.32 37.77 1,520.54 5.61 3.93 8.20

2.5 24.18 24.01 13.29 15.35 37.82 1,520.57 5.54 3.88 8.19

5.0 24.17 24.04 13.30 15.36 37.85 1,520.62 5.39 3.78 8.19

7.0 24.14 24.07 13.32 15.40 37.90 1,520.60 5.18 3.63 8.18

10.0 24.04 24.08 13.32 15.43 37.90 1,520.41 4.63 3.24 8.16

12.5 23.66 24.18 13.38 15.61 38.05 1,519.58 4.19 2.94 8.12

15.0 23.43 24.23 13.41 15.72 38.13 1,519.08 3.29 2.31 8.08

17.5 22.35 24.65 13.64 16.33 34.93 1,516.72 2.68 1.88 7.99

20.0 18.67 27.58 15.26 19.47 38.66 1,509.68 2.31 1.62 7.88

25.0 14.27 37.35 20.68 27.97 45.42 1,507.51 1.66 1.16 7.77

30.0 14.54 38.10 21.09 28.48 46.20 1,509.33 1.48 1.04 7.73

35.0 14.68 38.38 21.25 28.67 46.50 1,510.18 1.65 1.16 7.71

160






0.5 23.74 23.42 12.96 15.02 36.97 1,518.77 7.21 5.05 7.77

2.5 24.03 23.21 12.84 14.78 36.66 1,519.32 5.54 3.88 8.04

5.0 23.91 23.20 12.84 14.81 36.66 1,519.04 5.67 3.97 8.15

7.0 23.67 23.32 12.90 14.96 36.82 1,518.59 5.37 3.76 8.17

10.0 23.73 23.72 13.12 15.24 37.38 1,519.22 5.01 3.51 8.16

12.5 23.40 23.99 13.27 15.54 37.77 1,518.70 4.48 3.14 8.12

15.0 21.81 26.09 14.44 17.56 36.78 1,516.80 4.21 2.95 8.05

17.5 20.36 28.32 15.67 19.61 39.59 1,515.31 4.13 2.89 7.95

20.0 15.48 33.94 18.79 25.07 41.74 1,507.27 4.72 3.31 7.90

25.0 15.53 38.25 21.17 28.37 46.35 1,512.52 4.42 3.10 7.94

30.0 15.35 38.47 21.30 28.59 46.60 1,512.30 4.45 3.12 7.90

35.0 15.44 38.68 21.41 28.72 46.80 1,512.90 4.42 3.10 7.91

161

Tarih: 10/08/2008 Seri No: aaydemir-15 Arz: N40°:34':12" Tul: E027°:32':25"





0.5 23.89 23.33 12.91 14.91 36.84 1,519.06 5.78 4.05 8.15

2.5 23.88 23.36 12.93 14.94 36.89 1,519.10 5.56 3.90 8.15

5.0 23.85 23.37 12.93 14.95 36.89 1,519.07 5.25 3.68 8.14

7.0 23.80 23.38 12.94 14.98 36.92 1,518.99 5.03 3.52 8.13

10.0 23.59 23.43 12.96 15.06 36.97 1,518.55 4.47 3.13 8.11

12.5 23.44 23.53 13.02 15.19 37.13 1,518.31 3.92 2.75 8.08

15.0 23.26 23.69 13.11 15.36 37.36 1,518.05 3.65 2.56 7.99

17.5 18.61 27.45 15.19 19.39 38.50 1,509.32 3.72 2.61 7.85

20.0 15.10 32.29 17.87 23.88 39.92 1,504.16 3.83 2.68 7.82

25.0 14.91 37.79 20.92 28.16 45.88 1,510.05 3.80 2.66 7.80

30.0 15.19 38.42 21.27 28.58 46.54 1,511.74 3.84 2.69 7.83

35.0 15.25 38.52 21.32 28.64 46.63 1,512.13 3.83 2.68 7.83

40.0 15.25 38.59 21.36 28.70 46.71 1,512.29 3.88 2.72 7.82

45.0 15.27 38.64 21.39 28.73 46.77 1,512.50 3.98 2.79 7.82

50.0 15.28 38.67 21.41 28.76 46.80 1,512.65 4.30 3.01 7.82

162






0.5 25.38 23.06 12.76 14.28 36.46 1,522.53 6.18 4.33 8.20

2.5 24.73 23.06 12.76 14.47 36.46 1,520.94 5.93 4.16 8.20

5.0 24.56 23.08 12.77 14.53 36.48 1,520.57 5.45 3.82 8.19

7.0 24.34 23.08 12.77 14.60 36.48 1,520.05 5.19 3.64 8.18

10.0 24.26 23.08 12.77 14.62 36.48 1,519.90 4.41 3.09 8.14

12.5 24.25 23.14 12.80 14.66 36.56 1,519.98 3.39 2.38 8.09

15.0 24.10 23.31 12.90 14.84 36.82 1,519.82 2.60 1.82 7.97

17.5 15.60 35.37 19.58 26.14 43.30 1,509.26 2.17 1.52 7.79

20.0 14.49 37.61 20.82 28.11 45.69 1,508.43 2.01 1.41 7.77

25.0 15.04 38.39 21.25 28.59 46.50 1,511.16 1.77 1.24 7.74

30.0 15.12 38.52 21.32 28.67 46.63 1,511.64 1.65 1.16 7.73

35.0 15.05 38.56 21.35 28.73 46.69 1,511.55 1.65 1.16 7.72

40.0 14.99 38.58 21.36 28.75 46.71 1,511.47 1.64 1.15 7.72

45.0 14.85 38.60 21.37 28.80 46.73 1,511.14 1.59 1.11 7.73

50.0 14.82 38.80 21.48 28.96 46.94 1,511.36 1.75 1.23 7.73

163






0.5 23.74 23.37 12.93 14.98 36.89 1,518.71 4.89 3.43 8.20

2.5 23.74 23.34 12.91 14.95 36.84 1,518.71 4.86 3.41 8.20

5.0 23.74 23.35 12.92 14.97 36.87 1,518.77 4.76 3.34 8.20

7.0 23.74 23.34 12.91 14.95 36.84 1,518.79 4.61 3.23 8.20

10.0 23.73 23.36 12.93 14.98 36.89 1,518.83 4.41 3.09 8.20

12.5 23.71 23.34 12.91 14.96 36.84 1,518.80 4.14 2.90 8.19

15.0 23.63 23.38 12.94 15.03 36.92 1,518.68 3.49 2.45 8.17

17.5 21.39 25.06 13.87 16.89 35.46 1,514.57 2.58 1.81 8.00

20.0 17.08 32.80 18.16 23.84 40.50 1,510.87 2.56 1.79 7.90

25.0 15.01 37.58 20.80 27.97 45.65 1,510.12 1.98 1.39 7.87

30.0 14.95 38.00 21.04 28.32 46.11 1,510.50 1.89 1.32 7.81

35.0 15.03 38.00 21.04 28.30 46.11 1,510.84 1.87 1.31 7.81

40.0 15.01 38.01 21.04 28.30 46.11 1,510.87 1.84 1.29 7.80

45.0 14.96 38.02 21.05 28.33 46.12 1,510.81 1.87 1.31 7.80

50.0 14.94 38.05 21.06 28.35 46.14 1,510.86 1.90 1.33 7.80

75.0 14.93 38.36 21.24 28.60 46.48 1,511.61 2.36 1.65 7.84

100.0 15.12 38.84 21.50 28.92 46.97 1,513.18 3.23 2.26 7.90

164






0.5 21.73 23.17 12.82 15.37 33.03 1,513.14 5.06 3.55 7.63

2.5 23.70 23.28 12.88 14.93 36.77 1,518.54 4.34 3.04 8.20

5.0 23.70 23.29 12.89 14.94 36.79 1,518.60 3.87 2.71 8.19

7.0 23.71 23.29 12.89 14.94 36.79 1,518.66 3.64 2.55 8.18

10.0 23.74 23.29 12.89 14.93 36.79 1,518.78 3.42 2.40 8.17

12.5 23.86 23.35 12.92 14.93 36.87 1,519.20 2.90 2.03 8.14

15.0 23.91 23.85 13.20 15.30 37.59 1,519.91 2.80 1.96 8.09

17.5 23.39 24.28 13.43 15.76 38.18 1,519.07 2.53 1.77 8.02

20.0 22.14 26.25 14.53 17.59 36.99 1,517.95 2.36 1.65 7.98

25.0 19.06 31.66 17.52 22.48 43.77 1,515.48 2.15 1.51 7.92

30.0 15.98 37.08 20.53 27.37 45.13 1,512.62 1.95 1.37 7.86

35.0 15.14 38.67 21.41 28.79 46.80 1,511.96 1.81 1.27 7.84

40.0 15.11 38.70 21.42 28.81 46.82 1,511.99 1.72 1.21 7.83

45.0 14.93 38.71 21.43 28.87 46.84 1,511.52 1.80 1.26 7.79

50.0 14.87 38.73 21.44 28.89 46.86 1,511.44 1.97 1.38 7.79

75.0 15.21 38.86 21.51 28.91 46.99 1,513.07 2.49 1.74 7.91

165






0.5 23.33 23.63 13.07 15.29 37.25 1,517.93 5.42 3.80 7.62

2.5 23.85 23.65 13.09 15.17 37.31 1,519.33 4.69 3.29 8.08

5.0 23.85 23.66 13.09 15.17 37.31 1,519.38 4.85 3.40 8.21

7.0 23.84 23.66 13.09 15.17 37.31 1,519.39 4.75 3.33 8.21

10.0 23.84 23.69 13.11 15.20 37.36 1,519.48 4.60 3.22 8.21

12.5 23.83 23.69 13.11 15.20 37.36 1,519.49 4.39 3.08 8.20

15.0 23.84 23.70 13.11 15.20 37.36 1,519.57 4.00 2.80 8.18

17.5 23.67 24.07 13.32 15.53 37.90 1,519.57 3.79 2.66 8.08

20.0 15.95 35.91 19.88 26.48 43.88 1,511.01 3.83 2.68 7.98

25.0 15.74 38.64 21.39 28.62 46.77 1,513.61 3.46 2.42 7.96

30.0 15.78 38.80 21.48 28.74 46.94 1,514.01 2.87 2.01 7.96

35.0 15.18 38.06 21.07 28.31 46.16 1,511.38 2.66 1.86 7.86

40.0 15.15 38.68 21.41 28.79 46.80 1,512.09 3.15 2.21 7.87

45.0 15.26 38.79 21.47 28.85 46.92 1,512.64 3.52 2.47 7.90

50.0 15.27 38.85 21.51 28.90 46.99 1,512.83 4.12 2.89 7.92

166






0.5 24.18 23.30 12.89 14.80 36.79 1,519.77 5.01 3.51 8.20

2.5 24.08 23.37 12.93 14.89 36.89 1,519.62 5.00 3.50 8.20

5.0 24.02 23.40 12.95 14.93 36.95 1,519.54 4.98 3.49 8.20

7.0 24.02 23.43 12.96 14.94 36.97 1,519.61 4.93 3.45 8.19

10.0 24.01 23.50 13.00 15.00 37.07 1,519.71 4.79 3.36 8.18

12.5 23.98 23.56 13.04 15.06 37.18 1,519.74 4.77 3.34 8.16

15.0 23.93 23.63 13.07 15.12 37.25 1,519.73 4.61 3.23 8.14

17.5 23.66 24.07 13.32 15.53 37.90 1,519.55 4.63 3.24 8.09

20.0 21.74 26.76 14.81 18.08 37.63 1,517.43 4.60 3.22 8.04

25.0 15.68 38.41 21.26 28.46 46.52 1,513.16 5.12 3.59 7.97

30.0 15.86 38.81 21.48 28.72 46.94 1,514.26 5.12 3.59 8.00

35.0 15.85 38.91 21.54 28.81 47.05 1,514.43 5.13 3.59 8.00

40.0 15.84 39.02 21.60 28.89 47.16 1,514.61 5.14 3.60 8.01

45.0 15.84 39.06 21.62 28.92 47.20 1,514.74 5.14 3.60 8.00

50.0 15.84 39.07 21.63 28.93 47.22 1,514.83 5.14 3.60 8.01

167






0.5 24.39 23.35 12.92 14.79 36.87 1,520.36 6.15 4.31 8.16

2.5 24.39 23.35 12.92 14.79 36.87 1,520.39 6.07 4.25 8.16

5.0 24.40 23.36 12.93 14.80 36.89 1,520.47 5.90 4.13 8.16

7.0 24.41 23.37 12.93 14.79 36.89 1,520.54 5.67 3.97 8.15

10.0 24.39 23.39 12.94 14.81 36.92 1,520.56 5.33 3.74 8.14

12.5 24.35 23.40 12.95 14.84 36.95 1,520.51 4.86 3.41 8.13

15.0 24.29 23.43 12.96 14.87 36.97 1,520.43 4.47 3.13 8.10

17.5 24.20 23.49 13.00 14.95 37.07 1,520.31 3.96 2.78 8.04

20.0 23.74 23.99 13.27 15.44 37.77 1,519.71 3.44 2.41 7.95

25.0 15.35 38.19 21.14 28.37 46.29 1,511.89 3.36 2.35 7.83

30.0 15.12 38.45 21.29 28.63 46.58 1,511.56 3.21 2.25 7.78

35.0 15.03 38.65 21.40 28.80 46.79 1,511.60 3.58 2.51 7.75

40.0 14.97 38.74 21.45 28.88 46.88 1,511.60 4.33 3.03 7.73

45.0 14.96 38.78 21.47 28.92 46.92 1,511.70 4.67 3.27 7.74

168






0.5 24.47 23.26 12.87 14.69 36.74 1,520.46 4.57 3.20 8.21

2.5 24.39 23.32 12.90 14.76 36.82 1,520.36 4.45 3.12 8.21

5.0 24.33 23.32 12.90 14.78 36.82 1,520.25 4.22 2.96 8.21

7.0 24.28 23.32 12.90 14.79 36.82 1,520.15 3.95 2.77 8.19

10.0 24.21 23.37 12.93 14.85 36.89 1,520.08 3.59 2.52 8.18

12.5 24.15 23.40 12.95 14.89 36.95 1,520.00 3.30 2.31 8.16

15.0 23.95 23.45 12.98 14.99 37.02 1,519.58 2.82 1.98 8.12

17.5 23.77 23.54 13.02 15.10 37.13 1,519.26 2.65 1.86 8.08

20.0 22.55 25.66 14.20 17.03 40.15 1,518.40 2.54 1.78 8.04

25.0 19.62 30.79 17.04 21.68 42.70 1,516.11 2.35 1.65 7.95

30.0 16.70 35.92 19.88 26.30 43.88 1,513.47 2.16 1.51 7.87

35.0 15.11 38.64 21.39 28.77 46.77 1,511.83 2.09 1.46 7.81

40.0 15.02 38.69 21.42 28.83 46.82 1,511.70 2.22 1.56 7.78

45.0 14.99 38.90 21.53 28.99 47.03 1,511.93 2.41 1.69 7.79

50.0 15.03 39.03 21.61 29.09 47.18 1,512.29 2.42 1.70 7.80

169


Saat: 18:35 İstasyon No: 1c Proje: MAREM-2008 Derinlik: 31.50 m




0.5 23.56 23.38 12.94 15.05 36.92 1,518.26 6.50 4.56 7.76

2.5 24.53 23.41 12.95 14.79 36.95 1,520.81 5.74 4.02 8.23

5.0 24.38 23.45 12.98 14.87 37.02 1,520.52 5.66 3.97 8.23

7.0 24.22 23.47 12.99 14.93 37.05 1,520.16 5.61 3.93 8.23

10.0 24.12 23.51 13.01 14.98 37.10 1,520.00 5.53 3.88 8.22

12.5 24.11 23.55 13.03 15.01 37.15 1,520.06 5.46 3.83 8.21

15.0 24.13 23.61 13.06 15.05 37.23 1,520.22 5.31 3.72 8.21

17.5 23.62 24.19 13.39 15.64 38.08 1,519.57 5.26 3.69 8.16

20.0 22.92 24.99 13.83 16.43 39.20 1,518.65 5.23 3.67 8.11

25.0 15.74 38.90 21.53 28.82 47.03 1,513.92 5.45 3.82 8.01

30.0 15.78 39.01 21.60 28.91 47.16 1,514.25 5.52 3.87 8.03

170






0.5 24.14 23.58 13.05 15.03 37.20 1,519.97 5.90 4.13 7.85

2.5 24.32 23.59 13.05 14.98 37.20 1,520.47 5.77 4.04 8.04

5.0 24.35 23.59 13.05 14.97 37.20 1,520.59 5.75 4.03 8.11

7.0 24.36 23.59 13.05 14.97 37.20 1,520.65 5.79 4.06 8.13

10.0 24.22 23.59 13.05 15.01 37.20 1,520.34 5.95 4.17 8.16

12.5 24.20 23.61 13.06 15.03 37.23 1,520.35 5.93 4.16 8.15

15.0 24.18 23.63 13.07 15.05 37.25 1,520.37 5.89 4.13 8.15

17.5 24.06 23.76 13.15 15.19 37.46 1,520.24 5.85 4.10 8.14

20.0 22.27 26.55 14.69 17.77 37.35 1,518.63 5.66 3.97 8.06

25.0 15.91 38.93 21.55 28.81 47.07 1,514.47 6.11 4.28 7.99

30.0 15.80 39.10 21.65 28.97 47.25 1,514.41 6.13 4.30 7.98

35.0 15.77 39.12 21.66 28.99 47.27 1,514.43 6.13 4.30 7.98

40.0 15.77 39.12 21.66 28.99 47.27 1,514.51 6.15 4.31 7.98

45.0 15.77 39.13 21.66 28.99 47.27 1,514.61 6.16 4.32 7.98

50.0 15.77 39.13 21.66 28.99 47.27 1,514.69 6.16 4.32 7.98

171






0.5 24.11 23.57 13.04 15.03 37.18 1,519.88 5.96 4.18 8.16

2.5 24.11 23.57 13.04 15.03 37.18 1,519.91 5.93 4.16 8.15

5.0 24.12 23.61 13.06 15.05 37.23 1,520.02 5.92 4.15 8.15

7.0 24.13 23.64 13.08 15.08 37.28 1,520.12 5.91 4.14 8.15

10.0 24.14 23.68 13.10 15.10 37.33 1,520.24 5.89 4.13 8.14

12.5 24.15 23.72 13.12 15.12 37.38 1,520.35 5.88 4.12 8.14

15.0 24.05 23.84 13.19 15.25 37.56 1,520.26 5.90 4.13 8.13

17.5 23.85 24.18 13.38 15.56 38.05 1,520.16 5.92 4.15 8.12

20.0 23.68 24.57 13.60 15.91 38.62 1,520.18 5.95 4.17 8.10

25.0 16.27 38.07 21.07 28.06 46.16 1,514.57 6.43 4.51 7.97

30.0 16.11 38.49 21.31 28.43 46.62 1,514.65 6.46 4.53 7.97

35.0 16.04 38.58 21.36 28.51 46.71 1,514.63 6.44 4.51 7.97

40.0 15.86 38.79 21.47 28.71 46.92 1,514.40 6.47 4.53 7.97

45.0 15.75 38.99 21.58 28.89 47.12 1,514.38 6.50 4.56 7.97

172






0.5 24.14 23.75 13.14 15.15 37.43 1,520.15 6.10 4.27 8.15

2.5 24.14 23.76 13.15 15.17 37.46 1,520.20 6.11 4.28 8.15

5.0 24.12 23.79 13.16 15.19 37.49 1,520.22 6.13 4.30 8.15

7.0 24.12 23.79 13.16 15.19 37.49 1,520.25 6.08 4.26 8.14

10.0 24.11 23.80 13.17 15.20 37.51 1,520.29 6.06 4.25 8.14

12.5 24.10 23.81 13.17 15.21 37.51 1,520.31 6.05 4.24 8.14

15.0 24.09 23.81 13.17 15.21 37.51 1,520.33 6.07 4.25 8.13

17.5 24.04 23.88 13.21 15.28 37.61 1,520.32 6.06 4.25 8.13

20.0 23.94 24.02 13.29 15.41 37.82 1,520.26 6.12 4.29 8.13

25.0 15.96 38.59 21.36 28.53 46.71 1,514.23 6.53 4.58 7.97

30.0 15.88 38.75 21.45 28.68 46.88 1,514.25 6.56 4.60 7.97

35.0 15.74 38.95 21.56 28.86 47.09 1,514.14 6.54 4.58 7.96

40.0 15.70 39.03 21.61 28.94 47.18 1,514.19 6.58 4.61 7.97

45.0 15.69 39.04 21.61 28.94 47.18 1,514.26 6.57 4.60 7.96

50.0 15.68 39.05 21.62 28.96 47.20 1,514.32 6.57 4.60 7.96

75.0 15.59 39.11 21.65 29.02 47.25 1,514.53 6.58 4.61 7.96

173






0.5 23.15 23.37 12.93 15.14 36.89 1,517.17 6.43 4.51 7.71

2.5 23.98 23.93 13.24 15.33 37.69 1,519.97 6.09 4.27 8.15

5.0 23.80 24.20 13.39 15.59 38.08 1,519.84 6.08 4.26 8.15

7.0 23.73 24.30 13.45 15.69 38.23 1,519.80 6.09 4.27 8.14

10.0 23.63 24.41 13.51 15.80 38.38 1,519.71 6.08 4.26 8.13

12.5 23.21 24.95 13.81 16.32 39.15 1,519.24 6.04 4.23 8.11

15.0 21.81 27.09 14.99 18.31 38.04 1,517.90 6.21 4.35 8.09

17.5 21.67 28.12 15.56 19.12 39.34 1,518.69 6.18 4.33 8.06

20.0 16.53 36.73 20.33 26.97 44.75 1,513.72 6.47 4.53 8.00

25.0 15.91 38.97 21.57 28.84 47.10 1,514.52 6.47 4.53 8.00

30.0 15.78 39.05 21.62 28.94 47.20 1,514.30 6.42 4.50 7.99

35.0 15.79 39.07 21.63 28.95 47.22 1,514.43 6.52 4.57 8.01

40.0 15.79 39.09 21.64 28.96 47.24 1,514.54 6.44 4.51 8.00

45.0 15.68 39.13 21.66 29.01 47.27 1,514.33 6.40 4.48 8.00

50.0 15.52 39.19 21.70 29.11 47.35 1,513.99 6.45 4.52 8.00

75.0 15.44 39.24 21.72 29.15 47.39 1,514.22 6.34 4.44 7.99

174






0.5 23.29 25.12 13.90 16.42 39.38 1,519.44 7.19 5.04 7.81

2.5 23.27 25.16 13.92 16.45 39.43 1,519.46 7.14 5.00 8.01

5.0 23.09 25.41 14.06 16.69 39.79 1,519.30 6.94 4.86 8.12

7.0 21.27 27.84 15.41 19.02 39.00 1,517.12 6.62 4.64 8.08

10.0 18.31 34.56 19.13 24.88 47.34 1,516.34 6.19 4.34 8.04

12.5 16.48 37.85 20.95 27.84 45.93 1,514.74 6.32 4.43 8.02

15.0 15.96 39.05 21.62 28.89 47.20 1,514.60 6.32 4.43 8.01

17.5 15.94 39.09 21.64 28.93 47.24 1,514.62 6.27 4.39 8.01

20.0 15.96 39.09 21.64 28.92 47.24 1,514.73 6.22 4.36 8.01

25.0 15.91 39.15 21.67 28.97 47.29 1,514.73 6.19 4.34 8.00

30.0 15.72 39.22 21.71 29.07 47.37 1,514.31 6.18 4.33 8.01

35.0 15.50 39.28 21.75 29.18 47.44 1,513.79 6.21 4.35 8.00

40.0 15.49 38.93 21.55 28.91 47.07 1,513.43 6.22 4.36 8.00

45.0 15.61 39.09 21.64 29.00 47.24 1,514.07 6.19 4.34 8.00

50.0 15.61 39.14 21.67 29.04 47.29 1,514.21 6.19 4.34 8.00

75.0 15.58 39.21 21.71 29.11 47.37 1,514.62 6.23 4.37 8.00

175

Akıntı ölçüm değerleri: Marmara Denizi, yatay ve dikey yönlerde çok karmaşık akıntı sistemlerini bir arada barındıran farklı su kütlelerinden oluşmaktadır. Söz konusu total kütlede yer alan akıntı hareketlerinin atıklarda seyrelmeyi ve doğal arınmayı sağlamaya yetecek ölçüde su alış-verişine sahip olmaması ve mevcut akıntı ve karışım hareketlerinin yanlış yorumlanması veya yanlış prezantasyonu ile, bu yanlışlara dayalı proje uygulamaları, Marmara Denizi’nin biyolojik alanının zaman içersinde büyük bir hızla daralmasına ve ekolojisinin zarar görmesine sebep olmuştur. Sığ kıyısal bölgelerdeki akıntılar incelenirken, hareket halindeki su kütlesinin deniz dibine sürtünmesi ve içersinde aktıkları kıtasal çanağın topoğrafik özelliklerini göz önünde tutmak gerekir. Bu nedenle ülkemizi çevreleyen Marmara Denizi ile Boğazlar’daki, rüzgar kökenli akıntıların, açık denizdekilerden olan farklılıkları üzerinde durmak gerekir. İlk defa Ekman tarafından geliştirilmiş olan rüzgar kökenli akıntılar ile ilgili teoride, rüzgarların su kütlelerini sürükleme gücünün, suyun içsel karışım hareketlerinden oluşan sürtünmeler ile dengeye getirildiği ve koriolis gücü ile saptırıldığı ileri sürülmekte idi. (Şekil. 3)

