ปรชญาเชงศาสตร Philosophy of Science 3

มรรคาทางเขาสความรนานาแนวทาง On the Path to Knowledge : Various Approaches

ศ.พเศษ ดร.จรโชค วระสย Jirachoke Virasaya, Ph.D. (Berkeley)

1. ความทวไป

มนานาความหมายเรองราวเกยวกบความรและแนวทางการเขาถงความร

2. ความหมาย 2.1 “ความร” ตามพจนานกรมเวบมสเตอร (Webster’s New World Dictionary)

1) be sure of or well informed about. รเรอง แนใจเกยวกบ 2) have perceived or learned. เรยนร 3) have securely in the memory. อยในตเซฟแหงควมทรงจา 4) to be acquainted or familiar with คนเคยกบ 5) to have understandiny of or skill in as a result of study or experience. เขาใจ 6) to recognize นกขนได 7) to distinguih แยกแยะได

2.2 ตามพจนานกรมไทย ประเดนการเขาส “ความร” นน พงตระหนกวาเกยวโยงกบการ “ร” ตามคาอธบาย ใน

พจนานกรมราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 ระบวา หมายถง “แจง, เขาใจ, ทราบ” และยกหลายวล

ศ.พเศษ ดร. จรโชค วระสย JIRACHOKE VIRASAYA ไดรบทนรฐบาลไทยศกษาจบ ปรญญาตรทางสงคมวทยาวทยานพนธเกยรตนยม B.A. HONORS THESIS IN SOCIOLOGY, มหาวทยาลยแคลฟอรเนย ณ นครเบอรคลย UNIVERSITY OF CALIFORNIA (BERKELEY) ; ปรญญาโท M.A. IN POLITICAL SCIENCE (UC, BERKELEY) ; ปรญญาเอก Ph. D. UC. BERKELEY ; ไดรบแตงตงเปนสมาชกสมาคมเกยรตนยมระดบชาตของ U.S.A. ตงแตป 1962 PI SIGMA ALPHA, National Political Science Honor Society, U.S.A., 1962. กรรมการและเลขานการคณะกรรมการจดตงมหาวทยาลยรามคาแหง (2513-14) Founding Member, Ramkhamhaeng University หวหนาภาคผกอตงภาควชาสงคมวทยา (Founding Chairman)

คณบดผกอตงคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง (Founding Dean), Faculty of Political Science Ramkhamhaeng University, Bangkok, 10240 Tel.02-310-8483-9 ตอ 41, 36 อดตรองอธการบดฝายวชาการ, อดตรอง ผอ.สถาบนสวนภมภาควาดวยการอดมศกษา, Former Deputy Director, Regional Institute of Higher Education, (RIHED) Singapore. อดตประธานสภาวจยแหงชาต สาขาสงคมวทยา สภาวจยแหงชาต : อดต ผอ. สนง. โครงการพฒนามหาวทยาลย(university of Development) ทบวงมหาวทยาลย(ปจจบน สกอ.)

รก.ผอ.โครงการปรชญาดษฎบณฑตทางสงคมศาสตร, Acting Director ,Doctoral Program in Social Sciences, (10 สาขาวชา) อาคารทาชย มหาวทยาลยรามคาแหง,02-310-8566-7 ปรบปรง 04/11

ประกอบกระบวนวชาขอบเขตและวธการศกษา 9902 วนอาทตยท 23 สงหาคม 2558 *หมายเหต: สงวนลขสทธ ผเขยนทาการคนควาและเรยบเรยงเองทงหมด อนงมภาษาองกฤษประกอบมากขนเพอเขาส AEC Revised 20/08/2015 PC

2

เชน 1) รกน 2) รการรงาน 3) รกนอยในท 4) รเขา รเรา 5) “รความ” 6) “รคด” “รอาน” 7) รคณ 8) รดรชว 9) รตวเอง 10) รตนลกหนาบาง 11) รเนอ รตว 12) รหนเหนอหนใต 13) รเหน 14) รเหนเปนใจ 15) รรส 16) รมาก เปนตน ศพททใชวาเปน “ความร” หมายถง

1) สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควา หรอ ประสบการณ รวมทงความสามารถเชงปฏบตและทกษะ

2) ความเขาใจหรอสารสนเทศทไดรบมาจากประสบการณ 3) สงทไดรบมาจากการไดยนไดฟง การคดหรอการปฎบต 4) องควชาในแตละสาขา เชนความรเรองเมองไทย ความรเรองสขภาพ

2.3 ศพททเกยวของจากพจนานกรม 1) knower ผร : องคประกอบ 1 ใน 3 สวนของกระบวนการรบร องคประกอบอก 2 สวน คอ สงทถก

ร (known) และความร (knowledge) 2) knowledge ความร : องคประกอบ 1 ใน 3 สวนของกระบวนการรบร หมายถง ความสมพนธ

ระหวางผร (knower) กบสงทถกร (known) 3) knowledge, a posteriori ความรหลงประสบการณ : ความรทเกดขนหลงจากทมประสบการณ

แลว สานกปรชญาบางสานกเชอวาความรทแทจรงจะตองอาศยประสบการณเสมอโดยทวไปนยมเรยกวา ความรเชงประจกษหรอความรเชงประสบการณ (empitical knowledge) ตรงกนขามกบความรกอนประสบการณ (a priori knowledge)

4) knowledge, a priori ความรกอนประสบการณ : ความรทไมตองอาศยประสบการณ คอความไมรทไมไดเกดจากประสาทสมผส สานกปรชญาบางสานกเชอวา ในบางกรณมนษยอาจมความรกอนประสบการณได ตรงกนขามกบความรหลงประสบการณ (a posterior knowledge)

5) knowledge by acquaintance ความรโดยประจกษ : ความรทเกดจากสงทถกร ซงปรากฏโดยตรงตอผร ผานทางตา ห จมก ลน หรอกาย ตรงขามกบความรโดยบอกเลา (knowledge by description)

6) knowledge by description ความรโดยบอกเลา : ความรทเกดจากคาบอกเลา ไมไดเกดจากสงทถกร ซงปรากฏโดยตรงตอผร ตรงกนขามกบ ความรโดยประจกษ (knowledge by acquaintance)

7) knowledge, empirical ความรเชงประจกษ, ความรเชงประสบการณ : ความรทไดจากประสบการณหรอความรหลงประสบการณ (a posteriori knowledge)

8) knowledge, immediate ความรโดยตรง : ความรทมนษยไดรบโดยอาศยสมผสทง 6 คอ ไดเหน ไดยน ไดกลน ไดรส ไดสมผส และรบรทางใจโดยตรงโดยไมผานการอนมาน (inference)

9) knowledge, objective ความรเชงปรวสย, ความรเชงวตถวสย : ความรทเกดจากเหตผลหรอประสบการณทสามารถอธบายหรอทดสอบใหผอนรบรไดอยางทตนร เชน หนงสอเลมนม 200

3

หนา ตรงกนขามกบความรเชงอตวสยหรอความรเชงจตวสย (subjective knowledge) 10) knowledge, object of สงทถกร, อารมณ : ในทางญาณวทยา หมายถง สงทบคคลรบรทาง

ประสาทสมผสและทางจต ในทางพทธปรชญา เรยกวา อารมณ 11) knowledge, subjective ความรเชงอตวสย, ความรเชงจตวสย : ความรทเกดจากการประสบดวย

ตนเองและประจกษเฉพาะตน ไมสามารถอธบายหรอทดสอบใหผอนรบรอยางทตนรได เชน หนงสอเลมนปกสวย ตรงกนขามกบความรเชงปรวสยหรอความรเชงวตถวสย (objective knowledge)

12) knowledge, theory of ญาณวทยา : ปรชญาสาขาหนงทวาดวยบอเกด ลกษณะหนาท ประเภท ระเบยบวธ และความสมเหตสมผลของความร บางทใชวา ทฤษฎความร (theory of knowledge)

13) known สงทถกร : องคประกอบ 1 ใน 3 สวนของกระบวนการรบร หมายถง สงทผรสามารถรไดทางตา ห จมก ลน กาย หรอทางใจ (พจนานกรมศพทปรชญา องกฤษ-ไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน. พมพครงท 2, กรงเทพฯ : ราชบณฑตยสถาน, 2540, หนา 54-55.)

4. อารยธรรมกรกยคเอเธนสรงเรอง (The Glory that Was Greece) 4.1 ในชวงตนของอารยธรรมตะวนตกปราณ 2500 ปมาแลวม กลาวถงวาตงแตเดมไมมความรแบบ

เปดเผยคอเปนเรองทมหาชนทวไปเขาถง คอรบทราบจนกระทงมผพยายามทจะไดมาซงความรและผลของความอยากรอยากเหนและการเพยรพยายามนนกลบถกลงโทษโดยอานาจเบองบน

คอปรากฎในตานานนยายปรบปราของกรก (mythology) เรองหนงซงกลาวถงมนษยคนแรกทมอตสาหะวรยะจนกระทงเขาสประตแหงความฉลาดคอรจกการกอไฟใหเกดแสงสวาง ชอ ซซฟส (Sisiphus) และตองเผชญกบความลาบากจากการลวงละเมดอานาจสรวงสวรรคซงผกขาด การมความร

4.2 ตานานหรอนทานปรมปราดงกลาวตอมาแพรหลายมากจากขอเขยนทเดมเปนหนงสอภาษาฝรงเศสโดย นกประพนธลอชอผไดรบรางวลโนเบล (Nobel Prize) ชอ อลแบร กามส (Albert Camus) โดยมชอเรองวา ตานานแหงซซฟส (“The Myth of Sisiphus”) Albert Camus 1913-1960. Algerian-born French writer. (นกเขยนฝรงเศสผเกดในอลจเรย ซงเคยอยภายใตประเทศฝรงเศส. A journalist in France, he was active in the Resistance during World War II. His novels, which owe much to existentialism, include 1) L’Etranger แปลเปนภาองกฤษคอ The Outsider (คนนอก) 1942 2) La Peste แปลเปนภาษาองกฤษชอ The Plague (โรคระบาด) 1948 and 3) L’Homme revolte แปลเปนภาษาองกฤษชอ The Rebel (ผทระนงหาญส) 1952. He was awarded

4

the Nobel Prize for Literature 1957. ไดรบรางวลโนเบลสาขาวรรณกรรม พ.ศ. 2500 4.3 ศพทใกลเคยง

1) ในทางพทธศาสนาเนนความรทเรยกวา “พทธปญญา” 2) การพฒนาความร เพมมากขนเรอย ๆ ทงในทางทฤษฎ (theoretical knowledge) และในทาง

นาไปใชคอวทยาการประยกต (applied knowledge) 3) ความร ยอมแตกตางจาก

a) ทรรศนะ คอ ความเหน (opinions) b) ทศนคตหรอ เจตคต (attitude) c) ความเชอ (beliefs) และ d) ศรทธา(faith)

4) ในทางพทธศาสนาไดกลาวไวมากในเรองน โดยเฉพาะททกทกวาเปนความร อาจเปน“อวชชา” (ignorance) กได และคอนขางบอย

อาจเรยกเบองตนวา ขอมลผด (false data , misinformation) 5) วาดวยความรในทรรศนะของนกปรชญามปรากฏใน

a) The Oxford Guide to Philosophy, edited by Ted Honderich. Oxford University Press, 2055. b) จากพจนานกรม Collins ก) knowing that something is the case. อะไรเปนอะไร ข) knowing some person or place. ค) knowing how to do something. (G. Vesey and P.Foulkes. Collins dictionary of Philosophy. London: Collins, 1990, p. 163.)

