7/24/2019 medya okumalar ders kitab

1/6

10

Gzel bir haftasonu kahvaltsn tamamlam gen keyifli bir zaman geirmek adnakanepeye hafife uzanr. Elinde o gne kadar okuma frsat bulamad mer SeyfettininKaa adl kitabn alr. erde byklerinin hala kahvaltya devam ettiklerini anladkonumalar duyar. Yavaa kitabn okumaya balar.

Ahrn avlusunda oynarken aada,

gm stler altnda grnmeyenderenin hznl rltsn iitirdik.Evimiz i itin byk kestane aalararkasnda kaybolmu gibiydi. Annem,stanbula gittii iin benden birya kk olan kardeim Hasanlaartk Dadaruhun yanndan hiayrlmyorduk. Bu, babamn seyisi,yal bir adamd. Sabahleyin erkendenahra kouyorduk. En sevdiimiz eyatlard. Dadaruhla birlikte onlar suyagtrmek, plak srtlarna binmek,ne doyulmaz bir zevkti. Hasan korkar,yalnz binemezdi. Dadaruh onu kendinne alrd. Torbalara arpa koymak,yemliklere ot doldurmak, gbreleri

kaldrmak elenceli bir oyundan daha

ok houmuza gidiyordu. Hele tmar.Bu en zevkli eydi. Dadaruh elinekaay alp ie balad m, tk... tk...tk... tk... tpk bir saat gibi... yerimdeduramaz,- Ben de yapacam! diye tuttururdum.O vakit Dadaruh, beni Tosunun srtnakoyar, elime kaay verir,- Hadi yap! derdi.Bu demir gereci hayvann stne srter,ama o uyumlu tkrty karamazdm.- Kuyruunu sallyor mu?- Sallyor.- Hani bakaym?..Eilirdim, uzanrdm. Ama atnsarsndan kuyruu grnmezdi.

Dn akam evinizde televizyon, radyo, bilgisayar, telefon, gazete, kitapveya internet gibi aralar ve ortamlar olmasayd ne yapyor olurdunuzve ne hissederdiniz? Tartnz.

1. MEDYANIN HAYATIMIZDAK YER

10

KAAI

7/24/2019 medya okumalar ders kitab

2/6

11

Her sabah ahra gelir gelmez,- Dadaruh, tmar ben yapacam,derdim.- Yapamazsn.- Niin?- Daha kksn de ondan...- Yapacam.- By de yle.- Ne zaman?- Boyun at kadar olduunda....At, ahr ilerinde yalnz tmarbeceremiyordum. Boyum atn karnnabile varmyordu. Oysa en keyii, en

elenceli ey buydu. Sanki kaanndzenli tkrts Tosunun hounagidiyor, kulaklarn ksyor, kuyruunukocaman bir pskl gibi sallyordu. Tam

tmar biteceine yakn huysuzlanr, ozaman Dadaruh, Hyt.. diye sarsnabir tokat indirir, sonra teki atlar tmarabalard. Ben bir gn yalnz bamakaldm. Hasanla Dadaruh dere kenarnainmilerdi. imde bir tmar etmek hrsuyand. Kaay aradm, bulamadm.Ahrn kesinde Dadaruhun penceresizkk bir odas vard. Buraya girdim.Raar aradm. Eyerlerin arasna falanbaktm. Yok, yok! Yatan altnda,yeil tahtadan bir sandk duruyordu.Onu atm. Az daha sevincimden

haykracaktm.

Gn ierisinde kitabnn belli blmn okuyan gen bir sre mutfakta dier kardei ilebirlikte ykanm bulaklarn kurutulmas iin annesi ve babasna yardmc olur. Bu sradamutfakta bulunan radyodan 12. Uluslararas Eskiehir Film Festivalinde onur dlnn ensevdii oyuncu olan Cneyt Arkna verildiini duyar. Kardei de bu dl Cneyt Arknnfazlasyla hakettiini vurgular.

Bu konumalar duyan genlerin babas mutfaktaki genlere seslenerek radyoda gzelbir mzik program bulmalarn ister. Bu srada salonda dinlenmek zere oturmu anne ise

genlere sinemalarda gsterime girecek olan filmleri grebilecekleri dergiye gz atmalarnnerir. Kardelerden byk olan Filiz geen hafta sinemaya gitmediklerini ve gzel bir filmio dergiden eebileceklerini ifade eder. Bu konumalar zerine isimleri geen filmlerdenbirini semeye karar verirler.

