Perinatoloji Dergisi • Cilt: 11, Say›: 1-2/Mart-Haziran 200352

arsen sendromu kollajen dokular› etkileyen,multipl eklem dislokasyonlar›, anormal yüz,

vertebra anomalileri ve boyun instabilitesi ile tan›-nan bir hastal›kt›r (1). Transvajinal ultrason ile enerken 15. haftada tan›nabilir. Genellikle otozomaldominant geçifllidir. Hastal›¤›n otozomal dominantformunda erken tan› ve uygun tedavi ile baflar›l›sonuçlar al›nabilmektedir. Nadir görülen ölümcülseyreden formu da mevcut olup bu form otozomalresesif geçifl gösterir.

OLGUHastam›z N.Y. 28 yafl›nda birinci dereceden ku-

zeni (teyze o¤lu) ile evli olup soygeçmiflinde birözellik saptanmam›flt›. Obstetrik anamnezinde sa¤-l›kl› 7 yafl›nda bir k›z çocu¤u sahibi oldu¤u ve 1 y›lönce 32. gebelik haftas›nda iken ultrasonografikolarak Larsen sendromu tan›s› alm›fl; kardiyak mal-formasyon ve pulmoner problemler nedeniyle 6ayl›kken kaybedilen bir k›z çocu¤u oldu¤u ö¤renil-di. Hastan›n ve eflinin fizik muayenesi normal idi.Perinatoloji poliklini¤imize ilk kez 16. haftada bafl-vuran hasta ultrasonografi ile de¤erlendirildi. Ultra-sonografik incelemede fetusta deprese burun köp-rüsü, dizde hiperekstansiyon, diz ve dirsek eklem-lerinde dislokasyon (Resim 1), bilateral club-foot

Otozomal Resesif Geçiflli Tekrarlayan Larsen

Sendromunun Prenatal Tan›s›

Olufl AP‹, Yasemin KARAGEY‹M, Birol CENG‹ZO⁄LU, Orhan ÜNAL, Cem TURANKartal Dr. Lütfi K›rdar E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Klini¤i

ÖZETOTOZOMAL RESES‹F GEÇ‹fiL‹ TEKRARLAYAN LARSEN SENDROMUNUN PRENATAL TANISIAmaç: Larsen sendromu multipl eklem dislokasyonu ve karakteristik yüz ile tan›nan genellikle otozomal dominantgeçiflli bir hastal›kt›r. Otozomal resesif geçifl nadir görülür ve ölümcül seyreder. Prenatal tan› alm›fl otozomal re-sesif geçiflli, tekrarlayan bir Larsen sendromu vakas› sunulmufltur.Olgu: Birinci dereceden kuzen olan, sa¤l›kl› anne babadan oluflan aile daha önce Larsen sendromlu bebek do¤ur-ma öyküsü nedeni ile perinatoloji poliklini¤imize baflvurdu.16 haftal›k gebeli¤i olan hastada ultrasonografi bulgula-r› ile Larsen sendromu düflünüldü. Genetik dan›flma sonras›, daha önceki bebekte hastal›k ölümcül seyretti¤i içinailenin gebelik terminasyonu yönünde karar vermesi üzerine gebelik sonland›r›ld›.Sonuç: Ölümcül seyreden, otozomal resesif geçiflli formu daha nadir olan Larsen sendromu prenatal olarak tan›-nabilen bir hastal›kt›r. Akraba evlili¤i otosomal resesif geçiflli hastal›klar›n görülme s›kl›¤›n› artt›rmaktad›r.Anahtar kelimeler: Larsen sendromu / otozomal resesif / prenatal tan›

SUMMARYPRENATAL DIAGNOSIS OF A RECURRENT LARSEN SYNDROME CASE WITH AN AUTOSOMALRECESSIVE INHERITANCEBackground: Larsen syndrome is a heterogenous disorder of multiple joint dislocations and characteristic facialchanges which is inherited with an autosomal dominant pattern mainly. The autosomal recessive pattern of inhe-ritance is a rare entity and is the potentially lethal form. We present a family in which recurrence of the syndromewith an autosomal recessive inheritance was diagnosed prenatally. Case: The clinically unaffected parents who were first cousins applied to our perinatology department with a his-tory of a previously affected child with a lethal form of Larsen syndrome. Prenatal diagnosis of Larsen syndromewas established in relevance to the ultrasonographic findings of the 16-weeks old fetus. Genetic counselling wasgiven to the family and the family decided for the termination of the pregnancy due to the previously lethal form ofthe disease. Conclusion: The autosomal recessive pattern of inheritance is the rare and potentially lethal form of Larsensyndrome which may be diagnosed prenatally. Marriage between consanguineous parents increases the inciden-ce of the syndromes with an autosomal recessive inheritanceKey words: Larsen syndrome / autosomal recessive / prenatal diagnosis