5. ความรเกยวเนองกบความคด “Critical thinking is the careful and deliberate determination of whether to accept, reject, or

suspend judgment about a claim. The ability to think critically is virtally important. In fact, our lives depend on it, since the way we conduct our lives depends on what claims we believe--on what claims we accept. The more carefully we evaluate a claim, and thw more fully we separate issues that are relevant to it from those that are not, the more critical is our thinking….

We do not do our critical thinking in a vacuum, of course, When we are confronted with a claim like those above, usually we already have a certain amount of information relevant to the issue, and we can generally figure out where to find more if we need it. Having both the desire and the ability to bring such information to bear on our decisions is part of the critical-thinking process. So critical thinking involves a lot skills, including the ability to listen and read carefully, look for and find hidden

5

assumptions, and trace the consequences of a claim.” (Brooke Noel Moore and Richard Parker. Critical Thinking : Evaluating Claims And Arguments in Everyday Life. California ; Mayfield Publishing, 1986, pp.4-5.)

6. การจดหมวดหม 6.1 สรรพวทยาการมการจดหมวดหมตามแนวองคการวาดวยการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหง

สหประชาชาต (UNESCO) ซงสถาปนาขนในป 1946 หลงองคการสหประชาชาต 1 ป แบงออกเปนสามหมวดใหญ คอ 1) วทยาศาสตรธรรมชาต 2) สงคมศาสตร และ 3)

มนษยศาสตร 6.2 องคการนมนกวชาการไทยเคยไปทางานทสานกงานใหญ ณ กรงปารส ตงแตชวงเปดใหม ๆ ไดแก

ม.ล.มานจ ชมสาย และนกวชาการสตรอกผหนง คอ ดร.จตเกษม สบญเรอง 6.3 บรรดาความรทจดเปน ระบบ เรยกวาวทยาการ ซงภาษาองกฤษ คอ “ discipline” ซงอาจแปลวา ความ

มวนย มกเกยวโยงสมพนธซงกนและกน คอเปนสหวทยาการ (interdisciplinary) หรอพหวทยาการ (multidisciplinary)

6.4 ความเปนวทยาการแหงวทยาศาสตรธรรมชาต (natural sciences) เกยวโยงกบ 11 เรองดงตอไปน

1) observation การสงเกต – to notice or perceive something; to pay special attention to. 2) description การพรรณนา 3) definition การใหคานยามระบลกษณะทสาคญ 4) classfication การแบงหรอจาแนกประเภท 5) measurement การวดโดยวธการตาง ๆ เชน ชงนาหนก, ตวงวามากนอยเพยงใด 6) experimentation การทดลอง 7) generalization การขยายแวดวงใหกวางขวาง ใหครอบคลมถงเรองอน 8) explanation การใหคาอธบาย 9) prediction การทานาย 10) valuation การประเมนผลดหรอสภาพด สภาพเสย 11) control of the world การมอานาจเหนอโลกซงแนววทยาอนอาจมงการอยรวมกบโลกคอ

ธรรมชาต 7. สรรพวทยาการ

7.1 สถาบนอดมศกษาและสถาบนวจยในประมาณ 242 ประเทศทวโลกในยครวมสมยประมาณ 25,000

แหงซงไดแก Oxford University (ออกเสยงAksferd) ในประเทศองกฤษ 1) มหาวทยาลยเกาแกทสด คอ Oxford อาย 900 ปเศษ (ซงผสรางภาพยนตรจนตนาการ

6

Harry Potter ใชเปนฉากแหงโรงเรยน Hogwart ในบางตอน) 2) มหาวทยาลยทเกาแกอนดบท 2 ไดแก Cambridge University อาย 800 ปเศษ ซง Isaac Newton

(1642-1726) ผไดรบฉายาวาเปน Apple ลกท 2 เคยเปนทงนสต และอาจารยผคนพบแรงโนมถวง (gravity)

7.2 การจดอนดบมหาวทยาลยมก rank ใหมหาวทยาลย ฮารวารด(Harvard) เปนอนดบ 1 ในสหรฐอเมรกา มหาวทยาลย Harvard เกดกอน การประกาศอสรภาพ (The Declaration of Independence) ใน

ป ค.ศ.1776 ฮารวารดเรมเปดการสอนตงแต ค.ศ. 1639 เกอบ 400 ปมาแลวในยคทยงอยภายใตองกฤษใน

ฐานะเปนอาณานคม 7.3 รายชอรายวชาหรอกระบวนวชา (course) ของสถาบนระดบมหาวทยาลยตาง ๆ มนบเปนพน คอสงสด

อาจถง 5,000 รายวชาตาง ๆ กน 1) ของมหาวทยาลยรามคาแหง ซงถอกาเนดในป พ.ศ. 2514 เมอเรมเปดสอน 2 สงหาคม 2514

ประมาณเพยง 60 กระบวนวชา ในป พ.ศ.2557-58 มใน course catalog เกนกวา 1,600 กระบวนวชา

2) สถาบนเกาแก เชน มหดล และจฬาลงกรณ มสาขาวทยาการและกระบวนวชาเปนจานวนมาก กรณมหดลมตวอยาง คอ ในวทยาลยดรยางคศาสตร และในวทยาลยศาสนศกษา ในจฬาลงกรณมหาวทยาลยมหนวยงานชอธรรมสถาน ซง ศาสตราจารย ดร.ระว ภาวไล เปน

ผอานวยการมาแตเรมตนเปนเวลาตดตอกนถงประมาณ 25 ป ปจจบนมอาย 87 ป และดารงตาแหนงในสงกดจฬาลงกรณโดยเปนศาสนาจารย เปนเสมอนเมธคอปราชญดานศาสนาและเปลยนจากตาแหนงฝายบรหาร

7.4 การเนนการเรยนรเพอนาไปใชประโยชนในสงคมมตวอยางในศพทตางๆ ดงน เชน 1) Learning society สงคมทมการเรยนรอยเสมอ 2) Learning organization องคการทผคนในแงลบมการเรยนรอยตลอดเวลา ทงเปนไปเพอ “a culture of inprovement and enhancement.” (Collins Internet Linked Dictionary of Sociology. Edited by David Jary and Julia Jary. Harper and Collins, 2005, p. 343)

8. ความรกบประสาทสมผส 8.1 การเขาถงความรนนยอมอาศยประสาทสมผส (senses) 5 อยาง คอ เหนดวยตา ฟงดวยห เปนตน 8.2 สวนความรนอกเหนอจากประสาทสมผสทง 5 เรยกวาสมผสท 6 (sixth sense) ซงมภาพยนตรชอเรอง

น (Sixth Sense) ดวยแสดงนาโดย Bruce Willis

7

แนวคด “ความรคประสาทสมผส” ไดมอทธพลครอบงาอยเปนระยะเวลานาน เปนแนวคดเชง

ประจกษวาท (empiricism) ซงพจนานกรมเวบสเตอร (Webster’s New World Dictionary 3rd ed.) ไดระบวาเปนทฤษฎทวาประสบการณจากประสาทสมผสเปนแหลงทมาแหงความรแหลงเดยวเทานน (the theory that sense experience is the only source of knowledge).

8.3 แนวประจกษวาทคอวาความรไดมาจากอยางนอย 2 วธการ ไดแก 1) จากการสงเกต(observation) ของบคคลซงยอมหมายถง การวดดวยเครองมอหรอมาตรตาง ๆ 2) จากการทดลอง (experiment)

8.4 นกคดชาว ฝรงเศสระดบกร (Guru) ชอ ออกสต กองต (August Comte, 1798-1857) ซงมชอเสยง ตอมาในฐานะทไดชอวาเปน “บดาผกอกาเนดสงคมวทยา” ไดกาวไปเกนกวานน

คอง หรอ กอง (แลวแตจะออกเสยง) ไดตงทฤษฎทเรยกวา“ปฏฐานนยม” (Positivism) โดยเหนขอเทจจรงหรอขอมลท สงเกต ไดหรอรบทราบไดจาก ประสาทสมผส และปฏเสธการคาดเดา (speculate)

8.5 การเรยนรตามครรลองหรอในวงกรอบหรอแนวทางแหงปฏฐานนยม มบทบาทมากทงใน ทางวทยาศาสตรธรรมชาตและวทยาศาสตรทางสงคม

ไดรบอทธพลมาจากนกวทยาศาสตรแหงมหาวทยาลย Cambridge ประมาณ 3 ศตวรรษมาแลวชอ ไอแซค นวตน (Isaac Newton, 1642-1726)

8.6 ไอแซค นวตนมอทธพลตอการยดแนวคดแบบแยกสวน หรอลดทอน (reductionism)ซงเปนความคดแมบทหรอกระบวนทศน (paradigm) ทยดถอกนมายาวนาน

ตอมาทไดรบการทาทายอยางชดแจงจากทฤษฎสมพทธภาพ (relativity) อนเปนผลงานของแอลเบรต ไอสไตน (Albert Einstein, 1879-1955)

9. ความรพนฐาน 9.1 ศพทปรชญาทใชในภาษาไทย มกยดแนวความหมายแหงศพท Philosophy ซงมรากศพทมาจากภาษา

กรก Philos ฟล-ลอส ซงแปลวา ความรก หรอ เพอน กบ sophos—โซ-ฟอส ซงแปลวา ความฉลาด ศพท Philosophy จงเทากบการรกหรอการเปนสหายกบความฉลาดรอบร (G. Vesey and P. Foulkes. Collins Dictionary of Philosophy. London : Collins, 1990.)

9.2 ปรชญาเปนแขนงวทยาการ (discipline) ทแสวงหาความจรง W.T.Jones เขยนไววา เปนการแสวงหาเปนนรนดร การแสวงหาซงยอมไมประสบผลสาเรจ (Philosophy is the eternal search for truth, a search which inevitably fails and yet not defeated)

9.3 เจมส ครสเตยน ระบวา ปรชญา เปน “ศลปะแหงวสยทง” หรอ “ศลปแหงการมความพศวง” (art of wondering) ซงเกยวกบ การอยากร (curiosity) (James L. Christian. Philosophy, Rinehart Press, 1973.)

