Międzynarodowa Konferencja Naukowa

POGRANICZA, KRESY,

WSCHÓD A IDEE EUROPY

Białystok, 12-14 maja 2011

Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie; Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, Kto cię stracił.

(Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz, 1834) *

LITWO. Ojczyzno upartych niepogód, podarta wichrami jak wiszar, skrzywdzona przez stulecia i bóstwa, miecze z pochew obłoków wyszarp, sypnij gradem, niech potokiem chlusta, daj nam patos i ogień włóż w usta!

Cisza. (Teodor Bujnicki, Litwo, Ojczyzno moja…, 1937)

*

Po niejakim czasie powrócił biedny Kozak, ale sam tylko i ze łzą w oku. Nazajutrz po bitwie Daszowskiej, kiedy wojska mo-skiewskie pociągnęły dalej, odszukał on na pobojowisku ciało Olędzkiego i własnemi rękoma złożył je w ziemi na wieczny spoczynek. Długie jeszcze lata przebył Semen w futorze, ale już nie jako sługa; bo dobry jego pan w testamencie zapisał mu tę zie-mię na własność.

_______ Tak przeszedł żywot dwóch wiernych synów Polski, co z jed-nakiem poświęceniem walczyli za nią bez spoczynku, póki im starczyło życia.

(Kajetan Suffczyński, Zawsze oni. Obrazy historyczne i obyczajowe z czasów Kościuszki i Legionów,1875)

* Bujno rośnie, odludnie kwiat stepowy ginie; I wzrok daleko, próżno błądzi po równinie; A w niezbędnej zgryzocie jeśli chcesz osłody, Chmurne na polu niebo i cierpkie jagody.

(Antoni Malczewski, Maria, 1825)

* Taki też był dom w porze mego wzrastania, obszerny, mrocz-ny, najzwyklej napełniony milczeniem, z którym zgodnie zlewa-ły się monotonne albo gwałtowne szumy drzew w jesieni i zi-mie, które na wiosnę i w lecie z rzadka tylko i z oddali przery-wane było głośnym i radosnym życiem otaczającej dom przyro-dy. Można by rzec, że bujna ta, bogata przyroda i wnętrze stoją-cego śród niej domu tworzyły dwa odłamy wzięte z dwóch państw odrębnych: z wiecznie odradzającej się przyrody i z martwiejącego pod dotknięciem czasu zmiennego życia ludzi. Przyroda wiecznie i nieustannie rodziła drzewa, trawy, kwiaty, motyle i ptaki; lecz zwieszone wśród niej gniazdo ludzkie zniża-ło się, milkło, zamierało. Orły przestały w świat zeń wylatywać. Było już ono tylko wspomnieniem, śladem minionych czasów…

(Eliza Orzeszkowa, Maria, 1877)

* Sen się kończy, jak wszystko. I jakie to dziwne: Pozostało daleko moje miasto rodzinne… Moje szczęście i radość… i rana wciąż świeża… Jestem tu. Jak daleko… jak blisko Nieświeża… Proszę już o jedno – usłysz szept pacierza Kiedy nas nie stanie, nie odchodź z Nieświeża!

(Stanisława Wiatr-Partyka, Jestem tutaj, 2007)

COLLOQUIA ORIENTALIA BIALOSTOCENSIA

ZAKŁAD BADAŃ INTERDYSCYPLINARNYCH

I PORÓWNAWCZYCH „WSCHÓD – ZACHÓD”

UNIWERSYTET W BIAŁYMSTOKU

MIĘDZYNARODOWE STOWARZYSZENIE BIAŁOSTOCZAN

___________________________________________________

Międzynarodowa Konferencja Naukowa

POGRANICZA, KRESY,

WSCHÓD A IDEE EUROPY

I. MIĘDZYNARODOWY ZJAZD BIAŁOSTOCZAN

___________________________________________________

PROGRAM

BIAŁYSTOK, 12-14 MAJA 2011

ORGANIZATORZY:

Uniwersytet w Białymstoku

Międzynarodowe Stowarzyszenie Białostoczan

Zakład Badań Interdyscyplinarnych i Porównawczych

„Wschód – Zachód” UwB

Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku

Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Białymstoku

Katedra Edukacji Międzykulturowej UwB

Zakład Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski UwB

Prezydent Miasta Białegostoku

Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego

Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza.

Zarząd Główny

Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku

Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku

Stowarzyszenie Trans Humana

Stowarzyszenie Wspierania Edukacji Międzykulturowej

Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia w Białymstoku

Polskie Radio Białystok SA

Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Komitet Nauk o Literaturze PAN

Muzeum Podlaskie w Białymstoku

Muzeum Wojska w Białymstoku

KOMITET ORGANIZACYJNY:

dr Krzysztof Korotkich (Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego), dr Anna

Janicka (Sekretarz Konferencji), dr hab. Jarosław Ławski, prof. UwB (Koor-

dynator Naukowy), dr hab. Katarzyna Citko (Prezes Stowarzyszenia Trans

Humana), mgr Marcin Bajko (UwB, Białystok), dr Mariusz Chołody (Poznań),

dr Marek Kochanowski (UwB, Białystok), dr Agnieszka Nietresta-Zatoń (Kra-

ków), dr Iwona Rusek (Warszawa), mgr Grzegorz Kowalski (UwB, Białystok),

dr Barbara Olech (UwB, Białystok), dr Joanna Pietrzak-Thébault (UKSW,

Warszawa), dr Marek Szladowski (Opole), mgr Bożena Poniatowicz (UwB,

Białystok), mgr Ewa Płotko (UwB, Białystok), mgr Anna Szerszunowicz

(UwB, Białystok), mgr Bogumiła Wencław (Civitas Christiana, Białystok),

dr Anna Wydrycka (UwB, Białystok), mgr Halina Ziomek (Trans Humana),

mgr Mieczysław Rabiczko (Trans Humana), mgr Anna Danilewicz (Muzeum

Wojska)

