MOSTOVI PREDAVANJE 3

SAOBRAĆAJNI USLOVI IDEJSTVA NA

MOSTOVE

SAOBRAĆAJNI USLOVI

SLOBODNI PROFIL

SLOBODNI PROFIL

SLOBODNI PROFIL

SLOBODNI PROFIL

SLOBODNI PROFIL

SLOBODNI PROFIL ZA PEŠAKE



SLOBODNI PROFIL ZA SAOBRAĆAJNICU




SLOBODNI PROFIL ZA ŽELEZNICU

SLOBODNI PROFIL ZA KOMBINOVANE PUTNO –ŽELEZNIČKE MOSTOVE

SLOBODNI PROFIL ZA VODOTOKE I PLOVIDBE



NIVELETA I OBLICI SAOBRAĆAJNE PORŠINE

OBLICI NIVELETE NA MOSTU

EVROPSKI NORMATIVI ZA PRORAČUN KONSTRUKCIJA

EVROPSKI NORMATIVI ZA PRORAČUN KONSTRUKCIJA

SOPSTVENA TEŽINA KONSTRUKCIJE

Sopstvena težina i stalni tereti određeni su oblikom i veličinom pojedinih delova mosta , kao i gustinom materijala od kojeg je most izgrađen.

Vrednosti zapreminskih masa materijala koji se najčešće upotrebljavaju za izgradnju mostova ili njihovih delova utvrđene su JUS U.C7.123


Ako je razlika između računskih veličina sopstvene težine i stalnog tereta s kojim je vršen proračun i stvarnih veličina veća od 3%u odnosu na ukupnu veličinu uticaja na konstrukciju ili na njen deo , proračun se mora ponoviti.

Jedinične zapreminske mase materijala čije veličine nisu date u standardu JUS U.C7.123 određuju se merenjem.


3


SAOBRAĆAJNA ( KORISNA ) OPTEREĆENJA


Korisno opterećenje koje se uzima u obzir pri proračunu sastoji se od opterećenja tipskim vozilima , koje zavise od saobraćajne namene mosta i njegove klase i od toga da li je površinsko opterećenje ravnomerno raspodeljeno.

Korisnim opterećenjem opterećuju se sve površine mosta koje se nalaze između unutrašnjih ivica ograde mosta.



Pešački mostovi su mostovi namenjeni isključivo saobraćaju pešaka.Prelaz drumskih vozila preko takvih mostova mora biti onemogućen odgovarajućim konstrukcionim detaljima.

Mostovi mešovite namene su mostovi koji služe za prelaz drumskih i šinskih vozila.Ovi mostovi se razvrstavaju u jednu od kategorija iz predhodne tabele.


Površinu drumskog mosta sačinjavaju sledeći osnovni delovi :

- kolovoz – deo između ivičnjaka namenjen prolazu vozila, koji se sastoji od saobraćajnih , zaustavnih , ivičnih i biciklističkih traka.

- pešačke staze ili staze za službenu upotrebu – delovi između ivičnjaka i unutrašnje strane ograde,

- razdelna traka – deo između kolovoza za različite smerove saobraćaja,


Kolovoz mosta sastoji se od glavne trake širine 3 m i prostora izvan glavne trake.

Glavna traka smeštena je u najnepovoljniji polođaj za deo koji se posmatra, a paralelna je sa osom mosta.

Ako je konstrukcija poprečnog preseka mosta jedinstvena za celu širinu mosta , na celom mostu postoji jedna glavna traka, bez obzira na broj saobraćajnih traka ili odvojenih smerova.


Ako se konstrukcija poprečnog preseka sastoji od više samostalnih delova, za svaki deo mora se predvideti po jedna glavna traka.

Most , odnosno njegovi delovi proračuna -vaju se prema računskoj šemi opterećenja mosta , zavisno od kategorije mosta.

Prilikom proračuna glavna traka se na naj-nepovoljnijem mestu opterećuje tipskim vozilom prema sledećoj slici.

Uzdužna osa vozila mora biti paralelna sa osom trake.



Tipsko vozilo može biti smešteno na kolovozu tako da točkovima dodiruje ivičnjak.

Površina kolovoza izvan glavne trake opterećuje se ravnomerno raspodeljenim opterećenjem p2 u kombinaciji sa ostalim saobraćajnim opterećenjem.

