Microsoft Office 2000 - cedtcambodia.org fishery...ក jព q }កា lចូ m lួ jង្ថ l lកា និង tេិ nឌ្ឍន ន tកូ sូ qុីរាំបន }ននន

របាយការណ៍សិក្សាស្រាវស្រាវ សដីពីការស្សែងយល់អំពីអអកូ្សឡូសុីអៅក្សនុងសហគមន៍អនាទ

សិក្សាស្រាវស្រាវអោយៈ អងគការស្រក្សុមការងារពស្រងឹងនងិអភិវឌ្ឍសហគមន៍ (CEDT) 1

ក្រុមការងារពក្ររឹនិរអភិវឌ្ឍសហគមន៍ Community Empowerment Development Team (CEDT)

របាយការណ៍សរិាក្ាវក្ាវ សដពីី

ការស្សែរយលអ់ំពីអអរឡូសូុអីៅរនរុសហគមន៍អនាទៈ ករណីសិកានៅសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែ កាំពងស់ាមគគី និងបឹងទូក ត្សុកទឹកឈូ នេរដកាំពរ

សរិាក្ាវក្ាវអោយៈ អរគការក្រុមការងារពក្រឹរនិរអភិវឌ្ឍសហគមន៍ (CEDT)

មិថុនា ២០១៧



មាតិកា បញ្ជតីារារ ................................................................................................................. ៣ បញ្ជ កី្កាហែរិ ............................................................................................................... ៤ អរសរកាត ់................................................................................................................... ៥ អសចរដីស្ថែរអណំរគណុ .............................................................................................. ៦ អសចរដសីអរេបននការសរិាក្ាវក្ាវ ..................................................................... ៧ ១. អសចរដីអ្ដើម............................................................................................................ ១២ ២. អោលបណំរ ........................................................................................................ ១៣ ៣. វធីីាស្រសដក្ាវក្ាវ ........................................................................................... ១៣

៣.១. ទីកង្នែងសិកាត្សាវត្ាវ ............................................................................... ១៣ ៣.២. ចាំននួសាំណាក ............................................................................................ ១៥ ៣.៣. វធិសីាស្រសដត្បមូលទិនននយ័ ............................................................................. ១៦

៤. លទធ្ លននការសរិាក្ាវក្ាវ ......................................................................... ១៨ ៤.១. ពរ័ម៌ានត្បាសាស្រសដ .................................................................................... ១៨ ៤.២. នសដ្ឋកិចចសងគមរបស់ត្បាសហគមន ៍.............................................................. ២១ ៤.៣. ការននសាទរបស់ត្បាសហគមន ៍................................................................... ២៧ ៤.៤. នានាភាព នងិត្បនេទជីវៈចត្មុុះសាំបូរ នងិ កត្មនៅកនុងសហគមន ៍.......................... ៣០ ៤.៥. ទសសនៈអាំពីការង្ត្បត្បួលជីវៈចត្មុុះ .................................................................. ៣៧ ៤.៦. ទាំហាំដ្ីរបស់ាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមន ៍........................................................... ៣៩ ៤.៧. ចាំនណុះដ្ឹងសហគមនម៍ូលដ្ឋឋ ន ...................................................................... ៤១ ៥.៨. នសចកដីសនងេប ............................................................................................. ៤៥ ៥.៩. សាំណូមពរ និងអនុសាសន ៍............................................................................ ៤៧

៥. ឧបសមព័នធ ............................................................................................................... ៤៩ ៥.១. ង្ែនការសិកាត្សាវត្ាវ ............................................................................... ៤៩ ៥.២. កត្មងរបូភាពចុុះត្បមលូទិនននយ័ ..................................................................... ៥០

៦. ឯរារអោរ ........................................................................................................ ៥២



បញ្ជតីារារ តារាងទី 1. ចាំនួនត្បាពលរដ្ឋង្ដ្លត្រូវសមាា សន.៍........................................................................ 16 តារាងទី 2. ត្កុមអាយុរបស់អនករបសមាា សន ៍(%) ........................................................................ 18 តារាងទី 3. ចាំនួនសមាជកិត្គសួារសរបុរបស់អនករបសមាា សន ៍(%) ................................................. 21 តារាងទ ី4. មុេរបរបនាា បប់នសាំរបស់អនករបសមាា សន ៍.................................................................... 22 តារាងទី 6. ចាំណូលត្បចាំង្េរបស់ត្គួសារនិមយួៗ នៅកនុងសហគមន ៍............................................... 24 តារាងទី 8. ែលចប ់និងទិនននែលរបស់អនកននសាទលកេណៈត្គួសារ .............................................. 29 តារាងទ ី9. ត្ាកច់ាំណូលពកីារននសាទ (%) ............................................................................... 30 តារាងទី 10. ទសសនៈរបស់សហគមនម៍ូលដ្ឋឋ នអាំពីការង្ត្បត្បួលជីវជត្មុុះនៅកនុងរាំបន ់........................ 37 តារាងទ ី11. ទាំហាំដ្ីសរបុ និងទាំហាំដ្ីង្ដ្លនត្បើត្ាស់នៅកនុងសហគមន ៍............................................. 39



បញ្ជ កី្កាហែរិ ត្កាហវិកទ ី1. ទីកង្នែងសិកាត្សាវត្ាវ សហគមនប៍ឹងទូក ត្រពាំងសង្ងែ និងកាំពងស់ាមគគី ...................................... 15

ត្កាហវិកទី 2. កត្មរិអបរ់ ាំរបស់អនករបសមាា សន ៍(%) ........................................................................................... 19

ត្កាហវិកទ ី3. សាា នភាពត្គសួាររបស់អនករបសមាា សន ៍(%) .................................................................................. 20

ត្កាហវិកទី 4. ឆ្ន ាំ និងការតាាំងទីលាំដ្ាំបូងនៅកនុងសហគមន ៍.................................................................................... 20

ត្កាហវិកទ ី5. មុេរបរចមបងរបស់អនករបសមាា សន ៍(%) ....................................................................................... 22

ត្កាហវិកទ ី6. ត្បេពចាំណូល និងត្ាកច់ាំណូលរបស់សហគមន ៍(%) .................................................................... 24

ត្កាហវិកទ ី7. ត្បេពចាំណាយរបស់សហគមនម៍ូលដ្ឋឋ ន (%) ................................................................................. 25

ត្កាហវិកទី 8. ការកមចតី្ាកព់សីាា បន័ហិរញ្ញ វរាុ (%)................................................................................................ 26

ត្កាហវិកទី 9. មូលនហរុននការកមចរីបស់អនករបសមាា សន ៍(%) .............................................................................. 27

ត្កាហវិកទ ី10. ការចូលនៅននសាទរបស់សហគមន ៍............................................................................................ 28

ត្កាហវិកទី 11. កង្នែងននសាទរបស់អនករបសមាា សន ៍(%) .................................................................................... 28

ត្កាហវិកទី 12. ឧបករណ៍ននសាទរបស់អនករបសមាា សន ៍(%) .............................................................................. 29

ត្កាហវិកទី 13. ត្បនេទត្រីនៅកនុងសហគមន ៍(%) ................................................................................................. 32

ត្កាហវិកទី 14. ត្បនេទកាដ មនៅកនុងសហគមន ៍(%) ............................................................................................... 32

ត្កាហវិកទី 15. ត្បនេទបង្គគ /បងែងនៅកនុងសហគមន ៍(%) ..................................................................................... 33

ត្កាហវិកទី 16. ត្បនេទមកឹនៅកនុងរាំបនរ់បស់សហគមន ៍(%) ................................................................................ 34

ត្កាហវិកទី 17. ត្បនេទសរវសាែ បនៅកនុងសហគមន ៍(%) ...................................................................................... 35

ត្កាហវិកទី 18. ត្បនេទនត្ពនកាងកាងនៅកនុងសហគមន ៍(%) ................................................................................. 36

ត្កាហវិកទី 19. ត្បនេទជីវៈចត្មុុះនែសងៗ នទៀរ (%) .............................................................................................. 37

ត្កាហវិកទី 20. ទសសនៈអាំពកីារថយចុុះជីវៈចត្មុុះ (%) .......................................................................................... 38

ត្កាហវិកទី 21. ត្បនេទដ្ាំណាាំង្ដ្លដុ្ុះកនុងរាំបន ់(%) ............................................................................................. 40

ត្កាហវិកទី 22.ទនិននយ័ែលានពីការដ្ឋាំាំដុ្ុះនធៀបនងឹការនត្បើត្ាស់ត្បចាំនថៃ (%) .................................................... 40

ត្កាហវិកទ ី23. ការយល់ដ្ឹងអាំពីនអកូឡូសីុ នងិជីវៈចត្មុុះ (%) ............................................................................... 41

ត្កាហវិកទី 24. ការនអាយនិយមនយ័របស់អនករបសមាា សន ៍(%) .......................................................................... 42

ត្កាហវិកទី 25. សារៈសាំខាន ់និងែលត្បនោជនរ៍បស់នអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះ (%) .................................................... 43

ត្កាហវិកទី 26. ែលប ុះពល់ពីការារប់ងន់អកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមន ៍(%) .......................................... 44

ត្កាហវិកទី 27. ទសសនៈ នងិសកមមភាពអេរិកសនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះកនុងសហគមន ៍(%) ......................................... 45



អរសរកាត់ BCV អងគការការកសាងសនមែងសហគមន ៍CEDT អងគការត្កុមពត្ងឹង និងអេវិឌ្ឍសហគមន ៍CWDCC មជឈមណឌ លអេវិឌ្ឍនកុ៍មារ និងស្រសដី នៅកមពុា CWS អងគការសនស្រង្គគ ុះសរវនត្ព EU សហភាពអឺរុប FACT សមពន័ធភាពនដ្ើមបអីេរិកសធនធានជលែល FAO អងគការនសបៀងអាហារនិងកសិកមម Forum Syd អងគការហវ័រ ុមសីុដ្ GIZ កិចចសហត្បរិបរិដការណ៍អាឡឺម ង ់NIS វទិាសាា នារិសាិរិវទិា PLAN អងគការង្េែន UNDP កមមវធីិអេវិឌ្ឍនស៍ហត្បាារិ



អសចរដីស្ថែរអំណរគណុ

ត្កុមការង្គរពត្ងឹងនិងអេវិឌ្ឍសហគមន ៍ (CEDT) សូមង្ថែងអាំណរគុណោ ងត្ាវនត្ៅដ្ល់មាច ស់មូលនិធិសហគមនអឺ៍រុប (EU) ែដល់មូលនិធិតាមរយៈអាកសិ់ននអដ្កមពុា (Action Aid Cambodia) ង្ដ្លានគាំត្ទថវកិា និងបនចចកនទសដ្ល់ការសិកាត្សាវត្ាវ សដីអាំពីការង្សវងយល់អាំពីនអកូឡូសីុនៅកនុងសហគមនន៍នសាទៈ ករណីសិកានៅសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែ កាំពងស់ាមគគី និងបឹងទូក ត្សុកទឹកឈូ នេរដកាំពរ។

អងគការត្កុមការង្គរពត្ងឹងនិងអេវិឌ្ឍសហគមន ៍ (CEDT) កសូ៏មង្ថែងអាំណរអគុណដ្ល់ត្កុមនិសិសរង្ដ្លមកពីសាកលវទិាល័យេូមនិាេនាំនពញ និងសាកលវទិាល័យបញ្ញញ សាស្រសាដ ង្ដ្លាននរៀបចាំង្ែនការសិកាត្សាវត្ាវ ឧបករណ៍ត្បមូលពរ័ម៌ាន ែដល់វគគបណដុ ុះបណាដ លនៅដ្ល់សហគមន ៍ និងចុុះត្បមូលទិនន នយ័។ នលើសពីននុះ នយើងសូមអរគុណដ្ល់ត្បធានេូម ិ ត្កុមត្បឹកាំុ ាំ និងត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមន ៍បឹងទូក កាំពងស់ាមគគី និងត្រពាំងសង្ងែ ង្ដ្លានចូលរមួោ ងសកមមកនុងការែដល់ពរ័ម៌ាន និងការេិរេាំត្បឹងង្ត្បងចូលរមួកនុងដ្ាំនណើ រការសិកាត្សាវត្ាវននុះ។

នលើសពីននុះ េ្ុ ាំសូមសង្មដងការនការសនសើរដ្ល់បុគគលិកអងគការត្កុមការង្គរពត្ងឹង និងអេវិឌ្ឍសហគមន ៍(CEDT) ង្ដ្លានសត្មបសត្មួលកនុងដ្ាំនណើ រការចុុះត្បមូលទិនននយ័ វភិាគ និងសរនសររាយការណ៍។ នលើសពីននុះ នយើងសូមង្ថែងអាំណរគុណដ្ល់ត្កុមសិកាត្សាវត្ាវង្ដ្លមាន នោកនាន នដ្ឿ ាត្បធានត្កុមត្សាវត្ាវ អនកនាងជឹម នីន នោកង្ប រ នពឿន នោក នអៀង លន ់នោកឈមឹ វុទធី និងកញ្ញញ សារ ឌី្ដ្ឋនន ង្ដ្លាសមាជិកត្កុមសិកាត្សាវត្ាវ ង្ដ្លាននរៀបចាំ បញ្ចូ លទិនននយ័ សមាា រ វភិាគ និងសរនសរារាយការណ៍ននុះនឡើង។

ភនំអពញ នថៃទី ១២ ស្ែមថិុនា ឆ្ន ២ំ០១៧

ាត រញ្ញា រា៉ា នាយកិាក្បតបិតដ ិ

អរគការក្រមុការងារពក្រឹរ នរិអភិឌ្ឍន៍សហគមន ៍CEDT



អសចរដីសអរេបននការសរិាក្ាវក្ាវ នគលបាំណង និងវធីិសាស្រសដ

ការសិកាត្សាវត្ាវននុះនធវើនៅសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែ កាំពងស់ាមគគី និងបឹងទូក ត្សុកទឹកឈូ នេរដកាំពរ កនុងនគលបាំណង នរៀបចាំង្ែនទីការនត្បើត្ាស់ធនធានង្ដ្លមានត្សាប ់ និងការារប់ងធ់នធានជីវៈចត្មុុះ រមួទាំងែដល់ចាំនណុះដឹ្ងង្ែនកនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះ និងែសពវែាយអាំពីគុណរនមែរបស់វា និងនលើកកមពស់ការចូលរមួង្ថររកា និងអេវិឌ្ឍនន៍អកូឡូសីុរាំបនន់ននរ។

ការសិកាអាំពីការង្សវងយល់អាំពីត្បពន័ធនអកូឡូសីុ និងជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែ បឹងទូក និងកាំពងស់ាមគគី ត្រូវាននធវើនឡើងកនុងកាំឡុងង្េ កុមាុះ ដ្ល់ ង្េ សីហា ឆ្ន ាំ ២០១៧ ង្ដ្លមានសាំណាក ៤៥៦ ត្គួសារកនុងននាុះមានស្រសដី ៥៩.៦% ននអនករបសមាា សនស៍រុបនដ្ឋយនត្បើត្ាស់កត្មងស់ាំណួរនដ្ើមបីសមាា សនន៍មត្គួសារនិមយួៗ នៅកនុងសហគមន។៍ ការសិកាត្សាវត្ាវននុះានវភិាគ និងបង្គា ញលទធែលសាំខាន់ៗ ដូ្ចាកត្មរិអបរ់ ាំ សមាជិកត្គួសារ ជីវភាពរស់នៅ ការននសាទ ត្បនេទជីវៈចត្មុុះ ទសសនុះនៅនលើការង្ត្បត្បួលជីវៈចត្មុុះ ទាំហាំដី្ និងចាំនណុះដឹ្ងរបស់សហគមនមូ៍លដ្ឋឋ ន។

កត្មរិអបរ់ ាំកនុងសហគមន ៍

ការអបរ់ ាំមូលដ្ឋឋ នសត្មាបត់្បាពលរដ្ឋកនុងត្បនទសកមពុាគឺនៅត្រឹមថ្នន កទី់ ៩។ ារមួ ត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមនង៍្ដ្លានសិកាត្សាវត្ាវ ភាគនត្ចើនមនិានបាំនពញការអបរ់ ាំចាំនណុះដឹ្ងទូនៅនៅនឡើយនទ។ តាមលទធែលននការវភិាគ ាមធយមត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមនា៍នបញ្ចបក់ារអបរ់ ាំត្រឹមថ្នន កប់ឋមសិកាង្ដ្លកនុងមានរហូរដ្ល់ ៤១.៩% ននអនករបសមាា សន។៍ នលើសពីននុះ ត្បាពលរដ្ឋត្បមាណា ២១.៦% ានបញ្ចបថ់្នន កអ់នុវទាល័យ េណៈនពលង្ដ្ល ១២.៣% ានបញ្ចបត់្រឹមថ្នន កវ់ទិាល័យ។ ក៏ប ុង្នដ នយើងសនងែរនំ ើញថ្ន ត្បាពលរដ្ឋត្បមាណា ១/៣ននអនករបសមាា សនម៍និានទទលួការអបរ់ ាំសូមបីង្រកនុងបឋមសិកា។

សមាជិកត្គសួារកនុងសហគមន ៍

ត្បនទសកមពុា ត្បាពលរដ្ឋទូនៅមានសមាជិកត្គួសារាមធយមចាំនួន ៤.៧ នាកក់នុងមយួត្គួសារ នហើយមានការង្បងង្ចករវាងទីត្កុង និងទីជនបទ។ ត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមនទ៍ាំងបី មានសមាជិកត្គួសារនត្ចើនាងរិចរចួននសមាជិកទូនៅនៅកនុងត្បាកមពុា ង្ដ្លាមធយមមានសមាជិកចាំននួជិកចាំនួន ៥នាកក់នុងមយួត្គួសារ ង្ដ្លកនុងននាុះសមាជិកង្ដ្លសកមមមានចាំនួន ៣នាក ់ និងសមាជិកអសកមមមានចាំននួ ២នាក។់ នលើសពកក់ណាដ លននអនករបសមាា សន ៍មានសមាជិកត្គួសារចាំនួន ៤-៦ នាកក់នុងមយួត្គួសារ។



មុេរបរ និងត្បេពចាំណូលកនុងសហគមន ៍

ត្បាពលរដ្ឋកនុងសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែ បឹងទូក និងកាំពងស់ាមគគតី្បកបមុេ នែសងៗ គន នៅតាមមុេជាំនាញនរៀងៗ េែួន។ តាមការសិកាត្សាវត្ាវ នយើងរកនំ ើញថ្នមានមុេរបរបនួត្បនេទង្ដ្លាមុេរបរចមបងសត្មាបត់្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមន ៍ ដូ្ចាននសាទ នធវើង្ត្ស ជាំនួញខាន ររូច និងកមមករ។ ការននសាទនៅង្រាមុេរបរចមបង និងសាំខានស់ត្មាបត់្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមនទ៍ាំងមូលង្ដ្លមានត្បាពលរដ្ឋត្បមាណា ៥២% ានត្បកបមុេរបរននុះ។ ការននសាទគឺាត្បេពចាំណូលដ្ស៏ាំខានប់ាំែុរសត្មាប់ត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមន។៍ ៤៧% ននចាំណូលសរុបនៅកនុងត្គួសារានពីការននសាទង្ដ្លត្បាននសាទកនុងមយួត្គួសារអាចរកចាំណូលានាមធយម ៣១,៦៧១ នរៀលកនុងមយួនថៃ។ ចាំណូលង្ដ្លានមកពីការននសាទានចូលរមួចាំង្ណកោ ងសាំខានក់នុងការចាំណាយត្បចាំនថៃរបស់ត្បាពលរដ្ឋ ដូ្ចាអាហារត្បចាំនថៃ ការអបរ់ ាំកូន និងការចយវាយនែសងៗ។ នយើងសនងែរនំ ើញថ្ន មុេរបរានទសចរណ៍នៅកនុងសហគមនគឺ៍ាចាំណុចមយួង្ដ្លគរួង្រពត្ងឹងបង្នាម និងអេវិឌ្ឍនន៍អាយានទូលាំទូោយនៅកនុងសហគមន។៍

នអកូឡូសីុជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមន ៍

ត្បពន័ធនអកូឡូសីុនៅកនុងសហគមនគឺ៍ត្គបដ់្ណដ បន់ដ្ឋយសមុត្ទ និងនត្ពនកាងកាងង្ដ្លាជត្មកដ្៏សាំខានដ់្ល់ជីវៈចត្មុុះនែសងៗ ានត្ចើន ង្ដ្លកនុងននាុះមានដូ្ចា ផ្កែ ថមរងឹចាំននួ ២៤ត្បនេទ ផ្កែ ថមទនម់ាន ១៤ត្បនេទ ត្រីសមុត្ទមាន ៥៨២ត្បនេទ ពពកួបងែងមាន ៥ត្បនេទ សបបសីរវដូ្ចាេយង ឬត្គាំមាន ១១៤ត្បនេទ អនណដើ កសមុត្ទមាន ៥ត្បនេទ ថនិកសរវមាន ១១ត្បនេទ សារាយសមុត្ទមាន ១៦ត្បនេទ និងនមមសមុត្ទមាន ១០ត្បនេទ1។

តាមការសិកាត្សាវត្ាវានបង្គា ញឱ្យនំ ើញថ្ន ត្បនេទជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមនក៍ាំពុងង្រមានការគត្មាមគាំង្ហង និងថយចុុះគរួឱ្យករស់មាគ ល់។ ត្បនេទជីវៈចត្មុុះ ចាំននួ ២ គឺបងែង និងបង្បល កនុងចាំនណាមជីវៈចត្មុុះង្ដ្លាននលើកនឡើង ១៣ត្បនេទ មានការថយចុុះមធយម និង ១០ត្បនេទកនុងចាំនណាមត្បនេទជីវៈចត្មុុះទាំងអស់មានការថយចុុះរិចរួចង្ដ្លកនុងននាុះរមួមាន ត្រី កាដ ម បង្គគ រ មកឹ ផ្កែ ថម នមម សមុត្ទ េយង ង្ត្គងឈាម សារា យសមុត្ទ និងសរវសាែ ប។

មានមូលនហរុានត្ចើនង្ដ្លនាាំឱ្យមានការថយចុុះជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមន ៍ រមួមាន ការននសាទេុសចាប ់ ការននសាទហួសកត្មរិ ការអេវិឌ្ឍ និងសាងសងក់ាំពងង់្ែរ ការកាបប់ាំផ្កែ ញនត្ពនកាងកាង និងការង្ត្បត្បួលអាកាសធារុានដ្ើម។ តាមការសិកាត្សាវត្ាវបង្គា ញឱ្យនំ ើញថ្ន ៣៣.៦% ននអនករបសមាា សនា៍នយល់នំ ើញថ្ន មូលនហរុង្ដ្លនាាំឱ្យមានការថយចុុះជីវៈចត្មុុះគឺការននសាទេុសចាប ់

1 Nathalie Tordjman (២០១៦). ធនធានធមមាតិអៅក្សនុងស្ររអទសក្សមពុា ជីវៈចស្រមុុះស្ែលស្រតូវអភិរក្សស



២៩.៤% ការននសាទហសួកត្មរិ និង ១៧% ការអេវិឌ្ឍន ៍ ង្ដ្លាមូលនហរុមយួកនុងចាំនណាមមយួនហរុនែសងៗ ង្ដ្លនាាំឱ្យមានការថយចុុះ និងារប់ងជី់វៈចត្មុុះ។

ទាំហាំដី្សត្មាបត់្គសួារកនុងសហគមន ៍

កនុងត្បនទសកមពុា ត្បាពលរដ្ឋត្បមាណា ៨០% កានក់ាបដី់្កសិកមមរិចាង ១០,០០០ ង្ម ត្រកានរ កនុងមយួត្គួសារ (១០,០០០ ង្ម ត្រកានរ =១ហិចតា) បនាា បម់ក ១៤% មានដី្កសិកមមចននាែ ុះពី ១០,០០០-៣០,០០០ ង្ម ត្រកានរ កនុងមយួត្គួសារ2។ នទុះបីាោ ងណាកន៏ដ្ឋយ ត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមន៍ទាំនងាមានទាំហាំដី្កសិកមមរិចាងរួនលេង្ដ្លាននរៀបរាបខ់ាងនលើ។ ាមធយម ត្បាពលរដ្ឋកានក់ាបដី់្កសិកមមចាំននួ ៣,៩៥៥ ង្ម ត្រកានរ កនុងមយួត្គួសារ។ ៣៤% ននអនករបសមាា សនម៍ានដី្កសិកមមចននាែ ុះពី ៤,០០១ – ៦,០០០ ង្ម ត្រកានរ បនាា បម់ក ១៧% មានដី្កសិកមមចននាែ ុះពី ៨,០០១-១០,០០០ ង្ម ត្រកាង្រ កនុងមយួត្គួសារ។ ដី្កសិកមមរបស់ត្បាពលរដ្ឋត្បមាណា ៦៦% ានដ្ឋាំដ្ាំណាាំត្សូវ និង ១៥% ដ្ឋាំបង្នែត្គបមុ់េ។ ែលដ្ាំណាាំពីែលកសិកមម សត្មាបែ់គរែ់គងត់្គួសារននាុះនទ ង្ដ្លកនុងត្បមាណា ៥៥% ននអនករបសមាា សនា៍នននែើយថ្នែលដ្ាំណាាំង្ដ្លានបងែរបនងែើនែលននាុះមនិត្គបត់្គនសូ់មបងី្របរនិភាគនពលមយួឆ្ន ាំ និងមានង្រ ៤%ប ុនណាណ ុះង្ដ្លានទទលួែលនដ្ើមបបីរភិាគត្គបត់្គន ់និងានលកន់ចញនត្ៅមយួចាំននួ។

ចាំនណុះដឹ្ងរបស់សហគមន ៍

ចាំនណុះដឹ្ងរបស់សហគមនន៍ៅនលើត្បពន័ធនអកូឡូសីុ និងជីវៈចត្មុុះនៅសមុត្ទនៅកនុងកត្មរិទបនៅនឡើយ។ នលើសពកក់ណាដ លននអនកែដល់សមាា សន ៍ (៦៣%) ានននែើយថ្នមនិានយល់អាំពីត្បពន័ធនអកូឡូសីុ។ នទុះបីាត្បពលរដ្ឋានននែើយថ្នយល់ដឹ្ង ប ុង្នដការឱ្យនិយមនយ័នៅនលើត្បពន័ធនអកូឡូសីុនៅមានភាពត្សពិចត្សពិល នដ្ឋយមានង្រ ២០% ានននែើយថ្នត្បពន័ធនអកូឡូសីុ ាជីវៈចត្មុុះ និងត្បមាណា ២% ានននែើយថ្នាអនដរទាំនាកទ់ាំនងរវាងជីវមានជីវរិ និងឥរជីវរិ។ នយើងសនងែរនំ ើញថ្ន ត្បាពលរដ្ឋានការយល់ដឹ្ងមធយមកនុងចាំនណាមអនកង្ដ្លានយល់ដឹ្ងពីត្បពន័ធនអកូឡូសីុ និងជីវៈចត្មុុះ នៅនលើសារៈត្បនោជនន៍នជីវៈចត្មុុះ ង្ដ្លមាន ២៣% ានននែើយថ្នវាាត្បេពចាំណីរបស់មនុសស និង ១៥% ាជត្មករបស់ជីវៈចត្មុុះ។ ២២.៣% ននត្បាពលរដ្ឋយល់ថ្ន ត្រូវង្រមានការអេរិកស និងសាដ រនឡើងវញិនដ្ើមបឱី្យជីវៈចត្មុុះមាននិរនដរភាព និង២០% ននអនកននែើយរបសមាា សនស៍រុបានយល់ថ្ន ត្រូវមានការបនងែើនចាំនណុះដឹ្ងត្បាពលរដ្ឋនៅឯមូលដ្ឋឋ នផ្កា ល់ នដ្ើមបាីង្ែនកមយួកនុងការចូលរមួការពរ និងទបស់ាែ រក់ារបាំផ្កែ ញនៅនលើធនធានជីវៈចត្មុុះង្ដ្លមានត្សាប។់

2 NIS (២០១៥) ការអអងេតអសែឋក្សិចចសងគមក្សមពុា ២០១៤



សាំណូមពរ និងអនុសាសន ៍

ក. រដ្ឋឋ េាិល

ែដល់បនចចកនទសកនុងការបនងែើរមុេរបរចិញ្ច ឹមជីវរិដូ្ចាវធីិសាស្រសដង្កនចនែលននសាទ បនចចកនទសការចិញ្ច ឹមសរវ ការដ្ឋាំដ្ាំណាាំលកេណៈត្គួសារត្សបតាមនគលការណ៍ធមមារិ និងការបនងែើររាំបន់នទសចរណ៍ធមមារិរមួទាំងការសត្មបសត្មួលនដ្ើមបងី្សវងរកទីែារាជាំនរ ើសដ្ល៏ាសត្មាបត់្បាសហគមនន៍ដ្ើមបកីារប់នាយការដ្ឋកស់មាព ធនន៍ៅនលើធនធានជីវៈចត្មុុះ និងនត្បើត្ាស់ធនធានសមុត្ទហួសកត្មរិ។

រដ្ឋឋ េាិលគរួពត្ងឹងកិចចសហការណ៍ាមយួនឹងសហគមន ៍អងគការសងគមសីុវលិ រមួទាំងអនកពកព់ន័ធនែសងៗ នទៀរនដ្ើមបគីាំត្ទការនរៀបចាំ និងអេវិឌ្ឍនសហគមន ៍ លកេណៈែែូវចាប ់ ការនរៀបចាំង្ែនការត្គបត់្គង ពត្ងឹងសមរាភាពសហគមន ៍ ពត្ងឹងកិចចសហការណ៍ ការចូលរមួនពញនលញ បនងែើរយុទធសាស្រសដនិរនដរភាព និងការចូលរមួត្រួរពិនិរយនិងវាយរនមែនដ្ើមបឱី្យសហគមនម៍ាននិរនដរភាពកនុងនត្បើត្ាស់ និងត្គបត់្គងធនធានសមុត្ទ ។

សហគមនទ៍ាំងបី ាពិនសសសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែមានសកាែ នុពលខាែ ាំងនៅនលើវស័ិយនទសចរណ៍ ដូ្នចនុះមុេរបរនទសចរណ៍គួរង្រត្រូវានបនងែើរនឡើងនអាយានោ ងទូលាំទូោយ និងមានការអេវិឌ្ឍន៍នអាយមានភាពត្បនសើរនឡើង។

េ. វស័ិយឯកជន

ចាំនពុះគនត្មាងអេវិឌ្ឍនន៍ានានៅតាមរាំបនន់ននរ ត្រូវមានការសិកាអាំពីនហរុប ុះពល់បរសិាា នឲ្យានសីុជនត្ៅ និងមានការចូលរមួពិនត្គុះនោបល់ាមយួត្បាពលនដ្ឋយនពញនលញ។ ការសិកាននុះត្រូវមានអនកត្បឹកា និងអនកសិកាត្សាវត្ាវឯករាជយាអនកដឹ្កនាាំនធវើការសិកាត្សាវត្ាវអាំពីនហរុប ុះពល់បរសិាា ន។

ការែដល់សាំណងង្ដ្លបណាដ លមកពីការប ុះពល់ គឺត្រូវមានសមភាព និងសមធម ៌ និងពិចរណារអាំពីែលប ុះពល់នៅនលើសងគម បរសិាា ន និងនសដ្ឋកិចច។

គ. អងគការនត្ៅរដ្ឋឋ េាិល

ែដល់ការអបរ់ ាំនត្ៅត្បពន័ធនៅសហគមនស៍មាជិក និងត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងគមនគ៍រួង្រត្រូវានែដល់ នដ្ឋយនផ្កដ រសាំខានន់ៅនលើទសសនៈទន និងសារៈសាំខានត់្បពន័ធនអកូឡូសីុ ចាបជ់លែល និងចាប់ង្ដ្លពកព់ន័ធនែសងៗ និងការរស ូមរិ និងភាា បប់ណាដ ញ។



ែដល់បនចចកនទសកនុងការបនងែើរមុេរបរចិញ្ច ឹមជីវរិដូ្ចាវធីិសាស្រសដង្ករនចនែលននសាទ បនចចកនទសការចិញ្ច ឹមសរវ ការដ្ឋាំដ្ាំណាាំលកេណៈត្គួសារត្សបតាមនគលការណ៍ធមមារិ និងការបនងែើររាំបន់នទសចរណ៍ធមមារិ-ល-រមួទាំងការសត្មបសត្មួលនដ្ើមបងី្សវងរកទីែារាជាំនរ ើសដ្ល៏ាសត្មាបត់្បាសហគមន។៍

សាា បន័អងគការត្រូវសហការណ៍នឹងអាា្រធរពកព់ន័ធត្រូវង្សវងរកវធីិសាស្រសដ និងពត្ងឹងសមរាភាពនៅដ្ល់ថ្នន កដឹ់្កនាាំសហគមន ៍ និងត្បាពលរដ្ឋ នដ្ើមបឱី្យសហគមនម៍ានភាពាមាច ស់ កនុងការដឹ្កនាាំ ត្គបត់្គង អនុវរដសកមមភាពរបស់សកមមភាពតាមង្ែនការត្គបត់្គង នដ្ើមបឈីាននៅរកនិរនដរភាពននសហគមន ៍និងត្បពន័ធនអកូឡូសីុ។

ំ . សហគមន ៍

សហគមន ៍ និងអនកពកព់ន័ធត្រូវបនងែើនននាុះចូលរមួការពរ និងត្គបត់្គងត្បពន័ធនអកូឡូសីុ និងជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមនត៍ាមរូបភាពាត្បាពលរដ្ឋមាន ក ់អនកការពរមាន ក។់

សហគមន ៍ និងអនកពកព់ន័ធត្រូវនធវើការសាដ រនឡើងវញិនូវរាំបនន់ត្ពនកាងកាង និងរាំបនង់្ដ្លរចិរលឹកនុងសហគមនន៍ដ្ើមបរីកាលាំនឹងត្បពន័ធនអកូឡូសីុនៅកនុងសហគមន ៍ និងរាំបន ់ ត្ពមទាំងនសនើសុាំនៅដ្ល់អនកពកអ់នកពកព់ន័ធនដ្ើមបនីរៀបចាំចុុះបញ្ា ីកង្នែងអេរិកសសហគមន។៍

បនងែើរកិចចសហការណ៍ាមយួរដ្ឋឋ េាិល អងគការនត្ៅរដ្ឋឋ េាិល និងវស័យឯកជននដ្ើមបពីត្ងីក និងពត្ងឹងដ្ល់កង្នែងនអកូនទសចរណ៍ង្ដ្លមានត្សាប ់និងបនងែើរថមីតាមលទធភាពង្ដ្លអាចនធវើនៅាន។

សហគមនត៍្រូវនសនើរសុាំនៅរដ្ឋឋ េាិល និងអងគការនត្ៅរដ្ឋឋ េាិលនដ្ើមបនីធវើបចចុននបបភាព ការនរៀបចាំ និងអេវិឌ្ឍនសហគមន ៍លកេណៈែែូវចាប ់ការនរៀបចាំង្ែនការត្គបត់្គង ពត្ងឹងសមរាភាពសហគមន ៍ពត្ងឹងកិចចសហការណ៍ ការចូលរមួនពញនលញ បនងែើរយុទធសាស្រសដនិរនដរភាព និងការចូលរមួត្រួរ ពិនិរយនិងវាយរនមែនដ្ើមបឱី្យសហគមនម៍ាននិរនដរភាពកនុងនត្បើត្ាស់ និងត្គបត់្គងធនធានសមុត្ទ ។



១. អសចរដីអ្ដើម

ត្បនទសកមពុាាមាច ស់រាំបនម់ារស់មុត្ទង្ដ្លមាននែាដី្ចាំននួ ៦០,០០០ហិចតា ង្ដ្លកនុងននាុះ មានត្កុងនិងនេរតចាំនួន៤ ង្ដ្លនៅាបម់ារស់មុត្ទ មានដូ្ចា នេរតនកាុះកុង នេរតង្កប នេរដត្ពុះសីុហនុ និងនេរតកាំពរ។ រោួ ងនេរត កាំពរគឺានេរតង្ដ្លសាំបូរនៅនដ្ឋយធនធានធមមារិ ាពិនសសធនធានសមុត្ទ។ នេរតននុះានេរតមយួង្ដ្លសាំបូរនៅនដ្ឋយត្បពន័ធនអកូឡូសីុធមមារិង្ដ្លមានដូ្ចា នត្ពនឈើ នត្ពនកាងកាង ធនធានសមុត្ទ ង្រ និងមានត្បពន័ធនអកូឡូសីុានត្ចើននទៀរ3។ ត្បពន័ធនអកូឡូសីុគឺាសាំណុាំ ដ្ស៏ាាំញុាំ និងង្ត្បត្បួលននសហគមនរុ៏កេារិ សរវ និងមតី្កូសារពងគកាយ ាមយួបរសិាា នគម នជិវរិ ង្ដ្លមានអនតរកមមរវាងគន ។ ទីជត្មកកនុងរាំបនន់ននរសាំនៅនលើត្បពន័ធនអកូឡូសីុាកោ់ក ់ដូ្ចា នត្ពនកាងកាង វាលនមម សមុត្ទ និងផ្កែ សមុត្ទង្ដ្លាមូលដ្ឋឋ នត្ទត្ទងជី់វៈចត្មុុះធមមារិនត្ចើនង្បប4។ ទីជត្មករាំបនន់ននរមានសារៈសាំខាន់ណាស់ចាំនពុះសរវ និងរុកេារិកនុងទឹក ដូ្នចនុះការការពរទីជត្មកទាំងននាុះាកតាត សាំខាន ់ និង ានគលការណ៍ចមបងនៅកនុងការអេវិឌ្ឃន។៏ ទនាឹមនឹងននុះែងង្ដ្រត្បពន័ធនអកូឡសីុ កាំពុងង្ររងការគត្មាមកាំង្ហងានត្ចើនង្បបង្ដ្លនាាំឱ្យារប់ង ់ នអកូឡូសីុ ជីវៈចត្មុុះ និងទីជត្មក។ ការគត្មាមកាំង្ហងទាំងននាុះមានដូ្ចា កាំនណើ នត្បាជន កងវុះការយល់ដឹ្ង ពណិជាកមមអនតរារិ នត្គុះមហនតរាយនដ្ឋយធមមារិ និងនដ្ឋយសកមមភាពមនុសស ការង្ត្បត្បួលអាកាសធារុ ការនធវើអាជីវកមមធនធានជីវៈចត្មុុះហួសកត្មរិ ការបាំពុលកសិកមមទាំននើប និងគនត្មាងអេវិឌ្ឍតាមបនណាដ យនននរសមុត្ទ5។

នដ្ឋយង្ឡកកនុងសហគមនត៍្រូវានបនងែើរនឡើងនៅកនុងឆ្ន ាំ ២០០៩ កនុងនគលបាំណងអេរិកស និងង្ថរកាធនធានធមមារិនៅតាមនននរសមុត្ទ និងបនងែើរមុេរបរននសាទដ្ល់ត្បាជនកនុងសហគមន។៍ កប៏ ុង្នត សហគមនទ៍ាំងននុះពុាំទនម់ានឯកសារណាមយួង្ដ្លអាចបញ្ញា កអ់ាំពីចាំនួននត្ពនកាងកាង នមម សមុត្ទ កាត ម េយង និងត្បនេទត្រីានត្ចើននទៀរ ង្ដ្លមាននៅកនុងសហគមនទ៍ាំងននាុះនទ ង្ដ្លបញ្ញា ទាំងអស់ននុះកាំពុងង្រាកងវុះខារមយួង្ដ្លសហគមនក៍ាំពុងង្រជបួត្បទុះនៅកនុងការអេរិកស។ ាពិនសសការអេរិកសរបស់ សហគមនស៍ពវនថៃនូវមានកត្មរិនៅនឡើយនដ្ឋយសារង្រកត្មរិននចាំនណុះដឹ្ងរបស់ត្បាជនកនុងសហគមន៍នូវមានកត្មរិ។ មា ងវញិនទៀរ ាពិនសសការអេរិកស របស់សហគមនស៍ពវនថៃនូវមានកត្មរិនៅនឡើយនដ្ឋយសារង្រកត្មរិននចាំនណុះដឹ្ងរបស់ត្បាជនកនុងសហគមននូ៏វមានកត្មរិ។ នលើសពីននុះ សហគមនពុ៏ាំមានលទធភាព និងចាំនណុះដឹ្ងត្គបត់្គនន់ៅកនុងការត្បមូលទិនននយ័សតីពីធនធានង្ដ្លមាននៅកនុងរាំបនន់នាុះនទ6។ កដូ៏្ចគន ននុះង្ដ្រ នៅកនុងការអេរិកស កតាត ង្ដ្លត្រូវការចាំាចប់ាំែុរគឺ ត្បេពពរ័ម៌ាន និង រាយ