Współorganizatorzy z Klubu Humanistów

Anna Bergiel, Piotr Białomyzy, Anna Brańska, Beata Chodkiewicz, Ewa

Gorlewska, Grzegorz Kowalski, Adam Michalczuk, Magdalena Pelc, Ju-

styna Rogowska, Monika Roman, Michał Siemieniuk, Julita Sokołowska,

Dominik Stępień, Sylwia Stokowska, Aneta Szynwelska, Łukasz Wiśniew-

ski, Małgorzata Wojtowicz

Współorganizatorzy Doktoranci Wydziału Filologicznego:

mgr Magdalena Bajko, mgr Michała Siedlecki, mgr Wojciech Kalinowski,

mgr Emilia Chmielewska, mgr Paweł Gorszewski, mgr Marta Białobrzeska,

mgr Katarzyna Karpacz, mgr Łukasz Zabielski, mgr Gracjan Suchocki,

mgr Iwona Drażba, mgr Magdalena Pelc, mgr Beata Chodkiewicz,

mgr Wojciech Koronkiewicz

PATRONAT HONOROWY

JM Rektor Uniwersytetu w Białymstoku - Profesor Jerzy Nikitorowicz

Marszałek Województwa Podlaskiego - Jarosław Dworzański

Prezydent Miasta Białegostoku - Profesor Tadeusz Truskolaski

Pani Prezydentowa Karolina Kaczorowska

HONOROWY KOMITET NAUKOWY KONFERENCJI

Prof. zw. dr hab. Adam Bezwiński – Przewodniczący

GOSPODARZE KONFERENCJI:

Prof. UwB dr hab. Bogusław Nowowiejski – Dziekan Wydziału Filologicznego

Prof. UwB dr hab. Urszula Sokólska – Dyrektor Instytutu Filologii Polskiej

Prof. UwB dr hab. Jarosław Ławski – Kierownik Zakładu Badań Interdyscy-

plinarnych i Porównawczych „Wschód – Zachód” UwB

Prezes Elżbieta Kozłowska-Świątkowska – Międzynarodowe Stowarzy-

szenie Białostoczan

Dyrektor Jan Leończuk – Książnica Podlaska w Białymstoku

PATRONAT MEDIALNY

Polskie Radio Białystok SA

Media Regionalne Sp. z o. o.

Program 2 Polskiego Radia

Gazeta Wyborcza w Białymstoku

Polskie Radio dla Zagranicy

TVP Białystok

KOMITET NAUKOWY:

prof. dr hab. Adam Bezwiński (UKW, Bydgoszcz)

prof. dr hab. Grażyna Borkowska (IBL PAN, Warszawa)

prof. dr hab. Tadeusz Bujnicki (UJ, Kraków)

prof. dr hab. Algis Kaleda (Uniwersytet Wileński, Litwa)

prof. dr hab. Maria Kalinowska (UMK, Toruń; IBI „Artes Liberales”, War-

szawa)

ks. dr Tadeusz Kasabuła (AWSD, UwB, Białystok)

pani Elżbieta Kozłowska-Świątkowska (Wydawnictwo Tran Humana)

prof. dr hab. Halina Krukowska (UwB, Białystok)

prof. dr hab. Michał Kuziak (UW, Warszawa)

pan Jan Leończuk (Dyrektor Książnicy Podlaskiej)

prof. dr hab. Elżbieta Mikiciuk (UG, Gdańsk)

prof. dr hab. Antoni Mironowicz (UwB, Białystok)

prof. dr hab. Swietłana Musijenko (Uniwersytet im. Janki Kupały, Grodno)

prof. dr hab. Aleksander Naumow (UJ, Kraków)

prof. dr hab. Bogusław Nowowiejski (UwB, Dziekan Wydziału Filologicznego)

prof. dr hab. Jerzy Nikitorowicz (JM Rektor Uniwersytetu w Białymstoku)

prof. dr hab. Rościsław Radyszewskyj (Uniwersytet Kijowski, Ukraina)

prof. dr hab. German Ritz (Zurich Universität)

pan Robert Sadowski (Dyrektor Muzeum Wojska w Białymstoku)

prof. dr hab. Elżbieta Sękowska (UW, Warszawa)

prof. Leon Tarasewicz (ASP Warszawa, malarz)

prof. dr hab. Tadeusz Truskolaski (Prezydent Miasta Białegostoku)

prof. dr hab. Wacław Walecki (UJ, Warszawa)

prof. dr hab. Alois Woldan (Universität Wien)

12 MAJA: CZWARTEK. INFORMACJE OGÓLNE

godz. 1200 – 2400

– Przyjazd gości, dyżur studentów w miejscach zakwaterowania; w

dniu 12 maja studenci z Komitetu Organizacyjnego dyżurować będą

w hotelach od godziny 13.00 do 23.00 – odpowiedzą na Państwa

pytania, pomogą w razie kłopotów.

– Dojazd na miejsce zakwaterowania; przystanek autobusowy i po-

stój taksówek znajdują się tuż przed dworcem PKP.

TELEFON AWARYJNY! – 695 825 637

(W razie jakichkolwiek pytań związanych z Konferencją)

ADRESY HOTELI:

1. Hotel Branicki – ul. L. Zamenhofa 25 – dojazd z dworca PKP au-

tobusami linii nr 4 lub 10; należy wysiąść na 2 przystanku

2. Centrum Kultury Prawosławnej – ul. Świętego Mikołaja 5 – dojazd

jak wyżej

3. Hotel Pastel – ul. J. Waszyngtona 24 A

4. Hotel Cristal – ul. Lipowa 3/5

Uwaga! W hotelach od 13.00 do 23.00 w dniu 12 mają dyżurować

będą studenci reprezentujący Organizatorów, którzy będą mieli

identyfikatory z logo Konferencji

KOMITET ORGANIZACYJNY: Zakład Badań Interdyscyplinarnych i

Porównawczych „Wschód – Zachód”, Plac Uniwersytecki 1, pok. 75

15-420 Białystok, tel. 85-745 74 68, tel./fax 85-745 74 54.

