Mısır in Oluler Kitabı

8/12/2019 Mısır in Oluler Kitabı

http://slidepdf.com/reader/full/misir-in-oluler-kitabi 1/56

Albert Champdor _ Mısır’ın Ölüler KitabıKitaplar, uygarlığa yol gösteren ışılardır!

"#A$%&

'''!itapse(enler!)om

Kitap se(enlerin yeni buluşma notasından herese merhabalar!!!Cehaletin yenildiği, se(ginin, iyiliğin (e bilginin paylaşıldığı yer olaragördüğümü* sitemi*deitüm e+itaplar, -./ 0ayılı Kanun1un ilgili maddesineistinaden, engellilerin 2aydalanabilmeleri ama)ıylaeran ouyu)u, ses sente*leyi)i program, onuşan 34raille 5ot 0pea3, abartmaeran(eben*eri yardım)ı ara6lara, uyumluola)a şeilde, 37873,39:C3 (e 3;7M<3 gibi2ormatlarda, tarayı)ı (e :C$ =optiarater tanıma> ya*ılımı ullanılara, sade)e görmeengelliler i6in,ha*ırlanmatadır! 7ümüyle ü)retsi* olan sitemi*deie+itaplar, 3?ngelli+engelsi* elele3düşün)esiyle, hi6bir ti)ari ama6

gö*etilmesi*in, tamamen gönüllülüesasına dayalı olara, engelli+engelsi* #ardımse(er aradaşlarımı*ın yoğun emeğisayesinde, görme engelli itap se(enlerinisti2adesine sunulmatadır! 4u e+itaplar hi6birşeilde ti)ari ama6la (eyaanuna ayırı olara ullanılama*, ullandırılama*! Asi ullanımdan doğabile)etümyasalsorumlulular ullanana aittir!0itemi*in ama)ı asla eser sahiplerine *arar (erme değildir!'''!itapse(enler!)om'eb sitesinin ama)ı görme engellilerin itap ouma ha (e ö*gürlüğünü yü)eltme(e itap ouma alışanlığını peiştirmetir!0e(ginin olduğu gibi, bilginin de paylaşıldı6a peişe)eğine inanıyoru*!7üm itap dostlarına, görme engellilerin itap ouyabilmeleri i6in gösterdileri6abalardan (eyaptıları atılardan ötürü teşeür ediyoru*!4ilgi paylaşmala 6oğalır!

@<@<@ KA5"5&-./ 0ayılı Kanun1un 3altın)ı 4ölüm+Beşitli ;üümler3 bölümünde yeralan 3?KMA99? 3 & 3ders itapları dahil, alenileşmiş (eya yayımlanmış ya*ılı ilim (eedebiyat eserlerinin engelliler i6in üretilmiş bir nüshası yosahi6bir ti)arD ama6güdülmesi*in bir engellinin ullanımı i6in endisi (eyaü6ün)ü bir işi te nüsha olaraya da engellilere yöneli hi*met (eren eğitim urumu, (aı2 (eya derne gibiuruluşlar tara2ından ihtiya6 adar aset, C9, braill al2abesi (e ben*eri2ormatlarda 6oğaltılması (eya ödün6 (erilmesibu Kanunda öngörülen i*inler alınmadan ger6eleştirilebilir!34u nüshalar hi6birşeilde satılama*, ti)arete onu edileme* (e ama)ı dışında ullanılama* (eullandırılama*!Ayrı)a bu nüshalar ü*erinde ha sahipleri ile ilgili bilgilerinbulundurulması (e 6oğaltım ama)ının belirtilmesi *orunludur!3

bu e+itap örme engelliler i6in dü*enlenmiştir!Kitap tarama ger6eten in)eli (e be)eri isteyen, *ahmet (eri)i bir iştir! 5emutlu i, bir görmeengellinin, dü*gün taranmış (e ha*ırlanmış bir e+itabı ouyabilmesinden duyduğuse(in)i paylaşabilmetüm *ahmete değer! 0i*ler de bu mutluluğu paylaşabilme i6in bir itabını*ıtarayıp,itapse(enlerEgmail!)omAdresine göndermeyi (e bu isimsi* ahramanlara atılmayı düşünebilirsini*!4u Kitaplar si*e gelene adar (erilen emeğe (e anunlara saygı gösterere lüt2enbu a6ılamaları silmeyini*!



0i* de bir görme engelliye, ouyabile)eği 2ormatlarda, bir itap armağanedini*!!!7eşeürler!5e Mutlu 4ilgi i6in, 4ilge)e yaşayanlara!

Albert Champdor _ Mısır’ın Ölüler Kitabı

A<4?$7 C;AMF9:$?si Mısır1ın Ölüler KitabıG. H H

4ritish Museum1dai Ani, ;une2er, Anhai Fapiruslanna öreBe(irenI 0uat 7A;0J

$uh (e Madde #ayınları4u ?serin;er 7ürlü ;aıMetapsişi 7etiler

(e@lmi Araştırmalar9erneğineAittir9erneten ya*ılı i*in alınmadan hi6bir alıntı yapılama*Kapa 9ü*eni& Cemal J4H0:#

9i*gi, 4ası& #arts Matbaası, 7el& LL N L @stanbul, @O-.B?G@$?5@5 Ö50ÖPJ?si uygarlılara, bi*imle hi6bir ilişisi almamış gibi görünen bir halınyaşayış (e düşünüş bi6imlerinden bi*e alan i*lere yanaşma *ordurI ama yararsı*değil,!!4u ge6miş uygarlıların (erilerine baaren ii 6eşit önyargı @le arşı arşıyabulunuru*& 4irin)isi QbilimselR dediğimi* yalaşım türü! 4ilmeyi* iyorumlarımı*, 76inde yaşadığımı* dönemin ge6er a6esi olan bir Qdeğer yargılansistemunln pri*ması ardından, asıl ger6eğe baıldığında Qbi*e göreR bir görüntüelde etmeten ileri gitmemetedir!@in)isi, bir tür oült, gi*em)i yalaşımdır i Qne (arsa eside (arR bi6imindebir *ihnD 2aaliyete yol a6matadır! Kuşu yo i insanlığın bir şuur+altıbiriimi ge6miş deneyimlerin i*lerini taşımatadır! @nsanlı bir bütündür! 4ire(rim süre)ini hep birlite yaşamatadır! 4u süre)i in)eleren, dönemleri pa2tapa2ta ayırara birbiriyle hi6 ilgisi olmadığı sanılan adaları eş2e 6alışmabi*i yanılgıya sürüler!: halde ne yapmalıS0ır2 eleştirileri getirme bi*e 2aydalı olan ipin u)unu yaalayıp, @*lemeyeyetme*! ?si uygarlıların bi*e yansımış i*leri (arsa bu, bi*e bir bildiri,bugünü yaşamımı*la ö*leştirmemi* gereen bir bilgi yüüdür!?si Mısır, 4Tbil (b! uygarlılarla birlite, 4atı uygarlığı dediğimi* birsüre)in başlangı)ıdır!?lini*dei ö*et yapıt, bir sürü alışılmamış sö*)ü, tanrı adı (e il baıştasa6ma görünen imaUlarla doludur! An)a, şurasını unutmama gereir i M!Ö! VVVyıl süren bir uygarlı odağı olara ortaya 6ıan bir dünya par6asının bu(erilerini bir 6ırpıdaQGah *a(allı putperestlerWR (eya Qni6in ölüm arşısında bu adar ilgi (e*ahmetSR bi6iminde bön yorumlarla ge6iştirenleyi*!4u 6e(irisini sunduğumu* yapıt gu baımdan yararlıdır& 0i*e asıl ÖlülerKitauı1mn bilimsel (e arşılaştırmalı 6e(irilerini olduğu gibi atardaydı, dahail satırlarda hi6bir şey anlamamanın (erdiği sııntıyla aldırır atardını*!! +



:ysa itabın Xransı* ya*an, +bütün )iddD araştırmalarını Ude+ğerlendirmeyi biıbor6 biliri*+ Mısır1a, on dou*un)u yü*yılda moda, bir Fierre <oti romanti*mi@le gitmiştirY4u da, a6ınılma*dı! 4irbirinden on)a u*alaşmış, birbirine on)a yaban)ılaşmışii ültürün 6aışması, daha başa türlü olsaydı, yararlı olma*dı!r

4ir işiden her şeyi birden beleyemeyi*! Kitabın bir bölümünde, u*atan gelenmüe**inin sesini& Q9er(işlerin ağıtları, u*atan, )inlerin sı*lanması gibigeliyorduY diyen bu ya*ar, i6inde bulunduğu ortamın bugünü realiteleri ile@lgilenmenin gereğini hi6 duymamıştıYJsteli, sö*)ülerin atarılışında, hırlstiyanlıta ullanılan terimlerdenyararlanılmış i bu da a6ınılma*dı! Be(irimi*in sö*)üleri onusunda şua6ılamayı yapmamı*da yarar (ar& 4ugünü 7ür6emi*in i6inde bulunduğu ge6işdöneminin geresinmelerine uydu, an)a esi sö*)üleri de ullanmata birsaın)a görmedi! ?si Mısır sö*)ülerinin transripsiyonuna gelin)e, tam doğruounduğu bilinmeyen bu sö*)ülerin Xransı*)a transripsiyonuna uydu! An)aQ7ebR gibi, QMem2isR gibi sı6a terarlananları 7ür6e ounuşuna göre ya*dı!Metnin bütün o armaarışı sistematiğine arşın 6o ilgi 6ei)i ba*ı notalaradeğinmete olduğunu da söylemete yarar (ar& @l baışta bu sistemati

reenarnasyon, e(rim gibi bir taım 2iirlere hi6 de sahip değildir! Ölü,ebediyetler boyu, eğer sTl@h& doğrulardan bulunduysa, e(renle bütünleşir! An)a,Kur1 an1da da belirtildiği gibi, bu Qmutlu ölülerR öbür dünyadai )ennetteyemete, i6mete, )insel *e(lerini bile sağlamatadırlar!@in)i nota, öbür dünyanın iili görünümüdür! 4ir tara2ta aranlılar,ıstıraplar, orun6 yaratılar, orutu)u tanrılar, tu+G.*alar (aren, Öbür yönde üstün tesirler, mutlulu hisleri (ardır!Aynı iilemiR 7ibet1in Ölüler Kitabında da görürü*& Kı*gın tanrılar (e üle6tanrılar!Aslında, Mısır1ın bu ölüler Kitabı büyü bir olasılıla ;indistan1a gitmiş,orada da unutulma* etiler bıramıştın $ama+yana destanında bir düğün sırasında,dışardan gelen hediyeler arasında ölüler Kitabı da anılmatadır!J6ün)ü (e 6o önemli nota QKıyametlerR meselesidir! #ıım, aos (e yenidendoğum!4ildiğimi* e(rende bir to* *erresi olan ge*egenimi* 9ünyaY ya, bütün KTinatbilgisinin (erile)eği düşünüleme*!Kitaptai e(ren sö*)üğü yalnı* dünyamı*ı =(e öbür dünyaY mı*ı> i6erir! eneKitaptai üneş Kayığı da u*a bir perspeti2i, arınmış ruh1un atıla)ağıFlTnlar 2irini hatırlatmatadır!0uat 7A;0JM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%@$@Z4"$A9A @50A5<A$%5, 7A5$%<A$%5 G? Ö<J<?$@5 7A$@;@ 4AZ<A$!Ö<JM0JP M%0%$!!, 4ilinen en esi uygarlılar, ge6mişin büyü imparatorlularının6oğu bi*e tenileri, sar2atları, uğraşlarıH toplum bi6imleri haında 6o a*doüman bıramışenI areologlar Me*opotamya (e :rta Ameria1dai, umların (eya)angtldaı 6ürümüş biti (e sarmaşıların altında almış esi şehir atlarınısabırla araştırıp bir a6 i* bulmaya 6alışıren Mısır1da, eşi görülmemiş biruygarlığın (arlığım tanıma, ölülerin )ömert6e bir hediyesi gibi onu! almai6in, Mısır1a gitme yeterlidir! 4u, altı bin yıl yaşamış bir Mısır1dır (e si*ihemen abul eder, endine hayran bıraır! :na temas edin)e, 0ema(D 5ü nehri gibibaşsı* (e sonsu*, ebediyetin ümitsi*, mumyanın dounulma* oluşundan *e(alanların adsı* yaşamını paylaşırsını*, Kanıt elde etme i6in ger6etapınaların sütunlarına ellerini* değmeden, 9ouat1ın sırlarının, e)e1 nin :nii Kapı+s ı1nın, ölü ruhlarını yeme i6in araştıran timsah ağı*lı 4üyü#iyt)i1nin, GTdi ?ngereği1nin, tanrıların ö*el meTnlarında, serseri ge*egenlerarasında aynaşan )ana(arların derin sırlarına ermeden Ölümsü* Mısır1ın yaşam (esı)alığından bir şey (ü)udunu*a (e ruhunu*a soulur! Bünü Ölümsü* Mısır ö*e"lile de, ma(i 5ü boyun)a sıralanmış dağlardai dağını me*arlardadır!7apınalar gi*li itaplardır (e büyü apılarının gerisinde, ta(anlarını



sütunların tuttuğu de( salonların gölgesin+de, eşsi* bir göyü*ünün sa2lığı (eparıltısı Dle yumuşamış tan+rı+nehir1 in oşayışları gibi, ge6miş yü*yıllarınme()udiyet mu)i*esi heye)an (eri)idir! Mısır tarihi, dünyanın yaratılışınınarışılılarına, ayni *amanda il 2ira(unlar olan ardeş atili tanrılarına*gınlılarına bağlanır, Mısır1ın il başenti olan 7hi+nis rallarının yalaşıMÖ! .VVV yılında tahta 6ıışı ilet yü*+

/@$@Zyıl sonrai, 7eb1i yıan AsurbanipaGin yıllılarının değindiği, ouşmuş 0aitsülTlesi arasındai ?si Mısır tarihi, bütün uygarlıların, arasında ültüryönünden olduğu adar maddD a6ı+dan da en şaşırtı)ı bir başarı olara görünür (ebu e(ren, *amanın belleğinde (e u*ayın soğuluğunda bir anı olara almadı6aböyle sürüp gide)etir! 4iliyoru* i il başlarda, yaln([& inişi+yelerin bildiğiyaşamı oruyan ne2ese, üreme, gü)üne (e orun6 büyüsel gü6lere sahip olara,Mem2is döneminin Tyin metinlerinde tanımlanan abile toteminin =a>oruyu)uluğuyla, lan, mutlu)a gelişmetedir! 4u totem sonraları n o m1un =?siMısır1da idarD bölüm> tanrısı (e ötei tanrılar arasında en ustası, ulusal tanrıola)atır!Abydos1un Kral 7abletleri, 7init sülTlesinin, mere* olara AbyTos yaınındai 7

hini s yerleşim yerini se6tilerini aya etmetedir! ?si Mısır uygarlığının ilbeşiği orası oldu! MÖ! yalaşı D1te QKu*ey (e,üney Mısır topralarınıdengeleme i6in+Y 2ira(un Menes HKrallı Zehrimi urdu (e bu başenti QMenne2erRMem2is diye adlandırdı! Kendinden 'nra gele)eler, bundan sonra, tanrısalbabalarının elinden 6i2t ta )1ı, udretlerinin büyüsel sembollerini ala)alar,;o+rus, $T (e :siris1le ö*deşleşe)eler, ıtaların, uyrularının yaşamının,bitilerin ö* sahibi ola)alarI tanrıların, 4üyü 0ihirba*ların hi*metTrları,en tartışılma* despotlar ola)alardıI anh, on*a, senbI yani sağlı (e gü6ola)alardı! Mem2is1+in büyü yapı)ıları ile Firamitler döneminin başladığımgörüyoru*! 4u gösterişli döneme, %%%! sülTlenin uru)usu, $T1nm ortağı 2ira(unPoser1in (e (eili, mimar, Kral 4üyüsü 0ırlarının Ze2i Dmhotep1in işilileriegemendir! : Arabistan 6öllerinin rü*gTrları ile aşınmış, <ibyaYnın yüse2ale*leri ü*erinde, :siris;n ölümsü*lüğünü (e eşi bulunma* bir egemenliğinparlalığını doğrulayan, o yıılıp 6öme* de( anıt, basamalı, şaşırtı)ı 0 a+ara piramidi yüselir! 4u me*arı ısanan Poser1den sonra gelenler dahabüyülerini yaptırdılar! 4unlar 4üyü Firamitlerdir! 4u de( yapılar hali)inhayranlığını uyandırma (e 2ira(unun mumyalanmış Ölüsü önünde yeniden dirilmeayinlerinin erişilme* bir sırrın derinlilerinde )ereyan ettiği, görünüşe göre,2)ü+NM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%6ü ölü odasını oruma i6in yapılmıştı! 02ens bu de( me*arları hep gö*etler!Kırmı*ıya boyalı yü*ü, sade)e güneşin doğduğu u2u notasını seyreder! : ralmumyalarının yasa eşilerinin be6isidir! e*egenlerin şarılarını dinlerIebediyetlerin ıyısında bütün olmuş olanları (e ola)aları gö*etir! "*ata,0ema(i 5iGin aışına, güneş + ayılarının yürüyüşüne baar! :, ;"r+mahis1dirI9oğu u2unun ;orns1udurI hatta hayal edilmiş tanrıların yü*üdür! 0onraları G!sülTlenin dindar 2ira(unları *amanında =MÖ! 4/-V + L.V> Mısır, güneştapınaları, diilitaşlar, astronom rahipler i6in rasathaneler, Q4üyüörü)ülerY de denen $T1nm büyü rahipleri i6in ö*el mabetler ile dolar! : *amanaadar tanrı ile ö*deşleşmiş 2ira(un insanlaşır! Kuşusu* her *aman $T1nın eşiti(e :1ndan 6ımıştırI an)a otorat atalarının hala uyguladığı mutla rallıreUimini yumuşatır! 5omar+lar =5om 4aşanları> 5übya (e 0udan1la ti)aret eden,YKou 7opralamana adar inip bu bölgelerden, 2ira(unların lüsünü besleyen ba*ımasalsı *enginlileri getiren er(an başları ile işbirliği yapara*enginleşirler! #eni entler, büyü tapmalar urar, 6e(relerini bir memurlarordusuyla doldururlar! 9eir el 4ahar Gdei rali6e ;at)hespout1un 2resleribi*e, Mısır aserlerinden ön)e, bu para )anlısı (e orsan er(an)ılarınbasınlarından birinin hiTyesini anlatır! er6eten de hırslan doyma* halegelmiş 2ira(unlar t:uaouat ülesini (e 5übyalıların a2asını e*me i6in[generallerini gÖnderd"er! 4u, sömüraelere doğru genişleme dönemini belirleyen*a2erlerin, ıyımların )an sıı)ı ayrıntılarına değinmiyoru*! 9osan beş yıl



hüüm süren @< Fepi *amanında \ 4u, tanrı + 2ira(unlardan sonra, bütün dünyatarihinde, en u*un süreli saltanattır \ :siris sırlarının orun6 anahtarlarınıellerinde bulunduran rahipler, reUimin ayrı)alılı işileri oldular! ;i6 (ergi(erme*lerdi (e 2ira(ununinden daha ger6e bir gü)ün sahibi @diler! 4öyle)e,:rta @mparatorluğun ari2esinde, siyTset (e dDn huuu arasında a)ına)a birargaşa hüüm sürüyordu! 4ir ayrı)alılar oligarşisi (arlığım anıtlamata

sabırsı*lanıyor (e 9e(let işlerinin yönetilmesinde gitti6e daha etin biratılmayı @srarla talep ediyordu! 4ununla birlite rahipler sını2ının isteleribütünüyle yerine gelditen ya+-@$@Zlası ii yü*yıl sonra, esi 6ağ tarihinde hi6 görülmemiş toplumsal bir tepibütün üleyi temellerine adar yıtı! "*un süren suiistimallerin aşırılığı,(ergilerin umursama*)asına adaletsi* dağılımı, (ergi toplayı)ıların *ulümleri,e2endilerin ayıtsı*lığı, işsi*li, a6lı, salgın hastalılar, görünme*lileregi*lenmiş 2ira(unun apa6ı yetersi*liği anarşi Mr durum yaratmıştı! Kontroledilemediğinden bir on yıldan öbürüne, gitti6e ötüleşen bu hal, ger6e birhal ihtilTlinin *a2eri ile sonu6landı! 4u olaylar, 6o)uluğundan beri deli olan(e bir timsahın dişleri arasında )an (eren 2ira(unun urduğu, meşru olmayan

;eraleopo+lis 2ira(unlarının egemenliği sırasına rastlar! 4öyle)e, ?si Mısır,A(rupadailerden LVV yıl e((el, bütün ş2ddet hareetleri, dogmati aşırılınüansları (e anlı i6 sa(aşları ile, hal egemenliğini tanıdı! Mısır, son;eraleopolis 2ira(unu ile birlite a* aldı bu aosta ayb ola)atı! MÖ! LVVVyılına doğru 7eb1liler, 5iGin bereet getiri)i taşma doğrultusunun tersine,güneye yönelen ihtilTl dalgasına set 6emeyi başardılar! Mere*i gü6 onlarage6ti, meşru (e ö*gürlü6ü 2ira(unlardan oluşan yeni bir sülTleyi tanıdılar! @6politialarını bir 6eşit sosyal de(let6ili doğrultusunda yönlendirdiler! 4usistem daha müte(T*i sını2tan işilerin din (e de(let göre(leri almalarınamüsaade ediyordu! 4öyle)e hal, her şeye rağmen, aba *a2erlerinden bir şeyleroruduğu i*leniminde oldu! Jleye gelin)e, ya(aş ya(aş eonomi (e toplumsaldengesini buldu! 7ıpı hi6 bir um tanesinin yerinde durmayışt gibi, hi6 birmillet de en esi 6ağlardan beri, gayretlerinin mey+(alarından rahat6a2aydalanmayı ümit edeme*! A* aldı üleyi yo ede)e ihtilTlin a)ılarından hemenhemen urtuluren, yeni (e daha büyü bir 2elTet 5il Gadisine 6ö]ü& Önas(a1nın(ahşD yaylalarından, üney $usya1nın steplerinden, Me*opatamyaY+nm taşlıırlarından, (atanlarını yitirmiş yığınların o(alama+siyle a6an ;ysosatlılarının istilTsı!An)a, yaban)ı egemenliğe rağmen, hi6 bir Mısırlı, ülenin ya*gısına olangü(enini yitirmedi& Kutsal ateşler söndürülmedi (e 8GN%%! 7eb sülTlesi =MÖ! -V+LV> Asyalıları o(ma i6in inat6ı, arışı, gü6 bir mü)Tdeleye girişti (eahraman, )esur, heye)anlı bir halın bütününü yanında buldu! N! 7houtmes,tali+OM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%hi a6ı bir 2atih oldu! 7el ^ Amama tabletleri *a2erlerini anlatır!@mparatorluğu <ibya (ahalarından 0uriye 6öllerine adar yayılıyordu! KTtipleri,doğu dillerini bilen 4abillilerdi! 4u, Mısır1ın en parla dönemidir& uygarlığıen yüse notasındadırI egemenliği bütün #aın 9oğuya yayılmıştır! 7eb,Asyalıları o(dutan sonra, dünyanın en *engin (e en alabalı enti olmuştur!Anion1 un şehrinde, her yerde, ba*ı saatlerde, me*ar olan mabetlerin de( apılanönünde 6i2te diilitaşlar yüselmetedir! ?si Mısır1da tahta 6ıan te adın,ünlü rali6e ;at)hespout, endinden sonra gele)e (e onu ötüleye)elere şöyledemetedir& Q7eb1de yü*ler)e güneş diilitaşları ditirmiştirI 6ünü 7eb,dünyanın başlangı)ında gö1ü yerden ayırma i6in tannlarDn yerleştirdiği utsaltepedirY! Fru(aları süslü gemiler 5ü nehrinde ard arda sü*ülürler! ?n gü*el, di*6ömüş o6başlı s2enslerin binler)esi mabede giden yolları orurlar! VV tonağırlığındai anıtsal 2ira(un abartmaları mabetlerin a(lularında sessi*)e nöbettutar! At on dinsel re2ormunu uygulayan 2ira(un Ahenaton1un saltanatına dadeğinme gereir, 4u, gü6lü 7eb rahiplerine *orla abul ettirilen te (ee(rensel bir 7anrıdır! #irmi yıl boyun)a, Ahenaton, mabetlerdei (eme*arlardai ilel tanrı suretlerini yıtırdı! 4edeni onulma* bir hastalıtan



6ürüren, meta2i*i urgularda yeteneli olan bu 2ira(un, bir i6 ateşlea(rulmata idi! Ayni yoğunluta ıstırap 6eiyor (e tahayyül ediyordu& yeni birinsanlıI sa2laşmış (e te bir tanrıya tapan! 4u 7anrı e(rensel (e iyi idi!:ndan 6ıan ışıların oşayı)ı elleri (ardı! Aşırı misti düşün)elerindei6tendi! 4u ıstırap 6een yalnı* adam, Mısır1ı, sayısı* tanrıların basithi*metTrları olup, hi6 de sa2 (e Jhamlı işiler olmayan, rallığın itidarı

i6in ötü etili, 6o *enginleşmiş Amon rahiplerinden urtarma istiyordu! ;eryerde Aton1un iminin istele anılmasını diliyordu! Bünü Aton, şe2at (e ışıtannsıy+dıI şe2atini (e ışığını bedenlere (e ruhlara atarıyordu! #alnı*Aton1un, e(renin esin şelD (e alıbı olduğunu beyan ediyordu! @sa gibi o,tanrı elTmı oldu (e ha(ariler buldu! Futlarla ue 6o gü6lü rahiplerle dolu7ebyi bıratı, bugünü 7el Amarna1nın bulunduğu yerde (e geriye hi6 bir i*almamış yeni bir başent urdu, 4uradan yalnı* Q7el + Amama resimlerim denilenşaşırtı)ı re^V@$@Zsimler almıştır! 4unların oriUinal, ta*e, dinsel olmayan sade gü*ellileriKahire Mü*esinin salonlarından birinde, hayranlıla seyredilebilir! Ciddi,anaatar (e müteassıp bu ralın saltanatı \ 9aniel + $ops onu Q7anrı sarhoşu

Kra" diye pe gü*el adlandırmıştır \ bi*e u*a, anlaşılma*, ı(ıl)ımlar sa6anbir peri masalı gibi gö*ümetedir! Kendinden sonra gelen, damat2i 7ou+tanhamonoldu! :, 6i2te ta)ı giydiği günde, 6o)uluğunun tanrısı Aton1u yadsıdıI sarayı(e de(let dairelerini, MÖ! .-1de yeniden 7eb1e nalettirdi! 4ütün Mısır1dayeniden Amon ültünü (e utsal 7eb ü6lüsünü, ayınpederin)e o(ulan rahiplerinayrı)alı (e gü6lerini ünlü emirnamesi ile iade etti! 5e olursa olsun,7outanhamon 6o gen6 öldüI bir söylentiye göre de öldürüldü! Me*arı KrallarGadisinde, Ö*ellile salandı! Ge bu me*ar, abul etme lT*ım D, 7ebme*arlarında 2ira(unlara ayrılmış yerlerin dışında a*ıldı! @yi)e salanmışolduğunu da itira2 etmemi* gereiyorI 6ünü yü*yıl boyun)a, me*arlarıntopogra2yasını 6o iyi bilen ral me*arı soygun)uları oraya erişemediler! OLyılında, bir raslantt sonu)u <ord Carnar(on tara2ından eş2edildi! 4u eş2in (edünyada aislerinin ne adar hüyü bir ilgi uyandırdığı bilinmetedir! #ü*yıllaryü*yılları o(alar! $amseslerin egemenliğinde =MÖ! V +V-V> Mısır daimaendini dinleten udretli bir millettirI ültürel (e siyasal a6ıdan yoğun birprestiUi (ardır! %%! $amses (e ondan sonra gelenler yııntıları hTlT de(TsT olanyapılar inşa ederler& Karna1tai 4üyü Amon 7apınağının sütunlarla ta(anıtutturulmuş salonu +V!VVV ton yontulmuş taşgeretirmiştir+, <0eti1nin ournah1dai )ena*e mabedi (e yü*ler)e işlenmişsütunI Abydos1daD :siris, Dsis (e ;orus1a adanmış mabet (e ha2i2 abartmalarhalindei haria boyalı heyeller sayesinde,:siris ;n günlü güneş ültü ayinlerinin nasıl olduğunu tamamlandığı günü gibianlatan yedi paralel mihrapI <ibya1dai, 2a+le*e oyulmuş ?bu+0imbel mihrabıI %%!$amses3Dn pembe granitten, ;erodot1a göre Mısır1ın en büyü (e en ağır =LVVtonW> heyeli! Xaat $amses inşa)ılarının bu ani ale(lenmesi, 2ira(unlarınınbirbirinden daha büyü anıtlar yaptırmatai telTşı, öle)elerini hissedenlerin,yü*yılları aşa)a son (e şaşaalı bir parlalı bırama isteyenlerin bu (TsD (ealabalı Mısır1ı, ölüm iR!M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%sü* Mısır1ın son sarışıdır! Pa2erlerin *amanı ge6miştir (e yıım yaındır!@stilT)ı yeniden belirirI düşman 6eşitli adlar altında gö*üür, 2aat hastalıhep aynıdır! Ge 2elTetlerin hey`lTlart birbirini taip ederI o adar u*un *amaninsan uygarlığının ruhu olmuş olan bu topraların her yerinde, *amanların sonunaadar u*ayan o orun6 gürültü işitilir& #ıılan tapınaların (e yü*leripar6alanmış tanrıların 6öme gürültüsü! ;er tara2tan düşman hallar üşüşürler!5ü boyun)a gü*elim şehirler yanar, :nlar ey orduların Molo)h1u, sana tadimedilmişlerdir! 4u şehirleri yıanlar, Asur öenli ahramanlar, bilinme*)angülarda doğmuş <ibya beyleri, 7eb Amon1undan bir ;abeş ilThı yaparlarI M!Ö!// yılında, Mem2isi ır gün yağmaladıtan sonra, VV apılı 7eb önünde gö*üenAsurbanipaGin 5ini(e1lileridir,!! 4urada ?si Mısır tarihi biter! BünüAsurluların on)a şiddet, metot (e onlara ö*gü (ahşetle 7eb1i yımaları 9oğu



halım alt, üst etmiştir! A! Moret, 7eb1in yııntılarını a*aren, L/VV yıle((el nasılsa, si(ri u6lu Asur miğ2erleri bulduğunu ya*ar! 4u da bi*e şehrintahribinin süresi (e orun6luğu haında bir 2iir (ermetedir! Adeni*halının hayret (e dehşeti o adar hatırlardadır i, Feygamber 5ahum, V yılsonra, hi6bir *aman pişman olmamış, doymamış, üstah (e *alim 5Dni(e1yi şiddetlesu6laya)a (e yaın yıımı haında ehanette buluna)atır! Amon1un ral

şehrinin orun6 ya*gısı daha hatırlardadır! :, peygamberlere ö*gü, olaylarınnse*Yşiyle söyle ha(ırır& Q;atırla ey 5@+ni(eW ?siden 5iGin bağrında oturmuş7eb1den daha u((etli misinS ;atırla ey 5im(e, bir *amanlar dünyanın mih(eriolan 7eb1iI ibrini, ululuğunu, yü*yıllar süren gü*el yü*ünüW ;atırla i artıtanrıları tapınalarında oturmuyorI rahipleri (e soyluları *in)ire (uruldular,halı aybolduI hatırla i 7eb 6o)uları her soa öşesinde e*ildilerI onlar)a7eb ge)esi, bütün o ge)eler, dehşet ge)eleri idi!YL%!4A4%! 4A4?G$?5 K?59@5@ :<"ZZG$"$ G? 7A5$%0A<I ;?$Z?79?9$!;er şey Ölüler Kitabında y a*tlmt t tr!c Bo esi *amanlarda, dü*gün yü*lüKeops (eya 0 aar a piramitleri yapılmadan 6o e((elleri, #aratılış sırlarına

ini+siye olmuş ?si Mısırlılar, üneşin her sabah, 5 o ` t1un arnından 6ııp,her aşam, batının son ışıları yaşayanların e(reninin sınırlarını belirlerenR5 o ` t1un ağ*ında aybolduğunu biliyorlardı! Ge ayalarımı*ın altındai öbürdünyada toplanmış ölüler, güneşin ge)e yol)uluğunda, 9 o u a t1ın on iibölgesindei değişimlerini seyredebiliyorlardı! Ge burun delilerinde yenidenhayat ne2esini bulan ölüler üneş Kayığının, öpe başlı maymun tapını)ılan ile,sihirli üreleri ile (e güneşi s a r a b e =bu bö)eğin 7ür6e ismi bobö)eği1dir> yani Khpra, oluşan tanrı bi6iminde görüyorlardı!5il Gadisinin esi ahalisinin ölüler Tlemine girmeden (e 4@<@<?$ K@7A4%1nınsay2alarını a6madan e((el, onların ebediyeti ola)a şaşırtı)ı e(renin )apılarıa6ılın)a, ölüleri beleyen tanrılardan bira6ını öğrenmeliyi*YF7A;F7A; (ar olan her şeyi yarattı! :ndan e((el, Geda1larda ya*ılı olduğu gibi Qne(arlı, ne de yolu (ardı! #uarda ne u*ay, ne de göyü*ü (ardı! ;areet edenneydiS 5erede (e imin yönetimindeS 9erin, dipsi* su mu (ardıS : *aman ne ölümne ölümsü*lü, ne de ge)eyi gündü*den ayıra)a bir belirti (ardı! 4@$I ne2esalmadan soluyordu, endiliğinden hareetli idi& ötesinde hi6 bir şey me()utdeğildi! 4aşlangı6ta aranlılar aranlıları örtüyordu! 4oşluta hapsolmuş 4$,sı)alığın gü)ü ile (ü)ut bulduR! =$ i g ( e d a, , LO\ <ouis $enou6e(irisi>! Xtah, tan+GM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%nlan (e Qilel sulara batmışR üle olan Mısır1ı yarattı! :nun sa+Zeil \ yesinde, dünyanın başlangı)ında tanrısal sö*ler söylendi (e tanrılar (arlığıbildiler, 6ünü Ftah, Mem2is tanrıbilimine göre, 6oğalma organları olan Qyüre(e dilY idi! : *amandan, il aostan sular (e yerler oluşur oluşma*, gele)eteiölülere (aad edilen milyonlar)a yıllı yaşamın simgesi olan asanın sahibi idi!A5J40$uhları yargılayan 7anrılar mahemesinin başta gelen işisi A5"4@0, aleminyaratıldığı gün heresin yerini saptadı (e bunu öyle yaptı i heres i6in heryer, *amanların sonuna adar burada da, öbür dünyada da belirlenmiş olsun! 0!Mayassis, Qölülerin (e ruhlarının bir oruyu)u tannsıdır (e bu oruma onlarayardım edip, onları arıtmaya yönelitir,s+ diye ya*ıyor! :na QKemileri yenidentoplayanR, Aşağı Tlemin Qtiapı A6ı)ısıR aa denilir!$uhun tartılması törenlerinin tamamlanması i6in, ölüyü arşılayıp, elindentutara! :siris1in arşısına götüren odur! ;areetlerin, meTnların, şeillerin,sayıların, ge*egenlerin muha+sebe)isldir! : ayni *amanda sihir metinlerininHiUer ay! )ana(arların yutma istedileri (e onstellas(onlar ı^rasınaan 7notgörünür UUöruhme* geriye ustuları ay1ın dT oruyu)usudur! . 3%, 4A4



4aşa tanrıların se(gili Ttibidir! Bünü #ü* Kapılı 7eb1de hüüm süre)e dahadoğmamış 2ira(unların isimlerini ;ellopolisY+ln utsal ağa)ının yapralarınaya*an odur! Karanlıların ışığı olan 0eth1ln ısıınm *ıddına =dünyanın u*ayau*ayan eoıge+oniai ışığının> her ruh güneş ışığını almadan oraya dala)aÖlülerin bedemerini bıraır bırama* ge6tileri on @i bur6 ışığının *ıddı olano aranlı ışıtan 2arlı olara Anubis1in ışığı pırıl pırıl (e :siris1in önünde

temi* 6ımış ruhlar i6in mutlulu (eri)idir! 4u bir ışı merdi(eni1dir! üneşyaratılmadan e((eli il yaratılış ışığıdır! Ko*mi yumurta, Anubis1in ışığı ileaydınlandı! #aşayanlara şa2a ne ise bu ışı da ölü i6in aynı şeydirI o, onunQgüne 6ıışlını sağlaya)a ışıtır! 0! Mayassis QAnubis1in ışığı öbür dünyayagiriş (eya ruhlar dünyasına 6ııştırR diye ya*matadır!:0$@0:0@$@0 de ölülerin oruyu)u tanrısıdır, 4ütün doğan şeylerin simgesi olduğundanölüler arasındai yeri tamdırI 6ünü ölüler, galasilerin dönendiği gönehirlerinde ebediyen dolaşmaya başlamadan, beli de e(ren dediğimi*R başlangı6(e oluş olan ışılı ruhların arasında, artı belleği olmayan *amanda gelişmeyebaşlamadan, @in)i bir de2a daha doğa)alardır! 4u dünya u*ayın tanınma*bedeninde ölü bir hü)re, ölü bir dünya haline gelin)eye adar :slris, yeryü*ündebiten her buğday tanesinde, ne adar ilel olursa olsun her hayat par6a)ığında,