3 Ek Sothea (2008). អសៀវអៅអអកូ្សឡូសីុទឹក្សប្ស្ររ ប្នសក្សលវទិាលយ័ភូមិនទភនំអពញ 4 Tamara (2007). The important of ecosystem 5 Yoshida & Chanhda (2015). Ecosystem service values and knowledge 6 លទធផលប្នការពិភាក្សាាមួយស្ររធានសហគមន៍មុនអពលចារ់អផដមីការសិក្សាស្រាវស្រាវ



ការណ៍ង្ដ្លទកទ់ងាមយួនឹងធនធានង្ដ្លមាន ដូ្ចននុះត្បសិននបើកងវុះខារ ាននកើរមាននឡើងននាុះវានឹងនធវើនអាយការអេរិកស និង ការអេវិឌ្ឃនម៏ានការរាាំងសាុះ។ នហរុដូ្ចននុះនហើយនទើបនធវើនអាយ នយើងនត្ជើសនរ ើស ត្បធានបទ“ង្សវងយល់អាំពីនអកូឡូសីុនៅកនុងរាំបនស់ហគមនន៍នសាទ ត្រពាំងសង្ងែ កាំពងស់ាមគគី នឹងបឹងទូក នេរតកាំពរ” យកមកសិកាត្សាវត្ាវ នដ្ើមបាីត្បនោជននូ៍វកនុងការពត្ងីកចាំនណុះដ្ងឹបង្នាម កដូ៏្ចាជួយ សិកាត្សាវត្ាវជូនសហគមនទ៍ាំងននុះែងង្ដ្រ។

២. អោលបំណរននការសរិា ការសិកាត្សាវត្ាវននុះនធវើនៅសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែ កាំពងស់ាមគគី និងបឹងទូក ត្សុកទឹកឈូ

នេរដកាំពរ កនុងនគលបាំណង នរៀបចាំង្ែនទីការនត្បើត្ាស់ធនធានង្ដ្លមានត្សាប ់ និងការារប់ងធ់នធាន ជីវៈចត្មុុះ រមួទាំងែដល់ចាំនណុះដឹ្ងង្ែនកនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះ និងែសពវែាយអាំពីគុណរនមែរបស់វា និងនលើកកមពស់ការចូលរមួង្ថររកា និងអេវិឌ្ឍនន៍អកូឡូសីុរាំបនន់ននរ។

នដ្ើមបងី្សវងយល់អាំពីធនធានជីវៈចត្មុុះង្ដ្លមាននៅកនុងសហគមនត៍ាមរយៈការនធវើបចចុបបននភាពង្ែនទីធនធានជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមន។៍

នដ្ើមបងី្សវងយល់អាំពីនសដ្ឋកិចចសងគមរបស់ត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមនង៍្ដ្លរស់នៅតាមបណាដ យនននរសមុត្ទ។

នដ្ើមបងី្សវងយល់អាំពីចាំនណុះដឹ្ងរបស់ត្បាពលរដ្ឋនៅនលើជីវៈចត្មុុះ និងការង្ថរកាជីវចត្មុុះនៅកនុងសហគមន។៍

៣. វីធីាស្រសដក្ាវក្ាវ ៣.១. ទីរស្នែរសរិាក្ាវក្ាវ

សហគមនន៍នសាទត្រពាំងសង្ងែ មានទីតាាំងសាិរនៅកនុងំុ ាំត្រពាំងសង្ងែ ត្សុកទឹកឈូ នេរដកាំពរង្ដ្លមានេូមចិាំណុុះចាំននួបី គឺេូមតិ្រពាំងសង្ងែ ត្រពាំងធាំ និងកាំពងង់្កស ង្ដ្លត្បាពលដ្ឋភាគនត្ចើនត្បកបរបាអនកននសាទទញែលពីសមុត្ទ កសិករនធវើង្ត្សចាំការ និងនធវើកសិកមមនែសងៗានត្ចើនត្បនេទនទៀរ។ សហគមនត៍្រូវានបនងែើរនឡើងនៅនថៃទី ១០ ង្េកកដ្ឋែ ឆ្ន ាំ ២០០៩ ង្ដ្លមានសមាជិកសរុប ២,០២៧នាក ់ត្រូវា១,០៣១ ត្គួសារ និងមានគណៈកមមការ ៩ រូបកនុងននាុះមានស្រសដី ៣ រូបង្ដ្លមានការទទលួសាគ ល់នឹងចុុះបញ្ា ីនៅត្កសួងកសិកមម រុកេត្បមា ញ់ និងននសាទ កនុងឆ្ន ាំ ២០១១។ សហគមនន៍នុះបនងែើរនឡើងនដ្ឋយមានការសត្មបសត្មួលពីអងគការមជឈមណឌ លអេវិឌ្ឍនកុ៍មារ និងស្រសដីនៅកមពុា និងមានការគាំត្ទការសហការ និងទាំនាកទ់ាំនងោ ងលាាមយួភាគីពកព់ន័ធានត្ចើនដូ្ចា អងគការ CWDCC, Action Aid, FAO, GIZ, FACT, BCV, PLAN, EU, CEDT, Forum Syd និង FACT អាា្ធរមូលដ្ឋឋ ន មនាីរបរសិាា ន មនាីរនទសចរណ៍ រដ្ឋាលេណឌ ជលែល និងត្កសួងកសិកមម រុកាេ ត្បមា ញ់ និងននសាទ។ ង្ដ្នននសាទសហគមន៍ត្រពាំងសង្ងែមាន ៣៣៧ហិចតា វាលេកច់ាំននួ ២៥ហិចតា សាំរាបដ់្ឋាំនកាងកាងបង្នាម និងនត្ពលិចទឹកចាំនួន



៩ហិចតាធនធានជលែលនៅកនុងសហគមនគឺ៍មានសកាត នុពលនត្ចើនពីនត្ពុះរាំបនន់នុះសាំបូរនៅនដ្ឋយនត្ពនកាងកាង នមម សមុត្ទង្ត្ពក។ សហគមនន៍នុះកម៏ានរាំបនន់អកូរនទសចរណ៍ង្ដ្លានបនងែើរនៅកនុងឆ្ន ាំ២០១៤ ង្ដ្លមាននសវាានត្ចើនដូ្ចាកង្នែងនទសចរណ៍ជិុះទូកទសសនានត្ពនកាងកាង នមើលនថៃលិច នមើលអាំពិលអាំង្ពក សាូចត្រី ែាុះសាន ក ់ អាហារ សាលត្បជុាំ នមើលការែលិរអាំបិល នមើលសរវសាែ ប មានសាព ននដ្ើរលាំង្ហរកនុងនត្ពនកាងកាង មានកញ្ចុ ុះអងគុយនលងនៅមារស់មុត្ទ និងមានថ្នន លបណដុ ុះនិងដ្ឋាំកូននកាងកាង7។

ចាំង្ណក សហគមនក៍ាំពងស់ាមគគី សាិរនៅកនុង ំុ ាំកូនសរវ ត្សុកទឹកឈូ នេរតកាំពរ ង្ដ្លមានេូមិចាំននួពីរ គឺេូមកិាំពងន់ង ់ និងេូមកិាំពងន់តាន រង្ដ្លមានត្ពាំត្បទល់ខាងនជើងទល់នឹងង្ត្សអាំបិល ខាងរបូងទល់នឹងសមុត្ទ ខាងនកើរទល់នឹងសហគមនន៍នសាទអូត្កសារ និងខាងលិចទល់នឹងសហគមនន៍នសាទត្រពាំង សង្ងែ។ សហគមនា៍នបនងែើរនឡើងនៅនថៃទី ៥ ង្េឧសភា ឆ្ន ាំ ២០០៦ ង្ដ្លមានការចូលរមួពីភាគីពកព់ន័ធដូ្ចា អាា្ធរមូលដ្ឋឋ ន ត្កសួងកសិកមម រុកាេ ត្បមា ញ់ និងននសាទ រដ្ឋាលជលែល មនាីរបរសិាា ន និងអងគការសងគមសីុវលិ (CWDCC)។ សហគមនន៍នុះមាន ៣៩៦ ត្គួសារ ង្ដ្លមានចាំននួត្បាពលរដ្ឋសរុបកនុងសហគមនម៍ាន ២,១២៦ នាក ់ ត្សី ១,១៤០នាក ់ និងមានរចនាសមពន័ឋ ង្ដ្លមានសមាជិកគណៈកមមការចាំននួ០៧រូប ត្សីចាំននួ០២រូប។ មកដ្ល់បចចុបបននសហគមនន៍នសាទននុះានង្បងង្ចករាំបនា់៤រាំបនក់នុងង្ែនការត្គបត់្គង ង្ដ្លរមួមាន រាំបនន់នសាទ រាំបនអ់េរិកសនមម សមុត្ទមានទាំហាំ ៥០ហិចតា រាំបនអ់េរិកសនត្ពនកាងកាងទាំហាំ ៤០ហិចតាសត្មាបន់ធវើទីសាន កក់ារសហគមន ៍នធវើែាុះសាន កន់ៅសត្មាបអ់នកនទសចរណ៍ និង៣២ ហិចតាាកង្នែងនត្ពនកាងកាងសត្មាបអ់នកនទសចរណ៍ចូលទសសនានត្ពនកាងកាង នមើលសរវ ត្រី កូនែាុះសត្មាបស់ត្មាកលាំង្ហរ និងសាព នសត្មាបន់ដ្ើរនៅកនុងនត្ពនកាងកាង និងរាំបនវ់ាលេាច៤់៥.៤៩ ហិកតា។ កនុងការបនងែើរសហគមនន៍នសាទកាំពងស់ាមគគីមានការសហការចូលរមួ និងទាំនាកទ់ាំនងោ ងលាាមយួអាា្ធរមូលដ្ឋឋ ន មនាីរកសិកមម រុកាេ ត្បមា ញ់និងននសាទ មនាីរបរសិាា ន រដ្ឋាលេណឌ ជលែល អងគការនត្ៅរាជរដ្ឋឋេាិល(CWDCC, CEDT, UNDP, EU, FACT, ACTIONAID) ត្កុមហ ុនប នីយើ និងអងគការយុវជន(LI) នដ្ើមបជីួយ កនុងការអេវិឌ្ឍន ៍និងអេរិកសនានានៅកនុងសហគមន8៍។

សហគមនបឹ៍ងទូក សាិរនៅកនុងំុ ាំបឹងទូក ត្សុកទឹកឈូ នេរត កាំពរ ង្ដ្លមានេូមចិាំនួនបីដូ្ចាេូមិទទឹងនថៃ េូមងិ្កបថមី និងេូមរិលួស ង្ដ្លមានត្ពាំត្បទល់ខាងនជើងទល់នឹងនននរនត្ពនកាងកាង ខាងរបូងទល់នឹងលាំហរសមុត្ទ ខាងនកើរទល់នឹងំុ ាំនត្រើយនកាុះ និងខាងលិចទល់នឹងត្កុមហ ុនអេវិឌ្ឍនក៍ាំពងង់្ែអនដរារិ។ សហគមនា៍នបនងែើរនឡើងកនុងឆ្ន ាំ ២០០៩ នដ្ឋយមានការទទលួសាគ ល់ពីរដ្ឋាលជលែល នដ្ឋយមានការ

7 អោងតាមការចុុះស្ររមូលទិនននយ័ាអាាា ធរមូលោឋ ន និងគណៈក្សមមការសហគមន៍ 8 អោងតាមការចុុះស្ររមូលទិនននយ័ាអាាា ធរមូលោឋ ន និងគណៈក្សមមការសហគមន៍



សត្មបសត្មួលពីអងគការ DKA, េូរនី, CWS, BCV និង CEDT និងអាា្ធរមូលដ្ឋឋ នង្ដ្លមានសមាជិកសរុបចាំននួ ១,១៥២ និងមាន ៥៧៨ ត្គួសារ និងមានសមាជិកចាំននួ ១១រូប9។

ត្កាហវិកទី 1. ទីកង្នែងសិកាត្សាវត្ាវ សហគមនបឹ៍ងទូក ត្រពាំងសង្ងែ និងកាំពងស់ាមគគី

អនកនិពនធៈ CEDT

៣.២. ចំនួនសណំារ

កនុងការនត្ជើសនរ ើសសាំណាក គឺាននធវើការនត្ជើសនរ ើសសាំណាកចាំននួ ១នាក ់ កនុងមយួេនងែាុះ។ រាល់សាំណាកង្ដ្លត្រូវនត្ជើសនរ ើសយកមកនធវើការសមាា សនត៍្រូវានកាំណរយ់កពីអាយុចបពី់១៨ឆ្ន ាំនឡើងនៅ និង ាមនុសសង្ដ្លរស់នៅកនុងសហគមនន៏នុះង្រប ុនណាណ ុះ។ នហើយចាំនពុះការនត្ជើសនរ ើសេនងែាុះននុះែងង្ដ្រ អនកសិកាត្សាវត្ាវនិងនធវើការនត្ជើសនរ ើសនៅកណាដ លេូមនិិងចុងេូមឬិសហគមនម៍កសមាា សន។៍

ចាំននួសាំណាកត់្រូវានគណនានដ្ឋយនត្បើរូបមនដ Yamane Taro (1967) នដ្ឋយនត្បើកត្មរិលនមាៀង ៧% មាននយ័ថ្ន កត្មរិនជឿាក៩់៣% ននចាំននួអនកននែើយសរុប។ រូបមនដននុះមានដូ្ចខាងនត្កាមៈ

9 អោងតាមការចុុះស្ររមូលទិនននយ័ាអាាា ធរមូលោឋ ន និងគណៈក្សមមការសហគមន៍



n =

N

1 + N(e2)

តាងនដ្ឋយ

n=ចាំនួនសាំណាក N=ចាំនួនត្បាជនសរបុ e=កត្មរិលនមាៀង តារាងទី 1. ចាំននួត្បាពលរដ្ឋង្ដ្លត្រូវសមាា សន ៍នឈាម ុះសហគមន ៏ ចាំននួត្គួសារសរុប ចាំននួត្រូវសិកា ត្រពាំងសង្ងែ ១០៣១ ១៧០ កាំពងស់ាមគគី ៣៩៦ ១៣៥ បឹងទូក ៥៧៨ ១៥១ សរុប ២០០៥ ៤៥៦

៣.៣. វិធីាស្រសដក្បមលូទិននន័យ ៣.៣.១. រលំរឹឯរារពារ់ព័នធ

អនកត្សាវត្ាវានត្បមូលឯកសារង្ដ្លពកព់ន័ធនឹងត្បធានបទននការសិកា នដ្ើមបាីគាំនិរគាំត្ទដ្ល់ការសិកាត្សាវត្ាវ កនុងការបនងែើរកត្មងស់ាំណួរ និងការនត្ជើសនរ ើសសាំណាក។ ការរ ាំលឹកឯកសារង្ដ្លមានត្សាបន់ផ្កដ រនៅនលើសាា នភាពទូនៅននជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមន ៍ និងពរ័ម៌ានត្បាសាស្រសដនៅកនុង សហគមន។៍ ឯកសារង្ដ្លពកព់ន័ធមានត្បនេទនែសងៗ គន ដូ្ចាបណាណ ល័យននសាកលវទិាល័យេូមនិាេនាំនពញ នគហទាំពរ័ និងឯកសាររបស់សហគមន ៍ង្ែនការត្គបត់្គងសហគមន។៍ ៣.៣.២. សមាា សន៍អមក្គួារ

មុនចបន់ែដើមត្បមូលទិនននយ័ អនកសិកាត្សាវត្ាវានែដល់វគគបណដុ ុះបណាដ លសដីពីវធីិសាស្រសដសមាា សន ៍និងកត្មងសាំណួរនៅដ្ល់អនកត្បមូលទិនននយ័ចាំននួ ២០នាកង់្ដ្លត្រូវាននត្ជើសនរ ើសនដ្ឋយត្កុមនិសិសរដឹ្កនាាំសិកាត្សាវត្ាវ ង្ដ្លមានមកពីសាកលវទិាល័យេូមនិាេនាំនពញ និងសាកលវទិាបញ្ញញ សាស្រសាដ ចរយ។ វគគបណដុ ុះបណាដ លននុះរាបប់ញ្ចូ លទាំងទសសនៈទូនៅននត្បពន័ធនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះ និងរនបៀបជនត្មើសនរ ើសសាំណាកមកសមាា សន។៍ ចាំនណុះការត្បមូលទិនននយ័ អនកត្សាវត្ាវាននត្បើកត្មងស់ាំណួរនដ្ើមបសីមាា សនន៍មត្គួសារ ឬអនកង្ដ្លមានចាំនណុះដឹ្ងនត្ចើនៅកនុងត្គួសារនិមយួៗនដ្ឋយនផ្កដ រនៅនលើ នេទនមត្គួសារ មុេរបរ



ចមបង មុេរបរបនាា បប់នសាំ ត្ាកច់ាំណូល ទាំហាំត្គួសារ មុេរបររបស់សមាជិកត្គួសារ កត្មរិអបរ់ ាំរបស់នមត្គួសារ ត្បនេទជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមន ៍និងចាំនណុះដឹ្ង។ ៣.៣.៣. ការក្គប់ក្គរ និរវិភាគទិននន័យ

កមមវធីិ SPSS និង Excel ត្រូវាននត្បើត្ាស់នដ្ើមប ី បនងែើរទត្មងប់ញ្ចូ លទិនននយ័ សមាា រទិនននយ័ វភិាគទិនននយ័ និងចងត្កងទិនននយ័ង្ដ្លានវភិាគ។ SPSS នត្បើសត្មាបស់មាា រទិនននយ័មុននពលវភិាគនដ្ឋយនផ្កដ រនៅនលើការារទិ់នននយ័ (Data Missing) និងទិនននយ័មានបញ្ញា (Data Error)។ នលើសពីននុះ កមមវធីិ SPSS ត្រូវាននត្បើនដ្ើមបវីភិាគរកភាពញឹកញប ់ (Frequncies) ននអនថរនិមយួៗ និងចាំណុចកណាដ ល (Central Tendancy10)។ ចាំង្ណក កមមវធីិ Exel ាននត្បើត្ាស់នដ្ើមបបីនងែើរតារាង និងត្កាហវិកកនុងនគលបាំណងបង្គា ញទិនននយ័ឱ្យង្គយត្សួលយល់។

10 ចំណុចក្សណ្ដដ ល ( មធយម ម ូែ និងអមែា ន)



៤. លទធ្លននការសរិាក្ាវក្ាវ ៤.១. ព័ត៌មានក្បាាស្រសដ

កនុងការសិកាត្សាវត្ាវននុះ ានវភិាគអាំពីពរ័ម៌ានត្បាសាស្រសដង្ដ្លរមួមាននេទអនករបសមាា សន ៍ត្កុមអាយុ កត្មរិអបរ់ ាំ សាា នភាពត្គួសារ ការតាាំងទីលាំនៅដ្ាំបូងរស់នៅកនុងសហគមន ៍ និងចាំននួសមាជិកត្គួសារសរុបនៅកនុងត្គួសារ។ ៤.១.១. នេទអនករបសមាា សន ៍