Koordynator naukowy projektu: prof. Jarosław Ławski: tel. 664 057 370

http://wschodzachod.uwb.edu.pl

DELEGACJE: delegacje stemplowane będą przez cały dzień 13 maja

w miejscu obrad, a w dniach następnych w siedzibie Komitetu Orga-

nizacyjnego. W tym samym miejscu będzie można zamówić fakturę.

Konto Konferencji:

Citibank Handlowy SA 13 1030 1074 0000 0000 8526 8015

(z dopiskiem: „Pogranicze”)

CZAS WYSTĄPIEŃ:

UWAGA! Program Konferencji jest bardzo napięty!

Bardzo prosimy, by czas wystąpień nie przekraczał 20 minut!

Śniadania:

Zakwaterowani w Centrum Kultury Prawosławnej oraz w Hotelu „Cri-

stal” otrzymują śniadania w „Centrum Astoria”, ul. Sienkiewicza 4.

Zakwaterowani w hotelach „Pastel” oraz „Branicki” otrzymują śniada-

nia na miejscu.

12 MAJA - CZWARTEK

IMPREZY POPRZEDZAJĄCE KONFERENCJĘ

16.00 – Muzeum Podlaskie, Rynek Kościuszki 10 Redaktor Gabriela Walczak, dr Wioletta Wejs-Milewska, Białystok w

świecie dźwięków – spotkanie połączone z prelekcją i prezentacją sylwetki Czesława Straszewicza – wielkiego zapomnianego pisarza, radiowca z kręgu Kultury Paryskiej i Radia Wolna Europa

18.00 – Pijalnia Czekolady „Wedel”, Rynek Kościuszki 17 – Uroczysta Inauguracja Prac Zakładu Badań Interdyscyplinarnych

i Porównawczych „Wschód – Zachód” Program spotkania (z nagraniem Polskiego Radia Białystok i TV Biały-

stok): – Powitanie gości: prof. Jarosław Ławski, dr Krzysztof Korotkich – Przemówienia GOŚCI – Panel „Pogranicza Europy, pogranicza Polski. Przeszłość – znaczenia

współczesne – propozycje nowych odczytań” Zagajenia: – Prof. Halina Krukowska (Uniwersytet w Białymstoku), Moje Kresy – Prof. Michał Kuziak (Uniwersytet Warszawski), „Niesamowita Sło-

wiańszczyzna”. Niesamowita! – ale dlaczego Słowiańszczyzna? – Prof. Wacław Walecki (Uniwersytet Jagielloński), O kresowych tożsamościach i o stosunku do kresowego dziedzictwa kul-

turowego pod dyskusję obrazki dwa – Prof. Tadeusz Bujnicki (Uniwersytet Jagielloński) Regionalne a po-

graniczne – pojęcia bliskie czy sprzeczne Panel Prowadzenie: redaktor Dorota Sokołowska, prof. Jarosław Ławski, dr Krzysztof Korotkich. Uczestniczą między innymi: prof. Alina Ko-walczykowa (IBL PAN), prof. dr hab. Alois Woldan (Wiedeń), prof. dr hab. Jerzy Nikitorowicz (UwB), prof. Daniel Kalinowski (Akademia Pomorska), dyrektor Jan Leończuk (Książnica Podlaska), prof. dr hab. Adam Bezwiński (UKW, Bydgoszcz), i inni.

Cocktail

13 MAJA – PIĄTEK

Godz. 7.00 – 8.45 – Śniadanie. Restauracja „Astoria”, ul. Sienkiewicza 4

I. UROCZYSTE OTWARCIE KONFERENCJI i MIĘDZYNARODO-WEGO ZJAZDU BIAŁOSTOCZAN:

Aula Uniwersytetu Medycznego w Pałacu Branickich, ul. J. Kilińskiego 1

Godz. 9.00 - Powitanie Gości i Uczestników: prof. Jarosław Ławski - Idea i cel konferencji: dr Krzysztof Korotkich - Międzynarodowy Zjazd Białostoczan

Idee Zjazdu: Elżbieta Kozłowska-Świątkowska - JM Rektor Uniwersytetu w Białymstoku

Prof. Jerzy Nikitorowicz – otwarcie sesji - Dziekan Wydziału Filologicznego: Prof. Bogusław Nowowiejski - Dyrektor Jan Leończuk – Książnica Podlaska - Wystąpienia powitalne - Dr Anna Janicka – Informacje o przebiegu Konferencji [przemówienia 3-minutowe]

II. OBRADY PLENARNE

Godz. 9.30- 11.15: Obrady. Przewodniczący: Prof. dr hab. Andrzej Ba-ranow (Wileński Uniwersytet Pedagogiczny) 1. Prof. Tadeusz Bujnicki (Kraków UJ), Wilno międzywojenne – kreso-

we? regionalne? pograniczne? 2. Dr Susan Mikoś, Prof. Michael J. Mikoś (University of Wisconsin –

Milwaukee), Kresy w obiektywie Louise Arner Boyd, amerykańskiej eksploratorki (1934)

3. Dr Małgorzata Dolistowska (Politechnika Białostocka), Białystok – utracone przestrzenie tożsamości miasta

4. Prof. Jerzy Nikitorowicz (Białystok UwB), Czy współczesna edukacja winna przedstawiać prawdę o kresach wschodnich, czy kształtować mity i stereotypy?

Dyskusja: 11.00 – 11.15 Przerwa na kawę: 11.15 – 11.30

13 MAJA – PIĄTEK III. OBRADY PLENARNE

Aula Uniwersytetu Medycznego w Pałacu Branickich,

ul. J. Kilińskiego 1 Godz. 11.30 - 13.15: Obrady. Przewodniczący: Prof. Włodzimierz Próchnicki (Kraków UJ) 1. Prof. Elżbieta Sękowska (Warszawa UW), Świat języka i kultury w

życiu emigrantów 2. Dr Paweł Kuciński (Warszawa IBL PAN), Kresy i przedmurze – dwa

symbole tożsamości Polaków 3. Dr Henryk Słoczyński (Kraków UJ), „Teoria przestrzeni” Józefa Szuj-

skiego a próba rewizji romantycznego obrazu posłannictwa Polski na wschodzie

4. Dr Mariya Bracka (Uniwersytet Narodowy im. Tarasa Szewczenki, Kijów), Wartości narodowe na pograniczu kultur i światopoglądów (na przykładzie późnoromantycznej prozy polsko-ukraińskiej).