ölülerin Qalbi (e yü*üR olun)a onlara yöneltilen her baışta, 5irin taşma*amanındai ter gibi, ellerinden (e ayalarından sü*ülen her su damla)ığında,yeniden, 6oğalara doğa)atır! :siris, yeryü*ü (eya u*ayda olsun, yaşamsaletinlitir, (e bir tanrının görünür şeli altında ölülere yeniden )anlanmayı(aad etme i6in, (e sonu6ta :siris1in şaşaası ile yeniden )anlana)alarını (aadetme i6in onların dünyasına iner! Bünü endini temi*e 6ıarmış her ölü, tıpıtoprağın bağrına düşmüş bir buğday tanesi gibi, e(renin derinlilerinde birhayat tomur)uğudur! :siris1in, destTnD de(irlerin @l 2ira(ununun *a2eri, utsalenti olan Aby+dos ü*erinde yeniden parlasın, ölülerin oruyu)usu tanrı,yaşayanların ne2esini ebediyen beslesin!,! 9aima, aydınlı abirle+M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%rinde, ölüler Qöyü*ünün AnasıR tanrı6a 5out1un olları arasındayen, :sirls1inetileri onların organlarını )anlandırsın, emilerini birleştirsin, sihirmerasimlerine göre 6apra* sarılmış sargıları olan ölüler :siris1te işileşsin,yeniden doğaraY :1nu 6oğaltsınlar, a1lan \ Kuş+ruhları, e*oteri dubleleri \D a o u alanlarının gü*ellilerine a6ılsın! : :siris1in arısı, sihirba* @sisağlasınI o @sis i insanlara bedenlerinin 6ürümemesi i6in ne Uap+mageretiğini, @6 organları ayrılıp (a*olara onuldutan sonra bedenin nasılmumyalana)ağını öğrettiI o @sis i, ardeşi 0eth tara2ından öldürülmüşse(gilisini, bütün Mısıra dağılmış Ölüsünün \ ereli organı hari6I 6ünü onunehirde bir balı =oyr+hynfue> yutmuştu \ on ü6 par6asını buldutan sonra,dirilt+mişti! Abydos1tai ünlü neropolde =ölüler enti> :siris1in lThdi biryeniden dirilme sahnesini )anlandıran ne2is bir abartma (ardır! 0an1atTrQölüler Kitabında ya*ılı olanı elindei mater+yele 6o gü*el bir bi6imdeyansıtmıştır! 4uradaR 2ira(un %! 0eti1+nin dirilişini görüyoru*! Kral lahdinü*erine u*anmıştır! @sis sağında, ;orus solunda ayatadır! Xira(unların başıü*erinde u6an tanrıların simgesi MoutY ababası, Asur1da, Asurbanipal1in başıJ*erindei gibi, anatlarım apatmış, sabit baışlarla ralın yü*ünügö*etlemetedir! Bünü Abydos ge)esinde, 2ira(un ölüm+sü*leşe)etir! Gatiyle:siris1in olduğu gibi + A, ?rman1ın ya*dığına göre QöLr 2antom + ruh olaradeğil, bedeninin tam bir dirilisi ile uyana)atır! Bünü tanrılar :siris1inorganlarını yerli yerine oymuşlar, başını emilerine elemişler, albiniyeniden göğsüne yerleştirmişlerdirR! $T1nın oğlu 2ira(un gibi, :siris1te doğa)aölü i6in de ayni şey ola)atır! Firamit metinlerinde ya*ıldığı, %! 0eti1nindirilişini gösteren abartmada olduğu gibi, @sis (e ;orus ölüyü utsaya)alar (eona QKal (e uyanWR diye)elerdir! Ge ölüler yeryü*ünü u*alaşan ölüler gibideğil, gitmete olan )anlılar gibi terede)elerdir! 4u Ölü 2ira(unlar :siris1edoğru gide)eler (e on)a e* dinledileri rahibin sö*lerini hatırlaya)alardır &Q:siris, sana doğru yüseliyorum!!! 7emi*liğim eller imdedir! 7anrı6a7e2nout1+YMont& er6e



/%! 4A4un önünden ge6tim (e tanrı6a beni temi*ledi!!! 4en bir rahibim (e bu mabedinrahiplerinden birinin oğluyum,!!Y 9e2alar)a işittiğini yeniden hatırlaya)atır &Q4ağ 6ö*üldü, bu apıyı ge6me i6in bileler serbest aldı! Jstümdei bütünötülüleri yere attım!R ;epsi :siris1e doğru gide)elerdir! #ü*leri yeniden

hayat (e gü6 bula)atırI burun delileri u*ey rü*gTrlarının serinliğiniduya)atır! öyü*ünün @alou tarlalarında buğdayların büyüdüğünü göre)elerdir!e)enin Kapıları önünde bıramış ola)aları yaşayanlar, utsanmış ruhlara, heryönden adalar getire)eler (e bunları utsal sularla ıslata)alardır! ?(et,hepsi birbiri ardından dirile)e, albi 6arpmayan :slris1in önünde ebediyendura)alardır! @sterlerse (e eğer doğrulurdan bulunurlarsa, her ge)e öbürdünyanın on ii bölgesinde yü*en ayıta oturabile)eler, tannsal Kedi1yi;eliopolis1im utsal ağa)ını yardıtan sonra, i6 organlarını ışılı tay2larönünde, 0arabe Khepre1yi, Jst @dare)iler sıralanmasını göre)eler (e şöylehayıra)alardır & ?yD ü6lü :sirisW 4ira* ön)e doğdumS 4ana öa2), a* e((eldoğdumWY1 0?7;0?7;, typhon hay(anı başlı ötülü prensibi, aranlıların aıl alma*

aynaşmasını, bi*i taşıyan dünyanın altında düşünülen bu harabiyetbölgelerindei bo*u)u her şeyi işileştirir! Kendisine QpisliR attığı i6in;orus onun husyelerini =testis> oparmış, böyle)e, Xlutarfue1in söylediği gibi,ondan udretini (e etinliğini almıştır! Mısırlılar Coptos1da, 0eth1in ereliu*(unu ellerinde tutan ;orus1un bir heyelini dimişlerdir! 0ilueti titremedengö* Önüne getirilemeyen 0eth, ünlü lanetlemelerle da(et edilir! 4ununlabirlite, bir 6o milleti yenen %%! $amses, bir mabedin apısına endisinin0eth1in dostu olduğunu ya*dırmıştır! 0iyah domu* seth her ay, ay1ı yutarI 6ünü:slris1in ruhu oraya sığınmıştır! 4u ;orus + 0eth 6atışması, bu e(rensel mitos,sonu gelme* iyi (e ötü sa(aşıdır! 9ünyanın başlangı)ından beri şu (eya bubi6imde ortaya 6ıar! 4a*an şurada yatışır, ba*an orada ale(lenir! Ölmüş esi*amanların ge)esinden (e gele)e *aman+GNM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%larda, insanları yapan tanrıların ortaya 6ıardıları ba*an sa2 olmayan bu ale(,sonu gelme* iili & =düali*m>1dir!;:$"0 #irmi değişi şeil altında ;:$"0 Mısır pantheonunun =tanrılar gurubunun>en büyü tannlarındandır! :, <ou(re IMü+*esinde görebile)eğimi*, 2ira(ununönünde *ari2 utsama Uestini terarlayan atma)a başlı =hira)o)phale>;orus1tur! ?d2`t2da, utsalların utsalının mabet apısının ulelerinin on dörtatiyle orunduğu, şahin başlı a)ıması* ;orus1da görülebilir! 4edenlerin A6ı)ısıda denilen ;or + 4ehoudit, tanrıların *i2a2 odasının (eya 6l2tleşen )ana(arlannoruyu)usudur! 0imgesi, şahin anatlı güneş yu(arlağı, binler)e yıl süresin)eMısır1ın eseri tapınağında onurlu bir yer almıştır! Xaat ruhunu*underinlilerini araştıra)ağından hi6 uşlaısu olmayan ?d2ou ;orus1unun baışı neadar *alim)e bir i* bıraırI mabedin a(lusunun yaldı*lı ışığında neadartedirgin edi)i, sade)e Ölülerin tanıdığı bir alemin apıları önünde ne adaröbür dünyaya yaraşDr bir baıştır bu!!!Zeil \L ölü, ölüm sarayına götürülüyor!Firamit testlerinde, 0eth1i ;orus1la arşı arşıya getiren orun6 sa(aşilişisi anlatılır! :radan 0eth1in nasıl husyelerini =testis> aybettiği (e;orus1un bir gö*ünden olduğunu öğreniyoru*, 4u ötülüğü o(alayan, yaalayan (epeşini bıramayan ;o+rus, ö*ellile ölüler tara2ından saygı görmetedir! Bünübu ışı yapılı ;orus onların Qgö*ünü a6mıştırR! 4öyle)e Ölüler Qonun-G%! 4A4ara)ılığı ile görebile)elerR, 5il ıyılarında )anlı @en yürüdüleri *amanigibi, adımlarını ebediyete o adar olaylıla yöneltebile)elerdir! Ön)edenyapıtından alıntı yaptığımı* 0! Mayas+sis şöyle ya*matadır & Qisis, :siris1i;orus bi6iminde dirilttiten sonra onu göyü*üne, tanrıların arşısına, yeni



şeillere, doğru 6ıardı,,! ?si Mısırlılar, i6inden 6ıtığı esi bir şeildene(rim sonu)u oluşan her şele, 6o)u diyorlardı! en6 bir adam, endi endinin6o)uğu, 6o)uluğunun o gulu =yetişin, gen6 adamın oğlu, ihtiyar dayetişininidir>, :, ön)ei şeli ü*erindei yengisi ile yeni nitelilera*anmıştır! ;orus, :siris1in yeni bir yaşam bi6imidir!!! ?(rim, ruhun yüselişi(e sa2laşma yoluyla değişimi, ön)ei tabiatından, şelinden 6ıara bir 6o)u

olunmasına bağlı bir şeydir!,!R ölmüş :siris1ten 6ııp @sis1i dölleyen tohum bir;orus + 0othis, aydınlı ;orus turW QKardeşin @sis, aşınla mutlu sana geliyorIonu phallus1ün üstüne oyarsın, (e tohumun ona dahil olur!Y =Firamitler 7est1i/L, / + //, 0! Mayassis 6e(irisi!> Zu halde ölü :siris1in ada(rasından6ıan tohum Qher şeyi tamam bir ;orus1turR 0othis gibi deli)i, yani ada(radan6ıan 0othis ışığı gibi, ayni *amanda, %şı Merdi(eni1nin birin)i basamağı,0amanyolunun ışığı, ölüye milyonlar)a yıllı gele)e yaşamına olduğu adar enson (e en ebedi, o*mi yumurtanın bağrında yanan güneş ışığına erişme imTnınısağlaya)atır,,!Q4?#AP, 4J#JK, 9:" ÖK1J594 #JK0?<9@@ PAMA5 7A5$%<A$%H @4A9?7@5@ JP?<<@@ @<?MG7+<A59$A5 ;:$"01"5 ÖPJ, 0A5A ÖGJ<?$!Y=ean Capart Be(irisi>;orus, ayni *amanda (e ö*ellile ;armahis Q"2utai ;orusR, ünlü i*eh

02ensidir! 9e2alar)a umlar altında almış, (e insanların gayreti ile terarortaya 6ıarılmıştır! 9oğuya yöneli yü*üyle, hareetsi*liği i6inde de(TsT, (esabahın ihtişamı+OM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%na bürünmüş, ger6eten Q"2utai ;orusRtur! Firamitlerin 6e(resindeidounulmamış, (TsD ölüler şehrini ollayan ;orus +Khprenidir! ösel eşiüneşin, bütün doğumların ı*ıl oluşu gibi, ırmı*ı umlar i6inde ırmı*ıdoğa)ağı notadan gö*lerini ayırmayan ;orus + ;armahis1tir! 4u i*eh s2ensi,yıpranmış yü*ündei sonsu* tatlılıla ;orus1tur! : ;orus i beş1bin yıldırmilyonlar)a güneşin doğuşunu, tarih Ön)esi yıımların, 2elTetlerin orun6patlamalarının silinişini görmüştür! Kanının damlalarından tanrıların oluşmasıi6in endisini yaralayan $T1+nın ruhu, bu ;orus1tur! e6i)i 2ira(un + tanrıgörünüşü ile yaratılışın bütün gü6lerinin sahibi olan tanrıdır! 4u Atlant1larınsön yaşayanı i6in anlaşılma* derler! 4ir 2ira(unun 5il1in aış yönünüdeğiştirdiğini, Musa1nın nanör bir yurdu ter ettiğini görmüş, 0ümer (eAad1dai arışılıları, 5ini(e (e "r1un ale(lerinde aybolan on)a halın2eryatlarını, 5inl(e1ll gaddar Asur+banipal1ln 7eb1e adar inere Mısır1ıyımaya gelişinden ön)e 4a+bil (e Kudüs1ün yıım (e yaımını işitmiştir!!! AşıKleopatra, uygarlıları aydınlatan (eya yıan *a2er (eya 2elTetler arşısındaayıtsı*, insanı büyüleyi)i, dengeli Q"2utai ;orusYu sorguya 6emiştir!Pamanların sonuna adar, yıpranmış şeil ne olursa olsun, )anlılar bir um6ölünde artı onu görmeseler bile, her Mısır ge)esinde, her tan ağartısındame()ut, daima yaşayan ;orus ola)a, yeryü*ü güneşte ısındı6a, ölüler ülesininüstüste sıralanmış neropollerini gö*ete)etir!9A@$? 0?M4:<JKarna1tai ü6ü Khonsu mabedinde, büyü tanrı heyelinin yaınında ilgi 6ei)ibir seri abartma (ardır! :rada de( me*arlar olan piramitlerin önünde, onlarıoruyan 02ens1in arasında güneş (e +tanrıların 6i2te yaşamını simgeleyen+yılan tara2ından ta6 giydirilen ;orus görülür! %G! $amses, 7anrı6a Ament1e,Amon1la birlite oturan dişi, Qi*liR, bir heyel)i hediye etmiştirI tanrı6a,2ira(unun gö*leri arasına, üst u)u o(al (e deli olan bir ha6 =)roi anse>u*atmatadır! 4u üst bölümü delili ha6 gele)e milyonlar)a yılın simge s i1dir!Jsttei yu(arla ne başlangı)ı ne sonu olanın müemmel imaUıdırI ebedD olan ruhutemsil ederI 6ünü o, tanrıların ruhsal )e(+LV%!4A4herinden 6ımıştırI ha6, lnisiyenin girdiği transı, daha 6o, ölüm halinigösterir! 4a*ı mabetlerde nam*etin Qha6a gerilişiR, @nlslyenln bir yata ü*erinerahiplere e ha6 şelinde yatırılmasın+dandır! 7anrı6a Ament1in, üstü deliliha6ı 2ira(unun gö*leri arasına oyduğunu söylemişti! 4u sihir hareetininendine, göre bir anlamı (ardır! er6eten Faul 4runton Q<1 ? gypte se)+r ö t



e & i*li Mısır adlı itabında ısrarla şu hususa işaret etmetedir & QKaşlararasında işaret edilen nota pineal gud+! d e1ninY yerini gösterir! uddeninarmaşı işle(leri henü* ay+dınlanmamıştır! Dnisiyasyonun il basamalarında,yetiştiri)i =hiörophante> nam*edin psişi görüntüleri (eya 6e(resindei ruhsal(arlıları görebilmesi @6in bu guddenin belli bir etinliğini hareete ge6irir!4u ama6la ullanılan Uaetot ısmen manyeti, ısmen de 6o gü)lu tütsülere

bağlıdır!R 4undan şu 6ınar Ud tanrı6a ha6ı $amses1in gö*leri arasına oyduğu*aman onun, ger6e sırların a6ı görünümüne =(ision )lair(oyant e> sahip olmasıama)ında idi! An)a, inlsiyasyonun değişi sa2halarında görüp hissettilerinia6ılaması yasatı! 4unun i6indir i ;o+rus, u2uların ;orus1u, 0ırların4e6isi, onun arasındaydı (e bir parmağını dudağına götürere ona susmasınıişaret ediyordu!!! @nlsiyasyonun en büyü mabedini, 4üyü Firamideyalaşanlardan oruyan 02ens de oradaydı!,! 4unun i6in Karna1dai Khonsoumabedinin du(arlarına a*ınmış insanların 6ehreleri lnislyeler i6in belli biranlam i2ade ediyorduI e*oteri sırların=> 9ianse2aldei Fineal aygıt ii bölümden oluşur& $etinası, ilel gö* billuru,pigmanter (e pert2eri hü)releriyle ü6ü bir gö*ü andıran bölüm (e dianse2aldenyuarı 6ıan tüb şelindei epi2i* guddesi! 4u aygıt ö*ellile$hyn)ho)Hphale1lerde (e ba*ı sürüngenlerde 6o bellidirR Frosaurien1ler de

denilen bu @l bölüm 6o esi sürüngenlere ben*er! . )m! boyunda bDrerteneleyi andıran (e #eni Pelanda1nın u*eyinde, Flenty ör2e*indei bira6ada)ıta yaşayan ;ateria =0pbenodon punetatus> bu türün te örneği olup neslitüenme ü*eredir! Metinde pineal gudde diye anılan bu apar ey tn bir ü6ün)ü gö*alıntısı olması pe muhtemeldir! 4iologi) & Animale, M! Ar on etp! rasseGLM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%geometri anahtarına sahip im olursa olsun, ölüler dünyasının apılarınıa6masını biliyor (e ebedi yaşamın gi*li anlamına nü2u* edebiliyordu& bununsembolü de delili ha6tan =)roi ansöe> başa bir şey değildi!Dnisiyasyonların merasimleri, ger6e me*arlara ben*eyen loş (e 6ıpla, apalısalonlarda =)rypte> yapılıyordu! 4uralarda1sü+Ueler hipnoti*ör rahlpler)euyutuluyorI ışıtan yosun, gi*li)e aranlıların derinlilerine dalmış buişiler ba*an ordan, ruhen olduğu adar bedenen de Ölü 6ııyorlardı! Amabedenden (e espriden semboli olara ayrılma sına(larını aşabilenler o adaryalaştıları Ölümün dipsi* 6uurundan geri geliyor, bu dönüşte beden (e ruhya(aş ya(aş olağanüstü bir sı)alı duymaya başlıyor, @nsan& serbest bıraan,)oşturan, temi*leyen ölüm1ü tanıyor, esrarlı bilgiler alıyor (e o *aman ;i6imsenin bilemeye)eğini biliyorlardıI Öbür alemin ışığı, ge)enin on ii saatiningö* önünde )anlanışı, me*arların =rnastaba> uyuları i6inde u6an uş+ruh,mabedin en gi*li odasındai u*un uyanılı saatleri, onların, yeniden dirilmeninorutu)u sırlarını se*melerine imTn (ermişti! 0ırası gelin)e (arlığın birhalinde aybo+lablle)eler, başa bir hTl i6inde yeniden gö*üebile)elerdi!Kardeşi tara2ından öldürülen :siris1in dağılmış organları nasıl toplandı ise=;Tbil (e Kabil1i hatırlayalım!!!> endi dağılmış organlarınıtoplayabile)elerdi! ;i6 imsenin bilemeye)eği, mumyaların aydınlı tabutlarındauyandıları *aman sihirli bir ipliğin u)unda sallanan ruhlarının ne anlamageldiğini, üst dere)eden rahiplerin manyeti pasları sırasında (ü)utlarınıpatlar gibi hissetmelerinin beli bedenlerini tahrip ede)eğini, an)a, doğmadane((el de onların olan şu ışı ruhunun hi6bir *arara uğramaya)ağı ger6eğinibile)elerdi,LL2)!%%! 4A4

0iorUttiü3 3o% % %% % %



a o1UMttTil4titil0i:9tii :t

S\2)

jj! 4A4?bediyetin yaygınlaşması i6in @sis insanları ö+liimsü* ılan de(ayı =ila)ı>eş2etti!!!Zeil___HLk\% t %% % %üY7oplumsal a6ıdan 6o gü6lü din se6inlerinin bir sürü inlsi+yasyon mere*indebilgi aldıları 5il Gadisi halı, esi 6ağların başa hallarından, yalnı*)adünyanın en olağanüstü uygarlığına sahip olmala değil, ölülerine gösterdileri

ağırı ilgi ile de ayrılır! 7oplumsalY siyasal, dinsel yaşamlarına esin urallaregemendir! 4u yaşam, ölüm apılarının eşiğinde her )anlıyı bele+LM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%yen iin)i doğumdan sonrai diğer hayata nisbetle ayarlanmatadır! Kolpat)hy,?si Mısır "ların Q6o büyü bir lahit gibiR düşündüleri e(renin, öbür dünyanınsırrı ile ger6eten büyülendilerini söylemetedir, :siris1in bu e(reninmere*inde olduğuna (e ülelerinin, götei e(renin bir bölümünün yerdeii*düşümü olduğuna @nanıyorlardı! @nisiyatörleri =öğreti)ileri> ölümden sonrao*mi ısınmaların ritmine iştira ede)elerini, ölüm olayının an)a şuurundeğişiminin =trans2ormasyonunun> görünüşlerinden sade)e biri olduğunuöğretiyorlardı! 4u bilinmeyeni, bu bi*dei görünme*i, heres, me*arındai yenidoğuşundan sonra, daha müemmel bir hal i6inde hissede)eti! Ölüler dünyasınıyaşayanlanninden 6o daha iyi öğrenmiş olan inlsiye i6in, her an uğraştığı öbürdünya, ge6i)i olduğunu bildiği bir me()udiyetin ideali oluyordu! "ygun andatanrıların irTdelerine uyabile)e, yeryü*ündei hayatını sa2 halde onlara tadimedebile)eti i, bu da, sonu6ta, milyonlar)a yıllı ebediyeti arşısında 6o a*bir şeydi! ;er durum i6in bir tane olma ü*ere sihir 2ormülleri ;eri e(riminiontrol etmete mastaba1ların =me*ar> etra2ında lar(alar gibi =?si $oma@nan6larında atil (e öldürülmüş işilerin ruhları olup )anlıları rahatsı* edenbu (arlılara lar(a deniliyordu> aynaşan aşağı ruhların ötü etilerindenonları oruya)atı! 7era*inin sallanışlarını diatle i*leyen #iyi)inin Önünde,o orun6 Qruhun tartılışıR sırasında adalet tanrılarına şaşırmadan )e(ap(ere)eti! ;ayır, rahiplerin, sırları ya(aş ya(aş a6ara sabırla eğittilerionun i6in, Ölüm bir son değil, bir başlangı6tı! Paman (e meTn i6inde görünen (egörünmeyen birbiri i6inde erir! Ölüler Kitabında, ölünün endinden bahsetmesininnedenini anlamamı*a, beli, bu hal olana (ermetedir! Ölü ayni *amanda @htiyar(e yeni doğmuş, yaratılmamış (e oluşmata, biti ö*sularmın aranlı udreti(eya 0amanyolunun derinlilerinden yayılan u*a o*mi ısınmadır!!! ?(et,ölümünden (e dirilişinden sonra, :siris gibi #aşam1ın orun6 (e de(ri şeil (eu((etleri i6inde ebediyen yeniden doğa)atır,!,@50A5%5 K5C@9:"Z"?bediyet değişme* (e bir1dirI galasilerin hi6 durmayan ha+L.%%! 4A4reeti onun maddeleşmesini sağlar! ?bediyetin bütün apsadığı, bütün olmuşolduğu, bütün olan (e bütün ola)ağı, titreşim ara)ılığı ile böyledir! ;er s eybütünüyle 6i2ttir! Ölüm bir ri* halinden ibarettirI o sıra Qbir ad taşıyanRişi, ne ölü+ne di+ridirI o sıra, daha idra edilmeden onda me()ut ebediyeti, a Y sı, etin görünür bedenini ter eder! Mayassis QÖbür dünyadai dirilmeyehasredilen )ena*e merasiminden e((el, ouşmayı u*alaştırmadan e((el, ağı* (e



gö*lerin a6ılma ayini yapılmadan +bu ayin ölüye ilel 5oun1da ne2es (e görüşsağlaya)atır+ orada ölüm (e doğumun süreli hareetleri gelişir (edengelenir& 7ıpı sonsu* ü6ü dü*eyde e(renler oluşturan, madde @6inde hareetedip 6atışan sayılama* 6olutai 3atom hareetleri gibi! Kuşusu* ebediyeteoranla öl6ülemeye)e olan *aman, insanın 2i*i görünüşünü (e da(ranışlarını6abu)a tahrip eder, ama ruhunu hi6bir *aman bo*ama*! Paman ihtiyarlama*!

Pamanın bir bölümünün değeri +?si Mısırlılar titreşimi diye)elerdi+saniyelerle (eya onların eşdeğerleri ile, yani milyonlar)a yılla hesapedilebilir! Paman (e ölüm ge6i)i abuller, düşün)e oyunlarını olaylaştırananlaşma işaretleridir! Mutlu 5il Gadisinde esiden yerleşmiş hal i6in, ölümünne orun6 ne de teori =speülati2> yanı (ardı& başlangı6 (e sonu olmayan bire(rimin bir duralama *amanını gösteriyor, ölüyü ebedD hayatta doğurta)a ger6ebir doğumun haber)isi oluyordu! :nu tutularındanR albinde olan pislilerdentemi*lene)e bir hale getire)e, (a2ti*e ha*ırlaya)atı! Bünü ölü,tanrıların önüne 6ımadan Ka* ölünde yıanmalıydı! ?(et, i6inde tanrılarlaeşit ola)ağı öbür dünyada gö*üme i6in, ilerde in)eleye)eğimi* şeillere göre,doğrulanmış ola)a, sa2laşa)atırI ta i pislilerinden yıandıtan sonra ruhuyeniden parıldasın! Kendilerine güneşin, Qyumurtasını gi*li (arlığındayaratma i6in bedenine elediğiR a6ılanan inisiyeler i6in =Amon1a ilThD,

ardiner 6e(irisi> yeryü*ünde doğum, öbür dünyadai ölümün mantıD bir sonu)uidiI nasıl i yeryü*ünde ölüm, öbür dünyadai doğumun doğal bir @şaretindenbaşa bir şey değildi! 4unlar ;eralitos1un 6o gü*el ö*etlediği 2iirlerdir&Q@nsanlar Ölümlerini yaşarlar (e yaşamlarını ölürler 4öyle)e, Mısırlı i6in,yeryü*ü bedeninden siy+LM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%rüıp sonraR sani 5il ıyısında bulunuyormuş)asma, mean @6inde rahatlılahareet edebilme i6in bir ışı+beden1e bürünme+nln, dileğine göre her bi6imialmanın, endi @ştirai dolayıslyle sonsu*a eş olmanın, görünüşü olmayan ışılıbir ruhun, belie2 i olmayan bir *amanın Jrperişi i6inde olmanın o adar doğalsayılısının nedeni anlaşılabilir! Züphesi* böyle inan6lar bi*i şaşırtıpuşulandırabilir! Bünü insanın e(ren ile bu nihai ö*deş+333 it''rea! )ıri 5 0_________________tY ( c!+gM!(at+&&+g;4AF1!! nK+rS!HHH +I,,%ı22;2D1iH+ı tiim'iAG<"Zeil7ipi bir 7eb me*arının plTnı! A1dan P1ye har2ler )ena*e resimlerinin yerlerinigöstermetedir! =7eb1de, ;aht1ın me*art!>L/%%! 4A4leşmeslnln nasıl olabile)eğini anlayamıyoru*! Bünü Mısırlıların a dedileri,tabiatımı*a esinlile yaban)ı olan bu elemanın, bu ebedD =ben> sembolünün, her)anlı (arlığın doğumdan e((el, adını bile daha annesi söylemeden, ebediyette onaa*ındığı @6in, depo ettiği, (arlığımı*ın en derin sırrmdal parla me()udiyetinbi*i büyülemesine endimi*i bıraamıyoru*! ?saslı hi6 bir şeye dayanma*göründüğü i6in, bu adar soyut yollara sapmaya tereddüt ediyorsa, bundanendimi*dei görünme* olanı, e(rim (eya tahrip süre)i alımı*a (eya duygumu*aayd olması*ın süregiden (eya sapan şeyi tanımadığımı* da anlaşılabilir!4ununla birlite, görünme* (arlığımı* me()uttur! Ce(heri bo*ulma* (e ölümsü*olan odur! 4u görünme* (arlığı, bi*im bu dublemi*i, Mısırlılar +ge6miş (egele)e *amanların her ölümü i6in+ bir tane+ ebediyet sürdü6e yaşata)alardır!Q4itme* tüenme* bir yaşam gü)ünün taşıyı)ı (e dağıtı)ısı olanY =Mayas+sis>güneş nasıl her sabah yeniden doğarsa, her ölü de dirile)etir!Ö<J<?$, Q$JP$<A #JK0?<@$!Y=7orino Fapirüsü>ö*etleyelim! ?si Mısırlılar i6in ölüm me()ut değildi! ;er biri, toprağın öbüryü*ünde endine, dünyadalne oldu6a ben*er bir yer (e bir me()udiyet bula)ağına



gü(enebiliyordu! e*egenler arasında, endini doğruya 6ıardıtan sonra, maddD*enginlilerinin hi6birini ter etmesi*in (aad edilen ebediyetle mutluolabilirdi! @şte burada 2ira(unun uyrularının ölülerine gösterdileri ö*enin,sandığımı* gibi o adar men2aatsi* olmadığı ortaya 6ııyor! : adar 6abu unutan(e etilenebllen )anlıların, ölülerin haları olan maddD (e mane(D ö*enle memnunedilmedileri *aman, onların dönüşlerini (e ı*gınlılarını düşündülerini

söyleme gereir! Ölünün araba (e yaın dostları, onun endine yapılmasıgereeni isteye)eğini, eğer bunlar yapılmamış (eya ötü yapılmışsa, yaşayanlarıne(lerine ta)i* etme i6in gelebile)eğini bilirler! 4una ne 7eb esna2ının sattığımus+GLNM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%)alar, ne rahiplerin duaları, ne de bu bi6im ya*ılarda u*manlaşmış Ttiplerinya*ıları engel olabilmetedir! 7orino Fapirüsü Qrü*gTrla taşınanR bu ölülerinyapabile)eleri ötülülere değinmetedir! Metin, ölülerle yaınları arasındaihasis pa*arlılardan bahseder! 9ullar (e yetimler ölmüş o)a (e babalarına artıötülü yapmaması (e endilerini i6inde bıratığı se2aleti arttırmaması i6inyal(arırlar! ?rman, endisi göre(le e(den u*ata ien, ona baa)a bir heim

bulmasına rağmen arısı ölen Mem2isli memur (a1asınr anlatır! Matemini tutareno adar büyü bir a)ı duydu i Qü6 yıl boyun)a neş1esinl aybettiR (e o adaru*un *aman ederinin sürmesi onu öyle sıtı i, ölü adını neş1eslni yenidenbulmasına engel olmala su6ladı (e aşağıdai metubu ya*ıp me*arı üstünebıratı& QKusursu* ruhlu Anh+iri! 0ana ne ötülü ettim i bu adar *a(allı birhale düştümS 5i6in beni e*meye 6alışıyorsunS 4en senin sadı o)an değil miyimSen6en seni aldığım *amandan beri eme+ğini, elbiselerini, oularını sana(erdim! 0eni hi6 hor görmedimI yaban)ı bir adının e(ine hi6 girmedim, öldüğün*aman adamlarımla beraber ağladım, sana in)e etenden elbiseler giydirdim! Ge9ouat dünyasında olduğun ü6 yıldır bana e*iyet ediyor (e esi neş1emi bulmamaengel oluyorsun! Kalbimi se(inmeten alıoyarsan seni adalet arşısında su6lamaü*ere da(a mı a6malıyımSR 4ütün bu görüşler, inisiyasyondan ge6enlerinöğrendilerine uymamatadır beli! An)a sıradan maddD men2aatlerin, hu*urunorunması, hi6 imsenin, ruhunun ya*gısıy+la ilgilenmesine engel olmamıştır!4? #JP K%$K @K@ @<; G? %%%! 7;:"7M?01@5 M?PA$%5 9 AK@ Ö<JM M?<?K<?$@ ?siMısırlılar ölüm sırlarından hi6 bir endişeye apılma+sı*ın sö* ediyorlardı!4ununla beraber 9ouat1m apılarında onları beleyen )ana(ar yü*lü tanrılar, daha*iyade, orun6tu! %%%! 7houtmes1tn me*arında görülebile)eği gibi, beş yü* ırii tanrı (e *ebaninin egemen olduğu orun6 bir e(renin derinlilerinde, herhayatın a6ılıp geliştiğini biliyorlardı! QMe*arında u*anmışL-%< 4A4ola)ağın o günü düşün, diye ounabilir dört bin yıllı bir papi+rtis1ten! j 4iraşam, sedir yağı (e tanrı6a tara2ından örülmüş bantlarla utsana)asın! ömülmegününde gü*el ağlayı)ı adınlar )ena*e alayının önünden gide)eler (e başlarına4atı (adisinin in)e umlarını serpe)eler! Mumyan altından ola)a! Öü*lerin6etiği ölü arabasında gideren, sanduanın i2a(am, göyü*ü gibi, üstündeola2)a! Me*arının apısında utsal danslar yapıla)a, (e rahipler albinise(indire)e sö*ler söyleye)eler!R j7?4 5?K$:F:<<?$@5@5?G$?5@!Mısırlılar, ayalarının altında ger6eten a)ayip bir e(ren tasa((ur ettiler! 4ue(ren, görünüşleri, me()udiyet (eya gü6lerinden daha endişe (eri)i tanrılarla (eötülüğü ebedi şeilleriyle simgeleyen ötülü yapı)ı ruhlarla doluydu! ;erme*ar apısının arasında 9ouat1ın ala gelme* aranlılarının eşiğinde 7ebneropollerinin u*un oridorlarım bir de2a olsun görme, ger6e bir tedirginliduyma i6in yeterlidir! Ölü ruhları, bütün (aadY lere, bütün yapay gösterişlererağmen, a)ıması* (e sı)alıtan yosun bir alemde ümitsi*)e yalnı* değilmidirlerS 4u yerlerden böyle bir anı mı salana)a, orada hi6bir şeyinadlandıramaya)ağı bir hi6li i6inde aybolma duygusu hissedilme*se, ger6etenorada, endi etra2ımı*da *aman (e meTnın aydığını milyonlar)a yıl duya)amıyı*S Krallar Gadisinin Ölü saraylarının salon (e oridorlarını ge*dim!