Yaz›flma Adresi: Olufl ApiAçelya Sok. No: 12 / 2. Posta Kodu: 34865Dragos / Kartal / ‹stanbul

L

Olufl Api ve ark., Otozomal Resesif Geçiflli Tekrarlayan Larsen Sendromunun Prenatal Tan›s› 53

(Resim 2), ekstremitelerde k›sal›k ve hipertelorizm(Resim 3) saptand›. Anne ve baban›n tekrar mu-ayenesi yap›l›p anamnez tekrarland›; bir özelliksaptanmad›. Fetusta Larsen sendromunun otozo-mal resesif geçiflli ve ölümcül seyreden formu ol-

du¤u düflünüldü. Aileye verilen genetik dan›flmasonras› gebelik 16. haftada ailenin de iste¤i üzeri-ne sonland›r›ld›. Aile otopsiye onay vermedi. Ölüfetusun fizik ve radyolojik muayenesinde ultraso-nografik muayenede saptanan bulgulara ek birbulgu saptanmad› (Resim 3, Resim 4, Resim 5), cin-siyeti k›z idi.

Perinatoloji Dergisi • Cilt: 11, Say›: 1-2/Mart-Haziran 200354

TARTIfiMA

Larsen sendromunda saptanan ana bulgular hi-pertelorizm, deprese burun köprüsü, yar›k damak,spina anomalileri, dizde hiperekstansiyon, clubbedfeet, diz-dirsek-omuz eklemlerinde dislokasyondur(2). Nadiren yar›k dudak, trakeomalasi, kalp de-fektleri, hidrosefali de tabloya efllik edebilir (3, 4).Bizim olgumuzda ultrasonografi ile deprese burunköprüsü, dizde hiperekstansiyon, clubbed feet,diz-dirsek eklemlerinde dislokasyon ve ekstremite-lerde 3 haftal›k k›sal›k saptanm›flt›r.

Tan› transvajinal ultrasonografi ile en erken 15.haftada konabilir (2, 5). Vakam›zda da 16. haftadayap›lan transabdominal ultrasonografik incelemeile tan› konmufltur.

Larsen sendromu genellikle otozomal domi-nant; nadiren otozomal resesif geçifllidir. Ölümcülseyreden formu da otozomal resesif geçiflli oland›r(6). Bu formda Larsen sendromundaki bulgularaek olarak servikal omurga anomalileri özellikle at-lanto-aksiyel eklemde dislokasyon, katarakt, üstekstremite k›sal›¤› da saptan›r (7, 8, 9, 2). Ölüm ne-deni genellikle pulmoner hipoplazidir. Olgumuzdada otozomal resesif geçifl düflünülmüfltür. Aileanamnezi ve anne - baba muayenesi normal olanvakam›zda 32. gebelik haftas›nda ultrasonografi ileLarsen tan›s› konup 6 ayl›kken kardiyak malfor-

masyon ve pulmoner enfeksiyon nedeniyle kay-bedilmifl bebek öyküsü mevcuttu. Anne ve baba-n›n 1. derece akraba olup etkilenmemifl olmalar›,bir önceki fetusta görülen formun kardiyak ve pul-moner problemler ile seyredip ölümcül sonuçlan-mas› nedeniyle, prenatal tan› koydu¤umuz Larsensendromunun otozomal resesif geçifl gösterenölümcül form oldu¤u düflünülmüfltür. Akraba evli-li¤inin otozomal resesif geçiflli formun görülme s›k-l›¤›n› artt›rd›¤› sonucuna var›lm›flt›r. Literatürde bi-rinci dereceden kuzen olan etkilenmemifl anne -babadan do¤an otozomal resesif geçti¤i düflünülenLarsen sendromlu iki k›z kardefl bildirilmifltir (10).Bizim vakam›z da bu olguya benzemektedir. Akra-ba evlili¤i böyle nadir görülen otozomal geçifllihastal›klar›n görülme s›kl›¤›n› artt›rmaktad›r.