Şekil. 3.- Ekman spiral modeli (Artüz 2007)

Sığ olan kıyısal bölgelerde ve özellikle de sığ ve dar olan boğazlarda koriolis gücünün, gerek su kütlesinin içersinde hareket ettiği kıtasal çanağa sürtünmesi, gerekse bu bölgelerdeki iç-karışım hareketleri ile meydana gelen göçlere oranla çok zayıf kalması nedeni ile önemi kalmamaktadır. Böyle durumlarda rüzgarın oluşturduğu akıntı yönü, rüzgar yönünün aynı ve hızı da rüzgar hızının belirli bir yüzdesi olarak gerçekleşir. İstanbul ve Çanakkale Boğazları’nda Karadeniz’deki su bütçesi fazlasının sonucu oluşan akıntılar, rüzgarsız ortamda 50cm/san. dolayındadır. Şayet bu rüzgarsız durumdaki akıntının aynı yönünde bir rüzgar esecek olursa, yüzeyde ve yüzeye yakın su kütlesindeki akıntı hızlanacaktır. Buna karşın rüzgar yönü bu akıntının aksi yönünde ise, bunun etkisi, yüzeydeki ve yüzeye yakın su kütlesindeki akıntının yavaşlaması şeklinde gözlenecektir. Şekil. 4. de Boğaziçi’nde doğru (N→S) ve ters yöndeki (S→N) rüzgarların düşey akıntı kesitlerindeki etkisi verilmiştir. Yarı kapalı denizlerde rüzgarların deniz yüzeyinde oluşturduğu eğimler, rüzgarların sürükleme etkisine oranla çok daha belirgin ve özelliklerin dağılımı açısından da çok daha önemli olmaktadır. (Artüz, İ. 1990) Aynı derinliğe sahip bir deniz bölgesi üzerinde esen sürekli bir rüzgar, su yüzeyinde belirli bir eğim oluşturur. Bu durumda rüzgarın başlangıç noktasında yüzey seviyesi alçalır. Buna karşın diğer uçta (kıyıda) su seviyesi yükselir.

176

Şekil. 4.- Değişik yönde esen rüzgarların Boğaziçi akıntılarına düşey etkileri. (Artüz, İ. 1990)

Şayet bu havzanın derinliği her yerde sabit ise, bu eğimin derecesi de sabit ve denizin rüzgarın esiş yönündeki iki ucundaki bu alçalma ve yükselmelerin miktarı, havzanın yatay boyutlarına bağlı olarak gelişir. Başka bir deyişle, "Havzanın yatay boyu ne kadar büyükse, su kütlesinin yer değiştirme oranı da o kadar büyük olur". Gözlemlerin de desteklediği teorik bulgulara göre, rüzgar kökenli su hareketlerinde geçerli iki özellik daha ortaya çıkmaktadır. 1-Eğimin miktarı suyun derinliğine bağlıdır ve suyun derinliği ile ters orantılıdır. Yani, eğimler sığ sularda derin sulara oranla daha diktirler. 2-Eğimler rüzgar hızının karesi ile orantılı olarak meydana gelmektedir. Yani rüzgar ne kadar şiddetli ise, eğim de o oranda fazlalaşır. Bu ilişkileri şu denklem ile ifade edebiliriz: 1

Yüzey eğilimi = ------------ x katsayı x Rüzgar hızı2 Derinlik

Bu denklemde yer alan katsayı, bir yandan kullanılan ölçü birimine, diğer taraftan rüzgar hızının ölçülmesinde kullanılan orantıya bağlıdır. Bu denklemin belirlediği ölçülere göre, denizin derinliği arttıkça rüzgar kökenli eğim miktarı da azalacaktır. Bunun sonucu olarak sığ deniz bölgelerinde eğim, derin deniz bölgelerine oranla çok daha yüksek olacaktır. 1

[ Eğim (cm/km) = ------------ x 4.8 x 10 -2 x (R. hızı m/san)2 ] Derinlik

Tablo 1. de değişik rüzgar hızları ve belirli derinlikler için geçerli, yaklaşık eğim miktarları verilmiştir.

-------------------------------------------------------------------------------- Derinlikler: R ü z g a r H ı z ı m/san. Metre: 1 5 10 15 20

------------------------------------------------------------------------------- 1 0.048000 1.2000 4.8000 10.8000 19.2000 10 0.004800 0.1200 0.4800 1.0800 1.9200 100 0.000480 0.0120 0.0480 0.1080 0.1920 1000 0.000048 0.0012 0.0048 0.0108 0.0192

--------------------------------------------------------------------------------- Tablo 1.- Rüzgar hızı ve derinliğe göre cm/km cinsinden hesaplanmış eğim

Bu tabloda yer alan değerlerden de anlaşılacağı gibi, Marmara Denizi’nde derinliğin 1000m’den fazla oluşu nedeni ile, yatay düzlemdeki seviye farkı 10cm dolayında olacaktır. Buraya kadar olan açıklamalarda su derinliğinin tüm havza için eşit olduğu varsayılmıştır.

177

Bununla birlikte zemin yapıları bu varsayıma uymayan, değişik batimetrik yapıdaki denizlerdeki eğimleri de hesaplamak olasıdır. Sığlık faktörünün eğim üzerindeki etkisi bilindiğine göre, bir denizin sığ bölgelerinin genişlik ve derinliklerinin de göz önüne alınması gerekir. Şekil 5. de rüzgar etkisi ile oluşan eğime, denizin sığ bölgelerinin ne şekilde etki yaptığı şematize edilmiştir. Bu eğimlerin İstanbul ve Çanakkale Boğazları’ndaki akıntıların oluşumu ve buralarda suyun fiziksel ve kimyasal yapısı üzerindeki etkileri büyük önem taşır. İstanbul ve Çanakkale Boğazları’ndaki akıntıların bu Boğazların iki ucundaki seviye farklarından meydana geldiğini biliyoruz. Bu seviye farkları Karadeniz’e dökülen akarsuların (runoff) miktarına göre mevsimsel olarak değişime uğrarsa da, ortalama olarak 10cm dolayında olduğu kabul edilmektedir.

Şekil. 5.- A. Derin bölgelerde rüzgar kökenli eğim

B. Sığ bölgelerin yüzey eğimine etkisi (Artüz 2006)

Buna karşın rüzgar etkisi ile meydana gelen seviye farkları bu normal seviye farkının çok üzerine çıktığından, Boğazlardaki akıntı yön ve hızları bu olayın etkisinde gelişmektedir. Karadeniz ve Marmara arasındaki bağlantıyı oluşturan Boğaziçi'ndeki durum Şekil 6. da şematize edilmiştir. Bu sistem üzerinde bir rüzgar esecek olursa, su kütlesi Boğaziçi’nde yükselirken, rüzgarın geldiği uçta alçalacaktır.

Şekil 6.- Boğaziçi'nde rüzgar kökenli seviye farkı oluşumu. (Artüz 2006)

Normal iklimsel rüzgarlar belirli bir yön ve hıza sahip akıntılar oluştururlar. Buna karşın rüzgar hızının değişmesi ve özellikle fırtınalar, eğimin yükselmesinde etkili olarak, akıntı hızının da değişimine yol açarlar. Bu bölgede rüzgarların yön değiştirmesi, özellikle Güney rüzgarlarının esmesi, Boğaziçi’ndeki akıntının yavaşlamasına, durdurulmasına ve hatta yön değiştirmesine yol açar. Bunun sonucu olarak da, bu olayın etkisi altında kalan su kütlesinin fiziksel ve kimyasal özelliklerinde, zaman zaman bölgenin ekolojisini de büyük çapta etkileyebilen değişimler söz konusu olmaktadır.

178

AKINTI TABLOLARI:


Saat: 10:22 İstasyon No: 1b Proje: MAREM-2008 Derinlik: 64 m



DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 22.73 18.02 9.97 11.24 29.16 1,510.24 7.61 5.33 8.23 1 245

16.2 21.40 18.05 9.98 11.60 26.32 1,506.87 7.11 4.98 8.20 0.4 45

22.7 20.48 17.91 9.91 11.73 26.15 1,504.21 8.36 5.86 8.19 0.4 31

24.8 20.04 17.86 9.88 11.79 26.08 1,502.91 8.26 5.79 8.18 0.3 22

41.0 8.88 18.22 10.08 14.09 21.06 1,465.87 6.33 4.44 8.09 0.7 22

49.4 14.00 30.35 16.80 22.63 37.76 1,498.82 2.65 1.86 7.78 1.1 22

58.1 14.71 36.84 20.39 27.47 44.86 1,508.86 2.96 2.07 7.75 1.5 22





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 21.38 18.08 10.00 11.63 26.37 1,506.58 7.18 5.03 7.06 1.4 225

8.3 19.86 18.06 9.99 11.98 26.34 1,502.33 5.00 3.50 8.09 1.5 225

15.1 16.98 18.06 9.99 12.62 23.56 1,493.69 4.69 3.29 8.05 0.1 135

21.5 11.71 18.30 10.12 13.76 21.13 1,476.24 3.40 2.38 8.02 0.1 157

23.5 11.59 18.31 10.13 13.79 21.15 1,475.85 3.66 2.56 8.04 0.2 22

179






0.5 20.12 17.92 9.91 11.81 26.15 1,502.81 7.88 5.52 8.21 3.2 210

5.6 19.65 18.20 10.07 12.14 26.53 1,501.83 7.29 5.11 8.18 2.2 264

8.9 19.40 18.45 10.20 12.38 26.84 1,501.42 7.25 5.08 8.17 2.6 318

12.7 19.24 18.62 10.30 12.55 27.08 1,501.20 7.02 4.92 8.16 2.3 12

15.5 18.91 19.07 10.55 12.97 27.68 1,500.77 6.68 4.68 8.14 2.1 67

25.3 15.08 25.33 14.02 18.56 32.06 1,496.11 4.38 3.07 7.93 1.4 45

28.9 14.39 31.24 17.29 23.23 38.75 1,500.80 3.04 2.13 7.82 1.3 44





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 21.09 17.69 9.78 11.40 25.84 1,505.34 7.02 4.92 8.01 2.9 217

13.0 17.84 20.52 11.35 14.31 29.58 1,499.12 5.83 4.09 8.10 2.3 322

15.5 16.98 22.18 12.27 15.75 28.41 1,498.38 5.40 3.78 8.05 1.7 67

17.5 16.34 23.20 12.84 16.67 29.61 1,497.57 5.19 3.64 8.02 1.4 61

19.6 15.44 24.77 13.71 18.06 31.42 1,496.53 5.00 3.50 7.98 1.1 56

22.7 14.84 25.83 14.29 18.98 32.62 1,495.86 4.33 3.03 7.95 0.8 50

23.9 14.80 26.01 14.39 19.13 32.83 1,495.96 4.11 2.88 7.97 0.5 45

180





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 17.87 19.10 10.57 13.23 27.73 1,497.40 6.12 4.29 8.15 0.3 253

7.6 17.77 19.12 10.58 13.27 27.75 1,497.23 5.92 4.15 8.14 0.3 246

16.0 17.24 19.34 10.70 13.54 25.08 1,495.97 2.79 1.96 8.05 0.4 225

20.1 14.64 22.32 12.35 16.34 28.58 1,491.09 1.66 1.16 7.82 0.3 20

31.6 14.94 38.31 21.21 28.56 46.43 1,510.86 1.68 1.18 7.72 0.3 22

35.8 14.95 38.33 21.22 28.57 46.45 1,510.99 1.60 1.12 7.73 0.2 24


Saat: 14:38 İstasyon No: 45 Proje: MAREM-2008 Derinlik: 15 m




0.5 19.97 22.13 12.24 15.03 31.67 1,507.05 6.45 4.52 8.16 0.8 158

11.0 17.11 25.89 14.33 18.56 32.71 1,502.93 5.45 3.82 8.10 0.7 150

14.7 15.01 28.23 15.62 20.79 35.36 1,499.07 4.92 3.45 7.93 0.7 142

14.9 14.87 28.48 15.76 21.01 35.65 1,498.91 4.62 3.24 7.89 0.6 136

181





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 22.28 22.25 12.31 14.54 31.84 1,513.63 5.74 4.02 8.12 0.9 179

5.8 22.80 22.39 12.39 14.51 35.50 1,515.27 4.65 3.26 8.09 0.6 174

11.3 18.36 23.74 13.14 16.64 33.77 1,504.30 3.26 2.28 7.91 0.4 164

15.7 13.97 28.19 15.60 20.97 35.32 1,495.64 1.89 1.32 7.77 0.2 157

27.9 14.88 38.14 21.11 28.43 46.24 1,510.41 1.12 0.78 7.62 0.4 135

34.5 15.03 38.38 21.25 28.59 46.50 1,511.27 1.14 0.80 7.64 0.2 30

45.3 15.01 38.52 21.32 28.69 46.63 1,511.55 1.18 0.83 7.64 0.2 20

50.1 14.99 38.54 21.34 28.73 46.67 1,511.59 1.28 0.90 7.64 0.2 10






0.5 21.01 21.80 12.06 14.53 31.25 1,509.64 5.37 3.76 8.13 1.7 180

5.6 21.34 22.03 12.19 14.62 31.55 1,510.90 4.63 3.24 8.11 1.5 250

9.2 19.18 23.90 13.22 16.56 33.96 1,506.87 3.89 2.73 8.04 1.1 304

14.7 16.36 24.99 13.83 18.03 31.67 1,499.63 1.75 1.23 7.88 0.3 45

26.0 14.80 37.94 21.00 28.30 46.03 1,509.90 0.84 0.59 7.66 0.1 0

40.7 14.99 38.41 21.26 28.62 46.52 1,511.29 1.08 0.76 7.68 0.1 10

50.8 14.92 38.53 21.33 28.73 46.65 1,511.37 1.16 0.81 7.69 0.1 15

54.1 14.92 38.51 21.32 28.72 46.63 1,511.41 1.43 1.00 7.70 0.3 20

182





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 18.60 22.96 12.70 15.98 32.75 1,503.96 5.56 3.90 8.02 1.4 190

8.0 19.60 25.37 14.04 17.58 35.86 1,509.71 4.33 3.03 7.91 1 340

14.2 14.97 27.60 15.27 20.31 34.64 1,498.20 3.92 2.75 7.75 0.3 135

20.4 14.37 34.64 19.17 25.84 42.49 1,504.57 1.00 0.70 7.66 0.2 123

26.7 14.90 38.29 21.20 28.55 46.41 1,510.63 1.04 0.73 7.67 0.1 112

37.1 14.98 38.59 21.36 28.76 46.71 1,511.41 1.06 0.74 7.68 0.1 50

50.5 14.90 38.68 21.41 28.85 46.80 1,511.48 1.03 0.72 7.69 0.1 0

75.4 14.80 38.70 21.42 28.88 46.82 1,511.60 1.06 0.74 7.69 0.1 0

102.1 14.71 38.72 21.43 28.92 46.84 1,511.79 0.95 0.67 7.68 0.2 0

126.9 14.65 38.73 21.44 28.94 46.86 1,512.02 0.92 0.64 7.68 0.3 0

168.5 14.56 38.75 21.45 28.98 46.88 1,512.45 0.94 0.66 7.68 0.4 45






0.5 22.84 23.94 13.25 15.66 37.72 1,516.97 4.74 3.32 8.14 0.9 215

7.3 19.76 25.21 13.95 17.41 35.65 1,509.98 2.29 1.60 7.91 0.7 340

15.8 13.48 30.00 16.60 22.45 37.36 1,496.14 1.08 0.76 7.75 0.5 112

26.8 14.62 37.58 20.80 28.06 45.65 1,508.92 0.87 0.61 7.69 0.5 135

38.8 14.94 38.34 21.22 28.57 46.45 1,511.02 0.88 0.62 7.69 0.5 120

49.6 14.96 38.46 21.29 28.66 46.58 1,511.40 0.94 0.66 7.69 0.4 112

91.0 14.81 38.59 21.36 28.80 46.71 1,511.77 1.00 0.70 7.69 0.6 60

183


Saat: 21:15 İstasyon No: 1i Proje: MAREM-2008 Derinlik: 318 m



DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 22.27 23.62 13.07 15.57 33.61 1,515.10 4.43 3.10 8.11 1 236

6.5 21.25 23.95 13.25 16.08 34.03 1,512.78 2.65 1.86 8.02 1 236

14.2 13.07 29.20 16.16 21.92 36.46 1,493.79 1.82 1.28 7.80 0.5 247

31.3 14.68 37.96 21.01 28.34 46.05 1,509.63 1.32 0.93 7.73 0.2 247

42.0 15.07 38.55 21.34 28.71 46.67 1,511.72 1.10 0.77 7.72 0.2 247

50.7 14.93 38.65 21.40 28.82 46.79 1,511.54 1.08 0.76 7.71 0.1 180

100.8 14.70 38.74 21.45 28.95 46.88 1,511.76 1.21 0.85 7.72 0.1 180

124.6 14.62 38.74 21.45 28.96 46.88 1,511.90 1.03 0.72 7.71 0.1 180

151.1 14.55 38.74 21.45 28.98 46.88 1,512.12 0.99 0.69 7.71 0.2 180

177.9 14.51 38.75 21.45 28.99 46.88 1,512.45 0.98 0.69 7.70 0.2 180






0.5 21.02 24.37 13.48 16.46 34.56 1,512.50 7.86 5.51 8.15 0.6 274

16.4 13.71 29.48 16.32 22.02 36.79 1,496.30 0.73 0.51 7.73 0.1 247

25.6 14.81 37.31 20.65 27.81 45.36 1,509.18 0.68 0.48 7.67 0.2 247

34.9 14.90 38.46 21.29 28.68 46.58 1,510.97 0.80 0.56 7.67 0.3 247

50.3 14.93 38.62 21.38 28.80 46.75 1,511.50 1.02 0.71 7.69 0.1 202

69.7 14.84 38.72 21.43 28.89 46.84 1,511.66 1.11 0.78 7.70 0.1 202

102.1 14.68 38.74 21.45 28.95 46.88 1,511.72 1.04 0.73 7.71 0.1 202

125.9 14.60 38.75 21.45 28.97 46.88 1,511.87 0.88 0.62 7.70 0.1 202

151.9 14.51 38.75 21.45 28.99 46.88 1,512.02 0.80 0.56 7.69 0.1 202

171.0 14.44 38.77 21.46 29.02 46.90 1,512.14 0.93 0.65 7.69 0.1 202

184





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 22.02 23.87 13.21 15.83 33.94 1,514.70 3.12 2.19 8.04 0.2 267

16.5 13.69 28.40 15.72 21.19 35.57 1,494.97 0.78 0.55 7.76 0.1 90

26.7 14.83 38.09 21.09 28.41 46.20 1,510.18 0.80 0.56 7.68 0.2 67

50.0 14.89 38.67 21.41 28.85 46.80 1,511.43 1.04 0.73 7.70 0.1 90

62.5 14.86 38.69 21.42 28.87 46.82 1,511.57 1.11 0.78 7.71 0.1 348

77.7 14.81 38.72 21.43 28.89 46.84 1,511.70 1.20 0.84 7.71 0.1 247






0.5 20.66 24.41 13.51 16.59 34.63 1,511.54 4.08 2.86 8.06 0.3 230

9.4 17.01 25.89 14.33 18.58 32.71 1,502.60 1.68 1.18 7.85 0.2 157

27.4 14.76 37.98 21.02 28.33 46.07 1,509.84 1.05 0.74 7.66 0.1 157

36.8 14.95 38.54 21.34 28.74 46.67 1,511.25 1.13 0.79 7.67 0.1 157

49.6 14.91 38.66 21.40 28.83 46.79 1,511.48 1.18 0.83 7.67 0.1 225

59.4 14.90 38.67 21.41 28.85 46.80 1,511.62 1.29 0.90 7.68 0.1 225

185





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 21.35 25.09 13.88 16.92 35.49 1,514.21 6.00 4.20 8.02 0.2 240

2.8 21.30 25.29 13.99 17.08 35.74 1,514.33 5.71 4.00 8.00 0.2 230

5.7 20.29 25.77 14.26 17.71 36.36 1,512.09 5.61 3.93 7.98 0.2 230

8.5 19.86 25.52 14.12 17.62 36.04 1,510.63 5.58 3.91 7.95 0.1 290

9.8 16.97 26.51 14.67 19.06 33.41 1,503.19 4.16 2.92 7.95 0.1 157






0.5 20.96 24.69 13.66 16.72 34.98 1,512.69 6.47 4.53 7.97 0.2 100

3.9 20.29 25.94 14.35 17.83 36.57 1,512.25 5.04 3.53 7.95 0.2 0

16.4 16.75 28.21 15.61 20.40 35.34 1,504.56 0.62 0.43 7.67 0.1 247

27.1 14.63 37.69 20.86 28.14 45.76 1,509.09 0.61 0.43 7.59 0.2 135

38.9 14.94 38.49 21.31 28.70 46.62 1,511.19 0.74 0.52 7.61 0.2 90

52.3 14.97 38.57 21.35 28.75 46.69 1,511.60 1.01 0.71 7.60 0.1 45

58.4 14.97 38.58 21.36 28.76 46.71 1,511.72 1.54 1.08 7.61 0.1 45

186






0.5 22.53 25.84 14.30 17.17 36.46 1,518.22 4.29 3.01 8.01 0.8 86

16.0 15.66 28.36 15.70 20.76 35.53 1,501.32 0.83 0.58 7.71 0.1 135

25.2 14.47 34.75 19.24 25.92 42.63 1,505.10 0.80 0.56 7.61 0.1 112

38.6 14.92 38.40 21.26 28.63 46.52 1,511.02 1.55 1.09 7.63 0.1 112



Sec-Disc: 4.5 m Renk Kodu: Hava Sıc.: 25 T°C Hava Bas.: 1032 mBar



0.5 21.53 26.33 14.57 17.81 37.08 1,516.06 5.52 3.87 7.99 0.8 77

7.1 19.13 26.46 14.64 18.51 37.24 1,509.55 4.22 2.96 7.93 0.6 80

15.0 17.65 27.22 15.06 19.44 38.20 1,506.15 2.01 1.41 7.78 0.2 90

20.4 14.17 28.00 15.50 20.79 35.12 1,496.15 1.57 1.10 7.65 0.2 135

26.0 14.16 33.20 18.38 24.79 40.93 1,502.30 1.73 1.21 7.60 0.2 180

31.7 14.85 38.28 21.19 28.55 46.39 1,510.55 0.98 0.69 7.62 0.2 225

33.5 14.65 38.48 21.30 28.75 46.60 1,510.18 0.81 0.57 7.66 0.3 270

187





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 23.79 24.01 13.29 15.46 37.82 1,519.53 6.01 4.21 8.15 0.4 215