7anrılar (e işaretlerle dolu ge)enin derinlilerinden 6ııp, ayata duramaya)aadar sarhoş biri gibi! Mısır gö1ünün a6ılığına a(uştuğumda, istirahatlerinibo*maya )esaret ettiğim ruhların büyüsünden endimi urtaramadım! ?siMısırlıların bu ölüler dünyasında gördülerimi unutamam& 0u6layı)ı tanrılarıngarip görüntüleriI tılsımlarla örtülü o 2ira(un mumyalarıI tersine bir e(rendebaşıboş dolaşan a2ası esilmiş o :siris düşmanlarıI aranlılarda değişen

belirsi* görünüşlü o şeiller! 4iban el Molou neropollerinde, )anlı ışıdünyasını bıratıtan sonra, binler)e yıllı unutulmuşlu (eya @lgisi*litensonra, 7eb neropollerinin dehşet (eri)i sessi*liğinin ne olabile)eğini anladım!Firamitlerin yedi yü* metninde a6ılananLOM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%ölüm )ennetine doğru alt dünyanın on ii bölgesinden inig boyun)a süren o e*i)idehşeti hissettim, 6ünü ebedD ge)elerin hareetsi*li (e doluluğunda, ararsı*(e dayanılma* bir şey (ar!!! ;ayır, a6tığım bir apının ardındaaynaştılarını gördüğüm ışı düşmanı )ana(arları, sonra başa bir apınınardında, yeni dirilmeler beleyen endini temi*e 6ıarmışları hi6 unutmaya)ağım!Kendilerine, atma)a başlı tanrılar tara2ından milyonlar)a yıllı bir süretanınmış 2ira(unlar, in)e)i ba)aları arasında o)a güneşleri yu(arlayan

sarabeler!c #ıldı*lı ta(anı ile, astronomi tabloları ile, bir )oğra2yaitabının resimleri gibi, me*ar ötesi bölgelerin, ruh (e madde u*ayınsoğuluğunda aybolana adar se6ilmişler)e işlene)e @alou tarlalarım tas(ireden büyü 2resleri @le QAltın 0alonlardı seyrettim! Anlamına aıl erdire+meden$T1nın yetmiş beş şeliniI ölüler tara2ından, u*un bir yılandan başa bir şeyolmayan bir halatla 6eilen güneşin ayığının ü*erinde yü*düğü 9ouat1ı, utsalnehri gördüm! 9irilmiş, sıradan, a*andıları ebediyeti ne yapa)alarınıbilmeyen ölülerI sihir 2ormülleri arayan, öbür dünya rahiplerinin ü6ü adaemeleri (e 6o tatlı bira ile besledileri uş+ruhlarI mumya bi6iminde:sirislerI )ehennemin en gi*li bölümlerinde resmedilmiş onstellasy onlarIannelerinin arnındayen aldıları a1dan mahrum, dublesi* )ehennemlilerIPahitlerin dört öşesinde, dipte yatan mumyayı oruma istermiş gibi anatlarınıyaymış tanrı6alar gördüm!!! Zunu iyi dinleyin& Gadi ?ngereğinin ağ*ından giren(e uyruğundan sarabe olara 6ıan, Ftah gibi pullu ölüler gördüm! QAltın0alonlaraY 2letooa1lara giden aydınlı oridorlar boyun)a tanrı6aların a)ayipyü*lerini şöyle böyle tanıyabiliyordum I aralarından ba*ılarının timsah gibiaygan arınları (ardı! Ge sonra bu orun6 salonda ruhun tartılma sahnesinde,orun6 tera*inin e2elerinin sallandığını görür gibi oldum! 0ani baışım (eyane2esimde bir mer`hlu (armış gibi, sani, rali6e 5e2ertiti1yi me*arınagötüren @sis1inl gibi yeşilimsi olmayan tenim bir şeytan teni imiş gibi!!!Zanssı* ölülerin albinin, adalet tanrılarının yargılarını diatle i*leyen4üyü #iyi)i1nin a6ı ağ*ına düştüğünü gördüm! Alım yerinden oynadı! ;er yerdeetra2ımda omuş 6aal ulalı Anubisl boğa başlı Mentou1V%%! 4A4yu, u)u bir arı @ğnesi gibi si(rllere biten iblis başlı 7hot1u görüyordum! 4iryu(arlah ha6 =)rol ansee> yağmuru altındaydım! #a(aş ya(aş endimi ölüler (ehTimler alabalığı ile arıştırıyordum! 9ouat1m bu arabasanlı görüntülerininher tara2ta a6ıştılarını görüyordum! 4en i başa bir de(irden, 6o u*alt birge6mişin sırlarına nü2u* etme (e 7eb neropollerinin bu esrarlı alabalığında,ger6e ne olabile)eğini araştırma @6in gelmiştim! 4ütün du(arlara remedilmişruhların tartılıp yargılandığı bir halüsinasyonu andıran sahneden endimiayıramıyordum& Bünü her yerde, haimlerin (e ölülerin aynaştığım görüyor,ölülerin son hayırışlarının büyü bir (el(ele ile yüseldiğini, olumsu*itira2ların ümitsi* şarısını işitiyordum!MJZeil \+A 4ı6alarla silahlanmış 9ouat Kapılarının oruyu)uları! Y 4ritishMuse'ngdai Anhai Fapirüsü, C8<G%!M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%Zeil \ + 4



4ı6alarla silahlanmış 9ouat apılarının oruyu)ulan! MuseumYdaD AnhaiFapirüsü! C8<G%4ritishL%%%! 4A4jjj! 4A4

Q4?<K@ 9?, Ö<JM<? KA$Z%<AZA5@50A5 @<K 9?XA 9:AJ07JX@K$@5? 0A;@F :<M"Z G? :5"Ö$M?K7? :<9""5"5 Ö7?0@59?JM@7 ?7M?K @07?M@Z7@$! Ö<JM@<K 4@<@5 M?# ?K :<9"! 4" @50A5%9@?$ 0%$<A$%5 #:<" JP?$@5?B?K7@! 9JZJ5C?0@5@ Ö$J5J$9?5Ö$J5M?#?5?, ?B@C@9?5 ?4?9@#?,@50A5@9?5 @<;#? #JK0?<77@!RXustel de Coulanges, <A B@7?A57@B"?Ölüler Kitabı tanrıların eseridir! Amelineau& Q4eli de bu, insan düşün)esinin

meydana getirdiği en esi eserdirR demetedir! 0ade)e bir yü*yıldan bira* 2a*labir *aman e((el 5il Gadisinde Mem2is, 7eb, ;eliopolis1ten gelen papirüslerbulunmuştur! ?n önemlileri 8G%%,, 88%!, 88G%!, (e 888< sülTle dönemlerine aitolanlardır! 4u @nlsiyasyon testlerinl il 6ö*en büyü bilginlerin isimlerini*iretme yerinde olur& ! Fleyte, ! 4udge, <! 0pe+@eers, A! ?rman, ! Gandier,A! Moret, 5ina , 9a(ies, uler, 0amuel A! 4! Mer)er, ?! 5a(@lle, ;! rapo',F, <e Fage $enou2! ?si Mısır mabetlerinde inislye olan #unanlılar, en büyügi*lili i6inde öğrendilerinden bi*e hi6bir a6ılamada bulunmamışlardır! Kısabir *aman e((el Atina1da yayınlanan müemmel bir tra(ayda & QP,e <i(re de Mortsde G ?gypt e An)ienne est <i(re d2 %nitiation& ?si Mısır1ın ölüler Kitabı bir@nlsiyasyon itabıdırR + 0! Mayassis, 5il Gadisinin en ünlü mabetlerinde inislyeol+M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%muş Öreleri saymatadır& :rphee :siris sırlarını biliyordu! F! Xou)art=7anrısal Mem2is1te Qışı mantosunuR aldı (e QÖlüler KitabınınR 2ormülleri,:rphe1nin eğittilerine en büyü sırların mal*emesini ha*ırladı> diye ya*ar&=$e)her)hes sur la 5ature et l1origine des Mystres d1?leusis I ?leusis0ırlarının öen (e niteliği haında araştırmalar!> ;omer hiyerogli2lerioumasını biliyordu, 0! Mayassis Q:yrhyn)hos Fapirüsünde, "lisse1in Cehennemineşiğinde Anubis1in, @sis, :siris, Ftah (e diğer Mısır tanrılarının gölgelerini=ruh (eya görüntülerini> 6ağırma i6in ouduğu sahte bir dua muha2a*aedilmiştirR diye ya*matadır! ba*ı müelli2ler @lyada şairinin Mısır1dayaşadığını, diğer ba*ıları da 7eb1de, o yü* apılı şehirde doğduğunuya*matadırlar! Firamitlerin gölgesi ile insan gölgesi arasındai oranıhesaplayara piramitlerin yüseliğini öl6en 7hales1i de sayalım! 0olon 0ais1+dealdıI 2ira(un Amasis, Fythagore1u Mem2is rahiplerine ta(siye etti! <aer)e1deouduğumu*a göre QFythagore, mabetlerin en utsalına girdi, rahipler)e inisiyeedildi, tanrılar (e ruhun ölüm+sü*lüğüyle @lgili değişme* ger6eleri tanıdıIgi*liliğin mührü altında, dünyanın yaratılışının nasıl olduğunu bildi! =0!Mayassis1+in 6e(irisi> ambilifue1in ya*dığı QFythagore1un ;ayatımda şöyledenilmetedir& QXythagore, Mısır1da, mabetlere büyü bir gayretle de(am etti!@ligisi olan rahiplerin hayranlı (e se(gisini a*andı, hi6 bir sö*lü öğretiyiihmal etmesi*in, her şeyi 6o 6alışara öğrendi! 4ütün rahipleri *iyaret edereher birinin sahip olduğu bilgeliği öğrenip yararlandı! Cambyse1in orduların)aesir alının)aya adar Mısır1ın mabetlerinde =adyton> alıp yirmi yıl boyun)atanrıların bütün ayinlerine inisiye oldu!R Xira(unların 6i2te rallığında birsüre alara yalnı* inisiyelerin atılabile)eği seremonilere abul edilenlerden9emo)rlte1i, Mısırlılar arasında on ü6 yıl alan Flaton1u, Cnlde1li astronom?udoe1u, Mısır1ın hermetl literatürünü =gi*li ya*ılarım> ana diline 6e(iren;ermes 7rismegiste1i sayabiliri*! 5ihayet, ?! uimet1nin ya*dığına göre :siris(e pionysos sırlarına @nisiye olmuş bulunan Apollon1un büyü rahibi Flutarfue1iI



hiyerogli2lerin 6e(irisini yapabilen (e onların gi*li anlamlarını bilen Flotin1iI ?! de $oug1 nin not ettiğine göre QMısır rahibi, duasında andığı ul`hiyete.G%%%! 4A4bürünüyor, o tanrının araterini düşlüyorI inisiyasyonla Öğrendiği tanrısal

(ası2ları apsayan utsal sö*lerden yararlanıyordu! Zu addai =ölünün ismi>:siris,,, hitabı buradan gelir!!R diyen ambilifue1i de *iretmemi* gereiyor,=son hitap )ena*e ayinleri sırasında ullanılır!>Ö<J<?$ Kir A4% 4$ 9"A K@7A4%9%$!4ilinmeyen yol)uluğunda ölünün ruhuna (eya QdublesineR yardım)ı olma i6in,me*arın son apısı da mühürlenmeden, ölüm ayinini yöneten rahip mumyanın yanınainisiyasyonlara göre ya*ılmış bir papirüsü oyar! 4u papirüse QÖlüler Kitabı,üneş @lThileri Kitabı, i*li ?(in KitabD, Kapılar Kitabı, +7eb1de 6o gö*deolan+ 5e2es Alma Kitabı (eya 9ouat1da :lanın KitabDR denir! 4u papirüse ge)eninbaşlangı)ında, $T1nın alt dünyadai sayısı* düşmanlarına galip gelişinde ounanZualar (e sihirli, urtarı)ı 2ormüller opya edilmiştir! 4ildiğimi* il ölüleritabı . bab1dan a* olmayan (e piramitlere haedilmiş metindir! 4u metinler6o sonraları, an)a Xsamm/tifue1nin saltanatı sırasında, MÖ! G%%! yü*yılda /

bab1da otlanmıştrr! 4u arşılaştırmalı metnin en iyi örneği 7orinoYdai ?siMısır Mü*esinde orunan LV metre boyunda bir papirüstür! 4u papirüs il e*,-.L yılında 4unsen1le birlite Mısır (e 5übya1da araştırma yapan (e her *amanotorite sayılan bir 6o eseri derleyen <epsius tara2ından yayınlanmıştır,<epsius, tabutların i6 yü*ünü süsleyen 6o sayıda Qme*ar metinlerini de =tetesde sar)ophages> ter)üme etmiştir! ean Capart =4rüselin Krali6e ?li*abeth MısırXondasyonundan>, bu ya*ıların te bir de2ada tertib edilmediğinihatırlatmatadır! 4unlar, Mısır1ın 6eşitli bölgelerinden, birY birinden 6o2arlı tabaalardan, ilel Mısır dinsel düşün)elerinden gelmiş dotrinleribirleştirmeye 6alışan tanrıbilim)ilerin eserleridir! Mısır1dai ?si ?serleriAraştırma 9iretörü Marlet+te1@n yerini alan ! Maspero1nun 6alışmalarını daanmalıyı*! Kendisine gi*li odalarında Mısır1ın bilinen en esi metinlerininbulunduğu 0affarah1dai :unas piramidinin a6ılışını, 5il1in öbür ıyısında,yaşayanların 7eb1inin arşısındai rali6e ;at)+M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%hespout1un ölüm mabedlndei gi*li ral mumyaları sığmağının 6o yanı uyandıraneş2ini bor6luyu*!Zeil \ / Me*arda günlü yeme, =7eGdei Fuyemre Me*arı,>@<;<?$ G? A#@5 "0"<<?$@ Ölüler Kitabı, ii yü* )i(arında sihirli sö* topluluğu=%n)antations> (eya eUiptologların i2adesini ullanırsa Q4abR i6ermetedir!4unların ba*ıları pe u*un (e 6o esi (e bir bölümü de bira6 satırdanibarettir! 4unların bilinigi ölüye ge6me *orunda olduğu 9ouat1m on iibölgesindei ma)eralı yol)uluğu sırasında ona yardım)ı ola)a mabet apılarının(e entlerin oruyu)usu tanrıları tanımayı, ba*ıları :siris1e 9ua =C8G%%%! 4ab>gibi olan bu yaarılarla onların iyi tesirlerini 6emete, (e ö*ellile, pe 6osayıdai yırtı)ı, sinsi, ötü ruhun 2enalılarından, (eya isimleri, belleği, i6organları yiyen, süreli ölüler aleminin/in! basul`hiyetlerinin gölgesinde yaşayan yılan + şeytanlara yaalanmamata yardım)ıolmatadır! Ölüler Kitabının bab1larının ounuşu ayine ö*gü temi*li halindeirahlpler)e yapılıyor, bütün )ena*e töreni boyun)a Ölünün mumyasına dönü olarautsal metinler ounuyordu! 0! Mayassis H0ırlar (e @nisiyasyohY adlı itabındaQbu ouma, %nlslye olmamış ruhun dünyayı ter ettiği sıra, a)eleye getirilmişbir inisiyasyon ben*eri @diY diye ya*ıyorI ba*ı bölümlere, duanm nasılouna)ağı, ba*ı gü6leri taşıyan sihirli aletlerden nasıl 2aydalanıla)ağıhaında ısa notlar elenmiştir i, bi*e alışılmışın dışında gelen bu şeyleringer6e anlamına hi6 bir *aman erişemeye)eği*!%! den 8%G! ye adar Ölüler Kitabının bölümleri ölüleriR QaydınlanmışmumyalarınınR öbür aleme gire)eleri sırat )ena*e törenlerine ha*ırlar! Ölmüşlergele)elerinden, endilerini beleyen 6alışma (e se(in6ten uşuludurlar (e



ölmeden e((el, arabalarının (eya dostlarının, ölülerin adına 6alışa)a, sediryağıyla o(ulmuş\ ü6ü sihirli heyelleri, tıpı 5il Gadisinde yapıldığı gibiMutlu 7arlalarda #aşama @6in, ee)eleri arpayı (e buğdayı, ön)eden tabutaoymaları i6in tedbir alırlar! #iye)eY lerin öbür dünyadai önemini (urgulamauygun düşme* miS <ord Carnar(on1un, 7outanhamon1un ölüm sarayında ünlü altınQ<ahitler 0alonuR yanındai bir depoda, 7eb1in Amon topralarından gelmiş otu*

altı büyü şarap üpü, ü6yü* elli litre *eytinyağı, şe22a2 (a*olar i6inde ou(e o*metiler, 6eşitli mey(aların onduğu yü* on altı sepet bulduğu *amanşaşınlıtan gö*leri a6ılmıştı! Xira(unun a6lığını giderme i6in, büyü birolasılıla 6o mitarda beya* eme bulunması da gereiyordu & psen + shens +)hen2u + tıbennu emeleriW 5e adar şaşsa, ölüler daha yaşamlarındaQ:siris1te yeniden doğanlar haline gelip, ebediyen o halde ala)aları *aman,hi6 de perhi* yapma *orunda alma istemiyorlardı! 4u alelade ha*ırlığındayandığı temeli anıtlama i6in, panter postu giymiş dua ouyu)unun bir 6ode2a terarladığı Qışıtan (e doymuşR, Q:siris1in me*ar tadimeleri ile doymuşY,seme, bira (e $T1nın ayığında ı*artılmış ta(u etiyle doymuşR ola)alarım,:siris1in hu*urunda her gün, yiyip i6ebile)elerini işitmenin Ölüleri mutluıldı+G

NM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%ğını not etme yeter! :nlar, göyü*ünün dört örtüsünün gerisindeR 0ema(D 5irin,%şılı $uhların mutlu bölgesinde Qbir par6a ta(u eti ile, Mısır1da yü* bin yılsaltanat sürmüş 2ira(unlar (e dünyaları yaratan tanrılar arasında gü6leriniyeniden a*anmanın iyi bir şey olduğunuR ilThi bi6iminde ouyan rahibi duymalase(iniyorlardı! 4ütün bir ebediyet boyu yaşama sö* oriusu olun)a, bu QiyiyaşamaS ar*usu ü6ümsene)e bir şey midirS %şılı bir ruh haline geline)eği neadar bilinirse bilinsin, ölülerin en a* obur, en a* a6gö*lü olanı bile, rahipmilyonlar)a yıllı gele)e yaşamında, Mutlular arasında, atı (e sı(ıyiye)elerin bolluğuna değinin)e, endini daha rahat hissediyordu!!! 0onu6ta,?si Mısırlıların inan6ları buydu!!!#iye)e endişelerini, Amenti bölgesinin uşularını duy+Zeil \ N Anubis, solda, tanrıların Ttibi 7hott sağda, ölmüş 2ira(unu,Mısırlıların Fa + douait dedileri me*arın tapınma salonunda, tanrısal utsamaara)ılığı ile, bol sularla yııyorlar! 4u 7apınma 0alonu mabetlerde debulunmataydı! Xira(un, saltanatı sırasında Q7anrıların :ğluR sı2atıyla orada,nitelileri 6o utsal sayılan (e ba*ı sırları bir te endisi bilen her + hebrahibi tara2ından utsanmıştı, =$ttuel du Culte fuotidien & 9inin günlüAyinleri, A, M:57?7!-%%%! 4A4dutan sonra ölüler alplerlndei pislileri atma i6in yapmaları gereenşeylerle uğraşırlarI uygun dualarla bunu başara)alardır! 4T1yı yü)elte)elerdir=8G! 4ab>!! Capart1a göre QÖlüler Kitdbuntn 8G%! 4ab1ı dünyanın yaratılışını anlatır!4undan sonra 88%! 4ab1dan 888! 4ab1a adar, ölüye hi6 bir *aman Qne 6ürüye)e,ne oa)aR yeni bir belle a*anma @6in Q7anrısal Alt 9ünyada ağ*ının gü)ünüRyeniden bulması i6in, Qi6 organlarının derinlilerinden albini sömeR i6inbirbirleriyle 6eişen ;eliopolis tanrılarının büyülerinden sıyrılma i6ingereli yöntem (e 2ormüller a6ılanır! öyü*ünün Kapıları önünde QAnübis1in,ba)alarını u((etlendirmesi i6in ouna)a 88G%! 4ab1ı hatırlaya)atırj =!Kolpat)hy 6e(irisi>! 888! 4ab, C88G! 4ab1da terarlana)a olan, ilyargılamanın ne ola)ağını anlatır! 4u, bir baıma, büyü ruh tartılması=psy)hostasie> sahnesinin terarıdır! 88%! 4ab1dan 8<< 4ab1a adar, pislilebeslenen, yaıp bitiri)i ateş tüüren sei* tane timsah başlı şeytandan, ölününendini orumayı bilmesi i6in, rahip tara2ından ouna)atır! Ölünün endisineöğretilen büyülü a2sunları esinlile hatırında tutması geremetedir! :nugö*leyen ötü ruhları orutma i6in dualarını hayırmalıdır! 8<%%! den 8<G%%!ye adar olan 4ab1ların onusu Qölünün organlarının tanrısallaştırılmasıRdır!Q:murgam 0eth1lni, ereli u*(um :siris1ini ola)aR der, ölü =Kolpat)hy6e(irisi>! Ölünün ada(rasının 6ürümeye)eğini, :siris gibi, bedeninin



par6alanmaya)ağını, an)a Qışığa doğru yüselebilen ruhsal bir bedenR halinegele)eğini ona a6ılayan ilThileri iyi bilmesi önemlidir! 8<G%%% (e 8<%8!bölümler 8! (e 8%! yi terarlar! <!\ <8%%, bab+lar sayesinde ruh yeniden Qhayatne2esiniR bulur, önünde yer (e gö1ün Kapılarının a6ıldığını, (e ayni *amanda:siris1in meTnı olan 0ema(D 5il1ln sularını görür, Qsuya sahip olmam i6ingereeni yapR der, :siris1e! <8%G! den <88G! ye adar olan 4ab1lar ruhun güneşe

nasıl yüsele)eğini, @sis1in bağrında nasıl gen6le+şe)eğini, Qanası olanR gömeTnında nasıl yeniden doğa)ağını =0! Mayassis>, göte olan ;eliopolis1tetanrıların yanında oturmaya nasıl abul edile)eğini ölüye anlatır! 4undan sonra<88G< 4ab1dan C! 4ab1a adar ölüye, endi endini değiştirebilmesineOM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%yarayan Qdeğişme 2ormülleriniR se6mesi ta(siye edilir! ;or us Zahini (eya 0oğubölgelerin %şılı $uh1u olabile)etir! 0ı)alı (e ışı ola)a, ebedD o*mititreşim @6inde titreşim ola)atır! Q9eğişim 2ormülleriR ölünün yeni birbilgeli a*anabilmesi @6in, ouyu)u rahip tara2ından terarlana)atır! 4öyle)eruh, onu doğru bulara mutlular arasına ayıra)a (eya, atılmışların, e(reninegöndere)e Maheme Önüne 6ıabile)etirI $T1nın güneş ayığında yeralabile)etir! ambillfue QMısırlıların 0ırlanR adındai yapıtında şöyle der &

Q4u güneş gemisi ü*erinde yer alıp yol)ulu eden, Tlemi yöneten gü6lerin birgörünüşünü simgelerRI Qtanrıların 6i2t yaşamıRnı simgeleyen yılanın i6inden=Maspero>, on @i adın iplerle aşağı dünyaya 6eeren, ruhun ge6ebilmesi i6in &Q$uh, yılanın (ü)uduna, aranlılara yöneli uyru tara2ından girmete (e her*aman ışı yönünde olan ağı*dan dışarı 6ımatadır!!Y 4öyle)e ebediyet (ereenarnas+Zeil \ - %G, $amses1in ölüm salonunda, :siris Y4atı1nın 4oğasım 0a+rabe1ntnmeydana getirdiği yu(arla nesne i6inde oğlu ;orus1u oluşturuyor! 4u yu(arla,yeniden doğuşun hem sembolü, hem de alıbıdır! @sis (e 5ephtis 0arabeninyu(arlağını tutuyorlar! 4öyle)e her Ölünün ruhu, @sisten gelen tabiatının sırrısayesinde, ruh ;orus haline gele)eği (e Q0amanyolununY ışığı olan endisothiaaue ışığı i6inde parlaya)ağı göyü*ünde ebediyen yasayabilmesi i6inyeniden doğa)atır,0othiafue & 0othio, 0irius yıldı*ının Mısır d i Jndei adı! ?si astronomide./V yıllı bir dönemi belirler!.V%%%! 4A4yonun sembolü olan yılanı Qge6titenY sonra, yeni sihri gü6ler a*anabile)etir!Ölü, Öbür dünyaya girdiğinde, her yerde Qesi ıyametlerinR i*lerini göre)etir!Ölüler Kitanda, Qdünyaların yıılışındanR ön)e (uu bulan Qgötei sa(aşlarRsö* onusudur! 4u geleneğin ısrarla terarlanması Q*amanın u6larındaR orun6yeryü*ü arışılıları olduğunu doğrulamata değirmidirSÖlüler KDtabı1mn a6ılamaları 4abil 7u2anının, ılgamış destanının, 7e(rat1tai0odom (e omorra1nın ben*eridir! : ?(ren #ıı)ı 7itanlar imlerdiS 4aşa birge*egenden gelen (arlılar mı, yahut atom bombasının me()udiyet (e ullanışını o*amandan bilen bi*im dünyanın adamları mıSC%! den C88%G! ye adar olan 4ab1lar ölünün 4atı1nın sırlarının (e tanrılarınya*ı)ısı olan 7hot1un i*li Kitaplarının sırları bilgisini olaylaştırma i6inounur! 4u da :siris1in rallığı olan $o + 0etau1nun önüne gelmeden Q%şığın #edi9ere)esiniR ge6ebilmesi i6indir! C88G! 4ab, resmD diriliş (e yüseliş ilesonu6lana)a temi*leyi)i itira2ların ünlü yargılanma (e ruhun tartılışının4ab1ıdır! : *amana adar ölünün ruhu, aYsı, dublesiI mutlulu alanlarını=Champs elyseens> hayal mey al görmüştü!:raya hi6 nü2u* edememişti! 4undan böyle, tanrılar mahemesinde temi*e 6ıtıtansonra, Mutluların sema(D Tinatı ile bütünleşebile)e, ger6eten yalnı*endisinin olan ebedD ismiyle adlandırılabile)e (e tabiatı tanrıların tabiatınaeşit ola)atır, An)a, metnimi*in anlaşılabilir olması i6in, daha ileride C88G!4ab1dan daha ayrıntılı sö*ede)eği*! C88G%! + C888%8, 4ab1lar, ruh, :siris olduğu(e son müemmeliyete eriştiği *aman, yaratı)ı ışıta ışığıyla eriyip, *aman (emeTn boyun)a sonsu*, endi ışığında mutlu, bo*ulama* olduğu (e bu ışıla:siris1in ?(indei göte parlaya)ağı *aman söyleye)eği 2ormülleri hatırlatır!4ir (eya bir 6o 4ab1lan musalarla birlite mumyanın lahdine onulan Ölüler



Kitabının bu ısa ö*etine bir sonu6 olara C8C! son 4ab3ını bütünüyle !Kolpat)hy1nln 6e(irisinden atarıyoru* I +bu Kitap, tanrısailaşmış $uhun,$T1nın bağrındal mti+emmelleşmesinl onu alır (e onu :siris ne*dinde yü)eltir,Amenti1nin ?2endisi ne*dinde gü6lü ılar (e tanrıların merte+G.

M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%beleşmelerlnde =hiyerarşisinde> saygıya lTyı ılar! 4u itap 9ouat1ın esrarlıyerlerinin sırlarını a6ılar, alt dünyanın sırlarına lnisiye olmata bir rehber(a*i2esi görür!!! 4u Kitabı ouren sana (e $ahip Kher+heb1e yaın olanlardanbaşa, hi6 bir inşan (arlığının seni görmesine müsaade etme!!! @6ine yıldı*lıdoumalar gerilmiş bir odaya apan! : *aman bu metinlerin, erıdi i6in ouna)ağıher ölünün ruhu yaşayanlar arasında, parla gün ışığı i6inde dolaşabile)eItanrılar arasında gü6lü ola)a!!! (e tanrılar onu yoladıtan sonra, ölüyüeğitleri olara tanıya)alar!!! er6ete bu Kitap 6o gi*li (e 6o derin birsırdır!!!R ?$B?K7?5 4" K@7AF B:K 4J#JK G? B:K 9?$5 4@$ 0%$9%$! ÖlülerKitabı1nm ger6eten ne olduğunu im bile)eS :n)a sembolün ger6e anlamını bi*eim a6ılaya)aS Xira(unların Mı+sır1ındai mabetlerde inisiye olanlar 6o olduIan)a, öğrendiğini anlatan hi6 olmadı! Fseudo Cyprianus1u dinleyelim& Q#irmi

yaşıma gelin)e, Mem2is1te, Mısırlılar ne*dinde derinliğine (arılma*, utsalşeyler tanıdımY =Con2essis, N->! ambilifue1in, Mısırlıların 0ırlan adlıitabını, F! uillard1in 6e(irisinden, terar ouyalım & QMuhayyilenden (eyasöylendiğini duyduğun şeylerden gelebile)e, sembollerin tas(irinden düşün)eniayırI an)a *ihnD =entelletüel> ger6elere bağlanR! <u)ien1in tGAssemMie des9ieu & 7anrılar 7opluluğuY adlı yapıtının ?! Chambery 6e(irisinde şöyle bir not(ardır & QMısırlıların dini muammalarla doludur (e inisiye olunmayın)a =onuyuyaından bilmeden> asla onunla alay etmemeliyi*! er6eten de tanrılarıntanrılar, öpebaşlı1ların öpebaşlı olduğunu bilme @6in bu sırları tanıma6o gerelidir!R ?(et ger6eten Ölüler KitabD 6o büyü (e derin bir sırdır!.LR!%G! 4A4%G! 4A4Ö<J<?$@5 ?4?9@ 4$ A9<A$%GA$9%$ G? :5<A$ KAF%<A$%AB%C% 0ÖPCJK<?$@ 4@<M?Kr P:$"59A9%$<A$!Ölüler Kitabı sayesinde, ölüler, daha doğrusu dubleleri, doğumlarında onlarlaberaber olmuş bulunan, ölümden sonra onları ter eden a1larınm ellerinde, ötüruhların hilelerini bo*a)a sihirli 2ormüller (ardı! 4u papirüs sayesinde iin)iisimlerini ebedD adlarını hi6bir *aman unutmaya)alardır! 4u sihirli ada sahipolması*ın imse öbür dünyada yaşayamaya)a, onsu*, hi6bir tanrı onları temi*e6ımışlar arasında saymaya)atır! Ölüler Kitabı sayesinde ?lephntine1inasırgalar tanrı6asının dört testisinin isimlerini sayma, GadD ?ngereğininne2esini 2ar etme, u2uta bir sarabe şeliyle )anlanmadan e((el güneşin yeraltı dünyasında her ge)e aldığı otu* yedi şeli tanıma olaydı! o güneş i,doğuşunda u6su* bu)ası* 7eb şehrinin altın yap+ra6ılarla aplı piramit6iler=piramidion> üstündei yü*ler)e diilitaşı (e yeryü*üne hayat dağıtan (e onuebedD ılan $Tjyı yü)eltme i6in inşa edilmiş mabetlerin de( apılarınıaydınlatıyordu!!, Ölüler de diriler adar, aranlıları a6an, her günün ışığında5il1e şarı söyleten o6 başlı güneşi yü)eltmeyi bilmelidirler! üneş ayığı,0oharis1in rallığında, önlerinden ge6eren Ölüler ilel =elmentaire>tanrılarla beraber, e(renin il aostan 6ıtığından beri, her gün batışınıneşiğinde yenilenen Amon+$T1nın haria serü(eni @le mutlanırlar! #eraltı nehrininıyılarındai me()udiyetleri ile, 4atı 4ölgesinde her ge)e Amon+$T1nm utladığıesrarlı 2iile hep birlite atılırlar!!! ?(et, san1+atTr tara2ından ya*ılmışduaların gü)ü (e değeri ile, bundan.M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%böyle bedenlerini taşlaşmatan oruyan sihirli sö*)ülerin orumasıaltındadırlar (e QaR lan doğru olan tanrılar önünde, olumsu* itira2ların



e2aret dualarını =Y> terarlayabile)e, Qapı a6ı)ıR sö*leri söyleyebile)eI i6organlarını deşme i6in arınlarına bastıran eli bı6alı (eya 0hesmoü1nunyaptığı gibi Qsö*)ülerin sihir gü)ünü yiyenR (eya mumyalann burnuna orhuş birne2es gibi giren sinsi tanrılardan urtulabile)etir! ?(et, Ölüler Kitabınınderin anlamlı sö*lerini iyi bilirlerse öyü*ünün 4üyülerine meydan oumaya)esaret eden tanrılardan ormaya)alardır! Ge ö*ellile C88G! 4ab sayesinde

7anrısal Mahemenin er6e (e Adalet ?2endilerinin önüneI #edi %şı 0a6an1ın,#edi $uh1un, 4üyü ;aim :sirKin, ;orus1un dörtZeil \ OÖlü, sağda, ü6 %şı arşısında tapınma halinde! 4irin)isi bir lahit ü*erineu*anmış Qge)eleyin gören, ölmüşlerin patronuY 6aal Anubis1in simgelediğiAnubis1in %şığı1dır! 4u Anubis1in %şığı, ruhun Qgö*lerinin a6ılmasıRmerasiminden hemen sonra aldığı ışıtır, @M diğer 2igür, üneş %şınlarının %şığıne ;T1nın %şığıdır! +Anubis Gatiyle $T1nm oğlu idi + !=Y> Xransı*)a metinde ge6en bir 6o sö*)ü, beli de *orunlu olara hır isti(andinsel terimlerinden alınmıştır! 4i*, iliselerde söylenen şarı, ilThi anlamınaolan Q<itanieYyi Ke2aret =pişmanlı> duası olara atarmayı uygun buldu!..%G! 4A4

oğlunun, Amenti1nin oruyu)u tanrılarının önüne, :siris1in arasında oturan,oruyan (eya yaan, Qere şeli Zebe olan gü+neg ale(inin adın şeliR ;"ep +0ehus gibi =0! Mayassis> haimlerin arşısına orusu*)a 6ıa)alardır! ;erölünün dünya yaratılan beri, $uhun 7artılışı olan, onları beleyen bu orun6sına( boyun)a, sa(unmalarını tadim edebile)elerdir! +;orus1un dört oğlunun re2aatindei :siris1in önünde yeri öptüten sonraruhlarını bütün pislilerden yıayabile)elerdir, Bünü ruh, Qbir adınınarnından 6ıtığı i6inR ısa me()udiyeti boyun)a, endine yaışmayan tutularaapıldığı i6in pis+lenmiştir, $ituel 2unöraire & Cena*e Ayinleri1nde, ?! de$ouge ölünün ruhunun endi sa2 olmayışını bildiğini @srarla @2ade etmetedir!@6inde enarne olduğu beden tara2ından işlenmiş hataları ruh hisseder! An)aC88G! 4ab1dai dualar (e 2ormüller sayesinde, onu beli de, $T1nın ateşindetutuşmadan, göyü*ünün parlalığında onda erimeden doğrulardan bula)a olan ır@i haimin, "luların, %şı sa6anların, Karanlığın Kutlu #ü*lerinin Önüne6ımatan ormaya)atır!4J;"5 7A$7%<MA 0A;5?0@ G? :<"M0"P @7@$AXBünü, )ehenneme (eya )ennete gönderilmeden e((el ölünün albi, yani (i)danı,tanrıların tera*isine onulup tartılıyor (e hüümlendiriliyordu! 7imsah ağı*lı,suaygırı arınlı, metinlerde adı Qmiistereh hay(anY, Qruh #iyi)isiY olarage6en bir )ana(ar tera*inin yaınında, ağ*ı sulanara beliyordu! eri dönülme*yargıyı bildiren ölüler tanrısı :siris yönünde, baışlarını yumuşatıyordu! ;erbiri ?si Mısır1ın Pamba (e Fapirüs 6i2te rallığının bir (ilayetini =5omarIGali ;aimler>, ayni *amanda insanların işlediği din)e ararlaştırılmış=)anonifue> ır ii günahtan birini temsil eden ır ii adalet tanrısı,topuları ü*erine 6ömüş, maheme önünde endini temi*e 6ıarması gereen ölüyüsorguya 6eiyorlardı! 4u bütün )ena*e papirüsleri ü*erine resmi yapılan ünlüruhun tartılması =Fsy)hosta+sie> sahnesidir! Ölü o *aman, 7hot1un önünde olumsu*itira2 denilen şeyleri söyleme *orundaydı! 7hot, hi6 bir eUiptologun eşR.%G! 4A42edemediği sebeplerden ibis (e maymun =babouinI şebe> ile temsil ediliyordu!i*li itapların sahibi @di! Kendi yaşamının milyonlar)a yü*yıl süre)eğini beyanetmişti =C<88G! 4ab>! 7hot, :sDris1in yeryü*ündei düşmanı domu*u, öbürdünyadai düşmanı Apophis #ılanı1m o(du! ?(et, tera*iyi diatle i*leyen 7hot(e 6aal a2alı Anubis önünde Q@nsanlara arşı günah işlemediğini! tanrılarınhoşuna gitmeye)e hi6 bir şey yapmadığını, hiyerarşiye =silsile+@ merTtibeIme(i sıralanışına> saygılı olduğunu, ne öldürdüğünü, ne de öldürme i6in emir(erdiğini, imsenin ıstırabına sebep olmadığını, mabetlere bıraılması gereenyiye)e (e tütsüleri gi*liden öl6ere hırsı*lı yapmadığını, ölülerin yiye)e (ei6e)eğinden 6almadığını, utsal yerlerde )insi 2iilde bulunmadığını, omşusununtoprağını 6alma i6in yanlış öl6ü ullanmadığım, u*unlu öl6ülerini yanlıştutmayıp tera*ide hileli ağırlı ullanmadığını, tanrıların uşlarım (eya utsaD



göllerin balılarım 6almadığını, 7eb Amon1unun sürülerine *arar (ermediğini,mabetlerin ha*inesine bıraılması gereen gümüş ül6elerini yanlış saymadığınıRbeyan edere ölü, endini temi*e 6ıarmalıydı! ?li bı6alı ır ii tanrıönündeY 7hot (e Anubis önünde göğsünü yumrulardı& Q7abi, derdiI hayatımı iyilietme i6in ullandım, (e si*e yalan söylemesi*in, ebedD (e se(gili tanrılar,endimi meth edebilirim, 6ünü en iyiler arasında en iyi idimI *ayı2 olanları

besledim! 0usu* olana gün ortasında su (erdimI hi6 bir şeyi olmayana balıayığımı Ödün6 (erdim! :siris, 7hot (e Anubis önünde göğüslerini yumrulayan buölüler, ne adar doğru, ne adar iyilermişW Öbür dünyada onlara inana)a olursahepsi yetim babası, dulun dayanağı, şanssı*ların yardım)ıları imişlerWQ;eliopolis1e yemin ederim, hi6 günah işlemedimW Kher + oua1nm ale(taşıyı)ısına yemin ederim, hi6 6almadımW ;ermopoüs1in burnuna yemin ederim, hi6aldatmadımW ölge yiyi)isine =ruhları yo eden anlamına> yemin ederim, insanöldürmedimW öün 6i2t aslanına yemin ederimW Pahire 6almadımW ;eraleopolis1inemi ırı)ısına yemin ederimW Mabedin ser(etini yağmalamadımW Arabalarımıgömdüm! ;i*metTrlarımdan hi6 birinin ı*ını esir etmedim! Kutsal hay(anlardanolan göyü*ünün ababalarını besledim! 9oğduğumdan./%G! 4A4

beri bir de2a bile, hTim önünde daya yemedim (e bir ölünün ruhunu ürüte)ehi6 bir işaret 6i*medimI temi* olmayan şeyleri da(et edebile)e bir şeil de6i*medim,R Me*arlarına girmeden e((el, adalet tanrıları önünde 6o günahsı* olanbu Ölüler, bu dünyada yalnı* doğrulara tanınan bir ha olara ü*erindeTtiplerin a*ıdığı, aşağıdai sö*)ülerden ibaret bir itabeyi,I, taşıyan me*artaşlarını ditirmeye ö*en gösterirler& Q4u yerden ge6en biri, müte(e22a =ölmüş>2alan)ayı hatırlasın! + 4u taşı ouR yan, ouması yosa başasına outan, ölününruhu i6in bir armağan olan duayı ousunH! =ean Capart 6e(irisi!> 4atıapılarının, temi*e 6ımışlarsa, önlerinde a6ıldığını göre)e ölülerin olumsu*itira2larının gerisini i*leyelim& boyunlarında 88! 4ab1ın bir opyası asılı, 5ilıyılarında, 2ira(un @n)iri ağa6larının =0y)o+morreI Fl)us sy)omorus> altındaserinleme i6in, güneşe =gündü*e> 6ıabilirler, göyü*ü tanrı6ası 5out1unyarattılarından yeniden tat alabilirler! Q0i*e şüürler olsun, ey tanrılarW 0i*i Mısır toprağından gelenin ousunuI mumyalandıtan (e gömüldüten, iin)ibedenin oluşmasını, i6 (arlığın dışa 6ııp görünür hale gelmesini sağlayansihirli merhemi süründüten sonra, $T1nm ruhu olan ;eraliopolis1in *ümrüdü anTuşu gibi =phoeni> temi*lenip arşını*a 6ıanı tanırsını*! 0i*e şüürler olsun,ey Amenti apılarının ardında yaşayan :siris peştemalları giyinmiş tanrılar, si*i ben*erlerini öldürdüleri, mabetlerin a(lularındai hay(anları 6aldıları,yalnı*lılarında sa2 olmadıları (eya nehrin sularını pislettileri i6inorganları 6ürüyüp oanları tanırsını*! 7anrısal ruhlar, öpe başlı ruhlar,si*lere ebediyen şüürler olsunW 4en i arşını*a 6ımadan ölmüş (e yenidendoğmuş, bedenimin yıanıp sargılara sarıldığını, gö*lerime antimuan sürüldüğünügörmüştüm! 4ilirsini* i yumurtayı oluşuren ırmamışım, Mendes teesi ü*erineyemin etmemiş, Abydos1ta Ftah + 7atenen1in adını anmamışım! 4eni urtarını*W4eni yanını*da tutun, 6ünü ne2esim sa2, albim sa2R ellerim sa2tır (e benigörenler şöyle der& Q?y sa2 olan sen, hoş geldinW ruhun aşağı dünyada sü`neti6inde olsun!!! ;oş gelmiş olI 6ünü i6 organlarını maat gölünde yıadınI ey sa2olan sen, :sl+.NM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%ris1@n, Amenti boğasının, :siris 5eberdUer1in, omurgası e(renin mih(eri olan:siris 9Uedi1ntn arsısına 6ıabilirsin!YÖ<J5J5 KA<4@5@5 G? MAA7%5 7J#J5J5A%$<%%!Ölünün olumsu* itira2larını dinlediten sonra 7hot (e Anu+bis, + birin)isitanrıların ya*ı)ısı, öbürü me*arlıların oruyu)usu, + tera*iye baarlar,ölünün, tören emelerini, birayı, ısıl bir boğanın ayalarını, dört 6ana anIbeya* bir ineğin dört 6ana sütünü tadimeler masasına oyduğunu bilirlerIbilirler i ölü, (ü)uduna lapis + la*uli1den =lT)i(ert taşı> (eya donu yeşilai1ten =aspe> musayı& udUatI 6i6e qSilealği anham1ı