ការសិកាត្សាវត្ាវសដីពីការង្សវងយល់ពីជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមនច៍ាំនួនបីគឺសហគមនត៍្រពាំង សង្ងែ សាមគគី និង បឹងទូក ង្ដ្លាននធវើនឡើងកនុងកាំឡុងង្េកុមាុះ ដ្ល់ង្េសីហា ឆ្ន ាំ២០១៧។ ការសិកាត្សាវត្ាវននុះគឺនត្បើត្ាស់វធីិសាស្រសដសមាា សនត៍ាមត្គួសារនិមយួង្ដ្លាសមាជិករបស់សហគមនន៍ដ្ឋយនត្បើកត្មងស់ាំណួរ។ តាមការវភិាគបង្គា ញឱ្យនំ ើញថ្ន ត្កុមការង្គរានសមាា សន ៍៤៥៦ នាក ់ង្ដ្លកនុងននាុះមានស្រសដីនលើសពកក់ណាដ លននអនកត្រូវានសមាា សនស៍រុប (៥៩.៦%) និងបុរសមានង្រ ៤០.៤% ប ុនណាណ ុះ។ នយើងសនងែរនំ ើញថ្ន ាទូនៅស្រសដីង្ដ្លរស់នៅកនុងសហគមន ៍មានរនួាទីកនុងនមើលង្ថររកាកូន និងង្ថររកាែាុះ ែាុយនៅវញិ បុរសភាគនត្ចើននចញនៅនធវើននសាទ និងរកត្ាកច់ាំណូលសត្មាបែ់គរែ់គងត់្គួសារ។ ដូ្នចនុះការសមាា សនស៍្រសដី និងអនកមានចាំនណុះដឹ្ងកនុងត្គួសារមានលកេណៈង្គយត្សួយ និងអាចសមាា សនា៍ន។ ៤.១.២. អាយុអនករបសមាា សន ៍

តារាងខាងនត្កាម បង្គា ញអាំពីត្កុមអាយុរបស់អនករបសមាា សន ៍កនុងចាំនណាមអនករបសមាា សន ៍៤៥៦នាក។់ តាមការវភិាគ អនករបសមាា សនម៍ានអាយុាមធយម ៤២ ឆ្ន ាំ នហើយពកួនគមានអាយុអបបរមា ១៧ឆ្ន ាំ និងអរិបបរមា ៧៨ឆ្ន ាំ។ តាមតារាងខាងនត្កាម នលើសពកក់ណាដ ល (៥២%) ននអនកននែើយរបសមាា សនស៍រុបមានអាយុចននាែ ុះពី ៣១-៥០ ឆ្ន ាំ បនាា បម់ក ១.៣% មានអាយុនត្កាម ១៩ឆ្ន ាំ និង ១.៨% មានអាយុនលើសពី ៧១ឆ្ន ាំ។ តារាងទី 2. ត្កុមអាយុរបស់អនករបសមាា សន ៍(%)

ត្កុមអាយុ (ឆ្ន ាំ) ចាំនួន (n) ភាគរយ (%)

អាយុនត្កាម 19 6 1.3 20 – 30 90 19.8 31 – 40 135 29.7 41 - 50 101 22.2 51 – 60 75 16.5 61 – 70 39 8.6 អាយុនលើ 71 8 1.8



៤.១.៣. កត្មរិអបរ់ ាំ

ការអបរ់ ាំរបស់សហគមន ៍ ាទូនៅត្បាពលរដ្ឋនៅមានការអបរ់ ាំទប និងនៅមានកត្មរិនៅនឡើយ។ ាមធយម អនករបសមាា សនា៍ននរៀនចបក់ារអបរ់ ាំត្រឹមថ្នន កទី់៥ ង្ដ្លាថ្នន កប់ឋមសិកា។ តាមត្កាហវិក១ បង្គា ញថ្ន ជិរពកក់ណាដ ល (៤១.៩%) ននអនករបសមាា សនស៍រុបាននរៀបចបត់្រឹមង្របឋមសិកានៅកនុងត្បវរដិអបរ់ ាំរបស់ពកួនគ។ កនុងចាំនណាមអនករបសមាា សនស៍រុប ២១.៦% ននអនករបសមាា សនា៍នចូលនរៀន និង ១២.៣% ានបញ្ចបថ់្នន កអ់នុវទិាល័យ និងវទិាល័យ។ តាមការវភិាគបង្នាមានបង្គា ញថ្ន មានអនកបរសមាា សនជិ៍រមយួភាគបី (២៣.៨%) ននអនករបសមាា សនា៍អនកអកេរកសជន។ នោងតាមនគលននោាយរបស់រដ្ឋឋ េាិលកមពុា ានបញ្ញា កថ់្ន មូលដ្ឋឋ នត្គឹុះននការអបរ់ ាំរបស់ត្បាជនកមពុា គឺោ ងនហាចណាស់ត្រូវានបញ្ចបត់្រឹមថ្នន កទី់ ៩។ ការនលើកកមពស់ដ្ល់អកេរកសជននធវើនឡើងនដ្ឋយនផ្កដ រនៅនលើការអបរ់ ាំមនិែែូវការ និងនផ្កដ រសាំខានន់ៅនលើជាំនាញង្ដ្លសមត្សបសត្មាបត់្បកបមុេរបរចិញ្ច ឹមជីវរិ និងែគរែ់គង់ត្គួសារ។ ត្កាហវិកទី 2. កត្មរិអបរ់ ាំរបស់អនករបសមាា សន ៍(%)

៤.១.៤. សាា នភាពត្គសួារ

សាា នភាពត្គួសារសាំនៅនលើត្គួសារង្ដ្លរបសមាា សនម៍ានលកេណៈនៅលីវ នរៀបការ និងង្លងលុះ/នមមា យឬនពុះមា យ។ ភាគនត្ចើនននអនករបសមាា សន ៍ (៨៨.១%) ាអនកង្ដ្លាននរៀបការ។ កនុងចាំនណាមអនករបសមាា សនទ៍ាំងអស់ មាន ០.៩% ង្ដ្លានង្លងលុះ និង ៥.៥% ននអនករបសមាា សនន៍មមា យ ឬនពុះមា យ និងអនកនៅលីវ។

23.8%

41.9%

21.6%

12.3%

0.4%0%5%

10%15%20%25%30%35%40%45%

អកេកមម បឋមសិកា អនុវទិាល័យ វទិាល័យ មហាវទិាល័យ



ត្កាហវិកទ ី3. សាា នភាពត្គសួាររបស់អនករបសមាា សន ៍(%)

៤.១.៥. ការតាាំងទីលាំនៅកនុងសហគមន ៍

តាមការអនងែរ អនករបសមាា សនា៍នមកតាាំងទីលាំនៅនៅកនុងសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែចបត់ាាំងពីឆ្ន ាំ ១៩៣៨ រហូរមកដ្ល់ឆ្ន ាំ ២០១៦។ ត្បាពលរដ្ឋមយួចាំននួរស់នៅកនុងសហគមនន៍នុះតាាំងពីកាំនណើ ររបស់ពកួនគមក េណៈង្ដ្លត្បាពលរដ្ឋមយួចាំននួានផ្កែ ស់បដូរមករស់នៅកនុងសហគមនន៍នុះ។ ាទូនៅ អនករបសមាា សនា៍នននែើយថ្ន ភាគនត្ចើនានមករស់នៅកនុងសហគមនា៍ន ៣៥ ឆ្ន ាំ ង្ដ្លពកួនគានមកតាាំងទីលាំនៅដ្ាំបូងនៅកនុងសហគមនច៍ននាែ ុះពីឆ្ន ាំ ១៩៧៧ ដ្ល់ឆ្ន ាំ ១៩៨៧។ កនុងននាុះមានអនករបសមាា សនរិ៍ចរចួបាំែុរង្ដ្លានមកតាាំងទីលាំនៅកនុងសហគមនក៍នុងរយៈនពល ៥ឆ្ន ាំចុងនត្កាយននុះ។ ត្កាហវិកទី 4. ឆ្ន ាំ និងការតាាំងទីលាំដ្ាំបូងនៅកនុងសហគមន ៍

5.5%

88.1%

0.9% 5.5%0%

20%

40%

60%

80%

100%

នៅលីវ នរៀបការ ង្លងលុះ នមមា យ ឬនពុះមា យ

1510

357

111

19

226

1533

1068

23

106875

28

91013

6

22

6

21

34

6

19

358

38

3

12

569

34547

321

11

213242121321111

7

105

10152025303540

2016

2014

2011

2007

2002

1999

1996

1993

1990

1987

1984

1981

1978

1975

1972

1969

1966

1963

1960

1956

1953

1950

1947

1944

1938

ចាំនួនអ

នករបស

មាាសន៍

ឆ្ន ាំតាាំងទលីាំនៅ



៤.១.៦. ចាំននួសមាជិក តាមការសិកាត្សាវត្ាវរបស់វទិាសាា នសិារិ (NIS) កនុងឆ្ន ាំ២០០៨ ត្បនទសកមពុា សមាជិក

ត្គួសារាមធយម ៤.៧ នាក ់ង្ដ្លកនុងននាុះង្ចងានៅរាំបនទី់ត្កុងចាំននួ ៥ នាក ់និងទីជនបទ ៤.៦ នាក។់ នោងតាមការសិកាត្សាវត្ាវននុះបង្គា ញថ្ន ត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមនម៍ានសមាជិកត្គួសារាមធយម ៥.០៨ នាក ់ង្ដ្លចាំននួននុះេពស់ាងការសិកាត្សាវត្ាវង្ដ្លានបង្គា ញខាងនលើ។ តារាងទី 3 បង្គា ញថ្ន នត្ចើនាងពកក់ណាដ ល (៦៣%) ននអនករបសមាា សនម៍ានសមាជិកត្គួសារចននាែ ុះពី ៤-៦នាកក់នុងមយួត្គួសារ និង ១៧.៤%ននអនករបសមាា សនម៍ានសមាជិកត្គួសារចននាែ ុះពី ១-៣នាកក់នុងមយួត្គួសារ។ ចាំនណាម សមាជិកត្គួសាររបស់អនករបសមាា សន ៍ ភាគនត្ចើនពួកនគមានសមាជិកង្ដ្លសកមម11 ាមធយម ៣.៣ នាក ់និងសមាជិកង្ដ្លរស់នៅកនុងបនាុក12 ១.៨ នាក។់ តារាងទី 3. ចាំននួសមាជិកត្គួសារសរុបរបស់អនករបសមាា សន ៍(%) ចាំនួនសមាជកិត្គួសារ (នាក)់ ចាំនួន(n) ភាគរយ (%) 1 - 3 79 17.4 4 - 6 286 63 7 - 9 74 16.3 10 - 12 15 3.3

៤.២. អសដ្ឋរិចចសរគមរបសក់្បាសហគមន ៍

កនុងការសិកាត្សាវត្ាវននុះ ាននធវើការវភិាគនៅនលើនសដ្ឋកិចចសងគមរបស់ត្បាពលរដ្ឋកនុងសហគមន។៍ នសដ្ឋកិចចសងគមនផ្កដ រសាំខានន់ៅនលើ មុេរបរ ត្បេពចាំណូល និងចាំណាយ ត្ាកច់ាំណូល និងត្ាក់ចាំណាយ ភាពត្កីត្កនៅកនុងសហគមន ៍ការកមចតី្ាក ់និងមូលនហរុកនុងការេចីត្ាកពី់សាា បន័ហិរុញ្ញ វរាុ។ ៤.២.១. មុេរបរចមបង

ត្កាហវិច ខាងនត្កាមបង្គា ញអាំពីមុេរបរចមបងៗ របស់ត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែ បឹងទូក និងកាំពងស់ាមគគី។ មុេរបរចមបងនៅកនុងសហគមនស៍ហគមនម៍ានដូ្ចានធវើង្ត្ស ននសាទ ចិញ្ច ឹមសរវ ចិញ្ច ឹមត្រី កមមករ ជាំនញួខាន ររូច បុគគលិកត្កុមហ ុន និងអនកចាំការ។ នៅកនុងសហគមន ៍ នត្ចើនាពកក់ណាដ ល (៥២.១%) ត្បកបមុេរបរាអនកននសាទ អនកនធវើង្ត្ស ១៥.៨% និងអនកជាំនួញខាន ររូច ១២.៩%។ នលើសពីននុះ អនករបសមាា សនត៍្បមាណា ៨%ាកមមករ (សាំណង ់ ឬនរាងចត្ក) បនាា បម់ក ៣.១%ាអនកចាំការ ២.៩% ាមស្រនដីរាជការ និងនែសងៗ ២.២% មានដូ្ចា ររម់ ូរូឌុ្ប និងរររុ់រុ។ ការ 11 សមាជិក្សសក្សមម ាអនក្សមានអាយុចអ ល្ ុះពី ១៥ ែល ់៦៤ ឆ្ន ំអោយមិនរាររ់ញ្ចូ លជនពិការ។ 12 សមាជិក្សអសក្សមម ាអនក្សមានអាយុ ១៥ ឆ្ន ចុំុះអស្រកាម និងអលីសពី ៦៤ ឆ្ន អំោយរាររ់ញ្ចូ លទងំជនពិការ។



សិកាត្សាវត្ាវករ៏កនំ ើញែងង្ដ្រថ្ន ត្បាពលរដ្ឋត្បមាណា ៧៤% ានទទលួែលត្បនោជនពី៍ត្បពន័ធនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមនដូ៍្ចាការនត្បើត្ាស់នត្ពនកាងកាង និងជីវៈចត្មុុះសត្មាបត់្ទត្ទង់ជីវភាពត្បចាំនថៃ។ ត្កាហវិកទី 5. មុេរបរចមបងរបស់អនករបសមាា សន ៍(%)

៤.២.២. មុេរបរបនាា បប់នសាំ

នៅកនុងសហគមនម៍ានមុេរបរបនាា បប់នសាំចត្មុុះានត្ចើន ង្ដ្លកនុងននាុះការសិកាត្សាវត្ាវននុះង្បងង្ចកាពីរវស័ិយគឺ វស័ិយកសិកមម និងនត្ៅពីវស័ិយកសិកមម។ វស័ិយកសិកមមរមួមាននធវើង្ត្ស នធវើននសាទ ចិញ្ច ឹមត្រី ចិញ្ច ឹមសរវ និងនធវើចាំការ។ ចាំង្ណក មុេរបរនត្ៅពីវស័ិយកសិកមមរមួមានកមមករ មស្រនដីរាជការ បុគគលិកត្កុមហ ុន បុគគលិកអងគការនត្ៅរដ្ឋឋ េាិល និងនធវើជាំនញួខាន ររូច។ តាមការអនងែរ មុេរបរបនាា បប់នសាំនៅកនុងសហគមនជិ៍រ ៣/៤ ាវស័ិយកសិកមម ង្ដ្លកនុងននាុះចិញ្ច ឹមសរវ ២៧.២% និងនធវើង្ត្ស ២៥.២%។ ចាំង្ណក មុេរបរនត្ៅពីវស័ិយកសិកមមភាពមានត្បមាណា ១/៣ ង្ដ្លកនុងននាុះមុេរបរាកមមករ (សាំណង ់ឬនរាងចត្ក) មាន១៩% និងជាំនួញខាន ររូចមាន ៨% ននអនកននែើយរបសមាា សន ៍(តារាងទី ៤)។ តារាងទ ី4. មុេរបរបនាា បប់នសាំរបស់អនករបសមាា សន ៍ មុេរបរបនាា បប់នសាំ ចាំនួន (n) ភាគរយ (%)

វស័ិយកសិកមម នធវើង្ត្ស 114 25.2 នធវើននសាទ 38 8.4 ចិញ្ច ឹមត្រ ី 6 1.3

52.1%15.8%

12.9%8.0%

3.1%2.9%

0.2%1.1%1.6%2.2%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

អនកននសាទអនកនធវើង្ត្ស

អនកជាំនញួខាន ររូចកមមករ (សាំណង ់ឬនរាងចត្ក)

អនកចាំការមស្រនដីរាជការអនកចិញ្ច ឹមត្រី

អនកចិញ្ច ឹមសរវបុគគលិកត្កុមហ ុន

នែសងៗ



ចិញ្ច ឹមសរវ 123 27.2 នធវើចាំការ 36 8

សរបុ 317 70.1 នត្ៅពីវស័ិយកសិកមម

កមមករ (សាំណង ់ឬនរាងចត្ក) 86 19 មស្រនដីរាជការ 6 1.3 បុគគលិកត្កុមហ ុន 5 1.1 បុគគលិកអងគការនត្ៅរដ្ឋឋ េាិល 2 0.4 នធវើជាំនួញខាន ររូច 36 8

សរបុ 135 29.9 ៤.២.៣. ត្បេពចាំណូលរបស់សហគមន ៍

ត្បាសហគមនម៍ានរបរចមបងង្ដ្លាមុេរបរង្ដ្លទទលួានត្ាកច់ាំណូលនត្ចើនននាុះគឺការននសាទ។ ត្បាពលរដ្ឋភាគនត្ចើនាអនកននសាទ ង្ដ្លពួកគរន់នសាទនពញមយួឆ្ន ាំ។ នទុះបីាោ ងណាកន៏ដ្ឋយ ត្បាពលរដ្ឋអាចត្បកបមុេរបរនែសងៗ នទៀរនដ្ើមបរីកចាំណូលបង្នាមនៅែគរែ់គងជី់វភាពត្គួសាររបស់ពកួនគ។ ាទូនៅ កនុងសហគមនង៍្ដ្លាននធវើការសិកាត្សាវត្ាវននុះ មានត្បេពចាំណូលនែសងៗ ង្ដ្លកនុងននាុះរមួមាន កសិកមម ននសាទ ជាំនញួខាន ររូច កមមករ មស្រនដីរាជការ បុគគលិកត្កុមហ ុន បុគគលិកអងគការ វារវីបបកមម ចិញ្ច ឹមសរវ នធវើចាំការ និងត្ាកប់នញ្ញ ើរ។ តាមការវភិាគបង្គា ញឱ្យនំ ើញថ្ន សហគមនម៍ានត្បេពចាំណូលសាំខានពី់បនួត្បេព ការននសាទាត្បេពចមបងទីមយួ ានចូលរមួចាំង្ណកជិរពកក់ណាដ ល(៤៧.១%) ននត្បេពចាំណូលសរុប បនាា បម់កមាន កមមករ(១៦.៨%) ជាំនញួខាន ររូច(១៤.៤%) និងកសិកមម(៧.៧%)។ តាមការវភិាគបង្នាមនទៀរានរកឱ្យនំ ើញថ្ន ាទូនៅត្បាពលរដ្ឋពលអាចរកចាំណូលានាមធយម ១,៦៥៨,៨១៩ នរៀលកនុងមយួង្េ ឬ ៤១៤.៧០ ដុ្ោែ កនុងមយួង្េកនុងមយួត្គួសារ។



ត្កាហវិកទី 6. ត្បេពចាំណូល និងត្ាកច់ាំណូលរបស់សហគមន ៍(%)

៤.២.៤. ចាំណូលរបស់សហគមន ៍

តាមការសិកាត្សាវត្ាវបង្គា ញឱ្យនំ ើញថ្ន ត្ាកច់ាំណូលាមធយមរបស់ត្គួសារង្ដ្លរស់នៅកនុងសហគមនទ៍ាំងបី អាចា នត់្បមាណ ១,៦៦០,០០០ នរៀល កនុង មយួត្គួសារ កនុងមយួង្េ។ ភាគនត្ចើននននាករ់បសមាា សន ៍(៣៧%) ពួកនគទទលួានត្ាកច់ាំណូលចននាែ ុះពី ១,០០៤,០០០-២,០០០,០០០ នរៀល េណុះនពលង្ដ្ល ២៧% ននអនករបសមាា សនអ៍ាចរកានចាំណូលចននាែ ុះពី ៥០៤,០០០,០០០-១,០០០,០០០ នរៀលកនុងមយួត្គួសារកនុងមយួង្េ។ មាន ១៩% ននអនករបសមាា សនទ៍ាំងអស់អាចរកចាំណូលានេពស់ង្ដ្លមានចននាែ ុះពី ២,០០៤,០០០-៥,០០០,០០០ នរៀលកនុងមយួត្គួសារកនុងមយួង្េ េណុះនពលង្ដ្ល ២.៩% អាចរកចាំណូលានេពស់ង្ដ្លមានចននាែ ុះពី ៥,០០៤,០០០ នរៀល នឡើង កនុងមយួត្គួសារកនុងមយួង្េ។ តារាងទី 5. ចាំណូលត្បចាំង្េរបស់ត្គួសារនិមយួៗ នៅកនុងសហគមន ៍ចាំណូលត្បចាំង្េ (នរៀល/ត្គួសារ) ចាំនួន (n) ភាគរយ (%) 500,000- 59 13 504,000-1,000,000 126 27.8 1,004,000- 2,000,000 168 37.1 2,004,000- 5,000,000 87 19.2 5,004,000+ 13 2.9