Godz. 1330 – Przejazd sprzed Pałacu Branickich autobusami do Wyższej Szkoły Administracji Publicznej (Białystok, ul. Dojlidy Fabryczne 26) Godz. 1400-1445 – Obiad Godz. 1445 – Kawa

13 MAJA – PIĄTEK

AULA Wyższej Szkoły Administracji Publicznej Godz. 1500 Powitanie przez JM Rektora WSAP Prof. dra hab. Jerzego Kopanię

I. OBRADY PLENARNE Godz. 1510 – 1730: Obrady Przewodniczący: Prof. Adam Bezwiński (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy) 1. Dr Krzysztof Woźniak (Politechnika Łódzka), Wybrane elementy

architektoniczne współczesnych cerkwi w Polsce wobec tradycyjnego modelu

2. Dr Jan Konopka (Genewa, Szwajcaria), Sprawa polska w pismach, publi-kacjach i przemówieniach Ignacego Paderewskiego (lata 1910–1941)

3. Mgr Marcin Rębacz (Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Bia-łoruś), Szanse rozwoju stosunków między Polską a Białorusią

Przerwa na kawę: 16.10 - 16.25 1. Dr Urszula Makowska (Warszawa IS PAN), Antoni Malczewski ogląda

dramę o Chmielnickim 2. Prof. Bogdan Burdziej (Toruń UMK), Litwacy w literaturze polskiej

1905-1914 3. Dr Grzegorz Czerwiński (Universiteit Gent, Gandawa), O „sprawoz-

daniach” Jakuba Szynkiewicza, czyli mufti Drugiej Rzeczpospolitej ja-ko pisarz

Dyskusja: 17.15-17.40 1730 – Przejazd autobusami do Supraśla: siedziba Teatru „Wierszalin” 18.00 Spektakl Teatru „Wierszalin” Statek błaznów – pokaz dla

uczestników konferencji 1945 – Przejazd autobusami do Restauracji „Cristal”, ul. Lipowa 3/5 2000 Uroczysta kolacja w Restauracji „Cristal”, ul. Lipowa 3/5

13 MAJA – PIĄTEK. IMPREZY TOWARZYSZĄCE Imprezy towarzyszące: 1530 MUZEUM RZEŹBY ALFONSA KARNEGO, ul. Świętojańska 7 Promocja książki Elżbiety Kozłowskiej-Świątkowskiej i Józefa Ma-roszka, Hasbachowie – z rodzinnego sztambucha Udział biorą: Michael Hasbach – kronikarz dziejów Rodu oraz potomkowie biało-

stockiej gałęzi Hasbachów i Commichau Elżbieta Świątkowska-Kozłowska – Prezes Międzynarodowego Sto-

warzyszenia Białostoczan Prof. dr hab. Józef Maroszek – Uniwersytet w Białymstoku, badacz

historii 18.00 Teatr „Wierszalin” w Supraślu. Przedstawienie: Statek błaznów Reżyseria Piotr Tomaszuk. Współpraca Rafał Gąsowski. Scenografia Eva Farkasova. Muzyka Piotr Nazaruk 2000

Uroczysta kolacja w Restauracji „Cristal”, ul. Lipowa 3/5

14 MAJA – SOBOTA Godz. 700 – 830: Śniadanie

SEKCJA I

W kręgu literatury XIX stulecia (Książnica Podlaska, ul. J. Kilińskiego 16)

I. Godz. 900 – 1100: Obrady. Przewodniczy: Prof. Leszek Zwierzyński (Uniwersytet Śląski)

1. Prof. Maria Kalinowska, Ginące światy. O antyidyllicznych wizjach antyku w romantyzmie polskim

2. Dr Danuta Piwowarska (Kraków UJ), Romantyków rosyjskich podróże do Europy

3. Doc. dr Helena Bilutenko (Uniwersytet im. Janki Kupały, Grodno), Koncepcja bohatera w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza

Godz. 10.00 – 10.15: Przerwa na kawę

4. Prof. Michał Kuziak (Warszawa UW), Romantycy i inność. Pogranicza kulturowe w prelekcjach paryskich Mickiewicza

5. Dr Barbara Sawicka-Lewczuk (Erlangen), Franza von Baadera reflek-sja o Wschodzie

6. Dr Tadeusz Półchłopek (Uniwersytet Rzeszowski), Motyw wielokultu-

rowej cywilizacji europejskiej w twórczości literackiej i publicystycznej

Leszka Dunina Borkowskiego

Dyskusja: 1110 – 1130

Godz. 1130 – 1200: Przerwa na kawę.

II. Godz. 1200 – 1400. Obrady. Przewodniczy: prof. Michał Kuziak (UW)

1. Dr Włodzimierz Toruń (Lublin KUL), Ukraina Juliusza Słowackiego 2. Prof. Leszek Zwierzyński (Katowice UŚ), Księżyc i krzyż. Symboliczny

kształt dialogu w poezji Juliusza Słowackiego 3. Doc. dr Wiktor Istomin (Uniwersytet im. Janki Kupały, Grodno), Ste-

reotypy szlachty polskiej w powieści Elizy Orzeszkowej „Nad Niemnem” 4. Dr Magdalena Dziugieł-Łaguna (Olsztyn UW-M), Aksjologiczny wize-

runek mieszkańca Kresów w prozie Elizy Orzeszkowej 5. Prof. Marta Ruszczyńska (Zielona Góra ZG), Literackie portrety

mieszkańców pogranicza w podolskich powieściach

Godz. 1300 – 1315 Przerwa na kawę 1400 – 1500 Obiad. Restauracja „Astoria”, ul. Sienkiewicza 4