0olda I 0tat, tüyler tamış (e şeritler uşanmış sihir sembolü! 0ağda :siris1inbaş (e ollan ile temsil edilmiş at at dUed1i!Amon1un boynu*ları altındai dört omurga halası (e ii yılan =uroeus> omurgadabulunan hayat aımının, ateş + yüan7ın sembolüdür! ;ayat ne2esi olan bu aımırahip Qısıtılma (e Dsis1in sı)alığı ile örtülmeY istenen ölünün ensesineellerini oyara naleder,

.-%G! 4A4(ü)uduna oydurmuş, mihraplara on ii ateş yatırmış, tabutunun J*erinde ÖlülerKitabının <88%%! bölümünün opyasının bıraılmasını sağlamıştır! + 4u bölümaşağı dünyada yolunu aybetmeme i6in ne yapma geretiğini göstermetedir! +7anrılar bilirler i ölü, yeşil porselenden yapılmış, ü*erine şehirlerinoruyu)u ruhlarının resimleri yapılara süslenmiş (e sedir yağ2lyle o(ulmuş birgüneş ayığının pru(asına endisini temsil eden bir heyel)i onulmasını(asiyet etmeyi unutmamıştır! 7hot (e Anubis, tanrıların tera*isini sorguya6eerler!!!?ğer 7hot, elindei tabletin ü*erine tera*inin ii e2esinin dengede olduğunuya*abllirse + e2elerden birinde ölünün a6ı iradesinin (e ahlTD (i)danınınyeri olan albi, öbüründe MaTt1+m, ger6eğin tüyü (ardır! : *aman ibis başlı 7hot

ölüler tanrısı :siris1e döner (e şöyle der & QXalan)a, tera*ide tartıldı KalbidoğrudurI 6ünü bu alp bir tüyden daha ağır değil!R: *aman ölü MaT Kheron olur + doğru (e temi*e 6ımış + !!! Kalbi, QannesininalbiR, Qdoğduğundal albiY )anlıyen sahip olduğu alp, ona arşı tanılıetmemişR tanrılar arşısında onu e*memlştir! : *aman ölü, tartılmış, tam,esisi* olara, ebediyet sürdü6e, istediği her yere gidebilir& yaşayanlarıntoprağına, aşağı dünyanın on @i bölgesine (eya 0amanyolunun taderinlilerine!!! Abydos1a gidip Mısır tanrılarının yü*ünü görebilir!!! Ge Maat,ölünün omurgasına sihirli aımını, ebediyen ge6irebilir, omu*larının (e göğsününaslarını u)alayabilir, yani onları ne2esi @le etileyebilir! Ölü, Q6o gü6lüsihir sö*)üleriY duymuşturI günah 6ıarmasından sonra Qsö*1ün bir ger6eğiR:sirls olmuştur! #eniden $T1da doğan :sirls gibi, aydınlatan ışı olabilirdi!Maheme önüne gölgesi =dublesi>, *eTsı, belleği ile 6ımış (e haimler önünegideren ötülü yapı)ı tanrıların, aşağıya giden ölülere urmasını bildileribütün tu*alardan a6masını be)erebilmiştiI Q2iilleri ortasında tabutunayattıtan sonra yıldı*lı phoeni olmuştuR!Q0?K;?M15 Z?#<?$@5@5Y 5? :<9""5" 4@<M?K?(et, doğru bulundutan sonra + 6ünü o artı, tannlar)a abul edilişinden beri,ölü değildir + göyü*ünde on binler)e par+G!.OM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%)a)ıtan guruplaşmış Yyo olma*larım yanına, hi6 de hayalD olmayan, ebediyen her6eşit yiye)eğin bol olduğu, hal arasında *ialou 7arlalarıY, Q#iye)e 7arlalarıR(eya QKamış 7arlalarıY denilen yerlere gidebile)etir! "dUat1ın gö*bebeğinde,ollarını aldırmış, @i ba)ağında yılan, bası güneş ursuyla süslü bir tanrıgöre)etir! 9ört 6eşit ışığı ayırt edebile)etir& güneş ışığ2) ile ayni olmayanQ0eth1in ışığıR& aranlıların ısıeı& yaradılışın başlangı)ındai ışıI niha(et!me*arın arasındai+ Auubi1m ışığı, iaıou tarlalarında ruhların Qba)alarınınbütün gü)üyleR mutlu yerlere oşup,, yaşam aımından yosun, o(ulmuş ruhlardana6tılarını görür! üneşten 6ıan gü6ler, sayesinde Qgölerin ge*egenlerebağlandığı sonsu*lutan gelen aımların rü*gTrlarından bir ısmı endilerinebıraılmış %şı 0a6anlara yalaşır! =Girey, $eligion ?gyptienne& Mısır 9ini!>Meralı yaşayanların, önlerinde görünmeyen apılar a6ılmadan bilmeye6alıştıları her şeyi öğrene)elerdir! 0ehem1in şeyleriniR, yani görünüre(renin aydmlatılışım (e esrarlı arınmalardan sonra ruhların neyi simgelediğinibile)elerdir! @alou alanlarında, ne şeli, ne ağırlığı, ne *amanı olan, ma(imsiyeşil, aygan (e sisler i6inde, belirsi* olan her şeyin dehşeti ile doluQmilyonlar)a yılın #ıı)ılarıRmn egemen olduğu bölgelerden u*ata, 2ira(unruhlarının a*lar gibi gagaladığını işite)elerdir! 9oğru işi, suları o adarma(i 5il1in, 7anrısal 5ehrin ıyılarında, 6o)ulu per6emlerini estiği gündenberi o adar sı hayal ettiği o )ennetleri tanıya)atır! Ölülerin Mısır1ında,



başa bir 5il1i, 0ema(D 5il1i, u*ayda olan, 7eb1in mey(a bah6eleri adar yeşilolan 6ayırları göre)etir! Korun6 ruh tartılması sına(ından sonra, artı mutluolmalıdırI 6ünü gölerdei bah6elerdeY 2ira(un in)iri ağa6larının gölgesininserinliğini tadabilen doğru işiler arasında ola)atır! Kendisi (e ondan sonraölüm rallığında doğaea olanların hepsi tanrı6aların sütünden i6e)elerdir!4unun @6in Firamit 7estlerinde onlara Qağı*ları doymuş mutlularR denmetedir!

@smini 7hot tabletlerinde oudutan sonra, 9oğru işi, ışığın (e sö*ün =elTm>başlangı)ında bulunan il titreşimi sala+VZeil\ 7outanhamon1un mumyasının göğsü ü*erindei dört altın olyenin, siyahre6ineden, altın amalı, ü*erine 4ennou uşunu anlatan bir metin oyulmuş alpsarabesinin, =amanın sapı tara2ında>I yönü ritüel olara +sapı arnın sağtara2ına, alt u)u sol tara2ına dönü+ yerleştirilmiş, altından )ena*ehan6erininI altın arın halasının ritüel yerleri! <ord Carnar(on, ralmumyasının eten sargilanm 6ö*düğünde, üst üste at teşil eden gurupsargı arasında musa saymıştır! =ean Bapar t, 7out+Anh+Amon>! #uarıdaidoüman Qri22ith %ntitute, Ashmolean Museum, :2ordRun bir lişesine göreyayınlanmış, ean CaparG)a yeniden opye edilmiştir!

M%0%$%5 Ö<JlH?$ K@7A4%yan QKo*mi #umurtaRyı, Q#umurtası i6indei $TRyı seyrede)eI ruhu 7anrısal @ne;athor+5ouit1in memesinden ebediyen aan 0ema(D 5il1in, yani 0amanyo;7nun önündese(in6 duya)atır! QPeTyla sarılmış %şı 0a6anlar Rdan, Amenti1nin Kh`lartönünde, rahibin mumyası başında ouduğu duayı hatırlaya)atır& Q4eni tadDmeleralanında, dou* dirse =2r, CoudeI dirseten parma u6larına adar, yalaşıV!V M! li bir u*unlu> boyunda bir Kh` yap! 4ana ba& ben doğdum (e yaşayanbir Kh` şelinde 6ııyorumR! $T1nın endi ışığı olan phallus1ünü, güneş ışığınınher yere nü2u* edi)i şiddetini simgeleyen, :siris1in aslan a2alı u*(unu dagöre)eI hi6lite başıboş dolaşan, bagsı*, boyunları aşağıda, yaşam aımlarındanyosun Qtersine dönmüşR leri, lanetlenmişleri de göre)etir! 0ema(D 0ite (e ayni*amanda Q:siris1in tabutu tara2ından dünyanın aydınlatılışıR olan, 0e+hem1deQZeylerin e)esiR önünde buluna)atır! Kendi i6 organlarını yiyen ölürallardan, pisli haline gelmiş lanetlemelerln belemilerini, i6inde almışa*ı)ı büyüsel gü)ü emme ama+)ıyle ıran (e böyle)e onları ebediyen işiliten,dünyadai esi me()udiyetlerini yeniden gö*den ge6irme ar*usundan yosunbıraan @şen)e)i tanrılardan a6a)adır, "*un *amandan beri a2ası esilmiş(ü)utları i6indei bellesi* ruhların bulunduğu 4uto bölgesindei 2aaliyeti,ötü ruhlarla 6eişen )ana(arları o(a)adır! @ne sütüyle yıandıtan, sırtıbir a(u6 güher6ile @le temi*lenditen, el (e ayalarının yerinde olduğunugördüten, ba)alarının hareetine (e onuşma gü)üne a(uştutan sonra, 9oğruişi u*un bir değne alır (e gö yollarında yorulmadan, Kolpat)hy1nin ya*dığınagöre, Qendisine yalaşmaması i6in ölümünü u*ata tutaraY dolaşabilir! Artı o,Qtabutunda u*anmış yatarenR onu ayağa aldıran Anubis1e eşit olmuştur!öyü*ünün dört apısı önündeI $T1nm esrarlı ışınımlarının önündeI Q0hou1nungü)ünün dayandığı gö meaniği anunlarının i2adesiR olan yedi basamalı 0)hmounmerdi(eni önündeI @sls1@n Qha(adan yapılmışR yedi gömleğinin önündeI heryaradılışın tohumunu endinde salayan e(rensel tohum =sperm> 5oun1un önünde,se(in)i gölgesi*dirI ır ii tanrının mahemesi önünde temi*e 6ımış olan o,önünde ışı+ruh1larla ayna+L%G! 4A4an Amentl1nin pırıl pırıl parladığım görün)e, ebediyen yüselmiş ola)atır!Bünü bu Firamit metinlerinde ya*ılmıştırI 6o sonraları ortodoshıristiyanların utsal itaplarında ya*ılmış olduğu gibi& 0allhlere =9oğrulara>değerlenme =i**et& gloire>I 6ünü onlar Cennette ışı sa6an yıldı*lar gibiola)alar!!!Amenemhet1in me*arında bulunmuş (e ean Capart tara2ından 6e(rilmiş,yaınlarının bi**at ölüye hitab ettileri şu dua ne adar gü*eldir& Q;eyellerinmihraplarında ebediyen alsın!!! 4edenin neropoldei me*arında sabit dursun!!4atı gü*ellilerinle se(insin!!! 4atı dağından ar*un)a 6ııp girebilesin, önündeÖbür dünya apılarının ardına adar a6ıldığını göresin!!! 9ağda yüseldiği *aman



$T1ya tapabilesin (e tı2un eşiğinde dinleniren onu yü)eltebilesin,,! ?tra2ıebedD bah6elerle 6e(rili gö ha(u*unun ıyılarında her *aman ge*ebilesln!!!RGM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%G! 4A4

4J7J5 GA$<%K<A$%5 0:5$A9A5 5? :<9"K<A$%5% Ö$M?K!R #edi yü* sihirli 2ormülsayesinde, 2ira(unlar de(rinde yaşayanlar, in)e eten sargılarla sarmalanmış,göğsündei :siris1te dirilmeyi simgeleyen altın taısı, (ü)udunda hi6 durmadanaa)a @sis1in anını temsil eden ırmı*ı donu aiten =aspe> düğümü, albinigösteren yeşil taştan sarabesi olan mumyayı ter eder etme*, ölünün dublesininsonrai gelişmesinde ha*ır bulunmanın sırrını biliyorlardı! Züphesi* tanrılarmahemesinde doğrulardan bulunan ölülere, sayısı* mutlulular (aad ediliyordu!7anrılar i6in, yeryü*ünde ge6irilen yaşamın a*ı)ı bir şey sayıldığı a6ı6abellidir& Kum 6ölündei bir te um tanesi gibi! 4ununla beraber, gele)eteitanrılaşmaya rağmen, bu 2Tni dünyada abil olduğu adar u*un *aman alma,istenir bir şeydir, ?si bir Mısır şarısında söylendiği gibi& Q4ira testileriarasında, dostları ile beraber, neş1eyle oturma (e bir gün, göün dibinde, on)ahay(an a2alı tanrı arasında, yü)eltile)eğini hi6 düşünmeme!!!R

YY ean Capart, ruhun tartılması sahnelerine re2aat eden)ena*e papirüsleri, Qbütün arışılılarının tamamen ortadanalmadığı esrarlı bir dille aleme alınmıştırR diye ya*matadır!Me*arların du(arlarına resmi yapılmış bir6o sahne, şüphesi*hi6bir *aman i*ah edilmemiş olara ala)atır! Örneğin 7eb1de,G%! $amses1in me*arındai üneşin )ehenneme iniş sahnesi!:rada, ölülerin güneşinin )ehennemlilerle dolu mağaralarlasimgelenmiş )ehennemin derinlilerine daldığı görülür! Paten,Ölüler KDtabımn ba*ı 4ab1ları, hi6bir insana a6ılamanın yasaolduğu orun6 sırları ima etmetedir& QBünü inisiye olmayan+.G!4A4lar gi*il şeyleri bileme*ler (e gi*li meTnın 2ormülünü tanıyaY ma*lar![ 4i*e,yarıtannnın =demiurgeI :siris olmalı +6!5!> endini, insanı (e e(reni ni6inyarattığını, eşsi*, 2aat 6o aranlı bir monolog halinde anlattığı sö*lerininaleden 8G%%! 4ab1m a6ıladığı gibiR an)a tanrılar @nsanın nereden gelipnereye gittiğini bilirler! #aratılış şiirinde insanların ya*gısını tanımlarIZeil\L 0olda, Anubis, ölünün arasında, ritüel oruma yerinde, tahta bir6eme)edei i6 organlarını endi taşıyan Ölüyü oruyor! :murga gibi, i6organların da 6o utsal bir arateri (ardır! :nlar, ölünün onsu*, işili (eşuurunu 9ouat e(reninde oruyamaya)ağı Ysihir gü)üneY sahiptirler! ;er ölü,daima Ysihir gü)üR peşindei, öbür dünyada aynaşan ötü ruhlar tara2ından endii6 organlarının 6alınmamasına Ö*ellile diat etmelidir! :rtada, ölü, öpea2alı maymunların tapındığı üneş Kayığının baş tara2ında, $T1mn önünde se)deyeapanmatadır! Kayığın her ii tara2ında, @sis (e 5ephtis, ölüyü beleyengele)e milyonlar)a yıllı me()udiyeti simgeleyen anh ha6ını =)roi ansCe>taşımatadırlar! + Cadet Fapirüsündei son sahnenin (inyetindenalınmıştır,:nları, doğru (e iyi i6in, hüüm gününe =ıyamete> adar sa(aşıp yaratı)ı sö*ün,=elTm1ın> *a2erini sağlarlarsa, dünyadan göyü*üne götüre)eğini anlatır! =A!Moret, <1?gypte pharaoni+fue& Xira(unların Mısırı!> #arıtannnın her )ümlesi tambir şarı teması gibi, bir anlatış bi6imi altında ortaya onmuştur! 4u an)ainisiyelerin ger6e anlamını eş2etme i6in yorumlayabildileri esrarlısö*)ülerin bir 6eşit musilsidir! 7anrıbilim)i+ler bu ünlü 8G%%! 4ab1a biryorum getirdiler, Qsoru+)e(ap bi6iminde, her esas ibareye bağlanmış a6ılamanın=glose> endisiM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%de aranlı olduğundan, ba*an bir @in)i, hatta ü6ün)ü bir anlatım gereti! 4ubilgi6 yöntem ile salt e arşılaştırmasının =0ais +şehir+ den türetilmiş bir nom(e bir sülTle adı> 8G%%! 4ab1da muha2a*a ettiği ü6lü yorum, 6i6elisüslemelerini il şarmın re2aatinde isleyen @ili (e ü6lü ontrpuan1dır =&



4ira6 par6adan oluşan musii tertibi> +A! Moret, Aynı yapıt+, Ölüler KitabınınC88G ile birlite olan ana temasının ö*eti +olumsu* günah 6ıarma+ ölü Amenti1yegireren ounması gereen tapınma dualarının en bellibaşlılarından biridir& Q4engöyü*ü meanlarının, u*ay, sonu olmayan bir sı(ı oyanusu gibi ien, *amanların(e şeillerin tanrısıyım! ;i6 imse beni doğurmadı, 6ünü her (arlıtan dahae((el doğmuştum! 4enim adlandırıldığını bütün isimlerin sihir gü)ünün şe2aati

ile gö hiyerarşisini (e endi endini yeniden yaratan maddeyi yarattım!!! 4enAtounGum (e o*mi oyanusta hi6bir hayat i*i yoen ben gene me()uttum! 4ene(renin başlangı)ı (e büyü tabutun i6ine u*anmış ola)ağı *aman sonu ola)aolanım! #olutan, nehrin sularının silindiği gibi, 6otan silinmiş (arlılarınpınarını 2ışırttım (e bedenimde yann1ın sayısı* (arlığını da taşıyorum!!! 4enAtoum1um (e biliyorum i ölüler :siriste ebedDdirler! Bünü :siris, doğru (eyardım etmeyi se(enler (e Mısır toprağından ötülüğü o(anlar i6in, ayni *amandaebedD (e sonsu*dur! 4üyü yıımdan sonra, :siris1in organları oraya burayadağıldıtan sonra, dünyalar 6ötüten sonra, gö Tlemlerinin dengesini yenidenurdum, onların parlalığını iade ettim (e ışığı ışığım olan $T1nın doğuşunugördüm!,! 4en Atoum1um, ;eliopolis1in tanrısal Kedisiyim! ?y temi*e 6ımışölüler, si* i )anlı ien ötülü ruhuna arşı sa(aştını*, Amenti1de :siris1inhi*metTrlarını par6alayan (e )ehennem a*anlarında haşlayan u*un bı6alı

ruhları si*den u*alaştıra)ağım! Kada(ra (e pislileri yiyen şeytanlarıölülerden u*alaştıra)ağımI 6ünü ben göyü*ü meTnlarının Atoumu,başlangı6ların (e dünyanın sonunun Atoum1uyum!YY Ölüler, tanrıların dünyasına 7anrısal ine Menourit1in sırtqııa usanıp giderler! $uhun rahatlığını (e dirilmeyi sağlayanQdUet (e QthatR sembollerinin oruması altındadırlar! 4ütün/G! 4A4ölüler, 5ll1in öbür ıyısında Qbatan üneşin mutlu topralarına bıraılmış,babadan oğula, son uşağa adar, mumyalanmış! :sl+ris1i, Amentrnin e2endisi,aya parmalarına adar oulu şeritlere sarılmış, mumyalanmış :sirls1lseyrede)elerdir, ;6rblrl onun önüne 6ıtığı *aman ona bir hayat pırıltısı(ere)e (e :siris ara)ılığı ile ebedD ola)atır!!! Ölüler ona gide)elerdir!Bünü onları doğrulaya)a yalnı* odur, 6ünü o, herşeyin son de2a olma ü*ereyeniden başladığı geniş bir e(rende egemendir! Me()udiyetleri ile, mistiolara, onunla birleşe)eler Qisa1da ölen ;ıristiyanlar gibi, :siris + 2alan)aola)alardırR =Kolpat)hy!>Y YY:siris, üneşin ö*üI insanın ii me()udiyeti arasında, hi6 bir esintiye yer(ermeyen süreliliği simgeler! 4unlardan biri ısa (e göre)e =rölati2>, insanındünyadai yaşamıI öbürü ebedD, hayalD değil 2aat ger6e olan yaşamıdır! 9oğum(e ebediyet arasında hi6bir aralı yotur! @i halin @isi de birbirine (esile,sebeptir! Bünü otu* beş sülTlenin 6ağdaşı olan Mısırlılar, bedenin, T1sı,ölümsü* dublesi ile, 6ürüyemeye)eğini, me*arda 2i*i yo oluşun (uubulmaya)ağını, 2aat öbür dünyanın eşiğine bıraılmış bedenin, doğanın bi*esunduğu 6eşitli örnelere baarsa, değişime uğradığına inanıyorlardı! 4usırların ana hatlarına artı sahip değili*I ne ölülerin esrarlı değişimini nede, sihir sö*)üleri inanılma* gü6lere sahip Qudret sö*)üleriniR bilenler i6inAmon mabetlerinin du(arlarının şe22a2laşabildiğinin nedenini bugüna6ılayabiliyoru*! 4eş bin yıl e((eli inisiye rahiplerin eylemsel büyüsü =magieopratoire> bi*i güldürmemelidir! 88! yü*yıl 2i*i6ilerinin maddeyipar6alayabildilerini, anti+maddeyi eş2ettilerini yadsıyamayı*! 4u inisiyerahiplerin büyüsü, ruhları ölüm dediğimi* yere, yani sonrai hayata taşıyangörünme* ışındı, (e ölülerin oruyu)usu :siris sayesinde, her doğru yolu bulmuş=sTlih>, ruh tartılması sına(ından sonra, :sl+rls1in rallığında Qyü* milyonyılR seyir =)ontemplation> halinde alabilirdi! 4u a)ayip ölüm e(reni, ge6miş (egele)ete öl6ülebilir olanı aldırıyorI ölü i6in şeiller, simya =alşimi&?silerin maddelerin değişim bilgisi>, arabalılar anlamını aybediyordu! ölüRılgameş 9estanında (e Ölüler KitabDnin 8G%%! 4abındaNM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%



anlatılan o*mi yıımları görmüş bulunan tanrılara eşit olabile)eğini debiliyordu! 5e şaşırtı)ı görüş (e ne eşi2W! YYYY4ir du(ar üstüne bir 6ehre 6i*en san1atTrın hayat yarattığına, ağı*dan 6ıan

her sö*)üğün bir hayat bi6imi olduğuna inanan bir halın saplantılarının nereyeadar gittiği hi6 bilinebilir miS +%%! $amses1in, ellerini iyi ullanmasınıbilen her usta opya)ının arnını iyi doyurmasını, her on yıl başlarını yağla+Zeil\$uhlar Bıış Merdi(eninin dou* basamağını tırmanıyorlar! Kabul edilmeden ön)eönünde itira2ta buluna)aları :siris1e doğru gidiyorlar! ?ğer Q9oğrulardan&0alihlerden( bulunurlarsa, $o+0etaou Kapısında %şı 0a6anlar haline gele)eleri9ouat1ın #üse 4ölgesine gide)eler! +M?7@5& #argılanmamın e)esine doğruyürüyorum! Kayıta *7ahribedi)i 9omu*R, QMilyonlar)a #ılın #utu)usuY alpleri,yani yeryü*ünde ge6miş hayatlarında+i 2illeri, :siris2Dn önüne yerleştirilmiş#edi $uh7un tera*isinde Maat1ın tüyü olan er6eğin 7üyü adar ha2i2 olmayanlarıbeliyor! Gay H0enelerin #utu)usunun Kayığında yer ala)a o(ulmuşlara, 6ünüonların herbiri s0heniu :dasının a)ıması* parmalı on ii işen)e)isinin

re2aatinde, her şeyin uruyup, silindiği AmentGnin pis bölgesini, o tAouaiAteşi e)eshni tanı+ya)alardır! +! 4udge, : sir @s and the ?gyptian $es+sure)tion & :siris (eMısır1da #eniden diriliş inan)ı,-G! 4A4masını bildiğini hatırlayalım!+ 4u 2antasti ger6eüstü)ülüğü, bu @rreel Tleminbüyüleyi)i gü)ünü, bu :siris rallığının soğu parlalığını anlayabile)e miyi*S4u ölüm dünyasını hepimi* tanıya)ağı*! Altı bin yıldan daha ön)eleriMısırlıların bulduğu, dü*eni Amon mabetlerinin inisiyeleri olan )esuraraştıri)ılar)a eş2edilen bu dünya, bi*im i6in de o adar ulu, o adar1değişme* mi ola)aS?(et, bundan böyle temi*e 6ımış ölü, derinlilerinde :rion1un ı(ıl)ımlandığı,onstellasyonlarm, parla ruh pleyadları+nm =F@iades& Jler bur)u> ben*eriolara 9ouat1m göüne yüsele)etir! 5ihayet, ö 4oğasını göre)e, tanrılarlaayni yiye)eleri yiye)etir! :ysa, o beli 5il Gadisinde, an)a bayram günleri6iğ soğan yiyebilen, darlı i6inde bDr imseydi! 4eli on)a aranlı olan o,sabah yıldı*ının parla bir bölümü ola)a, gö+ün bütün apıları, önündea6ıla)atırI 6ünü o, apıları re*elerinde 6e(irten sihirli sö*)ülerisöylemesini bile)etir!!! 4inler)e yıldır dolasan 4o*ulma*lara arışa)atır!9ünyadai il du(arlı yııntı e(inde, yaşamında o adar gösterişsi* olan, oparla yeryü*ünden bir ne2es adar 6abu silinditen sonra, ger6eleşe)egele)eğinin bu muhteşem hayalini nasıl düşünebilirdiS :siris olma1 ?(et, bütünser(etini ii nasırlı eli arasında tutabile)e olan o, :siris1in parlalığınasahip ola)a, yü*ler)e uşağın asırlar boyu seyrede)eği parlalığını bir günbile aybetmeyen o yıldı* ola)atır!!! :siris olara e(rensel ritimlereatıla)a, tanrılara eşit ola)a, insanların (ü)udu gibi yaşayan sonsu*ola)atır!!!Ö<J<?$ K@7A4% 4@P? 7A5$%<A$G? @50A5<A$ A$A0%59A @#@ @<?KÖ7J#J KA$Z% KA$Z%#A ?7@$?5B?K@ZM?#@ AB%K<A$!0imgesi Aü:ühis yılanı olan 0eth, c ötülüğün öenidir! %şı doğmadan, e(reninuru)u elemanları tamamlanıp bir dü*en meydana getirilmeden, yaradılış şeilleriQgöün doğusunda tanrı6a 5ouit1in Uenital bölümlerinden ruhlar (e tanrılaroluşmadan e((elR, 0eth me()ut idi! 7anrı6a, 9oğu (e 4atı arasında eğilmiş,elleri (e ayalan ile, 9oğuya (e 4atıya dounur! 0ethIOM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%Kabil, ; ab ir in ardeşi olduğu gibi, :siris1in düşmanı (e ardeşidir, 4i*e@yili (e ötülü, aydınlıta (e aranlıta sırlar (eya orula)a şeyler böylea6ılanmatadır! $a1nın il e* Mısır toprağını aydınlattığından beri @yi (e



Kötü, birbirine meydan oumatadır! Ge bu, Bi2te Pamba (e Fapirüs Krallığında,her+birl ırar bin yıl saltanat süren e2sTne(D 2ira(unların il gününden beriböyledir! enel yıımların, uygarlıların 6öüşünün, başlangı6larıntu2anlarının, tanrılar arasındai a)ıması* sa(aşların anısını salayan bu topraü*erinde @yi (e Kötü birbirini o(alar (e Ölüler Kitabı bunu bi*e a6ı6aanlatır! Kutsal metinler bi*e, :siris1in şe2aatiyle, Ölülerin Amenti1ye @l

adımlarından itibaren işen)e)i şeytanlardan oruna)alarını anlatır! :slrissayesinde ölüler tam ala)alar, yani aşağı dünyada imlileripar6alanmaya)atır, :siris1in (ü)udu ardeşi tara2ından on dört par6aya ayrılmış(e bu par6alar Mısır1ın her tara2ına dağılmıştı! Ölüler ötü ne2esten (eyalanetlenmişlerin beddualarından ormaya)alardırI 6ünü Dsis onlar i6inQölümsü*lüğü (eren ilT)ı eş2etmiştirY =;erodot>,AP%5, ÖP<?$5 K"<AK<A$%5 AB%<MA0%!Xira(unların ta)mdai 5aUa yılanının +@i Mısır1ıI aynı *amanda 9oğu (e 4atıyısimgelemetedir+ ı(rı başı marango*ların ullandığına ben*er =2r! ;erminette>QAnubis1in TletiR denilen bir büyü ara)ı ile yapılan bir thurgie =& #üseruhlarla ilişi urmaya dayanan bir 6eşit sihir> işlemi ağı* a6ma ameliyesisonu)u ölü, öbür dünyada yaşayabilme i6in, a6ınılma* bir geresinme olanyaşamsal 2aültelerine yeniden a(uşuyordu!

Kher+heb rahibi, QKarna1ta öyü*ü Kapılarının A6ı)ısıR, QKitabın esiden berisahibiR, ölünün aradan, omurgadan, Qutsal aımıR, Qoruyu)u tesiriR, sananhu1yu alabilmesi @6in sihir yöntemlerinden 2aydalanıyordu! =?seri @sis1@nmabedin @6 (e başlı)a bölümünde =naos>, 2ira(unun arasında, elini, ralınensesi hi*asında!, ona manyeti paslarla utsal aımı+/VG! 4A4Zeil \ .9ouat1tn apılarının eli bı6alı be6ileri! 4ritish Museum1dai AnhaiFapirüsü, C8<G< 4ab!sotpou sa+, iletme ü*ere aldırmış (a*iyette durduğu görülür!> 4a*an bu ağı*a6ılışı Qurban edilmiş bir boğanın testittlleri& husyeleriY ile yapılmataydı!=<e2ebure, 4ull! ?gypt! %%! )ilt, s2! -L!> A! Moret, beli de bu ritin, )ena*eültünün en önemlisi olduğunu ya*ar! Bünü rit, mumyalanmış, sarılıp sarmalanmış)esede dilini (e sö*ün sahip olduğu yaratı)ı gü)ü, görüşü, işitmeyi, tat, ouRdounma duygusunu, olların (e ba)aların hareet serbestliğini iade ediyordu!Firamitler döneminden, $oma 6ağının sonuna adar me*arlarda ısaltılmış (eyatamI resimli, resimsi* papirüslerde Qölünün gö*ünü a6ma i6inY 2ormüllererastlanmatadır! ?(ren ile birlite yaratılan )anlılar serisini simgeleyen birağ ile örtülmüş Qyü*ü a6maR ritleri, utsal şehir Aby+dos1ta, naos1un =mabedini6 (e en önemli yeri> apılarını ii/M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%eliyle a6an rahibin 2igürü ile birlitedir! 4u sonun)uR e(renin daraltılmış birsimgesini temsil etmetedir! QMumyanın dinlendiğiR aynı *amanda e(renisimgeleyen me*ar (eya naos, ölünün heyelini (eya mumyayı oyma i6in apılana6ılın)a ayni ilThD işitilir!Y =0)hiaparelli, <ibro dei 2uneralD, %%! )ilt!>=?d2ou (e 9en+derah anıtları da görülebilir!>Aile ültünün rahibi olan oğul +2ira(unun tanrısal ültün rahibi olduğu gibi+babasının heyel (eya mumyasına sarılıyor, ateşle mumyanın başını (eyaheyel)iği aydınlatıyordu! Bünü ale(, güneş olan ;or us1un gö*ünden gelmiş,öbür dünyada ölünün düşmanlarını a6ıra)a olan sihir aımını iletme i6inparlıyordu! 0onra, urban edilmiş bir hay(anın yüreği (eya budu ile, ölünün yü*üoşanıyor, Q4üyü 0ihirba*R denen yılan şelindeR tanrısal bir ara)ın=herminette> yardımı ile ölünün ağ*ının, gö*lerinin, ulalarının +lTırdıedebilmesi, salgılarını (e hümörlerlnl =esi tıpta (ü)udun tabiatını oluşturduğudüşünülen dört unsur& an, sa2ra, balgam (e se(da +arap6a 6o ara anlamına+>ullanabilmesi ama)ıyle a6ılmasına girişiliyordu! An)a o *aman ona, Qruhunungöğsünde ola)ağı, tam endisinin olan arasındai şelini tanıya)ağıRsöylene)eti!Q0?$9A41<A$%5 CA5<@;?#K?<<?$@Y Ö5J59?