7.7%47.1%

14.4%16.8%

2.7%2.0%

0.1%0.0%

4.2%1.6%

0.7%2.8%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%

កសិកមមននសាទ

ជាំនួញខាន ររូចកមមករ

មស្រនដីរាជការបុគគលិកត្កុមហ ុនបុគគលិកអងគការ

វារវីបបកមមនទសចរណ៍ចិញ្ច ឹមសរវ

ចាំការត្ាកប់នញ្ញ ើរ

នែសងៗ



៤.២.៥. ត្បេពចាំណាយរបស់សហគមន ៍តាមការសិកាត្សាវត្ាវបង្គា ញឱ្យនំ ើញថ្ន ត្បពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមនា៍នចាំណាយត្ាក់

ចាំណូលរបស់ពកួនគនៅនលើត្បេពនែសងៗ ង្ដ្លកនុងននាុះមានដូ្ចា ៥៦.៩% ននត្ាកច់ាំណាយសរុប ត្រូវានចាំណាយនៅនលើមាូបអាហារត្បចាំនថៃ បនាា បម់ក ១៣.២%នៅនលើការអបរ់ ាំរបស់កូន ៧.៩%នៅនលើការទិញឧបករណ៍ននសាទ ៩.២%នៅនលើការនធវើដ្ាំនណើ រត្បចាំនថៃរមួទាំងការចាំណាយនៅនលើនត្បងទូកននសាទ ៣.៩%ចាំណាយនៅនលើការពាាលជាំងឺ និង៣.៨% ចាំណាយនៅនលើការការនត្បើត្ាស់អគគិសនីនៅកនុងែាុះ។ សហគមនង៍្ដ្លានសិកាត្សាវត្ាវននុះ ត្បេពចាំណាយសាំខាន់ៗ បី កនុងននាុះមានដូ្ចាមាូបអាហារត្បចាំនថៃ ការអបរ់ ាំកូន និងការទិញឧបករណ៍សត្មាបន់នសាទ។ នទុះបីាោ ង ត្បាពលរដ្ឋត្រូវការេចីត្ាកពី់សាា បន័ហរិញ្ញ វរាុនដ្ើមបែីគរែ់គងជី់វភាពត្គួសារបង្នាម ទិញឧបករណ៍ននសាទ សាងសងែ់ាុះ និងទិញទូចត្កោន យនដ (ត្កាហវិកទី ៨)។ ត្កាហវិកទ ី7. ត្បេពចាំណាយរបស់សហគមនម៍ូលដ្ឋឋ ន (%)

៤.២.៦. ការកមចតី្ាកពី់សាា បន័ហរិញ្ញ វរាុ13

តាមការសិកាត្សាវត្ាវបង្គា ញថ្ន ត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមនា៍នេចីត្ាកពី់សាា បន័ហិរញ្ញ វរាុជិរ ៤០%ននអនករបសមាា សនស៍រុប។ កនុងចាំនណាមអនកេចីត្ាកពី់សាា បន័ហិរញ្ញ វរាុ ភាគនត្ចើនត្បមាណា ៩០% ននអនកេចីត្ាកពី់សាា បន័ហិរញ្ញ វរាុ ពកួគរេ់ចីត្ាកពី់សាា បន័ហិរញ្ញ វរាុង្រមយួ េណៈង្ដ្ល ៦.៨%ានេចីត្ាកពី់ ២សាា នបហ័ិរញ្ញ វរាុ និង៣.៤%ានេចីត្ាកពី់ ៣សាា នបន័ហិរញ្ញ វរាុ។ ាមធយម ត្បាពលរដ្ឋពល

13 ាា រន័ហរិញ្ញវតាុ សំអៅអៅអលី ាា រន័ហរិញ្ញវតាុ និងមីស្រកូ្សហរិញ្ញវតាុ។

56.9%13.2%

9.2%7.9%

3.9%3.8%

1.5%2%

0.1%1.4%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

មាូបអាហារការអបរ់ ាំកូន

ការនធវើដ្ាំនណើ រទិញឧបករណ៍ននសាទ

ពាាលជាំងឺការនត្បើត្ាស់នេែើងការនត្បើត្ាស់ទឹក

ទិញជីគីមសីត្មាបក់សិកមមទិញថ្នន ាំសមាែ បស់រវលាិរ

នែសងៗ



ានេចីត្ាកពី់សាា បន័ហរិញ្ញ វរាុត្បមាណា ៤,២៤០,៩៤១ នរៀល ង្ដ្លកនុងននាុះមានត្បមាណា ៥០.១%ានេចីត្ាកពី់សាា បន័ហិរញ្ញ វរាុចននាែ ុះពី ១,០០០,០០០នរៀល រហូរដ្ល់ ៤,០០០,០០០នរៀល (ត្កាហវិកទី ៩)។ ត្កាហវិកទី 8. ការកមចតី្ាកព់សីាា បន័ហិរញ្ញ វរាុ (%)

៤.២.៧. មូលនហរុននការកមច ី

ត្បាពលរដ្ឋាទូនៅមានមូលនហរុនែសងៗគន ពីមាន កន់ៅមាន កក់នុងការេចីត្ាកពី់សាា បន័ហិរញ្ញ វរាុ ង្ដ្លមូលនហរុទាំងននាុះមានដូ្ចាទិញឧបករណ៍ននសាទ ែគរែ់គងក់ារអបរ់ ាំរបស់កូន សាងសងែ់ាុះ ពត្ងីកមុេរបរ ែគរែ់គងជី់វភាពរស់នៅ ពាាលជាំងឺ នធវើង្ត្ស និងមូលនហរុនែសងៗនទៀរ។ នោងតាមការសមាា សន ៍ ភាគនត្ចើន (៣០.៦%) ត្បាពលរដ្ឋានេចីត្ាកពី់សាា បន័ហិរញ្ញ វរាុនដ្ើមបទិីញឧបករណ៍ននសាទ និង ២០.៦% ានេចីត្ាកន់ដ្ើមបែីគរែ់គងជី់វភាពរស់នៅរបស់ពកួនគ។ ការត្បកបមុេរបរជាំនួញខាន ររូចករ៏ត្មូវឲ្យអាជីវករានេចីត្ាកន់ដ្ើមបពីត្ងីកមុេរបររបស់ពកួនគ។ តាមការវភិាគបង្គា ញថ្ន ១២.៥% ននអនកេចីត្ាកពី់សាា បន័ហិរញ្ញវរាុ ានេចីត្ាកន់ដ្ើមបពីត្ងីកមុេរបររបស់ពួកនគ និងមាន ២.៤% សត្មាបន់ធវើកសិកមម និងមានមយួចាំនួននដ្ើមបទិីញម ូរូ សត្មាបន់ធវើដ្ាំនណើ រ (ត្កាហវកិទី ១០)។

39.5%

60.5%

0%

20%

40%

60%

80%

ាទ/ចស៎ នទនរើអនកេចតី្ាកព់សីាា បន័ហិរុញ្ញ វរាុង្ដ្រឬនទ?



ត្កាហវិកទី 9. មូលនហរុននការកមចរីបស់អនករបសមាា សន ៍(%)

៤.៣. ការចូលអៅអនាទ

ការននសាទ ាង្ែនកមយួននការសិកាត្សាវត្ាវនដ្ើមបងី្សវងយល់អាំពីទមាែ បន់នការននសាទរបស់ត្បាពលរដ្ឋ ការនត្បើត្ាស់ឧបករណ៍ននសាទលកេណៈត្គួសារ ត្បនេទជលែល ែលចប ់និងត្ាកច់ាំណូលពីការននសាទ។

កាំឡុងនពលសមាា សន ៍អនកសិកាត្សាវត្ាវមាននលើកយកសាំណួរមយួមកសួរនៅកានត់្បាពលរដ្ឋថ្ន នរើអនកាននចញនៅននសាទង្ដ្រឬនទកនុងរយៈនពល ៣ង្េចុងនត្កាយននុះ? តាមការវភិាគបង្គា ញឲ្យនំ ើញថ្ន នលើកពកក់ណាដ លននអនករបសមាា សន ៍(៥៨.៩%) ាននចញនៅននសាទ។

ាទូនៅត្បាននសាទានចាំណាយនពលាមធយម ១០.៧២ នមា ងនដ្ើមបនីនសាទកនុងមយួនលើក ង្ដ្លកនុងននាុះមាន ៧៤.៦% ានចាំណាយនពលកនុងការននសាទចននាែ ុះពី ៥-១២ នមា ងកនុងមយួនលើក។ ចាំង្ណកឯចាំង្គយកនុងការនៅននសាទ ាមធយមត្បាននសាទ នៅននសាទង្ដ្លមានចាំង្គយាមធយម ១៣.៨៦ គីឡូង្ម ត្រនធៀបាមយួនឹងទីលាំនៅ នហើយត្បាននសាទាននត្បើត្ាស់ឧបករណ៍ាមធយម ១.៣២ ង្ដ្លកនុងននាុះមាន ៧២% ននអនកននសាទនត្បើឧបករណ៍ននសាទចាំននួ ១ េណុះនពលង្ដ្ល ២៤.៣៨% នត្បើឧបករណ៍ននសាទចាំនួន ២ នហើយ ៣.៣១% នត្បើឧបករណ៍ននសាទចាំននួ ៣ និង ០.៤១% នត្បើឧបករណ៍ននសាទចាំនួន ៤ នដ្ើមបនីធវើននសាទ។

30.6%6.9%

10.5%12.5%

20.6%8.9%

2.4%7.7%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

ទិញឧបករណ៍ននសាទែគរែ់គងក់ារអបរ់ ាំរបស់កូន

កសាងែាុះពត្ងឹកមុេរបរ

ែគរែ់គងជី់វភាពរស់នៅពាាលជាំងីនធវើកសិកមម

នែសងៗ



ត្កាហវិកទី 10. ការចូលនៅននសាទរបស់សហគមន ៍

៤.៣.១. កង្នែងននសាទ

ត្បាននសាទភាគនត្ចើនានចាំណាយនពលានត្ចើននមា ង នដ្ើមបនីធវើដ្ាំនណើ រកនុងរយៈចាំង្គយឆ្ៃ យនដ្ើមបីនៅដ្ល់កង្នែងង្ដ្លននសាទ។ ភាគនត្ចើនពកួនគនៅននសាទនៅកនុងរាំបនន់នសាទសហគមន ៍ (៥៦.៤%) េណុះនពលង្ដ្លត្បាននសាទត្បមាណា ៣៥.៨% នៅននសាទនៅង្ដ្នននសាទសាធារណៈ និង ៦.៤% ននសាទនៅង្កបររាំបនអ់េរិកស (ត្កាហវិកទី ១២)។ ត្កាហវិកទី 11. កង្នែងននសាទរបស់អនករបសមាា សន ៍(%)

13.86

10.72

1.32

0

2

4

6

8

10

12

14

16

មធយមននចាំង្គយនចញនៅកង្នែងននសាទ (គ.ម)

មធយមននការនចាំណាយនពលននសាទ (ម ) មធយមននការនត្បើត្ាស់ឧបករណ៍ននសាទ (ចាំនួន)

6.4%

56.4%

35.8%

1.4%0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

ង្កបររាំបនអ់េរិកស រាំបនន់នសាទសហគមន៍ ង្ដ្នននសាទសាធារណៈ នែសងៗ



៤.៣.២. ឧបករណ៍ននសាទ តាមការវភិាគបង្គា ញឲ្យនំ ើញថ្ន ភាគនត្ចើនននអនកននសាទាននត្បើត្ាស់ឧបករណ៍ននសាទចាំននួ១

នដ្ើមបនីធវើការននសាទនៅកនុងរាំបនរ់បស់ពកួនគ។ ត្កាហវិកង្ែនបង្គា ញពីសមាសភាគននឧបករណ៍ននសាទង្ដ្លត្រូវាននត្បើត្ាស់នដ្ឋយត្បាននសាទ។ ាទូនៅ ត្បាននសាទនៅកនុងសហគមនន៍ត្បើឧបករណ៍ម ង (៣៣.៩%) េណុះនពលង្ដ្លនត្បើឈបិ (២៧.៣%) លប (២៦.៤%) រាវនដ្ឋយនដ្ (៣.១%) និងឧបករណ៍នែសងៗ នទៀរ។ ត្កាហវិកទី 12. ឧបករណ៍ននសាទរបស់អនករបសមាា សន ៍(%)

៤.៣.៣. ែលចបក់នុងមយួនថៃ

ការសិកាែលចបន់ៅកនុងសហគមនប៍ង្គា ញពីភាពសមបូរង្បបរបស់ធនធានជីវៈចត្មុុះ ប ុង្នដនយើងសនងែរនំ ើញថ្ន ជីវៈចត្មុុះទាំងអស់ននុះកាំពុងង្រមានការគាំរាមគាំង្ហង និងថយចុុះាលាំដ្ឋប។់ ការសិកាត្សាវត្ាវននុះគឺនផ្កដ រនៅនលើែលចបច់ាំននួ ៥ត្បនេទ រមួមានត្រី កាដ ម មកឹ បង្គគ រ និងង្ត្គងឈាម ង្ដ្លត្បាននសាទភាគនត្ចើនាននចញនៅននសាទ។ តាមការអនងែរ ត្បាននសាទមានការននសាទេុសៗ គន ដូ្ចាឧបករណ៍ និងត្បនេទទិននែលង្ដ្លននសាទតាមត្គួសារនិមយួៗ។ ាទូនៅត្បននសាទ ភាគនត្ចើនានននសាទនៅនលើត្រី កាដ ម និងបង្គគ រ។ ចាំង្ណកទិននែលង្ដ្លទទលួានាមធយមចាំននួ ៦.៤៥ គ.ក សត្មាប់ត្រី ៤.១២ គ.ក សត្មាបក់ាដ ម និង២.៨៦ គ.ក/នថៃ សត្មាបប់ង្គគ រ។ ត្បាននសាទមយួចាំននួានននសាទ មកឹង្ដ្លាមធយមទទលួាន ៣.៦១ គ.ក និងង្ត្កងឈាម ២.៥៩ គ.ក/នថៃ។ តារាងទី 6. ែលចប ់និងទិនននែលរបស់អនកននសាទលកេណៈត្គួសារ ត្បនេទចប ់និងទិនននែល

ចាំនួន (n)

ទិនននែលននសាទ

(គិរាគីឡូកនុ ងមយួនថៃ) ត្រី 164 6.45

33.9%43.4%

4.0%2.0%

35.1%

0.4%1.2%

8.4%

លបម ង

ឈបិរាវនដ្ឋយនដ្សាំណាញ់នឈនៀងសនាួចនែសងៗ

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%



កាដ ម 134 4.12

មកឹ 79 3.61

បង្គគ រ 131 2.86

ង្ត្គងឈាម 39 2.59 ៤.៣.៤. ចាំណូលពីការននសាទ

ការននសាទគឹាការង្គរ និងត្បេពចាំណូលដ្ស៏ាំខានស់ត្មាបត់្បាពលរដ្ឋង្ដ្លរស់នៅាបនឹ់ងរាំបន់នននរ កដូ៏្ចាសហគមនង៍្ដ្លាននធវើការសិកាត្សាវត្ាវ។ នោងតាមលទធែលននការវភិាគបង្គា ញឲ្យនំ ើញថ្ន ត្បាននសាទកនុងមយួត្គួសារអាចរកចាំណូលានាមធយម ៣១,៦៧១ នរៀលកនុងមយួនថៃ ពីការននសាទ។ ការវភិាគានបង្គា ញបង្នាមថ្ន ភាគនត្ចើនននអនករបសមាា សន ៍ (៣៧.៦%) រកចាំណូលពីការននសាទាមធយមចននាែ ុះពី ២០,០០១-៤០,០០០ នរៀល/នថៃ កនុងមយួត្គួសារ នហើយមានចាំននួអនកននសាទរិចរចួប ុនណាណ ុះង្ដ្លអាចរកចាំណូលពីការននសាទានេពស់ង្ដ្លសិារនៅកនុងចននាែ ុះពី ១២០,០០១-១៦០,០០១ នរៀល/នថៃ កនុងមយួត្គួសារ។ តារាងទ ី7. ត្ាកច់ាំណូលពកីារននសាទ (%) ត្ាកច់ាំណូល ចាំនួន (n) ភាគរយ (%) នត្កាម 20,000 43 17.2 20,001-40,000 94 37.6 40,001-60,000 40 16 60,001-80,000 23 9.2 80,001-100,000 26 10.4 100,001-120,000 5 2 120,001-140,000 7 2.8 140,001-160,000 4 1.6 នលើ 160,001 8 3.2

៤.៤. នានាភាព និរក្បអភទជីវៈចក្មុុះអៅរនរុសហគមន ៍

កនុងង្ែនកននុះ អនកសិកាត្សាវត្ាវាននធវើការសិកាង្សវងយល់ពីការយល់ដឹ្ងរបស់ត្បាសហគមន៍នៅនលើត្បនេទ និងនឈាម ុះរបស់ជីវៈចត្មុុះនិមយួៗ នៅនលើត្បនេទជីវៈចត្មុុះង្ដ្លសាំបូរ អាចននសាទានាញឹកញប ់ និងត្បនេទជីវៈចត្មុុះង្ដ្លត្បាសហគមនយ៍ល់នំ ើញថ្នវាាត្បនេទជីវៈចត្មុុះង្ដ្លសហគមន៍ចរទុ់កថ្នកត្ម។ តាមការសិការបស់អនកសិកាមុនបង្គា ញថ្ន ាទូនៅ កនុងត្បនទសកមពុាមានត្បនេទជីវៈ



ចត្មុុះនែសងៗ ានត្ចើន ង្ដ្លកនុងននាុះមានដូ្ចា ផ្កែ ថមរងឹចាំននួ ២៤ ត្បនេទ ផ្កែ ថមទនម់ាន ១៤ ត្បនេទ ត្រីសមុត្ទមាន ៥៨២ ត្បនេទ ពពកួបងែងមាន ៥០ត្បនេទ សបបសីរវដូ្ចាេយង ត្គាំមាន ១១៤ ត្បនេទ អនណដើ កសមុត្ទមាន ៥ត្បនេទ ថនិកសរវមាន ១១ត្បនេទ សារាយសមុត្ទមាន ១៦ត្បនេទ និងនមម សមុត្ទមាន ១០ត្បនេទ14។ ការសិកាត្សាវត្ាវននុះ ាននផ្កដ រនៅនលើត្បនេទជីវៈចត្មុុះង្ដ្លសហគមនា៍ញឹកញប់ានដឹ្ងកនុងរាំបនរ់បស់ពកួនគង្រប ុនណាណ ុះ ដូ្នចនុះការសិកាត្សាវត្ាវនវមនិាននផ្កដ រនៅនលើត្គបច់ាំននួជីវៈចត្មុុះទាំងពងួននាុះនទ។ ការសិកាត្សាវត្ាវននុះគឺនផ្កដ នៅនលើ ត្បនេទត្រី កាដ ម បងែង/បង្គគ រ ត្បនេទមកឹ ត្បនេទសរវសាែ ប នត្ពនកាងកាង និងត្បនេទជីវៈចត្មុុះនែសងៗ នទៀរ។ ៤.៤.១. ត្បនេទត្រី

ត្កាហវិកទី ១៤ បង្គា ញពីត្បនេទត្រីង្ដ្លមាន15នៅកនុងសហគមន ៍និងត្បនេទត្រីង្ដ្លត្បាសហគមនម៍ានយល់នំ ើញថ្នត្បនេទត្រីទាំងននាុះាត្បនេទកត្ម16 នដ្ឋយសារង្រត្បាននសាទនៅកនុងសហគមន៍មានការជបួត្បទុះ និងននសាទានរិចរចួបាំែុរ។ តាមការវភិាគ នយើងសនងែរនំ ើញថ្ន ភាគនត្ចើនននត្បាសហគមនា៍ននំ ើញត្បនេទត្រី ១១ត្បនេទកនុងចាំនណាមត្បនេទត្រីទាំង ១៥ ង្ដ្លាននលើកនឡើងនៅកនុងសហគមនរ៍បស់ពកួនគ។ ននុះមាននយ័ថ្ន ត្បនេទត្រីទាំង ១១ ននុះនៅង្រមាន និងសាំបូរនៅកនុងសហគមន ៍ង្ដ្លត្បនេទត្រីទាំងននាុះមាននឈាម ុះដូ្ចា ត្រីនពង ់ត្រីការា វ ត្រីកបក ត្រីកាាំមូង ត្រីកស្រញ្ញច ញ់ត្ចស់ ត្រីសាំនពច ត្រីកាុក ត្រីបង្បល ត្រីឆ្ែ ម ត្រីរុកង្ក និងត្រីកាតាាំង រមួទាំងត្បនេទត្រីមយួចាំននួនទៀរ។