4.4 23.43 24.08 13.32 15.60 37.90 1,518.74 5.50 3.85 8.14 0.4 210

7.7 22.06 24.22 13.40 16.08 34.38 1,515.31 4.63 3.24 8.09 0.3 208

11.1 17.77 25.56 14.14 18.15 36.09 1,504.57 4.41 3.09 8.03 0.2 205

15.0 16.63 26.06 14.42 18.79 32.89 1,501.71 4.19 2.94 7.99 0.1 150

21.2 13.84 28.36 15.70 21.13 35.53 1,495.50 4.11 2.88 7.94 0.2 90

22.4 13.89 30.16 16.69 22.50 37.54 1,497.79 3.52 2.47 8.01 0.3 56






0.5 20.69 22.52 12.46 15.15 32.19 1,509.53 7.86 5.51 7.88 0.5 225

10.5 18.54 25.09 13.88 17.61 35.49 1,506.34 3.03 2.12 7.94 0.5 202

20.2 13.24 30.08 16.65 22.57 37.46 1,495.50 1.58 1.11 7.74 0.6 202

40.2 15.01 38.54 21.34 28.72 46.67 1,511.49 1.21 0.85 7.72 0.1 112

53.8 14.86 38.60 21.37 28.80 46.73 1,511.32 1.32 0.93 7.72 0.1 67

58.4 14.83 38.60 21.37 28.81 46.73 1,511.30 1.33 0.93 7.72 0.1 45

188






0.5 20.67 22.42 12.40 15.07 32.05 1,509.37 5.05 3.54 8.18 0.2 247

14.5 13.19 31.20 17.27 23.44 38.71 1,496.56 0.86 0.60 7.77 0.3 225

25.3 14.81 38.02 21.05 28.36 46.12 1,510.01 1.00 0.70 7.72 0.2 135

50.2 14.86 38.60 21.37 28.80 46.73 1,511.26 1.61 1.13 7.76 0.1 180






0.5 22.62 23.57 13.04 15.44 37.18 1,515.98 5.70 3.99 8.13 1.1 215

7.9 22.61 23.64 13.08 15.49 37.28 1,516.16 3.85 2.70 8.08 1.2 215

15.8 14.47 27.41 15.17 20.27 34.44 1,496.38 2.24 1.57 7.82 0.1 292

19.6 13.09 31.13 17.23 23.41 38.63 1,496.23 1.68 1.18 7.70 0.1 292

25.9 14.62 37.78 20.91 28.21 45.86 1,509.14 1.35 0.95 7.70 0.1 292

39.9 14.92 38.57 21.35 28.76 46.69 1,511.24 1.50 1.05 7.70 0.1 292

45.4 14.88 38.58 21.36 28.78 46.71 1,511.22 1.55 1.09 7.72 0.1 292

189






0.5 21.87 24.26 13.42 16.15 34.42 1,514.72 5.60 3.92 8.12 1.2 226

13.2 20.11 25.05 13.86 17.20 35.44 1,510.90 2.70 1.89 7.98 0.1 22

25.8 14.50 37.33 20.66 27.89 45.38 1,508.23 1.23 0.86 7.74 0.2 337

50.8 14.74 38.60 21.37 28.83 46.73 1,510.89 1.03 0.72 7.73 0.1 202






0.5 22.20 24.23 13.41 16.05 34.40 1,515.58 5.38 3.77 8.11 1.6 235

15.2 13.06 30.25 16.74 22.73 37.64 1,495.01 1.66 1.16 7.74 0.3 247

24.9 14.82 38.10 21.09 28.42 46.20 1,510.13 1.31 0.92 7.71 0.1 270

42.2 14.91 38.58 21.36 28.77 46.71 1,511.26 1.66 1.16 7.70 0.4 180

190





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 21.66 24.19 13.39 16.17 34.35 1,514.07 5.45 3.82 8.06 0.8 230

4.2 21.65 24.24 13.41 16.20 34.40 1,514.16 4.70 3.29 8.05 0.7 230

7.2 21.65 24.24 13.41 16.20 34.40 1,514.21 4.16 2.92 8.05 0.6 250

10.2 21.66 24.30 13.45 16.25 34.49 1,514.35 3.55 2.49 8.03 0.5 270

12.2 21.54 24.35 13.47 16.31 34.54 1,514.11 2.54 1.78 7.98 0.4 280

15.3 18.60 25.21 13.95 17.69 35.65 1,506.73 1.24 0.87 7.86 0.2 292

25.0 14.85 38.07 21.07 28.38 46.16 1,510.19 0.82 0.57 7.63 0.2 315

31.7 14.97 38.45 21.29 28.66 46.58 1,511.12 0.68 0.48 7.63 0.2 315

40.1 14.89 38.57 21.35 28.76 46.69 1,511.15 0.75 0.53 7.62 0.2 315

45.9 14.82 38.61 21.37 28.81 46.73 1,511.07 1.11 0.78 7.64 0.2 315

49.6 14.80 38.63 21.39 28.84 46.77 1,511.10 1.96 1.37 7.65 0.2 315






0.5 21.99 23.72 13.12 15.71 33.73 1,514.45 4.57 3.20 8.13 1.3 200

3.0 21.99 23.73 13.13 15.73 33.75 1,514.50 3.20 2.24 8.12 1.2 220

6.3 21.98 23.75 13.14 15.74 33.77 1,514.55 2.62 1.84 8.10 1.1 240

8.6 21.90 23.75 13.14 15.77 33.77 1,514.38 1.75 1.23 8.03 1 260

11.3 16.47 25.66 14.20 18.52 32.44 1,500.69 1.51 1.06 7.90 0.7 280

15.2 13.09 28.82 15.95 21.63 36.04 1,493.43 1.22 0.85 7.81 0.1 337

24.0 14.45 37.25 20.62 27.84 45.31 1,507.95 0.71 0.50 7.73 0.1 270

39.6 14.84 38.57 21.35 28.77 46.69 1,510.99 0.35 0.25 7.65 0.1 270

48.2 14.85 38.59 21.36 28.79 46.71 1,511.18 0.48 0.34 7.65 0.1 270

191





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 23.25 22.61 12.51 14.55 35.81 1,516.61 3.27 2.29 8.19 0.6 232

8.1 22.67 22.77 12.60 14.83 36.04 1,515.37 2.47 1.73 8.15 0.7 304

15.9 16.94 24.64 13.63 17.63 31.25 1,501.06 1.03 0.72 7.90 0.7 337

29.0 15.10 38.40 21.26 28.59 46.52 1,511.42 0.85 0.60 7.76 0.3 315

40.6 15.16 38.64 21.39 28.76 46.77 1,512.08 0.74 0.52 7.75 0.3 315

50.2 15.04 38.70 21.42 28.83 46.82 1,511.94 0.68 0.48 7.73 0.1 180

60.1 14.93 38.71 21.43 28.87 46.84 1,511.77 0.69 0.48 7.74 0.1 180

75.8 14.83 38.73 21.44 28.90 46.86 1,511.74 0.71 0.50 7.74 0.1 180

100.5 14.72 38.74 21.45 28.94 46.88 1,511.82 0.72 0.50 7.74 0.1 180

155.8 14.56 38.75 21.45 28.98 46.88 1,512.24 0.70 0.49 7.74 0.1 190

250.0 14.55 38.77 21.46 28.99 46.90 1,513.79 0.66 0.46 7.74 0.2 200






0.5 22.11 22.36 12.37 14.66 31.98 1,513.29 2.98 2.09 8.18 0.6 220

11.0 21.23 23.40 12.95 15.68 33.33 1,512.19 0.84 0.59 7.95 0.5 220

25.2 14.98 38.13 21.11 28.41 46.24 1,510.67 0.80 0.56 7.75 0.4 247

30.6 15.17 38.46 21.29 28.62 46.58 1,511.74 0.73 0.51 7.76 0.4 247

40.4 15.04 38.60 21.37 28.76 46.73 1,511.66 0.66 0.46 7.74 0.1 45

43.5 15.00 38.61 21.37 28.77 46.73 1,511.60 0.63 0.44 7.74 0.1 45

51.2 14.93 38.62 21.38 28.80 46.75 1,511.52 0.63 0.44 7.73 0.1 45

192





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 24.03 22.93 12.69 14.58 36.28 1,518.99 2.88 2.02 8.20 0.6 257

10.9 24.00 22.97 12.71 14.61 36.33 1,519.13 1.39 0.97 8.14 0.4 286

14.6 20.37 25.20 13.94 17.25 35.63 1,511.83 0.76 0.53 7.90 0.2 315

25.0 14.96 38.17 21.13 28.44 46.28 1,510.65 0.50 0.35 7.71 0.1 247

31.3 15.09 38.54 21.34 28.70 46.67 1,511.59 0.49 0.34 7.72 0.1 247

40.2 14.97 38.59 21.36 28.76 46.71 1,511.43 0.54 0.38 7.70 0.1 247

50.2 14.86 38.61 21.37 28.80 46.73 1,511.27 0.62 0.43 7.72 0.2 247






0.5 23.99 22.90 12.67 14.56 36.22 1,518.85 2.80 1.96 8.21 0.5 222

10.7 24.00 22.99 12.72 14.62 36.35 1,519.14 1.82 1.28 8.18 0.5 222

15.6 17.84 26.66 14.75 18.97 37.49 1,506.10 1.00 0.70 7.89 0.2 270

20.6 13.74 35.27 19.52 26.46 43.18 1,503.28 0.87 0.61 7.77 0.1 315

26.0 14.97 38.21 21.15 28.47 46.31 1,510.75 0.73 0.51 7.77 0.1 315

30.3 15.12 38.50 21.31 28.66 46.62 1,511.63 0.64 0.45 7.75 0.1 315

40.4 14.98 38.60 21.37 28.77 46.73 1,511.47 0.34 0.24 7.70 0.1 315

48.9 14.90 38.65 21.40 28.83 46.79 1,511.42 1.33 0.93 7.69 0.1 315

193





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 24.20 22.97 12.71 14.55 36.33 1,519.46 2.53 1.77 8.19 0.7 161

15.7 22.26 24.39 13.50 16.16 34.61 1,516.17 0.75 0.53 7.89 0.3 203

25.6 15.03 38.36 21.24 28.58 46.48 1,511.10 0.68 0.48 7.77 0.2 90

51.8 14.83 38.64 21.39 28.83 46.77 1,511.24 0.71 0.50 7.75 0.1 67

59.6 14.81 38.66 21.40 28.85 46.79 1,511.33 0.74 0.52 7.75 0.1 67






0.5 22.75 23.11 12.79 15.06 36.53 1,515.83 2.62 1.84 8.21 0.9 236

16.1 20.20 23.98 13.27 16.38 34.07 1,510.02 1.43 1.00 7.97 0.1 22

25.9 14.60 37.70 20.87 28.16 45.78 1,508.98 0.97 0.68 7.82 0.1 22

44.8 15.16 38.57 21.35 28.70 46.69 1,512.07 1.56 1.09 7.83 0.1 22

600.0 15.31 39.40 21.81 29.31 47.55 1,522.72 1.05 0.74 7.78 0.1 22

194





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 23.26 23.21 12.84 14.99 36.66 1,517.29 3.00 2.10 8.19 0.1 182

10.3 22.82 23.33 12.91 15.21 36.84 1,516.42 2.13 1.49 8.14 0.3 292

12.8 22.65 23.36 12.93 15.28 36.89 1,516.04 1.92 1.35 8.08 0.3 292

25.2 14.03 34.54 19.12 25.85 42.39 1,503.44 2.03 1.42 7.85 0.2 135

38.0 15.31 38.58 21.36 28.68 46.71 1,512.43 1.99 1.39 7.91 0.2 135






0.5 23.83 23.52 13.01 15.06 37.10 1,519.11 5.76 4.04 8.18 0.5 271

10.3 22.85 23.59 13.05 15.39 37.20 1,516.78 4.49 3.15 8.14 0.5 271

15.0 20.58 24.68 13.66 16.81 34.98 1,511.85 3.40 2.38 8.01 0.5 67

26.7 14.54 37.40 20.70 27.94 45.46 1,508.46 2.69 1.89 7.84 0.1 202

30.2 14.84 38.14 21.11 28.44 46.24 1,510.33 2.53 1.77 7.83 0.1 202

40.8 14.78 38.61 21.37 28.82 46.73 1,510.86 3.13 2.19 7.74 0.1 202

195





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 24.50 23.41 12.95 14.79 36.95 1,520.70 5.91 4.14 8.22 0.5 248

10.4 23.68 23.66 13.09 15.22 37.31 1,519.04 4.40 3.08 8.17 0.5 248

14.5 22.08 24.09 13.33 15.98 34.21 1,515.33 3.17 2.22 8.01 0.1 157

27.1 14.32 36.90 20.43 27.61 44.94 1,507.17 1.93 1.35 7.81 0.1 22

30.6 14.55 37.86 20.96 28.30 45.95 1,509.09 1.55 1.09 7.78 0.1 22

39.5 14.80 38.62 21.38 28.83 46.75 1,510.92 2.20 1.54 7.69 0.1 22






0.5 23.82 24.08 13.32 15.49 37.90 1,519.69 5.49 3.85 8.03 0.2 185

11.0 22.87 24.59 13.61 16.14 38.64 1,517.93 4.52 3.17 8.12 0.2 185

15.4 22.63 24.71 13.67 16.29 38.79 1,517.50 3.27 2.29 8.05 0.1 135

20.4 18.81 27.72 15.34 19.55 38.84 1,510.26 2.51 1.76 7.87 0.1 135

30.3 14.58 38.02 21.05 28.41 46.12 1,509.37 2.64 1.85 7.76 0.1 135

196






0.5 24.19 23.99 13.27 15.32 37.77 1,520.54 5.61 3.93 8.20 0.3 110

15.0 23.43 24.23 13.41 15.72 38.13 1,519.08 3.29 2.31 8.08 0.1 22

25.1 14.24 37.42 20.71 28.02 45.48 1,507.50 1.65 1.16 7.77 0.1 315






0.3 23.66 23.48 12.99 15.09 37.05 1,518.62 8.14 5.70 7.72 0.3 270

15.2 21.55 26.48 14.65 17.91 37.26 1,516.53 4.21 2.95 8.04 0.1 67

25.3 15.54 38.32 21.21 28.42 46.43 1,512.63 4.39 3.08 7.94 0.2 337

197





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 23.89 23.33 12.91 14.91 36.84 1,519.06 5.78 4.05 8.15 1 275

10.2 23.57 23.44 12.97 15.08 37.00 1,518.51 4.44 3.11 8.11 0.2 275

15.0 23.26 23.69 13.11 15.36 37.36 1,518.05 3.65 2.56 7.99 0.3 113

25.4 14.90 37.93 21.00 28.27 46.03 1,510.19 3.80 2.66 7.80 0.3 113

32.2 15.24 38.50 21.31 28.63 46.62 1,512.03 3.86 2.70 7.83 0.3 113

40.5 15.26 38.59 21.36 28.69 46.71 1,512.33 3.89 2.73 7.82 0.3 113

50.8 15.29 38.67 21.41 28.76 46.80 1,512.69 4.32 3.03 7.83 0.2 113

54.2 15.32 38.79 21.47 28.83 46.92 1,512.98 4.31 3.02 7.82 0.2 113






0.5 25.38 23.06 12.76 14.28 36.46 1,522.53 6.18 4.33 8.20 0.7 161

15.2 24.08 23.33 12.91 14.86 36.84 1,519.79 2.59 1.81 7.96 0.3 202

25.3 15.05 38.40 21.26 28.60 46.52 1,511.21 1.76 1.23 7.74 0.1 90

50.4 14.82 38.80 21.48 28.96 46.94 1,511.37 1.71 1.20 7.73 0.1 67

198





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 23.74 23.37 12.93 14.98 36.89 1,518.71 4.89 3.43 8.20 1.1 150

10.5 23.73 23.36 12.93 14.98 36.89 1,518.84 4.35 3.05 8.20 0.6 150

15.6 23.54 23.41 12.95 15.06 36.95 1,518.49 3.23 2.26 8.15 0.1 180

25.3 14.98 37.67 20.85 28.05 45.74 1,510.13 1.98 1.39 7.86 0.1 180

30.2 14.95 38.00 21.04 28.32 46.11 1,510.51 1.89 1.32 7.81 0.1 180

42.7 14.98 38.02 21.05 28.33 46.12 1,510.83 1.83 1.28 7.80 0.1 180

50.8 14.93 38.05 21.06 28.35 46.14 1,510.85 1.92 1.35 7.81 0.1 180

100.8 15.13 38.84 21.50 28.92 46.97 1,513.22 3.24 2.27 7.90 0.1 180

123.5 15.21 38.89 21.53 28.94 47.03 1,513.90 2.94 2.06 7.92 0.1 180






0.5 21.73 23.17 12.82 15.37 33.03 1,513.14 5.06 3.55 7.63 0.6 199

10.8 23.75 23.29 12.89 14.92 36.79 1,518.82 3.36 2.35 8.17 0.3 155

15.5 23.92 23.95 13.25 15.36 37.72 1,520.05 2.78 1.95 8.08 0.2 112

31.3 15.16 38.52 21.32 28.66 46.63 1,511.79 1.89 1.32 7.84 0.1 180

50.4 14.87 38.73 21.44 28.89 46.86 1,511.45 1.99 1.39 7.79 0.1 247

81.0 15.21 38.89 21.53 28.94 47.03 1,513.20 2.04 1.43 7.89 0.3 135

199





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 24.39 23.35 12.92 14.79 36.87 1,520.36 6.15 4.31 8.16 0.3 270

11.1 24.37 23.40 12.95 14.83 36.95 1,520.54 5.11 3.58 8.14 0.2 202

15.3 24.28 23.43 12.96 14.87 36.97 1,520.41 4.42 3.10 8.09 0.1 45

30.6 15.10 38.46 21.29 28.63 46.58 1,511.52 3.20 2.24 7.77 0.1 90

47.0 14.98 38.86 21.51 28.97 46.99 1,511.89 4.57 3.20 7.77 0.1 90






0.5 23.33 23.63 13.07 15.29 37.25 1,517.93 5.42 3.80 7.62 0.1 95

15.8 23.85 23.70 13.11 15.19 37.36 1,519.61 3.82 2.68 8.15 0.3 135

50.5 15.27 38.87 21.52 28.91 47.01 1,512.86 4.16 2.92 7.92 0.1 112

200





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 24.18 23.30 12.89 14.80 36.79 1,519.77 5.01 3.51 8.20 0.2 270

15.1 23.93 23.63 13.07 15.12 37.25 1,519.73 4.61 3.23 8.14 0.1 247

25.1 15.65 38.42 21.27 28.48 46.54 1,513.08 5.13 3.59 7.97 0.2 112

50.7 15.84 39.07 21.63 28.93 47.22 1,514.84 5.14 3.60 8.01 0.2 90

59.4 15.84 39.09 21.64 28.95 47.24 1,515.01 4.99 3.50 8.01 0.2 90






0.5 24.47 23.26 12.87 14.69 36.74 1,520.46 4.57 3.20 8.21 0.6 200

15.1 23.94 23.45 12.98 14.99 37.02 1,519.56 2.79 1.96 8.12 0.2 45

32.6 15.17 38.62 21.38 28.74 46.75 1,511.96 2.06 1.44 7.83 0.1 45

201


Saat: 18:35 İstasyon No: 1c Proje: MAREM-2008 Derinlik: 33 m



DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 23.56 23.38 12.94 15.05 36.92 1,518.26 6.50 4.56 7.76 1.3 265

9.8 24.13 23.51 13.01 14.98 37.10 1,520.02 5.54 3.88 8.22 1.3 265

15.7 24.13 23.61 13.06 15.05 37.23 1,520.23 5.28 3.70 8.20 0.4 135

20.5 22.78 25.15 13.92 16.59 39.43 1,518.46 5.22 3.66 8.10 0.4 135

30.2 15.78 39.01 21.60 28.91 47.16 1,514.25 5.52 3.87 8.03 0.5 135

32.6 15.78 39.04 21.61 28.92 47.18 1,514.33 5.46 3.83 8.04 0.5 135






0.5 24.14 23.58 13.05 15.03 37.20 1,519.97 5.90 4.13 7.85 1.3 248

10.0 24.22 23.59 13.05 15.01 37.20 1,520.34 5.95 4.17 8.16 1.3 248

15.9 24.17 23.64 13.08 15.06 37.28 1,520.37 5.88 4.12 8.15 0.2 45

20.5 21.15 28.65 15.86 19.67 40.03 1,517.91 5.70 3.99 8.04 0.4 60

25.0 15.91 38.93 21.55 28.81 47.07 1,514.47 6.11 4.28 7.99 0.4 90

30.7 15.78 39.12 21.66 28.99 47.27 1,514.39 6.14 4.30 7.98 0.4 90

49.8 15.77 39.13 21.66 28.99 47.27 1,514.69 6.16 4.32 7.98 0.5 90

71.2 15.77 39.13 21.66 28.99 47.27 1,515.04 6.30 4.41 7.98 0.6 112

202





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 24.11 23.57 13.04 15.03 37.18 1,519.88 5.96 4.18 8.16 1.3 210

16.3 23.95 23.95 13.25 15.36 37.72 1,520.14 5.90 4.13 8.13 0.4 67

19.8 23.71 24.54 13.58 15.87 38.56 1,520.22 5.95 4.17 8.10 0.3 75

29.9 16.11 38.49 21.31 28.43 46.62 1,514.65 6.46 4.53 7.97 0.3 90

40.4 15.85 38.81 21.48 28.72 46.94 1,514.40 6.47 4.53 7.97 0.3 90

49.8 15.76 39.03 21.61 28.93 47.18 1,514.54 6.40 4.48 7.97 0.3 112






0.5 24.14 23.75 13.14 15.15 37.43 1,520.15 6.10 4.27 8.15 1.3 250

15.7 24.08 23.82 13.18 15.22 37.54 1,520.33 6.10 4.27 8.14 0.6 90

25.3 15.95 38.61 21.37 28.55 46.73 1,514.23 6.54 4.58 7.97 0.1 112

50.1 15.68 39.05 21.62 28.96 47.20 1,514.32 6.57 4.60 7.96 0.7 75

69.0 15.59 39.11 21.65 29.02 47.25 1,514.43 6.59 4.62 7.96 1.3 45

84.7 15.59 39.12 21.66 29.04 47.27 1,514.70 6.59 4.62 7.97 0.7 90

203





DO ml/l

pH Hız Yön

0.5 23.15 23.37 12.93 15.14 36.89 1,517.17 6.43 4.51 7.71 2.2 205

14.5 21.84 26.90 14.89 18.16 37.81 1,517.76 6.22 4.36 8.09 0.3 315

26.0 15.88 39.05 21.62 28.91 47.20 1,514.53 6.46 4.53 8.00 0.2 157

50.7 15.54 39.20 21.70 29.10 47.35 1,514.08 6.33 4.44 7.99 0.9 180

82.1 15.45 39.26 21.73 29.17 47.40 1,514.39 6.40 4.48 7.99 1.5 0






0.5 23.29 25.12 13.90 16.42 39.38 1,519.44 7.19 5.04 7.81 0.3 200

15.2 15.97 39.05 21.62 28.89 47.20 1,514.63 6.30 4.41 8.01 0.1 67

25.2 15.91 39.15 21.67 28.97 47.29 1,514.73 6.19 4.34 8.00 0.6 22

50.7 15.61 39.14 21.67 29.04 47.29 1,514.22 6.19 4.34 8.00 0.5 22

75.7 15.59 39.22 21.71 29.10 47.37 1,514.67 6.24 4.37 8.00 0.7 22

204

Bentik materyal verileri: 2008 senesi Yaz Ayağı çalışmalarında 500m ve daha derin sularda Beam-Trawl ile örneklemeler yapılmıştır. Eldeki olanaklar ile 1000m ve daha derin sularda da örnekleme yapma imkanı bulunmaktadır. Takip eden çalışmalarda envanter oluşturma hedefli olarak kademeli bir şekilde daha derin sularda da çalışmalar sürdürülecektir. Bunun için söz konusu derinlikler için yeni bir Beam-Trawl tasarımı yapılmış ve MAREM projesi 2008 senesi Yaz Ayağı çalışmasında başarı ile denenmiştir. Aşağıdaki tablo ve haritada, bentik örnekleme istasyonlarının mevki ve konumları, bölgesel dağılımları ve bazı Marmara Denizi için yeni rapor olarak nitelendirilebilecek türlerin özellikleri verilmiştir.