Sve preostale površine između kolovoza i unutračnjih ivica ograde opterećuju se ravnomerno raspodeljenim opterećenjem p2 u kombinaciji sa ostalim saobraćajnim opterećenjem.


Dimenzije tipskog vozila V-600


Određivanje statičke širine točka u poprečnom pravcu


Određivanje statičke širine točka u podužnom pravcu


Šema opterećenja tipskim vozilom V-600


Šema opterećenja tipskim vozilom V-600+V-300


Pri proračunu pojedinih delova mosta ( na primer : delova pešačkih staza , ploča, poprečnih nosača i dr. ) uzima se ravnomerno raspodeljeno opterećenje p3 = 5,00 KN/m2.

Pešačke staze koje nisu osigurane odbojnim ogradama protiv naletanja vozila, a čija je visina ivičnjaka manja od 20 cm iznad površine kolovoza,opterećuju se pojedinačnim opterećenjem P= 50 KN bez ravnomernog opterećenja sa površinom naleganja 0,30 x 0,30 m.

Korisna opterećenja imaju dinamičkeuticaje zbog:

-naglog nailaska vozila,

-neravnosti površine kolovoza,

-neizbalansiranosti točkova,

-delovanja centrifugalne sile itd.


Sva korisna opterećenja u glavnoj traci mosta , koja se unose u proračun svih delova mosta , izuzev krajnjih i srednjih stubova i njihovih temelja, moraju se povećati množenjem dinamičkim koeficijentom Kd.

Proračun ležišta , kvadera i ležišnih greda vrši se sa ovako uvećanim opterećenjem.

Dinamički koeficijent za drumske mostove izračunava se prema sledećoj formuli :

Kd = 1,4 – 0,008 x L >= 1,00


gde je :L - raspon dela nosive konstrukcije koji se računa.

Kod nosača koji idu preko više otvora sa zglobovima ili bez zglobova to je raspon u kome se nalazi tipsko vozilo.

Kod prenosa sile u dva smera ili više smerova to je najmanji raspon.

Ako najmanji raspon iznosi najmanje 0,70 od najvećeg raspona, za L se sme uzeti aritmetička sredina svih raspona.


Opterećenje na kolovozu uz most unosi se u proračun obalnih stubova kao jednolikoraspodeljeno opterećenje p’ bez dinamičkogkoeficijenta.

Ono se rasprostire kroz tlo pod uglom 60stepeni prema vodoravnoj ravni.


Korisno opterećenje za pešačke mostove uzima se kao ravnomerno raspodeljeno optere-ćenje p = 5,00 KN/m2 i ne množi se sa dinamič-kim koeficijentom.

Ako je raspon nosećih elemenata mosta veći od 10 m , dozvoljeno je smanjenje korisnog optere-ćenja na p = 5,0 – 0,05 x L

- gde je L - raspon u m ,

U ovom slučaju za smanjena opterećenja se ne može uzeti vrednost manja od 4,00 KN/ m2.

OPTEREĆENJE OD PEŠAKA - EN

OPTEREĆENJE OD PEŠAKA - EN

OPTEREĆENJA OD VOZILA - EN



OPTEREĆENJE PO MODELU 1




ŽELEZNIČKA OPTEREĆENJA





ŽELEZNIČKA OPTEREĆENJA - EN


Ako se preko mosta prevodi posteljica, uzima se jednoliko rasprostrto opterećenjena širini 3,0 m po koloseku.

Opterećenje praznih kola uzima se s13,0 kN/m i množi se s dinamičkim koefi-cijentom.

Na njih može delovati i vetar.U željezničkih mostova dinamički koefici-

jent zavisi i od merodavne dužne posmatra-nog dela sklopa, LΦi o .


DELOVANJA ZBOG SKUPLJANJA I TEČENJA MATERIJALA

Veličine delovanja zbog skupljanja betona utvrđene su u propisu o tehničkim normativima za beton i armirani beton.

Pri razmatranju skupljanja betona moraju se uzeti u obzir njegove najmanje i najveće vrednosti , zavisno od vremena izgradnje mosta.

Veličine delovanja zbog tečenja betona utvrđene su u propisu o tehničkim norma-tivima za beton i armirani beton.