សត្មាបត់្បនេទត្រីង្ដ្លត្បាពលរដ្ឋាទុកថ្នាត្បនេទកត្មកនុងសហគមនគឺ៍មានត្បនេទត្រីចាំននួ៣ត្បនេទង្ដ្លសហគមនក៍ត្មនឹងននសាទាន និងជួបត្បទុះ ង្ដ្លកនុងននាុះមានត្រីនពង ់ត្រីបង្បល និងត្រីឆ្ែ ម។ ដូ្នចនុះត្បនេទត្រីចាំននួ ៣ ង្ដ្លត្បាពលរដ្ឋចរទុ់កថ្នាត្បនេទកត្ម និងង្គយរងនត្គុះ នៅកនុងសហគមន។៍ នទុះបីាមានត្បមាណា ៧១%-៧៣% ននអនកសមាា សន ៍ ានននែើយថ្នពកួនគញឹកញបច់បា់នត្បនេទត្រីនពង ់និងត្រីបង្បល កម៏ាននលើសពី ៥០% ននអនករបសមាា សនា៍នត្ាបថ់្នត្បនេទ ២ននុះកាំពុងង្រមានការធាែ កចុ់ុះ និងសហគមនា៍នចរទុ់កាត្បនេទមយួង្ដ្លង្គយរងនត្គុះ និងារប់ង។់

14 អោក្ស Jathalie Thrdjman ធនធានធមមាតិអៅក្សមពុា ជីវចស្រមុុះស្ែលស្រតូវអភិរក្សស 15 ស្ររអភទស្រតីស្ែលមាន ក្សនុងសហគមន៍សំអៅអលីភាពញឹក្សញារ់ប្នការចារ ់និងអ ញីស្ររអភទស្រតកី្សនុងសហគមន៍(អលីស ៥០% ប្នអនក្សផដលសមាា សន៍)។ 16 ស្ររអភទក្សស្រម មានន័យថាភាពញឹក្សញារ់ប្នការចារ់ទរាង ៥០% (អស្រកាម ៥០% ប្នអនក្សតរសមាា សន៍)។



ត្កាហវិកទី 13. ត្បនេទត្រីនៅកនុងសហគមន ៍(%)

៤.៤.២. ត្បនេទកាដ ម

ត្កាហវិកទី ១៥ បង្គា ញពីត្បនេទកាត មង្ដ្លមាន និង កត្មនៅកនុងសហគមន។៍ ាទូនៅ ត្បនេទកាដ មនៅកនុងសហគមនម៍ានត្បមាណា ៤-៥ ត្បនេទ ង្ដ្លកនុងននាុះមានដូ្ចាកាដ មនសស កាដ មថម កាដ មត្កហម កាដ មសរ និងកាដ មសែរត្គប។់ នៅកនុងសហគមនង៍្ដ្លានសិកា អនកត្សាវត្ាវសនងែរនំ ើញថ្ន នសាើរង្រ ១០០% ននអនករបសមាា សន ៍ ានននែើយថ្ន ត្បាសហគមនន៍នសាទអាចចបា់នកាដ មនសស កាដ មថម និងនែសងៗ (៦៣.៥%) ដូ្ចាកាដ មសែរត្គប។់ ប ុង្នដត្បាសហគមនត៍្បមាណា ៧៣.៥% ានត្ាបថ់្នកាដ មថម គឺាត្បនេទមយួកនុងចាំនណាមត្បនេទនែសងៗ ង្ដ្លពួកគរគិ់រថ្នកត្ម និងាត្បនេទង្ដ្លនឹងង្គយរងនត្គុះ។ ត្កាហវិកទី 14. ត្បនេទកាដ មនៅកនុងសហគមន ៍(%)

73.3%

69.0%

29.8%

10.5%

92.6%

68.6% 78

.3%58

.5%86

.0%18

.6%71

.7%70

.9% 74.8% 88.0%

44.2% 48.4% 63

.6%46

.4%30

.0%13

.2% 17.6%

15.6%

4.0% 16

.8% 27.6%

10.0%

56.0% 59.6%

33.6%

9.2%

32.4%

18.4%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

ត្រីនពង

់ត្រីការា វ

ត្រីត្កយឹង

ត្រីត្កា

ត្រីកបក

ត្រីកាាំមងូ

ត្រីកញ្ញ

ចញ់ត្ច

ស់ត្រីសាំនព

ចត្រីកា ុក

ត្រីកាង្រ

ត្រីបង្បល

ត្រីឆ្ែម

ត្រីកុរ

ង្កត្រីកាតាាំង

ត្រីកា ុក

ពណ័៌រនម

ៀរនែសងៗ

ត្រីនពង

់ត្រីការា វ

ត្រីត្កយឹង

ត្រីត្កា

ត្រីកបក

ត្រីកាាំមងូ

ត្រីកញ្ញ

ចញ់ត្ច

ស់ត្រីសាំនព

ចត្រីកា ុក

ត្រីកាង្រ

ត្រីបង្បល

ត្រីឆ្ែម

ត្រីកុរ

ង្កត្រីកាតាាំង

ត្រីកា ុក

ពណ័៌រនម

ៀរនែសងៗ

ចូរអនក្សអរៀររារ់ស្ររអភទស្រតីស្ែលមានអៅក្សនុ ងសហគមនរ៍រសអ់នក្សក្សនុ ងអពលរចចុ របនន (n=2537)

ចូរអនក្សអរៀររារ់ស្ររអភទស្រតីស្ែលគិតថាក្សស្រមអៅក្សនុ ងសហគមនរ៍រសអ់នក្សក្សនុ ងអពលរចចុ របនន (n=1135)

98.8%

96.2%

11.2% 16

.9%

63.5%

29.9%

73.5%

12.3% 17.2% 27

.9%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

ចូរអនក្សអរៀររារស់្ររអភទកាដ មស្ែលមានអៅក្សនុងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស ចូរអនក្សអរៀររារស់្ររអភទកាដ មស្ែលក្សស្រមអៅក្សនុងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស



៤.៤.៣. ត្បនេទបង្គគ ត្កាហវិកទី ១៦ បង្គា ញអាំពីត្បនេទបង្គគ /បងែងង្ដ្លមាននៅកនុងសហគមន ៍ និងត្បនេទបង្គគ /បងែង

ង្ដ្លសហគមនក៍ត្មកនុងការជបួត្បទុះ។ បង្គគ /បងែងនៅកនុងសហគមនម៍ានដូ្ចាបងែងឆ្ម រ បងែងា ក បងែងខាែ បងែងេែឹង បងែងងរ បងែងស និងបងែងេែុយ។ ាទូនៅ ត្បនេទបងែង/បង្គគ រនៅកនុងសហគមនង៍្ដ្លសាំបូរមានង្របងែងា កង់្ដ្លកនុងននាុះមាន ៧៥.៩% ននអនករបសមាា សន ៍ និងនែសងៗ ដូ្ចា ង្រប ុនណាណ ុះ។ ែាុយនៅវញិ ត្គបត់្បនេទបងែង/បង្គគ រទាំងអស់ង្ដ្លមានត្បាពលរដ្ឋត្បមាណា ១០%-៣៥% ានននែើយថ្នពកួនគាន ានជបួត្បទុះ ង្ដ្លត្បនេទទាំងននាុះរមួមានដូ្ចាបងែងឆ្ម រ បងែងា ក និងបងែងខាែ ។ ននុះមាននយ័ថ្ន ត្បនេទបង្គគ មនិទនត់្រូវានត្បាសហគមនច៍រទុ់កាត្បនេទកត្ម និងង្គយរងនត្គុះននាុះនទ។ ត្កាហវិកទី 15. ត្បនេទបង្គគ /បងែងនៅកនុងសហគមន ៍(%)

៤.៤.៤. ត្បនេទមកឹ

នោងតាមត្កាហវិកទី ១៧ នយើងសនងែរនំ ើញថ្ន ត្បនេទមកឹនៅកនុងសហគមនម៍ានដូ្ចាមកឹដូ្ង មកឹសនុក មកឹបាំពង ់ មកឹេនង និងមកឹារ។ី ាទូនៅ ត្បាននសាទត្បមាណា ៨៧.៨% ានននែើយថ្នមកឹបាំពងា់ត្បនេទមយួង្ដ្លសហគមនន៍នសាទានញឹកញប ់ និងសាំបូរ កនុងសហគមន ៍ បនាា បពី់៧៧.៦% និង៧០.៥% ននអនកែដល់សមាា សនា៍នននែើយថ្នមកឹសនុក និងមកឹារ។ី នទុះបីាោ ងណាកន៏ដ្ឋយ ត្បនេទមកឹង្ដ្លាននលើកនឡើងខាងនលើទាំងអស់ ត្រូវានត្បាសហគមនយ៍ល់ថ្នវាាត្បនេទកត្ម និងង្គយរងនត្គុះមយួនៅកនុងសហគមនរ៍បស់ពកួនគ នត្ពុះត្បាននសាទពិាកកនុងការននសាទ និងចបា់នវាណាស់ ាពិនសសមកឹបាំពង ់និងមកឹារាីនដ្ើម។

42.2%

75.9%

11.0%

78.5%

20.1%

33.4%

10.4%

36.1%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

ចូរអនក្សអរៀររារស់្ររអភទរងាគ ស្ែលមានអៅក្សនុងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស ចូរអនក្សអរៀររារស់្ររអភទរងាេ ស្ែលក្សស្រមអៅក្សនុងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស



ត្កាហវិកទី 16. ត្បនេទមកឹនៅកនុងរាំបនរ់បស់សហគមន ៍(%)

៤.៤.៥. ត្បនេទសរវសាែ ប

តាមការសនងែរបង្គា ញឱ្យនំ ើញថ្ន នៅកនុងរាំបនម់ានត្បនេទសរវសាែ បនែសងៗ ានត្ចើនង្ដ្លកនុងននាុះមានដូ្ចាកុក នត្កៀល ត្រយ ង នជើងនទៀន រ ាំនពរ ត្កសារ ង្េវកសមុត្ទ រនាល ត្កួចទឹក ទីលីរ ត្រនជៀកកាាំ ចបត់្សុក និងសរវសាែ បនែសងៗ ានត្ចើននទៀរ។ តាមការវភិាគបងាញថ្ន ភាគនត្ចើនននអនករបសមាា សនា៍នននែើយថ្ន មានត្បនេទសរវសាែ បចាំននួ ៧ កនុងចាំនណាមត្បនេទសរវសាែ បចាំននួ ១២ ង្ដ្លាននលើកនឡើង មាននៅកនុងសហគមន ៍ និងត្បាននសាទានជួបត្បទុះាញឹកញប ់ ង្ដ្លកនុងននាុះមាន សរវកុក (៩៨%) សរវនជើងនទៀន (៦៤%) សរវត្កសារ (៦៣%) សរវង្េវកសមុត្ទ (៥៤%) សរវទីលីរ (៥៦%) សរវត្រនជៀកកាាំ (៨០%) និងសរវចបត់្សុក (៧៧%)។

ការវភិាគបង្នាមនទៀរានបង្គា ញថ្ន ត្បនេទសរវទាំងអស់ននុះ មនិទនត់្រូវានចរទុ់កាត្បនេទសរវកត្ម និងង្គយរងនត្គុះននាុះនទ។ មានង្រ ៤០% ចុុះនត្កាម ននអនករបសមាា សន ៍ានយល់ថ្នត្បនេទបកសទីាំងននុះាត្បនេទកត្ម និងង្គយរងនត្គុះ។ កប៏ ុង្នដត្បនេទសរវទាំងអស់ននុះកាំពុងង្រសាិរនៅកនុងសាា នភាពមយួថយចុុះ ត្បសិននបើគម នការការពរ និងអេរិកសឱ្យានត្រឹមត្រូវដូ្ចា សរវ នត្កៀល រ ាំនពរ ត្កសារ ង្េវកសមុត្ទ នជើងនទៀន និងរនាល នដ្ឋយសារង្រមានការគត្មាមគាំង្ហងពីការននសាទ និងការបរាញ់នដ្ឋយេុសចាប ់ និងរត្មូវការរបស់អនកនត្បើត្ាស់មានការនកើននឡើង រមួទាំងកងវុះការយល់ដឹ្ងរបស់ត្បាពលរដ្ឋនៅនលើកជីវៈចត្មុុះ និងត្បពន័ធនអកូឡូសីុសមុត្ទ (ត្កាហវិកទី ១៨)។

12.2%

77.6%87.8%

12.2%

70.5%

15.6%31.7%

48.9%

12.4%

41.9%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

ចូរអនក្សអរៀររារស់្ររអភទមឹក្សស្ែលមានអៅក្សនុងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស(n=661)

ចូរអនក្សអរៀររារស់្ររអភទមឹក្សស្ែលក្សស្រមអៅក្សនុ ងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស(n=280)



ត្កាហវិកទី 17. ត្បនេទសរវសាែ បនៅកនុងសហគមន ៍(%)

៤.៤.៦. ត្បនេទនត្ពនកាងកាង

នត្ពនកាងកាងាពពកួនដ្ើមនឈើង្ដ្លធននឹ់ងារិនត្ប នហើយវាដុ្ុះតាមរាំបនច់ននាែ ុះទឹកនារ នាចននទននែ សាឹង និងរាំបន ់ពមសមុត្ទ។ នត្ពនកាងកាងមានែលត្បនោជនា៍នត្ចើន ាពិនសសាជត្មកដ្ល់ជីវចត្មុុះ។ ត្កាហវិកខាងនត្កាមបង្គា ញពីត្បនេទនត្ពនកាងកាងង្ដ្លមាននៅកនុងសហគមន។៍ ាទូនៅ នត្ពនកាងកាងនៅកនុងសហគមនន៍ៅមានភាពសាំបូរង្បប ង្ដ្លាជត្មកដ្ស៏ាំខានស់ត្មាបជី់វៈចត្មុុះ និងរនាាំងការពរនត្គុះធមមារិ។ តាមការវភិាគបង្គា ញឲ្យនំ ើញថ្ន ត្បមាណា ៩៥% ននអនករបសមាា សនា៍នននែើយថ្ននៅកនុងសហគន ៍ មាននដ្ើមនកាងកាងទាំងពីរត្បនេទគឺសែឹកធាំ17 និងសែឹករូច18។ ប ុង្នដរួរនលេននអនករបសមាា សនា៍នថយចុុះត្បមាណា ៣០% នៅនពលង្ដ្លឱ្យសហគមនន៍រៀបរាបអ់ាំពីត្បនេទនត្ពនកាងកាងង្ដ្លកត្មនៅកនុងសហគមន។៍ កនុងចាំនណាមអនករបសមាា សន ៍មាននលើសពកក់ណាដ ល ៥៣% និង ៦៦% ានគិរថ្ននត្ពនកាងនឹងកាំពុងថយចុុះនៅតាមសហគមនរ៍បស់ពកួនគ ង្ដ្លគួរឱ្យករស់មាគ ល់ និងត្រូវចបន់ែដើមចូលរមួការពរ និងសាដ រនឡើងវញិ។ ប ុង្នដនៅកនុងសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែ ចាំនួននននត្ពនកាងកាងមានការនកើននឡើងមយួចាំននួ ចបត់ាាំងពីមានការជយួ សាដ រនឡើងវញិ ង្ដ្លមានការគាំត្ទពីអងគការង្ែនកធនធានធមមារិ និង បរសិាា ន។

17 ាស្ររអភទអកាងកាងញី មានែូចាអែីមស្រក្សញឹរស ស្សមស្រក្សហម មលូាែ អំពូ -ល-។ 18 ាស្ររអភទអកាងកាងអមម ល មានែូចាអែីមអំពារ ស្រក្សញឹរស្រក្សហម ក្សាញ បាាក្សស់ -ល-។

98.0%

25.4%

14.8%

64.5%

41.8%

63.3%

53.5%

15.6% 29

.3%56

.3%79

.7%76

.6%51

.2%

14.6%

39.2%

26.9%

28.3% 33

.0% 39.6%

36.3%

26.9%

16.0% 25

.5%4.7

%5.2

% 20.8%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

កុកនត្ក

ៀលត្រយ ង

នជើងនទៀន

រាំនពរ

ត្កសា

រង្េវកស

មុត្ទ

រនាល

ត្កូចទ

ឹកទ ីរ

លីរ

ត្រនជៀកកាាំ

ចបត្សុក

នែសងៗ កុក

នត្កៀល

ត្រយ ង

នជើងនទៀន

រាំនពរ

ត្កសា

រង្េវកស

មុត្ទ

រនាល

ត្កូចទ

ឹកទ ីរ

លីរ

ត្រនជៀកកាាំ

ចបត្សុក

នែសងៗ

ចូរអនក្សអរៀររារ់ស្ររអភទសតែាល រស្ែលមានអៅក្សនុ ងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស ចូរអនក្សអរៀររារ់ស្ររអភទសតែាល រស្ែលក្សស្រមអៅក្សនុ ងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស



ត្កាហវិកទី 18. ត្បនេទនត្ពនកាងកាងនៅកនុងសហគមន ៍(%)

៤.៤.៧. ត្បនេទជីវៈចត្មុុះនែសងៗ

តាមការសនងែរ នៅកនុងសហគមនម៍ានត្បនេទជីវៈចត្មុុះនែសងៗ នទៀរង្ដ្លកនុងននាុះមានដូ្ចា នមម សមុត្ទ សារា យសមុត្ទ ផ្កែ ថម េយង ់ង្ត្គងឈាម ខាែ ត្រី សាវ និងនចច ។ តាមការវភិាគ បង្គា ញឱ្យនំ ើញថ្ន ត្បនេទជីវៈចត្មុុះង្ដ្លមានដូ្ចា នមម សមុត្ទ សារា យសមុត្ទ េយង និងខាែ ត្រីទាំនងានៅមានសាំបូរនៅនឡើយនៅកនុងសហគមន។៍ នោងតាមត្កាហវិកទី ១៧ បង្គា ញថ្ន ៩០% ននអនករបសមាា សនា៍នននែើយថ្នសារា យសមុត្ទសាំបូរនៅកនុងសហគមន ៍ និងមានត្បនេទជីវចត្មុុះនែសងៗ នទៀរដូ្ចា នមម សមុត្ទ (៨៣.៣%) េយង (៧០.៥%) និងខាែ ត្រី (៦១.៨%)។ ែាុយនៅវញិ ត្បនេទជីវៈចត្មុុះង្ដ្លាននលើកនឡើងខាងនលើកាំពុងង្រមានការគត្មាមគាំង្ហង និងថយចុុះ ង្ដ្លកនុងននាុះមានដូ្ចាសារា យសមុត្ទ (៥៧.៥%) ផ្កែ ថម (៥៣.១%) និងខាែ ត្រី (៥៦.២%) ានដ្ើម។

94.4% 94.8%

53.5%65.9%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

នកាងកាងសែឹករូច នកាងកាងសែឹកធាំ នកាងកាងសែឹករូច នកាងកាងសែឹកធាំ

ចូរអនក្សអរៀររារស់្ររអភទប្ស្រពអកាងកាងស្ែលមានអៅក្សនុងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស (n=437)

ចូរអនក្សអរៀររារស់្ររអភទប្ស្រពអកាងកាងស្ែលក្សស្រមអៅក្សនុងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស (n=154)



ត្កាហវិកទី 19. ត្បនេទជីវៈចត្មុុះនែសងៗ នទៀរ (%)

៤.៥. ទសសនៈអំពីការស្ក្បក្បួលជីវៈចក្មុុះ

កនុងង្ែនកននុះ អនកសិកាត្សាវត្ាវាននធវើការវភិាគអាំពីទសសនៈរបស់ត្បាសហគមនមូ៍លដ្ឋឋ នចាំនពុះការង្ត្បត្បួលធនធានជីវមត្ចុុះនៅកនុងសហគមន ៍ និងង្សវងយល់អាំពីមូលនហរុ និងកតាដ ត្បឈមសាំខានង់្ដ្លនាាំឱ្យមានការង្ត្បត្បួល និងថយចុុះធនធានជីវៈចត្មុុះ។ ៤.៥.១. ទសសនៈអាំពីការង្ត្បត្បលួជីវៈចត្មុុះ