4@$ 0?$?M:5@5@5 :5 4@$AZAMA9A #AF%<%Z%!4ayan eymant + $onday şöyle ya*matadır& Ağı* a6ma seremonisi, heyelin =ölüyü,dublesini temsil eden> el (e ayalarını yumuşatan ger6e Q)e(her değişimiR +transsubstantiation& 4ir maddenin başa bir maddeye dönüşmesi + güneş (e :sirisdotrinlerinden türemiş bir di*i ö*el sa2hadan =epi*oddan> oluşur& \ Ölünün

heyeli, yü*ü güneye doğru, yeryü*ü gibi şeil (erilmiş bir um tabaası ü*erineonur! L \ 4irbiri ardından bir6o de2a tütsülenir! \ 9örder serili ii di*iaba onulmuş su ile, dört yönün tanrıları adına =;orus, 0eth, 7hot (e 0e+pa>heyel temi*lenir! . \ ;eyelin ağ*ı lo natron =doğal sodyum arbonat> topağı+beş güney, beş u*ey i6in+ (e beş topa/LG! 4A4tütsü tadim edilere temi*lenir! 4u topalar ayini yönetenin a(u)una aldığıü6ü bir sepete onulurR (e sepet ii de2a ağı*a, ii de2a gö*lere, bir de2aheyelin eline olma J*ere a6 topa (arsa o adar e* olma ü*ere götürür!R \4u temi*leyi)i ritler, heyele tadim edilen tütsü tane)ileri ile, heyelbaştan aşağı tütsülenere son bulur! 4undan sonra& / \ 4ir deriye sarılmış (ebir yatata uyur bulunan bir şahsın uyandınlmasını anlatan anlaşılma* bölüm! N \

Ayini yapanların dördünden birinin =;orus1un dört oğlunu temsilen> heyelinağ*ını ü6ü parmağı ile a6ıp heyele bir oğlun babasına hitap eder gibi hitapetmesi, - \ 4ir öü*, bir )eylan, bir a*ın urban edilmesi! O \ ;eyele öü*ünön ayağı (e yüreğinin tadim edilmesi! V \ ;eyele ön)eden ayrılmış par6anın,anlı et @le ağ*ını (e gö*lerini oğuşturur gibi yapara, tattırma teşebbüsü!

\ Ağ*ın (e gö*lerin 6eşitli ara6larla a6ılması& Ağ*ı ı(rı marango* alemi (e'erhi+aou denen bir sihir obUesi! 4u sonun)u alet ölünün Qağ*ını (e gö*ünüa6ma Rla almıyor, aynı *amanda Qtanrılar ü*erinde egemenliğiY sağlıyordu!7anımlanan hareetlerin her birini a6ılayan laırdılarla süren seremoni, biterbitme* yeniden başlıyordu! Ağı* a6ma epi*odu, bu se2er yeni bir di*i ara6ullanılara yapılıyordu& 9emir alem, ırmı*ıya boyanmış parma, ırmı*ıtaşların onulduğu bir ese, dört briet =>, (!s! ;eyelin ağ*ına, sonra, ö*elbir madde =bir tür @6 yağı (eya tereyağı> sürülüyor, arasından sütleıslatılıyordu! Öü*, )eylan (e a*ın urban edilmesi terarlanıyor (e seremoniheyelin tu(aletinin yapılması ile son buluyordu& 4aşına =)ou2iyeh>giydiriliyor, ona 6eşitli renlerde umaş şeritler tadim ediliyor, ousürülüyor, yü*ü boyanıyor, ral elbiseleri giydiriliyordu! 5ihayet o,tütsüleniyor (e bu operasyon "raeus => tanrı6ası (e bütün Mısır tanrılarıadına terarlanıyordu! 0eremoni 6ıışında bir yeme (eriliyor, yer süpürülüyor,Qdou* aradaş (eya saray adamı gelip, merasimle heyeli aldırıyorlardı!R =4uQ)anlı= > 4rifuette, sııştırılmış turb (eya ömür to*u par6a)ığı olup yaa)a olaraullanılırsa da, buradai anlamı şüphelidir!=> "$A?"0 ! 7anrısallığın (e rallığın, 7>oğu (e 4atının, ayni *amanda #uarı(e Aşağı Mısırın sembolü 5aUa yılanı!/M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%heyellerR haında& 4edenler, ölülerin ebediyet portreleri imdi, )anlırenlerle boyanmış, yü*leri amayla yapılmış gö*lerle aydınlanan, etengiydirilmiş, me*arların serdab1larına onmuşI ean Capart, Mempys, 8G%%%! 4ab!>4u serdab1lara, yani =Mastabalarm& %! @mparatorlu döneminden, dört a6ılı esiMısır me*arları >nın mihraplarında oyulmuş yu(a)ılarat ?si Mısırlıların 6oarışı )ena*e merasimlerinden sonra, ölünün )anlı heyelleri +genellile #uarı(e Aşağı Mısırı simgeleyen ii heyel)i+ onuyordu, ölünün arabalarınıntalimatı ü*erine (e bu iş i6in ayırdıları paranın önemine göre, rahipler buheyellerin önünde, dumanı QebedD bedeninR burun delilerine *e( (eren tütsütane)ilerini munta*aman yaıyorlar (e ölüye bor6lu olunan urban hi*metlerinisağlıyorlardıR 0üreli (aı2lar rahip ailelerine ölüler ültünün sürdürülmesindegereli aynalan sağlıyordu! ean Capart& Q4a*ı me*arlarda (a2ı tesis eden(asiyetnamelerin opyaları bulunmuşturR diye ya*matadır! 4a*an ölmüş bulunanimsenin endisi ser(etinden rahiplere ayrıla)a bölümü göstermiş (e Qhangişartlar altında bir nesilden öbürüne ge6e)eğiniR tayin etmiş bulunuyordu! =!



Capart>! Ge eğer, ö*ellile hi*metindei bir rahip (eya endi neslinden biriadalet ne*dinde itira*da bulunmaya )esaret ederse (eya Ölünün istelerinitanımama*lıtan gelirse, me*arına te)a(ü* ederse, serdab1ındai dublesinehürmetsi*lite bulunursa Ölü onu, ölülerin albinin tart ildiği Anubis1intera*isinde, ünlü, tanrılar mahemesiyle tehdit ediyordu!0A5A KA<45@ KA$5%59A ?7@$@#:$"M!Y

ö*etle, ayrıntıları Mısır1ın en esi dotrinlerine dayanan ağ*ın (e gö*lerina6ılma seremonileri, ölünün ruhunu bulmasını (e bir Qyaşam aımı ge6enR (ü)udunuullanabilmesini sağlıyordu, Kır @i adalet tanrısı (e ebediyen tout anh olan:slris1ln önüne 6ımadan, ölünün mumyası QAltın 0alonR dai 6aal başlı Anubistara2ından sarılıp sarmalanıyor (e üstüne oular sürülüyordu! Q;orus (e Anubis)ena*e sargılarını dü*eltirler! 7hot,/.9ouat dünyasının Mağara tannlart (e aşağıda endilerine yalnı* :siris önündetemi*e 6ıanların tanıdığı #uarı 4ölgeler yasa olan a2ası esilmiş ölüler, +4ritish Museum1dai, 7he 4oo o2 the 9ead! 7he Fapyrus o2 ueen 5et)hemet1den!/M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%ağ*ının ba*ı dualan ile, elini ayağını sağlığına a(uşturur!R 4u satırları

Maspero1nun *Mmoire sur fuelfues Fapyrus du <ou(^ re & <ou(re1dai ba*ıpapirüsler haında not Rda ouyoru*! 4aştai yedi deli (e arnındai doğaldeliler utsal ara6lar, ritü+el sı(a*lamalar (e ba*ı sihir 2ormülleri sayesindea6ılıyordu! A! Moret $ituel du Culte di(in en ?gypte & Mısır1da tanrısaltapınmanın Ayinleri1nde bu u*un seremoninin basitleştirilebildiğini ya*ar& 4a*ansarabe bi6imi (erilmiş taştan (eya metalden bir yüre, ağ*ın a6ılışından sonraölünün albine onuluyor! Ölüler Kitabının 4ab1larından biri ounuyordu! 4uritler $ehmara me*arındai Q%şı 0a6an1m albini bu imseye getirmeyi, ağ*ıma6mayı, tanrısal adalarla ona bi6imini (ermeyi anlatan bölümR adındai birya*ıda toplanmış bulunmatadır! =Xh! Girey, $ehmara me*arı>! A! Moret1ninQMısır1da 7anrısal tapınmanın Ayinlerimden aldığımı* ter)üme edilmiş bölümşöyledir& eyerine oyma i6in sana albini amına getiriyorum! ;orus1un albinianasına @s@s1in albini oğluna getirdiği gibi!R 4öyle)e, aranlıların dibinde,ölü görebile)e, işitebile)e, tene22üs edebile)e, dinleyip, onuşabile)etir!$ahat ebediyetinde, ebedD e2endilerinin ar*ularından a6mamaları i6in ba)alarıolmayan dişi heyel)ilerle )insel *e(leri tadabile)etir!7?M@P<?5M? 0A;5?<?$@5@ 7A0G@$ ?9?5 A4@9?<?$Ağı* (e gö*lerin a6ılmasından e((eli temi*lenme törenleri eseri bi*e tari2edilmetedir! 7eb neropolünde Khonsu me*arının girişini gösteren bir anıtınönünde, hi*metTrların, ü*erine sihir 2ormülleri a*ılmış bir me*ar taşınıditilerini görüyoru*! Me*ar taşının önünde, bir heyel Ölüyü temsil etmete,ritüel leopar derileri giymiş )ena*e rahipleri heyele sa6ılar =libations>yaparen, ii iralanmış ağlayı)ı adın dö(ünmetedirler! Kurban edilmiş 7yphon=?si Mısır1ın Q7houbon (eya 0et+0@ton adlı topra + 6öl tanrısının, =:siris1inere ardeşi 0eth1in #unanea adı> hay(anı derisinin =yani leopar> rahipler)egiyilmesinin Q)ena*e ültünün en esi ritlerinden biri olduğunuR hatırlatalım=A! Monet>, 4u deri ritinin genel anlamı, ölüyü mumyalama töreninde söylenen şu)ümleyle tanımlanır& QKalbinin 2erahlaması//G! 4A4i6in iyi ayinler, düşmanın 0eth1in derisiyle iyi )ena*e törenleri yapıldıY,Qurbanın derisini giyinme, urbanın hassasını edinmenin en sağlam yolusayılmıştırR =<e2ebure, le My the :sirien& :siris Mit1i>! 0onraları, ölününbütünlüğünü orumasına yardım eden mumyalamanın yerini, bir par6a midebulandırı)ı olan ölüyü par6alama adeti aldı! 4ununla birlite )ena*e ritüelleri,esi 2ormüller değişmediY#ağlanma seremonisi sırasında bir ouyu)u rahip, bir papirüs tomarından uygunduaları terarlar! Ölünün ağ*ını (e gö*ünü a6ma ara6ları önünde ha*ırdır! 7ebme*arlarının du(arlarrn+dailere ben*er resimlerin ba*ı sahnelerinin neyi i2adeettiğini yeterin)e anlayamıyoru*! Menna me*arında (eya Mentou er hese21deilergibi! 7eb neropolünün bir me*arının girişini gösteren bir anıt Önünde,hi*metTrlar ü*erine büyülü 2ormüller ya*ılı bir me*ar taşını dimetedirler!



0telin =me*ar taşının> önündei bir heyel ölüyü temsil etmetedir! 4u heyelinönünde, iralanmış ii ağlayı)ı adının 2eryat 2igan ağladıları, ritüel leoparderilerine bürünmüş rahiplerin birin)i (e iin)i dere)eden libasyonlar =törenselserpmeler> yaptıları görülür! :uyu)u rahip bir papirüs tomarından uygunduaları oumatadır! YAği (e gö*leri a6maya semboli olara yarayan ara6laryanma onmuştur, 4u utsal metinler bi*e ne öğretmetedirS A! Moret Q:siris1in

öldürülüşünden (e insanların ölümünden sonra, birinin (e öbürlerinin )esetleridünyada alıyor, oysa ruh göyü*üne gidiyorduY diye ya*ar!Ö<J5J5 ?M4$@:5 =A5A KA$5%59AK@B:C"K> ;A<@5? 9Ö5JZJ G?K?M@K<?$@5@5 #?$@5? ?<@Z@,Kutsal hi*metlerden ön)e her ölü hareetsi*, 6ıpla (e ter edilmiş bir )esettenibarettir! 7abD tutula)ağı ritler ondan mumyalanmış (e sargılara sarılmış birQmumyalanmış :siris, bir ölü+:sir@s haline getire)etir! 4u sö*)ü ölülerKitabı1mn dualarında her an terarlanır! Arai dönemde =en esi dönemlerde>neropo"erin girişlerinde endilerine ayrılmış öylerde yaşayan u*manlar +budounulma*ların 5in ge6me (e yaşayanların öylerinde yerleşme haları yotu+ölülerin iseletlerinin e+/N

M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%milerini ayırıyor, etlerini paralıyor, i6 organlarım 6ıarıyor, mumyalamaişlemini yapıyorlardı! 4al arıştırılmış oularla o(ma, iseletin (e etlerinbir araya getirilmesini olaylaştırıyordu! @seleti bir araya getirip etlerleabil olduğu adar, başa bir ölüden herhangi bir par6a alması*ın, örtmegereiyordu! Kemileri bitiştirme (e bütüne, doğa)a her (arlığın anaarnındai 6o)u bi6imini (erme de geremeteydi! Kemilerin birleştirilmeseremonisi herese, :siris1in il olara, emilerinin ;orus, 7hot, Anublstara2ından birleştirildiğini gördüğünü hatırlatıyordu! 4u önemli olay bütünMısır mabetlerinde tanrının omurgasını gösteren 7et sembolü diilirengösterişli ayinlerle utlanıyordu! 9aha sonra, (ü)udun tamlığım bo*mayanmumyalama yöntemi, bu bira* gönül bulandırı)ı olan iselet par6alamanın yerinialdı! Xaat )ena*e merasimleri sırasında söylenen 2ormüller değişmeden aldı!Q$ @50A5 4?9?5@5@ ÖPJ5J5 A<AMA<A$% @<? #AF7%!R Ölünün ruhu, hayatın (e ışığınebedD aynalarına yüseliyordu! 4u serbest ruh ba idiI )an =espiri>I T&QdubleRI sehem QşeilRI (eya habit, QgölgeRI ren QisimRdi! $uh, gö tanrısıolan ;orus1un gö*ü oluyordu! Xaat diat etmeliydiW :nu o(alayıp rahatsı*etme @6in il )ehennemlerde, ne2esi yeryü*ünde yaşayıp, ölenlerden hi6ayrılmayan orun6 0eth1i arşısında buluyordu! , efuier, $eligion ?gyptienne&Mısır 9ini adlı yapıtında Q;orus1un gö*lerinin alanı altında Ölü, de(amlıyol)uluğunu güneş gibi hep yeniden doğara sürdürebile)etirR diye ya*matadır!0! Mayassis1in yorumuna göre Q;orus1un gö*ü öenini güneşin ışığından alan,onunla birlite (ar olan, bu ışıtan 6ııp onunla arışan ruhun ışığınısimgelemetedir!!! ;orus1un gö*leri insanları (e eşyayı yaratmıştır! 0ema(Dyü*ün gö*leri e(reni gördüğü *aman, e(ren (ü)ut bulduI güneşin ışıları birgö*yaşı dalgası gibi, e(reni apladıI böyle)e ;orus1un gö*ünden döülenler,insanlara (e tanrılara gereli olan hayatı (erdi!!! üneşten dağılan ışı gibi,;orus1un gö*ü bütün realiteyi yarattı!R 4öyle)e, dünyada yaşayanlar, Ölme i6indoğmuş yığmlar)a (arlı, $T1nın gö*bebelerinden, il (e dölleyi)i ışılaberaber 2ışırmış+/-G! 4A4tiI 6ünü& Q$T @nsanların bedenlerini gö*ünün ağlayışları ile yaptı!!!R diyeya*ılmıştır! Mayassls Q;er ruh göyü*üne doğru u6ar! %şıta, güneşte ısınmaları)anlıların (ü)utlarını yaşatan, yeri güneş olan tanrısal+e(rensel ruhtaeriye)etir! ?(rensel ruhta eriye)etir! ?(rensel ruh, ruhların ruhu, bütünyaratıların hayat aynağı, tanrısallığın ta endisi, tanrıları yapan esrarlıruh olup tanrılar onun şeilleri (e te*ahürleridir! 4u e(rensel ruh, ;orus1ungö*üdür, ölü an)a, onu tanrılara eşit ıla)a, onu ebedileştire)e sihirliaımı ona (ere)e, onu sa2laş+tırıp hoş oulu yapa)a +;orus1un gö*ünün ousutanrıların ousudur+ bu ışı gö*üne sahip olduğu *aman Qses1te doğruR diyenitelenebilir! 4unun i6indir i )ena*e rahipleri, ölünün de sırası gelin)e %şı



0a6anlardan biri olması @6in, ölünün heyeline merasimle oular sürerler!:uyan şöyle demetedir& ?y ölü +:siris, rahibin a6tığı gö*üne, ;orus1un gö*ününışığını oyuyorum!, ?y ölü + :siris, sa6larına ;orus1un gö*ünün ışığınıoyuyorum!!!R Moret1nin 6e(irisi şöyledir& Q?y Amon+$T, senin i6in ;orus1ungö*ünü ha*ırladım! Kousu sana geliyor! 0ana gelen ;orus1un gö*ünün ousudur,Amon+$T, sen i re6ineyi se(ersin!!!R @şte sema(D ouların yerini tutanlar& Mür

=2r, MyrrheI <at! Commiphora myrrha!>, mabetlerdei tütsüler!!!/OM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%G< 4A4@50@#?<?$ @50A5%5 A<7%<?M9?5 :<"Z7""5"4<#:$<A$9%I JBJ MA99 &4?9?5, 0M, Ö<?I JBJ $"; &A5K;, 4A G? KA!Mısırlılar, @i ha2ta boyun)a ay ü6ülüren, Kötülü $uhu 0eth1in, siyah birdomu* şelinde, gö yü*ünde ;orus1un gö*ünü yediğine inanıyorlardı! 4irbalı6ının o)a arınlı, sede2 renli bir ay balığını =Möle, Foisson lune>yaalayışı gibi, 0eth, bu gö*ü ağlarında yaalıyor, bu Ölüler dünyasına egemen

esrarlı gö*ü, su aygırlarına, 5il nehrinin derinlilerinden gelmiş ışıyansımaları gibi, sular boyun)a sinsi)e ayan timsahlara atıyordu! 4unun i6indiri Mısırlılar, :siris1in ruhunun, diğer ölülerini gibi, ;orus1un gö*ünde ayboldutan sonra, mumyalanmış olan (e ter ettiği bedene, mumyalama süresin)e,;orus1un ruhunun başına gelenler gibi her 6eşit ma)eraya tTbi oldutan sonradönebile)eğine inanıyorlardı! 4unun i6indir i, mumya me*arın (eya mabedin*emininde diine onulduğu *aman, rahipler, yani ;orus, arısı @sis, ardeşi5ephtis, ayni *amanda 7hot (e Anu+bis, ruhun salandığı ;orus1un gö*ünü aramayaoyuluyorlardı! 4uradai esi sırların anahtarlarını, bu sembollerin anlamınıbilemiyoru*! 5e sihirli bir Tleme a6an bu ruhların dış görünüşlerinin neolduğunu, ne de onları hangi aranlı (eya aydınlı u((etlerin, sonu gelme*sa(rulmalar i6indei planetler gibi, u*aya dağılmış onbinler)e iyili (eyaötülü taşıyı)ısı haline, se6ere getirmesini anlayabile)eği*! 4u Q;orus1ungö*ünün aranılı+şıY, bu ışığın aranılışı, ayini yöneten rahibin, ara)iğeri (ei6 organları 0eth1in ara)iğer (e i6 organları 0eth1in, ötülü ruhunun olan biröü* (eya )eylanı boynu*larından yaaladığı *a+NVG%! 4A4man sona eriyordu! @şte ölünün mumyası önünde, boynu*lu bir hay(anın urbanedilişini bi*e anlatan alışılmış sahne! ;ay(an boğa*landığı (eya arnı (arıldığı*aman, rahip sı)a arnını arıştırıyor, parla (e aygan i6 organlarını,;orus1un sindirilmemiş tanrısal gö*ünü bulma i6in muayene ediyordu! Bünüölünün ruhu bu gö*de salanmıştı (e ruhu, urban edilmiş hay(anın i6organlarından 6ıarara )ena*e rahibi onu ölüye, daha doğrusu mumyasına iadeediyordu! $uhiyle beraber ona, gölgesini, elini (e ismini, adalet tanrılarınınmahemesine 6ıma i6in gereen bütün görünüşleri iade ediyordu! $uhu bedenineQsaymaR, Q0eth1ln gö*ünü oparmaY denen şey buyduI 6ünü 4üyü)ü @sis, il e*,tanrısal (e )ena*eyle ilgili ültün ritlerlne uygun olara, bımadan usanmadan;orus1un gö*ünü aramış, bulmadan hi6 dinlenmemişti! ö*ün, yani orada oturanruhun ada(raya iadesi gösterişli ayinlerle yapılıyordu& Mumyaya bir alpgetiriliyorI heyeli (e gölgesi ona götürülüyor (e ölünün oğlu, ona hayatınıatarma i6in, mumyayı (eya heyeli ii eliyle u)alayara öpüyordu!Y YYPamanların başından beri Mısırlılar, 5il ıyısında hayatın 6o ısa (e ö*elliledeğersi* olduğuna inanıyorlardı! Kuşusu*, 6o aıllı meralılar olara QebedDe(lerindeR bula)aları a(antaU, *e(ler (e on2ora değer (eriyorlardı! An)a teger6e yaşamın ebedD yaşam olduğunu da biliyorlardı! 4u yaşam onlar i6in,aşağıdai dünyada iin)i e* doğuşları ile başlaya)atı! Bünü, oulumumyalarından, annelerinin arnından doğmuş olduları gibi, ölüler e(reninin onii apısı arasında o esrarlı, şeillerin iadesi süresi tamamlanın)a, yenidendoğa)alardı! Ca1larıyle birlite, yani dubleleri ile, görünüşten ibaret boştemsillere, değişimlere rağmen, an)a ölünün tanıyabile)eği öbür benlileri ile,



(atiyle doğmuş olduları gibi, temi*e 6ımış bir ruhla doğa)alardı! 4u T,şeilleriyle birlite onlara, dünyanın yumurtasını bi6imlendiren 4üyü KhnoumKapı)ısı tara2ından (erilmişti, @nisiyeler insanın altı elementten oluştuğunubiliyorlardıI ü6 maddesel& 4eden, gölge (e isimI ü6 ruhsal& anh, a (e bak 4uba ebediyen süreli, ölümsü*dü! #aşayanların, dünyada gölgeleriN

M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%nasıl endilerine yapışısa, a1da 9ouat1ın yalnı*lı (e derinlilerinde böyleidi! enellile denilebilir i her insan, doğan güneşin ışığını görür görme*,[KaYsı ile yürürR, Kugusu* imse bu öbür benliğini ne görmüş ne de onadounabilmiştir! 4u, )iğerlerini dolduran ha(a, baışını aydınlatan (e sö*ünü)anlandıran düşün)e gibidir! ;eresin ruhunun (e bedeninin dublesi olan a, şu(eya bu şeilde dayanağı olduğu hayat adar ıymetli idi! üneşi (e diilmişphallus1ü alışlayan il öpe başlı maymunlar tara2ından dünyanın tanındığı (etapmıldıgından beri tahrip edileme* olanın gü)üne sahipti! 4u ebediyendeğişmeyen, ölüye sonrai hayatındai de(amlılığı sağlayan, görünmeyen (arlığınZeil \ / =@K@ #:<"5 K@7A4%15A Ö$? $:+0?7A:"15"5 ;A$@7A0%>!4urada öbür dünyanın bölgelerinden birini görüyoru*! $o + 0e+taou1da yılana(iii yol (ardır! Aşağıdai ateşten, yuardai su+dandır (e birbirlerinden Ateş

ölü ile ayrılırlar! Kapılar, )ana(arlar, ötü ruhlar, ruhun $o+0etaou1daiilerleyişi sırasında aşması gereen engellerdir! $uh aşağı dünyanın bu bölgesineeli bı6alı bir tanrının be6ili ettiği Ateş Kapısından =sağdai siyah yarımdaire> girer! *i*li Zeylerin #oluR olan Qyolunu $o+0e+taou1daR a6malıdır!An)a, endini $o+0etaou1da beleyen *orluları aştıtan sonra ruh, sağda,yuardan, 6ıabilir! Fırıl pırıl, sa2laşmışI ebediyette doğarI *4üyü ola)a,%şığını endi yapa)atırYI i*li Zeylerin ne olduğunu bile)e, an)a isimlerinihi6 terarlamaya)atır! 5ihayet, Anru+te2 bölgesine, mutluların bölgesinegirebile)etir!NLG%! 4A4değişimlerini birbirine eleyen (e ona bir ardeş gibi ben*eyen a1yı, her yerdeme*arlarda ü6ü heyel)iler şelinde buluyoru*! Canlılar ona yal(armatan gerialma*lar, 6ünü o 6o u((etlidir& Ölüye QKa1n yaşasın, derlerI 7eb1i se(ere(e yü*ün u*eyin esintilerine dönü, milyonlar)a yıl yaşa!R;enri Xran2ort1un ö*ellile diati 6etiği gibi, her ne adar Qbütünter)ümeler, 2iirlerimi*in ge6erli olmadığı bir alanda, endi görüş a6ımı*ınetilerini taşırsa daR ileri a6ılamayı doğru sayabiliri*& ?si Mısırlılarına1sı, @ster )anlı, ister ölü olsunlar, onların, ge*egenimi*in bir bölümünüoluşturduğu o*mosun durmayan hareeti ile bütünleşmelerini sağlıyorduI bi*e aitolamayan bu =ben>, bu a, bu dünyadai (e öbür dünyadai her doğumda (erilir (e,*amanların başında onu, tari2 edileme* *amanlar i6in, meydana getirin)e, geldiğie(rene iade edilme i6in geri alınır! Ka, ?si Ahit =7e(rat>dai nephesh, espri+hayat, insanın yü)elttiği, her gün ululadığı oruyu)u (e transandantal en1iImeletirI 6ünü insanın albi a1sı ile se(in6 i6indedirR!!!4?55:" K"Z"5"5 :0$@01@5$";"5" 7AZ%9%% @4@,Ö<J5J5 K"Z + $";" :5"5$";"5" 7AZ%$!$uhlarına gelin)e, Mısırlılar onu, ölüyle ayni yü*ü taşıyan bir uş şelialtında gösteriyorlardı! Ölüm anında bu u6u)u ruh, ge6i)i olara a1smdan,yaşamından ayrılmış bedeni ter ediyor, mastabaların =arai me*arların>uyularından a6ara alışı olduğu yerlerde dolaşıp duruyordu! :nu 5ilıyısındai bah6elerde, 2ira(un in)irlerinin dallarında görme abildi! @lelar*ularını hatırlıyorduI 2aat her *aman düşünüp, değerlendirip arar(erebiliyordu! Pihni a6ı, hareetli (e gelişigü*el, ritüeD sa2laşmadan sonraendisinin ola)a bu a)ayip dünyada dolaşıyordu! Xaat )ennet mutlulularınaaday olan bu ruhu besleme, tadimelerle doyurma gereiyordu! Bünü öbürdünyadai yaşamı )anlıların ona sağlaya)aları maddi ilgiye (e onların şe2atinebağlıydı! Ölülerin ruhlarına arşı göre(lerini o adar 6abu unutan )anlılaraya*ılar olsunW Musaların alitesinde (eyaN



M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%ölülere (erilmesi gereen yiye)elerde hasisli edenlere ya*ılar olsunW ?(et,4atı 9ağında aybolmuş olan ölüleri artı hatırlama istemeyenlere, apılarınınönüne atılmış sihirli 6aıllar gibi, ü6 de2a lanet olsunI 6ünü ölülerin a6almış ruhu endi e(ine dönebilir, onları beslemele yüümlü olanları, nesillerboyu, orudan bar bar bağırtabilirW ?(et, unutulmuş ölülerin 6aal +tanrı

olduğunu görenlere, ge)enin sessi*liğinde şiTyetini hayıran, 5il1in Öbürıyısından gelmiş büyü uşu, :siris1in ruhunu taşıyan bennou1yu!, ada(ralarınü*erinde sü*ülen, mumyasına a(uşma i6in me*arının uyusu ü*erinde u6anbatalıların uşunu, Ölülerin @nsan başlı, insan elli gü*el uşunu görenlere neya*ı,!!Ö<J<?$ 9J5#A0%5%5 C:$AX#A0%Mısırlılar, ölüler dünyasının i6inde yaşadıları dünyaya, yani Mısır1aben*ediğini düşünüyorlardı! :tu* ilometreli tarım yapılabilir bir şeridinortasında aan u*un bir nehirle bu alt dünya, 9ouat dünyası, 2ira(un Mısır1ıgibi on ii bölgeyi i6ine alıyordu! Q@ili Pamba (e Fapirüs Krallığımda on iinom (eya eyTlete ayrılmıştı! 9ouat1tn on ii bölgesinin herbiri ge)enin on iisaatine teabül ediyordu! 4irbirlerinden, uyruları ü*erine diilmiş,ağı*larından ateş sa6an, *i*alı ge6itlerde salanmış yılanların, şüpheli

Ölülerin endilerini atlatmaması i6in diatle nöbet beledileri yüseapılarla ayrılmışlardı! 4unun i6indir i Ölüler Kitabına, Kapılar Kitabı dadenir!Aşağı dünyanın bu on ii bölgesi sayısı* tanrı, ruh (e sıradan ölülerden oluşanbir halı barındırıyordu! Q?bedD hayatlarını :slris (eya Ftah ne*dindege6irenler hi6 bir po*iti2 işen)eye uğ+ramıyorlar, an)a aranlılarda bir6eşit uyuşulu i6inde sara+rıp soluyorlardı! Ö halden onları urtara)a,ayığın yalaşması idi, =üneş Kayığı 9ouat1ın on ii bölgesinde ge)eyol)uluğunu yapıyordu> Kayı onların bölgesine girin)e alışlıyor, ayı onlarıaydınlattı6a )anlanıyorlar (e saat ge6in)e, aydınlı da Kayığın ayboluşu ilesönüyor (e onlar inlemeye başlıyorlardı!R =A Moret, ?gypte pharaonifue&Xira(unların Mısır1ıI Maspero, ;ypogies royau& Kral Me*arları,> 4ütün ruhlartalihsi* de+N.G%! 4A4ğildiI sihirli 2ormülleri bildileri i6in üneş Kayığına abul edilenler, $T1yage)e se2erinde re2aat edebiliyorlar, (e $T günün il saatlerinde )anlanın)aonunla birlite parlayabiliyorlar, birlite Mısır1ın ebediyen ma(i göündeyüselebiliyorlar, onun yü*ü (e ısınması olabiliyorlar, üneş1in ebedD düşmanıGTdD ?ngereği Apophis1le sa(aşıren ona yardım ediyorlar (e her aşam yenidenyeşil yü*lü ölülerin yer altı dünyasındai ağır ge6işinde ona atılıyorlardı!9ouatln derinlilerinde, tanrısal ayığı, $T1+nın önünden ışı düşmanlarınıo(mala göre(li tanrının simgesi )anlı bir boa yılanı olan bir ipleyedeliyorlardı!9:GA7%5 K@7A4%5%5 :5 K 0AA7!4i*e ölüyü, göün yıldı*larına a6gö*lülüle atılmata olara gösteren ÖlülerKitabının bu bölümleri ne adar gariptirW 4ütün bu ölüler, beşer yü* seneliadımlarla e(rene girebilmeten, her boyutta ge*ip dolaşmatan ne adar mutluidilerW er6eten 7eb soylusu, yaşamındai 7eb1li (e soylu, birden utsalya*ıları mı öğrenebiliyor, sonsu*luta raslantı sonu)u yaaladılarının @6organlarının Fişiri)isi mi oluyorduS Bünü Firamit Metinlerinde Qölüler ge)enina*anlarında arınlarını doldururlarR diye ya*ılıdır! Ölü aniden, aldırma*tanrıların önünde QKu*ey öünün 4üyülerineR eşit mi oluyorduS Maddeninmaddedeine sahip olduğu gibi, bundan böyle, yuardai (e aşağıdai tanrıların*eTsına sahip olan, yaratı)ı ışıta, 6oğalma i6in şeil alan her şeyinderinlilerinde )anlıların düşün)esinde (e gö*ünde Mısır1ın ü,stünde parlayanyıldı*lar gibi Ölümsü* mü oluyorduS Cennette, şu göğsü şişin ababada sema(Danasını tanıyabile)e, yanında, dünyadainin tersine, yeniden (e ebediyen, hi6sütten esilmeyen bir 6o)u olabile)e mi idiS Ölülere (aad edilmiş bütün bu(i*yonların sihri a6ılamaları, ger6e anlamları ne idiS Firamit metinlerinde,ölü olanların Qbir gün endi pislilerini yemeğe me)bur ala)alarındanormamaları, 6ünü aralarına arıştıları tanrılar arasında yiye)eğin, eme,



et (e biranın bol olduğuY belirtilmetedir! Firamit testlerinde, ölülerige6iren ayı6ının onları ayıtan indirdiği *aman, onlardai sa2lığın pa+NM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%nltısı arta)ağı, a* *aman i6inde :siris1te işililerini bula)aları, :sirisgibi a*alarının yeniden birbirine elene)eği ya*ılıdır! 4u onuda Ölüler

Kitabı esindir& ;eres o *aman =öbür dünyada> albine, alına, ağ*ına,ayalarına, ollarına (e ereli u*(una sahip ola)atır!R ?(et, ÖlülerKitabının bu bölümleri a)ayiptir!!! üneş Kayığının ölüler ülesindei ge)eyol)uluğunun hiTyesini dinleyelim& 9ouat1ın Kitabının, birin)i saati +ge)eninbirin)i saatidir+ ölüler )ehennemin be6isi olan yılanın ateşi arttırıp şiddetlepüsürttüğünü görere dehşete apıla)alardır! ?ğer ölüler be)erili ise,oruyu)u musaları (arsa, sihirli sö*)üleri biliyorlarsa, Aşağı 9ünyanın ü6başlı )ana(arının diatini dağıta)alar, )ana(arın düğümleri arasındaendilerini dounulma* ıla)alardır! : *aman 4atı Kapısından öbür dünyanınil bölgesine gire)elerdir! @in)i (e J6ün)ü 0aatte, ruhlar dünyasının apısıolan Anrute21den ge6e)eler, :uernes (e :siris bölgesinin soğu alanlarınıeş2ede)elerdir! #aşayanların, daha hayat ne2esi taşıyanların derileri beya*olup hi6 yeşil olmayanların sınırı 4atı1dan gelen o6 başlı güneşi

selamlaya)alardır! Ölüler, bir ada(ra olmuş, aşağı dünyanın on ii bölgesinde,e)enin Kayığındai ya(aş yol)uluğuna başlama i6in, ündü* Kayığını terettiten sonra, =endi bedeni> olmuş güneşi, *amanların başından beri her günyaptığı gibi, s2ensin baışı altında doğmadan e((el, selamlaya)alardır!9ördün)ü (e 4eşin)i 0aatte, 9oğrular, üneşin, Mem2is nomunun şahin yü*lü esiölüm tanrısı 0oaris1in gi*li mağaralarından ge6tiğini göre)elerdirI oradaaranlılar, deni*lerin derinlilerindei sular gibi oyudur (e $T oradaolanları görme*I bununla birlite 6amur gibi aygan olan ölüler, o emirlerini(erdiği *aman sesini işitebilirler! Kutsal Kayı, 0oaris1in aranlılarındaayar (e bu )ehennemlerin orun6 ge)esinde, hemen hemen görünme* u*un biryılana dönüşür! Altın)ı 0aatte, binler)e uş+ruh, ellerinde ;orus1un gö*bebelerini tutan a)ayip tanrı6alar göre)elerdir! 0arabe Khepri1yi, han6ertaşıyan beş başlı yılanları göre)elerdir! #edin)i 0aatte ölüler, şeytanlaraarşı halı ı*gınlılar i6indei @sls1in arşısında ola)alardırI :siris1indüşmanlarını a2aları esilmiş, aslan başlı tanrılar tara2ından bağ+N/G%, 4A4lanmışI yeryü*ü gölerinin tersiniI yapışan halaları ile )ehennemin yedin)idairesini dolduran, ilerlemesine mani olma i6in üneş Kayığının altındai sulani6en Apophis )ana(arını göre)elerdir! 0ei*in)i 0aatte, neş1elenmiş ölüler,yeraltında yapılmış olan e(lerinden üneşi ö(me (e parıltısını görme i6in6ıan dirilmişlerin gürültü (e miya(lamalarını duya)alardır! 9ou*un)u 0aatten:nbirin)l 0aate adar, metinlerin Agarit dediği )ehennem dünyasının su (eateşini göre)elerdirI üre6i+ler o *aman, üneş Kayığını ter ede)eler (eesrarlı mağaralarına döne)elerdir! e)e yol)uluğu sırasında ayığı 6emeyeyarayan halat bir yılan ola)a (e bir sarabe güneşe ona)atır! 5ihayet, :niin)i son 0aatte ölüler, yaşayanların dünyasını ışığa boğmadan, üneşin birsarabe olara doğduğunu göre)elerdir! 5ouit Qba)aları arasından 6ııpha(salasının =FubisI aşağı arın> dışında gö*üe)e yeni güneşi doğura)atırR, :*aman ölüler se(insinler (e )anlılar onun ışığını görme i6in alsınlarI 6ünü)ehennemin bağrındai ölüler güneşi, yeniden Khepri, 0abah üneşi tanrısı,insanlann gürültüsü dindiği *aman ba*an yerden gürültüleri işitilen Aşağı9ünyanın on @i bölgesinde o adar sııntı (e değişimden sonra, endi endindendoğan yeni tanrı olmuştur!!!!!!G? Ö<J<?$ :0$@01@5 %Z%% :<ACAK<A$!4aşının üstündei o adar tatlı, o adar sa2, u6su* bu)ası* A2ria ge)esini herseyrettiğinde, Mısır1ın ister Abydos ister 7ebY ini olsun, o haria göündebaışları dolaştığı *aman, 2ira(unlar döneminin Mısırlısı biliyordu i parlayıldı*lar ruhlardı (eya tanrılar haline gelmiş ölülerdi (e endisi de, bir gün oda, u*ayda asılı bir ışı par6ası ola)atı! @nisiyeler bir gün :siris1in bedeni(e ışığı ola)alarını, diğer )anlıların, onlardan 6o sonra, *amanlarınaranlılarında doğdularını görmüş olan bu aynı 5irin ıyılarında, büyü gö



me*annın dibinde ışı sa6an endi ölülerini tanıya)alarını biliyorlardı! ?(et,bu parıltıları birbirine den olmayan on binler)e yıldı*, ruhlar tanrılar (eölülerdi! ?si *amanlarda, insanlann toprağını ter etmişler (e şimdi bu ruhlar,bu tanrılar, bu ölüler yü*ler)e milyon saman yolunun bur+NNM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%

ga)ına, @nsan düşün)esinin ebediyen a(rayamaya)ağı, yaşayanların e(renini endiendine hatırlaya)a bir ayna sadaa+tiyle yansıta)a 6o geniş ölüler e(renininşaşıla)a Tlemine iştira ediyorlardı! Dnlsiyeler biliyorlardı i $a,ayrı)alılı ruhları endine 6ağırıyor, onları etra2ında @stiyor, onları endindebir tohum gibi ar*uluyordu! Bünü yeryü*ünde a*ı)ı bir şey sayılmış olan hayat,me*arın apıları mühürlenir mühürlenme*, yeniden bir güneş ışığından 6ımışilel aım haline geliyordu! #eni doğan, bedenine güney güneşinin ışığınıalmıştı! Ölümden sonra bu ışı ebedD tanrısallığa, ışığın aynağına, ale( ale(ursu insanların toprağında piramidionları =Y>, mabetlerin büyü apılarınıaydınlatan $T1ya dönmeliydi! Paten insan me()udiyeti hi6 $T1nm me()udiyeti ilearşılaştırılabilir miydiS Jnlü eUip+tolog A! ?rman şöyle ya*ar& Q@nsan doğudadoğmuştur, batıya doğru gider! Ölümünden sonra ölü, güneşin ge)e bölgesindeiilerleyişini, doğudai il notasında bulunma, ul`hiyetle birleşme (e ebedi