8

1) วสยทง เปนหนงในหลายวล คดขนโดย จรโชค วระสย โดยใหสบตอจาก 2) “วสยทศน” 3) “วสยทา” (ลงมอปฏบตการ) 4) “วสยทน” (ขนต อดทน) 5) “วสยทาง” (หลายทางเลอก) 6) “วสยแท” (คณธรรม จตวญญาณ) และ 7) “วสยทน” (ไมลาชา, ทนเวลา, ทนเหตการณ)

9.4 เนอหาสาระของปรชญามขอบขายกวางขวางเพราะสบสานมรดกทางปญญา แบบรวม ๆ กน มการแบงศาสตรออกเปน 1) “ศาสตรออน” หรอศาสตรประณต (soft sciences) อนไดแก

มนษยศาสตร, สงคมศาสตร, และศลปะ (fine arts) และ 2) วทยาศาสตรธรรมชาต หรอ“ศาสตรแขง” (hard sciences) อนไดแก วทยาศาสตรและเทคโนโลย (ST)

10. ทรรศนะอน ๆ วาดวยปรชญา 10.1 นกปรชญาชวงกลางศตวรรษท20 ชอ วลล ดวรน (Will Durant) กลาววาปรชญาเรมตนเมอเรยนร

ทจะตงขอสงสยโดยเฉพาะกงขาความเชอทเคยชนชม (Philosophy begins when one learns to doubt particularly to doubt one s cherished beliefs one s dogmas and one s axioms.) (Christian, p.120.)

10.2 Mel Thompson ในหนงสอ Philosophy. Chicago: NTC Publishing Group, 1995. กลาววา The philosophy of science (ปรชญาแหงศาสตร) ตรวจสอบวธการตาง ๆ ทใชโดยวทยาศาสตรธรรมชาตวธการตาง ๆ ซงสมมตฐานและกฎหมายตาง ๆ ถกกาหนดจากหลกฐานตาง ๆ (examines the methods used by science, the ways in which hypotheses and laws are formulated from evidence, and the grounds on which scientific claims about the world may be justified.) 1) ปรชญาและวทยาศาสตร ไมเปนสงทตรงกนขามของกนและกน (Philosophy and science are

not in principle opposed to one another but are in many ways parallel operations, for both seek to understand the nature of the world and its structures.)

2) ปรชญามกพยายามเกยวของกบกระบวนการ คอ ขนตอนกาหนดหลกการตาง ๆ (Whereas the individual sciences do so by gathering data from within their particular spheres and formulating general theories for understanding them, philosophy tends to concern itself with the process of formulating principles and establishing how they relate together into an overall view.)

10.3 อางองเพมเตม 1) Eliot Deutsch and Ron Bontekoe, ed. A Companion to World Philosophers. Blackwell,

9

1999. หนงสอเลมนครอบคลมเรองตาง ๆ อยางกวางขวางในประมาณ 600 หนา เฉพาะบทท1 เกยวโยงกบปรชญานานาอารยธรรมคอ

1) Chinese 2) Indian 3) African 4) Buddhist 5) Islamic

2) Brooke N. Moore and Kenneth Bruder. Philosophy: The Power of Ideas. 5th ed. Boston: Mc Graw-Hill, 2002. มสาระสาคญ เชน การขยายขอบขายแหงความหมายปรชญาใหเปนเรองทคนสนใจไดระดบโลกในหวขอ Philosophy: A Worldwide Search for Wisdom and Understanding และกลาวถงผลงานสตรในปรชญาเชน Mary E. Waithe. A History of Women Philosophery.

3) S.E.Frost, Jr. Basic Teachings of the Great Philosophers. New York: Donbleday, 1962. 11. เกยวโยงกบญาณวทยา หรอทฤษฎแหงการเรยนร

11.1 ปรชญาแหงศาสตร เกยวโยงกบ “ญาณวทยา” (Epistemology) เอป-ปส-เตม-มอล-โล-ย ซงตามหนงสอบญญตศพทของราชบณฑตยสถาน (Royal Institute) ระบวา หมายถง “ปรชญาทเขาถงทวาดวยบอเกดลกษณะหนาท ประเภท ระเบยบ วธ และความสมเหตสมผล” (rational จรโชค แปล) บางทใชคาวา “theory of knowledge” ทฤษฎแหงความร

11.2 การศกษา “แนวการศกษา” หรอ “วธการศกษา” (approach) มตาง ๆ เชน เชงประวตศาสตรเชงภมศาสตร เชงนเวศวทยา เชงสงคมวทยา เชงจตวทยา เชงเศรษฐศาสตร เชงศกษาศาสตร เชงบรหารธรกจ เชงรฐศาสตร เชงนตศาสตร ทแพรหลาย และเปนทคนเคยในยครวมสมย และรวมทงแนวศาสนาตาง ๆ

12. ปรชญากบปรชญาแหงวทยาศาสตร 12.1 วาดวย “ศาสตร” หรอวทยาการ (science) ตางๆ ซงไมไดหมายถงเฉพาะวทยาศาสตร) คอ

1) วธการและความรทเปนระบบ 2) เปนเหตเปนผลหรอสมเหตสมผล 3) เปนวตถวสย หรอสภาวะวสย (objective)

12.2 เพอทเขาถงซงความร อนอยในขอบขายของวชาการชอ ญาณวทยา (epistemology) ซงเปนสาขาหนงของวชา “ปรชญาทวไป”

13. ปรชญาทวไป ประกอบดวย 3 สาขาหลก คอ 13.1 อภปรชญา (เมตตาฟสกส —metaphysics) or หรอ ออน-ตอล-โลย ontology เกยวกบ appearance

10

and reality ภาพทปรากฏและความเปนจรง, existence of God การสถตอยขององคพระผเปนเจา, soul, angels, whether abstract objects have an existence independent of human thinking (Earle, p. 16.)

13.2 ญาณวทยา (Epistemology) 13.3 คณวทยา (axiology แอกซออลโลย) ซงวาดวยเกณฑ

ก. ทาง“จรยธรรม” และเกณฑ ข. แหง “ความงาม” และ ค. “ความไพเราะ” (สนทรยะ)

14. “Epistemology” (ญาณวทยา) หรอทฤษฎแหงความร 14.1 ญาณวทยา (บางครงเรยกวาทฤษฎแหงความร) มการกาหนดนยามดวยวธการตงคาถามสาคญ

1) อะไรคอความร 2) การหาความร (เพมเตม) ดวยวธการอยางไร รวมทงนฤมตกรรมทางปญญา (creativity)

14.2 มการวเคราะหมโนทศน (concepts) ตาง ๆ เชน 1) belief (ความเชอ) 2) truth (ความเปนจรง) and 3) justification (การหาทางยนยนวาถกตอง)

a. How can I be sure that my beliefs are true? I know that people sometimes believe things without good reasons, without real evidence. What, then, should count as good reasons, or real evidence, for various kinds of beliefs?

b. How do I know I have good reasons, or evidence, for my beliefs? (Cf. William J. Earle. Introduction to Philosophy. McGraw-Hill, 1992, p. 15.)

15. พจนานกรม Oxford Dictionary of Sociology (John Scott & Gordon Marshall. Oxford Dictionary of Sociology. New York: Oxford, 2005. p.145) อธบายวา ทฤษฎแหงความรโดยทวไปม 2 สานกคดใหญๆ ไดแก

1) สานกเชงตรรกะหรอเชงสมเหตสมผล (rationalism) และ 2) สานกประจกษวาท (empiricism)

15.1 ทงสองแนวคดเกดขนในชวงแหงการปฏวตทางดานวทยาศาสตรในศตวรรษท 17 โดยทตางสนใจทจะหารากฐานทมนคงแหงความร โดยใหแยกแยะออกจากสงทเรยกวา

1) อคต 2) ความเชอ หรอ

11

3) ความเหน ก. แนวเหตผลนยม (rationalism) มผลงานทสาคญ คอ ของ Rene Descartes (เรอเน เด-การต) ซง

ใชตรรกะ (logic) และคณตศาสตร ทงน เดคารตส ถอวาความรทงหลายเกดขนจากกฎทไมมการเถยงได (axioms) และเขาไดกลาววาทมนษยเราเปนอะไรไดนนขนอยกบความคด

ดงประโยคทวา “I think, therefore I am” ข. แนวประจกษวาท ซงผลงานทสาคญ ไดแกโดย John Locke ผถอวาประสบการณจากประสาท

สมผส (sense-experience) เปนรากฐานแหงความรทไมมทางผดพลาด นกคดแนวประจกษวาท ถอวาเมอมความรทมากอนจตมนษย (human mind) เพราะวาเมอเกดมานนมลกษณะทเปนกระดาษเปลา (tabula rasa - - blank sheet of paper)

15.2 ขอถกเถยงระหวาง 2 แนว ไมมทสนสดและไดเกดแนวคดทเรยกวาแนวหลงคตนยมโครงสราง (posts-tructuralists) ซงเนนความสาคญของภาษาโดยนกคดหลงคตนยมโครงสราง (post-structuralists) หลกหนจากทง 2 ทฤษฎแหงความรโดยเนนวาไมมทางเขาถง ความเปนจรง หรอความแท (reality) โดยตรงหรอโดยไมผาน สงใดสงหนง (unmediated access)

ดงนน จงเสนอวาการเขาถงความรโดย การเรยงลาดบการแสดงออกทางภาษา (conceptual or linguistic ordering) กลาวคอ มนษยไมสามารถเดนออกไปขางนอกภาษา หรอออกนอก “ถอยความคด” (ศพทของผเขยน จรโชค วระสย) หรอทบางทานแปลวา วาทกรรม (discourse) ทจะตรวจสอบวาถอยความคดหรอวาทกรรมดงกลาวสอดคลองกบความเปนจรงหรอไม

ทรรศนะเชนวานเรยกวาทฤษฎแหงความรแนวคลาสสค กลาวคอเทากบปฏเสธการทรอะไรนอกเหนอจากวาทกรรม

15.3 วาทกรรมเปนการใชภาษา นอกเหนอจากการศกษารปของประโยคหรอการพด แตโยงถงบรบท (context) ทเกยวของกบความสมพนธทางสงคมหรอตวองครวม คอ สงคมระดบชาต ดงนนจงถอวาการวเคราะหวาทกรรม ครอบคลมเรองของการพด และปฏสมพนธ (interaction) ทเกยวของ รวมทงศกษาเอกสาร หรอบนทกไว จงโยงเกยวกบนานาศาสตร ทงจตวทยา สงคมวทยาและอน ๆ

16. มรรคาแหงความร (Path of Knowledge) 16.1 มนษยมทายะสมบต คอมรดกทางชววทยา (heredity) ทปรากฏชดเชน 1 สมอง 2 มอ 2 ตา2 ห 1

ปากและสองเทาทกาวไกล 16.2 สมอง ม 2 สวน คอ ซายและขวา (hemispheres)