តារាងទី ១០ ខាងនត្កាម បង្គា ញអាំពីទសសនៈរបស់សហគមនមូ៍លដ្ឋឋ ននៅនលើការង្ត្បត្បួលជីវៈចត្មុុះកនុងរាំបន។់ តាមការវភិាគ ត្បនេទជីវៈចត្មុុះ ចាំនួន ២ គឺបងែង និងបង្បល កនុងចាំនណាមជីវៈចត្មុុះង្ដ្លាននលើកនឡើង ១៣ត្បនេទ មានការថយចុុះមធយម និង ១០ កនុងចាំនណាមត្បនេទជីវៈចត្មុុះទាំងអស់មានការថយចុុះរិចរួច។ ជីវៈចត្មុុះង្ដ្លមានការថយចុុះរិចរចួរមួមាន ត្រី កាដ ម បង្គគ រ មកឹ ផ្កែ ថម នមម សមុត្ទ េយង ង្ត្គងឈាម សារា យសមុត្ទ និងបកស។ី កនុងចាំនណាម ១៣ត្បនេទននជីវៈចត្មុុះ មានង្រត្បនេទនត្ពនកាងកាងប ុនណាណ ុះ ង្ដ្លមានការនកើននឡើងាមធយម។ តារាងទី 8. ទសសនៈរបស់សហគមនម៍ូលដ្ឋឋ នអាំពីការង្ត្បត្បួលជីវជត្មុុះនៅកនុងរាំបន ់ត្បនេទជីវៈចត្មុុះ ចាំនួន (n) មធយមពិនាុ ការសននិដ្ឋឋ ន ត្រី (ត្រីនពង ់ត្រីកបក ត្រីកាង្រ ត្រីបង្បល...) 255 0.37 ថយចុុះរចិរួច កាដ ម (កាដ មនសស កាដ មថម កាដ មត្កហម...) 255 0.40 ថយចុុះរចិរួច បងែង (បងែងា ក.់..) 231 0.32 ថយចុុះមធយម បង្គគ រ 256 0.40 ថយចុុះរចិរួច

83.3%

90.0%

47.8%

70.5%

41.4%

61.8%

12.0%

36.3%

32.3%

57.5%

53.1%

31.4%

15.0%

56.2%

27.0%

5.8%

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

ចូរអនក្សអរៀររារស់្ររអភទអផសងៗ អទៀតស្ែលមានអៅក្សនុងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស (n=1112)

ចូរអនក្សអរៀររារស់្ររអភទអផសងៗ អទៀតស្ែលក្សស្រមអៅក្សនុងសហគមនរ៍រសអ់នក្ស (n=629)



មកឹ (មឹកដូ្ង មឹកសនុ ក មឹកបាំពង.់..) 254 0.39 ថយចុុះរចិរួច ផ្កែ ថម 216 0.35 ថយចុុះរចិរួច នមម សមុត្ទ 243 0.47 ថយចុុះរចិរួច េយង 230 0.40 ថយចុុះរចិរួច ង្ត្គងឈាម 240 0.35 ថយចុុះរចិរួច សារា យសមុត្ទ 247 0.39 ថយចុុះរចិរួច នកាងកាង (សែឹករូច និងសែឹកធាំ) 249 0.74 នកើននឡើងមធយម បង្បល 249 0.30 ថយចុុះមធយម បកស ី(នត្កៀល ត្រយ ង ត្កសារ រនាល...) 249 0.45 ថយចុុះរចិរួច ចាំណាាំៈ 0.00-0.17=ថយចុុះខាែ ាំង, 0.18-0.33=ថយចុុះមធយម, 0.34-0.50=ថយចុុះរិចរួច, 0.51-0.69=នកើននឡើងរិចរចួ, 0.70-0.83=នកើននឡើងមធយម, និង 0.84-1.00=នកើននឡើងខាែ ាំង. ៤.៥.២. មូលនហរុង្ដ្លនាាំនអាយារប់ងជី់វៈចត្មុុះ

តាមទសសនៈរបស់ត្បាពលរដ្ឋមូលដ្ឋឋ នយល់នំ ើញថ្ន មានមូលនហរុានត្ចើនង្ដ្លនាាំឱ្យមានការ គត្មាមគាំង្ហង ថយចុុះ និងនាាំឱ្យារប់ងជី់វៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមន។៍ មូលនហរុទាំងននាុះមាន ការននសាទេុសចាប ់ ការននសាទហួសកត្មរិ ការអេវិឌ្ឍន ៍ និងសាងសងក់ាំពងង់្ែ ការកាបប់ាំផ្កែ ញនត្ពនកាងកាង និងការង្ត្បត្បួលអាកាសធារុានដ្ើម។ នោងតាមលទធែលននការសិកាត្សាវត្ាវបង្គា ញថ្ន ៣៣.៦% ននអនករបសមាា សនា៍នននែើយថ្ន ការននសាទេុសចាបេ់ណុះនពលង្ដ្ល ២៩.៤% ការននសាទហួសកត្មរិ និង ១៧% ការអេវិឌ្ឍនង៍្ដ្លាមូលនហរុមយួកនុងចាំនណាមមយួនហរុនែសងៗ ង្ដ្លនាាំឱ្យមានការថយចុុះ និងារប់ងជី់វៈចត្មុុះ។ ការសិកាត្សាវត្ាវកា៏នរកនំ ើញថ្ន ការកាបប់ាំផ្កែ ញនត្ពនកាងកាង និងការង្ត្បត្បួលអាសធារុាមូលនហរុសាំខានង់្ដ្លនាាំឱ្យមានការថយចុុះ និងារប់ងជី់វៈចត្មុុះែងង្ដ្រ (ត្កាហវិកទី ២១)។ ត្កាហវិកទី 20. ទសសនៈអាំពកីារថយចុុះជីវៈចត្មុុះ (%)

17.0%1.1%

11.3%29.4%

33.6%6.6%

1.1%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

ការអេវិឌ្ឍន ៍និងសាងសងកាំពងង់្ែរការបនងែើរង្ត្សអាំបិល

ការកាបប់ាំផ្កែ ញនត្ពនកាងកាងការននសាទហួសកត្មរិការននសាទេុសចាប់

ការង្ត្បត្បួលអាកាសធារុនែសងៗ



៤.៦. ទំហដំ្រីបសក់្បាពលរដ្ឋអៅរនរុសហគមន៍ ៤.៦.១. ទាំហាំដី្សរុប និងដី្ង្ដ្លនត្បើត្ាស់

តាមការអនងែរនៅកនុងសហគមនា៍នបង្គា ញថ្ន ត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមនម៍ាននែាដី្សរុបចាំននួ ៣,៩៥៥ ង្ម ត្រកានរ ឬជិរកនែុះហិចតាកនុងមយួត្គួសារង្ដ្លាដី្សត្មាបក់សិកមមង្ដ្លដ្ឋាំដ្ាំណាាំដូ្ចាដ្ាំណាាំត្សូវ សង្ណដ កដី្ និងបង្នែនែសងៗ នទៀរ។ ភាគនត្ចើន ៣៤.១% ននអនកននែើយរបសមាា សនស៍រុបានត្ាបថ់្ន ពកួនគមាននែាដី្សត្មាបដ់្ឋាំដុ្ុះចននាែ ុះពី ៤,០០១-៦,០០០ ង្ម ត្រកាង្រ កនុងមយួត្គួសារ។ នៅកនុងសហគមនក៍ម៏ានត្បាពលរដ្ឋត្បមាណា ១៣.៣% ង្ដ្លកាំពុងកានក់ាបដី់្ ១,០០០ ង្ម ត្រកានរ ចុុះនត្កាម។ មានត្បាពលរដ្ឋរិចរចួបាំែុរ ង្ដ្លានកានក់ាបដី់្ចននាែ ុះពី ២០០,០០០ ង្ម ត្រកានរ ។ ដូ្ចគន នឹងការនត្បើត្ាស់នែាដី្ តាមការវភិាគបង្គា ញឱ្យនំ ើញថ្ន ត្បាពលរដ្ឋាននត្បើត្ាស់នែាដី្របស់ពកួនគនសាើរង្រទាំងអស់ ង្ដ្លាមធយមពួកនគនត្បើត្ាស់ចាំននួ ៣,៧៤៤ ង្ម ត្រកានរ កនុងមយួត្គួសារ។ មាននយ័ថ្ន ត្បាពលរដ្ឋាននធវើកសិកមម និងដ្ាំណាាំនៅនលើនែាដី្ង្ដ្លពកួនគមាន នសាើរត្គបច់ាំនួនទាំងអស់ (តារាងទី ទី ១១)។ តារាងទ ី9. ទាំហាំដ្ីសរបុ និងទាំហាំដ្ីង្ដ្លនត្បើត្ាស់នៅកនុងសហគមន ៍

ទាំហាំនែាដ្ ី(ង្ម ត្រកានរ កនុងត្គសួារ) ទាំហាំដ្ីង្ដ្លកានក់ាប ់ ទាំហាំដ្ីង្ដ្លដ្ឋាំដុ្ុះ

ចាំនួន (n) ភាគរយ (%) ចាំនួន (n) ភាគរយ (%) 1,000m2 ចុុះនត្កាម 35 13.3 36 14 1,001m2 – 2,000m2 29 11 30 11.6 2,001m2 – 4,000m2 27 10.2 25 9.7 4,001m2 – 6,000m2 90 34.1 90 34.9 6,001m2 – 8,000m2 8 3 9 3.5 8,001m2 -10,000m2 44 16.7 41 15.9 10,001m2 – 20,000m2 21 8 19 7.4 20,0002 នឡើងនលើ 10 3.8 8 3.1

៤.៦.២. ត្បនេទដ្ាំណាាំ

ត្កាហវិកខាងនត្កាមបង្គា ញអាំពីការនត្បើត្ាស់ដី្សត្មាបន់ធវើការដ្ឋាំដុ្ុះ និងត្បនេទដ្ាំណាាំង្ដ្លសហគមនា៍នដ្ឋាំដុ្ុះនៅកនុងសហគមន។៍ ាទូនៅ អនកននែើយរបាងពកក់ណាដ ល (៦៦.៤%) ាននត្បើត្ាស់នែាដី្សត្មាបន់ធវើង្ត្សវសា េណុះនពលង្ដ្ល ១៥.៤%ននអនករបសមាា សនស៍រុបានននែើយថ្នពកួនគាននត្បើត្ាស់នែាដី្សត្មាបដ់្ឋាំបង្នែ ដូ្ចាត្រកនួ សង្ណដ កដី្ នសព និងមាន ១០.៨%ននអនកននែើយរបសមាព សនស៍រុបានននែើយថ្ន ពួកនគាននត្បើត្ាស់នែាដី្សត្មាបដ់្ឋាំដ្ាំណាាំហូបង្ែែរ (ត្កាហវិកទី ២២)។



ត្កាហវិកទី 21. ត្បនេទដ្ាំណាាំង្ដ្លដុ្ុះកនុងរាំបន ់(%)

៤.៦.៣. ទិននែលង្ដ្លទទលួាន

ទិននែលង្ដ្លត្បាពលរដ្ឋទទលួានពីការដ្ឋាំដុ្ុះដ្ាំណាាំនៅកនុងសហគមនរ៍បស់ពកួនគ គឺមនិត្គប់ត្គនន់នាុះនទ។ នត្ចើនាងពកក់ណាដ លននអនករបសមាា សន ៍ (៥៥.១%) ានននែើយថ្ន ទិននែលពីកសិកមមរបស់ពកួនគគឺមនិត្គបត់្គនសូ់មបងី្របរនិភាគសត្មាបរ់យៈនពលមយួឆ្ន ាំ េណុះនពល ៤០.៤៨% ននអនករបសមាា សនទ៍ទលួានទិននែលត្គបត់្គនន់ដ្ើមបបីរនិភាគង្រពកួនគមនិានលកទិ់ននែលទាំងននាុះង្រ។ មានង្រ ៤.៤២% ននអនករបសមាា សនា៍នននែើយថ្ន ពកួនគទទលួានទិននែលគបត់្បនសើរ ត្គបត់្គន ់ និងានលក់ែលិរែលទាំងននាុះមយួចាំននួង្ដ្រ។ ត្កាហវិកទី 22.ទនិននយ័ែលានពីការដ្ឋាំាំដុ្ុះនធៀបនងឹការនត្បើត្ាស់ត្បចាំនថៃ (%)

66.4%

15.4%10.8%

5.1%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

ដ្ឋាំត្សូវ ដ្ឋាំបង្នែត្គបមុ់េ ដ្ឋាំដ្ាំណាាំហូបង្ែែ នែសងៗ

មនិត្គបត់្គនសូ់មបបីរ ិនភាគ 55.10%

ត្គបត់្គនន់ដ្ើមបីបរនិភាគង្រមនិានលក់ 40.48%

ត្គបត់្គនន់ិងានលក់ 4.42%



៤.៧. ចំអណុះដ្ឹរសហគមន៍មូលោឋ ន ៤.៧.១. អាំពីនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះ

តាមការអនងែរ និងសមាា សនន៍ដ្ឋយសួរសាំណួរថ្ន នរើសហគមនម៍ានការយល់អាំពីនអកូឡូសីុ និងជីវជត្មុុះង្ដ្រឬនទ? ាទូនៅកត្មរិននការង្សវងយល់អាំពីនអកូឡូសីុ និងជីវៈចត្មុុះនៅមានមានកត្មរិទបនៅ នឡើយ។ តាមលទធែលននការវភិាគទិនននយ័ានបង្គា ញថ្ន មានង្រ ៣៦.៧% ននអនករបសមាា សន ៍ានននែើយថ្ន មានការយល់ដឹ្ងអាំពីនអកូឡូសីុ និងជីវៈចត្មុុះ។ ប ុង្នដ នលើសពកក់ណាដ លននអនករបសមាា សន ៍(៦៣.៣%) ានននែើយថ្នមនិានយល់ដឹ្ងអាំពីនអកូឡូសីុ និងជីវៈចត្មុុះននាុះនទ (ត្កាហវិកទី ២៤)។ ត្កាហវិកទ ី23. ការយល់ដ្ឹងអាំពីនអកូឡូសីុ នងិជីវៈចត្មុុះ (%)

ត្កាហវិកទី ២៥ បង្គា ញអាំពីការឱ្យនិយមនយ័ត្បពន័ធនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះរបស់អនករបសមាា សនន៍ៅ

កនុងសហគមន។៍ នយើងសនងែរនំ ើញថ្ន ការឱ្យនិយមនយ័របស់អនករបសមាា នន៍ៅមានភាពមនិចាស់ោស់ និងមានមានភាពេន័ដត្ចឡាំាមយួនិយមនយ័របស់បរសិាា ន។ នទុះបីាោ ងកន៏ដ្ឋយ នយើងវភិាគនំ ើញថ្ន ជិរពកក់ណាដ ល (៤៣.១%) ននអនកដឹ្ងពីនិយមនយ័ននពកយថ្ននអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះ ានននែើយថ្ន ាជីវរិសរវ និងរុកេារិ េណៈនពលង្ដ្ល ២០.៨% ានននែើយថ្នាជីវៈចត្មុុះ និង ១៨.៨% ានននែើយថ្ន ាធនធានធមមារិ។

36.7%

63.3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

ាទ/ចស៎ នទ



ត្កាហវិកទី 24. ការនអាយនិយមនយ័របស់អនករបសមាា សន ៍(%)

៤.៧.២. សារៈសាំខានន់នអាំពីនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះ

នអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះែដល់ែលត្បនោជនា៍នត្ចើនដ្ល់មនុសស សរវ និងរុកេារិ។ វាែដល់ឱ្យនយើងនូវចាំណីអាហារត្គបង់្បបោ ង ទឹកសាា រ និងេយល់ដ្កដ្នងាើមបរសុិទធ។ នលើសពីននុះ វាកែ៏ដល់នៅជត្មករបស់ត្រី រនាាំងេយល់ពយុុះ ការពរសាំណឹកដី្ ការពរទឹកជាំនន ់ និងាជត្មករបស់ជីវៈចត្មុុះនែសងៗ នទៀរែងង្ដ្រ។ ាទូនៅ កនុងចាំនណាមអនកង្ដ្លធាែ បព់្អាំពីនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះ មានការយល់ដឹ្ងអាំពីសារៈត្បនោជនន៍នវា។ នោងតាមលទធែលននការសិកាត្សាវត្ាវានបង្គា ញថ្ន ភាគនត្ចើនននអនករបសមាា សនា៍នននែើយនផ្កដ រសាំខានន់ៅនលើសារៈសាំខានន់ននអកូឡូសីុចាំននួ ៤ោ ងសាំខាន់ៗ ។ មាន ២៣.១% ននអនករបសមាា សនា៍នននែើយថ្ននអកូឡូសីុានែដល់ាត្បេពអាហារដ្ស៏ាំខានដ់្ល់មនុសសេណុះនពលង្ដ្ល ១៥.១% ននអនករបសមាា សនា៍នននែើយថ្នែដល់ជត្មកដ្ល់ជីវៈចត្មុុះ និង ១៣.១% ែដល់ជត្មកសត្មាបត់្រី រមួទាំង ១២.៣% ែដល់ាទីកង្នែងនទសចរណ៍ធមមារិ (ត្កាហវិកទី ២៦)។

1.5%

20.8%

11.2%

43.1%

18.8%

4.6%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%

ាអនដរទាំនាកទ់ាំនងរវាងជីវមានជីវរិ និងឥរជីវរិ

ាជីវចត្មុុះ

ាអវីៗ ង្ដ្លនៅជុាំវញិនយើង

ាជីវរិសរវ និងរុកេារិ

ាធនធានធមមារិ

នែសងៗ



ត្កាហវិកទី 25. សារៈសាំខាន ់និងែលត្បនោជនរ៍បស់នអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះ (%)

៤.៧.៣. ែលប ុះពល់ពីការារប់ងន់អកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះ

នោងានការសិកាត្សាវត្ាវ និងវភិាគ ចាំនណុះដឹ្ងរបស់សហគមនមូ៍លដ្ឋឋ នកនុងចាំនណាមអនកធាែ ប់ពពី្នអកូឡូសីុ មានការយល់ដឹ្ងទូនៅាមធយមអាំពីែលប ុះពល់ពីការារប់ងរ់បស់វា។ នៅនពលង្ដ្លារប់ងត់្បពន័ធនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមនន៍ាាំឲ្យប ុះពល់ និងារប់ងស់ារៈត្បនោជនា៍នត្ចើន។ ៣១.៦% ននអនករបសមាា សន ៍ ានយល់នំ ើញថ្ន នឹងមានការារប់ងត់្ាកច់ាំណូលេណុះនពលង្ដ្ល ២០.៤% ារប់ងច់ាំណីអាហារ ១៦.៤% ារប់ងជ់ត្មកត្រី និង ១១.៦% ារប់ងក់ង្នែងនទសចរណ៍ធមមារិ ត្បសិននបើនអកូឡូសីុ/ជីវជត្មុុះត្រូវាននត្បើត្ាស់ហួសកត្មរិ និងបាំផ្កែ ញនដ្ឋយកតាដ ណាមយួ។

13.1%6.2%

2.3%15.1%

9.2%12.3%

2.3%4.1%

23.1%12.3%

0% 5% 10% 15% 20% 25%

ជត្មករបស់ត្រីរនាាំងេយលពយុុះ

ការពរសាំណឹកដី្ជត្មករបស់ជីវចត្មុុះ

ត្បេពចាំណីរបស់សរវកង្នែងនទសចរណ៍ធមមារិ

ការពរទឹកជាំនន់ត្បេពចាំណីរបស់ត្រី

ត្បេពចាំណីរបស់មនុសសនែសងៗ



ត្កាហវិកទី 26. ែលប ុះពល់ពីការារប់ងន់អកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមន ៍(%)