ışığa girme i6in i*lerRI ölüler batıdan doğuya giderlerI metnin esas temasıbudur! Cena*e mabetleri (e me*arların ni6in 5il1in batı ıyısında inşaedildiğini de böyle)e anlamış oluyoru*&Q!Ölüler ülesi batıda bulunur, bunun i6in güneş de batıdan batar!YX@$AG"5<A$%5 C?5AP? 0A$A#<A$%59A 0?M4:<<?$@5,A5A;7A$<A$%5 G? JB<?$@5 A$AZ7%$%<MA0%! "*un oridorlardan, ülelerinin eşiğineadar indiğim *aman ölülerin tanrılarını gördüm! 4ana re2aat eden tanrılarınoturduları bu yerde ne orun6 saatler!!! 4u unutulmuş (e a* bir *aman ön)ebulunmuş derinlilerdei rahatsı* edi)i sessi*li,,! Jnlü sülTlelerin 2ira(unme*arlarının du(arlarına resimleri yapılmış bu aşağı dünyanın başı esilmişleri,bana, benden hı*lı yürüyorlarmış gibi geliyorduW 9ouat1ın öldürü)ü yaratılarıher yönden üstüme oşuyorlardı! 9oğrulara (aad edilmiş )ennetin yüse apılarıönünde, tanrıların (e insanların de( resimleri önünde dehşete apılmatanendimi alamıyordum (e ruhu+=> Xyramidion& Jstü bir diili taşla mhayetlenen ü6ü piramit!G%! 4A4mu on)a sun1Dli, on)a ululu arşısında nasıl oruya)ağımı bilemiyordum,Kendimi hi6 bir )anlının ıyılarım görmediği, 88! yü*yılın hi6 bir ölüsünün,apılarının önünde a6ıldığını görmediği bir Tlemin ortasına atılmış ü6ü)ü birşey gibi hissediyordum! 5erde o yıldı*lar haline gelen bu Ölülerin dünyasınıanlayıp ona egemen olmamı*ı sağlayan o semboller, anahtarlar (e gü6lerS 0ağımda(e solumda olan, :siris1in orun6 haber)ileri, inisiyeler i6in ger6etenorun6 mu idilerS Ölüler, @alou tarlalarındai neş1eleri i6in, sonsu*lulardaiululanmaları i6in ne ü)ret ödeye)elerdiS Ce(ap her *aman aynıdırI 6ünü, Qoradaölülerin nasıl olduları, esilerinin ne olduğunu anlatma i6in (e sıramı*geldiği *aman ölülerin gittiği o yerlere gittiğimi*de orularımı*ı yatıştırmai6in hi6 imse oradan dönmemiştir! ittiğinden beri bira6 bin yıldır hi6 imseoralardan dönmemiştir!R : ta(anları ma(i *emin üstüne onstellasyonlarla (eZeil \ N0ema(i 5il1e QMaat1ın %şılı ölüHne ulaştıtan sonra, sa2 olan ölü, üneşKayığına biner +burada Kayığın bu arateri ;o+rus+$T1nm başı ile belirlenir+ (e9oğuya, ölümsü* yıldı*lara yönelir! 7anrıların yaratıldığı yere Kamış (e Adatarlalarına doğru, Mutlulardın tarlalarına doğru gider! Arasında yenidendirilişi simgeleyen 4ennou uşu, ona re2aat eder (e onu orur (eÖlünün ruhu, Qeb Ka*ı gibi, se(in6ten gagalarY! :siris1in @şılı 0andalı (eQdayanılılığı, ruhun süreliliği, :siris1in omurgasında olanY 9Ued direği! +7orino Fapirüsünün C88%8! 4ab1+ındai (inyet!lıNOM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%astronomi tablolarla süslenmiş QAltın 0alonlarY, o heyelleri aybolmuşserdablar, o geniş (e ıssı* ölü mah*enleri, du(arların+da Ölüler Kitabı1nın



önemli bablarmın opya edildiği, yaşamlarındai gündeli sahnelerin resimleriyapılmış olduğu bütün bu gi*li (e orun6 yerler, bir de2a gören i6in unutulma*şeylerdir!:rada, me*arın ö*el yerine inişten e((el, rahipler mumyayı son de2a ayağaaldırırlar (e ağlayı)ılar ona sarılıren rahipler ağı* (e gö*lerin a6ılışınınimitati2 =talidi> büyü ri tier ine başlarlar, Q$uhun, bedensi*ler =?spritsI

ruh& me> arasında tanrısal ola)a, diye şarı söyleye)eler (e sen onlararasında sı sı dolaşa)asın! ö*lerin görme i6in, ulaların ağ*ından hangilTırdı 6ıarsa duyma i6inI ba)aların yürüme i6in sana iade edildiI ollarında omu*ların ü*erinde her yana hareet edebilir! ?tlerin şimdi )anlıdırIdamarların se(in6 i6indeI bedeninin bütün organlarından 2aydalanabilirsinI 6ünübedenin tam sağlılı (e u((etlidir!R =A, Moret> <eopar derisi giymiş rahipler,umlar altında almış ü6ü dua odalarında sihirli duaları mırıldanmaya (eölülerin geresinmeleri olan hediyeler (ermeye artı hi6 gelmeye)eler!9u(arlarında hatta ba*ı tamamlanmamış resimlerden başa bir şey almamış o gü*elQ?bediyet sığınalarıR bugün ne adar ümitsi*)e boş!!! Artı rahipler ölüleriQsesleriyle 6ıarmaR (e onlara sunduları Qyiye)elerle ağı*larının suyunuaıtma @6inR gelmiyorlar! öyü*ü *iya2etlerinin gü*el mü*isyenleri, a6ı sa6ıgiyinmiş, ölüler önündei gen6 dansö*ler, 5übya prensleri tara2ından hediye

edilmiş ü6ü *en)iler, neredesini*S Artı, nom e(inde değilI heyeller de yo!#alnı* ölülerin ruhu :siris1te ebediyen )anlı alıyor!!!Ö<J<?$9?5 G? :5<A$%54AK%M<A$%59A5#AZA#A5 4$ 0A51A7K$<A$G? ;@PM?7K$<A$ :$9"0"4ir an i6in 6alışma odanı*ı, say2aları işaretler (e düşün)elerle dolu itaplarıbıraalım (e otu* beş yü*yıl geriye sı6radığımı*ı 2ar* edelim!!! 5ü ıyılarında,yü* apılı 7eb1deyi*! Amon1un büyü şehri etra2ında palmiyeler, geniş eilialanlar, san1atTr (e hi*met öyleri yayılıyordu! Bünü ölülere hi*met sağlama-VG%! 4A4i6in, ünlü 7eb neropolünün 6e(resinde, yağlı bir parlalıtai @6 organları6ıaranlardan, mumyalara sargılar sarıp V. musayı, :siris1in ritlerlndeltari2e göre, uygun yerlere oyanlardan, yaşayanların şehrine girmeleriyasalanmış mumya)ılara, sam rütbesindei rahiplere, du(arları al6ı ile sı(anmışQaltın sa+lonRa onmadan, yüse dü*eydei işilerin ü6 at tabutunun onduğuata2alı taşıyan hamallara adar, sayısı* göre(li (ardı! Kutsal hay(anlarşelindei )ena*e yatalarını, e2endilerinin me*arına mey(a sepetlerini,tanrısal ü6lüyü simgeleyen, şe22a2 ayma taşından yapılmış ü6 lotus şelindeilambalan, amışa sarılmış, :siris1in önündei dirilme saatinde ağı*ları a6ıla)agümüş borularıI etene sarılmış utsal a*ları, yeraltı suları ü*erindei )ena*eayığında ullanıla)a sihirli üreleri, in)e altın plalarla örtülmüş tahtadanAnubls heyelleriniI ;orus1un dört oğlu (e utsal obralarla orunan (e i6ine oünlü ölülerin bar+saları, beyinleri (e ara)iğerleri muha2a*a edilen dört(a*onun onulduğu 6eme)eleri taşıyan hi*metTrları da sayalım! Xira(unların (earılarının )ena*e saraylarına 6ıılan (adilerin eteğinde, hal tabaasındanbinler)e işi, me*arların baımıyla ge6iniyordu! Kendilerine belli bir ü)ret=ira> arşılığı te(di edilmiş ölülerin baımına diat ediyorlardı& ölüleremunta*aman yiye)e, 6i6eler, buhurlar, onlara (erilmesi gereen urbanlartaşınıyor, (e belli *amanlarda temi*lenme törenleri yapılıyordu! Ayni *amandayardım)ı ara6ları sağlıyorlar, ölüler yerlerine bıraıldıtan sonra, ta*e al6ıtabaası ü*erine neropolün resmi damgasını basara bu dünyanın son apısınımühürlüyorlardı, #eni a*ılmış me*arınI topralarıyla ustalığı (e )esareti neolursa olsun, hi6 bir hırsı*ın me*arın yerini bulup, öbür dünyada Ölünün, ebedDolduğu adar rahat bir hayat da sürme i6in birlite götürdüğü ha*Dnelerinalitesini (e bolluğunu tahmin edememesi i6in 6ıış oridorlarını tııyorlardı!0essi*li (e aranlıta orun6, )ena*e odasının doğusundai salonun te nöbet6iolara yatağına u*anmış Anubis1in önünde, ormuş hi*metTrlar, batıya baan,4atı tanrı6ası ;athor1u simgeleyen ö Dneği1nln başım yerleştiriyorlardı!4öyle)e ölünün arasından bütün apılar mühürlendiği, semboller yerli yerineonulduğu, her şey top+



-M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%rala örtüldüğü *aman esrarlı bir dünya, ya(aş ya(aş ölülerin önünde a6ılıyordu!Gatiyle, onlar doğmadan 6o e((elleri onlar i6in yaşayan dubleleri ara)ılığıile, arnı onstellasyonlarla parıl parıl, tanrı6a 5out1un endilerine doğrugeldiğini göre)elerdi! ?llerini ona doğru u*ata)alar, u*ayın boşluğu adar

tanımlanama* olan ebedD yaşamın su (e ateşlerini ala)alardı! 4öyle)e ölüler,güneşin 6ıtığı 2ira(un in)iri ağa)ını gördüten sonra dirile)eler (e buşeilde yıım görme* ge*egenlere yönele)elerdiI Ölüler Kitabı1n`a, bu böyle)eya*ılıdır!QjZ%K #0t0@R G? :0@$01@5 0AKA<% Canlıların entine o adar yaın olan buölülerin 7eb 7opralarını bir de2a olsun görmüş bulunan hi6 imse artı hi6unutama*! Farla sabahların serinliğindei göyü*ünün şe22a2lığını, nehrinterar normal aışına a(uşma i6in, gen6 güneşin <ibya dağlarım aydınlatmasını,yerin sı)alığının yenilenmesini, yeni bir göyü*ünün ışıl ışıl ubbesinde birşarı gibi hareetsi* görünmesini hatırlaya)alardır!!! Me*ara onulmadane((eli ritler nelerdiS Carter1in buluşları sayesinde bunu etra2lı)a biliyoru*!Kada(ra, ha*ırlayı)ıların işi bitin)e, mumyalama bittiten sonra, ölünün bedenibeya* eten şeritlerle sarılıyor! 4u şeritler Aranyaa + "panishad1ın, Ör2e (e

Fitagor)uların e(reni gibi, hayat aımı ağını simgeliyordu! 4u şeritler, buQışı giysisiR bir ulu6a (e )anlanma dönemi olan ölüm uyusundan sonraidirilişi de simgeliyordu! 5e mü)e(herler, ne de musalar unutuluyordu!7outanhamon1un boynunda bunlardan üstüste onmuş sei* at bulundu! Mumya me*etboyaları, bayram ousu, sa2i yağı, alış ousu, hnoum yağı, toua yağı, sediresansı abi+ro pudrası, <ibya esansı (e öaU yağı ile oular sürülüpyağlanıyordu! Benenin altına da :siris saalı onulması ihmal edilmiyordu!Ö<J<?$ QJP?< 4A7%#A 9:$"R@9?$K?5!Ölüler binler)e yıldır onlara ayrılmış ente, Ölülerin 7eb1ine gideren nearabaları, ne hi*metarları, ne de JP?< 4AD7ya doğru onlara re2aat edenölünün yaınlarının i6inde bir ü*üntü-LG%! 4A4(ardı! $ahiplerin, göğüslerini a6mış, iralanan, başlarına um serpen ağlayı)ıadınların ağıtlarını dinleyere yürüyorlardı (e heres se(in6le ?y AmonW diyebağırıyordu! :nlar, aşağıdai aranlılarda aybola)aların, 0ema(D 5il1inıyılarında onlan beleyen se(in6leri de tada)alarını, ölülerin uygunsu* (edeğersi* işlerini yapma i6in onların yerini ü6ü sihirli heyel)ilerinala)ağını biliyorlardı! "*un (e aygan hay(anların ı(rıla ı(rılayürüdülerini, öbür dünyanın gösterişli görüntüsü arasında, işsi* gü6sü*tanrıların onlara a(u6 a(u6 ;orus1un gö*lerinden dağıttılarını görün)e hi6ormaya)alarI orusu*)a, bir ümit arayan isimsi* şeillerin aynaştığını,)ena*e )inlerini taşıyan yılanlarıI birbiri ardından herbiri, güneş ge)eyol)uluğunda ien yalnı* birer saat aydınlanan alt bölgelerin on @i bölümünüseyrede)elerdir! Kimsenin anlamını a(rayamadığı a)ayip sö*ler söyleyen öpebaşlı maymun ya*ı)ılara, güneş a+Zeil \ - Ölü üneş Kayığım ullanıyor! M?7@5 & Q7iaou1yu, alt dünyayıterettim (e şimdi Kutsal Kayığın pru(asında, ayatayım, 4en endisine şöyledenenim& sü`netle git, ?y ölü :siris, $T1+nın KayığındaI rahat6a yol)ulu et!şıgın sonsu* aydınlığında üneş Kursuyla,Maat gibi birleşmeden, rahat rahat gitI Y?y Ölü :sirisR denilenim! +$T1nıngerisinde *aman (e ebediyet sürdü6e, sonsu*)asına endini yaratan :siris1ine(rensel ruhunun simgesi+, ;eliopolDs1in 4ennou uşu! + <epsius, 7odtenbu)h derAeg+ypter!-M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%yığını yedeğe almış insan başlı uşlara, o6 bağlı sarabelere, dünyayumurtasının i6ine ayan mumyalara, te başlarına güneşler taşıyara yürüyen(ü)utsu* ollara sürünüp ge6e)elerdir! Cena*e saraylarının du(arlarına yapılmışbütün bu 2antasti hayallerin resimleri onlar i6in hu*ur (eri)i ola)atırI 6ünüyalnı* olmaya)alarını, öbür dünyada asla yalnı* almaya)alarını bilirler!



Found barbarları =?si Mısırlılar)a Arabistan (e 0omaliye (erilen ad> (edünyanın başa yerlerinde olanlar gibi, derinlilerinden hi6 bir ses, hi6 birışı gelmeyen ölümün orun6 ıssı*lığında 6ıpla (e yalnı* almatanormuyorlardı!4u 7eb me*arlarının resimleri sade)e yeraltı bölgelerine doğru inişi gösterme*!Ölüler i6in mutlu bir ebediyet, ha*ır bir on2or, hatta belli bir lüs (ardır&

hi*metTr adınları, Ttipleri, ayma taşından aplarda sunulan ı*armışa*ları, bira (e şarap dolu apları, ut =sistre& ?si Mısır1da ullanılan bir6eşit ut> 6alan adınları, ayılar (e arabaları ola)aI endileri (e dublelerionları e*meye sinsi)e 6alışan ötü ruhların meydana getirebile)elerihastalılardan (e ölümden oruya)a musalar taına)alarI ölüler bayramısırasında, 5es)hmet1in ayığında yerleri ola)atır! Kuşusu*, esi ataların*amanından beri, yer+ , altı bölgelerinden, gördüğünü, işittiğini, 6etiğinianlatma i6in hi6biri geri dönmemiştir! ;i6biri, ölülerin gittiği yere gitmetense(in6 duyabilmesi i6in bir )anlının orudan urtulabilmesini sağlayamamıştır!5e adar gü6lü, ne adar tanrısal olursa olsun, bi**at 2ira(un bile, ölümü2elTet olara adlandırmaya )esaret edebilmiş! 7eb tanrılarına hediyeleri (ebuhurları, Ağustosa doğru (e 9ouat1ı örten 5il1e, Qsa2 suyunR belendiği,suların taşıp (TdDnin diili alanlarını aplayara ünlü Q5ilRi bıraa)ağı

dönemde, adaları 6oğaltmatan geri alma*! Ama ölü, genel bir şenli i6indegitmetedir! : se(diği 5ıl1i, son bir e*, 6i6elerle donanmış bir ayı i6indege6metedir! 4oyalı bir sandığa onmuş (eya bir tente altındai tabutununyanında, başı a*ınmış, bir leopar derisine sarınmış sem rahibi, @şlemeli6amaşırlar i6indei mumyanın önünde, tütsüler yamatadır! Ölünün arabaları,imseden gi*lemeden ağlayıp sı*lamata, bu arada iin)i bir rahip rttüel2ormülleri terarlamatadır! 7eb1de 5il1in ölü-.G%! 4A4tara2ından ge6ilişinin ana hatlarını A! ?rman1dan nalediyoru*& 7anrılarınbabasının ayığında, 5es)hmet ayığında, rahip, ;armahis + Khepr1ye tütsüleryaaren, diğer bir rahip esi tüm)eleri terarlaren, adınlar bir ağı*daninlldeşirler! Ölünün ayığının önünde giden başa bir ayıta, göğüsleri a6ıdiğer adınlar yer almışlardır! Kher + heb tara2ından, doğal sodyum arbonat=natron> (e *i2t ile muamele görmüş Ölüye yü*leri dönü bu adınlar da durmadaninilderler! 4ununla beraber, muhteşem)e süslenmiş )ena*e gemisinin burnundaayata duran (e ışıta daha da iri gö*üen ıla(u*a seslenen, ölününarabalarından biri şöyle bağırır& QKıla(u*, istiamet ü*el 4atı, 9oğru1+larınülesiWR 4aşa ayılar su ü*erindei alayı taip ederI bunlar, arabaların,ölünün hatırasını anan (e hediyeler getiren yaın dostların, şarı)ı (e mü*isyenadınların, bayramlı elbiselerini giymiş hi*metTrların ayılarıdır! 5ilKıyılarındai boşta ge*enler o adar iyi dü*enlenmiş )ena*e alayına hayranolurlar (e ölünün o adar 6o dostu olduğuna şaşarlar (e birbirlerine şöylederler& Q4u 7eb soylusunun başına gelene baınW Bünü o, bütün yaşamın)a 7eb1inKhonsuna hi*met etti (e taptı, : da onun hi*metTrları ile birlite 4atı1yaerişmesine i*in (erdiWR Karşı ıyıya (arın)a, ölünün aradaşları yanlarına, Öbürdünyada ölünün ortağı ola)a heyelini, 6i6eler, ü6ü ayılar, musalar,eşya, yiye)eler, sihirli heyel)iler, ölünün me*arından hi6 a6amamalan i6inba)aları esi (e ölünün *e(ini sağlaya)a 6ıpla adın 2igürlerini alırlar!0on yol)ulu metotla dü*enlenir! @6inde tabutun bulunduğu ayı bir ı*ağınüstüne yerleştirilir! Gadinin ısa ba)alı (e ağır dört öü*ü, endi ?bediyet?(inde Anubis tara2ından değişime uğratıla)a mutlu işiyi götürürler! 0emrahibinin se( ettiği alay, sarayın yüse rütbeli bir işisi sö* onusu ise,Krallar Gadisine yönelir! 9i yama6lı boğa*lar arasında yılana(i u*anan to*lubir yolda, aya yııntıları arasında, parıltısı dayanılma* bir gö altında,)ı(ıl )ı(ıl hareetli 7eb1den ayrılıp, birdenbire armaarışı bir dünyayagirme i6in, )ena*eyi taip eden alay ağır ağır, yü*ler)e ölüm sarayınıbarındıran 4atı 9ağına tırmanır! #olun sağında (e solunda ünlü ölüleri, ebediyetapılarına, gele)e me()udi+-M%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%



yetin milyonlar)a yılına götürüren ıpırmı*ı+ <ibya dağlarının di yama6ları,on)a sı)a ha(ada ha2i26e titrer gibidir! 4u urutu)u rü*gTrlar (e yaı)ı umbölgesinde, bu, dünyanın, an)a yedi yılda bir bira6 damla yağmur düşenbölgesinde, ger6eten de insan )ehennemin başladığı yere girdiğini düşünür!@nsan, 6e(resinde, ne iralanmış ağlayı)ıların hayırışlarının, ne gösterişli)ena*e alayının, ne de başa hi6 bir şeyin ha2i2letebile)eği bir (i*yon görür

gibidir& bu hayaletler dağının ruh (e teri olan bin ölü uşa! ?(et, güneşinparlattığı ü6ü altın piramit6iler üstündei yü*ler)e diilitaş ü*erinde2ira(unların *a2erleri, esir alınan hallar ya*ılı mabet apıları ile dolu 7eb1eo adar yaın bu Ölüler Gadisi, ışığa boğulmuş bu (TdD )anlılara düşmandır! 4a*ıman*aralarda sertli (arsa, ıssı* 4iban (e Molou (adileri0MU22llMi+ 1 \ ++++++!\\+ !!!!!++h, +t!!!!! ipZeil \ V9ouat1m eli bı6alı apı)ıları! + (4iritish MuseumRdai AnhaDFapirüsü, C8<G%-/G%! 4A4

adamaıllı orun6tur! Ama ölü i6in taip etmiş olduğumu* yol] onu yaratmış olanyıldı*a doğru dönüş yoluydu (e o, yeniden dirilişinin eşiğinde, 4atı 9ağınınü6gen tepesinin arasında güneşin battığı tam notayı buluyordu! Amon rahiplerialsit =rista+li*e alsiyum arbonat> damarlı aler ayasına oyulmuş oridorboyun)a ilerleyip, boyalı tabutu, bütün 7eb me*arlarında olduğu gibi, doğudanbatıya yönelmiş, ü*erinde yıldı*lar işlenmiş ma(i ta(anlı Altın 0alonun )ena*eodasına yerleştirilin)e ölü, doğruluğunu sağlaya)a sına(lara ha*ırlanmadanön)e, se(ine)etir! #aşayanlara gelin)e, buradan bira6 ilometre u*ata 5ilıyısındai sulanmış o(alara, <oufsor (e Karna1dai (ahaların serinliğine*e(le döne)elerdir!!! :nlar da, bu dünyayı a* bir *aman ön)e ter edenin, altdünyanın on ii bölümünde anne (e babasını görmele se(ine)elerdir, : yerlerde,4atının u*un oridorlarında (eya imsenin hayal edemeye)eği u*ayın ıssı*boşlularında, ba*an, uluyan ruhlar (e uma oturmuş maymunların ümitsi*)e $T1yı6ağırdıları işitilir! #alnı*)a ölülerin oushebtis1+leri, + mumya şelindei,ölünün ismini taşıyan (e öbür dünyanın bütün *or işlerinde onun yerini tutmalayüümlü ü6ü heyel)i + ile girebildileri iyi apıdan at1D olara girmedenön)e, di olara tutulan mumyanın önünde son (e *orunlu )ena*e seremonileriyapıla)atır& sihirli aletle =herminette> ona ne2esini @ade ede)e ağı* (egö*lerin a6ılma töreni, suyla temi*lenme, ba*ı 2ormüllerin ounuşu, tütsüler!Xaat ölüye ebedi mutlulular (aad ediliren, arısı a)ısını @2Tde etmeten gerialma*! :nun ağlayışlarına ayıtsı* rahiplerin önünde, mumyaya sarılır, umaş (eal6ıdan = stu)> yapılmış masesine yü*ünü dayar! 9ö(ünür (e @nlerI ağlayı)ılarorosu da, iralanmış sı*lanmalarını dulun ağlamalarına arıştırara onudesteler! Kuşusu*, ölü, sihirli aım burnuna girmişse *e(lenmiş ola)atırI6ünü, eşinin ağlamaları (e ouyu)u rahibin dualarını işitme, şu bi6imdesürdürülün)e ulağa 6o hoş gelir & QXelTetW XelTetW 4en senin se(gili ı*ardeşinim!!! 5i6in şimdi benden o adar u*atasınS 0en i benimle şaalaşmayı(e beni se(meyi o adar se(erdinW+4u gün gü*el bir gündürI 6ünü mutlu işi:slris1in bedeninde yaşaya)atır!!! + XelTetW XelTetW 0usuyorsun (e hi6 birşey söylemiyorsunW 0en i, o adar hi*met6in (ardıI beli pa+-NM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%rıltılı gö*lü )ana(arlardan başa imsenin olmadığı bir yerdesinW + bugün gü*elbir gündürI 6ünü @nsan, 6aal, maymun, şahin tara2ından oruna)asınI bunlar;orus1un dört yü*üdür!!, +XelTetW XelTetW A)ım sonsu*durW 0en i benimle, 5ilıyısında, bah6elerde dolaşırdınI ba)aların şeritlerle sıı)a sarılıW 4enitanıyor musunS 4en arın, se(gili ı* ardeşinimW + 0e(in6, şimdi rahat6aistirahat edenindir! :sirisYin dUed işaretiyle, :siris1in yiye)elerindenyiye)etir!!! + XelTetW XelTetW Gü)udum yal(arıyorI ama senini bu* gibi, +4ugün arnında bir sarabe taşıyan mumya i6in gü*el bir gündür, + 4en seninı*ardeşinimI sen beni bıratın (e ben e(e yalnı* döne)eğim!!!Y 0on ritlertamamlanıren hi*met6iler de )ena*e *iya2etini ha*ırlarlar, Q%ssı* GTdDsde,



dallar, (e 6i6elerle ulübe)iler yaparlar! Masaların etra2ında toplanılır!;eres ne2is yiye)elerden yer! 4u ara lotus 6i6eleriyle süslenmiş 6ıpladansö*ler, aşamın yumuşamış ışığında daha da gü*el görünürler (e Bo ?siMısır1ın, herblrl ellişer bin yıl saltanat sürmüş tanrı+2ira(unlar)a idareedilen, *amanların başlangı)ındai esrarlı Mısır1ın hiTyelerini )anlandırırlar,4ununla beraber, i6ilerin, şarıların, dansların etisiyle, da(etlilerin ası

yü*leri )anlanır (e ölünün böyle gü*el bir günü i6in (e serbest hale ge6mişa1sı i6in se(inirler! Cena*e yemeği neş1ell so2ra aradaşlarının bir a6ı ha(a*iya2eti haline gelirI ağlayıp dö(ünmesini o adar iyi bilen (e mimilerineger6emiş gibi hTim olan ağlayı)ılar bile, yiye)elerin etra2ına toplanmışda(etlilerin gürültülü eyi2lerini paylaşmatan geri alma*lar! #a(aş ya(aşbatan güneşin son ışıları, Karna (e <oufsor1un, 5il1in öbür ıyısındagörülebilen mabetlerini yalayan a)ayip bir ışıla aydınlatıren dansö*ler dahahareetli görünür (e ba*ı imseler, onları daha şe(hetli bir bi6imde hayalederlerI bron* (e abano* renli, hı*la değişen parıltılarla danseden,gerdanlılarla (e lotus 6i6elerinden olyelerle, süslenmiş gü*el oularsürünmüş bu büyüleyi)i (ü)utlara baaren, ölüye tütsü yaanlar se(e se(eunutulur!!! 4ununla beraber bu eğlentinin 6o u*amaması uygun görülür (e artıbımış merTsim)iler, ge)e, )anlıların Tlemini gü*ellileri ile örtmeden, 7eb1e

dönerler! ;eres bir par6a, arasında, Q6ölün (adisinin gü*el bir yerindeR bı+--G%! 4A4ratığı ölüyü dügünürI endisi i6in ar*ulaması*ın, 9ouat1m yaratıları arasında@şlerini yürütmesini bilen ölünün se(in)ini *ihninde )anlandırır! 4u ölüden birdaha bans edildiğini hi6 isteme*ler (e onun haında ötü söylemeten orarlar!Bünü bugün, ölünün, ötülü yapma i6in rü*gTrla alma (e sinsi)e araba (eyadostlarının rahatlarını bo*ma, dolunay *amanı onların ruhlarını, oularım,musalarını 6alma, burun delilerini, ara)iğerlerini, yeraltındai şeytanların(e yarım şeytanların 6ıardıları o a)ayip ne2eslerle *ehirleme alınagelebilir!OM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%G%%, 4A4!A$K?:<:<A$%5 Q?4?9@#?7 ?G<?$@M9?4"<9"K<A$% Z?#<?$!AreoloUi araştırma guruplarının a*ıları eşsi* 6eşitlili (e *enginlitei,Mısırlıların me*arlarında biritirdileri )ena*e eşyalarını ortaya 6ıarmıştır!Ölü, hayatında sahip olduğu herşeyi Q?bediyet ?(bnde buluyor! Öbür dünyadairahatının, men2aat +si* olmasa bller diatli bir Ö*en onusu ola)ağından eminbulunuyordu! 4ilginler, me*ar odalarında, ger6e lüs eşya pa*arları, birbiriyleilgisi olmayan eşya yığınları buldular& gü*el ölülerin sarı yü*lerini süslemei6in boya 6anaları, perualar, sa(aş arabaları, mumyalanmış oyun butlarıIbütün bunlar gelişigü*el yığılmış (e mumyalanmış ölü :siris1i temsil eden yeşil(e ma(i heyel)ilerle, ha*ır *ıpınlar, *eytin (e persea =A(uat armuduanlamına gelirse de bu mey(enin Ameria öenli olduğu düşünüldüte bir 6e(irihatası olsa geretir> dallarından yapılmış *ari2 buetler, yapı)ısının mührü(urulmuş iyi )ins şarap üpleri, meş1aleler, şe22a2 uart*dan (a*olar, mumyanınritüeD ha*ırlanışı sırasında ullanılan utsal hay(anlar bi6iminde yatalar,ölülerin 6ıtığı mahemede etili olabile)e Qalp sara+beler" + bunlarınü*erinetopya edenler şu duayı a*ımış bulunur& Q?y anamm bana (erdiği alpW ?ybedenimin bir par6ası olan alpD Karanlılarda tanılı ede)eğin *aman aleyhimdebulunmaI Anubis, 7hot (e :siris1in arşısında benim sö*ümün düşmanı olma!!!;Timlerin tera*isi önünde benim gibi ol (e ismimin ousunun omuş 6aal gibiolmasına müsaade etmeWR @şte, 2ira(unların Mısır1ındai Mısır me*arlarındabilginlerin 6ı+OVG%%! 4A4ardığı en(anterW 0em rahiplerinin elbiseleri =bunlar ölülerin ağı* (e gö*leriniü6ü parmalariyle a6ıyor, onları yağlıyor, sa6larını dü*eltiyor, şeritlerlesüslüyor, :siris1in göğsünde 6apra*lama tuttuğu asa (e ırba6 gibi, göğüslerine6apra*lama asa (e ırba6 oyuyorlardı>I 0ema(i 5J1in her ii ıyısındai ?li*e