11

KAAI

7/24/2019 medya okumalar ders kitab

3/6

12

Ayn gnn akamst genlerin babaskanepeye oturmu gazetede dnyadasregelen ekonomik krize ilikin haberleriokumaktadr. Bir yandan da gazetesinin

arkasndan gremedii ama ak olantelevizyonda dnyann farkl bir tarafndagerekleen bir etkinlie ilikin canl yaynyer almaktadr. Genlerin annesi olanMeral Hanm kocas Oktay Beye hemgazeteyi okuduunu, hem de bir yandantelevizyonun ak olduunu syler veekler: Oktay, bu kadar medyann iinedme der.

Evde kanepeye yaylm gazete

okuyan babalar ile konumaya gelengenler televizyonun ak olmas zerinediziyi vurgulayarak Asmal Konakm izliyorsun baba? diye sorarlar vegenlerden biri bu dizilerdeki karakterlereumarm inanmyorsun baba, bunlarntm hayal rn diyerek ekler. Bununzerine babalar televizyonun kendisi iin

elencelik bir ara olduunu vurgular.Sadece zaman geirmek iin ara srabakyorum diye ekler.

Bu sz zerine genlerden biri odayagidip bilgisayaranda video oyunuoynayacan syler. Dier gen ise birsre internete taklacan syler. Busz duyan baba internete taklmak dane demek? diye sorar ve internetin dipsizbir kuyuya benzediini, yerinde, dzgnve ihtiyaca gre kullanlmadnda zaman

alan bir ara olduunu vurgular.

Bir gn ierisinde, sabah uyandmz andan tekrar yatamza gidene kadar geenzaman dardan birinin izlediini dnn. Az nceki rnek ailede olduu gibi

medya kullanm ile ilgili acaba ne dnecekti? Hayatnzda yer alan medya iin nednecekti? Medyann hayatnzda ne kadar yer aldyla ilgili ne dnecekti?

7/24/2019 medya okumalar ders kitab

4/6

13

Gndelik hayatnzda farkl iletiim aralar ve ortamlar ile birliktesiniz. Sizce bu

aralarn hayatnza katklar neler olabilir? Aaya mmkn olduu kadar okyantla doldurunuz.

Kanadal iletiim uzman Marshal McLuhan medyaaralarn ilgin bir ekilde snflandrmaktadr: Scak aralarve souk aralar. Scak aralar hayal kurabilmemize, farkldeerlendirmeler gelitirebilmemize zellikle yardmc

olan aralardr. rnein, kitap ve radyonun scak aralarolduunu syleyebiliriz. Dinlediimiz bir radyo dramasndasesini duyduumuz kiiler iin farkl karakterleri, kiilikleri,grntleri dncelerimizde oluturabiliriz. Herbir dinleyiciiin farkl farkl sonular retebilmek mmkndr. Bununyannda kitap iin de ayn durum szkonusudur. Okuduumuzromanda herbir karakter iin farkl eyler, farkl dncelergelitirebiliriz. Hayal gcmz kullanmamz salamaktadr.

Souk aralar ise dnmemize ve hayal kurmamza ok

fazla olanak salamazlar. Dnmemizi bekledikleri eyidorudan karmza kartrlar. rnein, televizyon byle birrole sahiptir. Televizyonda her ey size hazr olarak verilir;hayal etmeniz ve zihninizde bir takm eyleri canlandrmanzbeklenmez.

Medya:Medya aslnda

ngilizceden dilimizeaktarlm olan bir

kelimedir. Aralar ve

ortamlar anlamnda

kullanlmaktadr.

Kitaplar, gazeteler,

e-dergiler, cep telefonu

mesajlar, ilan panolar,

eitli rn ve giyisiler

zerindeki grsel ve

yazl basklar birermedya rnekleridir.

7/24/2019 medya okumalar ders kitab

5/6

14

700 l Yllar 800l Yllar 1600l Yllar 1800l Yllar

lk gazete indekartlmtr.BakentHaberleri anlamna TchingPao baln tayordu.lkemizde ise ilk gazeteyayn Takvim-i Vekayi ilebalamtr.

Diamont Sutra (ElmasSutra) dnyann bilinenen eski kalp baskkitabdr. M.S. 868 ylndainde baslmtr vegnmzde ngiltereUlusal Ktphanesinde

bulunmaktadr.