S Proje İstasyon Tip Arz Tul Der Tarih

1 MAREM-2008-Bentik ALGARNA-1 Yatay N40˚:52':35" E028˚:59':38" 40m 04/08/2008









Bentik materyal istasyonlarının mevkiini gösterir tablo.

Marmara Denizi genelinde 05/08/2008-12/08/2008 döneminde bentik materyal istasyonlarının konumlarını gösterir harita

205

Veri tablolarına esas oluşturan Marmara Denizi yatay bölgelemesi

Bölgesel dağılım tablosu:

TÜR BÖLGE Mar1 Mar2 Mar3 Mar4 Mar5 Mar6 Mar7

Porifera: Cliona celata - - - + - - - Rhizaxinella pyrifera - - - - - + - Suberites domuncula - - - + - - - Tethya aurantium - - + - - - - Anthozoa: Alcyonium palmatum - - - + - + - Calliactis parasitica - - - + - - - Caryophyllia smithi + - + + - + - Gerardia savaglia + - - - - - - Pennatula phosphorea - - + - - - - Pennatula rubra - - + - - - - Gastropoda: Aegires sp - - - + - - - Berghia coerulescens - - + - - - - Calliostoma granulatum - - - - - + - Galeodea echinophora - - + - - - - Gourmya vulgata - - + - - - - Monodonta turbinata + - - - - - - Philine aperta - - + + - - - Turritella communis + - - - - - - Bivalvia: Diluvarca diluvii - - - - - + - Dosinia lupinus - - + - - - - Mantellum inflatum - - + - - - - Pteria hirundo - - - - - + - Scaphopoda: Dentalium corneum - - - + - - - Cephalopoda: Sepia elegans - - + + - - - Sepia officinalis - - - + - - - Sepia orbignyana - - + + - - -

206

Polychaeta: Aphrodita aculeata - - - + - - - Chaetopterus variopedatus - - + - - - - Glycera rouxi - - - - - + - Hesione pantherina - - - - - + - Phyllochaetopterus socialis - - - - - + - Oligochaeta: Pontobdella muricata - - + + - - - Decapoda: Palaemon adspersus - - + - - - - Palaemon serratus - - + - - - - Monodaeus couchii - - + - - - - Monodaeus guinotae + - - - - - - Calocaris macandreae + - - - - - - Crangon crangon - - + - - - - Diogenes pugilator - - - + - - - Goneplax rhomboides - - - - - + - Homarus gammarus - - - + - - - Inachus dorsettensis - - + - - - - Macropipus depurator - - + + - + - Paguristes sculptimanus - - - + - - - Pagurus cuanensis - - + - - - - Pagurus prideauxi - - - + - - - Pandalina brevirostris - - + - - - - Parapenaeus longirostris + - + + - + - Pasiphaea sivado - - + - - - - Pilumnus hirtellus - - + - - - - Plesionika martia - - + - - - - Polybius corrugatus - - + - - - - Pontocaris cataphracta - - + - - - - Solenocera membranacea - - + - - - - Upogebia pusilla - - + - - - - Echinodermata: Astropecten bispinosus - - + - - + - Astropecten irregularis - - - + - - - Astropecten spinulosus + - + + - + - Anseropoda placenta - - - + - + - Amphipholis squamata - - + - - - - Amphiura filiformis - - + - - - - Astrospartus mediterraneus - - + - - - - Cucumaria planci + - - - - - - Echinaster sepositus - - - + - - - Marthasterias glacialis - - + + - - - Ophiacantha setosa - - - + - - - Ophiomyxa pentagona - - - + - - - Ophiura texturata + - + - - + - Psammechinus microtuberculatus - - + - - + - Spatangus purpureus - - + - - - - Stichopus regalis - - + + - - - Trachythyone elongata - - + - - - - Trachythyone tergestina - - - - - + - Ascidiacea: Ascidia virginea + - + + - - - Aplidium proliferum - - + - - - -

207

Clavelina nana - - + - - - - Corella parallelogramma + - - + - + - Ctenicella appendiculata - - - - - + - Microcosmos claudicans + - - - - - - Rhopalaea neapolitana - - - + - - - Sidnyum sp (tubinatum) - - - - - + - Chondrichthyes: Raja clavata - - + + - - - Raja radula - - - + - - - Scyliorhinus canicula - - + - - - - Torpedo marmorata - - + - - - - Styela partita - - + - - - - Osteichthyes: Blennius gattorugine - - + - - - - Blennius ocellaris - - - - - + - Callionymus lyra - - + + - - - Coelorhynchus coelorhynchus - - + - - - - Ciona intestinalis - - + - - - - Citharus linguatula - - + + - - - Carapus acus + - - + - - - Gadus merlangus - - + - - - - Gobius cruentatus + - + - - - - Gobius niger - - + - - - - Maena smaris - - + - - - - Merlangius merlangius - - + - - - - Merluccius merluccius + - + + - + - Mullus surmuletus - - + + - - - Onos mediterraneus - - + - - - - Serranellus hepatus + - + + - + - Solea lutea + - - - - - - Trigla aspera - - + - - - - Trigla lineata - - + - - - - Trigla lyra + - + + - - - Uranoscopus scaber - - - + - - - Aplidium proliferum (Milne-Edwards, 1841): Animalia > Chordata > Tunicata > Ascidiacea > Enterogona > Aplousobranchia > Polyclinidae > Aplidium

Species uzamamış bir abdomen yapısına sahiptir. Sifon girişi 6 dudaklıdır. Ovoid, topuz şeklinde kalınlaşmış koloniler şeklindedir. Koloniler kahverengi-sarımsı, parlak yapılıdır, kırmızı renkli zooidler bariz şekildedir. Mide 30-40 parçalı bölümsüz, uzunlamasına katlar oluşturur. Sert substratlar üzerine yerleşik olarak bulunur. Söz konusu form N40˚:32':25", E027˚:41':19" kordinatda, 60m derinlikte ALGARNA-4 istasyonunda 09/08/2008 tarihinde elde edilmiştir.

Aplidium proliferum

208

Monodaeus guinotae Forest 1976: Animalia > Arthropoda > Crustacea > Malacostraca > Eumalacostraca > Eucarida > Decapoda > Pleocyemata > Brachyura > Eubrachyura > Heterotremata > Xanthoidea > Xanthidae > Monodaeus

7.8x12.2mm ebatlarında ufak bir formdur. Karapaks bölgeleri net şekilde ayrılmıştır, dorsal yüzü transvers tuberküllü karinanalı ve sub-medyan loblar gelişmiştir. Anterio-lateral kenarı her yanda 5 er adet tüberküllü dişlidir. 2. ve 5. peripodları kısmen yassıdır. Merusun dorsal marjini dikenlidir. Kelipedler farklı uzunlukta ve uniform renklidir. Söz konusu form N40˚:56':31", E028˚:32':20" kordinatda, 56m derinlikte ALGARNA-3 istasyonunda 08/08/2008 tarihinde elde edilmiştir.

Monodaeus guinotae Plesionika martia (A. Milne-Edwards, 1883): Animalia > Arthropoda > Crustacea > Malacostraca > Eumalacostraca > Eucarida > Decapoda > Pleocyemata > Caridea > Pandaloidea > Pandalidae > Plesionika > Plesionika martia

Çok uzun bir rostruma sahiptir (tüm vücut uzunluğunun ½’si). 2. pereipodunun carpusu 20-24 adet eklemlidir. Rengi beyazımsı-kırmızımtraktır. 300-900m derinlikler arasında dipte bulunur.Söz konusu form N40˚:44':18", E027˚:26':09" kordinatda, 500m derinlikte ALGARNA-22 istasyonunda 11/08/2008 tarihinde elde edilmiştir. Plesionika martia

Pontocaris cataphracta (Olivi, 1792): Animalia > Arthropoda > Crustacea > Malacostraca > Eumalacostraca > Eucarida > Decapoda > Pleocyemata > Caridea > Crangonoidea > Crangonidae > Pontocaris cataphracta

2. pereipodları 1. den daha kısa ve zayıftır. 1. abdominal segmenti belirgin şekilde dişlidir. Tüm gövde kalın zırh benzeri bir tabaka ile kaplıdır. Açık pembe renkli, kırmızımsı noktalar ile kaplı renktedir. Kum ve çamur zeminlerde, 10-100m derinlikler arasında bulunur. Söz konusu form N40˚:32':25", E027˚:41':19" kordinatda, 60m derinlikte ALGARNA-4 istasyonunda 09/08/2008 tarihinde elde edilmiştir.

Pontocaris cataphracta

209

Phyllochaetopterus socialis (Calparede, 1870):

Animalia > Annelida > Polychaeta > Spionida > Chaetopteriformia > Chaetopteridae > Phyllochaetopterus socialis

1mm den daha büyük çapta, uzunlukları değişken tüpler oluşturan poliketlerdir. Çok düşük oksijen seviyelerine tolerans gösterirler ve sülfürlü ortamlarda büyük miktarlarda agregatlar oluşturarak dağılım gösterirler. Simbiosism oluşturmaksızın bakteriler ile beslenirler. Söz konusu formlar Marmara Denizi’nde ilk olarak MAREM 2008 projesi kapsamındaki çalışmalar sırasında Gemlik Körfezi havalisinde, derin su pembe karidesi (Parapenaeus longirostris) avlanma alanlarında çok yoğun miktarlarda ve geniş alanlara dağılmış olarak bulunmuştur. Söz konusu

Phyllochaetopterus socialis form N40˚:28':42", E028˚:45':41" kordinatda, 53m derinlikte ALGARNA-2 istasyonunda 07/08/2008

tarihinde elde edilmiştir. Söz konusu istasyonda son olarak 12.04.2008 tarihinde yapılan beam-trawl uygulamasında söz konusu forma rastlanmamıştır. Yine önceki çalışmalarda dikkatimizi çekmeyen, ancak son uygulamada bariz bir şekilde izlenebilen ve ağırlıkla söz konusu yörede yoğunlaşan gaz çıkışları belirlenmiştir. Yine aynı şekilde (çok daha az yoğunlukta) gaz çıkışları belirlenen Tekirdağ-Dağlaraltı mevkiinde, balıkçıların ifadelerine göre karides avcılığı sırasında söz konusu forma zaman zaman rastladıkları tespit edilmiştir. Coelorhynchus coelorhynchus (Risso, 1810) :

Animalia > Chordata > Vertebrata > Osteichthyes > Actinopterygii > Neopterygii > Teleostei > Paracanthopterygii > Gadiformes > Macrouridae > Macrourinae > Caelorinchus > Caelorinchus caelorhincus

Coelorhynchus coelorhynchus

Baş kısmı büyük, gövde arkaya doğru incelerek uzamış şekillidir. Gözler büyük, burun kısmı kısadır ve dağınık noktalıdır. Anterolateral bölge kemik çıkıntı tarafından desteklenir. Alt tarafta bulunan ağzın genişliği boyundan fazladır. Alt tarafı çıplak, ışıma organı büyüktür. Pelvik yüzgeçlerinin hafifçe arkasında siyah renkli çıplak fosa oluşumu gözlenir. Tüm gövde grimsi-kahve renktedir. Ağız pölgesi koyu pembemsi rektedir. Besinini poliketler, gastropodlar, cephalopodlar, krustaseler ve balıklar oluşturur. Genellikle 200-500m arası derinliklerde bulunur. Söz konusu form N40˚:44':18", E027˚:26':09" kordinatda, 500m derinlikte ALGARNA-22 istasyonunda 11/08/2008 tarihinde elde edilmiştir.

210

Plankton materyal verileri:

Proje kapsamında tüm istasyonlardan ve ek olarak plankton çekim istasyonlarından dikey ve yatay düzlemlerde numune alımı gerçekleştirilmiştir. Plankton çekim istasyonlarında da ayrıca dikey kesitte oşinografik veriler alınmış ve çekim alanının tüm parametreler bazında ortalama değer profili saptanmıştır.


1 MAREM-2008-Plankton 45 Dikey N40˚:58':36" E029˚:01':02" 27m 05/08/2008

2 MAREM-2008-Plankton 5i Dikey N40˚:44':40" E029˚:39':10" 127m 06/08/2008

3 MAREM-2008-Plankton 6i Dikey N40˚:43':50" E029˚:45':30" 69m 06/08/2008








11 MAREM-2008-Plankton 5c Dikey N40˚:09':40" E026˚:23':14" 80m 12/08/2008

12 MAREM-2008-Plankton 6c Dikey N40˚:06':52" E026˚:21':19" 77m 12/08/2008

Dikey çekim yapılan plankton istasyonlarının mevkiini gösterir tablo

Dikey çekim yapılan plankton istasyonlarının mevkiini gösterir harita

Yatay çekim yapılan plankton istasyonlarının mevkiini gösterir harita

211


1 MAREM-2008-Plankton 1b Yatay N41˚:13':00" E029˚:07':20" 64m 05/08/2008

2 MAREM-2008-Plankton 4b Yatay N41˚:04':45" E029˚:03':24" 28m 05/08/2008

3 MAREM-2008-Plankton 6 Yatay N40˚:54':30" E028˚:58':50" 53m 05/08/2008



6 MAREM-2008-Plankton 8i Yatay N40˚:43':18" E029˚:21':14" 83m 06/08/2008














20 MAREM-2008-Plankton 21 Yatay N41:03':00" E028˚:15':00" 46m 08/08/2008


22 MAREM-2008-Plankton 23d Yatay N40˚:44':01" E028˚:00':03" 1042m 09/08/2008











33 MAREM-2008-Plankton 1c Yatay N40˚:27':06" E026˚:51':03" 31m 11/08/2008






39 MAREM-2008-Plankton X3 Yatay N40˚:31':19" E026˚:53':03" 43m 12/08/2008

Yatay çekim yapılan plankton istasyonlarının mevkiini gösterir tablo

212

Plankton veri tabloları: Marmara Denizi’nde düşey sıcaklık dağılımı açısından üç ayrı su kütlesi bulunduğu bilinmektedir. Bu kütlelerden en üstte yer alan ve kalınlığı 20-25m dolayındaki yüzey tabakası, mevsim şartlarına bağlı olarak değişim gösterir. Bu tabakanın kış döneminde kazandığı en düşük sıcaklık ve bu sıcaklığın muhafaza edildiği süre, kışı izleyen dönemde yüzey tabakasının alt sınırını, başka bir deyimle yüzey tabakası kalınlığını saptayan en önemli faktör olarak önem taşır. Projenin tasarımı aşamasında Marmara’da daha önceki yıllarda yapılan ölçümlerin Marmara’yı yatay doğrultuda da oldukça kesin bölgelere ayırdığı saptamıştır. Bu nedenle, sonraki senelerde ölçümlerin değerlendirilmesinde bu bölgelere göre gruplandırmalara gidilme gereği duyulmuştur. Bu bölgelere diğer parametrelerin ele alınmasında da sadık kalınacağından, bölgelere ilişkin harita aşağıda sunulmuştur. Söz konusu bölgeler doğal olarak bitişik bölgelerle karşılıklı olarak etkilenmektedirler. Buna rağmen bölgelerden elde edilen ölçüm değerleri istatistik açıdan incelendik-lerinde, aralarındaki farklılıklar belirgin bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Gerek plankton çalışmalarında, gerekse bentik materyal örneklemelerinde söz konusu bölgeleme esasına uyulmuştur. Bu raporda belirli bir türün dağılımı yerine, bir tür envanteri oluşturacak şekilde türlerin varlığı ve kaba dağılımları esas alınmıştır. Söz konusu dağılımlar belirli aralıklarla ve seneler kesitinde yapıldığında, türlerin zaman ve bölge bazındaki değişimlerini ve/veya yoğunluklarını takip etmek olasıdır. Hidro-QL programı çerçevesince detaya inmek ve tür ve/veya türler bazında söz konusu dağılım ve yoğunluk haritalarını oluşturmak mümkündür. Bu yayının kapsamına sadece popüler türler ve bu türlerin bölgeler bazında dağılımları alınmıştır. Aşağıda yer alan harita ve veri tablolarında, bölge ayrımı çerçevesinde, Marmara Denizi’nin bölgelere göre, Temmuz–Ağustos 2007 istatistiksel ortalaması olarak, plankton dağılımı gösterilmiştir.

Veri tablolarına esas oluşturan Marmara Denizi yatay bölgelemesi

213

Plankton dağılım verileri:

Aşağıdaki tabloda 01/08/2007-15/08/2007 döneminde, plankton istasyonları bazında, bölgeler çerçevesince bolluk gösteren popüler fitoplankton türlerinin dağılımı gösterilmiştir. Tabloda yer alan var-yok değerleri; termoklin üzeri, bir anlamda produktif olarak nitelenebilecek üst su tabakasının değerleridir ve dikey-yatay yönde yapılan çekimlerin toplu değerlerini içermektedir. (Tablo. 2) 2. tabloda (Tablo. 3) ise, 01/08/2007-15/08/2007 döneminde, plankton istasyonlarını bazında, bölgeler çerçevesince bolluk gösteren popüler zooplankton türlerinin dağılımı gösterilmiştir. TÜR

BÖLGE Mar1 Mar2 Mar3 Mar4 Mar5 Mar6 Mar7

Prasinophyta: Halosphaera viridis - - - - - - + Dinoflagellata: Centrodinium intermedium + - - - - - - Ceratium furca + + + + - + + Ceratium fusus + + + + + + + Ceratium tripos + + + + + + + Dinophysis caudata + - + - - + - Peridinium brochii + - - - - - - Peridinium depressum + - - - - - - Peridinium granii + - - - - - - Prorocentrum micans + - + + - - + Prorocentrum minimum + + + - + - - Protoperidinium depressum - + - - - - - Protoperidinium divergens - - - - - - + Protoperidinium oblongum + - + + - + + Haptophyta: Phaeocystis globosa + + + + + + + Diatomeae: Chaetoceros densus + - - - - - - Chaetoceros lorenzianus + + - - - - - Coscinodiscus grani + + + + + + + Ditylum brightwelli + - - - - - - Rhizosolenia calcar-avis + + + + + + + Heliozoa: Actinophrys sol + - - - - + + Cyanophycota: Anabaena affinis + + + + - + -

Tablo.2.- Popüler fitoplankton türlerinin, proje çalışması evresinde bölgelere göre dağılımı

Phaeocystis globosa Chaetoceros lorenzianus Actinophrys sol

214

TÜR BÖLGE Mar1 Mar2 Mar3 Mar4 Mar5 Mar6 Mar7

Cladocera: Penilia avirostris + + + + + + + Copepoda: Acartia clausi + + + + + + + Calanus helgolandicus + + - - - + - Candacia armata - - - - - - + Pseudocalanus elongatus + - - - - - - Oncaea conifera - + - - - - - Copelata: Oikopleura dioica + + + + + + + Ciliatea: Coxliella annulata + + + + + + + Eutintinnus lusus-undae + - - + - - + Chaetognatha: Sagitta bipunctata - - - - - + - Sagitta inflata - - - - - + - Sagitta minima - - - - - + - Sagitta serratodentata + - - - - + - Sagitta setosa + + + - - + + Krohnitta subtilis + - - - - + - Hydrozoa: Diphyes dispar - + - - - - - Liriope tetraphylla - + - - - - + Zanclea costata - + - - - - - Ctenophora Beroe ovata + - + + - - + Medusozoa Paraphyllina ns - + - - - - - Decapoda Pasiphaea sivado - + - - - - - Sergestes (Sergia sp) - + - - - - -

Tablo.3.- Popüler zooplankton türlerinin, proje çalışması evresinde bölgelere göre dağılımı

Penilia avirostris Oikopleura dioica Oncaea conifera*

Coxliella annulata Sergia sp* Paraphyllina ns* * 1000m ve daha derin sulardan elde edilmiştir.

215

Fitoplankton:

Fitoplankton dağılım verileri geçmiş seneler ile kıyaslandığında, ciddi bir tür erozyonundan bahsetmek olasıdır. Bu da Marmara Denizi’nin primer prodük-siyonunun ciddi anlamda düşüş gösterdiğinin çarpıcı bir değeri olarak karşımıza çıkmaktadır. Plankton verilerinde baskın tür olarak ve ciddi oranlarda Rhizosolenia calcar-avis karşımıza çıkmaktadır. Hatta bu dönemde birçok bölgede söz konusu türün blooming’i ile karşılaşılmıştır. Yine geçtiğimiz sene rastlandığı gibi, blooming sonrası oluşan musilaj agregat içersinde yoğun bir şekilde R calcar-avis çaperlerine rastlanmıştır. Marmara Denizi genelinde, bölgeler bazında fitoplankton komunitelerinde çok ilginç gelişimler yaşanmaktadır. Geçtiğimiz sene oluşan musilaj agregat sonrası, söz konusu yapının çökerken verdiği fiziksel tahribat ortamında (bünyesine hapsetme-bulaşma) geriye baskın olarak Mukusfilik formların kaldığını söylemek pek de yanlış olmaz. İzmit Körfezi ve etki alanı (MAR 7) ağırlıkla Heliozoonlardan Actinophrys sol etkisi altındadır. Söz konusu bölgede ek olarak yoğun ve tüm Marmara Denizi genelinde olduğu gibi Phaeocystis globosa’ya rastlanmaktadır. Bu iki tür de, musilaj yapı ile özdeşleşmiş türlerdir. Gerek beslenme, gerekse savunma amaçlı olarak yoğun Mukus yapısı üretebilme özelliğine sahiptirler. Diğer bölgelere bakıldığında, tüm bölgeler genelinde Rhizosolenia calcar-avis ve Phaeocystis globosa baskın türler olarak karşımıza çıkmaktadır. Echo-saunder izlemelerinde, söz konusu türler bazlı olduğuna inandığımız yoğun ve

büyük bir bölümü ile yeni oluşmuş musilaj agregatın, termoklin-piknoklin hattında yakla-şık 10-15m kalınlığında bir tabaka olarak yığı-şım yaptığı gözlenmiştir. Yine bir diğer olgu da; neredeyse tüm bölge ve istasyonlarda Coscinodiscus grani türünün yoğun olarak bulunduğudur. Kanımızca, bu tür bir şekilde söz konusu musilaj yapıdan etkilenmeden ortamda bulunabilmekte ve rekabetin azaldığı bu ortama uyum sağlayabilmektedir.