Kırlarında a(lanmaları i6in TletlerI şe22a2 ayma taşından i6ine oular (eıymetli yağlar onulmuş (a*olarI $T, 7eb Araon1u (eya :siris dirilme günündea6ıla)a 9ünya #umurtası1nı yapan Ftah adına borularI =ıyamet günü @sra2il1in6ala)ağı boruyu hatırlayalımW B5!> utsal Amon a*larıI u6larına, )ena*eayılarının aşağı dünyanın sularında aybolmaması i6in ;orus1un gö*üresmedilmiş sihirli ürelerI bugün bile 7eb o(alarında XellTh1%arın ellerinde

görülenlere ben*eyen heel sopalarıI <übnan sedirinden yapılmış, i6inepapirüsten sandallar, ü6gen peş+temallar, o6u eldi(enleri onmuş tahta6eme)eler bulundu! KTtiplerin me*arlarında in)e amışlarla dolu alemmah2a*aları, her memurun ya*ma (e sayma i6in geresinme duyduğu aletler, yanimuhreler, =2r! <issoire& parla (e pürü*sü* bir deni* abuğu olup Tğıdıparlatmata ullanılır> su abı, geresinme duyula)a her rengi taşıyanpaletlerden hi6biriI + bütün bu eşya, papirüs ö*ünden yapılmış, üstü be* aplısepetlerde bulunuyordu + unutulmamıştı! ean Capart1ın diati 6etiği gibi,pisoposların =e(elerin> ine ben*er, :siris1in udret (e rallığını simgeleyenasalar ölülerin milyonlar)a yıllı me()udiyetini gösteren Anh işareti (eşeritlerin arasına onulma unutulma*+sa ölüye rahat (e dirilmeyi sağlayan dUed(e thet işaretleriI arnı yıldı*larla dolu Mnourit inelerini saymayıunutmayalım! :n binler)e oushebtis, :siris1in )ennetinde, doğruların yiye)e (e

baımlarının ebediyen sağlanması, Qumun doğudan batıya taşınmasıYgeretiğinden, ölünün günlü işlerini onun yerine görmele göre(li ü6üheyel)iler bulunmuştur! Altın 6eirgeleriI antilop derisi aplı ha2i2 tahtadanyapılmış alanları, de(euşu tüyleri bo*ulmamış 2labellum1larıI =u*un bir sapınüstüne ta(us uyruğu (sc papirüsler onulmuş büyü yelpa*e i bir esirtara2ından taşınırdıI <Ttin (e 9oğu Kilisesi de ullanmıştır> şapa (e par2ümutularımI ü*erleri göuşağı renli sarabeOM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%anatlariyle süslenmiş a( sahneleri resmedilmiş yay mah2a*alarını da saymalıyı*!Ölünün )insel istelerini yerine getire)e +Zeil \ LVÖlü, ayata, üneş Kayığının başında, yü*ü ona öbür dünyaya doğru re2aat edentanrısal mürettebata dönü durumda! 9oğrulardan bulunmuş ölü, $T1nın ayığında,göyü*ü yol)uluğunu yapabilmesi i6in yerini almış! $uhu, $T1da aybolmadane((el, :siris1le birlite, öbür dünyaya doğru yol alıyor! 5u Fapirüsü, C888%G!4ab1m (inyeti!6ünü ölülerin de bir haremi (ardı + 6o @ri al6alı 6ıpla adınheyel)ilerine de bir yer ayırma geremetedir! ;alı tutuların rahatlığınıbo*mamaları, ölü o)ağını hi6 ter etmemeleri, )ena*e odasından a6mamaları i6inbu adın heyellerinin ba)aları yotuI uşusu*, bu dünyadailer gibi, bunlarınsahipleri de ısan6 oldularından, )ariyelerinin başa yerlerde su6lu ilişilerurmalarından ormamaları gereiyordu,@ngili* areologu ?mery, iin)i sülTlenin bir yüse memuruna ait me*arıbuldutan sonra hayretler i6inde aldı (e bi*e bu olayı A! ?rman şu şeildenalediyor& Q4u memurun me*arı ır ii salondan oluşuyorduW 4unlardan biri,ü*erine so2ra taımları onulmuş bir yeme salonuna ben*iyordu! Kadehler (etabalar ayma taşandandıI tabalarda ı*armış gü(er)inler! 5" balıları,6eşitli seb*eler, on dört da(etli i6in bir döş =entre)ote>, soslar (e mey(eler,yu(arla pastalar, ü6gen bi6imli beya* eme somunları (ardı! 4ütün bunlar,Mısır iliminde urumularsaOLG%%! 4A4da, iyi muha2a*a olmuş haldeydiler!!!Y Ölülerin tanrılarına ilgi duyan hi6imse, toprağın altında onları bir de2a bile görmüş olsa, bu, du(arları ÖlülerKitabının ayinlerindei sihirli dualarla aplı ral me*arlarının, bu şaşıla)aQAltın 0alonlarını hi6 unutama*! 4uralarda, bu ölü saraylarına gelmiş olan,hi6bir )anlının bamaması gereen, öbür dünya tanrılarını görüyoru*! 4unlar,ölmüş olanlara Q;oş geldinR deme i6inI on ii e(rene a6ılan Kapıların eşiğinde,onları mağaralarda beleyen )ana(arlardan ön^ )e arşılama i6in gelmişlerdir!5ehrin ıyısırDda, ge)enin her saatinde, u6u)u bir hale i6inde, u*un yılanların



yedete 6etiği güneş ayığı görünün)e ölülerin sonu gelme* gürültüsüişitilir!!!KA9AG$A<A$%5M"M#A<A5%Z<?si Mısırlılar, )esetlerinin omasından, öbür dünyada ne2eslerini yeniden hi6bulamamatan oruyorlardı! 4u mara+*D oruya Ölüler Kitabının bütün duaları

boyunea raslanır! Ölümden sonra bedenlerinin bo*ulmadan alması düşün)esi,onların saplantısıdır! Züphesi*, biliyorlardı i, tabutunda ölü, tanrı6a 5o`t1unolları arasında ola)atır! 5oüt ara)ılığı ile ölü değişime uğraya)a, (e5o`t1un bedenindei doğumu a6ınılma* ola)atır! 7abutu Qışı, ruhun ışılıörtüsü, bir ebediyet tohumu olan ruhun, :siris ömleği idi!R 4iliyorlardı i*aman (e u*ay ruh @6in hi6 bir buut değildi (e ter etmiş olduğu bedenin i6indebunlar& Q(atiyle olmuş olan (e ilerde ola)a olan şeylerdiR! 7abutun i6indeşeillerin esrarlı ge)esi )ereyan ediyordu (e bu ge)enin i6inde, ruhlartapınmataydılar! An)a, bedenin de, a6ınılma* 6ürümeten orunması gereiyordu(e bunun i6in 3Mısırlılar )esetleri mumyalamaya o adar ö*en gösteriyorlardı!@l insanlara )esedi bo*ulma* hale getirmeyi öğreten Q)ena*e şeritleri tanrısıYAnubis1ti, 4u da, Ölüm anında )esedi ter eden ruh +uşu1nun her an, binler)eyıl sonra, 5il Gadisinde yaşadığı sırada )anlandırmış olduğu bedenle

birleşebilmesi i6indi! Zu halde (ü)udun binler)e yıl bo*ulmadan orunabilmesi*orunluyduI 6ünü 6ürüme olursa, oraya yerleşemeye)e olan ruh, ebediyenaybolmaya mah`mdu! @nsan bedeninin esin olara toprata yoOM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%olmasını önleme @6in Mısırlılar )esediR )ena*e odasına oymadan ön)e tu* (e*i2tle işleme tTbi tütüyorlardı! Ceset NV gün boyun)a doğal sodyum hidroarbonat =natron> (e *i2t salamurasına yatırılıyordu! 4a*an, u*manlar önemli birişi (eya 2ira(un sö*+onusu olduğu *aman endilerine te(di edilen ada(ranınmum+yalanışına öyle büyü bir ö*en gösteriyorlardı i, )esedin ha*ırlanışı on aysürebiliyordu! $ahipler Ölüler Kitabının ba*ı bölümlerini ouren ada(ranınılları Ö*enle tıraş ediliyorR burun delilerinden soulmuş ö*el demir ara6larlabeyin par6a par6a 6ıarılıyordu! 0onra operatör arnı a6ıyor, i6 organlarıboşaltıyordu! #an tara2ın yarası balmumu (eya metal bir plala örtülüyor, arnısaran ordonlarla yerine tutturuluyordu! 4u le(hanın ortasında ouUda, ;orus1unsihirli gö*ü, neropollerde binler)esi bulunan musa göre(indei utsal simge(ardı! 0ihirli gö*ün sağında (e solunda dört )ena*e meleği (eya ;orus1un dörtoğlu (ardı! 4unlar, i6ine ölünün ara)iğeri (e @6 organları onmuş dört abınoruyu)uları idiler& Köpe + maymun başlı ;api, insan başlı Amset, öpe başlı9ouamoute2 (e atma)a başlı Kebeh+senou2! #alnı*, alp, yerinde alıyorduI 6ünüÖlüler Kitabında şöyle ya*ılıydı& Qer6e albin seninle birlite ola)aR!4edenin i6i diatli)e şarap ile yıanmıştıI atar damarlara imyasal bir maddeşırınga ediliyordu! #ağlar a*ınıyor, arnın i6i balmumu, siyah 2ren ü*ümü,tar6ın, a(rulmuş lotus tohumlan, sedir yağına batırılmış umaş tamponlar, nıür,antisepti yağlı )isimlerle dolduruluyordu! ö*lerin yerine sır6agö*bebeleri yerleştiriliyordu! Ciğerler, ara)iğer, bar salar (e mide#unanlıların QCanopeR dedileri dört (a*oya onulmadan bo*ulmama+lan i6inila6lanıyordu! ?rman tara2ından bildirildiğine göre =Ca+nope> (a*oların @6indeeten sargılarla ayrı)a sarılmış phallus1+ler =ereli u*u(ları> bilebulunmuştur! 4u temi*leme (e @6 organların boşaltılması işlemlerinden sonra,eller, ayalar (e yü*, ön)eden atrana batınlar a pislilerden =miroplardan>arındırılmış şeritlerle sarılıyor, şeritler arasına, ön)eden de söylediğimi*gibi, musalar, söğüt (e *eytin yapralarından yapılmış 6e+lenler, peygamber6i6eği demetleri, ma(i lotus yapraları onuyordu! Mumyanın bir insan (ü)`duşelini oruması i6in,O.G%%! 4A4eten şeritlerin (ü)`da 6o sıı sarılara onun bi6imini bo*abi+le)eği yerlere,ha*ırlayı)ılar oruyu)u tamponlar oyuyorlardı, Kullanılan eten şeritlerinu*unluğuna gelin)e, bir mumya ü*erinde, mumyayı tamamen sarma i6in, sei* de2aatlanmış, yirmi metre u*unluğunda bir eten par6ası bulan 9r! 9erry1nin eş2inihatırlatma lasi olmuştur! 4u band sonra, bir 2ır6a ile alın bir tabaa



halinde sürülen, sı(ı *amla, Örtülüyordu! Ölüyü şeritlere sarmadan ön)eu*manlar yü*ü dü*eltiyorlar, ölüye mayaU yapıyorlardıI dudaları, tırnaları,a(u6ları (e aya tabanlarını boyuyorlarI burun delilerini, i6i boşaltıldıtansonra, a2atasında alması olası aıntıları önleme i6in burun delilerinitııyorlardı! Ceset ha*ır olun)a, uyuyan biri gibi )ena*e yatağınayatırılıyordu! J*erinde öbür dünya Tlemini seyredebilmesi @6in gö* resmi

yapılmış masesinin altında, baş, taştan yapılmış bir yastıta dinleniyordu!;erodot1un, ?si Mısırlıların uyguladığı mumyalama san1atı ü*erinde anlattılarıareologlar)a doğrulanmatadır! ?rman Qyüse bir memurun me*arında bulunmuş biritabe de bu baımdan ilgi 6ei)idirI diye ya*matadır!R #etmiş günlü salamuradönemi ge6in)e, gü*el (e rahat bir me*ara onma töreni ola)a (e sen ölümyatağına bıraıla)asın!!! Kurban edilmiş boğalarla götürüle)esin!!! Me*arınaerişene adar yoluna süt serpile)e! $ahip, ağ*ını, a6a)a, temi*lenmenitamamlaya)a! ;orus, ağ*ını, gö*lerini (e ulalarını a6a)a! 4edenin şimdi sanaalt olan her şeyde müemmeliyyete =tamlığa> daha yaın! 0ana Kutsal Kitabınduaları ouna)a& sana bir )ena*e urbTnı tadim edile)e (e önüne tadDmeler=Kutsal Kitaplarda ullanılan esi bir terimdiı! 7anrılara (e ölülere adanan (ebıraılan şeyler anlamına> onula)a! Kalbin, dünyada olduğu gibi, yanındaola)a! 9oğumunda olduğu gibi bedeninin i6ine gire)esin! 7oprağın, 4atı 9ağının

i6inde ilerleye)esin (e )ena*e dans6ıları neş1eyle sana doğru gele)eler,R;erodot, 2airlerin mum+y alayı)ılar ımn Y endilerine emTnet edilmiş ölüadınlar gen6 iseler, ba* an onlara te)T(ü* ettileriniR anlatıyor! 4u yü*den,diye ilT(e ediyor Qgen6 ölüler mumya)ılara götürülmeden ü6 gün beletiliyordu!Bo iyi bilgi edinmiş olan ;erodot, arabalan (eO7anrı 5oun =aşağıda> ilel 0ular1dan 6iKiyor! @6inde #eni üneşi taşıyansarabenin görüldüğü üneş Kayığım taşıyor! 0arabenin her ii yanında Dsis (e5ephtys (e solda endi (ü)`dunu yapmış olan güneş + ışığı + tanrı, 0 houtanrılarıI *eT olan üneş Kayığının baş tara2ındai ıla(u* 0haI mürettebata0ha1 nm emirlerini terarlayan t6 tara2ın ıla(u*u ;ou! 0arabenin sağında,#eni üneşin dünyada gö*üe)eği Hündü*ün KapılarınıY a6a)a ü6 apı)ı! +#uarda (e dTima @lel sularda =resmi ters 6e(irin> 5ouitI öyü*ünün tanrı6ası,#eni üneş1i abul ede)eI (ü)`du 9ouat1ın alt dünyasının sınırlarını 6i*en,(ü)`du tam bir daire oluşturan 5ouitI :s@ris;n başı ü*erinde ayatadır!Metinlerde ounan da budurI Y=4u> :siris1d@rI 9ouat1da seyahat ediyor!Y ÖlülerKitabıI 9ouat1ın L! 0aatiI FA5KVXX, $amses G%I MA#A00%0, he <i(re desMorts!!!I 4"9?, Fapyrus Ant O/G%%! 4A4dostları 6o 2air olan (e Ölüye uygun bir )ena*e töreni yapamayan, yani birin)i(e @in)i sını2 mumyalama sağlayamayanların uğradıları bir par6a saygısı*)amuamelenin @lgi 6ei)i ayrıntılarını bi*e (ermetedir! 7eb mumya)ıları, a* 6oustalıla boyanmış mumyaların sert6ene nesnelerle aplanması i6in yapabildileri6eşitli a(antaUlı modeller teli2 ediyorlardı! 4unlardan biri se6iliyor (emen2aat6Dli unutulması*ın 2iat (e alite ü*erinde pa*arlı yapılıyordu!;erodot, Amon1un ünlü şehrinde, ona aşağılı6a gelen, san1atTrlarla a*i* ölününarabaları arasındai, endisini hayrette bıraan bir pa*arlığı bi*eatarmatadır! 4u arabalarR istenilen ü)reti (ermeye yanaşması*ın, en 2a*lamusanın, Q9oğrulardın *ararına *enginleşmesini bilen aygısı*ların omşuneropollerden, beli de ü6ün)ü e* 6aldıları Qalp sarabesiR de dahil olmaü*ere mumyaya onulmasını istiyorlardı, Beişme sürmete ien, bira* su6 ortağı(eya men2aat i)abı ilgilenen ağlayı)ı adınlar, yan soata uluyorlar, mesleibüyü a)ılarını usursu* talit edere, repertuarlarına uygun haria estlerle,başlanna um sa6ıyorlardı! 0ade)e hatırlatma @6in o)asının ada(rasını bir a6ap biraya rehin (eren dul adına da değinelim! Kötü bir yorumla, bu bira6 apbiranın dul adının a)ısını ha2i2letme ü*ere ullanıldığını sanmayalımW4iralar, dindar)a, 5il ıyısında olduğu gibi, me*arında da susu*luğunu gidermesii6in, onun yanına bıraıla)atı!!!;A<K7A5 K@Z@<?$ @B@5, 4@$ÖKJP 9?$@0@ G? QÖ<J<?$K@7A4%59A5R 4@$ 9"A #AP%<M%Z4@$ FAF@$J0! XAK@$<?$? <@4#A



BÖ<J59? AB%<M%Z 4@$ KJMB"K"$"!Kendilerine ne lüs aplamalar, ne ağlayı)ılar, ne musalar sağlayabilen 2airişiler mumya)ılar)a toptan muamele görüyor (e 6ıraları, ada(raların @6organlarını 6ıarıren ellerini işe alıştırıyorlardı! Masra2ları 6oğaltmamai6in @şlemler basit+leştiriliyordu! Kada(ralar asaplardaine ben*er 6engellere

asılıyor, i6leri boşaltıldıtan sonra, yetişinlerden beşer )eset ala+ONM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%bilen büyü tenelere atılıyordu! Cesetler otu* gün süreyle tu*lu bir eriyiteya tınlıyordu! Mumyalama bitin)e, araba (eya dostlar ada(ralannı gerialıyorlardı! 4ir tabut satın alamayanlar ölüyü bir öü* derisine sarıyor, i6inebira6 sihirli 2ormül, Ölüler Kitabından alınmış bir a6 dua ya*ılı bir papirüsoyuyorlardı! 4öyle)e ölü, sağlığında ne adar se2alet i6inde olursa olsun,sihirli 2ormüller (e dualar sayesinde, temi*e 6ıma i6in ölüler mahemesinegele)e (e derisi bir so(an parası etmeyen o, 2ira(unun en *engin (e en gü6lütab1asıyla birlite, tannlarla eşit ola)atıW 4u yanıltı)ı görünüşlerdünyasında, ortalaşa ödenip paylaşılan bir )ena*e uyusunda bile yerayırtamayanlar, bira* da a6a olara, gösterişsi*, bir palmiyenin yapralarına

sa+nldıtan (eya daha a* yer tutması @6in iiye atlanıp bağlandıtan sonra,ölüler <ibya 6ölü sınırında bir 6uura gömülüyorlardı!!! An)a ba*an, aysı* birge)ede, u)u*a mumyalanmış bir )esedi taşıyan gölgeler, *engin Mısırlılaraaynlmış neropole sü*ülüyorlarI *enginlere dü*enli olara yapılan urbanlardan(e yü)eltmelerden yararlanabilmesi i6in a6a Ölüyü alela)ele bir soylume*arının yanma gömü(eriyorlardı! ?ninde sonunda, *enginlerin (eya 2airlerin nedeğerde olduğu belli olmayan bir dünyada, ölüye gösterilen bu se(gi (e2edaTrlı hareetinin gö* Önünde bulundurula)ağı umuluyordu!;?$M:F:<@0 MA449@!Areologlar ?si Mısır neropollerinde bir 6o mumyalanmış hay(an buldular!4unlar arasında edileri, şahinleri, yılanla+n, iblisleri, 2areleri,urbağaları, alıntıları ü6ü bron* aplara onmuş gübre bö)elerini sayalım!4unlara maymunları, utsal boğaları, Xayoum1da endi utsal şehirleriCro)odilopolls1e sahip olan iğren6 timsahları da eleyebiliri*! $ahipler buutsal hay(anlara so2ulula baıyor, rahatlılarına ö*en gösteriyor, bi**at2ira(unun )ena*e sarayına taşınması sö*onusu @miş gibi, onları da aynımerasimlerle gömüyorlardı! #unanlılar ;ermopolis1te ibişlere aynlmış büyümabette, binaların, bah6elerin gü*elliği, birin)i sını2 mumyalanmaya haa*anmış dounulma* uşların aynaştığı batalılar önünde hayran aldılar!ünlerimi*de, i6inde utsal ibişlerin, rahipler)e QÖlüler Kitabunın dualanO-G%%! 4A4oundutan sonra mumyalandığı, ayaya oyulmuş 6o geniş bir yeraltı salonubulundu! 0ö*ü bu mabedi bulan areolog Cabra1ya bıraalımI Q4a*ısı yü* ellimetre u*unluğunda sayısı* oridorları olan bir labirent, utsal ibişlerinmumyalandığı salon ile @rtibatta idi! 4ir6o yıl süren sabırlı 6alışmalardansonra, esi Mısır1 m bütün bölgelerinden gönderilmiş, 6o iyi muha2a*a edilmişibis mumyalarını ihti(a eden dört bin )ena*e a(ano*u =urne> bulundu!R Zaşıla)aşey, değil miS An)a, hepsi bu değil& Q4ir mihrabın bulunduğu bir salonda,yaldı*lı tahtadan, oturmuş bir şebe (e ii ibis görülüyordu! ;er ü6ü dearasında An + ;or1+un büyü rahibinin me*arı bulunan bir apıya baıyorlardı!Kayma taşından (a*olar (e / 2ayans heyel)i, )ena*e ültü @6inullanılıyordu! 4u, toprağın . metre derinliğine oyulmuş de( sarayda ibişlereyapılan ibTdet arşısında şaşınlığımı* tari2 edileme*!Y Kutsal beya* Aplsboğasının )ena*e töreni de ünlüdür& Xira(un ona me*arına adar re2aat etti (eLVV metreli alay V s2ens heyeli arasındai yoldan ge6ti! $ahipler, san (eırmı*ı yepare bir u(art* billurundan yapılmış de( boğa heyelinin önündengidiyorlardı! Mariette1in ge6en yü*yılın ortasında eş2ettiği Apis boğasıhaında ya*dığı şu satırlar bu gün de terarlanabilir& QDnsan bu VVV yıllıde( heyellerin, Mısırlı san1atarlar hi6 bir 6eli ara)a sahip değilen nasılyontulduğu+nu (e nasıl ayna gibi parlatıldığını endi endine soruyor!RKÖ7J 5?X?0<?$, YK;?$+;?4R $A;@4@



G? Q0%CAK<%K 9A@$?0@R Musalar, büyüler, sihirli işaret (e sö*ler, boynaasılara taşınabilen (eya apıya asılan tılsımlar!! 9ünyanın bütün hallarındaorutu)u (eya gülün6 ö*ellilere sahip olmuşlardır! Mısırlılar bu sırlı şeyleriötü ruhların etilerinden, ötülü taşıyı)ı areplerden urtulma i6in, ı*gıntimsahların hü)umundan endilerini orumata ullanıyorlardı! 4u timsahlarınönünde! $THnınH0ehmet1in (eya 7hot1un isimleri, (alnı* inisi(_eirin bildiği

esrarlı işaretleri na(Hua 6i*ere *iredilmeliydi! DnUUian+ların *inninüenyitmiş nangi masam de(irde, ağ*ı b"gıu ısis, Ölümsü* ruhların ayığını 6ağırma@6in göyü*üne hayırdıS Kum ü*erindei bir gölgenin şelinden, bir apıeşiğindei a)a+OOM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%yip işaretten oran haltan işilerin ne yapma lT*ım geldiğini bildileri @6intuttuları sihirba*lar, (e)d halinde =transta>, 6ömleleri ırıp 6iğniyorlardı!4unlar, u*ey (eya güney rü*gTrına arşı söylendiği *aman, yaşayanları me(simlerboyu rahatsı* edebilir, bi*iminin altında bulunan e(rendei ölülerinda(ranışlarını etileyebilirdi! ?si Mısırlılar ö*ellile, şeiller, ölü birinsanın dirilip gö*ümesi, ne2esler, yerler, aşağı dünyadai ge)eler tar*ındaIa6ı6a, ale(ler (e sular arasında gö*üen şeytanD gü6lerden oruyorlardı!

Kendilerini ötü niyetli ölülerden oruma i6in musalar da ullanıyorlardı! 4umusalar Qonların hırsı* gölgelerini hapsetme i6inRdiI yaşayanların dünyasındame*ar soygun)uları olduğu gibi, ölülerin arasında da 6o)u hırsı*lan (ardı!Gaitli (aitsi*, Ölüler Kitabı ouyu)usu Kher+heb rahibinin pahalı yardımlarınıarıyor, ondan yedi düğümlü iol (e(a, a)ayUp bir hal inan)ına göre, tanrılarınne2esini tutabilen, iare emiler iyi e dolu bir eseyi utsamasınıistiyorlardı! Hanat musKalar ala geımıye)eK Kaaar 6o sayıda ullanılıyorsa,Ölülerin bu musalardan mahrum olduları söyleneme*! Mumyalar musalarlaörtülüyor, yanlarına, sihirli Q"*un #ürüyüş asasıR bıraılıyor, şeritlere sarılıbaşının altına a)ayip şeillerle resimlenmiş Qsı)alı dTiresiY onuyordu!X@$AG"5"5 <A5?7@7outanhamon1un )ena*e salonunun giriş apısı üstünde Q4urada dinlenen 2ira(unuebediyeti i6inde rahatsı* ede)e işiye ölüm anatlarıyla douna)atırR diyeya*ılıdır! 4ir 6eyre yü*yıl ön)e, bu dünya *amanının sonuna adar, anatlıgüneş tara2ından orunmuş bulunan 7outanhamon1un me*arına giren her işininüstüne 6ömüş olan lanet, hatırlana)atır! Me*arın apılan mühürlenişinden, sonrahibin, mabedin oruyu)usu Anubis önünde, ilden bir aide ü*erinde titre birışıla yanan sihirli meş1alesini söndürmesinden, yıldı*larla süslü ma(i ta(analtındai parıltılı altın ral heyelleri yanına son 6i6e demetlerinin onuluponulmadığına baılışından (e son duanın ounuşundan beri otu* beş yü*yıl ge6ti!?(et, otu* beş yü*yıl ge6ip gitti (e o *amandan beri yü* uşa insan yo oldu!!!4u ü6 bin beş yü* yıl boyun)a, bu L Zubat OL. günündei, yedi yıllıVVG%%! 4A4bir ha2riyattan =a*ıdan> sonra, <ord Carnar(on (e ;o'ard Carter1in ralme*arına girişine adar, hi6bir *aman, hi6bir şey 2ira(unun istirahatinibo*madı! 4ir mum ışığında, *amanın ge)esinde hi6bir insan (arlığınınseyredemediğini seyrettilerI 0om altından Ouu ilo ağırlığında bir tabutI +yes,(ery tine goldW =alay etme i6in @ngili*)e ullanılmış& ?(et, halis altınW gibi,bön)e bir i2Tde!> + (e tabutu oruyan mele anatlı, 6ıpla tanrı6alar!!! :tu*beş yü*yıl ön)e, 7outanhamon1un )ena*e odasının apı+smdai, merasimi yürütenrahip tara2ından onulmuş ırTliyet mühürlerini ırdıları *aman ne heye)anduydularS ?(et, bilin6si* me*ar *orlayı)ısı se6in @ngili* areologlarının, gen62ira(unun dul arısının son anda, mühürlerle me*arın apıları ebediyenapatılmadan, 4Tbil anıtlarında görüldüğü gibi, seyre gül moti2leri işlenmiş)ena*e şalının üstüne bıratığı i an)a yeni solmuş gibi duran ır6i6elerinden müte(a*i bueti, herşeye rağmen su6lu ellerle elledileri*amani şaşınlıları nasıldıS Xaat tanrıların ama6ları, alışılmamışşeyler olmadığı *aman anlaşılama*& <ord Carnar(on gurubunun hemen bütün üyeleri,hi6 imsenin görmemesi gereen şeyi gördüten a* bir süre sonra öldüler& Baalbaşlı Anubis, birbiri i6ine onmuş, enarları dinsel resimlerle süslü (eÖlüler Kitabından bölümler ya*ılı dört sandığın önünde bağdaş urmuşturI bu dört



sandığın i6inde 2ira(unun insan şeilli ü6 tabutunu ihti(a eden sarıu(art*itten tabut (ardır! Zamdanların ışığıyle şöyle böyle aydınlanmış yarıaranlıta altının tatlı parıltısı i6inde, )ena*e tanrı6alarının sıı)a sardığıKrTl+:siris1in şaşıla)a ululuğu ger6eten etileyi)i bir görüntüdür!!! Öbürdünyanın tanrılarının, 88, yü*yılın belenmeyen *iyaret6ilerine değil, ral7outanhamon1a, @i Jlenin ?2endisine, $T1nın oğlu, 5eb+Kheprou+$T1ya, eşyadan

6ıan doğaüstü bir ışı i6inde QhoşgeldinWR demeleri ne a)ayip man*aradırW4ir me*ara onmuş bir te Ölüler Kitabı1nın orayı güneş ışığı girmiş6esineaydınlattığı doğru mudurS <ord Carnar+(on1un (e ;o'ard Carter1in mumyanıngerdanlılarını, dö(me altından ıymetli taşlar aılmış maseyi, altın (e ma(imineden + o eşsi* oyu Mısır ma(isinden + mü)e(herleri, asaları, musaları,lotus 6i6eği yapralarını, semboli uyruları, amaları,VM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%ü*erine değişi renlerde )am aılmış yedi altın platan oluşan törenönlülerini, arın (e ba)a altın halalarını, )ena*e rahibinin ullandıtan,tören bittiten sonra me*arın bir öşesine bıratığı panter derişini bir bir6ıarıren elleri titremedi miS <ord Carnar(on (e ;o'ard Carter, 2ira(ununyanında, ayata, yü*yılların sonuna adar onu oruya)a ü6ü uş+ruhunu

ellerine aldıları *aman titrediler miSZeil LL0olda, aşağıda (e yuarda, e)e 7üneli1nin girişinde, herbtri bir tanrıtara2ından orunan ii Atebui! ;er sabah, ışığı Anu+bDs1ini (e Ölü+:siris i6inolan Za2a üneşi Yün1e Bıış %şığıY aşağıdai Atebui1den =Ar dan> 6ıar! öedoğru yüselir (e gündü* yürüyüşünün ortasında, =üstünde ;orus (e Ko6 4aşlıKhep+ra> 0ema(D 5iGe di bulunur! 0onra, terar ine)e (e her aşam yuardai=4! notasında> Atebui de ayb ola)atır! %şığı 0eth1in, öbür dünyanın olangüneş ola)atır, + 0olda üneş Kayığı, 5ü boyun)a, gündü*ün on ii saatinintanrısın)a 6eilmete! Kayıta, 4eliopolis1in 4ennou uşu görülüyor! 4ennou uşu:siris1 in e(rensel ruhunun sembolüdürI sonra, endi endine şeil (e+ren Kh`pra(e o6 başlı bir güneş tanrısı görülüyor! #uarda (e aşağıda, sağda, ;orus başlıyedi 9oğum 7anrısı, 5il1in doğuşunda, (e insan başlı, 4atının #edi 7anrısı batııyısında duruyorlar! ;epsi üneş Kayığının ortaya 6ıışını selTmlıyor! +5et)heYmet Fapirüsünden!+VLG%%! 4A4?(et, orun6 bir lanet, u*un *aman, me*arının amber renli ışığında, du(arlararesimleri yapılmış ölüm tanrılarının önünde 7outanhamon1un mumyasınıseyredenlerin peşini bıramadı! Keş2inden a* *aman sonra, <ord Carnar(on )an6eişmeye başladı (e orun6 (i*yonlar i6inde, 7outanhamon1un ismini hayırahay ıra öldü! Albay Aubrey ;erbert, ralın mumyasını görür görme*, hemen hemeno anda toprağa (erildiI sonra, <ord Carnar(on1a hastalığı süresin)e baanhemşire, me*arda onu taip etti! 4ütün 7eb o(asında ağı*dan ağı*a Q2ira(ununlanetimden sö* edilmeye başlandı! ;o'ard Carter1in sereteri, me*arın a6ılışısırasında ha*ır bulunan, <ord estbury1nin te oğlu, bilinmeyen bir hastalığayaalanara esrarlı bir şeilde öldü! 0onra sırasıyle, ;o'ard Carter1in yaındostu Fro2esör <a Xleur, )ena*e odasının du(arını delen Arthur Ma)e,7outanhamon1un me*arına @l girenlerden (e bira6 gün sonra endini asan 9otor?(elyne hite öldüler! Pamanın bir ha(adis ya*arı, bu soH nun)u i6in Q:nayaşaya)ağı hayat yerine ölümü ter)ih ettiren bir lanetten ÖldüR demetedir!0onra, 7ountanhamon1un mumyasının radyogra2isini @n)elediğinin ertesi günü!Ar)hibald 9ouglas $ee, anlatılma* bir 2enalı hissedere TnD bir ölümle öldü!:tto 5eubert1in bi*e nalettiğine göre, bu adar esrarlı ölümler haında, endiadına araştırma yapma @steyen bir Mısır hüümet mensubu, yanına bir yılanoynatı)ısı alara Krallar Gadisine gitti! Araştırmasına başlar başlama* o daöldüW 4undan sonra da, ?si Mısırlıların öbür dünyasına yapılan bu meş1umseterden sonra, mumyaya il dounanlardan biri olan 9ouglas 9erryI7outanhamon1un silahları arasındai bir maşrapaya dounan ! 9a(isI <adyCarnar(on, Fro2esör 4reastead, inlo), ;aness, sir Alan ardiner! Xou)ard,ay+ould, oel ool2 top+lam olara :5 #?9@ K@Z@ Ö<9J<?$W Ayni eipten bun)aölümü nasıl a6ılamalıS :tto 5eubert Q4ir *ehir miydiSR diye ya*ıyorI Mısırlılar



*ehirlerin arışımı haında 6o büyü bilgi sahibi idiler! $ahipler ölüodasının taşlarını mı *ehirlemişlerdiS 4a*ı bilginler etilerini, ö*ellileMısır1ın uru iliminde 6o u*un *aman aybetmeye)e *ehirlerin me()ut olduğunuiddia ediyorlar! er6e her *aman bir sırla 6e(rili ala)a! A)aba bu, tanrı6aVM%0%$%5 Ö<J<?$ Kt7A4%

Dsls1inl miS :arldge atom şehrinde 6alışan Amerialı bilginler Mısırlılarınatom sırrını bildilerini 2ar* ediyorlar,! Xira(unun mumyasına, ısınmalarıbinler)e yıl etili alabile)e radyoati2 maddeler mi oydularS Q#alnı* 9otor;o'ard Carter u*un yıllar, Ölüler 9ağının gölgesinde, hi6bir )anlının görmemesigereeni gördüten sonra, tam bir sağlı @6inde yaşadı,!!RV.G%%%, 4A4AM:5 MA4?9@59? M?97A0#:5!Zimdi güneş daha yüse (e terasımdan, altında on)a 2ira(un me*arı a*ılı 4atı9ağı1nı seyrediyorum! 0olu ma(i gö altında daha oyu e2lTtun renginde (e dahaesrarlı görünüyor! J6gen yelenleri gerilmiş Delualar =@i direli büyüsandal> 5il ü*erinde ağır ağır ayıyorlar! 5ehir ıyısını taip eden o)a2ira(un in)irlerinin gölgelediği yolda, 6ana + 6ömle (e domates sandıları

yülü + şubat ayında domates 6ıar + )esur eşeler, rahat bir tırıslailerliyorlarI sahipleri sırtlarına binmiş (e gö*leri sinelerle dolu! 5il1inarşı ıyısına sıralı, ö*enle eilmiş tarlalarda, başı sorgu6lu 6a(uguşlarıyiye)e arıyorlar! 4ira* daha u*ata, sarı umun, o(anın yeşil renginin birdenyerini aldığı alan, u6su* bu)ası* ölüler şehri! 5iXin öbür ıyısında, o)adağların bulunduğu yerde diilen bu ölülerin 7eb1i, )anlıların de( 7eb1iarşısında, bugün a)ı düşün)eler (eren yııntı bir topra par6asından başa birşey değil! :rada binler)e yıl boyun)a, tanrıların eşiti ola)a ölüleri yü)eltme@6in (atiyle urulmuş o süslü şehrin anısını insan boşyere arıyor! 4atıtepesinin, egemen olduğu 4iban el Molou1un aya döüntüleri altında (eya güneşaltında yanan, 9ante1nin )ehennemine ben*er (adilerde hi6 bulunmaya)a olan outsal şehir ne olduS :rada, 6ölün tal adar in)e umlarının parlattığışeilsi* aler direler, di yarlar, 6ömüş o)a aya blolarından başa birşey görülmüyor! 4u Ölüler Gadisi insanların bütün boş iddialarına orun6 birmeydan ouma i6inde sani! 4ununla birlite, terar ilel aosa dönmüş bu yerde,)ehennem yalarmış)asma si*i yaan bu toprata esiden o6 başlı s2enslerinoruduğu yolları ile, sonu gel+VM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%me* neropolün yeraltı saraylarına hi*met edenler (e mumyala+yı)ı san1atTrlaraayrılmış mabetleri ile, $amesseum gibi, aydınlatılmış )ena*e mabetleri @le8G%%%! sülTle 2ira(unlarının yirmi metre yüselitei ırmı*ı granitten de(heyelleri ile, Amon1un olan öbür 7eb1in, gö* alabildiğine u*anan, 5il1in öbürıyısında, (ahalar (e mabetler arasındai yaşayanların 7eb1i arşısında,Ölülerin parla büyü şehri yüselip gelişiyordu! 4u yıılmış yerlerde binler)eebediyet e(i, resimli apılarıyle, papirüs şelindei sütunları, #ü* Kapılı7eb1dei mabet apılarının önünde olduğu gibi dalgalanan bayralarla süslüdireleri, me*arların yerini gösteren piramitleri, *aman *aman me*aruyularından, ışı (e biti dünyasını, )anlıların bilmediği )anlıların)ennetini, 5il1in ma(i sularının tatlılığını (e gün batısının TnD gü*elliğiniyeniden bulma ü*ere 6ıan ölülerin *e(i i6in yapılmış bah6eleri ile, dağlardaat at sıralanıyordu, ölülerin baımı (e anı+H 2e +mZeil \ LKus şeli altında Ölünün ruhu, ;orus1un gö*üne, Q%şığın gö*üneYI eriyip buyaratı)ı ışıla birleşme, (e endisi de hayat aynalarının bir damlası olmai6in, girip tırmana)atır! + M?7@5& Hgeliyor, ouUda1yı u)alıyorum (e ışılase(ine)eğim!R +4en ;orus1un gö*ünde ola)a olanım (e bedenim ;orus1un Ö^ *ü1nün)anlandırı)ı ousu ile temi*lene)e + H;orus1un gö*ünün Anti ousuylao(uldutan sonra, %şı 0a6an ola)ağım (e o *aman Ölü + :sirislerin organlarım (eemilerini birleştirebile)eğim!R + a, Kahire Mü*esinde bulunan (e bir Amon



rahibesinin me*arından alınmış bir 2igürI b (e ), 7orino Mü*esindei 5ebt ;abtpapirüsünden! Mayassis1den alınmıştır!V/G%%! 4A4sına hasredilmiş bayram günleri gelin)e, beya* eten elbiseler giymiş 7eb1lilerKutsal 4atı 9ağına hep birlite tırmanıyor, Tyin masalarına yiye)eler oyuyor,

(e se(gili ölülerin dubleleri önünde sihir 2ormülleri ouyorlardı!!!%sis (e :sirls1Dn, babasının ölümünden sonra doğan oğlu ;o+rus1la dünyanınşimdii *amanları başlar (e 2ira(unlar, birbiri ardından, ;orus1unhi*metTrları, tarih ön)esi dönemlerin e2sTne(D ralları olurlar! 7eb1de ge6mişdöneme Tit =arai> il sei* tann ölür! 4u bölgede ölüler onları yü)eltirler!Medine t+;a+bou1nun sihirli (e )ana(anmsı yılanı Kem+Ate2 gibi! <oufsor1ungündü*leri bembeya*, aşamları oyu e2lTtun soa aralarında gö*leri gülen yaşlıKoptlar, =bi* 2r! Copte1un tür6e ounuşunu ullandı, Mısır1da, büyü birolasılıla ?si Mısır a(minden gelen halI niteim Champollion ü6 dilleya*ılmış ünlü $osetta taş itabesinden hiyerogli2lerin ounuşunu 6ıardıtansonra ?si Mısır dilini 6ö*ebilme i6in, yeril Kppi1lann dilinden 2aydalanmıştı!B5!> günümü*de de, uluyan rü*gTrda, 5ubye Amon1u+nun ı*gın ruhunun, tanrılarolan 2ira(unların me*arlarına te)T(ü* edenleri lanetleyip @nlediğini anlatırlar!