14 MAJA. SOBOTA Godz. 700 – 830: Śniadanie

SEKCJA II

Literatura i kultura epok dawnych (Sala im. Marii R. Mayenowej nr 47, Pl. Uniwersytecki 1, parter)

I. Godz. 900 – 1100: Obrady. Przewodniczy: Dr Paweł Kuciński (War-szawa, IBL PAN) 1. Prof. Kwiryna Ziemba (Gdańska UG), Złoty wiek. Rzeczpospolita wielu

narodów? 2. Dr Piotr Chomik (Białystok UwB), Literatura prawosławna a tożsa-

mość religijna i narodowa po unii brzeskiej 3. Mgr Lidia Nowicka-Comber (Poznań UAM), Chorwacki św. Aleksy

Godz. 1000-1015: Przerwa na kawę

4. Prof. Marzanna Kuczyńska (Poznań UAM), Odbiorca wpisany w ru-skie kaznodziejstwo renesansu (XVI/XVII w.) jako człowiek pograni-cza kulturowo-religijnego

5. Mgr Dawid Szymczak (Łódź UŁ) Obraz społeczeństwa ruskiego na tle

dziejów Kościoła w piśmiennictwie Piotra Skargi 6. Dr Dorota Kulczycka (Zielona Góra UZ), Ojczyzna – dom – świątynia –

matka. Wyobrażenia Ziemi Świętej we wspomnieniach romantyków 7. Prof. Aleksander Naumow (Kraków UJ, Ca’Foscari Venezia), Piśmiennic-

two cerkiewnosłowiańskie jako składnik literackiego uniwersum I Rze-czypospolitej [tekst nadesłany]

Dyskusja: 1110 – 1130

Godz. 1130 – 1200: Przerwa na kawę

14 MAJA. SOBOTA

SEKCJA II

Literatura i kultura epok dawnych (Sala im. Marii R. Mayenowej nr 47, Pl. Uniwersytecki 1, parter)

II. Godz. 1200 – 1400. Obrady. Przewodniczy: Prof. Marzanna Kuczyń-ska (Poznań, UAM) 1. Doc. dr Uładzimir Iwanowicz Kajala (Uniwersytet im. Janki Kupały,

Grodno), Obraz Wsiesława Czarodzieja [1029-1101] w kontekście li-teratur słowiańskich

2. Dr Krystyna Krawiec-Złotkowska (Słupsk AP), Florarium Jana z Wie-lomowic Gawińskiego

3. Mgr Anita Klecha (Białystok UwB), Literackie kreacje ostatniej z rodu Olelkowiczów – Zofia Słucka jako postać ze sfery sacrum czy profanum?

4. ks. dr Tadeusz Kasabuła (Białystok AWSD, UwB), Wpływ Wschodu na kulturę życia codziennego szlachty Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Godz. 1300 – 1315: Przerwa na kawę 1400 – 1500. Obiad. Restauracja „Astoria”, ul. Sienkiewicza 4

14 MAJA – SOBOTA Godz. 700 – 830: Śniadanie

SEKCJA III

Język, kultura, sztuka (Sala 74, Wydział Filologiczny, Pl. Uniwersytecki 1, p. I)

I. Godz. 900 – 1100: Obrady. Przewodniczy: Prof. Elżbieta Sękowska (Warszawa UW) 1. Dr Ewa Rudnicka (Warszawa UW), Kresowe ambicje leksykograficzne

w XIX wieku 2. Prof. Leonarda Dacewicz (Białystok UwB), Imiona w strukturze nazwisk

dawnych mieszkańców polsko-litewsko-wschodniosłowiańskich 3. Dr Anna Józefowicz (Białystok UwB), Portrety mieszkańców pograni-

cza północno-wschodniej Polski malowane w opowieści ludowej, podaniu, legendzie.

Godz. 1000-1015. Przerwa na kawę 4. Dr Małgorzata Kurianowicz (Białystok UwB), Ewangeliarz 1771 jako

zabytek południowo-wschodniej Polski. Analiza tekstologiczna 5. mgr Diana Saniewska, mgr Justyna Samsel (Białystok UwB), Dumki o

sercu kresowym. Sfery denotacyjne i konotacyjne w językowym obra-zie Ukrainy z pism Jarosława Iwaszkiewicza

6. Dr Bożena Chodźko (Uniwersytet w Białymstoku), Przypadek indy-widualny – Piotr Sawicki: zabawę w teatr przekształcił w teatr lalek

Dyskusja: 1110 – 1130

Godz. 1130 – 1200. Przerwa na kawę.

14 MAJA – SOBOTA

SEKCJA III

Język, kultura, sztuka (Sala 74, Wydział Filologiczny, Pl. Uniwersytecki 1, p. I)

II. Godz. 1200 – 1400. Obrady . Przewodniczy: Dr Ewa Rudnicka (Uni-

wersytet Warszawski) 1. Doc. dr Dmitrij Lebadziewicz (Uniwersytet im. Janki Kupały, Grod-

no), Twórczość Sadiego z Szirazu w kontekście filozoficznej i dydak-tycznej poezji w języku farsi

2. Dr Jolanta Sawicka-Jurek (Siedlce UPH), „Ty ze swoją rodziną śpisz ostatnią noc...” O podlaskich pieśniach przedpogrzebowych.