1) ซกซายเปนเรองของการจดจา เปนเรองของสงททาซา ๆ กนเปนปกตวสย 2) สมอง ซกขวา เปนการคดสงใหม ๆ (inventive) นวตกรรม (innovation) มกโยงเกยวกบอารมณ

หรอ ความรสก (affective) ดงทชวงทายแหงศตวรรษท 20 เรยกวาความฉลาดทางอารมณ (EQ - - Emotion Quotient)

12

มนสมองทงสองซกสาคญรวมกนเพราะซกซายชวยใหมการสะสมมรดกแหงการเรยนร สมองซกขวาพฒนาตอไปซงเกด ทางเลอกตาง ๆ (alternatives) เชน กรณของ Bill Gates และผคนพบสงใหมๆ นานาสาขาวทยาการ รวมทงบรรดาผไดรบรางวลเกยรตยศระดบโลก เชน รางวลโนเบล Nobel Prize และอน ๆ

16.3 ทางของความร คอ ประสาทสมผส (senses) ตางๆ โดยเฉพาะจากนยตา เชน จากการอาน และจากห จากการฟง

การแสวงหาความรถอวาเปนภาระกจทสาคญอยางหนงของมนษยและในทางพทธศาสนา ถอวาเปน 1 ใน 3 ลกษณะทสาคญ คอการม 1) ศล 2) สมาธ 3) ปญญา (wisdom) และใน หลกธรรม ทมองค 8 (มรรค 8) ระบวาการมความเหนหรอความคดทถกตองสาคญ อยางยงซงเรยกวา สมมาทฏฐ

16.4 ปราชญกรกเมอ 2400 ป เศษมาแลว คอ Socrates (ซอคระตส, โสกราตส อาจแปลงเปนไทยวาศกรดษฐ) ถอวาความร กบความถกตอง (rightness) หรอคณธรรม (virtues) เปนสงเดยวกน (Virtue is knowledge)

1) ความรเปน เปาหมาย (goal) และพงเขาใจวาความรทแทจรงเปนเรองยากยงทจะบรรลไดไมวาในทางวทยาศาสตร สงคมศาสตรหรอในเรองศาสนา

2) ตวอยางคอ ความรเกยวกบ กาเนด ของมนษย (human origins) ตงแตบรรพกาลหรอเรองเกยวกบสงททาใหเกดโรคภยไขเจบกลาวคอม ววฒนาการ (evolution) และมทฤษฎหรอ สมมตฐานทแตกตางกนและอาจผดพลาด คอ รพลงได

17. การแสวงหาความร (search of knowledge ) 17.1 เปรยบเสมอนกบ การเดนทาง (journey) ซงไมมทสนสดในประเทศทเจรญแลวหรอในอารยธรรมท

สาคญรวมมการคนแสวงหา (search) และคนควาเพมใหมๆ ซาแลวซาอก (re-search) โดยการมการกระทาสบเนองตอจากบดามายงบตร หรอจากอาจารย รนตางๆ กน ดงปรากฏในประวตศาสตรแหงการคนควาทางวทยาศาสตร (scientific discoveries)

17.2 หากพจารณาในเชงสงคมศาสตร การเรยนรเกดจากการไดรบการบมเพาะ (socialized) จากรอบตวบคคล ตงแตเดกทารกจนเปนผใหญ ซงใชอกษร 7 ตว เพอจางาย คอ 1) บ (บาน) 2) ว (วด) 3) ว (เวงหรอละแวกทอาศย) 4) ว (แวดวง) กลมเดยวกน เปนผอยในอาชพเดยวกน หรอในความสนใจ เชน ฟตบอลอยาง

เดยวกน และ 5) ร (โรงเรยน) หรอสถาบนการเรยนร

13

6) ร (ระบบ) คอระบบสงคมและระบบของสถานทซงทตนเองทางาน โดยถอวาวดหมายถงศาสนธรรมหรอศาสนสถานตาง ๆไมวาทางศาสนาใด พจารณาใน

การคนควาทลกซงมวธการตางๆนอกเหนอจากมโนกรรม คอ คดคานง และมการเพมพนจากนานาประสบการณ

7) ร (ราชการ) 18. การอธบายหลกธรรมในพทธศาสนา

18.1 วธการ ม 2 แนว ไดแก 1) ธรรมาธษฐาน คอ การอธบายหรอสอนโดย ทางทฤษฎ โดยคาพดทเปนใชนามธรรม (abstract)

เชน สอนวาทาดไดดทาชวไดชว จงอยาทาบาป ธรรมาธษฐานเปนการอธบายหลก การมไดมการปรงแตงใหดสนกสนานหรอเหนจรง

เหนจงอยางเชนในวธการปคคลาธษฐาน 2) อธบายแบบปคคลาธษฐาน คอ การอธบายหรอสอนโดยยกตวอยางบคคลหรอเปนรปธรรมซง

อาจเกนความเปนจรงกได 18.2 ตวอยางคอ การยกชาดก มาเพอชวยเสรมคาอธบาย ชาดกเปนเพยงอทาหรณมใชเรองจรงทเกดขน

เสมอไปปคคลาธษฐาน เปนการอธบายใหเหนภาพแหงผลของการทาดและทาชว การไดไปสวรรคและนรก วธการนเหมาะสาหรบคนทวไป คอ ชนประเภทบวปรมนาหรอเวไนยนกร (ผสามารถไดรบการสอนได คอเรยนได คอ เรยนได) ธรรมดา ๆ

18.3 ความหมายตามพจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม เรมตนทศพท “เทศนา 2” (การแสดงธรรม, การชแจงแสดงความ - preaching; exposition)

1) ปคคลาธษฐาน เทศนา (เทศนามบคคลเปนทตง, เทศนาอางคน, แสดงโดยยกคนขนอาง, ยกคนเปนหลกฐานในการอธบาย - exposition in terms of persons)

2) ธรรมาธษฐาน เทศนา (เทศนามธรรมเปนทตง, เทศนาอางธรรม, แสดงโดยยกหลกหรอตวสภาวะขนอาง - exposition in terms of ideas) เทศนา 2 น สรปมาจากเทศนา 4 ในคมภรทอางไว (พระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต). พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม (Dictionary of Buddhism). มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, 2538.)

19. กระบวนการเรยนร (Learning Process) 19.1 กระบวนการเชงลาดบขนอาจพจารณาไดตามสานวนของผเขยน(จรโชค วระสย) ดงน

1) ร จา (Commit to memory) การมความจาทแมนยาและถกตรงนานพอสมควรยอมประหยดเวลาในการรบขอความหรอความรใหมอยเสมอ มฉะนนจะตองมการ “เรยนใหม” (relearning) กลาวกนวา ซกสมอง (hemisphere) ทบนทกความจา คอ ดานซาย

14

2) ร จด (Jot down) เปนการชวยความทรงจา เชน โดยชวเลขเขยนหรอบนทกลงใน Computer 3) ร จบจด (ประเดนหลก, key, theme, key is) มคากลาวเกยวกบ “นาทวมทง” หรอ “การขมารอบ

คาย” (beat around the bush) 4) รเจาะจง (specific) รเฉพาะเรอง เชน แพทยเฉพาะทาง 5) รแจกแจง (วเคราะห), analysis รการแยกแยะ 6) ร เจนจด (experienced) คอ มความคลองแคลวเพราะผานการฝกฝนทดสอบภาคปฏบตมาเปน

เวลาชานานไมใชประเภท NATO--NO Action Talk Only แปลตรงตว คอบงชความเปนผเกงแตพด ไมเอาไหนทางการใชประโยชน

19.2 ลาดบแรกคอรจากยอมสาคญกวาอยางอน เพราะหากตองเรยนใหมทกครงยอมไมสามารถทาใหอยรอดได

ความจาไดมากบางนอยบางยอมชวยใหดารงชพอยได ทงนมการคนพบวการไดรบสารอาหารทถกตองเหมาะสมตอนเปนทารกและถงชวงอาย 6 ขวบสาคญทสด เชน การไดรบ sea salt (เกลอทะเล)

20. วงกรอบแหงการแสวงหาความร (in search of knowledge) 20.1 นานาวชาการ

1) วชาการ (Academic) มกถอวาเปนเรองประเภทมงประโยชนทางวทยาการเทานน (Knowledge for knowledge’s sake)

2) วชาชพ (Occupational, professional skills) ระดบมมาตรฐาน คอมสมาคมวชาชพ เชนแพทย วศวกรรม สถาปตยกรรม ทนายความ ผรบเหมา

3) วชาชนชอบ (Personal interest) ไมไดเรยนฝกฝนโดยตรงอยางเปนทางการ แตสนใจ ใสใจ ฝกฝนและนาไปใชเอง ปกตเปนศลปะ ดานตาง ๆ รวมทงการกฬา การนนทนาการ (recreation) สาหรบ Maslow อยในแรงจงใจลาดบสงกวาขนท 5 คอ เขาสความเปนสนทรยะ (aesthetics)

4) วชาเชงชวต (Art of living) a) IQ แตมความฉลาดทางอารมณ EQ (Emotional Quotient) หมายถงการความเหนใจผอน

(empathy) b) AQ (Adversity Quotient ) ลกษณะจตททรหด อดทน เผชญกบอปสรรค

5) วชาชวยชมชน คานงถงประชาคมทใกลเคยงและไกลดวย กรณบรษท ซงเดมเนนกาไร เรมเปลยนสการทาหนาทตอสวนรวมทเรยกวา “ความรบผด

ทางบรรษทตอสงคม” Corporate Social Responsibility (CSR) และ “ลทธนายทนทมเมตตาธรรม” (Compassionate Capitalism)

20.2 การมองรอบดานและสอนาคต

15

ก. พงตระหนกวา การมองรอบๆ คอการคานงถง บรบท (context) คอ นานาสภาพแวดลอม เปนการพจารณาสภาพการณทเปนอยและคาดวาจะเปลยนแปลงไปอยางไร

ข. การมองไปขางหนานนพงคดถงทงระยะทาง (เทศะ) และกาละเวลา ระยะทาง คอคานงถง local, regional, national และ global สาหรบระยะเวลา (temporal frame) อย ไดแก 1) ว -ไกล (วสยทศน - ระยะไกล, long-range) ซงในยครวมสมยอาจแมเพยง 7-8 ป 2) ว - กลาง (middle - range) เชน 3-4 ป 3) ว - ใกล (proximate-near) อาจเปนชวงเวลา 2 ป หรอนอยกวานน

21. มโนทศน “สหวทยาการ” (Interdisciplinary) 21.1 หมายถงชมทาง (junction) แหลงรวมจดหรอเครอขาย (network) เกยวโยงของนานาสาขาวชา

วทยาการ (discipline)ไมวาจะเปนสาขาใดยอมเปน “องคแหงความร” (body of knowledge) คอ 1) การผนวกผนกรวมกนของความรอยางหนงและ 2) สมพนธกบวชาอน ๆ

การเมองการปกครองเกยวโยงกบเรองตาง ๆ เชน 1) บคลกภาพ (personality) 2) อารมณ 3) อปนสยของคน (character) 4) ศรทธา (faith)

ตวอยาง คอการเปลยนแปลง อปนสยของประธานาธบด George Bush, Jr. ซงเดมคอนขางเกเรกลายมาเปนคนด (อางองหนาปกพาดหวของวารสาร Newsweek, March 10, 2003.วา Bush &God How Faith Changed His Life and Shapes His Destiny.