Ay›r›c› tan› dislokasyon ve hiperekstansiyonayol açan sendromlar: arthrogryposis multipleks,Pena-Shokeir sendromu, Trizomi 18 ile yap›lmal›-d›r. Ayr›ca alt ekstremitelerde hareket azl›¤›na yolaçan nörolojik anomaliler ve kas hastal›klar› da gözönünde bulundurulmal›d›r.

Erken tan›, uygun tedavi ve periyodik kontrol-ler ölümcül seyretmeyen formlarda iyi sonuçlarayol açmaktad›r (2, 11, 12). Aktif ortopedik yard›m,boyun stabilitesinin sa¤lanmas› ve trakeomalasinintedavisi gereklidir.

Sonuç olarak ölümcül seyreden otozomal rese-sif geçiflli Larsen sendromu nadir görülmesine ra¤-men akraba evlilikleri bu formlar›n görülme s›kl›¤›-n› artt›rmaktad›r. Aile anamnezi olan veya yak›nakraba evlili¤i olan ailelerde bu tip sendromlar yö-nünden dikkatli olunmal› ve antenatal bak›mda de-tayl› ultrasonografik muayenenin prenatal tan› yö-nünden çok de¤erli bir araç oldu¤u unutulmamal›-d›r.

KAYNAKLAR1. Mostello D, Hoechstetter L, Bendon RW, Dignan PS, Oest-

reich AE, Siddiqi TA. Prenatal diagnosis of recurrent Larsensyndrome: further definition of a lethal variant. Prenat Di-agn 1991; 11(4): 215-25.

2. Benacerraf BR. Ultrasound of Fetal Syndromes. New York,Churchill Livingstone, 1998; 150-1.

3. Liang CD, Hang CL. Elongation of the aorta and multiplecardiovascular abnormalities associated with Larsen syndro-me. Pediatr Cardiol 2001; 22(3): 245-6.

4. Caksen H, Kurtoglu S. Larsen syndrome associated with se-vere congenital hydrocephalus. Genet Couns 2001; 12 ( 4 ):369-72.

5. Tongsong T, Wanapirak C, Pongsatha S, Sudasana J. Prena-tal sonographic diagnosis of Larsen syndrome. J UltrasoundMed 2000; 19(6): 419-21.

6. Becker R, Wegner RD, Kunze J, Runkel S, Vogel M, Enteza-mi M. Clinical variability of Larsen syndrome: diagnosis ina father after sonographic detection of a severely affectedfetus. Clin Genet 2000; 57(2): 148-50.

7. Le Marec B, Chapuis M, Treguier C, Odent S, Bracq H. Acase of Larsen syndrome with severe cervical malformati-ons. Genet Couns 1994; 5(2): 179-81.

Olufl Api ve ark., Otozomal Resesif Geçiflli Tekrarlayan Larsen Sendromunun Prenatal Tan›s› 55

8. Johnston CE, Schoenecker PL. Cervical kyphosis in patientswho have Larsen syndrome. J Bone Joint Surg Am 1996;78(4): 538-45.

9. Petrella R, Rabinowitz JG, Steinmann B, Hirschhom K. Longterm follow up of two sibs with Larsen syndrome possiblydue to parental germ line mosaicism. Am J Med Genet1993; 47(2): 187-97.

10. Knoblauch H, Urban M, Tinschert S. Autosomal recessiveversus autosomal dominant inheritance in Larsen syndro-

me: report of two affected sisters. Genet Couns 1999; 10(3):315-20.

11. Rodriguez A, Asenjo B, Dominguez R, Lemaire R. Larsensyndrome: multicenter study of 12 new cases. Diagnosis,planning and results of treatment. Acta Orthop Belg 1994;60(3): 259-73.

12. Rochelson B, Petrikovsky B, Shmoys S. Prenatal diagnosisand obsteric management of Larsen syndrome. ObstetGynecol 1993; 81: 845-7.