3. Mgr Urszula Namiotko (Białystok UwB), Poczucie tożsamości naro-dowej mieszkańców pogranicza polsko-litewskiego

4. Monika Roman (Białystok UwB), Wierszalin. „Reportaż o końcu świata” 5. Piotr Białomyzy (Białystok UwB), Mały bóg małej ojczyzny – historie

znad Biebrzy. Erotyczno-oniryczna twórczość Mikołaja Samojlika Godz. 1300 – 1315. Przerwa na kawę. 1400 – 1500. Obiad. Restauracja „Astoria”, ul. Sienkiewicza 4

14 MAJA – SOBOTA Godz. 700 – 830: Śniadanie

SEKCJA IV

Literackie obrazy XX wieku

(Sala Konferencyjna Biblioteki Uniwersyteckiej im. Jerzego Giedroycia,

ul. M. Curie-Skłodowskiej 14) I. Godz. 900 – 1100: Obrady. Przewodniczy: Prof. Maria Jolanta Olszew-ska (Warszawa UW) 1. Prof. Elżbieta Mikiciuk (Gdańsk UG), Wschód („dusza rosyjska”) w

„Płomieniach” i „Teodorze Dostojewskim. Z mroków duszy rosyjskiej” Stanisława Brzozowskiego

2. Dr Sylwia Karpowicz-Słowikowska (Gdańsk UG), „Swoi” i „obcy”. Kresy w publicystyce Bolesława Prusa

3. Mgr Helena Nielepko (Uniwersytet im. Janki Kupały, Grodno), Pogra-nicze kulturowe w dramacie Tadeusza Micińskiego „Noc rabinowa”.

Godz. 1000-1015. Przerwa na kawę. 4. Dr Inesa Szulska (Warszawa UW), Literacki obraz mieszkańca po-

granicza w wybranych utworach Anny Zahorskiej (Savitri). 5. Dr Anna Wydrycka (Białystok UB), Kresy w powieściach Anny Za-

horskiej 6. Dr Joanna Pietrzak-Thébault (Warszawa UKSW), Iskry na włosko-

słowiańskim pograniczu. Wokół Niccolo Tomasza

Dyskusja: 1110 – 1130

Godz. 1130 – 1200. Przerwa na kawę.

14 MAJA – SOBOTA

SEKCJA IV

Literackie obrazy XX wieku

(Sala Konferencyjna Biblioteki Uniwersyteckiej im. Jerzego Giedroycia, ul. M. Curie-Skłodowskiej 14)

II. Godz. 1200 – 1400. Obrady. Przewodniczy: Prof. Elżbieta Mikiciuk (Gdańsk UG) 1. Doc. dr Halina Turkiewicz (Wileński Uniwersytet Pedagogiczny),

Regionalizm i uniwersalizm międzywojennej poezji wileńskiej 2. Prof. Maria Jolanta Olszewska (Warszawa UW), Codzienność kresowa

utrwalona w pamięci, czyli „Szczenięce lata” Melchiora Wańkowicza 3. Piotr Lis (Wrocław UWr), Obcy wśród Hucułów. Figura przybysza w

„Na wysokiej połoninie” Stanisława Vincenza 4. Dr Barbara Olech (Białystok UwB), Tożsamość na pograniczu –

„Wspomnienia Polaka z Łotwy” Stanisława Butnickiego 5. Dr Marek Kochanowski (Białystok UwB), O bogach, śmiertelnikach i

Białymstoku. Powieści Ignacego Karpowicza Godz. 1300 – 1315. Przerwa na kawę. 1400 – 1500. Obiad. Restauracja „Asturia”, ul. Sienkiewicza 4

14 MAJA – SOBOTA

SEKCJA V

Pogranicza kultur, literatur, sztuk

(Sala 91, Wydział Filologiczny UwB, Plac Uniwersytecki 1, piętro 1) Godz. 700 – 830: Śniadanie. I. Godz. 900 – 1100: Obrady. Przewodniczy: Prof. Magdalena Saganiak (Warszawa UKSW) 1. Prof. Alois Woldan (Uniwersytet Wiedeński), Zdradzona kochanka –

wersja kresowa 2. Mgr Marta Białobrzeska (Białystok UwB), Mit Antoniego Malczew-

skiego w poezji polskiej 3. Prof. Agnieszka Czajkowska (Częstochowa AJD), Wołyń, Polesie , Li-

twa Józefa Ignacego Kraszewskiego – centrum świta, kresy literatu-ry (o podróżach i rysunkach)

4. Dr Anna Sobiecka (Słupsk AP), Mała ojczyzna i regionalizm. Propozy-cja Zbigniewa Zielonki

Godz. 1000-1015. Przerwa na kawę. 5. Dr hab. Katarzyna Tałuć (Katowice UŚ), Historiozoficzne koncepcje

Śląska jako pogranicza w dwudziestoleciu międzywojennym 6. Dr Mariusz Jochemczyk (Katowice UŚ), „Trójkąt trzech cesarzy” 7. Prof. Daniel Kalinowski (Słupsk AP), Projekty i projekcje. Jerzego

Tymkowskiego i Stanisława Potockiego obraz Chin Dyskusja: 1110 – 1130

Godz. 1130 – 1200. Przerwa na kawę.

14 MAJA – SOBOTA

SEKCJA V

Pogranicza kultur, literatur, sztuk

(Sala 91, Wydział Filologiczny UwB, Plac Uniwersytecki 1, piętro 1) II. Godz. 1200 – 1400. Obrady. Przewodniczy: Prof. Daniel Kalinowski (Akademia Pomorska, Słupsk) 1. Prof. Magdalena Saganiak (Warszawa UKSW), O niemożliwości dialo-

gu międzykulturowego. Teza prowokacyjna 2. Prof. Włodzimierz Próchnicki (Kraków UJ), Vincenz i Europa bez

granic 3. Dr Ryszard Gaj (Białystok UwB), Polska w polityce Unii Europejskiej

wobec Ameryki Łacińskiej 4. Mgr Iwona Drażba (Ełk MBP), Literacki portret mieszkańców Europy

na początku XX wieku na podstawie „Muzeum ziemi ojczystej” Sieg-frieda Lenza

5. Mgr Joanna Sacharczuk (Białystok UwB), Pamięć przeszłości przed-wojennego wielokulturowego Białegostoku z perspektywy edukacji międzykulturowej

6. Anna Modelska (Białystok, Toruń UMK), Wpływ europejskich i lokal-nych wzorców na architekturę Białegostoku. Zróżnicowanie stylowe zabytków miasta

Godz. 1300 – 1315. Przerwa na kawę. 1400 – 1500. Obiad. Restauracja „Astoria”, ul. Sienkiewicza 4

14 MAJA. SOBOTA

SEKCJA VI

Kresowe Arkadie? (sala 20, Wydział Filologiczny, ul. Liniarskiego 3)

Godz. 700 – 830: Śniadanie. I. Godz. 900 – 1100: Obrady. Przewodniczy: Dr Eulalia Papla (Kraków UJ) 1. Dr Jolanta Kowal (Rzeszów URz), Wileńska Haskala wobec głównych

idei Oświecenia europejskiego 2. Dr Dariusz Sikorski (Słupsk AP), Międzywojenna kultura polsko-

żydowska w obronie wartości humanistycznych (między pograni-czem a centrum).