5) การนนทนาการ 6) การประกอบอาชพ 7) ภาษา 8) สนทรยภาพ (aesthetics) ฯลฯ

21.2 นนทนาการ (Recreation) หรอสอบนเทง กบการเมอง ปรากฏในความสนใจของบคคล เชน 1) สเทพ วงศกาแหง และนกแสดงอนๆ ยครวมสมยทงในไทยและตางประเทศ 2) เอสตราดา Estrada อดตประธานาธบดฟลปปนสเปนดาราภาพยนตรมากอน 3) Arnold Schwarzenegger ซงโดงดงจากภาพยนตรหลายเรองรวมทง “คนเหลก”

(The Terminator) ในการเขาสวงการเมองผไดรบเลอกตงเปนผวาการ (Governor) รฐแคลฟอรเนย ในป พ.ศ. 2547 (ตอมามขาวเรองครอบครว 2554) เปนผวาการรฐแคลฟอรเนยภายหลง Jerry Brown ซงผเขยน (จรโชค วระสย) คนเคยตงแตการเรยนระดบปตนๆ ของ

16

ปรญญาตร (undergraduate) ณ University of California, Burkeley; ไดเปน 2 สมยตดตอกน และคนโดยผวาการรฐอกคนหนง เมอ Arnold หมดวาระ Jerry Brown ไดรบเลอกเปนผวาฯ จนกระทงปจจบน (2013)

21.3 ไมวาสาขาใดยอมเกยวโยงมากบางนอยบางกบสาขาตางๆ เชน 1) จตวทยา วาดวย 1) ระบบประสาท 2) ความเครยด (stress) 3) วาดวยความจา 4) การเรยนรชา

หรอเรว 5) บคลกภาพ ฯลฯ เกยวโยงกบ IQ , EQ , AQ , (Adversity Quotient) 2) จตวเคราะหศาสตร (psychoanalysis ไดแกทฤษฎของ Sigmund Freud (ซกมนด ฟรอยด),

Carl Jung ( คารล ยง J ออกเสยงเปน ย) และ Adler แอดเลอร) 3) จตวทยาสงคม (social psychology) 4) ปรจตวทยา (Parapsychology) ซงวาดวยปรากฏการณแปลกพเศษนอกเหตเหนอผล(ESP-

Extra Sensory Perception) เชนเรองพลงจตของ 1) รสปตน (Rusputin) 2) ความสามารถในการทานายลวงหนา เชน เคซ Edgar Casey (1877-1945) ชาวอเมรกน 3) Nostradamus ชาวฝรงเศสผมชวตเมอ 500 ปมาแลวเขาเกดวนท 14 ธนวาคม ค.ศ. 1503 โดยรวมสมยกบมารตน ลเธอร, (Martin Luther, 1483-1546) นกปฏรปศาสนาครสต (เจรญ วรรธนะสน. นอสตราดามส พมพครงท 17, กนยายน 2544)

เจรญ วรรธนะสน เปนกรรมการรวมกบ วลาส มณวต และผเขยน (จรโชค วระสย) รวมทงอนๆ ในการตดสนการคดเลอกคาขวญ ม.ร. ซงไดคาขวญจากการเขาประกวดทวประเทศประมาณ 20,000 คาขวญและไดตดสนใหใช “แปลวเทยนใหแสง รามคาแหงใหทาง”

21.4 หนงสอโดยเจรญ วรรธนะสน นกแบดมนตนผโดงดง พมพเพมเตมภายหลงเหตการณ วนาศกรรมอาคารแฝด World Trade Center แหงมหานครนวยอรค ในวนท 11 กนยายน 2544 (911-nine one one) และมการอางถงความเปนไปตามคาทานายของนอสตราดามสในโคลงบทท ซ.1 ค.87 ดงน

“ความสนสะเทอนจาก เปลวเพลงทพวยพงมาจากกลางใจโลก จะทาใหหอสงในเมองใหมสนคลอน ภผาหนใหญทงสองทยนกนอยชานาน แลวอา ธสจะทาใหแมนาใหมกลายเปนสแดง “มงอธบายวา ภผาทงสองหมายถงอาคารแฝด และสแดง คอ การบาดเจบเสยชวต

21.5 ศาสตรแหงสงคมวทยา ก. สงคมวทยา (Sociology) สนใจ เรองราวแหง

1) ภาวะปกตวสย (order) 2) อปกตวสย (disorder) และ 3) การเปลยนแปลง (change) ซงเกยวโยงกบ คนพบ (discovery) การแพรกระจาย (disfussion),

การคดคนนวตกรรม (innovation), การประดษฐ (invention)

17

ข. ตวแปร ในการศกษาเรองตางๆ มกอยในกรอบแหงเพศ วถ(gender) ผวพรรณ อาย สถานภาพครอบครว อทธพลทางสงคมวทยาอาจกลาววาเกยวกบ (บ ว ว ว ร ร ล)

1) บ (บาน) 2) ว (วด ศาสนสถาน) 3) ว(เวง ชมชน) 4) ว--แวดวง เชน อาชพ หรองานอดเรก หรอกฬาคลายกน (เชน กวนกอลฟ) 5) ร (โรงเรยน) 6) ร ระบบ เชน บรษทหรอหนวยงานใด และโดยเฉพาะ ระบบราชการ (bureaucracy) 7) ล (โลกาภวตน)

22. การคดลกและรอบคอบ (Non - linear thinking) คดหรอทาพรอม ๆ กน หลาย ๆ เรอง เชน รางกายของคนเรานน สามารถทาไดทกสงทกอยางพรอม ๆ กน

ความสามารถในการคดลกซง ไมไดเกดขนเพราะตนเองแตตองอาศยผอนดวย ตวอยางไดแก

22.1 ไอ-แสค นวตน Isaac Newton (1642-1727) นกวทยาศาสตรชาวองกฤษ ผคนพบเกยวกบกฎเกณฑตางๆ ซงเปนกฎตายตว เชน แรงโนมถวง (gravity) ของโลก และเรองแรง (force)

22.2 อลเบรต ไอสไตน (Albert Einstein, 1879-1955) นกวทยาศาสตรชาวเยอรมน อพยพมาอยสหรฐอเมรกาโดยเปนอาจารยทมหาลยปรนตน (Princeton University) และมผลงานทโดงดง โดยเฉพาะทฤษฎสมพทธภาพ (Relativity)

22.3 ทอมส คหน (Thomas Kuhn, 1922-1996) ศาสตราจารยชาวอเมรกนผเคยสอนอย ณ มหาวทยาลยแคลฟอรเนย ณ นครเบรคลย University of California, Berkeley ชวงทผเขยน (จรโชค วระสย) เรยนอยระดบตร โท และเอก, B.A. (A.B), M.A. (A.M) and Ph.D.

คหนรเรมกลาวถง กระบวนทศนหรอมมมองหลกแหงชมชนวชาการทพลกผน (Paradigm shift--พาราไดม ชฟต) ซงเปนการเปลยนแปลงอยางมโหฬาร 1) ศาสตรปกต (normal science or non-revolutionary science) เปนการเรยนเรองเกาๆ เรยนแบบซา ๆ 2) ศาสตรปฏวต(revolutionary) เปนการเรยนเรองใหม ๆ เปนเรองการสรางสรรค (Oxford Dictionary of Sociology. 3rd ed. revised, ed. by John Scott and Gordon Marshall, Oxford University Press, 2009, pp.544-545)

23. ทฤษฎหรอแนวคดแบบแยกสวน (reductionism) และแบบองครวม (holistic) 23.1 atomism และแนว associationism นกถงวากระบวนการทางจต (mental processes) วาเปนเสมอน

18

กบเสนเชอกแหงเหตการณตางๆ ซงแยกออกจากกน (string of separate events) ซงมสวนเกยวพนซงกนและกนโดย คอ การเชอมโยง (association) ใหเปนภาพ (images) และเปนความคด (ideas)

23.2 ทฤษฎเกสตอลต (Gestalt) ถอวาการรบทราบปรากฏการณ (phenomena) ทางจตอนๆ ขนอยกบการทจตกลนกลาย (assimilation) หรอซมซบ และจดแบบอยางทวทงหมด (entire patterns)

และมการนาภาพทงหลายรวมกน (configurations) ซงมาจากสวนทเปนบรบท (context) คอ สภาพแวดลอมรอบขาง ซงผลรวมยอมมากกวาจากสวนตางๆ ทประกอบขนมา (component parts)

ตามทรรศนะองครวมนถอวาจตมง ใหเกดสวนรวมทเปนหนงเดยวกน (unified wholes) หรอตาม ภาษาของนกคดแนวดงกลาว เรยกวา “good Gestalt”

แนวนมงสรางความสาคญและเพอจะสรางความหมายและความลกซง จากประสบการณตางๆ คอ ทเปนผลรวมหรอ องครวม (whole) ตางๆเหลาน ถอวา สาคญกวา และมกเกดขนเปนอสระแยกออกจากสวนตางๆ อนเปนองคประกอบนน (constituent parts)

23.3 ทฤษฎ Gestalt ถอวาการเรยนร เปนการสรางและการปรบปรงรปโฉมขององครวม ทางพทธปญญา (cognitive wholes) มากกวา คอ ไมใชเปนเพยง การปฏสมพนธ (interaction) ระหวางสงเรา (stimulus) และมการตอบสนอง (response) (Chris Rohmann. A World of Ideas. New York: Ballantine Books, 1999, p.183)

24. วธการเขาถงซงความร 24.1 พฤตกรรมศาสตรใชกระบวนทรรศนหรอ พาราไดม แนวไอแซค นวตน(Isaac Newton)

การไดมาซงความรมวธการตางๆ กนเชนการใชแบบสอบถามหรอการสมภาษณ เพอทราบเจตคตหรอทศนคต (attitude) โดย “การสารวจประชามต” (public opinion poll) มคาถามเกยวกบแนวโนม หรอทศทางทจะลงคะแนนเสยงเลอกตงใหกบผสมคร (candidate) ปจจบนสานกสารวจทโดงดงสหรฐอเมรกา ไดแก PEW Poll

ทงนตองเลอกหรอกาหนด กลมตวอยางหรอสมตวอยาง (sampling) เพราะประชากร (population) คอจานวนรวมมมากมหาศาล เชน พลเมองผมสทธเลอกตงชาวอเมรกน มประมาณมากจากประชากรทงสนกวา 350 ลานคน