Zooplankton:

Marmara Denizi genelinde fitoplanktonda olduğu gibi, zooplanktonda da kalitatif ve kantitatif ciddi bir azalma söz konusudur. Geçmiş seneler ile kıyaslandığında mevcut türler bazında dramatik düşüşler, fert adetlerindeki düşüşlere kadar indirgenmiştir. Bu olguda Marmara Denizi genelini etkileyen musilaj agregat yapının ciddi etkisi olduğu kadar, düşük oksijen seviyelerinin de ciddi etkisi bulunmaktadır. Bu arada kontrolsüz olarak ve hiç bir arıtmaya tabi olmaksızın yapılan atıksu deşarjlarının direkt letal etkisinin de göz ardı edilmemesi gerekir. Marmara Denizi geneline bakıldığında, tüm bölgelerde bulunan Oikopleura dioica ortamda baskın hale gelmiş türlerden biridir. Oikopleura dioica da Mukusfilik bir türdür. Bunun yanı sıra Penilia avirostris de, uygun rekabet şartlarını iyi değerlendirmiş ve bu sayede baskın hale gelebilmiş bir tür olarak karşımıza çıkmaktadır. Musilaj agregata bağlı olarak, yoğun besin girdisinden faydalanıp ciddi miktarlarda çoğalmış olan diğer bir tür de Favella sp. olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle musilaj agregatın yoğun olarak bulunduğu bölgelerde, vakoolleri söz konusu yapı ile dolu ve yoğun artış göstermiş formlar ile karşılaşılmaktadır.

Coscinodiscus grani

216

Yapılan gözlemlere göre, söz konusu mukus yapıyı besin olarak kullanan formların başında Favella sp. gelmektedir. Primer prodüksiyondaki azalma ve yoğun mukus yapısına bağlı ekstrem şartlar sebebi ile, ne yazıktır ki Marmara Denizi genel prodüktivitesinde belirgin ve ciddi bir azalma söz konusudur. Noctiluca miliaris 1990 senesinde bu yana Marmara Denizi’nde planktonda baskın hale gelmiş bir türdür. Marmara Denizi genelinde, ilkbahar patlamaları şeklinde kendini göstermektedir. Marmara Denizi’nde ilkbahar döneminde görülen ve yaygın tür olarak saptanan yakamoz, diğer tüm fitoplankton türlerine oranla 56-65%’lik bir değer göstermektedir. Aşağıdaki Tabloda 2007 Temmuz-Ağustos döneminde Yakamoz’un (Noctiluca miliaris) bölgeler itibariyle diğer plankton organizmaları ile olan artışı gösterilmiştir. (Artüz ve diğ. 2007)

Bölge Mar I Mar II Mar III Mar IV Mar V Mar VI Mar VII Ort. % N. miliaris 49.3 54.4 47.6 46.2 59.7 60.2 64.3 54.53 Diğer Planktonlar

50.7 45.6 52.4 53.8 40.3 39.8 35.7 45.47

Marmara Denizi’nde Bölgelere göre planktonik organizmaların % ayrımı (Artüz ve diğ. 2007)

Ancak 2008 senesi çalışmalarında Marmara Denizi genelinde Noctiluca miliaris komunitesinde çok ciddi düşüşler gözlenmiştir. Musilaj agregat yapının ciddi olarak zarar verdiği formların başında Noctiluca miliaris gelmektedir. Son ölçümlerde bölgeler bazında ortalamalarda Noctiluca miliaris 1% oranının altında konsantrasyonlarda bulunmaktadır. Marmara Denizi genelinde dikkat çeken bir diğer olgu da yine geçmiş seneler ile kıyaslandığında ciddi denilebilecek miktarlarda proliferasyonuna rastlanan Beroe ovata olmaktadır. Marmara Denizi genelinde çalışma yapılan neredeyse tüm istasyonlarda ciddi miktarlarda Beroe ovata’ya rastlanmıştır. Hatta batı Marmara bölgesine yakın istasyonlarda, ilk defa denizlerimizde 1989 senesinde gözlenmiş olan, Beroe ovata’ya bağlı Red-Tide olaylarına rastlanmıştır.

12/08/2008 tarihinde X3 numaralı istasyonda rastlanan Beroe ovata orijinli Red-Tide görüntüleri

Özellikle Çanakkale Boğazı mevkiindeki istasyonlarda kullanılan plankton kepçesi Beroe ovata yoğunluğundan bloke olduğundan, istasyonların birçoğunda örneklemeler gerçekleştirilememiştir.

217

1000m ve daha derin bölgelerde yapılan çalışmalarda Marmara Denizi için ilk rapor edilecek aşağıdaki formlara da rastlanmıştır;

Oncaea conifera Giesbrecht, 1891

Animalia > Arthropoda > Crustacea > Maxillopoda > Copepoda > Neocopepoda > Podoplea > Poecilostomatoida > Oncaeidae > Oncaea > Oncaea conifera

Kitinleşmiş gövde yaklaşık 1mm veya daha ufaktır. 4. ayağın endopodu konik şekilde ve uç ve kenar kısımlarında dikenler mevcuttur. Yan taraftan bakıldığında, ikinci somit, sırt-ön yönüne doğru dikensiz ve eğimlidir. Antenler, 2. ve 3. somitlerde keseler şeklinde ışıma (Bioluminesans) kovukları mevcuttur. 200m ve daha derin sularda pelajik olarak bulunur. N40˚:44':01", E028˚:00':03" konumunda, 1042m derinlikte, 23d istasyonunda 09/08/2008 tarihinde elde edilmiştir. Oncaea conifera

Sergia sp

Animalia > Arthropoda > Crustacea >Malacostraca > Eumalacostraca > Eucarida > Decapoda > Dendrobranchiata > Sergestoidea > Sergestidae > Sergia > Sergia sp

Yaklaşık 1cm boyunda, süt beyazı renktedir. Dermal fotoforları vardır. Sefalotoraksın ön bölümü uzamamıştır. 4. ve 5. peripodları gelişmemiş veya bulunmaz. Supraorbital ve hepatik dikenleri bulunmaz, saçaklar belirgindir. 200m ve daha derinlerde pelajik olarak bulunurlar. N40˚:44':01", E028˚:00':03" konumunda, 1042m derinlikte, 23d istasyonunda 09/08/2008 tarihinde elde edilmiştir.

Sergia sp Pasiphaea sivado (Risso, 1816) :

Animalia > Arthropoda > Crustacea > Malacostraca > Eumalacostraca > Eucarida > Decapoda > Pleocyemata > Caridea > Pasiphaeoidea > Pasiphaeidae > Pasiphaea > Pasiphaea sivado

Rostrum kuvvetli bir şekilde gerilemiştir. Kıskaçlı maksilipedler diğer pereipodlardan daha uzundur. Kıskaçlar küçük ve eşit oranda uzamış şekillidir. Abdominal segmentler zayıf karinalıdır. Camsı şeffaf, tümü ile kırmızı, yoğun lekeler ile bezelidir, sadece kornea siyah renklidir. 300m derilikler civarında pelajik olarak bulunur. N40˚:44':01", E028˚:00':03" konumunda, 1042m derinlikte, 23d istasyonunda 09/08/2008 tarihinde elde edilmiştir. Pasiphaea sivado

218

Diphyes dispar Chamisso and Eysenhardt, 1821

Eukaryota > Metazoa > Eumetazoa > Cnidaria > Hydrozoa > Siphonophora > Calycophorae > Diphyidae > Diphyes > Diphyes dispar

Kosmopolitan, epipelajik formdur. Kenarlı konik bir yapıya sahiptir. Anteior nektoforun nektosak kısmının sonu tepe bölgesine yakın yer alır. Dorsal ostial bölge lateraldekinden daha büyüktür. Posterior nektopor, ostial bölge ile basitçe birleşir. Phillosist tepe bölgesine yakın/birleşiktir. N40˚:44':01", E028˚:00':03" konumunda, 1042m derinlikte, 09/08/2008 tarihinde elde edilmiştir. Diphyes dispar

Paraphyllina ns

Animalia > Cnidaria > Medusozoa > Scyphozoa > Coronatae > Paraphyllinidae > Paraphyllina > Paraphyllina ns

Maas (1903), SIBOGA araştırma seferinde, Malay yarımadası bölgesinden elde edilmiş 2 adet türü derin su coronate scyphomedusa olarak ve yeni bir genus Paraphyllina olarak tanımlamıştır. 1903 senesinde, Lo Bianco Akdeniz kıyısında, Capri yakınlarında bulunmuş, Maas tarafından tanımlanmış bir formu şekle dökmüş ve Mayor (1910) tarafından yeniden tanımlanmıştır. 4. örnek ise Ranson (1936) tarafından Villefrance kıyılarında bulunmuş ve tanımlanmıştır. Paraphyllina ns

Günümüzde Paraphyllina genusuna ait bilinen 3 species bulunmaktadır. Bunlar P. intermedia, P. ransoni ve P. rubra dır. Bilindiği kadarı ile sularımızda ve özellikle de Marmara Denizi’nde bu genusa ait bir form, bu güne kadar rapor edilmemiştir. Çalışmalarımız sırasında 1042m derinlikte çekilen plankton kepçesinde aşağıda karşılaştırmalı özellikleri verilen 2 adet speciese rastlanmıştır. Söz konusu tablodan da anlaşılacağı gibi, ele geçen form ile, diğer speciesler ile arasında, temel özellikler açısından bariz farklar bulunmaktadır. N40˚:44':01", E028˚:00':03" konumunda, 1042m derinlikte, 23d istasyonunda 09/08/2008 tarihinde elde edilmiştir.

P. intermedia P. ransoni P. rubra P. ns

Renk Midenin bir bölümüne

kadar sınırlı Tüm medus

Mide, filamentler ve gonadlar

Midenin bir bölümüne kadar

sınırlı ve tentaküller

Gonadlar Böbrek şekilli: kas halkasının

üzerinde

W-formlu: Kas halkasının

altında yayılmış

Paketçikler halinde uzamış ve hafifçe

uzunlamasına, pozisyonları değişken

S-formlu: Kas halkasının

altında yayılmış

Rhopalium Ocellus mevcut,

lensli Ocellus yok, lens

mevcut Ocellus mevcut

Ocellus mevcut, lensli

219

İstasyonlar bazında derinliğe [Der (m)] bağlı Klorofil-a [Chl-a (µg/L)] verileri: Chl-a ölçüm İstasyonları: Proje kapsamında aşağıda mevki ve detayları verilen 55 adet istasyonda Klorofil-a [Chl-a (µg/L)] ölçümleri yapılmıştır.


1 MAREM-2008 1b N41°:12':00" E029°:07':00" 64m 05/08/2008 [10:22]

2 MAREM-2008 2b N41°:09':30" E029°:04':15" 23.3m 05/08/2008 [11:27]

3 MAREM-2008 4b N41°:04':45" E029°:03':24" 58.6m 05/08/2008 [12:14]

4 MAREM-2008 5b N41°:02':47" E029°:02':27" 29m 05/08/2008 [12:38]

5 MAREM-2008 6b N41°:01':19" E028°:59':00" 35m 05/08/2008 [13:07]

6 MAREM-2008 2h N41°:01':18" E028°:58':04" 29m 05/08/2008 [13:50]

7 MAREM-2008 3h N41°:01':59" E028°:57':06" 29m 05/08/2008 [14:00]

8 MAREM-2008 4h N41°:01':53" E028°:57':34" 5m 05/08/2008 [14:10]

9 MAREM-2008 45 N40°:58':36" E029°:01':02" 15m 05/08/2008 [14:38]

10 MAREM-2008 8 N40°:57':00" E028°:58':30" 51m 05/08/2008 [15:19]

11 MAREM-2008 6 N40°:54':30" E028°:58':50" 53m 05/08/2008 [16:14]

12 MAREM-2008 2 N40°:50':00" E029°:00':00" 520m 05/08/2008 [17:04]

13 MAREM-2008 5 N40°:49':42" E029°:10':00" 97m 05/08/2008 [20:07]

14 MAREM-2008 1i N40°:45':00" E029°:16':00" 318m 05/08/2008 [21:15]

15 MAREM-2008 2i N40°:44':40" E029°:21':18" 202m 06/08/2008 [08:10]

16 MAREM-2008 8i N40°:43':18" E029°:21':14" 83m 06/08/2008 [08:30]

17 MAREM-2008 3i N40°:44':40" E029°:27':46" 58m 06/08/2008 [09:35]

18 MAREM-2008 4i N40°:44':17" E029°:31':31" 17m 06/08/2008 [10:35]

19 MAREM-2008 5i N40°:44':40" E029°:39':10" 127m 06/08/2008 [11:30]

20 MAREM-2008 6i N40°:43':50" E029°:45':30" 69m 06/08/2008 [13:04]

21 MAREM-2008 7i N40°:44':09" E029°:50':00" 34m 06/08/2008 [14:57]

22 MAREM-2008 9i N40°:41':42" E029°:21':12" 24m 06/08/2008 [21:18]

23 MAREM-2008 4 N40°:42':00" E029°:10':14" 850m 07/08/2008 [09:40]

24 MAREM-2008 3 N40°:42':17" E028°:59':12" 1000m 07/08/2008 [11:02]

25 MAREM-2008 11 N40°:26':22" E028°:45':27" 65m 07/08/2008 [16:31]

26 MAREM-2008 10 N40°:26':00" E028°:50':19" 72m 07/08/2008 [17:18]

27 MAREM-2008 12 N40°:26':00" E029°:01':00" 87m 07/08/2008 [19:04]

28 MAREM-2008 14 N40°:29':20" E028°:50':20" 54m 07/08/2008 [20:34]

29 MAREM-2008 15 N40°:26':00" E028°:34':00" 49m 08/08/2008 [07:55]

30 MAREM-2008 17 N40°:41':00" E028°:34':01" 412m 08/08/2008 [11:05]

31 MAREM-2008 20 N40°:56':51" E028°:45':02" 63m 08/08/2008 [15:41]

32 MAREM-2008 19 N40°:57':00" E028°:33':00" 56m 08/08/2008 [17:20]

33 MAREM-2008 21 N41°:03':00" E028°:15':00" 45m 08/08/2008 [20:37]

34 MAREM-2008 22 N40°:58':29" E028°:00':43" 60m 09/08/2008 [07:28]

35 MAREM-2008 23 N40°:44':00" E028°:00':00" 1042m 09/08/2008 [12:00]

36 MAREM-2008 24 N40°:32':00" E028°:00':03" 45m 09/08/2008 [14:37]

37 MAREM-2008 26 N40°:25':06" E028°:02':54" 45m 09/08/2008 [15:42]

38 MAREM-2008 25 N40°:23':12" E027°:56':10" 39m 09/08/2008 [16:32]

39 MAREM-2008 29 N40°:22':00" E027°:49':01" 33m 10/08/2008 [07:09]

40 MAREM-2008 30 N40°:22':01" E027°:43':00" 38m 10/08/2008 [08:10]

41 MAREM-2008 32 N40°:23':48" E027°:26':54" 39m 10/08/2008 [10:11]

220


42 MAREM-2008 39 N40°:34':12" E027°:32':25" 70m 10/08/2008 [11:56]

43 MAREM-2008 34 N40°:54':24" E027°:32':17" 71m 10/08/2008 [16:27]

44 MAREM-2008 33 N40°:40':00" E027°:27':00" 125m 11/08/2008 [10:20]

45 MAREM-2008 40 N40°:34':04" E027°:14':49" 80m 11/08/2008 [11:50]

46 MAREM-2008 38 N40°:31':30" E027°:14':30" 65m 11/08/2008 [12:38]

47 MAREM-2008 37 N40°:25':30" E027°:00':00" 57m 11/08/2008 [16:48]

48 MAREM-2008 35 N40°:29':00" E027°:00':00" 55m 11/08/2008 [17:35]

49 MAREM-2008 1c N40°:27':06" E026°:51':03" 31.5m 11/08/2008 [18:35]

50 MAREM-2008 2c N40°:26':01" E026°:45':01" 70m 11/08/2008 [19:19]

51 MAREM-2008 3c N40°:18':21" E026°:35':49" 62m 12/08/2008 [07:50]

52 MAREM-2008 4c N40°:13':01" E026°:26':49" 81m 12/08/2008 [09:14]

53 MAREM-2008 5c N40°:09':41" E026°:23':39" 81m 12/08/2008 [09:58]

54 MAREM-2008 6c N40°:06':41" E026°:21':19" 76m 12/08/2008 [10:32]

55 MAREM-2008 36 N40°:32':00" E027°:00':00" 45m 12/08/2008 [20:20]

Marmara Denizi genelinde 05/08/2008-12/08/2008 döneminde Chl-a (µg/L) ölçümleri istasyon

dağılımını gösterir harita Veri grafikleri:

Chl-a (µg/L)

0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 1b

221

Chl-a (µg/L)

0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 1.6

Der

(m

)

0

5

10

15

20

25

İstasyon No: 2b

2D Graph 1

Chl-a (µg/L)

0.0 1.0 2.0 3.0 4.0

Der

(m

)

0

5

10

15

20

25

30

İstasyon No: 4b

Chl-a (µg/L)

0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0

Der

(m

)

0

5

10

15

20

25

İstasyon No: 5b

222

Chl-a (µg/L)

0.0 1.0 2.0 3.0 4.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

İstasyon No: 6b

Chl-a (µg/L)

0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0

Der

(m

)

0

10

20

30

İstasyon No: 2h

Chl-a (µg/L)

0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 1.6 1.8 2.0

Der

(m

)

0

5

10

15

20

25

30

İstasyon No: 3h

223

Chl-a (µg/L)

0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4

Der

(m

)

0

1

2

3

4

5

6

İstasyon No: 4h

Chl-a (µg/L)

0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0

Der

(m

)

0

2

4

6

8

10

12

14

16

İstasyon No: 45

Chl-a (µg/L)

68.0 70.0 72.0 74.0 76.0 78.0 80.0 82.0 84.0 86.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

İstasyon No: 8

224

Chl-a (µg/L)

68.0 70.0 72.0 74.0 76.0 78.0 80.0 82.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 6

Chl-a (µg/L)

72.0 74.0 76.0 78.0 80.0 82.0 84.0 86.0 88.0 90.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 2

Chl-a (µg/L)

82.0 84.0 86.0 88.0 90.0 92.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 5

225

Chl-a (µg/L)

40.0 42.0 44.0 46.0 48.0 50.0 52.0 54.0

Der

(m

)

0

20

40

60

İstasyon No: 1i

Chl-a (µg/L)

3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

İstasyon No: 2i

Chl-a (µg/L)

20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 8i

226

Chl-a (µg/L)

10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 3i

Chl-a (µg/L)

25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0 60.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 4i

Chl-a (µg/L)

0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 5i

227

Chl-a (µg/L)

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0 120.0 140.0 160.0 180.0

Der

(m

)

0

5

10

15

20

25

İstasyon No: 6i

Chl-a (µg/L)

40.0 50.0 60.0 70.0 80.0 90.0

Der

(m

)

0

10

20

30

İstasyon No: 7i

Chl-a (µg/L)

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0

Der

(m

)

0

5

10

15

20

25

İstasyon No: 9i

228

Chl-a (µg/L)

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 4

Chl-a (µg/L)

3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

İstasyon No: 3

Chl-a (µg/L)

3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

İstasyon No: 11

229

Chl-a (µg/L)

2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 10

Chl-a (µg/L)

2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

İstasyon No: 12

Chl-a (µg/L)

3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 14

230

Chl-a (µg/L)

30.0 35.0 40.0 45.0 50.0 55.0 60.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

İstasyon No: 15

Chl-a (µg/L)

3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 17

Chl-a (µg/L)

135.0 140.0 145.0 150.0 155.0 160.0 165.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 20

231

Chl-a (µg/L)

0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0 70.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 19

Chl-a (µg/L)

3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5

Der

(m

)

0

10

20

30

İstasyon No: 21

Chl-a (µg/L)

3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 22

232

Chl-a (µg/L)

40.0 42.0 44.0 46.0 48.0 50.0 52.0 54.0 56.0 58.0 60.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

İstasyon No: 23

Chl-a (µg/L)

3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5

Der

(m

)

0

10

20

30

40

İstasyon No: 24

Chl-a (µg/L)

40.0 42.0 44.0 46.0 48.0 50.0 52.0 54.0 56.0 58.0 60.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

İstasyon No: 26

233

Chl-a (µg/L)

0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

İstasyon No: 25

Chl-a (µg/L)

4.0 4.2 4.4 4.6 4.8 5.0 5.2 5.4 5.6 5.8

Der

(m

)

0

10

20

30

İstasyon No: 29

Chl-a (µg/L)

3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5

Der

(m

)

0

10

20

30

40

İstasyon No: 30

234

Chl-a (µg/L)

4.2 4.4 4.6 4.8 5.0 5.2 5.4 5.6 5.8 6.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

İstasyon No: 32

Chl-a (µg/L)

3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0 6.5 7.0 7.5

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 39

Chl-a (µg/L)

3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 5.5 6.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 34

235

Chl-a (µg/L)

2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 33

Chl-a (µg/L)

4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 16.0 18.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 40

Chl-a (µg/L)

4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 9.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 38

236

Chl-a (µg/L)

6.0 7.0 8.0 9.0 10.0 11.0 12.0 13.0

Y D

ata

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 37

Chl-a (µg/L)

16.0 16.5 17.0 17.5 18.0 18.5 19.0 19.5 20.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

İstasyon No: 36

Chl-a (µg/L)

35.2 35.4 35.6 35.8 36.0 36.2

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

İstasyon No: 35

237

Chl-a (µg/L)

35.4 35.4 35.4 35.4 35.5 35.5 35.5

Der

(m

)

0

10

20

30

İstasyon No: 1c

Chl-a (µg/L)

35.5 35.5 35.5 35.6 35.6 35.7 35.7 35.8 35.8

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 2c

Chl-a (µg/L)

40.0 42.0 44.0 46.0 48.0 50.0 52.0 54.0 56.0 58.0

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

İstasyon No: 3c

238

Chl-a (µg/L)

35.2 35.2 35.2 35.3 35.3 35.4 35.4 35.5 35.5

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60 İstasyon No: 4c

Chl-a (µg/L)

35.0 35.0 35.0 35.1 35.1 35.2 35.2 35.3 35.3

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 5c

Chl-a (µg/L)

34.8 34.9 35.0 35.1 35.2 35.3

Der

(m

)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon No: 6c

239

Besleyici tuzlar-Kimyasal veriler:

Ekteki tablolarda Marmara Denizi’nde 2008 döneminde yapılmış olan diğer ölçümler (kimyasal parametreler) bölgeler ve istasyonlar itibariyle verilmiştir. Sürmekte olan bu araştırmaların daha sonraki bölümlerinde karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi düşünülen bu verilerin, ham data olarak burada yer almasında yarar görüldüğünden bu yayına eklenmiştir. Ayrıca çevrede üretilen ve tüketilen insektisit, pestisit ve petrol türevlerinin Marmara Denizi suyundaki dağılımı ilerleyen senelerde ayrı bir rapor olarak hazırlandığından burada yer verilmemiştir. Söz konusu veriler ileriki senelerin raporlarında bölümler halinde yer alacaktır. (Prof. Dr. Adnan Aydın ve diğ. tarafından) MAREM (Marmara Environmental Monitoring Project) çalışmaları çerçevesince Marmara Denizi tüm su kütlesinde ve sedimanda kimyasal analizler programa alınmıştır. Bu çerçevede 25 adet istasyonda, Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi ve Sevinç-Erdal İnönü Vakfı işbirliği ile, geniş çaplı envanter çalışması gerçekleştirilebilecektir.