DELOVANJA ZBOG SKUPLJANJA I TEČENJA MATERIJALA

U tečenju betona moraju se uzeti u obzir njegove najmanje i najveće vrednosti, zavisno od vremena izgradnje mosta.

Ovakva delovanja su karakteristična za prednapregnute i spregnute konstrukcije.

Za mostove od armiranog betona ova delovanja se smatraju dopunskim.

OPTEREĆENJE VODOVIMA

Položaj vodova i njihova težina uzimaju se u proračun za svaki pojedinačni slučaj , kao i opterećenja od skretne sile kod cevovoda , od temperaturnih dilatacija , trenja na ležištima i sl.

OPTEREĆENJE OD PRITISKA TLA

Potporne konstrukcije mosta moraju se dimenzionisati na pritisak tla koji nije manji od ½ hidrostatičkog pritiska .

Pasivni pritisak tla ne uzima se u obzir ako mu je delovanje povoljno , osim ako je njegovo delovanje osigurano.

OPTEREĆENJE OD PRITISKA MIRNE VODE

Pritisak mirne vode smatra se mirnim opterećenjem , a pri proračunu se uzima u obzir samo kad svojim delovanjem povećava ukupno delovanje koje se ispituje i tada se uzima njegova najveća vrednost.

Ako deluje rasterećujuće , može se uzeti u proračun ako postoji dokaz da je to delo-vanje stalno.

OPTEREĆENJE OD PRITISKA TEKUĆE VODE

OPTEREĆENJE OD UZGONA

Za uticaj uzgona pri proračunu se posebno uzima u obzir veličina uzgona , uz najviši i najniži nivo vode ili podzemne vode.

pu = ϒ x h KN/m2

OPTEREĆENJE NA OGRADU MOSTA

Opterećenje na ogradu pešačkih staza ili pešačkih mostova uzima se u obzir pri proračunu kao mirno linijsko opterećenje koje deluje u visini gornje ivice ograde, u vertikalnom ili horizontalnom smeru.

Veličina opterećenja na ogradu u vertikalnom smeru je Pv = 1,00 KN/m , a u horizontalnom smeru Ph = 1,00 KN/m.


Ako se na ogradu mosta postavljaju uređaji za zaštitu saobraćaja od delovanja vetra, ograda se proračunava za veličinu delovanja vetra na neopterećeni most.

U proračun se unose i sva posebna opterećenja na ogradu mosta , ako postoje, od rasvetnih tela ili stubova , zaštitnih mreža i dr.


Udar vozila u odbojnu ogradu uzima se u obzir pri proračunu kao mirna horizontalna sila na 60 cm iznad površine kolovoza uz ivičnjak.

Veličina te sile je H = 100 KN za I i II kategoriju mosta , odnosno H = 50 Kn za III kategoriju mosta.

Ograda za pešake za koju je pričvršćena odbojna ograda , mora se proveriti za oba slučaja opterećenja , ali ne za istovremeno.

DEFORMACIJE KAO POSLEDICA NAČINA IZGRADNJE

DEFORMACIJE KAO POSLEDICA NAČINA IZGRADNJE

DOPUNSKA DELOVANJA – PROMENA TEMPERATURE


Prirodna promena temperaturePredpostavlja se da je srednja temperatura

okoline, pa tako i izvođačka temperatura mosta, 10oC.Tri su vrste odstupanja u odnosu na nju:- ravnomerna promena temperature,- neravnomerna promena temp.

- neravnomerno zagrevanje različitih delova(npr. luk/zatega, vješaljke/ukrutni sklop, gornji/donjipojas rešetke); uzima se da je 15 K.


Tako je :

- za beton kt = 1,0 x10-5, - a za čelik 1,2 x 10-5.

- ΔT je za beton (AB i P B) 25 K, a za čelik 35 K.

Neravnomerna promena temperature u preseku mosta za beton je 10 K, a za čelik i spregnute sisteme 15 K.



Kolebanje temperature uzrokuje promenu dužineili ugla zaokreta, a ako su pomeranja sprečena –promene reznih sila i dodatna naprezanja.

Promena dužine, Δl, računa se po izrazu:Δl= kt x ΔT l

gdje je:kt–koeficijent temperaturne promene za 1 K,ΔT –promena temperature.

Obje veličine zavise od materijala od kojih je most.