24.2 การเขาถงความรจาเปนตอง ใชเทคนคทเหมาะสม ซงเปนวธการทไดมาซง 1) ขอมลทแมนตรง (validity) และเชอถอได (reliability) และ 2) การตความหรอแปรผล (interpret) ทถกตอง

ตวอยาง คอ การถามวานาย ก. ไป ออกเสยง ลงคะแนนหรอเปลา แมนาย ก.ตอบรบ แตกตองตรวจสอบ (verify แวรฟาย) วาออกเสยง ลงคะแนนจรงหรอไมโดยไป ตรวจสอบททะเบยน

19

และสาหรบการตความนนมตวอยาง คอ หากนาย ข. ไมเคยไปเลอกตงเลย ไมวาจะมการเลอกตงกครงกตองพยายามตรวจสอบหาเหตผลหลาย ๆ ดาน

25. การไดมาซงความร ใชวธเชงปรมาณ คอ ขอมลทนบเปนสถตตวเลขได (จานวนผเลอกตงแยกเปนเพศวถหรอสถานเพศ (gender) อาย ภมลาเนา ฯลฯ)

25.1 วธการนยอม ไมสนใจ หรอไมใหความสาคญกบเรองราวทาง 1) ประวต ความเปนมา (historical approach) หรอ 2) คณภาพคอเรองของความดหรอไมด โดยมองเชงเกณฑจรยธรรม

วธการคดเชงพฤตกรรม ไดรบอทธพลจากการคานวณ ตามแนวของนกคด เดสการต (Rene Descartes, 1596-1950) และของ ไอแซค นวตน คอไมคานงถงเกณฑบรรทดฐาน (non-normative) “ควรหรอไมควร” (การพจารณาเชงคณคา “value judgement”) โดยถอวาพฤตกรรม” คอ การแสดงออกตามทเปนจรง เชน

1) จานวนผไปใชสทธเลอกตง 2) ระยะเวลาการอยในตาแหนงของนายกรฐมนตรตาง ๆ 3) แนวพฤตกรรมไมคานงการ ตดสนวา อะไรด อะไรไมด ควรหรอไม ซงถอวาเปนเรองใหญ

ในวงกรอบทางศาสนา ทางปรชญาหรอนโยบาย บรรดาขอมลเมอเปนความรมการจดให เปนระบบเขาระเบยบ มงใหสอดประสานระหวาง

ทฤษฎกบความเปนจรงในเชงพฤตกรรม 25.2 แนวพฤตกรรมศาสตรเทยบไดกบการเรยนรแบบวทยาศาสตรบรสทธ (pure science) โดยมง

“แสวงหาความรเพอความกาวหนาแหงความรในตวของความรนน” (knowledge for knowledge’s sake) คอ มใชมงเรองนาไปใช คอ ปฏบตหรอแกไขปญหา

25.3 การเขาถงความรตองมการบรณาการกบวทยาการสาขาตางๆ แนวพฤตกรรมสบตอจากปฏฐานนยมหมายความวาการพนจพเคราะหพจารณา เชงสหหรอพหวทยาการ (interdisciplinary) คอ ศาสตรตาง ๆ เกยวโยงกนในกลมหรอหมวดวชา

1) สงคมศาสตร 2) มนษยศาสตร 3) วทยาศาสตรและเทคโนโลย 4) ศลปกรรมศาสตร

26. การไดรบความรจากการคนพบและหรอการประดษฐ 26.1 การคนพบ (discovery) ไดแก การเพมพนความรเกยวกบโลก เชน การคนพบวาแรทองแดงอาจ

หลอมได การคนพบนทาใหเกดการเปลยนแปลง เชน ทาใหเกดผลตภณฑททากบทองแดง และทาใหมการทาเหมองทองแดง เปนตน

20

การคนพบวาแกวโปงขามมลกษณะอยางไร การคนพบแกวโปงขามในป พ.ศ. 2514 หรอลกปดโบราณภาคใตของไทยใน ป พศ. 2552 ทาใหคนสนใจใชเปนสงประดบอนเปนวฒนธรรมใหมอยางหนง

การคนพบวาการโยนและเตะของกลม ๆ ทสานดวยหวายไปมาทาใหสนกและกอใหเกดวฒนธรรม (ตามนยแหงสงคมศาสตร) ทเรยกวาการเลนตะกรอ เปนตน การคนพบดงกลาวยอมทาใหเกดวฒนธรรมใหมขน คอ มกฬาฟตบอลเกดขน

26.2 การประดษฐ (invention) ไดแก การใชความรทมอยแลว เพอทาสงอนขนมา เชน ในการใสเครองยนตเขาไปในเรอ ทาใหเกดเรอกลไฟขนมา เครองยนตและเรอเปนวฒนธรรมทมอย เดมเรอกลไฟเปนวฒนธรรมทเกดขนใหม 1) การประดษฐทางวตถ (material invention) มตวอยางคอ การสรางครองปรบ อากาศ, การ

สรางรถมอเตอรไซดไตถง, การทานาอดลม, การสรางระเบดปรมาณ และการสรางนาฬกาโดยใชระบบคอมพวเตอร เปนตน

2) การประดษฐทางอวตถ (non-material invention) ตวอยาง คอ การสรางพธกรรมใหม ๆ การคดปรชญาใหม การสรางทฤษฎใหม เชนวาดวยปองกนโรคภย วาดวยการลดขดแยง

27. การไดรบความรจากการแพรกระจาย (diffusion –ได—ฟว—ชน) การแพรกระจาย หมายถง การทวฒนธรรมจากสงคมหนงกระจายไปอย ในสงคมอน ใน

ระยะใกล ระดบภมภาค และระดบโลก เชน 1) การทคนไทยรบวฒนธรรมแหงการใสเสอนอก, การผกเนคไท, การใสกระโปรง, การใสถงเทามา

จากตะวนตก 2) การทคนไทยรบศาสนาพทธจากอนเดย 3) การทฮปปหรอ บปผาชน (flower children) อเมรกนและยโรปรบวฒนธรรมบางอยางไป จาก

อนเดย เชน การใสรองเทาแตะหรอการสวมลกประคา (เพลง I left my heart in San Francisco) 4) การทมศพทและสาเนยงจนหลายคาอยในภาษาไทย เชน แปะเจยะ, ตงไฉ 5) การทมรานคา ศนยการคาแบบตะวนตกในกรงเทพมหานคร อนเปนการกระจายวฒนธรรมจาก

ตะวนตกมาสตะวนออก ประเภท mall ตาง ๆ และศนยการคาขนาดใหญ เชน Siam Paragon, เมกกะบางนา Mega-Bangna ซงมหาง Ikea ขายเฟอรนเจอรขนาดใหญในปลายป 2554 และขนาดยอม ๆ ทเรยกวา Community Mall ตามหมบานขนาดใหญและแมตามชานเมอง

6) การมศพทใหม ๆ เชน วยโจ แอบแบว เดกแวน ดงปรากฏในพจนานกรมคาใหม ฉบบราชบณฑตยสถาน 2550 (ดภาคผนวก)

7) การรบวฒนธรรมเกาหล K-Pop (Korean) รวมทงเพลงละทาเตน Gangnam Style ของ PSY ในเดอนกรกฎาคม 2555 ซงในเดอนสงหาคม 2556 มผเขา view ประมาณ 17 ลานคน และรองลงมา

21

คอนกรองสตรชาวแคนาดามผเขาชมประมาณ 275 ลานคน ในเพลง Maybe 28. การเขาถงความรโดยการเดนทาง: กรณนกคดชาวฝรงเศส Alexis de Tocqueville

28.1 แอเลกซส เดอ ทอคเกอวลย หรอตอกเกอวลย (Alexis de Tocqueville, 1805-1859) มตาแหนงเปนขาราชการของรฐบาลฝรงเศสและไดมโอกาสเดนทางขามนาขามมหาสมทรแอตแลนตกจากยโรปเพอไปดงานเกยวกบกจการเรอนจาในสหรฐอเมรกาเมอประมาณเกอบ 200 ปมาแลว คอประมาณ ค.ศ. 1830 เศษ ๆ

ในชวงเวลาดงกลาว ยงนยมเรยกสหรฐอเมรกาวาเปน “โลกใหม” (New World) ชวงนนหางจาก “การประกาศอสรภาพของอเมรกน” (Declaration of Independence) เพยงประมาณ 60 ปเทานน

28.2 การเดนทางยคนนตองใชเวลามาก และเมอทอคเกอวลยไดไปถงสหรฐอเมรกาและไดทองเทยวพอสมควรแลวเกด “การตนตาตนใจ” (sense of wonder) จากสงททอคเกอวลยไดพบเหนอนแปลกใหมกวาเดมทเขาคนเคยหรอชนตาทประทบใจทอคเกอวลยมาก คอ บรรดาอนสรณสถาน (monuments) ซงในฝรงเศสมกกอสรางใหมขนาดใหญ เชน หอไอเฟล (Eiffel) และประตชย (Arc de Triomphe) รวมทงประตมากรรมของผนาคนสาคญ ๆ

28.3 ทอคเกอวลย จงเกดความแปลกใจอยางมากทพบอนสรณสถาน และรปปนเปนจานวนมากในสหรฐอเมรกาสงเหลานนใน“โลกใหม” มทงขนาดใหญและขนาดเลก ทอคเกอวลยพยายามคด (แบบการใช ญาณทศนะ ) วาทาไมจงมขอแตกตาง ในทายทสดทอคเกอวลยลงมต (คงทานองเกยวกบการเปลงวาจา วาคดไดแลว หรอถง “บางออ” (คอ “ยรคา” (Eureka) โดยอารคมดส (Archimedes) แหงกรกโบราณ เมอคนพบวธการพสจนความบรสทธของทองคา)

28.4 ทอคเกอวลย เหนวาการทมปรากฏใน สหรฐอเมรกา ซงสญลกษณอนสรณนานาประเภท ทงใหญ และเลกนนเหมอนกบเปน กระจกหรอคนฉองสองสะทอนภาพ ความรสกนกคด หรอทศนคตของคนอเมรกนซงมความเปนประชาธปไตยสง จงแสดงออกมาซงความเสมอภาคในการระลกถงความ “ดเดน” ของปจเจกชนไมวาจะมตาแหนงหรอไมมตาแหนงกตาม

ชใหเหนถงการเทดทน “ความเสมอภาค” ดงนน เมอทาความด เพอสาธารณชน แมไมเปนเรองไมใหญโตนก และตนเองเปนเพยงคนธรรมดาสามญ กยอมไดรบการยกยองโดยมคนปนรปหรอจารกชอไวให