İSTASYON DAĞILIM VE KONUMLARI: MAREM-2008 kimyasal ölçüm istasyonları: Proje kapsamında aşağıda mevki ve detayları verilen 9 adet istasyonda kimyasal ölçümler yapılmıştır.


1 MAREM-2008 1b N41°:13':10" E029°:07':30" 67m 13/08/2008 [07:18]

2 MAREM-2008 8 N40°:58':00" E029°:00':00" 26m 13/08/2008 [11:11]

3 MAREM-2008 3 N40°:42':00" E029°:00':00" 345m 13/08/2008 [12:08]

4 MAREM-2008 12 N40°:26':00" E029°:01':00" 93m 13/08/2008 [18:33]

5 MAREM-2008 16 N40°:43':00" E029°:34':00" 28m 14/08/2008 [07:33]

6 MAREM-2008 17 N40°:41':00" E028°:34':00" 400m 14/08/2008 [13:12]

7 MAREM-2008 23 N40°:44':00" E028°:00':00" 830m 14/08/2008 [15:07]

8 MAREM-2008 38 N40°:31':21" E027°:14':12" 63m 14/08/2008 [19:17]

9 MAREM-2008 2c N40°:26':01" E026°:45':01" 70m 11/08/2008 [19:09]

MAREM-2008 kimyasal ölçüm istasyonlarının harita üzerinde dağılımı

240

Marem-2008 Ölçüm verileri:

MAREM-2008 projesi çerçevesince ölçümler LaMotte Smart Spectrofotometre aygıtı ile, orjial ölçüm kitleri kullanılarak, gemi üzerinde ve su numunelerinin 3lt kapasiteli Niskin şişeleriyle alımı ile eş zamanlı olarak gerçekleştirilmiştir. Veriler Hidro-QL programı veri tabanına, bir arayüzey vasıtası ile teknede bulunan intranet sistemi üzerinden, direkt olarak aktarılmışlardır. Aşağıdaki tabloda istasyonlar bazında, kesitler halinde ilgili parametrelerin ölçüm sonuçları verilmiştir. Takip eden grafiklerde ise; istasyonlar bazında ölçüm değerleri derinliğe bağlı olarak gösterilmiştir.

İstasyon No:

Numune alınan su derinliği [m]

NİTRAT [mg/L]

FOSFOR [mg/L]

SÜLFAT [mg/L]

NİTRİT [mg/L]

1b

Yüzey (0.5) 0.10 0.17 1376 0.007 10 0.10 0.07 1760 0.013 25 0.12 0.07 1664 0.016 50 0.11 0.21 1216 0.018

8

Yüzey (0.5) 0.14 0.45 1856 0.009 10 0.12 0.42 1664 0.022 25 0.19 0.43 1184 0.024 50 0.23 0.43 2448 0.027

3

Yüzey (0.5) 0.11 0.45 1856 0.009 10 0.09 0.42 1664 0.022 25 0.11 0.43 1184 0.024 50 0.19 0.43 2448 0.027

12

Yüzey (0.5) 0.14 0.09 1672 0.010 10 0.16 0.09 1534 0.018 25 0.23 0.11 1455 0.016 50 0.22 0.11 1336 0.011

16

Yüzey (0.5) 0.22 2.95 722 0.034 10 0.20 1.11 683 0.032 25 0.21 0.94 554 0.033 50 0.20 0.33 512 0.029

17

Yüzey (0.5) 0.11 0.98 1228 0.028 10 0.11 0.54 1310 0.022 25 0.10 0.52 1365 0.030 50 0.08 0.44 1316 0.031

23

Yüzey (0.5) 0.10 0.92 768 0.021 10 0.08 0.60 1123 0.018 25 0.05 0.49 1116 0.012 50 0.07 0.44 1088 0.011

38

Yüzey (0.5) 0.12 0.31 711 0.022 10 0.12 0.30 728 0.022 25 0.15 0.36 965 0.032 50 0.09 0.12 456 0.011

2c

Yüzey (0.5) 0.08 0.09 505 0.023 10 0.09 0.09 485 0.022 25 0.08 0.11 337 0.028 50 0.05 0.08 357 0.018

Ölçülen parametrelerin istasyon, derinlik ve değerleri

241

İstasyon 1b:

Nitrat (mg/L)

0.095 0.100 0.105 0.110 0.115 0.120 0.125

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Fosfor (mg/L)

0.05 0.10 0.15 0.20 0.25

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Sülfat (mg/L)

1100 1200 1300 1400 1500 1600 1700 1800

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Nitrit (mg/L)

0.006 0.008 0.010 0.012 0.014 0.016 0.018 0.020

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon 8:

Nitrat (mg/L)

0.10 0.12 0.14 0.16 0.18 0.20 0.22 0.24

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Fosfor (mg/L)

0.415 0.420 0.425 0.430 0.435 0.440 0.445 0.450 0.455

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Sülfat (mg/L)

1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400 2600

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Nitrit (mg/L)

0.008 0.010 0.012 0.014 0.016 0.018 0.020 0.022 0.024 0.026 0.028

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

242

İstasyon 3:

Nitrat (mg/L)

0.08 0.10 0.12 0.14 0.16 0.18 0.20

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Fosfor (mg/L)

0.415 0.420 0.425 0.430 0.435 0.440 0.445 0.450 0.455

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Sülfat (mg/L)

1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400 2600

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Nitrit (mg/L)

0.008 0.010 0.012 0.014 0.016 0.018 0.020 0.022 0.024 0.026 0.028

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon 12:

Nitrat (mg/L)

0.12 0.14 0.16 0.18 0.20 0.22 0.24

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Fosfor (mg/L)

0.085 0.090 0.095 0.100 0.105 0.110 0.115

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Sülfat (mg/L)

1300 1350 1400 1450 1500 1550 1600 1650 1700

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Nitrit (mg/L)

0.008 0.010 0.012 0.014 0.016 0.018 0.020

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

243

İstasyon 16:

Nitrat (mg/L)

0.195 0.200 0.205 0.210 0.215 0.220 0.225

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Fosfor (mg/L)

0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Sülfat (mg/L)

500 550 600 650 700 750

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Nitrit (mg/L)

0.028 0.029 0.030 0.031 0.032 0.033 0.034 0.035

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon 17:

Nitrat (mg/L)

0.075 0.080 0.085 0.090 0.095 0.100 0.105 0.110 0.115

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Fosfor (mg/L)

0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1.0 1.1

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Sülfat (mg/L)

1220 1240 1260 1280 1300 1320 1340 1360 1380

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Nitrit (mg/L)

0.020 0.022 0.024 0.026 0.028 0.030 0.032

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

244

İstasyon 23:

Nitrat (mg/L)

0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09 0.10 0.11

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Fosfor (mg/L)

0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1.0

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Sülfat (mg/L)

750 800 850 900 950 1000 1050 1100 1150

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Nitrit (mg/L)

0.010 0.012 0.014 0.016 0.018 0.020 0.022

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

İstasyon 38:

Nitrat (mg/L)

0.08 0.09 0.10 0.11 0.12 0.13 0.14 0.15 0.16

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Fosfor (mg/L)

0.10 0.15 0.20 0.25 0.30 0.35 0.40

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Sülfat (mg/L)

400 500 600 700 800 900 1000

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Nitrit (mg/L)

0.005 0.010 0.015 0.020 0.025 0.030 0.035

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

245

İstasyon 2c:

Nitrat (mg/L)

0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09 0.10

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Fosfor (mg/L)

0.075 0.080 0.085 0.090 0.095 0.100 0.105 0.110 0.115

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Sülfat (mg/L)

320 340 360 380 400 420 440 460 480 500 520

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

Nitrit (mg/L)

0.016 0.018 0.020 0.022 0.024 0.026 0.028 0.030

Der

(m)

0

10

20

30

40

50

60

246

Sedimantolojik veriler: MAREM projesi kapsamında İlk defa 2008 senesi yaz ayağı çalışmasında Marmara Denizi genelinde Ağırlık-Karot (Gravity-Core) yöntemi kullanılarak sediman ile ilgili biyolojik, kimyasal ve fiziksel çalışmalar başlatılmıştır.

Bu çerçevede ilk ayak olarak oluşturulan ve Marmara Denizi’ni boyuna kesecek şekilde konuşlandırılan 4 adet istasyondan örneklemeler yapılmıştır. Söz konusu çalışmaların her bir gurubu, çalışma dönemleri baz alınarak planlandığı üzere, bir tam sene sürecektir. Her sene 1000m ve altı çukurlar da dahil olmak üzere 4 adet farklı istasyondan Ağırlık-Karot ile örneklemeler yapılacak, yine aynı istasyonlardan grab ile canlı-aktüel örneklemeler için numune alımı gerçekleştirilecektir. Bu suretle hedefimiz ileriki 10 sene içersinde Marmara Denizi genelinde, özellikle de 1000m ve altı derinliklerde sediman kalınlığı boyunca, türler bazında dağılım envanteri çıkartmaktır. İlk sene çalışması olarak seçilen istasyonların 2 adedi derin su (810m ve 1042m su derinliği), 2 adedi ise nispeten daha sığ bölgelere (65m ve 83m su derinliği) aittir. Derin sularda yapılan çalışmalar, dolayısı ile özellikle 810m ve 1042m su derinliğine sahip istasyonlar, bir ilk olma niteliğini de taşımaktadır.

Ağırlık-Karot Aleti

Yöntem Bu çalışmadaki Ostrakot, Foraminifer ve diğer hayvan gruplarına ait cins ve türler, Sevinç-Erdal İnönü Vakfı bünyesinde gerçekleştirilen MAREM-2008 projesi çerçevesince, Marmara Denizi’ni doğu-batı yönlü kesit boyunca dizili farklı derinliklerdeki 4 adet istasyondan ve Ağırlık-Karot yöntemini kullanarak güncel sediman örneklerinden elde edilmiştir. Örnekler, elde edilmelerini takiben hiçbir kimyasal madde ile reaksiyona sokulmadan -18˚C saklanarak laboratuvar ortamına getirilmiş ve burada, 10cm’lik kesitler halinde toplama şişelerinde, 70% alkol içerisinde korunmaya alınmıştır. İncelemeye alınmadan önce tazyikli su altında, 4 katlı ölçülü eleklerden (1,00:0,25:0,16:0,08mm) geçirilerek yıkanan materyalin çamur ve kilden arındırılması sağlanmıştır. Ostrakot, Foraminifer ve diğer hayvan gruplarına ait kabuk örnekleri, stereo mikroskop altında ayıklanmıştır. Tür tayinleri, kabuktaki morfolojik karakterlere dayanılarak yapılmıştır. Bunun için mikropaleontolojik slaytlar kullanılarak, kuru kabuk preparataları hazırlanmıştır. Örneklerin sistematikteki taksonomik konumları; Ostrakotlarda, Oertli (1985), Loeblich ve Tappan (1988)’a göre, Foraminiferlerde, Sgarrella ve Moncharmont Zei (1993)’e göre belirlenmiş ve tanımlanan türler, Meiji-EMZ13 stereomikroskop ile, Olympus CKX-41 faz-kontrast mikroskopunda DCM-500, DCM-135 ve Nikon Coolpix 995 (Krinicam) görüntü alma aparat sistemleri ile görüntülenerek HeliconFocus yazılımı ile taramalar yapılmıştır. Örnekler Marmara Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümünde saklanmaktadır.

247

İstasyon Dağılım ve konumları:

Marmara Denizi geneli MAREM-2008 sediman örnekleme istasyonları dağılımı

Sedimantolojik İstasyonların konumları: Aşağıda tabloda örneklemelerin yapıldığı sedimantolojik istasyonların konumları verilmiştir.

S Proje Tipi İstasyon Arz Tul Der Tarih

1 VAKIF-2008 Sediman 1 N40:43':18" E029:21':14" 83 m 06/08/2008




Marmara Denizi geneli MAREM-2008 sediman örnekleme istasyonlarında

derinlik dağılımı

248

Giriş:

Oşinografik ve Hidrobiyolojik açıdan pek çok önemli niteliklere sahip olan Marmara Denizi’nin oluşumu, jeolojik tarih içinde oldukça yakın sayılabilecek bir zaman dilimi içinde yer alır. Bu ilk oluşum Proto Marmara’nın gelişimi ile başlar. Bu erken-geç Miyosen dönem yaklaşık 15-11 milyon yılları arasında yer alır. Miyosen sonlarında Marmara, hem Tetis (Akdeniz) hem de Paratetis (Karadeniz) etkili koşulların egemen olduğu kısmen bir iç deniz durumundadır. (Görür ve diğ., 1997; Sakınç ve diğ.,1999) Erken Pleyistosende Marmara Denizi’nin Karadeniz ve Akdeniz ile olan bağlantısının sağlanması nedeniyle, her iki deniz faunası birbirleri ile Marmara çanağında karışmıştır. (Sakınç, Yaltırak, Oktay,1999) Geç Pliyosen’de ise, Marmara Denizi’nin kuzey ve güneyindeki denizel koşullardan ayrılarak tümü ile izole hale gelmiş ve Kuvaterner dönemin ortalarında da yeniden güney yönlü denizel koşulların etkisi altına girmiştir. Bu sebeple Marmara Denizi’nde bu her iki denizin koşullarını izlemek mümkündür. Son buzul (Würm) döneminde global deniz suyu seviyesinin düşmesi ile günümüzden 12.000 14C yılı öncesine kadar Marmara yeniden göl koşullarının egemen olduğu bir ortam haline dönüşmüştür. (Çağatay ve diğ., 2000) Erken Holosende (10-7.5 bin yıl) deniz suyu seviyesinin giderek yükselmesi ve aktif tektonizma, Akdeniz’i Çanakkale Boğazı yolu ile Marmara Denizi ile yeniden irtibatlandırmış ve Karadeniz’le bağlantı sağlanıncaya kadar, bölgeye Atlantik-Akdeniz bentik faunası yerleşmiştir. (Meriç ve Sakınç, 1990) Günümüzden 7.500 yıl önce (Görür ve diğ., 2001; Oktay ve diğ., 2002; Kaminski ve diğ., 2002) Akdeniz suları İstanbul Boğazı yolu ile Karadeniz’e geçerek bu zamanda Akdeniz-Marmara-Karadeniz bağlantısı gerçekleşmiştir. (Meriç ve Sakınç, 1990, Meriç ve diğ., 2000) Kıta sahanlığının geniş alanlar kapladığı Marmara Denizi deniz çanağında, derinliği 1000 metreyi aşan üç çukur bulunmaktadır.

Türk Boğazlar Sistemi Batimetrisi (Beşiktepe, vd.)

Bu çukurlar Marmara Bölgesi' nin doğu kesiminde doğal yapıyı önemli ölçüde belirleyen Adapazarı Ovası, Sapanca Gölü, İzmit Körfezi çöküntü alanı dizisinin batıya doğru devamı niteliğindedir.

249

Bunların ilki Prens Adaları'nın güney-batısında, ikincisi Marmara Ereğli'nin güney-inde, üçüncüsü ise Ganos Dağı'nın (Uçmakdere’nin) güney-doğusunda yer alır. Bunların ikincisinde 1300 metreyi aşan çukurluk, Marmara Denizi'nin en derin yeridir. Marmara Denizi’nin jeolojik çağlarda, kuzeyindeki Ergene Havzası ile güneyindeki Manyas, Ulubat havzaları gibi bir göl alanı olduğu bilinmektedir. Bu günkü Marmara Denizi’ni oluşturan ortadaki bu çanak, son jeolojik dönemde kenarlarında oluşan kırıklar boyunca çökerek kuzey ve güneyde yer alan havzalardan daha çok çukurlaşmıştır. Bu etkileşme süreci içinde Kuzey Anadolu Fay hattının (KAF) rolü büyüktür. Marmara Bölgesi, ülkemizdeki en önemli deprem kuşaklarından biri olan Kuzey Anadolu Fay hattı üzerinde yer almaktadır. Marmara ve Boğazlarında 1681 yılından günümüze kadar pek çok araştırma gerçekleş-tirilmiş ve geniş bir konu yelpazesi oluşturan inceleme ve irdelemeler yapılmıştır. Bu araştırmaların ortaya koyduğu veriler, bu son derece ilginç ve büyük bir dinamizme sahip su kütlesinin yapısını öğrenmemize baz oluşturmuştur. 1950'li yıllara kadar, bu süregelen yapıdan hemen hemen hiç farklılık göstermeyen Marmara suları, bu yıldan sonra çevresinde hızla gelişen ve çeşitlenen endüstriler, deniz taşımacılığının yoğunlaşması, bunlara bağlı olarak artan nüfus-göç olgusu, Marmara Denizi çanağını dolduran su kütlesinin oşinografik parametrelerinde köklü değişimlere yol açmış ve bu süreç halihazırda da devam etmektedir. Suda çözünmüş ve/veya süspansiyon (askıdaki) halindeki maddelerin yoğunluğun-daki artış, denizin primer prodüktivitesini gerçekleştiren güneşin enerjisinin ulaşabildiği derinliği büyük çapta çaldığından, su kütlesinin fotosenteze dayalı oksijen üretimi azaldığı gibi; büyük bölümü organik, oksitlenme nedeni ile oksijen yitiren materyalden oluşan bu birikim, atmosferle etkileşim ve/veya akıntılarla taşınarak Marmara Denizi ekosistemine ulaşan oksijenin de hızla azalmasına neden olmaktadır. Marmara Denizi’nde ışık geçirgenliğini engelleyen bu etmen, zaman içersinde, tabanda ciddi bir sedimantasyona da sebep olmaktadır. Bunun yanı sıra, Karadeniz’e dökülen ırmak ve nehirlerin getirdikleri tuzluluğu 16-18 ‰S arasında değişen tatlısular ve Akdeniz’den gelen ve Marmara deniz çanağının büyük bölümünü dolduran 36-38 ‰S arasındaki tuzlu suların oluşturdukları tabaka-laşma nedeni ile madde alışverişinde düşey doğrultuda da kısıtlanmış bir yapıya sahiptir. (Artüz, L. Ve diğ., 2007) Marmara Denizi, birbiri üzerinde yer alan hidrografik özellikleri açısından son derece farklı iki su kütlesinden, başka bir deyişle,iki ayrı denizden oluşan bir yapıya sahiptir. Karadeniz’den gelen su miktarına ve özellikle de mevsimsel atmosferik değişimlere göre kalınlığı 50-75m arasında değişen Karadeniz kökenli üst su kütlesinde su sıcaklıkları ortalama değerler olarak 6°C ile 27°C arasında değişime uğrarken, alt su kütlesinde sıcaklık değişimleri hemen hemen hiç bir farklılık göstermemekte, bütün bir yıl boyunca 15ºC~14.2ºC arasında, 0.8ºC gibi bir salınım yapmaktadır. Soğuk suların sıcak su kütlelerinin üzerinde kalabilmesi, kütlelerin tuz içeriğinin (salintelerin) yaratığı yoğunluk farklarına dayanmaktadır. Marmara Denizi, bağlı olduğu Karadeniz, Ege Denizi ve Akdeniz gibi yarı izole deniz-lerle olan madde alışverişinde, dar ve sığ eşiklerle donatılmış Boğazlar nedeni ile son derece kısıtlı bir konuma sahiptir. Bunun sonucunda da farklı katmanlarda farklı biyolojik olayların geliştiği, farklı katmanlarda farklı formların yer aldığı zengin bir biyolojik yapıya sahiptir. Bu farklılığı oluşturan etmenlerden birisi de, Marmara Denizi’ni boydan boya kat eden fay hattının özelliklerine bağlı olan bölgedir.

250

Bu bölgede fay hattı boyunca farklı mineral konsantrasyonları, fay hattının aktivitesine bağlı farklı gaz konsantrasyonları, fay hattı boyunca açığa çıkan sıcak su dolayısı oluşmuş mikro-kozmos bölgeleri ve yine fay hattı dolayısı ile bölgedeki farklı jeolojik deformasyon sonucu oluşmuş olan habitat, diğer bölümlerden bir hayli farklılık göstermektedir. Akdeniz ve Karadeniz gibi iki denizin bağlantısını sağlayan Marmara Denizi bu farklı nitelikleri ve biyolojik çeşitliliği sağlayabilecek-barındırabilecek özelliklere sahiptir. Buna bağlı olarak Marmara Denizi’nin farklı bölgelerinde hem bu iki denizin farklı temel özelliklerini taşıyan farklı su kütleleri, hem de karışımlar sonucu oluşan tamamen farklı su kütleleri bulunmaktadır. (Artüz, 2007)

Ostrakot Envanter ve Dağılım Çalışmaları ön bilgileri: Ostrakot'lar Paleocoğrafyal ekolojinin tanımlanmasında önemli rol oynarlar, ortamın farklı çevresel şartlarını ayırt eden, acısu-tatlısu-deniz fasiyeslerini ayıran formları farklıdır. Bu sebeple, örneklemeler ile fasiyesler bazında ortamsal farklılıkların ve evrelerin saptanmasında yardımcı olurlar. Ostrakot’ların büyük bir bölümü çökelen organik partiküllerle beslendikleri için, besin zincirinde çok önemli bir role sahiptirler. Birçok balık türünün mide içeriğinde fazla miktarda Ostrakot’a rastlanır, bu nedenle direkt ve/veya besin zinciri yolu ile balık-ların beslenmesi açısından da önem taşımaktadırlar. (Moraitou – Apostolopoulou, 1981) Aynı şekilde, ortamdaki bolluk-nadirlik durumları da bize çevresel şartların değişim-leri hakkında ipuçları verebilmektedir. Marmara Denizi’nde çeşitli amaçlarla birçok çalışma yapılmasına karşın, bugüne kadar derin çukurlar da dahil olmak üzere, tüm Marmara Denizi’ni kapsayan, Ostrakot’lar üzerine herhangi bir çalışma gerçekleştirilmemiştir. Yapılmış olan çalışmalar da genelde 0-100m arasındaki litoral bant ile sınırlı kalmıştır. Bu çalışmanın ana amacı, Marmara Denizi temelli bir Ostrakot Dağılım Envanteri oluş-turulmasıdır. Bu sebeple MAREM projesi 2008 yaz ayağı çalışmasında ilk olarak Marmara Denizi çukurlarından sediman örnekleri alınmaya başlamıştır. Hedeflenen; önümüzdeki 5 dönem boyunca sürdürülecek çalışmaların sonuçları, genel Marmara Denizi Ostrakot çalışmaları bibliyografyası ve bu güne değin Marmara Denizi sığ su-litoral bant (0-100m) içersinde yapılmış çalışmaların derlenmesi ile, Marmara Denizi Ostrakot Faunası Envanteri oluşturmaktır. Bu çerçeveden hareketle, tümü ile 2014 senesi sonunda tamamlanması düşünülen, 20 adedi 1000m ve altı su derinliğinde konumlu, 2 adedi Sapanca gölünde olmak üzere,

251

52 adet istasyon öngörülmüştür. Bu istasyonlardan 4 adedinde (2 adet derin su, 2 adet 100m’den sığ) ağırlık-karot örneklemesi, MAREM 2008 yaz ayağı çalışmasında gerçek-leştirilmiştir. Gerçekleştirilen çalışma ile ilgili ön bilgiler, sadece 2 numaralı istasyon ile sınırlı olmak üzere bu yayının kapsamına alınmıştır. Marmara Denizi Ostrakot türlerinin tespiti ve dağılımını incelemek amacıyla başlatılan bu çalışmanın ilk sonuçlarına göre; 1042m su deriliğinin olduğu Marmara Denizi’nin orta çukurundan (istasyon 2.) alınan sediman örneği Ostrakot (Ostracoda-Crustacea) faunası bakımından incelenmiştir (Marmara Denizi’nden ilk olarak 1042m derinliğindeki orta çukur mevkiinden sediman örneği alınmıştır.). Bu inceleme sonucunda tabandan tavana kadar farklı fasiyeslerin yer aldığı gözlemlenmiştir. Alınan sediman istifin (karot boyu 90cm/10cm kesitler halinde) alt tabakanın tavana doğru sırasıyla acısu (x 4 kesit), acısu-deniz, deniz (x 2 kesit), deniz-acısu ve en üst tabakanın deniz ortamlarından çöktüğü düşünülmektedir. Aşağıda, istasyon 2. kesitler bazında popüler Ostrakot türlerinin dağılımı tablo halinde verilmiştir.