៤.៧.៤. សកមមភាពអេរិកសនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះ

នរើសហគមនត៍្រូវនធវើសកមមភាពអវីេែុះ នដ្ើមបធីានាានថ្ន នអកូឡូសីុ និងជីវៈចត្មុុះកនុងសហគមនត៍្រូវានអេរិកសឱ្យានគងវ់ងសសត្មាបម់នុសសជាំនានន់ត្កាយ។ តាមការវភិាគបង្គា ញឱ្យនំ ើញថ្ន សកមមភាពចាំននួ ៤ ង្ដ្លសហគមនយ៍ល់នំ ើញថ្នទាំនងាអាចធានានិរនដរភាពនអកូឡូសីុ និង ជីចត្មុុះសត្មាបម់នុសសជាំនានន់ត្កាយ។ ២២.៣% ននអនកធាែ បព់ពី្នអកូឡូសីុ និងជីវៈចត្មុុះ ានយល់ថ្ន ការសាដ រ និងអេរកិសធនធានជលែលនៅកនុងរាំបនេ់ណុះនពលង្ដ្ល ១៩.៧% ត្រូវបនងែើនចាំនណុះដឹ្ងរបស់ត្បាពលរដ្ឋកនុងមូលដ្ឋឋ នអាំពីនអកូឡូសីុ និងការត្គបត់្គងធនធានធមមារិ និងចាបព់កព់ន័ធមយួចាំនួនដូ្ចាចាបេូ់មាិល ចាប់បរសិាា ន ចាបជ់លែល រមួទាំងអនុត្កិរនែសងៗ និង ១៦% យល់ថ្នត្រូវង្រមានសហគមន ៍និងត្រូវមានការអនុវរដនូវរនួាទី និងសកមមភាពរបស់សហគមន ៍ ង្ដ្លមានការសហការណ៍ាមយួមស្រនដីជាំនាញរបស់រដ្ឋឋ េ ិាល អាា្ធរមូលដ្ឋឋ ន និងអងគការនត្ៅរដ្ឋឋ េាិល។

31.6%11.6%

16.4%6.7%

3.6%1.2%

20.4%8.5%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

ារប់ងត់្ាកច់ាំណូលារប់ងក់ង្នែងនទសចរណ៍ធមមារិ

ារប់ងជ់ត្មកត្រីមានេយល់ពយុុះមានទឹកជាំនន់

សាំណឹកដ្ីារប់ងច់ាំណីអាហារ

នែសងៗ



ត្កាហវិកទី 27. ទសសនៈ នងិសកមមភាពអេរិកសនអកូឡូសីុ/ជីវៈចត្មុុះកនុងសហគមន ៍(%)

៤.៨. អសចរដីសអរេប

ការសិកាអាំពីការង្សវងយល់អាំពីត្បពន័ធនអកូឡូសីុជីវមត្ចុុះនៅកនុងសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែ បឹងទូក និងកាំពងស់ាមគគី ត្រូវាននធវើនឡើងកនុងកាំឡុងង្េ កុមាុះ ដ្ល់ ង្េ សីហា ឆ្ន ាំ ២០១៧ ង្ដ្លមានសាំណាក ៤៥៦ ត្គួសារកនុងននាុះមានស្រសដី ៥៩.៦% ននអនករបសមាា សនស៍រុប។ ការសិកាត្សាវត្ាវននុះានវភិាគ និងបង្គា ញលទធែលសាំខាន់ៗ ដូ្ចាកត្មរិអបរ់ ាំ សមាជិកត្គួសារ ជីវភាពរស់នៅ ការននសាទ ត្បនេទជីវៈចត្មុុះ ទសសនុះនៅនលើការង្ត្បត្បួលជីវៈចត្មុុះ ទាំហាំដី្ និងចាំនណុះដឹ្ងរបស់សហគមនមូ៍លដ្ឋឋ ន។

កត្មរិការអបរ់ ាំកនុងកនុងសហគមន ៍ នៅមានកត្មរិទបនៅនឡើយង្ដ្ល ាមធយមត្រឹមថ្នន កទី់បឋមសិកា (ថ្នន កទី់ ៥) ង្ដ្លកនុងមានរហូរដ្ល់ ៤១.៩% ននអនករបសមាា សន។៍ នលើសពីននុះ នយើងសនងែរនំ ើញថ្ន ត្បាពលរដ្ឋត្បមាណា ១/៣ មនិានចូលនរៀន។

ចាំង្ណកសមាជិកត្គួសារសរុប ាមធយមមានសមាជិកចាំនួន ៥ នាកក់នុងមយួត្គួសារ ង្ដ្លកនុងននាុះសមាជិកង្ដ្លសកមមមានចាំននួ ៣នាក ់ និងសមាជិកអសកមមមានចាំននួ ២នាក។់ ត្បាពលរដ្ឋត្បមាណានលើកពកក់ណាដ លមានសមាជិកត្គួសារចាំនួន ៤-៦ នាកក់នុងមយួត្គួសារ។

៧៤% ននត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមនា៍ននត្បើត្ាស់ត្បពន័ធនអកូឡូសីុជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមនរ៍បស់ពកួនគ។ ការពឹងង្ែនកនៅនលើនអកូឡូសីុជីវៈចត្មុុះមានទាំនាកទ់ាំនងគន ោ ងជិរសនិរាមយួនឹងជីវភាពរស់នៅរបស់ត្បាពលរដ្ឋ នដ្ឋយសាង្រត្បាពលរដ្ឋត្បមាណា ៥២% ានត្បកបមុេរបរាអនកននសាទជីវៈចត្មុុះ េណុះនពលង្ដ្លត្បាពលរដ្ឋ ១៦% ត្បកបមុេរបរាអនកង្ត្ស ១៣% ជាំនញួខាន ររូច និង ៨% ាកមមករ។ ដូ្នចនុះ ការននសាទគឺាត្បេពចាំណូលដ្ស៏ាំខានប់ាំែុរសត្មាបត់្បាពលរដ្ឋនៅកនុងសហគមន។៍

16.1%15.5%

22.3%5.5%5.5%

19.7%6.5%

9.0%

0% 5% 10% 15% 20% 25%

បនងែើរសហគមន៍មានសកមមភាពចុុះលារសាដ រ និងអេរិកសនឡើងវញិមានការគាំត្ទពីអងគការ

មានការគាំត្ទពីរដ្ឋឋ េាិលបនងែើនចាំនណុះដ្ឹងត្បាពលរដ្ឋ

មានង្ែនការត្គបត់្គងចាស់ោស់នែសងៗ



៤៧% ននត្បេពចាំណូលសរុបនៅកនុងត្គួសារានពីការននសាទង្ដ្លត្បាននសាទកនុងមយួត្គួសារអាចរកចាំណូលានាមធយម ៣១,៦៧១ នរៀលកនុងមយួនថៃ។ តាមការសនងែរបង្គា ញនទៀរ ថ្នសហគមនម៍ានកង្នែងនអកូនទសចរណ៍ ប ុង្នដនសវាកមមននុះមនិទនម់ានភាពរកីចនត្មើន និងទូលាំទូោយនៅដ្ល់សមាជិក និងត្បាពលរដ្ឋទូនៅកនុងសហគមនន៍ៅនឡើយនទ។

ត្បនេទជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមន ៍មានចាំននួ ២ (គឺបងែង និងបង្បល) កនុងចាំនណាមជីវៈចត្មុុះង្ដ្លាននលើកនឡើង ១៣ត្បនេទ មានការថយចុុះមធយម និង ១០ កនុងចាំនណាមត្បនេទជីវៈចត្មុុះទាំងអស់មានការថយចុុះរិចរួច។ មានមូលនហរុានត្ចើនង្ដ្លនាាំឱ្យមានការថយចុុះជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមន ៍ ង្ដ្លមូលនហរុទាំងននាុះរមួមាន ការននសាទេុសចាប ់ការននសាទហួសកត្មរិ ការអេវិឌ្ឍន ៍និងសាងសងក់ាំពង់ង្ែ ការកាបប់ាំផ្កែ ញ់នត្ពនកាងកាង ការង្ត្បត្បួលអាកាសធារុ និងការវារដី្នដ្ើមបកីសិកមមានដ្ើម។ ការថយចុុះ និងារប់ងជី់វៈចត្មុុះមាននយ័ថ្នជីវភាពរបស់ត្បាពលរដ្ឋកានង់្រអនថ់យេណៈង្ដ្លពកួនគមនិមានមុេរបរបនាា បប់នសាំ មនិទនរ់ងឹមាាំ។

ាមធយម ត្បាពលរដ្ឋកានក់ាបដី់្កសិកមមចាំននួ ៣,៩៥៥ ង្ម ត្រកានរ កនុងមយួត្គួសារ។ ៣៤% ននអនករបសមាា សនម៍ានដី្កសិកមមចននាែ ុះពី 4,001 – 6,000 ង្ម ត្រកានរ បនាា បម់ក ១៧% មានដី្កសិកមមចននាែ ុះពី 8,001 -10,000 ង្ម ត្រកាង្រ កនុងមយួត្គួសារ។ ដី្កសិកមមរបស់ត្បាពលរដ្ឋត្បមាណា ៦៦% ានដ្ឋាំដ្ាំណាាំត្សូវ និង ១៥% ដ្ឋាំបង្នែត្គបមុ់េ។ ែលដ្ាំណាាំពីែលកសិកមមមនិានត្គបត់្គនស់ត្មាបែ់គរែ់គង់ត្គួសារននាុះនទ ង្ដ្លកនុងត្បមាណា ៥៥% ននអនករបសមាា សនា៍នននែើយថ្នែលដ្ាំណាាំង្ដ្លានបងែរបនងែើនែលននាុះមនិត្គបត់្គនសូ់មបងី្របរនិភាគ និងមានង្រ ៤% ប ុនណាណ ុះង្ដ្លានទទួលែលនដ្ើមបបីរភិាគត្គបត់្គន ់និងានលកន់ចញនត្ៅ។

ចាំង្ណកឯ ចាំនណុះដឹ្ងរបស់សហគមនន៍ៅនលើត្បពន័ធនអកូឡូសីុ និងជីវៈចត្មុុះនៅសមុត្ទនៅកនុងកត្មរិទបនៅនឡើយ។ នលើសពកក់ណាដ លននអនកែដល់សមាា សន ៍ (៦៣%) ានននែើយថ្នមនិានយល់អាំពីត្បពន័ធនអកូឡូសីុ។ កនុងចាំនណាមអនកានដឹ្ងពីនអកូឡូសីុ ពកួគរម់ានការយល់ដឹ្ងមធយមនៅនលើសារៈត្បនោជនន៍នជីវៈចត្មុុះ ង្ដ្លមាន ២៣% ានននែើយថ្នវាាត្បេពចាំណីរបស់មនុសស និង ១៥% ាជត្មករបស់ជីវៈចត្មុុះ។ ត្បាពលរដ្ឋយល់នំ ើញថ្ន នដ្ើមបឲី្យនអកូឡូសីុជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមនម៍ាននិរនដរភាពត្រូវមានការអេរិកស សាដ រនឡើងវញិ នកើនចាំនណុះដឹ្ង ការពរ និងទបស់ាែ រក់ារកាបប់ាំផ្កែ ញ។



៤.៩. សណូំមពរ និរអនុាសន ៍នោងតាមការវភិាគ និងលទធែលននការសិកាត្សាវត្ាវ សដីអាំពីការង្សវងយល់អាំពីនអកូឡូសីុនៅកនុង

សហគមនន៍នសាទៈ ករណីសិកានៅសហគមនត៍្រពាំងសង្ងែ កាំពងស់ាមគគី និងបឹងទូក ត្សុកទឹកឈូ នេរដកាំពរ នយើងមានសាំណូមពរ និងអនុសាសនន៍ៅដ្ល់អនកពកព់ន័ធដូ្ចខាងនត្កាមៈ

ការអបរ់ ាំនៅកនុងសហគមនសិ៍ារនៅកនុងកត្មរិទប ាពិនសសការយល់ដឹ្ងនៅនលើត្បពន័ធនអកូឡូសីុសមុត្ទ និងជីវៈចត្មុុះ ដូ្នចនុះការែដល់ការអបរ់ ាំនត្ៅត្បពន័ធនៅសហគមនស៍មាជិក និងត្បាពលរដ្ឋនៅកនុងគមនគ៍ួរង្រត្រូវានែដល់ នដ្ឋយនផ្កដ រសាំខានន់ៅនលើទសសនៈទន និងសារៈសាំខានត់្បពន័ធនអកូឡូសីុ ចាបជ់លែល ចាបប់រសិាា ន និងចាបង់្ដ្លពកព់ន័ធនែសងៗ និងការរស ូមរិ និងភាា បប់ណាដ ញ។

នដ្ើមបកីារប់នាយនៅការការននសាទ និងនត្បើត្ាស់ធនធានសមុត្ទហួសកត្មរិ ការែដល់បនចចកនទសកនុងការបនងែើរមុេរបរចិញ្ច ឹមជីវរិដូ្ចាវធីិសាស្រសដង្ករនចនែលននសាទ បនចចកនទសការចិញ្ច ឹមសរវ ការដ្ឋាំដ្ាំណាាំលកេណៈត្គួសារត្សបតាមនគលការណ៍ធមមារិ និងការបនងែើររាំបន់នទសចរណ៍ធមមារិ-ល-។ ការពត្ងឹងនៅនលើវស័ិយនទសចរណ៍គឺមានសារៈសាំខានក់នុងការការ់បនាយការពឹងង្ែនកនៅនលើង្រធនធានជីវៈចត្មុុះង្ដ្លង្គយនឹងារប់ងន់ៅនថៃអនាគរ។់

សហគមន ៍ និងអនកពកព់ន័ធត្រូវនធវើការសាដ រនឡើងវញិនូវរាំបនន់ត្ពនកាងកាង និងរាំបនង់្ដ្លរចិរលឹកនុងសហគមនន៍ដ្ើមបរីកាលាំនឹងត្បពន័ធនអកូឡូសីុនៅកនុងសហគមន ៍និងរាំបន។់

សាា បន័អងគការ និងអាា្រធរពកព់ន័ធត្រូវង្សវងរកវធីិសាស្រសដ និងពត្ងឹងសមរាភាពនៅដ្ល់ថ្នន ក់ដឹ្កនាាំសហគមន ៍ និងត្បាពលរដ្ឋ នដ្ើមបឱី្យសហគមនម៍ានភាពាមាច ស់ កនុងការដឹ្កនាាំ ត្គបត់្គង អនុវរដសកមមភាពរបស់សកមមភាពតាមង្ែនការត្គបត់្គង នដ្ើមបឈីាននៅរកនិរនដរភាពននសហគមន ៍និងត្បពន័ធនអកូឡូសីុ។

សហគមន ៍និងអនកពកព់ន័ធត្រូវដ្បនងែើនននាុះចូលរមួការពរ និងត្គបត់្គងត្បពន័ធនអកូឡូសីុ និងជីវៈចត្មុុះនៅកនុងសហគមនត៍ាមរូបភាពាត្បាពលរដ្ឋមាន កអ់នកការពរ និងត្គបត់្គងមាន ក ់ និងមានការែសពវែាយបនដពីត្បាពលរដ្ឋមាន កន់ៅត្បាពលរដ្ឋមាន កន់ទៀរ។

ចាំនពុះគនត្មាងអេវិឌ្ឍនន៍ានានៅតាមរាំបនន់ននរ ត្រូវមានការសិកាអាំពីនហរុប ុះពល់បរសិាា នឲ្យានសីុជនត្ៅ និងមានការចូលរមួពិនត្គុះនោបល់ាមយួត្បាពលនដ្ឋយនពញនលញ។ ការសិកាននុះត្រូវមានអនកត្បឹកា និងអនកសិកាត្សាវត្ាវឯករាជយាអនកដឹ្កនាាំនធវើការសិកាត្សាវត្ាវអាំពីនហរុប ុះពល់បរសិាា ន។ លទធែលននការសិកាត្សាវត្ាវត្រូវានែសពវែាយោ ងទូលាំទូោយនៅសហគមន ៍និងសាធារណៈទូនៅ។



មា ងវញិនទៀរ នដ្ើមបឱី្យសហគមនម៍ាននិរនដរភាពកនុងនត្បើត្ាស់ និងត្គបត់្គងធនធានសមុត្ទ សហគមន ៍និងអងគការសងគមសីុវលិ រមួទាំងអនកពកព់ន័ធនែសងៗ នទៀរត្រូវពត្ងឹងនៅនលើកចាំណុចមយួចាំននួដូ្ចា ការនរៀបចាំ និងអេវិឌ្ឍនសហគមន ៍ លកេណៈែែូវចាប ់ ការនរៀបចាំង្ែនការត្គបត់្គង ពត្ងឹងសមរាភាពសហគមន ៍ ពត្ងឹងកិចចសហការណ៍ ការចូលរមួនពញនលញ បនងែើរយុទធសាស្រសដនិរនដរភាព និងការចូលរមួត្រួរពិនិរយនិងវាយរនមែ។



៥. ឧបសមព័នធ

៥.១. ង្ែនការសិកាត្សាវត្ាវ ល.រ សកមមភាព កាលបរនិចេទ ទកីង្នែង អនកទទលួេុសត្រវូ និសសរិចាំននួ៤រូបនរៀបចាំទសសនៈទនននការសិកា

ត្សាវត្ាវ នងិនរៀបាំង្ែនការត្សាវត្ាវ កុមាៈ CEDT និង សាកល

វទិាល័យ ហន វលកេ ននង បូរ ីហុក ហាកលី់ នងិ ត្សីនៅ នត្កាយការែតល់មរិនោបល់ពសីាត្សាតចរយ និងបុគគលិក CEDT

១ គាំត្ទនិសិសរនដ្ើមបបីនងែើរកត្មងសាំណួរ នងិង្ណនាាំការត្បមូលទិនននយ័

នមសា CEDT នាន នដ្ឿ នងិនសិិសរ

២ គាំត្ទនិសិសរកនុងកាំឡុងនពលការចុុះត្បមូលទិនននយ័ នមសា កង្នែងសិកា នាន នដ្ឿ នងិនសិិសរ ៣ សមាា រកត្មងសាំណួរ ៣-៥/ឧសភា CEDT នាន នដ្ឿ ៤ ចងកូ់ដ្កនុងកមមវធិី SPSS ៤/ឧសភា CEDT នាន នដ្ឿ ៥ ការង្ណនាាំអាំពកីារបញ្ចូលទនិននយ័ ៧/ឧសភា CEDT នាន នដ្ឿ នងិអនកបញ្ចូ លទិនននយ័ ៦ ការបញ្ចូលទិនននយ័ ៨-១៤/ឧសភា CEDT អនកបញ្ចូលទិនននយ័ ៧ ត្បមូលសាំនុាំទនិននយ័ពអីនកបញ្ចូល ១៥-១៦/ឧសភា CEDT នាន នដ្ឿ ៨ សមាា រទនិននយ័នលើកមមវធិ ីSPSS ១៩-២១/ឧសភា CEDT នាន នដ្ឿ ៩ វភិាគ នងិនរៀបចាំពរ័ម៌ាន ២៦-២៨/ឧសភា CEDT នាន នដ្ឿ ១០ សរនសររាយការណ៍ ៣-១២/មថុិនា CEDT នាន នដ្ឿ ១១ ដ្ឋកជូ់នពនត្ងៀងរាយការណ៍ដ្ាំបូងនៅ CEDT ១២/មថុិនា CEDT នាន នដ្ឿ ១២ ង្កសត្មលួរាយការណ៍ ១៩-២៣/មថុិនា CEDT នាន នដ្ឿ នងិ CEDT ១៣ ដ្ឋកជូ់នរាយការណ៍ចុងនត្កាយ ២៦/មថុិនា CEDT នាន នដ្ឿ



៥.២. សកមមភាពែតល់វគគបណតុ ុះបណាត ល និងចុុះត្បមូលទិនននយ័





ឯរារអោរ Ek Sothea (2008). នសៀវនៅនអកូឡូសីុទឹកនត្ប ននសកលវទិាល័យេូមនិាេនាំនពញ Nathalie Tordjman (២០១៦). ធនធានធមមារិនៅកនុងត្បនទសកមពុា ជីវៈចត្មុុះង្ដ្លត្រូវអេរិកស NIS (២០១៥). ការអនងែរនសដ្ឋកិចចសងគមកមពុា ២០១៤ Tamara (2007). The important of ecosystem Yoshida & Chanhda (2015). Ecosystem service values and knowledge

Documents

Microsoft Office 2000 - cedtcambodia.org fishery...ក jព q }កា lចូ m lួ jង្ថ l lកា និង tេិ nឌ្ឍន ន tកូ sូ qុីរាំបន }ននន