Aşam ü*erleri, a*almata olan aydınlılar i6inde göyü*ü daha şe22a2 görünürenolanan mür (e diğer ouların, ;athor1un terleri olduğunu söylerler! üneşe (eölülere, alt dünyalara girdileri *aman yardım eden, 4atı tanrı6ası ;athor1dur!4u ?si Mısırlıların ger6e torunları, Ölüler 7anrısı :slris1in, onun bedeniolan nehrin suyunda her *aman me()ut (e etin olduğunu, onun bedeninin (e busuyun, her şeyin tohum (e ısınması olduğunuda söylerler! 7ıpı 5il1in ma(isininIıyılarında, ebediyetin gele)eğinde, tarlalarının ürününü ala)aları 0ema(D5il1in yansıması olduğu gibi!!!?y Amon+$T, bu tatlı (e sı)a 7eb ge)esinde seni i6tenlile 6ağırıyorumI 6ünüsen, 4Tbil1in Mard`1u gibi *Tlim (e egoist değilsin! %ssı* mabedinin aylaaydınlanmış u*un yollarında, her adımda senin me()udiyetini hissettim! 4enim6e(remde asılsı* bir şimdii *amanın şeilleri ayboluren senin utsal entininbüyü yapıları tam ger6e mi @dilerS Ko6 başlı Amon+$T, seni, )anlılarıendilerinde oluşmuş bulunan her şeyin bundan böyleVNM%0%$%5 Ö<J<?$ Kt7A4%beden dışındaR (eya dışta olanın beden @6inde ola)ağı bir e(rene 6ee)e orun6u((etlerin 6ağırıla)ağı gibi da(et ettim! 4eli de *amanların sonsu*luğunun herÖlüye souluşu böyledir!!! 0eni andım (e 6ağırdım, ey 7eb tanrısıI (e, tersinebir dünyada e)enin :n @i Kapısına doğru indim! Amon+$T,, tanrılarla doluaranlılarda imdin, değil mi i ölüler tanrı oluyorS alasiler yo olanaadar ölüler alemindei ateş gölleri yansın, Apop+hls bu Tlemi ı(rımlarıyle=Apophis yılanının ı(rımlarının 6o esi bir sembol olması gereI ;emen heresi uygarlıta bu spiral sembolleri görülüyor! B5!> doldursun, her ge)e on iibölgede, ellerinde tuttuları yılanların yardımı ile ölülerin 6etiği üneşKayıları sü*ülsünW 4u Mısır ge)esinde, hatırladığım 2ira(undun duası ne adargü*el (e sa2& 0ana doğru geliyor, mabedin i6 bölümünü =naos> ateşle utsuyor,ale(lerin ü*erine tütsü tane)ileri serpiyor, heyelinin Önünde se)deyeapanıyor, me*et boyasını, alışlar ousunu, sa2i yağını, <übnan (e <ibyaoularım tadim ediyordu! 0eni yü)eltiyorduI 6ünü insanlara, ölüm olan öbürdünya i6in dublelerini (e geresinmeleri olan yiye)eleri (erdin! @0M@5@K"7<"#:$9"I 6ünü göü yarattın, insanların yararlandığı *e( (e aşa, ;ou (e0a1ya sahip oldunI göte apalı olanları, ı(ıl)ımlı parlalığının bağrındayü*lerini parlatanları ne sınır ne de başlangı)ı olan endinde birleştirdin!!!@nsanlar)a yıılmış ıssı* mabedinde bu ge)e seni 6ağırıyorumI 6ünü sen @l5oun1dn, ilel argaşadan =aos> endini urtaran, Qalbi hi6 yorulmayanRI(arlıların yaratı)ısısın! 0enin ma+bedindedir i, ey Amon+$T, önümde e)enin :n@i Kapısının a6ıldığım gördüğümü sandım! ?y me*arlarımı*ı *orlayıpaltınlarımı*ı, yiye)elerimi*i, papirüslerimi*i, uş+ruh1larımı*ı, etensargılarımı*ı soyanlardan 6ılgına dönmüş ölüler, yaşamını*ı hatırlayını*W ünışığından sihirli heyel)ilerini*in re2aatinde nasıl 6ıtını*S %şılıQo*mi yumurtayıR sırtlan ne2esinden daha pis oan, )ehennemin 6eşitli



atlarındai ruhları nerede gördünü*S 0alonlara girere ışı (eren asalarınönünde i6 organlarını*ı selTmladını* mıS #olunu*un ü*erinden, aşağıda (eyayuarıda bulunuşlarına göre, on ii bur6 (eya pislilerle beslenen timsah ağı*lısei* şeytanı o(masını bildini* miS 7u*alardan, ip+V-G%%%! 4A4

lerden, ısırılardan, ağlardan, tırmılardan, başıboş dolaşan (e dehşet salanisimsi* şeytanların öldürü)ü ne2eslerinden a6ınmayı bildini* miS #aşamışolduğunu* *aman si*de olan her şey, örneğin i6 organlarını* (e ruhunu* binler)eyıldan beri, artı si*de yo! öyü*ünde boynunu*un dört omurunu dü*elte)e,2ira(un @n)irleri altında Anubis mabedinin utsal emelerinden yiye)e,sa2laşa)a, milyonlar)a yıl i6in sa2laşa)a, Ftah1m semTsına doğru balon)ulargibi yüselen ge*egenleri (e götei Aby+dos1u, u*ayın dört bölgesinin dörtdireğini, bedensi* ruhların pla*masını, parıl parıl 2)a1ları (e QKamış7arlasınınR, 0eht+Dalou1mm on dört adasını seyrede)esini*!!,e)e geldi,,! 4eya* e(lerinin eşiğine oturmuş ihtiyarlar görüşüyorI u*un beya*entarileri =9Uellaba> i6inde 6o)uların gö*leri gülüyor, birbirlerinin ollarınıtutuyorlar! 5il ıyısındai bu Mısır aşamları, soa aralarında hTlT de(am edenbir sera sı)alığına rağmen, ne adar tatlı! #aşama se(in)i burada daha berra,

daha anlamlı! Ayalarımın altında, ge)e güneşinin büyü olayı i6in ölülerdünyası uyanıren, tanrı+nehrin derinlilerinden, Krallar Gadisinden dönüşteöbür sahilde görülebilen <ouf+sor1unine ben*er mabetler ortaya 6ııyor! e)eoldu! Ma(i (e beya* maşlahlar giymiş 2ellTh gurupları arşı argıya geliyor,birbirlerine sesleniyorlarI @slTm e(liyalarının türbelerine adalarınıoya)alarI düTn)ılar ü6ü te*gThlarında @nsanların düş gü6lerini besleyenbaharat (e altınlarıyle apanıyorlar! ö*alı)ı renlerde etelileri ile, hoşagitme i6in sürdüleri dü*gün gö*lerini büyü gösteren neş1eli 2ellThadınlarının ge6tiğini görüyorum! 4iliyorum i yarın, bayram günü, (ü)utlarınala(anta (e re*ene oulan süre)elerI gerdanları mü)e(her (e altın para ile doluola)a! 4u ha*ineler göğüslerini süsledi6e, bunlara mTliye bile dounama*! ;erne adar aldırma* araterli iseler de, em gö*den saınma i6in e(lerininapısı Önüne bir 6i(i par6ası oyarlar, Xira(unlar döneminde olduğu gibi, 5übalılarını tu*lamasını (e a* a(urmasını 6ömlelere yerleştirmesini bilirler!üler yü*lü (e ge(e*e ı* 6o)uları <e(anten =2 r! <e(antinI :rta 9oğudayerleşmiş #unanlı, ?rmeni, @talyan, Xransı* (s!lerin ar+VOM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%ma ailelerinden hıristlyan ahTliye (erilen bir sı2attır!> düTn)ıya, öylülerinseb*e bah6elerine dötüleri gü(er)in gübresi dolu sepetler götürürler! Ateşlihastalara bira* )anlandı& ma @6in (erilen o ünlü Coptos şarabından, burada hTlTbulma abildir! ?siden bu ;orus yıldı*ı şarapları o adar ünlü idi i yapımyılı abın arnına işaretlenmeden hi6 bir an2or ihra6 edileme*di, e)e oldu!!!Bo)uların berra seslerini, o(adai urna* 6a(uş uşlarının son ötüşlerinidinliyorum! "*ata der(işlerin maamla ouyuşları =e*an ola)aI B5,> )inlerinederlenmelerini hatırlatıyor! Karna obrası, sahibinin 2otoğra2 maineleriönünde hünerlerini gösterdiği bu ünlü e()il obra, günün sı)alığını oruyan birdu(ar oyuğunda 6örelenmiş olmalıdır! 4ira*dan ay, 4atı 9ağının tepesindengö*üe)eI )ena*e mabetlerinin a(lularını oruyan de( :siris heyellerini,utsal gölleri, gö* alabildiğine u*anan harabelerin sonsu*luğunu aydınlata)a!4u harabeler sayesinde, #ü* Kapılı 7eb1in nas" olduğunu (e Mısır uygarlığınınparlalığını tahayyül edebiliyoru*! :n)a sırrı bağrında taşıyan toprağınderinlilerinde, me*arları daha ü6 bin yıl e((elden soyulmuş neropollerindiplerihdei du(ar resimlerinden, Ölüler Kitabında tanımlanan öbür dünyanınnasıl bir yer olduğunu a*ar a*ar eş2ediyoru*! 4u, bi*im i6in hasis6e ayrılmışyaşam süresinden a6abilmemi*, onu bir an i6in silmemi* abil miS :nu esi*amanlarla değiştirebilir miyi*S ?y o6 başlı, 6ömle6i 6arında insan(arlılarına şeil (eren Khnoum, Mem2is1@n Ftah1ı gibi, ü6 bin yıl geriye biradım atılabilir miS 4u adımı ben attım! : aşam, tanrının, halıyle birlite 7ebmabetlerini *iyaret ettiği #ıllı Alay günü Amon+$T1nın utsal ayığının(atiyle bağlamaya geldiği esi rıhtım boyun)a yürüyordum! Amon mabedinin girişapısının önünü gö*leyen ır s2ensin önünden ge6tim! er6eten, ta(anı



sütunlarla tutturulmuş salonun döşeme taşları ü*erinde adımlarımın ne a)ayip birsesi (ardıW 4i*e, bir itabın say2alarında olduğu gibi, 2ira(unların (e Mısırtanrılarının 6o u*un tarihini, mutlu *a2erleri, Qsulh (e ardeşliantlaşmalarıR ile sö*leşmeleri anlatan Assouan granitinden yü* otu* sütunarasında onstellasyonların taım yıldı*ların parladığı ta(anı gördüm! Ay ışığıaltında, tanrıların doğru bul+

VG%%%! 4A4dulan ölüler önünde a6ıldığı gibi, yalnı* benim i6in, göyü*ü apılarınına6ıla)ağını sandım, Ama mabedin döşeme taşları ü*erinde inisiyelerin adımlan nei*, ne de to*larının to*unu bıramıştı!!! An)a göyü*ü, ge*egenleri,yıldı*ları, galasileri, patlamış güneşlerin anD parıltısı i6inde yo olmataolan Ölü dünya+lan @le, e(etR yalnı* göyü*ü, dört bin yıl e((elinin aynıidi!!! Ge bu göyü*ü, herbiri ellişer bin yıl saltanat süren 2ira(unların masaldöneminde yaşayanların beli de ortuları aynı göyü*ü idiW7epelili 6a(uş uşları u*un *amandan beri mabet harabelerinde uyudular (epalmiyeler hareetsi*! Karna mabedinin yedin)i apısı önündei herbiri Vton ağırlığında (e elli metre boyundai diilitaşlar nerdeS MabetlereQgöyü*ü durdu6a durmaları (e otu* yü*yıl sonra gele)e olanlar tara2ından

görü+lebilmeleriR i6in yerleştirilmiş, rallann anıt şeilleri nerdeS$amesseum1un herbiri VVV ton ağırlığındai de( heyelleri nerdeS :n dört metreyüselite, altın (e 6ini hamuru @le aplanmış, esi 7ebYin utsal du(arlarınınesi apılarım yeniden yapma isteyen Ftoleme1lerin yü* apısı nerdeS :userhatayığı, altmış üre6inin hareet ettirdiği, tenesi altın aplı, abartmalarlasüslü Amon1un ayığı ne olduS QGTdD 4ayramıR günü nehrin ıyılarınatoplanmış hal, Amon1u altın (e gümüş arışımı =?Detrumı tanrı, sandaldaiü6ü öşünde =asrında> @di,> anber renli asrında (e geminin önünde, ü6tanrıdan ibaret mürettebatı ile giden misti ayıla 5il boyun)a inerengördüğünde, gemiyi alışlıyordu! : ü6 tanrıdan Anubis başta duruyorduI 6ünü oQüney yollarının a6ı)ısıR idiI ilden insan şeillerini 6ıaran (e her günügüneşin i6ini aydınlattığı dünya yumurtasını bi6imlendiren KhnoumI ;orusI 2aate(renin yan sahibi olan ;orus değil, Firamitlerin programlayı)ısı tannlann;orus1u! ?(et, Gadinin bu yıllı 4ayramında Mısır1ın tarih ön)esi en esi iibaşentinin anısını )anlandırmaH i6in 6aal (e atma)a maseleri tamış otu*rahibi ile :userhat ayığı ne olduS 7anrıların (e tanrıların oğulları olan2ira(unların yaşamını tas(ir eden abartmalarla süslü ayma taşından,,ü6ümabetler, 5il Gadisinin sei*de birine sahip (e doğumlarından ön)einM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%2ira(unların aderini tespit eden Amon1un beş bin ii yü* heyeli ne olduS Q0esidoğruR %G! $amsesR sana Ölüler Kitabında öğretildiği gibi, bu mabede, semboligüneş (e yılanla ta6lanmış ;o+rus önünde tanrı6a Ament1in bir heyelini hediyeeden (e arşılı olara Anh, yaşam @şareti, sırların anahtarım, tanrılarınruhunun ölümsü* tabiatına teabül eden, yu(arlağı ile, ne gö*üen başlangı6 nede sonu olan yu(arlılı =ansee> ha6ı, inlsiyenin tran+sının son ademesinisimgeleyen ha6ı alan sen, neredesinS Xaat aranlıların uşu hayırdı (e2ira(unun, (eya dublesinin hayTli, mimarlı yapısı, altın oranlar anununa uyanmabedin şe22a2 du(arlanndan ge6ere ayboldu! Cena*e mabetlerinin yüse (e)anlı sütunları, a6ı (eya apalı, mimar tara2ından hareeti tespit etme i6indüşünülmüş + ü*erine onulmuş olduğunu* temellerde büyüyen ayın 2arlı 2a*lanounabilir + şahit olduğumu* olağanüstü olayların anısını bir i* olarasalayabildini* miS :siris1in ölüm dramı utlandığında (e yeniden dirilişinin6eşitliliği gölgeler arasında terar söylendiğinde yaban)ılara yasa olanyeraltı mabetlerinde =Cryptes> hangi sırlar a6ılandıS Kutsal Abydos ge)esinde,utsal Karna ge)esinde (e *amanların ge)esinde, şarı söyleyen Amonrahiplerini işitiyorum (e elleri 6i6elerle dolu tapınan alabalılarınmabetlerin teraslarına 6ıtılarını görüyorum!!! 9enderah teraslarında mü*i*aman *aman 6arpı)ıdırI malaitten =yeşil damarlı baır taşıI ıymetlidir>mü)e(herlerle süslenmiş (e eten giymiş bu dünyanın (e öbür dünyanın tanrısaltapını)ı adınları, hay(an yü*lü tanrıların odalıları, *e( alıp )oşarlarIey Amon, şere2ine yapılan utsal danslardan sonra 2uhuş yapa)alar, ötü



tesirleri o(an sihirli bir alet olan utlannı =sistre> 6alara, onları yaalayıpbirleşmen i6in, ey 7eb1in Amon1u, senin e(ine gele)eler (e Qgöe 6ıtılarıR*aman + 6ünü Mısır1da ölünme*I göe 6ıılır +arıların, ey Amon, bütün ölülere(aad edilmiş olduğu gibi, sonu gelme* e(rende güneş ursları ola)alardır!Qöyü*ünün Kapılarının A6ı)ılarıY olan büyü rahipler, :siris1ln önündeQ7artılmış 0ö*ün e)esinden sonra adlandırılmış, temi*e 6ıan ölülerin göünde,

onların bitme* tüenme* bir parıltı ile parladılarını göre)elerdir! :nlarıdaha @yi1 görme i6in yedi ademeyiLM%0%$%5 Ö<J<?$ K@7A4%ağır ağır tırmana)alardır! 4u yedi at, endisine yüselmenin yolua6ılanmışlar i6in, yaratılmış ainattan bilinme* ebediyete, bo*ulma* ölülerinönüne a6ılan apılara, #üse Kademelerin %şı 0a6an $uhları önüne, yıımşeilleri (e #eniden 9oğuş şeilleri önüne, *amanların başından beri ölülerKitabında ya*ıldığı gibi direleri ü*erinde oturan $T1mn önüne gider! BJ5KJ;?$?#, ?P?<9?5 4?$@ QÖ<J<?$ K@7A4%59AR #AP%<M%Z7%$!!! ?G?7, ?P?<9?5 4?$@,,!KA#5AKBAA<<?5, !, ;orus in the Fyramidal 7ets! Chi)ago, O/!

AM?<%5?A", ?c <a eographie de l1gypte! Faris! \ tude sur le Chapitre 8G%% du<i(re des Morts , Qournal AsiatifueY,7! ( et (ı! Faris, OV!\Frolegomenes T72itude de la $eligion 2igyptienne, 7, u! \ "n Cbapitre di22i)ile du <i(re desFyramides, Qournal Asiatifueu, Faris, O!A#$7:5, ?! $!, C"$?<<#, C! 7! et ?%A<<, A! ?! F!, Abydos, <ondres, OV.!4A%<<?7! !, %ddes morales de 7?gypte antifue, Faris,4%$C;, 0, 7he Xuneral $itual o2 4oo o2 the 9ead! <ondres, -/N!4<ACKMA5, A! M!, 7he Ka+house and the 0erdab, Qournal o2 ?gyptian Ar)haeologyR,7! m! <ondres, O/! \ 7he $o) 7omb o2 Mer, <ondres, O.!4"CKt A, de, 7he ?arliest Gersion o2 the 4oo o2 the 9ead, Qournal o2?gyptian Ar)haeologyR! <ondres, O.O!4"9?, 0ir ?! A! allis, 7he 4oo o2 the 9ead, Xa)similes o2 the Fapyri o2;une2er, Anhai, KerTsher and 5et)hemet, 'ith 0upplementary 7et 2rom the Fapyruso2 5u <ondres! -OO \ ?gyptian 0)ulptures in the 4ritish Museum <ondres O. \:siris o2 the ?gyptian $esurre)tion! <ondres, O, \ %deas o2 the 2uture <i2e!<ondres, OV-!CA9?7, Copie 2iguree d1ıuı $ouleau de Fayrus trou(e T 7hebes dans un 7ombeau des$ois! Gienne, LL!CAFA$7, ean, <1Art ?gyptien! ?tudes et ;istoire! 4melles, OL.! \ "ne $ue de7ombeau a 0affarah, 4melles, OVN! \ <es 9ebuts.de 1Ar ten ?gypte! 4ruelles, OV.! \ Chambre 2uneraire de la Gie 9ynastie auMusees $oyau du Cinfu1antenaire, 4ruelles, OV/, \ Ke)ue@l de Monumentsegyptiens! 4ruelles, OVL!C;AMF:<<%:5! Monuments de l1?gypte et de la 5ubie! Faris!C;A00%5A7, ? et FA<A5"?, Ch, Jne Campagne de Xouilles dans la 5e)ropoled1Assiout, QMemoires de l1%nstitut Xran6ais d1Ar)he+ologie :rientaleR! <e Caire,O!9A$?00#, !, ;ymnes T Khnoum, Q$e)ueil+ des 7ra(au relati2s T la Xhilologie etT 1Ar)hologie egyptienne et assyrienneR, 7! (u! Faris! \ 0eth et son animal,Q4ulletin de 7lnstitut Xran6ais d1Ar)he+ologie :rientaleR, 7! ııı! <e Caire,ON, \ %ns)riptions du Masta+ba de Fepine2er a ?d2ou, QAnnales du 0er(i)e desAntifuitesR, 7! (u! \ <e Mastaba de Mera, QMemoires de llnstitut ?gyptienRY 7,m! \ 5ote ?pli)ati(e de Mddmet+;abou, <e Caire, -ON!9AG%?0, 5orman de aris, 7he 7omb o2 5a)ht at 7hebes, 'ith Flates in )olor by<! Crane, 5orman de ! 9a(ies and X! 0! "n'in o2 the ?gyptian ?pedition and5ina de aris 9a(ies, Fubli)ations o2 the QMetropolitan Museum o2 ArtR, $obb deFey ster 7itus, Memorial 0eries, Golume t! ?dited by Albert M! <ythgoe, )uratoro2 the 9epartment o2 ?gyptian Art! 5e'+#or, ON! \ 7he 7omb o2 Fuyemre at7hebes, 'ith Flates in )olor by 5! de aris 9a(ies and ;, $! ;opgood o2 the?gyptian ?pedition! Fubli)ations o2 the QMetropolitan Museum o2 ArtY! ?dited by



Albert M! <ythgoe, $obb de Feyster 7itus, Memorial 0eries, Golumes %7 et %%%!5e'+#or, OLL + OL!9AG%?0, 5ina M!, An)ient ?gyptian Faintings, sele)ted, )opied anddes)ribed by 9!, 'ith the ?ditorial Assistan)e o2 Alan ;! ardiner!0pe)ial Fubli)ation o2 the Q:riental %nstitut o2 the "ni(ersity o2Chi)agoR, Chi)ago, O/! ?dition 2ran6aise traduite et adapte par

A<4?$7 C;AMF9:$! Faris, ?ditions d1Art Albert uillot, O.!9?M?<, ;ans (on, 9er 7otenpapyrus des Khonsou+mes, Gienne, O..!9?5:5, Goyage dans la 4asse et la ;aute+?gypte pendant les Campag+nes du eneral4onaparte! Faris, An 8!9?0$:C;?0+5:4<?C:"$7, <es $eligions ?gyptiennes, Q;istoire enerale des$eligionsR! Faris! O.-!9?GA"9, Maimes de Fh1 Ahotep, Xribourg, O/! 9?G?$%A, Catalogue des M00gyptiens e)rits sur papyrus!!! Faris, --L, ?5?<4AC;, $!, $iffeh and MemphisG%! <ondres, V! ?$MA5, A!, <a $eligion des %0gyptiens! Faris, ON!XA"<K?$, $!t 7he 4remner+$hind Fapyrus! 7he 0ongs o2 %sis and 5ephtys, Qournalo2 ?gyptian Ar)haeology!R, 7, n! <ondres, O/!X:"CA$7! <es Mysteres d1?%eusis! Faris!

X$A5KX:$7, ;!, 7he Cenotaph o2 0eti % at Abydos, Q?gyptian ?ploration 0o)ietyR!5e'+#or, O!A$07A5, !, 7ombs o2 the third ?gyptian 9ynasty at $efafnah and 4et Khali a2!<ondres, OV.!A"7;%?$, <es Xetes dıı 9ieu MDn! <e Caire, O!:<?5%0C;?XX, <es Fapyrus hieratlfues 5o , / A et / 4 du Musee de%1?rmltage %mperial a 0ai+nt+Fetersbourg! 0aint+Feter sbourg, O!$A%<<:7, <e Culte de Cybele, Faris!$?4A"7, ?c 9es 9eu #eu du 9isfue 0oa@re, Q$e)ueil des 7ra+(au relati2s T laFhilologie et T 7Ar)heologie egyptienne et assyri+enneR, 7, i, Faris! \ ;ymne Amon+$T, Faris, -N.!"%?#00?, F! et <?X?4"$?, ?!, <e Fapyrus 2uneraire de 0outtmes! Faris! -N-!K:<FAK7C;#, c <i(re des Morts des An)iens ?gyptiens! Faris, O!;:$$AK, ! de, <es <amentations d1%sis et de 5ephthys,?"%?$, !, Considerations sur les $eligions 2)gyptiennes! 5eu)hTtel, O./! \9ou*e Ans de Xouilles dans la 5e)ropole memphite, Q$e(ue d1;istoire des$eligionsR! Faris! \ <es 7emples memphit)s )t thebains, des :rigines T la 8Gni1e9ynastie! Faris, OLV! \ <es Xrises et :bUets de 0ar)ophagus du Moyen ?mpire,QMemoires de %1lnstitut Xran6ais d1Ar)heologieR, 7! 8<G%%! <e Caire, OL!<ACA", F!, 7etes $eligieu! \ 0ar)ophages anterieurs au 5ou(el ?mpire,QCatalogue eneral du Musee du CaireY! <e Caire, OV.!/<A5?, ;! :!, 9er Magis)he Fapyrus ;arris! Copenhague, OLN! <A5:?+Gl<<T5?, !,<e <i(re des 0ymboles! Faris!<? FA?+$?5:"X, 7he 4oo o2 the 9ead, 2a)simile o2 the Fapyruso2 Ani in the 4ritish Museum! <ondres, -OV!<?X?4"$?, <e <i(re de l;ades, 7radu)tion de <c Q4ibliothefue ?gyptologifueR, 7!! \ <1C?u2 dans la $eligion )osmifue, Q$e(ue d1;istoire des $eligionsR, 7 (i!

\ <es #eu d ;or us, Q4ibliothegue ?gyptologifueR, 7! ! \ ?tude sur Abydos,Q4ibliothefueR, 7! u! \ <e <i(re de )e fu1il y a dans l1;ades, l1Amtuat,Q4ibliothefue ?gyptologifueR, 7! u! \ <a <umiere *odia)ale en ?gypte,Q4ibliothefue ?gyptologifueR, 7! m!<?X?4G$?, M 7etes du 7ombeau de Fetosiris, QAnnates du 0er(i)e desAntifuitesR, 7! i, OL!<?$A%5, !, <e <i(re des 7rans2ormations! Faris! <?F0%"0, 7odtenbu)h derAegypter! <eip*ig, -.L!<%?4<?%5, 9i)tionnaire des 5oms Meroglypbifues! Faris!<#7;::?, A, M, 7he 7reasure o2 <ahun, Q4ulletin o2 the Metropolitan Museum o2ArtR, Fart! %%! 5e'+#or, OO!MAC?, A! C, 7he Casets o2 Frin)ess 0at+;athor+unut, Q4ulletin o2 theMetropolitan Museum o2 ArtR, 7! (! 5e'+#or, OLV!



MA$%?77?, A!, 9enderah, Faris! \ Abydos, Faris, \ <es Mastabas de 7An)ien?mpire! Faris, --O___<e 0epareum de Memphis! Faris,MA0F2i$:, !, ?tudes d1Ar)heologie et de Mytbologie ?gyptienne, Q4ibliothefue?gyptologifueR! Faris! \ Memoir e sur fuelfues Fapyrus du Muse) du <ou(re!Faris! \ <e $ituel du 0a)ri2i)e 2n+N

neraire! Faris \ <es %ns)riptions des Fyramides de 0affarah, FarisR -O. \ <e9ouble et les 0tatues prophetifues, Q?tudes de Mythologie et d1Ar)heoDogie?gyptiennesR, 7! ı! Faris, -O!MA#A00%0, 0, <e <i(re des Morts de l1?gypte An)ienne est un <i(re d1%nitiation,Q4ibliothefue d1Ar)hologie :rientale d1Athenes! At+henes, O!MA#07$?, <es 9e)larations d %nno)en)e, <e Caire, ON!M?$C?$, 0amuel A! 4c 7he Fyramids 7ets! <ondres, 5e'+#or, OL!M:$?7, A!, <e $ituel du Culte di(in Uournalier! Faris, OVL! \ Mysteres?gyptiens! Faris, O! \ <e 5il et la Ci(ilisation ?gyptienne! Faris, OL/! \<a Mise T mort du dieu en ?gypte, Faris, O.L! \ ;orus 0au(eur, Q$e(ue del1;istoire des $eligionsR, Faris, O! \ $oiset 9ieu d1?gypte!M:57?7, F!, <es 0)enes de la Gie pri(ee dans les 7ombeau egyptiens de %1 An)ien

?mpire, Faris, OL!!!!M"$$A#, M! A!, 0affarah Mastabas! <ondres, OV,5AG%<<?, ?!, 9as Aegyptisehe 7odtenbu)h der 8G%%% bis *ur 88 9ynasti)! 4erlin,--/!\ <es 7etes de pierre deposees dans les 7ombeau egyptiens! ene(e,, OVO!

\ <es Amulettes du )he(et et de la tete,QPeits)hri2t 2ür agyptis)he 0pra)h und AltertumsundeR, 7!8<G%%%, OV! \ Fapyrus 2uneraires de Kamara et de 5esihonsou! Faris, OL! \7he 8ltb 9ynasty 7emple at 9eir el+4ahari! <ondres, OVN + OV!F?7$%?, ! M, X!, 7he $oyal 7ombs o2 the Xirst 9ynasty! <ondres, OVV! \ 7he$oyal 7ombs o2 the ?arliest 9ynasties! <ondres, OV!__ 9enderah, <ondres, OVV! \ Abydos! <ondres! OV! \ urneh<ondres, OVO!F?#$?, Mc Atys et :siris, Faris, OL/!F%5A5K:XX, A!, 7he 7omb o2 $amesses G%! 5e'+#or, O., +\ <e <i(re du our etde la 5u@t, Q%nstitut Xran6ais d1Ar)hologie :rientaleR! <e Caire, O.L! \ <eQCaurR dans les 7etes ?gyptiens! Faris, OV!-F?$$?7! Fapyrus 2uneraire de 5ebset! Faris, -NL, \ <e <i(re des Morts desAn)iens ?gyptiens, Faris, --L!F<?#7?, !, Chapitres supplementaires du <i(re des Morts, 7radu)tionet Commentaire! <eyde, --!F:?;75?$, 4!, 9ie Tgyptis)hen 7otenstelen als Peugen des so*ialen und religiosen<ebens ihrer Peit! Faderborn, O,$A59A<<+MAC%G?$, 9! et MAC?, A! C, ?% Amrah and Abydos, <ondres, OVL!$?G%<<:"7, $ituel 2undraire de Famouth! Faris,$:"?, ?! de, ?tudes sur le $ituel 2uneraire des An)iens ?gyptiens, Q$e(ueAr)hologifueR! FarisY -/V! \ %ns)riptions de la 0epulture des Apis,Q4ibliothefue ?gyptologifueR, 7! %%!0M%7;, ! ?!, A Contribution to the 0tudy o2 Mumi2i)ation in ?gypt,QMmoires de l1%nstitut ?gyptienR, 7! G! <e Caire, OV/!0F?<??$0, <!t 7estes des Fyramides ?gyptiennes! 4ruelles! \ 7e+tes desCer)ueils du Moyen ?mpire ?gyptien, 4ruuelles, O./!07?%59:$XX, !, 9as rab des 7i! <eip*ig, O! 7ombe de $amses %8! Memoirepublie par les Membres de la Mission Ar)heologifue Xran6aise du CaireR, 7! %%%!<e Caire,GA59%?$, ! <a $eligion ?gyptienne! Faris, O..!G%$?#, Fh!, <a $eligion de 7An)ienne ?gypte! Faris, OV! \ <e 7om+beau de$ehmTra, Faris, --O!?%<<, $+, <e Champ des $oseau et le Champ Aes :22randes! Faris, O/!%5 <:CK, ;! ?!t 7he theban 5e)ropolis in the Middle Kmgsdom, Q7he Ameri)anournal o2 0emiti) <anguages and <iteratureR, 7! 888%%!O



Albert Champdor _ Mısır’ın Ölüler KitabıKitaplar, uygarlığa yol gösteren ışılardır!

"#A$%&

'''!itapse(enler!)om

Kitap se(enlerin yeni buluşma notasından herese merhabalar!!!Cehaletin yenildiği, se(ginin, iyiliğin (e bilginin paylaşıldığı yer olaragördüğümü* sitemi*deitüm e+itaplar, -./ 0ayılı Kanun1un ilgili maddesineistinaden, engellilerin 2aydalanabilmeleri ama)ıylaeran ouyu)u, ses sente*leyi)i program, onuşan 34raille 5ot 0pea3, abartmaeran(eben*eri yardım)ı ara6lara, uyumluola)a şeilde, 37873,39:C3 (e 3;7M<3 gibi2ormatlarda, tarayı)ı (e :C$ =optiarater tanıma> ya*ılımı ullanılara, sade)e görmeengelliler i6in,ha*ırlanmatadır! 7ümüyle ü)retsi* olan sitemi*deie+itaplar, 3?ngelli+engelsi* elele3düşün)esiyle, hi6bir ti)ari ama6

gö*etilmesi*in, tamamen gönüllülüesasına dayalı olara, engelli+engelsi* #ardımse(er aradaşlarımı*ın yoğun emeğisayesinde, görme engelli itap se(enlerinisti2adesine sunulmatadır! 4u e+itaplar hi6birşeilde ti)ari ama6la (eyaanuna ayırı olara ullanılama*, ullandırılama*! Asi ullanımdan doğabile)etümyasalsorumlulular ullanana aittir!0itemi*in ama)ı asla eser sahiplerine *arar (erme değildir!'''!itapse(enler!)om'eb sitesinin ama)ı görme engellilerin itap ouma ha (e ö*gürlüğünü yü)eltme(e itap ouma alışanlığını peiştirmetir!0e(ginin olduğu gibi, bilginin de paylaşıldı6a peişe)eğine inanıyoru*!7üm itap dostlarına, görme engellilerin itap ouyabilmeleri i6in gösterdileri6abalardan (eyaptıları atılardan ötürü teşeür ediyoru*!4ilgi paylaşmala 6oğalır!

@<@<@ KA5"5&-./ 0ayılı Kanun1un 3altın)ı 4ölüm+Beşitli ;üümler3 bölümünde yeralan 3?KMA99? 3 & 3ders itapları dahil, alenileşmiş (eya yayımlanmış ya*ılı ilim (eedebiyat eserlerinin engelliler i6in üretilmiş bir nüshası yosahi6bir ti)arD ama6güdülmesi*in bir engellinin ullanımı i6in endisi (eyaü6ün)ü bir işi te nüsha olaraya da engellilere yöneli hi*met (eren eğitim urumu, (aı2 (eya derne gibiuruluşlar tara2ından ihtiya6 adar aset, C9, braill al2abesi (e ben*eri2ormatlarda 6oğaltılması (eya ödün6 (erilmesibu Kanunda öngörülen i*inler alınmadan ger6eleştirilebilir!34u nüshalar hi6birşeilde satılama*, ti)arete onu edileme* (e ama)ı dışında ullanılama* (eullandırılama*!Ayrı)a bu nüshalar ü*erinde ha sahipleri ile ilgili bilgilerinbulundurulması (e 6oğaltım ama)ının belirtilmesi *orunludur!3

bu e+itap örme engelliler i6in dü*enlenmiştir!Kitap tarama ger6eten in)eli (e be)eri isteyen, *ahmet (eri)i bir iştir! 5emutlu i, bir görmeengellinin, dü*gün taranmış (e ha*ırlanmış bir e+itabı ouyabilmesinden duyduğuse(in)i paylaşabilmetüm *ahmete değer! 0i*ler de bu mutluluğu paylaşabilme i6in bir itabını*ıtarayıp,itapse(enlerEgmail!)omAdresine göndermeyi (e bu isimsi* ahramanlara atılmayı düşünebilirsini*!4u Kitaplar si*e gelene adar (erilen emeğe (e anunlara saygı gösterere lüt2enbu a6ılamaları silmeyini*!



0i* de bir görme engelliye, ouyabile)eği 2ormatlarda, bir itap armağanedini*!!!7eşeürler!5e Mutlu 4ilgi i6in, 4ilge)e yaşayanlara!

Albert Champdor _ Mısır’ın Ölüler Kitabı

Documents

Mısır in Oluler Kitabı