İstasyon 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Kesit Aralığı cm

Türler

0-10 10-20 20-30 30-40 40-50 50-60 60-70 70-80 80-90

Argilloecia sp. - - - - + - - - - Callistocythere cf. elena (Barbeito-Gonzalez, 1971) + + - - - - - - - Candona burdurensis (Freels, 1980) - + - - - - - - - Candona sp. + - - - - - - - + Carinocythereis sp. - - - - + - - - - Costa batei (Brady 1866) + + - + + - - - - Costa edwardsii (Roemer, 1838) - - + - - - - - - Costa sp. - + + - - + - - - Cyprideis torosa (Jones, 1850) + - - - - - - - - Cythereis jonesi Baird, 1850 - - + - + - - - - Cytherella ovata (Roemer, 1841) - - + - - - - - - Cytherella sp. + - + + + + + + + Cytheridea neapolitana Kollman, 1960 + + + + + - - - + Cytheropteron punctatum Brady, 1868 - - - - + - - - - Cytheropteron sp. - + + - - - - - - Echinocythereis sp - - - - + - - - - Krithe sp. - - - + - - - - - Leptocythere sp. - - - - + - - - - Loxochonca aequapuncta Deltel, 1964 - + + - - - - - - Loxochonca sp. + + - - - - - - + Macrocypris sp. + + - - - + + + + Paradoxostoma sp. + - + + + - - - - Urocythereis sp. - - - - + - - - -

MAREM-200 projesi 2. numaralı sediman istasyonunda kesitler bazında popüler Ostrakot

türleri dağılımı

252

253

Nr Tür İst.NoDer (m)

Karot derinliği

1 Argilloecia sp. 2 1042 0-10cm 2 Callistocythere elena (Barbeito-Gonzalez, 1971) 2 1042 0-10cm 3 Candona burdurensis (Freels, 1980) 2 1042 10-20cm 4 Candona sp 2 1042 10-20cm 5 Costa batei (Brady 1866) 2 1042 10-20cm 6 Costa edwardsi (Roemer, 1838) 2 1042 20-30cm 7 Cyprideis torosa (Jones, 1850) 2 1042 0-10cm 8 Cythereis jonesi Baird, 1850 2 1042 40-50cm 9 Cytherella ovata (Roemer, 1841) 2 1042 20-30cm 10 Cytherella sp. 2 1042 70-80cm 11 Cytheridea neapolitana Kollman, 1960 2 1042 30-40cm 12 Cytheropteron punctatum Brady, 1868 2 1042 40-50cm 13 Cytheropteron sp. 2 1042 10-20cm 14 Echinocythereis sp 2 1042 40-50cm 15 Krithe sp. 2 1042 30-40cm 16 Leptocythere sp. 2 1042 40-50cm 17 Loxochonca aequapuncta Deltel, 1964 2 1042 10-20cm 18 Loxochonca sp. 2 1042 10-20cm 19 Macrocypris sp. 2 1042 80-90cm 20 Paradoxostoma sp. 2 1042 40-50cm 21 Urocythereis sp. 2 1042 40-50cm

254

Marmara Denizi Foraminifer Envanter ve Dağılım çalışmaları ön bilgileri:

Ortamın hidrografik şartlarının göstergesi olarak kullanılan Ostrakot türlerinin yanı sıra bu geçişlerin ve ortam farklılıklarının biyolojik açıdan izlenebilmesini sağlayan formların en önemlilerinden birini de Foraminifera oluşturmaktadır. MAREM projesi çerçevesince ilk defa bu sene, Marmara Denizi uzun ekseni boyunca 4 farklı nokta ve derinlikten elde edilen Ağırlık-Karot sediman örneklerinde (Bkz. Sediman istasyonları) Marmara Denizi Foraminifer’leri tasnif edilerek veri tabanına eklenmeye başlamıştır. Sedman ile ilgili ileriye dönük tüm çalışmalarımızda gerçekleştirmeyi planladığımız gibi, bu çalışmanın da önümüzdeki 5 dönemi kapsaması program altına alınmıştır. Buna göre önümüzdeki dönemlerde Marmara Denizi Foraminifer’leri ile ilgili bir katalog-envanter çalışması sürdürülecektir. Aşağıda; MAREM-2008 yaz ayağı çalışması, se istasyon 2, kesitler bazında popüler Foraminifer türlerinin dağılımı tablo halinde verilmiştir.

İstasyon 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Kesit Aralığı cm

Türler

0-10 10-20 20-30 30-40 40-50 50-60 60-70 70-80 80-90

Ammonia beccarii, (Linné,1758) - - + + + - - + - Ammonia parkinsoniana, d’Orbigny, 1850 - - + - - - - - - Amphicoryna scalaris, (Batsch, 1791) - - - - + - - + - Astrononion gallowayi, Loeblich & Tappan, 1953 + - + + - + - - - Aubignyna perlucida, (Heron-Allen & Earland, 1913) - + + - - - - - - Biloculina inflata, Wright, 1902 - - - + - - - - - Bolivina alata, (Seguenza, 1862) - - + + - - + + - Bolivina pseudoplicata, Ferrer-Hernandez, 1916 - + - - - - - - - Bolivina spathulata, (Williamson, 1858) + - - - + - + + - Bolivina subreticulata, Parr, 1932 + - - - - - - - - Bolivina variabilis, Williamson, 1884 - + + + - - + - + Brizalina sp. - - - - - + - - - Bulimina aculeata, d'Orbigny, 1826 + + + + + + - - - Bulimina inflata, Seguenza, 1862 - - - - - - - - + Bulimina marginata, d'Orbigny, 1826 + - - - - - + + - Cibicides lobatulus, (Walker & Jacob, 1798) - + - + - - - - - Cibicides refulgens, (Ridley, 1884) + - + + + - - - - Clavulina angularis, (Lamarck, 1813) - - - - - - - + - Cribroelphidium sp. - - - - - + - - - Dentalina leguminiformis, (Batsch, 1791) - - + - - - - - - Dentalina sp. - - - - - + - - - Elphidium advenum, (Cushman, 1922) - + - - - - - - - Elphidium granosum, (d’Orbigny 1846) - - + - - - - - - Elphidium macellum, (Fichtel & Moll, 1798) + - - - - - - - - Eponides condoni, Cushman and Schenck, 1928 - - - - - - - + - Eponides tumidulus, (Brady, 1882) - + - - - - - - - Globigerina bulloides, dÓrbigny, 1826 - - + - - - + + + Globigerinella obesa, (Bolli, 1957) - - - - - - - + -

255

Globigerinoides ruber, (d'Orbigny, 1839) - - - + + - - - - Hoeglundina elegans, (d'Orbigny 1826) - + - - - - - - - Lagena ampulla-distoma, (Rymer & Jones, 1872) - - - - - - - - + Lagena hispidula, Cushman, 1913 - - + - - - - - - Lagena interrupta, Williamson, 1848 + - + - - - - - - Lagena laevis, (Montagu, 1803) - - - - - - + - - Lagena sp. - - - - - + - - - Lagena striata, (dÓrbigny, 1839) - + - - - - - - - Lagena sulcata, (Walker & Jacob, 1789) - - - - - - + - - Lagenammina fusiformis, (Williamson, 1858) - - + - - - - - - Leganodosaria sp. - - - - - - - + - Marginulina glabra, d’Orbigny, 1826 - + - - - - - - - Miliolinella subrotunda, (Montagu, 1803) + - - - - - + - - Nodosaria sp. - - - - - - - + - Orbulina universa, d'Orbigny, 1839 - - - - - - + + - Planorbulina mediterranensis, (d’Orbigny, 1826) + - - + - - - - - Porosononion subgranosum, (Egger 1893) - - - + + - - - - Procerolagena gracilis, (Williamson, 1848) - + - - - - - - - Procerolagena gracillima, (Seguenza, 1862) - - - - - - + - - Pyrgo elongata, (d’Orbigny, 1826) - + - - - - - - - Pyrgo subsphaerica, d'Orbigny 1839 - + - - - - - - - Pyrgo williamsoni, (Silvestri, 1923) - - - - - - - + - Quinqueloculina polygona, d'Orbigny, 1839 - - - - - - - + - Rectuvigerina phlegeri, Le Calvez, 1958 - + - - + - - - - Reophax dentaliniformis, Brady, 1881 - - - - - - + - - Siphoninella soluta, (Brady 1881) - - - - + - - - - Spiroloculina communis, Cushman & Todd, 1944 - - + + + - + + + Spiroloculina pulchella, (dÓrbigny, 1826) + - + + - - - - - Spiroloculina sp. - - + - - + - - - Spiroloculina subcommunis, (d'Orbigny, 1850) + - - + - - + - - Stainforthia fusiformis, (Williamson, 1848) + - - - - - - - - Stanforthia sp. - - - - - + - - - Textularia agglutinans, dÓrbigny, 1839 + - - - + - - - - Textularia conica, d’Orbigny, 1839 - + - - - - - - - Triloculina linneiana, (Brady, 1884) - - - - - - - + - Truncatulina reticulata, Brady,1884 - - - - - - + - - Uvigerina mediterranea, Hofker, 1932 - - - - + - - - + Uvigerina porrecta, Brady, 1879 - - - + - - - - - Virgulina concava, Höglund, 1947 - + - - - - - - -

MAREM-200 projesi 2. numaralı sediman istasyonunda kesitler bazında popüler Foraminifer

türleri dağılımı

256

257

Nr Tür İst.No Der (m)

Karot derinliği

1

Amphicoryna scalaris (Batsch, 1791)

1 83

0-10cm

2 Lagena hispidula Cushman, 1913 1 83 0-10cm 3 Lagena ampulla-distoma, (Rymer & Jones, 1872) 2 1042 80-90cm 4 Lagena striata (dÓrbigny, 1839) 2 1042 10-20cm 5 Lagena interrupta Williamson, 1848 2 1042 0-10cm 6 Procerolagena gracilis (Williamson, 1848) 2 1042 10-20cm 7 Bolivina alata (Seguenza, 1862) 2 1042 70-80cm 8 Bolivina pseudoplicata Ferrer-Hernandez, 1916 2 1042 10-20cm 9 Bolivina spathulata (Williamson, 1858) 2 1042 70-80cm 10 Bolivina subreticulata Parr, 1932 2 1042 0-10cm 11 Bolivina variabilis Williamson, 1884 2 1042 10-20cm 12 Bulimina aculeata d'Orbigny, 1826 2 1042 0-10cm 13 Bulimina inflata Seguenza, 1862 2 1042 80-90cm

14a Bulimina marginata d'Orbigny, 1826 1 83 80-90cm 14b Bulimina marginata d'Orbigny, 1826 2 1042 70-80cm 15 Globobulimina auriculata (Lendenfeld, 1889) 2 1042 10-20cm 16 Chilostomella oolina (Ridley, 1881) 1 83 0-10cm 17 Globigerina bulloides dÓrbigny, 1826 1 83 70-80cm 18 Globigerina ciperoensis Bolli 1957 1 83 80-90cm 19 Globigerinella obesa (Bolli, 1957) 2 1042 70-80cm 20 Eggerella advena (Cushman 1922) 1 83 80-90cm 21 Textularia agglutinans dÓrbigny, 1839 2 1042 0-10cm 22 Textularia conica d’Orbigny, 1839 2 1042 10-20cm 23 Stainforthia fusiformis (Williamson, 1848) 2 1042 0-10cm 24 Triloculina linneiana (Brady, 1884) 2 1042 70-80cm 25 Spiroloculina subcommunis (d'Orbigny, 1850) 2 1042 0-10cm 26 Spiroloculina communis Cushman & Todd, 1944 2 1042 80-90cm 27 Quinqueloculina polygona d'Orbigny, 1839 2 1042 70-80cm 28 Orbulina universa d'Orbigny, 1839 1 83 70-80cm 29 Marginulina glabra d’Orbigny, 1826 2 1042 10-20cm 30 Biloculina inflata Wright, 1902 2 1042 30-40cm

31a Pyrgo williamsoni (Silvestri, 1923) (üst) 2 1042 70-80cm 31b Pyrgo williamsoni (Silvestri, 1923) (yan) 2 1042 70-80cm 32a Quinqueloculina lamarckiana d'Orbigny, 1826 (üst) 1 83 80-90cm 32b Quinqueloculina lamarckiana d'Orbigny, 1826 (yan) 1 83 80-90cm 33 Fursenkonia acuta (d'Orbigny, 1846) 2 1042 10-20cm 34 Leganodosaria sp. 2 1042 70-80cm

35a Adelosina pulchella (dÓrbigny, 1826) (üst) 2 1042 0-10cm 35b Adelosina pulchella (dÓrbigny, 1826) (yan) 2 1042 0-10cm 35c Adelosina pulchella (dÓrbigny, 1826) (üst-yan) 2 1042 0-10cm 36 Siphogenerina sp. 1 83 0-10cm 37 Dentalina communis (d'Orbigny, 1826) 1 83 0-10cm 38 Cornuspira foliacea (Philippi, 1844) 1 83 0-10cm 39 Planorbulina mediterranensis (d’Orbigny, 1826) 2 1042 0-10cm 40 Nonion boueanum (d'Orbigny, 1846) 1 83 0-10cm 41 Hoeglundina elegans (d'Orbigny 1826) 2 1042 10-20cm 42 Elphidium macellum (Fichtel & Moll, 1798) 2 1042 0-10cm 43 Cibicides lobatulus (Walker & Jacob, 1798) 2 1042 10-20cm 44 Astrononion gallowayi Loeblich & Tappan, 1953 1 83 0-10cm 45 Ammonia beccarii (Linné,1758) 2 1042 70-80cm

258

Sediman "Diğer" envanter çalışmaları ön bilgileri: MAREM-2008 sediman çalışmaları kapsamında Foraminifer ve Ostrakot guruplarının yanı sıra, karot örnekleri içersindeki diğer materyal de sınıflandırılmış, tasnif edilmiş ve "Diğer" başlığı altında kayıt altına alınmıştır. Söz konusu materyal içersinde bryozoa, gastropoda ve echinodermata örnekleri ve parçaları büyük bir baskınlıkla öne çıkmaktadır. Bunların yanı sıra, özellikle karot kesitlerinin 70-90cm kesit aralıklarında sünger spikülü benzeri yapılar yine baskın olarak karşımıza çıkmaktadır. Halihazırda tasnifi bitmiş olan istasyonlarda (kavkı ve sert kısımlar olarak) Bryozoonlardan; Cryptostome sp., Scrupocellaria scruposa, Tricellaria peachii - Gastropodlardan; Atlanta lesueuri, Styliola subula, Creseis virgula conica, Eulimella acicula ve Alvinia weinkauffi weinkauffi - Echinodermlerden (parça olarak); irregular deniz kestanesi dikenleri, rostrate pedicellariae valfleri, Cidaris sp., Paracidaris sp. dikenleri ve parçacıklarına yoğun bir şekilde rastlanmıştır. Aşağıdaki tabloda "Diğer" başlığı altında sedimandan elde edilen materyalin popüler olanlarına yer verilmiştir.

Nr Tür İst.No Der (m)

Karot tabaka derinliği (cm)

1 Alvinia weinkauffi weinkauffi (Weinkauff, 1868) 2 1042 0-10 2 Atlanta lesueuri Souyelet,1852 2 1042 20-30 3 Creseis virgula conica (Eschscholts, 1829) 2 1042 50-60 4 Styliola subula (Quoy ve Gaimard, 1827) 2 1042 80-90 5 Cryptostome sp. 1 83 80-90 6 Cryptostome sp 2 1042 70-80 7 Scrupocellaria scruposa (Linnaeus,1758) 2 1042 40-50 8 Tricellaria peachii (Busk, 1851) 2 1042 10-20 9 Difflugia oblonga. Ehrenberg 1832 2 1042 40-50 10 Echinoderm dikeni (cidaris¸ paracidaris) 1 83 70-80 11 Irregular echinoderm dikeni 2 1042 0-10 12 Spatangid rostrate pedicellariae valf 1 83 0-10 13 Spatangid rostrate pedicellariae valf 2 1042 10-20 14 Spikül benzeri yapılar 2 1042 70-80 15 Spikül benzeri yapılar 2 1042 70-80 16 Sünger spikülü 1 83 0-10 17 Sünger spikülü 1 83 0-10

259

Örneklerin sedimantolojik özellikleri:

Proje kapsamında sediman örneklerinde "%" olarak sediman kesitlerinde partikül dane boyu dağılımları da fiziksel olarak, elek sistemi ile ölçülmüştür. Akıntı yön ve hız grafikleri ile, sediman örneklerinde danecik boyu dağılımları arasında, özellikle de piknoklin üzeri yüksek akıntı hızlarının ölçüldüğü bölgelerde, direkt bir bağlantının olduğu açıkça görülecektir. Aşağıdaki dikey dizilim grafiklerinde, istasyonlar bazlı olarak, karot örneklerinde dane boyu dağılımları verilmiştir.

1. İstasyon 2. İstasyon 3. İstasyon 4. İstasyon

Cıvık tavan çamuru >0.2mm

Cıvık yeşilimsi-gri tavan çamuru 0.2mm–0.4mm

Bantlı katman 0.5-0.7mm

Kırılgan-çok ince daneli katman 0.7mm-0.9mm

Orta-ince daneli grimsi katman 1mm-1.5mm

Çok ince daneli yeşilimsi-gri renkli sert katman <1.5mm

Karot örneklerinin uzunluğuna kesitinde dane boyu dağılımı

260

MAREM-2008 Makro Alg Envanter ve Dağılım çalışması:

Giriş:

Yurdumuz, üç tarafı denizlerle çevrili bir yarım adadır. Türkiye yarımadasının kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Akdeniz, batısında ise Ege ve Marmara Denizi ile çevrili durumdadır. Etrafımızı çevreleyen denizlerimizin sahip olduğu fiziksel özellikler de birbirinden oldukça farklılaşmıştır. İşte bu özellikleri yüzünden Türkiye denizlerinin fauna ve florası incelemek için, öncelikli olarak bu bölgelerin genel karakteristikleri hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Denizlerimizdeki canlı dağılımı, fiziksel faktörlerden direkt olarak etkilenir. Türlerin bölgelere dağılımı, ısı, ışık, tuzluluk, su hareketleri ve kirlilik gibi bir takım fiziksel etkilerle sınırlanmıştır. Her ne kadar bazı türler değişik ortamlara adaptasyon sağlayabiliyorsa da türlerin geneli için bu kural değişmeyecektir. Tatlı sularda yaşayan türler tuzlu sularda dağılım göstermeyeceği gibi, sıcak sularda yaşayan türler de soğuk sularda yayılım gösteremeyecektir. Marmara Denizi Avrupa ve Asya kıtaları arasında, 1025km kıyısı, 6.378km2 şelf alanı, 4.169km2 kıta yamacı ve 653km2 lik 1000m’nin üstündeki çukur alanları ile 275km uzunluğunda 80km genişliğinde ve yaklaşık 11.200km2 lik alana sahip karalar arası bir iç denizdir. Dip topografyası ve kıyıları; Erken Pliyosen'den beri bölgede aktif, Kuzey Anadolu Fayı ile, Tirheniyen-Karangat denizel koşullarının, son buzuldaki ani deniz seviyesi düşmesinin ve de son deniz transgresiyonunun etkisi altında, yaklaşık 4-3.5 milyon yıldan beri değişikliğe uğrayarak şekillenmiştir. (Sakınç ve diğ., 1999) Marmara Denizi, Karadeniz ve Ege Deniz'i arasında kalan bir iç denizdir. Türkiye’nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. İki boğaz ile Karadeniz ve Ege’ye açılan bu iç denizin su hareketleri açısından oldukça canlı bir bölgedir. Adalarında bol miktarda mermer bulunduğu için adı Marmaros'dan (Yunanca mermer) alan bu iç denizin sahip olduğu türlerin çoğu, neredeyse tüm denizlerimizde bulunabilecek bitki ve hayvanlardan meydana gelmiştir. (Sakınç, 1998; Sakınç ve Yaltırak, 1997) Tuzluluk ve sıcaklık değişimlerine rahatlıkla adapte olabilen türlerin yer aldığı bu iç deniz, aynı zamanda balık türlerinin göç yolunu oluşturur. Yüzey suları az tuzludur. Tuzluluk oranı ortalama 20-22 Sal‰’dir. Denizin yaz aylarında yüzey sıcaklığı 24-28˚C arasında değişir. Aslında Marmara Denizi gerçek bir deniz olarak değil, Karadeniz ile Akdeniz arasında bağlantıyı sağlayan Boğazlar sistemi üzerindeki bir genişleme olarak görülmelidir. Marmara Denizi’nin hidrografik yapısı da, burasının bir deniz'den ziyade bir haliç karakteri taşıdığını göstermektedir. Marmara Denizi’nde, normal denizlerde gözlenen ve dünyanın dönüşünden, yani koriolis gücünden kaynaklanan dairesel akıntılar yerine, Doğu-Batı doğrultusunda, Karadeniz’in fazlalık veren su bütçesinden kaynaklanan, düz bir yüzey akıntı sistemi ile kıyısal topoğrafiden ve sürtünme direncinden doğan (orkoz) ters akıntılar bulunmaktadır. (Artüz, L. 2007) 18-20 Sal‰ dolayında tuzluluğa sahip Karadeniz sularını Akdeniz’e doğru taşıyan bu yüzey akıntısının altında ise, Marmara ve Karadeniz’in tuz bütçesinin gereği olarak, Batı-Doğu doğrultusunda bir dip akıntısı yer almaktadır. Bu iki akıntı, tuzluluk, sıcaklık, oksijen içeriği, besleyici tuzlar gibi özellikleri açısından farklı iki su kütlesini Marmara’ya getirerek burada iki denizin birbiri üzerinde yer almasına neden olmuşlardır. Düşey doğrultudaki bu iki deniz birbirinden, bu iki su kütlesinin karışımından oluşan ve bu iki denizin karışımını büyük çapta engelleyen bir ara yüzey ile ayrılırlar. (Artüz, L. 2007) Karadeniz'i temsil eden yüzeysel su kütlesi; normal şartlar altında, dalga hareketleri, akıntının yarattığı karışım ve atmosfer ile olan direkt madde alış-verişi sonucunda,