3. Mgr Joanna Tomalska (Białystok Muzeum Podlaskie), Bencjon Rabi-nowicz (Benn) i środowisko żydowskich artystów Białegostoku w la-tach 1919–1939

Godz. 1000-1015. Przerwa na kawę. 4. Mgr Beata Mróz (Białystok Muzeum Podlaskie), Ignacy Julian Ceyzik

(1779 – ok. 1860). Artysta rzeźbiarz i fałszerz carskich banknotów 5. Dr Jan Miklas-Frankowski (Gdańsk UG), Katastrofizm Czesława Miło-

sza 6. Prof. Zofia Zarębianka (Kraków UJ), Wątki wschodnie w poezji Cze-

sława Miłosza

Dyskusja: 1110 – 1130

Godz. 1130 – 1200. Przerwa na kawę.

14 MAJA. SOBOTA

SEKCJA VI

Kresowe Arkadie? (sala 20, Wydział Filologiczny, ul. Liniarskiego 3) II. Godz. 1200 – 1400. Obrady. Przewodniczy: Prof. Zofia Zarębianka (Uniwersytet Jagielloński) 1. Prof. Natalya Malyutina (URz Rzeszów, Odesski Uniwersytet Naro-

dowy im. I. I. Miecznikowa), Fenomen tragizmu w dramaturgii pol-skiego i ukraińskiego modernizmu

2. Dr Olha Voznyuk (Międzynarodowa Szkoła Ukrainistyki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy Kijów), „W dolinie Dniestru” – wizja prze-strzeni wielokulturowej w twórczości Jerzego Stempowskiego.

3. Dr Eulalia Papla (Kraków UJ), Bukowina Olgi Kobylańskiej: przyroda, kobieta, modernizm

4. Mgr Karolina Koziura (Lublin UMCS), Tożsamość na pograniczu – przypadek Czerniowców na Ukrainie

5. Dr Marek Szladowski (Warszawa), O ginących ideach pogranicza Europy – casus Sándora Máraiego

6. Ryszard Löw (Tel-Aviv), Rzecz o Józefie Chazanowiczu – lekarzu bia-łostockim [tekst nadesłany]

Godz. 1300 – 1315. Przerwa na kawę. 1400 – 1500. Obiad. Restauracja Astoria. ul. Sienkiewicza 4

14 MAJA – SOBOTA

OBRADY PLENARNE – POSIEDZENIE KOŃCOWE

Aula Wydziału Filologicznego, Plac Uniwersytecki 1, pokój 92

Godz. 1515 – 1700 Obrady plenarne. Przewodniczący: Prof. Jarosław Ławski (Uniwersytet w Białymstoku) 1. Prof. Swietłana Musijenko (Uniwersytet Janki Kupały Grodno), Po-

wieść Zofii Nałkowskiej „Niedobra miłość” : realia grodzieńskie 2. Prof. Andrzej Baranow (Wileński Uniwersytet Pedagogiczny), XIX-

wieczność w polsko-litewskich związkach literackich (wybrane aspekty)

3. Prof. Wojciech Piotrowski (Piotrków Tryb. UH-P JK) – Geografia lite-racka byłych ziem dawnej Rzeczypospolitej w latach 1700–1900

4. Prof. Adam Bezwiński (Bydgoszcz UKW), Koncepcja Europy w myśli filozoficznej Piotra Czaadajewa

5. Prof. Włodzimierz Szturc (Kraków UJ), Et in „nevedomaja strana” ego – o wspólnocie doświadczenia zaświatów w prakulturach granicznych

6. Dr Krzysztof Kopczyński (Warszawa UW), Pogranicze wschodnie w polskim filmie dokumentalnym po roku 1989

Zakończenie konferencji: dr Anna Janicka, dr Krzysztof Korotkich

Godz. 17.00 – 18.00 Kolacja . Restauracja „Astoria”, ul. Sienkiewicza 4

14 MAJA

IMPREZY TOWARZYSZĄCE

I. Godz. 11. 00: Muzeum Podlaskie, Rynek Kościuszki 10 – Prof. Józef Maroszek (Białystok UwB), Pamiętajmy o ogrodach. Zie-leń w panoramie miasta – Mgr Andrzej Lechowski (Białystok, Muzeum Podlaskie), Nasz Biały-stok. Obraz miasta: od 2. połowy XIX wieku do 1939 roku (gawęda) – Magdalena Hyży-Rydzewska, Andrzej Rydzewski – Białystok – miasto młode – Sebastian Wicher (konserwator zabytków), Maciej Chodynicki (Prezes Towarzystwa Opieki nad Zabytkami) – Zabytki Białegostoku • Spacer ulicami miasta, zwiedzanie zabytków [jeśli pozwoli pogoda]