DOPUNSKA DELOVANJA – OPTEREĆENJE VETROM


Razlikujemo mostove što ih vetar možedovesti u stanje titranja i trome mostove.

U prve pripadaju viseći i ovbješeni mostovi, ali i uski gredni mostovi velika raspona.

Ograničit ćemo se na trome mostove.

Dejstvo vetra zavisi od:- visine napadne površine inad terena ili

vodotoka- Jesu li na mostu vozila (pešaci, biciklisti)- ima li most zaštitnu ogradu od buke.


Vetar duva vodoravno i jednoliko je rasprostrt.Izložena površina = površina pročelja (+ bukobran

ako ga ima).Na opterećenom mostu treba dodati pojas

visine:3,5 m (putni most)3,8 m (željeznički most)1,8 m (pešački ili biciklistički most).

Ako je bukobran viši –mjerodavan je.Veličina opterećenja:

- na neopterećenom mostu : 2,5 kN/m2,- na opterećenom mostu : 1,25 kN/m2.






DOPUNSKA DELOVANJA – OPTEREĆENJE SNEGOM

DOPUNSKA DELOVANJA – OPTEREĆENJE SNEGOM

DOPUNSKA DELOVANJA – DELOVANJE LEDA

Moguća dejstva leda su :

- dinamičko dejstvo od udara leda ( ledenih ploča )

- statičko dejstvo usled kretanja velikih ledenih površina

- statičko dejstvo leda usled zastoja leda- povećanje vertikalnog opterećenja stubova od

prijanjajućeg leda na rekama sa promenljivim nivoom

DOPUNSKA DELOVANJA – DELOVANJE LEDA

Za dinamičko dejstvo leda horizontalana sila pritiska na stubove se računa po obrascu :

F l = Cn x p x t x B x Ck

Cn – koeficijent koji zavisi od ugla koji čelo stuba zaklapa sa vertikalom ( tabelarno )p - efektivna čvrstoća , p = 750 KN/m2t - debljina ledenog sloja na kontaktu sa stubom - mB - širina stuba ili prečnik čela stuba (ako je čelo kružnog oblika ) na mestu dejstva leda - mCk – koeficijent korekcije koji zavisi od odnosa B / t

( tabelarno )

DOPUNSKA DELOVANJA – SILE ZAUSTAVLJANJA I KOČENJA

Najveća dužina kolovoza koji se opterećuje je 200 m.

Most mešovite namene mora se proveriti i na silu zaustavljanja kaja nastaje od šinskih vozila , sa silom ili bez sile od zaustavljanja drumskih vozila, zavisno od stanja na mostu.

DOPUNSKA DELOVANJA – SILE ZAUSTAVLJANJA I KOČENJA KOD ŽELEZNIČKIH MOSTOVA

DOPUNSKA DELOVANJA – SILE ZAUSTAVLJANJA I KOČENJA - EN

DOPUNSKA DELOVANJA – OTPORI U LEŽIŠTIMA

Veličina sile od otpora u ležištima izračunava se prema sledećoj formuli :

T = kr x R- T - sila otpora u ležištima,- kr – koeficijent otpora u ležištu ( tabelarno )- R – reakcija od sopstvene težine ( stalnog

opterećenja ) i polovine korisnog opterećenja bez dinamičkog koeficijenta.

Otpori u ležištima uzimaju se u obzir samo pri proračunu ležišta, kvadera, ležišnih greda i donjeg stroja mosta.

DOPUNSKA DELOVANJA – OTPORI U LEŽIŠTIMA - EN

DOPUNSKA DELOVANJA – CENTRIFUGALNA SILA

DOPUNSKA DELOVANJA – CENTRIFUGALNA SILA

DOPUNSKA DELOVANJA – POMERANJE TEMELJNOG TLA

Očekivano pomeranje temeljnoga tla

Sleganje i/ili rotacija temelja što uzrokujesusedna pomeranja oslonaca , pa onda iodgovarajuće sile u njima i u rasponskomusklopu, mora se uzeti u obzir.

Međutim, povoljno delovanje sleganja ili zaokreta-

nja temelja dopustivo je uzeti u obzir samo ako

se može dokazati da je ono trajno.



ZEMLJOTRES

ZEMLJOTRES

ZEMLJOTRES

Documents

MOSTOVI PREDAVANJE 3