261

canlıların rahatlıkla yaşayabilmelerini, yumurtlama, gelişme, beslenme gibi fizyolojik gereksinimlerini karşılamaya yetecek kadar oksijenleşmiştir. Bu nedenle, üst su kütlesinin biyolojik verimi oldukça yüksektir. Buna karşın, kararlı ara yüzey sayesinde, atmosfer ve yüzey tabakası ile iletişimi kısıtlanan Marmara Denizi dip su kütlesi, canlıların normal yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli eriyik oksijeni, Ege denizinden gelen Akdeniz kökenli suların taşıdığı oranda alabilir. Bu nedenle de bu su kütlesinin oksijen içeriği, normal yaşam koşulları için gerekli miktarın altında kalmaktadır. (Artüz, L. 2007) Üst su tabakalarının su sıcaklıkları, mevsimsel atmosferik koşullara bağlı olarak 6-25ºC arasında periyodik değişimler gösterirken, alt su kütlesinin sıcaklığı bütün yıl boyunca ortalama 14,2ºC dolayında kalmaktadır. Tuzluluk açısından da aynı şey söylenebilir. Yüzey suları Karadeniz’e dökülen nehirlerin getirdiği veya bölgeye düşen yağışların miktarına bağlı olarak 18-25 Sal‰ tuzlulukta olabilirken, alt su kütlesinin tuzluluğu ortalama 38 Sal‰ dolayında bir kararlılık göstermektedir. (Artüz, L. 2007) Bu iki düşey doğrultudaki denizin farklılıkları yalnızca bu üç faktör ile sınırlı değildir. Ancak bunlar dahi, Marmara’nın ekolojisinin ne kadar karmaşık bir yapıya sahip olduğunu göstermeye yetecek niteliktedir. Örneğin hızlı hareket eden ve bu nedenle de yüksek düzeyde oksijene ihtiyaç duyan pelajik balıklar yüzey su kütlesinin altına geçemezken, buna karşın belirli sıcaklıkta yaşamaları gereken canlılar, oksijen gereksinimleri elverse dahi, ara tabakayı zorunlu olmadıkça geçemezler. Her iki su kütlesini kullanabilen canlıların yaşam koşullarının geniş bir toleransa sahip olması gerekir. (Artüz, L. 2007) Bu açıdan bakıldığında Marmara Denizi’nde yaşayan canlılar, yaşam koşulları açısında birbirinden kesin hatlar ile ayrılmış iki topluluk oluşturmaktadırlar. Bu topluluklar, içersinde yaşadıkları ortam koşulları ile çok duyarlı bir denge oluşturmaktadırlar. Aslında Marmara’da bu düşük oksijen düzeyinde yaşayabilen pek çok canlı türü bulunmaktadır. Ancak bu türler, içersinde yaşadıkları ortam koşulları ile çok duyarlı bir denge kurmuşlardır. Bunların yaşadığı ortama ekstra oksijen sağlanması bile, bu dengeyi bozacağından bu oksijen artışı onlar için ölümcül olacaktır. (Artüz, L. 2007) Marmara Denizi Florası Yukarıda da sözü edildiği gibi Marmara Denizi’nde ancak dayanıklı türlerin bu kararsız ortama ayak uydurabilecek şekilde yayılım gösterebildiği görülecektir. Algler ve deniz çayırları Karadeniz’deki türlerden farklılaşmış değildir. Bu bölgede kirlilik yoğunluğuna bağlı olarak Ulva gibi alg türleri baskın hale gelmiştir. Bu bölgede de aynı türlerin benzer yayılıma sahip olduğu görülebilir. Bu güne kadar yapılan araştırmalar sonucu ülkemizin deniz florasının zengin olduğu ve çeşitli deniz bitkisi gruplarına ait yaklaşık 400 türden oluştuğu tespit edilmiştir, (Güven Öztığ, 1971: Cirik ve Güner, 1979; Aysel ve diğ. 1985 ve Aysel 1987) Çiçeksiz (yosunlar/algler) ve çiçekli (deniz çayırlan) bitkiler, biyolojik ve ekolojik işlevleri ile denizlerimizin önemli doğal kaynaklandır. Ototrof canlılar olan bu bitkiler fotosentez olayı ile gıda zincirinde ilk üretimi yaparak diğer canlıların beslenmesini temin ettikleri gibi, makroskopik olanları da bunların barınması ve üremesi için yuva oluştururlar. Ayrıca, bu bitkilerin birçoğu gıda, tarım, kozmetik, tıp, eczacılık ve değişik sanayi dallarında kullanım alanları bulunduğu için, ekonomik yönden de değerlidirler (Cirik, 1981). Marmara Denizi özelinde bakıldığında, tümü ile sınırlarımız içersinde kalan bu denizimiz için bu güne değin ciddi bir makro alg dağılım haritası-envanteri gerçekleştirilememiştir.

262

Oşinografik ve biyolojik şartları Karadeniz, Ege Denizi ve dolayısı ile Akdeniz kökenli canlıların yaşamasına uygun olan Marmara Denizi, makro alglerin dağılımı bakımından da yüksek bir çeşitlilik göstermektedir. Değişen çevre koşullarına uyum gösterebilen formlar kimi zaman ticari önem kazanacak boyutlara yükselebilmekte, hatta Su Ürünleri düzenlemelerinde kendilerine yer bulabilmektedirler. (Artüz, L. 1998) Aynı zamanda ciddi bir kirlilik inhibitörü olarak kullanılabilecek alg ve dağılım pozisyon ve özellikleri, Marmara Denizi ile ilgili envanter bazlı çalışmaların omurgasını oluşturacak niteliklere sahiptir. İlk defa MAREM projesi 2008 yaz ayağında Marmara Denizi makro alg dağılım alanlarının tespiti ve Marmara Denizi bazlı makro alg envanter çalışmalarının temeli atılmıştır. Bu sebeple batı Marmara Denizi’nden başlamak üzere istasyon dağılımları tespit edilmiş ve 5 adet istasyonda dağılım ve tür tespit çalışmaları başlatılmıştır. Devam eden seferlerde, ilk olarak sığ litoral hatta dağılım ve tür tayin çalışmaları sürdürülecek ve devamında da litoral hattın tümünü içeren tür yoğunluk ve dağılım haritaları çıkartılacaktır. Örnekler müze ve eğitim materyali olarak İstanbul Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, Botanik Ana Bilim Dalı’nda da saklanmaktadır. Yöntem

İstanbul Boğazı’nın Karadeniz çıkışı olan Fenerköy’den başlayan bu araştırma Marmara Denizi'nde tespit edilen 60 noktada devam ederek, Çanakkale Boğazı çıkışına kadar sürdürülmüştür. Makro alg numuneleri Marmara Denizi’nde tespit edilen ve günün şartlarına göre uygun olan istasyonlardan, ABC dalış yapılmak sureti ile toplanmıştır. Toplanan örnekler 5% formol-deniz suyu ve 20% alkol-deniz suyu içersinde koruna-rak, farklı boyutlardaki toplama kavanozları içerisin saklanmış ve daha sonra tanımlanmak üzere İstanbul Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, Botanik Ana Bilim Dalı’na ulaştırılarak bir gurup alg’in tanımı ve veri tabanına kaydı yapılmış, tanımı yapıla-mayan bir gurup alg de daha sonra teşhis edilmek üzere İstanbul Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, Botanik Ana Bilim Dalı, Algoloji laboratuarında kayıt altına alınmıştır.

MAREM projesi 2008 yaz ayağı Makro Alg Envanter ve Dağılım çalışması İstasyon konumları: Aşağıda listeler halinde örneklemelerin yapıldığı Marmara Denizi Makro Alg Envanter Dağılım Çalışması istasyonlarının konumları verilmiştir.

S Proje İstasyon Tip Arz Tul Derinlik Tarih

1 MAREM-2008-Alg 1 Yatay N40:36':00" E027:31':49" 3 m 04/08/2008





MAREM-2008 Yaz ayağı Makro Alg Envanter çalışması istasyon konumları

263

MAREM-2008-Alg istasyon dağılım haritası

MAREM-2008 yaz ayağı Alg Envanter çalışması (04/08/- 13/10/2008) genel verileri:

MAREM-2008-Alg Envanter çalışması istasyonlar bazında derinlik dağılım haritası

MAREM-2008-Alg Envanter çalışması istasyonlar bazında Secchi-disc (bulanıklılık)

dağılım haritası

264

Envanter çalışmalarına baz olan Marmara Denizi bölgeleme haritası

(Batı Marmara Denizi)

TÜR BÖLGE Mar1 Mar2 Mar3 Mar4 Mar5

Codium tomentosum + - + + - Padina pavonia + - - + - Cystoseira barbata + - - - + Cladostephus spongiosus + + - - - Dictyota dichotoma + - + - - Cymodocea nodosa + - - - - Antihamnion defectum + - - - - Ectocarpus sp. + - - - + Gelidium sp. + + - - - Corallina sp. + - - - - Laminaria rodriguezii - + - + - Caulerpa racemosa - + - - + Phyllophora sp. - + - - - Acetabularia mediterranea - + - - - Bifurcaria sp. - - + - - Ulva lactuca - - - + +

Popüler alg türlerinin, proje çalışması evresinde istasyonlara göre dağılımı 2008-Alg projesinden elde edilen verilere göre, örnek toplanan 5 istasyonda her bir türe ait birey sayısının fazla, çeşitliliğin az olduğu gözlemlenmiştir. 1 nolu istasyon 10 farklı tür ile diğer istasyonlara göre çeşitlilik bakımından daha zengindir. 1 nolu istasyonu 6 farklı tür ile 2 nolu istasyon takip etmektedir.

Laminaria rodriguezii Padina pavonia Caulerpa racemosa

265

Meteorolojik veriler: Sabit meteoroloji istasyonları dağılımı:

Marmara Denizi geneli sabit meteorolojik istasyon dağılımı

Metod:

Marmara Denizi genelinde 22 adet sabit istasyondan on-line olarak her saat başı ve buna ek deniz araştırmaları süresince istasyonlar bazında aşağıdaki meteorolojik veriler toplanmakta ve eş zamanlı olarak veri tabanına girilmektedir.

- Hava sıcaklığı - Hava basıncı - Görüş Mesafesi - Nem durumu - Rüzgar hızı - Rüzgar yönü - Yağış durumu ve miktarı

İstasyonlar bazında çalışmanın olduğu dönem boyunca;


veriler veri tablolarına ve data-kartlara işlenmektedir.

266

15/06/2008-15/08/2008 tarihleri arası Marmara Denizi geneli ortalama meteorolojik verileri:






nem dağılımı

267




hava basıncı dağılımı

268

Sonuç: 2008 senesi ölçümleri baz alındığında, temel olarak aşağıdaki unsurlara rastlanmıştır; "Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi" MAREM Projesi kapsamında, Marmara Denizi’nin başta en önemli gösterge olan suda erimiş oksijen eğerlerinde geçmiş seneler baz alındığında çok düşük, hatta sıfıra yakın değerlere rastlanmıştır. Marmara Denizi’nin alt su tabakasında sürekli 14.2°C ortalama değere sahip Akdeniz kökenli su kütlesinin sıcaklığının ortalama değerinin 14.8-15.0°C yükseldiği saptanmıştır. Özellikle 1000m derinliğin altında yürütülen çalışmalarda 9 adet Marmara Denizi için yeni ve 1 adet de tamamen yeni bir türe rastlanmıştır. Tahminimiz, halihazırda süren örneklerin tasnif ve değerlendirme çalışmaları bittiğinde, bu sayının özellikle mikroskobik formlar ve 1000m derinliğin altında alınan çamur (sediman) örneklerinde artacağı yönündedir. Proje kapsamında yapılan ölçümlerde, özellikle Marmara Denizi’nin doğu kesiminde besleyici materyalde ciddi artışlar tespit edilmiş, ancak ön çalışmalara göre bitkisel plankton tür çeşitliliği ve genel toplam miktarlarında ciddi düşüşler saptanmıştır. Bu da Marmara Denizi’nin birincil üretime bağlı olarak ciddi bir verim düşüklüğü göstereceğinin anlamlı bir sinyali olarak algılanmalıdır. Marmara Denizi genelinde, geçmiş senelere oranla ciddi bir bulanıklılık saptanmıştır. İlk bulgulara göre bulanıklılığın başlıca nedeni olarak, askıda partiküller (sarı madde) saptanmıştır. Çalışmalar kapsamında Marmara Denizi batısında yer alan Karabiga Burnu–Şahmelek Limanı’ndaki fok mağaralarında, her şeye rağmen hayatiyetin devam ettiği gözlenmiş, 2 adet Akdeniz foku (Monachus monachus) görsel olarak tespit edilmiş, Doğanaslan Bankı – Kazanağzı mevkiinde ise; son kalan Marmara Denizi deniz kaplumbağalarının (Caretta caretta) bütün olumsuzluklara rağmen soyunun tükenmediği saptanmıştır. Bu yayın kapsamında paylaşılan MAREM-2008 verilerine göre; ne yazıktır ki Marmara Denizi genelinde tarafımızdan ölçülen parametrelere bağlı ciddi ve gerçek anlamda önlem alınmasını gerektiren, vahim durum ile karşılaşıldığı ortadadır. Marmara Denizi kaldıramayacağı kadar yoğun bir kirlilik baskısı ile karşı karşıyadır. Zaten gecikmiş olan önlemlerin ivedilikle, belki de bir afet bölgesi statüsü içinde, bir an evvel devreye sokulması görüşünü taşıyoruz.

269

Kaynakça: Artüz, M. L. 2004. Türkiye Deniz Balıkları Fihristi. Büke yayınları, İstanbul. ISBN: 975-8454-57-9.P. 151 Artüz, M. L., Okay, I.A., Mater, B., Artüz, O. B., Gürseler, G., Okay, N. 2007. Bilimsel Açıdan Marmara Denizi, Türkiye Barolar Birliği Yayınları. ISBN 975-6689-89-8. P. 290 Artüz, M. L.., Artüz, O. B., Aydemir, A., Sönmez, B., Özel, D., Öztaş, G., Tan, İ., Merako, K. 2008. Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi Projesi 2007 Yaz Ayağı, 2007 Temmuz-Ağustos dönemi Hidrografik, Biyolojik, Klimatolojik istasyon çalışmaları. T.C. Kültür Üni. Yayını, Kitap no: 82, ISBN 978-975-6957-83-7 , P. 107 Aydın, A. 1991. Sporlu bitkiler Sistematiği I, Ders kitabı İ.Ü. Yayınları, Sayı: 3593 Fen Fak. No. 216. P.26-218 Aysel, V. 1987. Türkiye Ege Denizi florası II. Kırmızı algler (Rhodophyta) Doğa Türk Botanik Dergisi, Ankara Vol: 11,1, P. 1-21 Barbeito-Gonzàlez, P.J. 1971. Die Ostracoden des Küstenbereiches von Naxos (Griechenland) und ihre Lebensbereiche. Mitt. Hamburg. Zool. Mus. Inst., 67: P. 255-326 Benson, R. H. 1977. Evolution of Oblitacythereis from Paleocosta (Ostracoda: Trachyleberididae) during the Cenozoic in the Mediterranean and Atlantic. Smithsonian Institution Pres, Smithsonian contributions to paleobiology; no. 33, Smithson, Wash, ISBN 978-112-582-379-8. P. 47 Brady, G. S. 1880. Report on the Ostracoda dredged by H.M.S. Challenger during the years 1873-1876. Pl. I-XLIV [= 1-44], in: Thomson, C. W.: Report of the scientific results of the voyage of H.M.S. Challenger during the years 1873-76 under the command of Captain George S. Nares and Captain Frank Turle Thomson. Zoology. London, Edinburgh, Dublin. Vol: I, P. 1-184 Brauner, L. 1946. Kriptogamların Sistematiği ve Evrimi. İ.Ü Yayınları Sayı: 289. P.42-107 Chapman, J,V. Chapman, J,D. 1973. The Algae Robert McLehouse and CO. Ltd. The University Pres, Glasgov P.67-307 Cirik, Ş. 1978. Recherches sur la vegetation marin des cotes Turques de la Mer Ege. Etudes particulieres des Peyssonneliacees de Turquie. These de Doctorat de 3 cycle Universite de Pierre et Marie Curie Paris. P. 172 Cirik, Ş., Cirik, S. 2004. Su Bitkileri (Deniz Bitkileri Biyolojisi-Ekolojisi, Yetiştirme Teknikleri (Ders Kitabı) Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi yayınları No.58. P.22-187 Cirik, Ş., Cirik, S. 2005: Limnoloji (Ders Kitabı). Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi yayınları No. 21. P.62-74 Cirik, Ş., Güner, H. 1979. Analyse bibliographique des travaux sur leş phanerogames et les algues marines benthiques des cotes de Turquie (1843-1978), Rev. Biol. Ecol. Medit., France, Vol: 30, 3-4: P. 325-330. Çağatay, M.N., Görür, N., Algan, O., Eastoe, C., Tchepalyga, A., Ongan, D., Kuhn., T., Kuşcu, I. 2000 Late Glacial-Holocene Palaeoceanography of the Sea of Marmara: timing of connections with the Mediterranean and the Black Seas. Marine Geology, Vol: 167, P. 191-206 DAMOC REPORTS. 1971. Master Plan and Feasibility Report for Water supply and sewerage for the Istanbul Region. Vol: III, Part: II. Istanbul.

270

Fitting, H., Schumacher, W., Harder, R., Firbas, F. 1954. Lehrbuch der Botanik “Für Hochschulen”, Gustav Fischer Verlag. P.330-353 Frauenfeld, G. 1855. Die Algen, Der Dalmatischen Kuste, Drug und verlag der kaiserl. Hof-und Staatdruckereı Wien. P.7-78 Fritsch, E.F. 1935. The structure and reproduction of the algae Cambridge University Pres. Vol. I. P.149-464 Fritsch, E.F. 1945. The structure and reproduction of the algae. Cambridge University Press, Vol.II. P.19-737 Görür, N., Çağatay, M.N., Emre, Ö., Alpar, B., Sakınç, M., Islamoğlu, Y., Algan, O., Erkal, T., Keçer, M., Akkök, R., Karlık, G. 2001. Is the abrupt drowning of the Black Sea shelf at 7150 yrBP a myth?, Marine Geology. Vol: 176, P. 65-73 Görür, N., Çağatay, M.N., Sakınç, M. Sümengen, M., Şentürk, K., Yaltırak, C., Tchapalyga, A. 1997. Origin of the Sea of Marmara as Deduced from Neogene to Quaternary Paleogeografic Evolution of its Frame. Silver Spring, MD: VH Winston & Sons, etc., International Geology Review, Vol: 39 P. 347-352 Gülen, D., Kubanç, C., Altınsaçlı, S. 1995. İzmit Körfezi (Hersek Burnu-Kaba Burun) Kuvaterner istifinin Ostrakod faunası. (İzmit Körfezi Kuvaterner İstifi., Meriç, E. (Editör) ve diğ., 1995.). Kocaeli Valiliği Çevre Koruma Vakfı. ISBN 975-96123-0-5. P. 153-171 Güner, H., Aysel, V. 1996. Tohumsuz Bitkiler Sistematiği. I. Cilt “Algler” Ege Üniversitesi Fen Fakültesi, Kitaplar Serisi No: 108. P.13-230 Güven, K.C., Öztığ, F. 1971. Über der marinen Algen an der Küsten der Türkei. Botanica Marina, XIV: P. 121-128. Harald, K. 1944. Die Rhodophyceen der Schwedischen westküste Lund. Universitäts Arsstkrift N.F.Avd. 2. Bd. 40.Nr.2 Kungl. Fysiografıska sallskapets handlıngar. N.F. Bd. 55 Nr.2. P.7-85 Hartmann, G., Puri, H.S. 1974. Summary of neontological and paleontological classification of Ostracoda. Mitt. Hamburg. Zool. Mus. Inst., 70: P 7-73 Howe, H.V., Laurencich, L. 1958. Introduction to the Study of Cretaceous Ostracoda. Louisiana State University Pres. Lib. of Cong. Cat. Card nr: 58-9761. P. 536 Kameswara, K. Rao. 1970. On some foraminifera from the northeastern part of the Arabian Sea. Field Unit of the National Institute of oceanography, Sassoon Docs, Bombay Kaminski, M.A., Aksu A., Box M., Hiscott R.N., Filipescu S., Al-Salamen M. 2002. Late Glacial to Holocene benthic foraminifera in the Marmara Sea: implications for Black Sea-Mediterranean Sea connections following the last deglaciation. BioOne Marine Geology Vol: 190, P. 165-202. Loeblich, A.R. Tappan, H., 1988. Foraminiferal genera and their classification. Van Nostrand Reinhold Company, New York. Vol: 2, P. 970 Meriç, E. ve diğ. 1990. İstanbul Boğazı Güneyi ve Haliç’in geç Kuvaterner (Holosen) dip tortulları. İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı, ISBN 975-7463-00-0. P. 114 Meriç, E. ve diğ. 1995. İzmit Körfezi Kuvaterner İstifi. Kocaeli Valiliği Çevre Koruma Vakfı. ISBN 975-96123-0-5. P. 354 Meriç, E., Kerey, E., Avşar, N., Tunoğlu, C., Taner, G., Kapan-Yeşilyurt, S., Ünsal, İ., Rosso A., 2000. İstanbul Boğazı yolu ile Marmara Denizi Karadeniz bağlantısı hakkında yeni bulgular. Türkiye Jeoloji Bulteni, Vol: 43, P. 73-118 Moraitou-Apostolopoulou, M. 1981. Planktonic Ostracods Collected Between 1964 and 1973 From Different Greek Sea Areas, Vie Et Milieu, 31 (2). P.171-176

271

Neale, J.W., 1969. The Taxonomy, Morphology & Ecology of Recent Ostracoda. Oliver and Boyd LTD. ISBN 05-001-794-2. P. 553 Oertli, H.J., 1985. Atlas des Ostracodes de France (Paleozoic-Actuel). Bulletin des Centres de recherches Exploration-Production Elf-Aquitaine, Memoires 9, ISBN 978-290-102-618-1, P. 396 Oktay, F.Y., Gökaşan, E., Sakınç, M., Yaltırak M., Imren, C., Demirbağ, E., 2002. The effects of the North Anatolian Fault Zone on the latest connection between Black Sea and Sea of Marmara. Marine Geology, Vol: 190, Nr. 1-2, P. 367-382 Özbay I. 2000. Two-Layer Numerical Model for Tsunami Generation and Propagation. M. Sc., Thesis, ODTU, İnşaat Fakültesi, (Yürütücü: Doç Dr. A. C. Yalçıner) Sakınç, M. 2008. Marmara Denizi Bentik Foraminiferleri: Sistematik ve otoekoloji. İ.T.Ü. Rektörlüğü; 1638, ISBN: 978-975-561-314-7. P. 134. Sakınç, M., Yaltırak, C., Oktay, F.Y. 1999, Palaeogeographical evolution of the Thrace Neogene Basin and the Tethys-Paratethys relations at northwestern Turkey (Thrace). Elsevier Palaeogeogr. Palaeoclimatol. Palaeoecol. Vol: 153, Nr 1, 15 P.17-40 Sgarrella, R., Moncharmont-Zei. M. 1993. Benthic foraminifera of the Gulf of Naples (Italy), systematic and autoecology. Bulletino delta Societa Paleonotologica Italiana, 32 (2), P.145-264. Sissingh, W. 1972. Late Cenozoic Ostracoda of the South Aegean Island Arc. Schotanus, ISBN 978-903-002-546-7. P. 187 Tutel, B., Çırpıcı, A. 1986. Sporlu Bitkiler Sistematiği laboratuar kılavuzu, İ.Ü. Yayınları, Sayı: 3372 Fen Fak. No. 194. P.9-40 Türkay, M., Koukouras, A. 1988. The rediscovery of Monodaeus guinotae FOREST 1976 in the Aegean Sea. — Senckenbergiana biol., 68 (4/6), P. 401-405. Volkov, I.I., Fomina, L. S. 1974. Influence of organic material and processes of sulfide formation on distribution of some trace elements in deep - water sediments of Black Sea : Degens, E.T. ve Ross, D.A. ed - The Black Sea - Geology, Chemitrsy and Biology de : AAPG, Memoir 20, P. 456 – 476

Documents

MARMARA DEN DE EN OŞİNOGRAF K ARTLARININ İortaya koymak, buna göre alınması gerekli önlemler için veri tabanı oluşturmak ve dünyada eşine az rastlanır üretimsel ve turistik