Bilinen en eski dergi ise1663 ylnda Almanyadayaynlanan ErbaulicheMonaths Unterredungen(retici HaftalkTartmalar) adl dergidir

Teknolojinin yaygnlamasmedyann geliimi;Fotorafn, telefonun,sinemann, ilk reklamajansnn ortaya k.

nsanolu 20. yzylda medyann ykseliinetank olmutur ve bu gelime pek ok kiitarafndan tahmin edilemeyen bir durumdur.Aadaki rnekler bunu aka ortayakoymaktadr;

David Sarnoff isimli giriimci 1921 ylndaradyo hakknda u szleri dile getirmitir:Kablosuz mzik kutusunun ticari bir deeriolamaz. Kim zellikle birine gnderilmemi birmesaj iin para desin ki?

20th Century Fox irketinde yapmc olarakalan Darry Zanuck da televizyon hakkndaunlar sylemitir: Televizyon olay uzun

srmez nk insanlar her gece bir kutuyabakmaktan sklacaklardr.

1927de bir gn filmlerin artk sesli olabileceisylendiinde Warner kardelerden biri olanHarry buna iddetle kar kar ve yle der:Kim oyuncularn konutuunu duymak isterki!

MEDYANIN DEM

IBM irketinin genel mdr Thomas J.Watson, 1943 ylnda bilgisayarlar konusundaunlar sylemitir: Sanrm dnya pazar iin

5 bilgisayar yeterli olacak.

DEC firmasnn kurucusu Ken Olsen1977 ylnda bilgisayarlarn yaygnlamaskonusunda unlar ifade etmitir: Bir insannevine bilgisayar almas iin hibir neden yok.

Yine 1995 ylnda 3Com firmasnn kurucusuRobert Metcalfe nternet hakknda ylekonumutur: nternet denen ey 1996 ylndatamamen kecek.

Microsoft firmasnn kurucusu olan vegrevini halen yrtmekte olan Bill Gates1981 ylnda bilgisayar kullanclarnn sahipolacaklar depolama boyutu hakknda ylekonumutur: 640 kilobayt bir kii iin yeter.

Medya ile i ie yaayan bylesine nemliinsanlar nasl oluyor da medyann geliimikonusunda ciddi yanlgya dyorlar?Aklaynz.

MEDYA TARHNDEN LGN NOTLAR

7/24/2019 medya okumalar ders kitab

6/6

15

Zaman iersinde medya kullanmmz da aralarn deimesi ve eitlenmesi ile birliktedeiim gstermi ve eitlenmitir. Gn getike daha bireyselleen iletiim aralardikkatinizi ekiyordur. Akll cep telefonlar, kiisel bilgisayarlar, internet, tabletler ve dahabirou son yllarda hayatmza younlaarak girmeye balamtr. Evde oturma odasndatelevizyon izleyen aile yeleri, sohbet etmek yerine cep telefonu ile oyalananlar, diz st

bilgisayarlarnn bandan kalkmayanlar, tablet veya video oyunlar ile bo zamanlarndolduranlar yine dikkatinizi eken durumlardandr.

Elbette ister eski, ister yeni medya olsun bu medya zerinden hayatmza giren ve bizler iinhayatmzda belli neme sahip nl sporcular, lm yldzlar, dizi kahramanlar ve eitlenenierikler bireysel kltrmz ve hayatmz etkilemenin yannda kitlelerin kltrlerini deetkiler hale gelmektedir. Medya ile bir veya birka noktadan farkl birok noktaya, kitlelere,insanla ulatrlan eitli ierikler yaamlarmz iin farkl etkilere sahip olmaya devametmekte. Ltfen siz de bir an iin durum ve medyada grdnz, tanklk ettiiniz sizeetkileyen ierikleri dnn.

Anneniz, babanz, dedeniz veya baka bir bymzle ocukluklarndabir gnlerini nasl geirdiklerine ilikin rportaj yapnz. Medyann onlarngnlk yaamndaki yerini belirlemeye ynelik sorular hazrlaynz. Sorularbelirlemede gretmeninizden yardm alabilirsiniz.

900n Ba 1900n Ortas 1900n sonu 2000li yllar

lk uzun metrajl film,dyonun ve beraberindedyo istasyonlarnn k

lk televizyon yaynlarve devamnda renklitelevizyonun ABDde pazarak. Reklamcln geliimi.

Bilgisayarn k,internetin ve tanabilirbilgisayarlarn k. Videove DVDlerin piyasaya girii.Bilgisayar oyunlarnn, kablove uydu TVlerin geliimi.

Gazete satlar ve gazetereklamlarnda d. Etkileimlimedyann ve zellikle internetingeliimi. nternet gazetelerininyaygnlamaya balamas. Dijitalfilm ve yapmlarn k. Akll ceptelefonu, tablet ve internet tabanluygulamalarn yaygnlamas.