28.5 ขอสงเกตนอาจมผมองเหนอยบางแลว แตสาหรบทอคเกอวลยมลกษณะแบบ “นยนตาทสาม” (the third eye) ดวยคอ ความสามารถโยงขอสงเกตน ใหไปเกยวของกบเรองประชาธปไตยในสหรฐอเมรกา และในฝรงเศส ทอคเกอวลยเหนวาฝรงเศสแมจะม การปฏวตใหญในป ค.ศ.1789 แลวกตามแตยงขาดเสถยรภาพและความเปนประชาธปไตย ทอคเกอวลย ครนคดเรองนอย และพยายามหาสาเหตวาทาไมจงเปนเชนนน

22

ทอคเกอวลยทราบวาสหรฐอเมรกาแยกตวจากองกฤษในป ค.ศ.1776 และมรฐธรรมนญแบบประชาธปไตย กอนฝรงเศสไมนานนก คอ มในป ค.ศ. 1787 แตสถาบนประชาธปไตยอเมรกนมนคงกวา ดงนน เมอ ทอคเกอวลย เหนความแตกตางในเรองอนสาวรยในฝรงเศสกบนวพภพหรอโลกใหม (New World) คอสหรฐอเมรกา จงไดคดพจารณากลบไปกลบมาหลายครงและลงความเหนวา จานวนและขนาดของอนสาวรยสะทอนความเชอหรอการมสหจต (consensus) ของคนอเมรกนในเรองความเสมอภาคหรอความทดเทยมกน (equality)

28.6 อนง เมอมความเชอเรองความเสมอภาค (equality) ยอมแสดงออกดวยวธตาง ๆ รวมทงการใหเกยรตสามญชนทมความดดวยการสรางอนสาวรยใหเปนการสงเสรมวถแหงประชาธปไตยอยางหนง คอ ไมใชยกยองเฉพาะวรกรรมใหญ ๆ ของ “วรชนคนกลา” อยางเชน ในฝรงเศส 1) Alexis de Tocqueville. Democracy in America 2) Sidney Hook. The Hero in History.Boston: Beacon, 1955

29. ปญญา: แสงชวาลาแหงชวต 29.1 อารยธรรมของโลก

ก. โลก (planet-earth) เปนหนงในดาวเคราะหทโคจรรอบดวงอาทตยในสรยจกรวาล มกถอกนวาตนเคาของอารยธรรมคออยปต และอรคโบราณหรอบรเวณทเรยกวาเมสโสโปเตเมย 6000 ปเศษมาแลว

ยค 2400 ปในอดต เพลโต มหาปราชญกรกเคยกลาวถงตานานแหง the lost city เมองหรอทวปทหายไปคอแอตแลนตส (Atlantis) ซงเคยมอารยธรรมสงสงยงนกและถายทอดสคนอยปตโบราณซงสามารถสรางปรามดและทามมมได

ข. มนษยครองโลกเพยงไมเกน 1.5 ลานปทง ๆ ทไดโนเสารเปนเจาพภพประมาณ 220 ลานปจวบจนโดนดบจากอกาบาต (meteor) มหมาซงมาพรอมกบดาวหาง (Comet) เมอ 65 ลานปมาแลว ชวงสน ๆ ของมนษยบนผนโลกนเมอเทยบกบอายของพช (flora) และสตว (fauna) แตกระนน กมผลงานมหาศาล สบเนองจากการมปญญาซงเปรยบเสมอนแสงชวาลาแหงชวต

29.2 มรดกทางปญญา (intellectual heritage –เฮอ-รต-ตจ) ก. ผลงานจากสมองของมนษยเรยกชอตางๆกนเชน 1) ทนทางปญญา (intellectual capital) 2)

ทรพยากรทางปญญา (intellectual resource) และ 3) บางครงรวมเรยกวาทนมนษย (human capital)

ข. สมองมนษยม 2 ซก 1) ซกซายเกยวกบเรองซา ๆ Same Same คอความคนเคยและเคยชน (habitual) 2) ซกขวาเปนเรองของ innovative (นวตกรรม) หรอ inventive (ประดษฐคดคน) และสรางสง

ใหมๆ ซงเปนเกณฑมาตรฐานแหงการไดรบรางวลเกยรตยศสงสดทางวทยาศาสตรคอ

23

NobelPrizes สานกวจยและมหาวทยาลยทโดงดงไดรบเกยรตนสวนใหญอยในสหรฐอเมรกา

29.3 ปจจยประกอบ 1) ผลงานทางปญญาขนอยกบ บรบท (context) คอสภาพแวดลอมแหงสงคมและวฒนธรรม

ดงปรากฏในรปของนานา อารยธรรม (civilizations) เชน ก. อยปตเกนกวา 5,000 ป ผลงาน เชน ประมด, รปปน Sphinx ข. จนประมาณ 4,500 ป ผลงาน เชน กาแพงจน (The Great Wall of China) ค. อนเดยประมาณ 4,000 ป ง. อนๆ

2) มรดกทางปญญาของกรกยคโบราณ (The Glory that was Greece) มอทธพลทางวชาการสบเนองตอกนมาเปนเวลาชานานประมาณ 2,400 ป ชอมหาปราชญกรก 3 คนหรอไตรเมธ (ไตร-อม-ว-รท triumvirate) ทรจกกนดคอ ก. ซอคราตส หรอศกรทษฐ (Socrates, 470–399 B.C.)

ข. เพลโต (Plato, 429–347 B.C.) ชอจรงคออารสโตคลส (Aristocles) ค. อารสโตเตล (Aristotle 384 – 322 B.C.)

30. การสรางสรรคทางปญญา 30.1 หมายรวมถงทกแขนงแหงความร แมกระทงวชาเขยนลายมอ(Calligraphy) ซง Steve Jobs (1955-

2011) นกประดษฐ Iphone, Ipad เคยเรยนตอนเยาววย ณ Reed College, Oregon, USA. 30.2 มการสรางสรรคดานอนๆ เชน

1) ในวงดนตรตะวนตกมระดบอจฉรยะ เชน a) Ludwig van Beethoven (1770-1827), b) Johann Sebastian Bach (1685-1750), c) Johannes Brahms (1833-1897), d) Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791), e) Modest Petrovich Mussorgsky (1839-1881)

2) ในวงการประพนธบทละครองกฤษ เชน วลเลยม เชกสเปยร (ซงมการประยกตแนวบทละครเรอง The Tempest เนรมตเกาะองกฤษ ในพธเปดกฬาโอลมปก กรกฎาคม 2555 ณ มหานครกรงลอนดอน)

3) ในวงการ Theme Park เชน Walt Disney หรอ Harry Potter ในโตเกยว 4) ในเรองของเครองใชไฟฟา เชน ทอมส เอดดสน 5) ในเรองของพชยยทธ เชนซนหว หรอซนซ 6) ดานการทานายแผนดนไหวทงในระดบทไมกอใหเกดสนามและสามารถกอใหเกดไดคอ

ศาสตราจารย Richter แหง California Institute of Technology 30.3 การเขาถงความร (access to knowledge) มวถตาง ๆ กน ศพทวชาการเรยกวา

24

1) แนวพนจ ; แนวพจารณา 2) หรอแนวทางศกษาวชาการ (academic approaches) 3) เสนทางสความร (roadmaps)

31. ปจจยหรอนานาตวแปรททาใหเกดคณปการทางวทยาการ 31.1 บรรยากาศทางปญญา (intellectual climate) 31.2 สภาวะแวดลอมเชน บ ว ว ว ร ล คอ 1) บาน (ครอบครว) 2) วด (สถาบนศาสนา) 3) ว (เวง ชมชน

ละแวก) 4) ว แวดวง เชน อาชพเดยวกน 5) ร โรงเรยน 6) ร ราชการหรอระบบ 7) ล โลกาภวตน---กระแสโลก

31.3 ระดบพนฐานคอทกลาวคลองจองกนวาเกยวกบ “1 สมอง 2 ตา 2 ห 1 ปาก 2 มอ 2 เทาทกาวไกล” 31.4 ระดบมลเหตจงใจ (motivation) คอจตมงสาเรจ (N-Achievement, conceptualized) ไวโดยนกคด

รวมสมย David McClellen (1917-1998) แหง Harvard University เรยกวา “จตใจใฝสมฤทธ” 31.5 การปฏบตแหงอทธบาท 4 รวมทงจตจรยธรรมมงประโยชนของมนษย 31.6 การพงพาของนานาสถาบนทอยใกลๆ กน (cluster of academic institutions) เพอพงพงหรอแขงขน

เปรยบเทยบ 32. วาดวยทฤษฏ

32.1 คาจากดความทฤษฏเปนการอธบายแบบทใชไดทวไป (generalized) ของชดแหงปรากฏการณทคลายๆ กน ประการแรก ทฤษฏเปนการอธบาย คอ ใหคาตอบตอคาถาม คอ ทาไม ? ทฤษฏระบผลจากการทไดถกอธบาย และสาเหตของผลนน ประการทสอง ทฤษฏมลกษณะทนาไปใชไดทวไป คอพยายามอธบาย ไมใชเปนเพยงเหตการณเดยวแตชดแหงเหตการณทคลายคลงกน

วชารฐศาสตรไมไดสรางทฤษฏวาดวยสงครามโลกครงท 1 เทานน แตพยายามสรางทฤษฏตาง ๆ วาสงครามหลาย ๆ สงครามเกดขนอยางไร หรอไมไดอธบายเพยงแตวา ทาไมจงมการแตงตงระบบการเงน Bretton Woods แตเปนการพยายามสรางทฤษฏดวยการเปดเสรทางการคา trade liberalization

เหตการณทเกดขนเดยว ๆ ถกพรรณนา แตไมไดถกอธบาย ศพททใชทฤษฏในทางวชาการ แตกตางจากทใชในภาษาพดโดยทวไป ทหมายถงการคาดเดากได เชน ทฤษฏวาดวยใครลอบยงประธานาธบดจอหน เอฟ เคเนด หรอทคาดเดากนวาทาไม โอบามา ไดรบเลอกตงเปนประธานาธบด (Paul D Aniere, International Politics : Power and Purpose in Global Affairs, Wodsworth, 2010 pp. 15-17)

25

32.2 มการเชอมโยงระหวางทฤษฏกบคาอธบายเหตการณ ตวอยางเชน การเกดขนของสงครามหรอผลจากการเลอกตงนกวชาการมกพจารณาตวแปร

ซงมความสาคญในเรองราวคลาย ๆ กน ตวอยางคอคาถามสาเหตสงครามโลกครงท 1 เกดขนเกยวโยงกบคาถามวา อะไร ทาใหเกด

สงครามโดยทวไป เชนเดยวกน การเขาใจแหลงทมาของระบบ Bretton woods จงเกยวโยงกบความเขาใจถงสาเหตการเปดเสรดานการคา

32.3 ทฤษฏเกดขนจากขอสมมตฐานวาเหตการณตางๆ ไมไดมลกษณะทมความเฉพาะตว และไมไดมสาเหตหนงเดยวเฉพาะตว