II. Godzina 16.00. Książnica Podlaska, ul. J. Kilińskiego 16 Artur Ilgner, dramaturg, reżyser, poeta: W akwatycznej przestrzeni Adriatyku – Spotkanie autorskie III. Godz. 18.00–20.00 Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki, ul. Elektryczna 12: Ożenek Mikołaja Gogola – pokaz dla Uczestników Konferencji IV. Godz. 20.30 Aula Uniwersytetu Medycznego w Pałacu Branickich, ul. J. Kilińskiego 1 Maestro Jerzy Maksymiuk – O sztuce – gawęda Artysty V. Zwiedzanie Muzeum Wojska – wystawy: "Na okrutnej ziemi – losy Polaków zesłanych na Sybir od XVIII w. do 1956 r." oraz "Przeciw dwóm wrogom. Militarne dzieje Podlasia i jego mieszkańców w latach 1939-1956". Zwiedzanie za okazaniem identyfikatora uczest-nika Konferencji w godz. 9.30-17.00. Noc Muzeów – zwiedzanie muzeów, spacer szlakiem atrakcji kultu-ralnych i artystycznych przygotowanych na tę okoliczność przez biało-stockie placówki muzealne – w grupie, w godzinach 21.30-23.00 z przewodnikiem. Rozpoczęcie w siedzibie Muzeum Wojska, ul. J. Kiliń-skiego 7, zapisy prowadzi mgr Marcin Bajko, tel. 504169997.

Naukowa Seria Wydawnicza

Colloquia Orientalia Bialostocensia Białystok to miejsce i dynamiczna przestrzeń pograniczna w głębo-kim znaczeniu: stykają się tutaj przecinające Europę na pół płyty cywilizacji łacińskiego Zachodu i bizantyjskiego Wschodu. Ścierają się tu, ale nie niszcząc wzajemnie, Orient ze światem Zachodu, Bał-towie ze Słowianami, prawosławni z katolikami, Białorusini z Pola-kami. Miasto niemal wygasłej, niegdyś żywej tradycji żydowskiej,

nieopodal którego leżą ośrodki polskiego islamu: Kruszyniany i Bohoni-ki. Kolokwia Wschodnie to idea służąca międzykulturowej i międzyreli-gijnej wymianie myśli, utrwalaniu źródeł pamięci i tożsamości kulturo-wo-historycznej, badaniu świadectw literackich, artystycznych, utrwala-jących przenikanie się wiar, kultur i tożsamości.

"Colloquia Orientalia Bialostocensia" to naukowa seria wy-dawnicza, której zadaniem jest publikowanie materiałów źródłowych i prac naukowych dotyczących: - kultury, literatury, historii Europy Środkowej i Wschodniej; - cywilizacyjnego i kulturowego pogranicza Europy i innych kontynen-tów, Orientu, Południa, Śródziemnomorza; - Pierwszej Rzeczypospolitej oraz kultur krajów sąsiednich: słowiań-skich, bałtyckich, germańskich, romańskich; - Wielkiego Księstwa Litewskiego, Podlasia, Kresów, pogranicza wschodniego, dawnych Prus Wschodnich; - kultur i religii mniejszości: Białorusinów, Żydów, Karaimów, Ukraiń-ców, Rosjan, prawosławnych, protestantów; - tradycji narodów Wschodu, języka ludów zamieszkujących tę kultu-rową przestrzeń.

Rada Naukowa Serii Wydawniczej "Colloquia Orientalia Bialostocensia": dr Krystyna Barkowska (Uniwersytet w Dyneburgu, Łotwa) prof. dr hab. Adam Bezwiński (UKW, Bydgoszcz) prof. dr hab. Grażyna Borkowska (IBL PAN, Warszawa) prof. dr hab. Tadeusz Bujnicki (UJ, Kraków) dr Urszula Cierniak (AJD, Częstochowa) dr Grzegorz Czerwiński (Gandawa, Belgia) Pan Krzysztof Czyżewski (Ośrodek Pogranicze, Sejny) prof. dr hab. Algis Kaleda (Uniwersytet Wileński, Litwa) ks. dr Tadeusz Kasabuła (WASD, UwB, Białystok) dr Zbigniew Kaźmierczyk (UG, Gdańsk) prof. dr hab. Halina Krukowska (UwB, Białystok) pan Ryszard Löw (Tel-Aviv, Izrael) dr hab. Jarosław Ławski (UwB – Koordynator Naukowy Projektu) pan Jan Leończuk (Książnica Podlaska) dr hab. Elżbieta Mikiciuk (UG, Gdańsk) prof. dr hab. Antoni Mironowicz (Uniwersytet w Białymstoku) prof. dr hab. Swietłana Musijenko (Grodno, Białoruś) prof. dr hab. Aleksander Naumow (UJ, Kraków) prof. dr hab. Bogusław Nowowiejski (Uniwersytet w Białymstoku) prof. dr hab. Jerzy Nikitorowicz (Uniwersytet w Białymstoku) dr Eulalia Papla (UJ, Kraków) dr Danuta Piwowarska (UJ, Kraków) prof. dr hab. Rościsław Radyszewskyj (Kijów, Ukraina) prof. dr hab. German Ritz (Zurich Universität, Szwajcaria) prof. dr hab. Elżbieta Sękowska (UW, Warszawa) prof. dr hab. Wanda Supa (UwB, Białystok) prof. Leon Tarasewicz (ASP Warszawa, malarz) prof. dr hab. Wacław Walecki (UJ, Kraków) prof. dr hab. Alois Woldan (Universität Wien, Austria) prof. dr hab. Zofia Zarębianka (Uniwersytet Jagielloński)

Rada Redakcyjna Naukowej Serii Wydawniczej "Colloquia Orientalia Bialostocensia": dr Krzysztof Korotkich [Redaktor Naczelny], dr Anna Janicka [Zastępca Redaktora Naczelnego], mgr Grzegorz Kowalski [Sekretarz Redakcji], dr Barbara Olech, prof. Jarosław Ławski, prof. Lilia Citko, prof. Zbigniew Kaź-mierczak, ks. dr Tadeusz Kasabuła, mgr Marcin Bajko, dr Piotr Chomik, dr Iwona Rusek, dr Natalia Szydłowska, mgr Bożena Poniatowicz

Redakcja Serii Naukowej COB zaprasza osoby zainteresowane do współpracy z Komitetem Naukowym i Radą Redakcyjną.

SPONSORZY

(logo, nazwy, emblematy)