กลาวคอ ถาเราตองการปองกนไมใหเกดสงคราม จาเปนตองมความคดวาอะไรทาใหเกดสงคราม ซงจาเปนตองม supposition วาสงครามตาง ๆ มสงทคลายคลงกน ซงตองพจารณาเพมเตม

ตวอยางคอ เปนเรองทไมอาจรบไดวาสาเหตของสงครามโลกครงท 1 เปนอยางเดยวกบสงททาใหเกดสงครามโลกครงท 2

อยางไรกตาม ถาการใชบทเรยนแหงอดตมาประยกตกบปญหาของปจจบนตองสมมตวาเหตการณทกาลงเกดขนและในอนาคตเกยวโยงกบสงทเกดขนในอดต

ดงนนพงตระหนกวาเหตการณคลายคลงกน อาจมบางอยางทเหมอน ๆ กน แตไมใชวาตรงกนทงหมด

ดงนนในการพฒนาเหตสงคราม จาเปนตองสมมตวามบางสาเหตทคลาย ๆ กน 32.4 มองในเชงประวตศาสตร มความสาเรจและความลมเหลวในการพยายามประยกตทฤษฏเขาส

นโยบาย กลาวคอ ภายหลงมหาสงครามโลกครงท 1 ทฤษฏทสาคญเกยวกบการขาดกฎหมายระหวางประเทศ

ดงนนจงมความพยายามทจะพฒนา สนนบาตชาต (League of Nations) และการกาหนดสนธสญญา เพอทกาหนดใหสงครามเปนเรองทนอกกฎหมาย

ปรากฏวาไมสามารถกดกน การเกดขนของสงครามโลกครงท 2 ตอมามทฤษฏตาง ๆ ทนามาใชและโดยเฉพาะการเกดขนของระบบเบรตตน วดส

(Bretton Woods) ซงถอวาการคาเสรจะทาใหเกดความมงคงเพมมากยงขน และทฤษฏนาจะถกตอง เพราะเกดความมงคงทางเศรษฐกจในสมาชกของระบบน

32.5 ตอมามความพยายามสรางทฤษฏเพอใหเกดความเขาใจและความสมพนธระหวางประเทศ กลาวคอแนวเกา ไดแก การมหรอแนวแบบเดม ๆ ไดแก การใชกาลงทหาร แตนกทฤษฏพยายามทจะเขาใจแหลงทมาของการ ใชความรนแรงสพรงกลว (terrorism)

โดยมคาถามวาเกยวโยงกบศาสนา ความยากจน หรอการขดของอดอดใจ (frustration) ทาง

26

การเมอง 32.6 การใชประโยชนจากทฤษฏม 3 อยางคอ explanation, prediction และ prescription

1) Explanation ใชในการอธบายสาเหตรวมกนของชดแหงเหตการณทเกยวโยงกน 2) Prediction ทฤษฏขยายคาอธบายนไปยงเหตการณในอนาคต โดยโครงสรางการคาดหวงวา

อะไรจะเกดขน และอะไรเปนตวการกาหนดสงนน 3) Prescription ทฤษฏถกใชเมอกาหนดนโยบาย คอ ชวยผวางนโยบายและประชาชนไดม

ทางเลอกแหงนโยบายทนาจะมประสทธภาพสงสดเพอเปาหมายหนง โดยสรป ทฤษฏทาหนาทตาง ๆ เหลาน เปรยบเสมอนกบการทาใหความเปนจรงงาย

ขน (simplify) ซงปกตเปนเรองสลบซบซอนทฤษฏเปนตวทชวยชวา สวนใดของเหตการณทสลบซบซอนสมควรไดรบการเอาใจใสทนท และทจะตองชะลอลงไป ทงนพงเขาใจวาทฤษฏ มงทจะดงบางสวนออกจากความเปนจรง ดงนนจงละทงหลายสงหลายอยางในรายละเอยดออกไป

ดงนนเมอขอเทจจรงอนหนงหรอรายกรณหนงเปนไปในทางตรงกนขามกนกบทฤษฏ ไมไดหมายความวาทฤษฏไมมประโยชน แตทฤษฏตองมการตรวจสอบประเมนบนพนฐานทวาทาใหเกดความเขาใจมากหรอนอยกวา การอธบายทอน ๆ ของปรากฏการณเชนเดยวกน

33. ทฤษฏทเปนปทสถาน (Normative Theory) 33.1 นอกเหนอจากมงใหทฤษฏ สามารถ 1) อธบาย 2) ทานายและ 3) แนะนา ยงเพมอกหนง คอ 4) การ

จดวาอะไรเปนจดมงหมายของการกระทา เชน ปทสถานทางการเมองวาควรเปนอยางไร ซงจดมงหมายทจะกาหนดเปาหมายทเหมาะสมในการกระทาทางการเมอง ซงบงชวาอะไรเปนสงทเหมาะสมหรอเปนทยอมรบได ในการประพฤตปฏบต

สงทเรยกวาเปนทฤษฏเชงปทสถาน เกยวของกบศลธรรมและจรยธรรม คอ เปนเรองท วาเปาหมายบางอยางเหมาะหรอมคณคาทจะดาเนนการ และมกเปนขอสมมตฐานทไมมการอภปราย (Paul D Aniere, International Politics: Power and Purpose in Global Affairs, Wodsworth, 2010 pp. 17-19)

33.2 ตวอยางคอ ในความสมพนธระหวางประเทศ มกสนใจวาทาอยางไรจงจะปองกนไมใหเกดสงคราม แตแทบไมมผใดเลยทกลาววา สงครามเปนสงทไมด ทงนเพราะเปนเรองทถอวาชดเจนใน

ตวของมนเอง (self-evident) แตในความเปนจรงมกไมมการวเคราะหวา ถงแมสงครามจะเลวเพยงใด แตมความเลวยงกวา ทางออกแบบอน ๆ กลาวคอ ในสงครามโลกครงท 2 ถอวา แมสญเสยหลายลานคน แตเปนความเลวนอยกวาในการยนยอมใหฮตเลอรปกครองโลก และไดรวมสมย สหรฐอเมรกาตดสนใจทาสงครามกบอรกโดยถอวาคงจะดกวาทางเลอกอน

33.3 ระดบแหงการวเคราะห (level of analysis) หมายถง การอธบายจาก “บนลงสลาง” (top down)

27

หรอ “ลางขนบน” (bottom up) หรอในระหวางนน กลาวคอ ผกระทาการสาคญในตวแบบเปนบคคลหนงคน หรอองครวมทใหญกวานน เชน

ระบบราชการ หรอใหญกวานนอกคอ รฐ เคนเนธ วอลซ (Kenneth Waltz) นกรฐศาสตรไดศกษาสาเหตตาง ๆ ของสงคราม และ

กลาววาม 3 ระดบ ก) ระดบปจเจกชน (Individual level) คอสาเหตทตว บคคล พจารณาจากสภาพทวไป เชน ใน

ธรรมชาตมนษย หรอเฉพาะบคคลใดบคคลหนงทเปนผนา ข) ระดบรฐ (State level) เกยวโยงกบเหตทเกยวของกบธรรมชาตของรฐ

ตวอยางคอ บางรฐบาล อาจชอบกอสงครามมากกวาอยางอน หรอบางรฐมสงทตองจดการโดยอาศยสงคราม

ค) ระดบระบบ (System level) 33.4 Kenneth Waltz กลาววาสาเหตของสงครามเกยวกบระบบความสมพนธระหวางประเทศ คอ เกยว

โยงกบการกระจายอานาจและจานวน “มหาอานาจ” (great powers) นกคดคนอนอาจนาเสนอ 4 หรอ 5 ระดบ แหงการวเคราะห เชน substate level ซงศกษา

ระบบราชการ และกลมเลก ๆ ทนา เสนอนโยบายตางประเทศ รวมทงอทธพลของกลมผลประโยชนและมตมหาชนทเกยวของกบนโยบายตางประเทศ

34. วาดวยทฤษฏทางเศรษฐศาสตร กรณของจอหน เมยนารด เคนส (John Maynard Keynes) 34.1 เคนส เปนนกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษ เกดเมอ ค.ศ. 1883 ถงแกกรรมเมอป 1946 เปนผทและม

บทบาทสาคญในการเปลยนแนวคดทางเศรษฐศาสตรในชวงทศวรรษ 1930-39 ทฤษฏของเขาทไดโดงดงมาจากหนงสอชอ The General Theory of Employment,

Interest and Money (1936) คอวาดวยทฤษฏทวไปเกยวกบการจางงาน ดอกเบย และเงน จดพมพขนในป 1936 คอ พ.ศ. 2479

เปนการแสดงทรรศนะทแตกตางจากแนวคดของ แอดม สมทธ (Adam Smith) ซงเปนนกเศรษฐศาสตรของสกอตซงมชวตอยระหวางป 1723-1790 เขาไดเขยนหนงสอชอ An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations (1776) ซงจดพมพขนในป 1776 อนเปนปท สหรฐอเมรกาแยกตวจากประเทศองกฤษ ถอเปนคมภรแหงเศรษฐกจการคาเสร (แลซเซ แฟร Laissez Faire)

เคนสกลาวถง การแบงงาน (division of labour) ซงเขากลาววา มนษยมเปาประสงค คอทาตามประโยชนของตนเอง (self-interest) ดงนนจงควรใหกลไกแหงการคาเสร คอ การตลาดทปลอยไปตามอสระโดยรฐไมจาเปนตองไปแทรกแซง หรอยงเกยว เคนสถอวา กลไกของตลาดมลกษณะทเปนมอทมองไมเหน (invisible hand) ซงจะนาไปสสงทเปนผลดสวนรวม (common

28

good) แนวคดนมขอจากด หรอขอเสยคออาจทาใหเกดผลเสยทางจรยธรรม เมอมการแขงขน

อยางไมมขอกาหนดกฎเกณฑ แตเขาปลอบใจตนเองดวยการกลาววา ประชาชนเองพยายามจากดแหงขอบเขต ผลเสยนน เคนสไมเหนดวยทจะใหรฐบาลเขาไปยงเกยว

34.2 Classical Economists เศรษฐศาสตรแนวหรอการวเคราะหแบบแคลสสกหรอคลาสสค เคนสไดรบการกลาวขวญวาเปนบดาแหงเศรษฐศาสตรยคใหม (modern economics) ซงเปนสวนหนงของแนวคดทพฒนาขนมาเปนเศรษฐศาสตรสานกคลาสสค ผลงานตอมาโดย

1) David Ricardo (1772-1823) นกเศรษฐศาสตรการเมองชาวองกฤษ ผลงานททาใหกลายเปนนกเศรษฐศาสตรทมชอเสยง คอ หลกเศรษฐศาสตรการเมองและภาษอากร (The principle of Political Economy and Taxation)

2) Thomas Malthus (1766-1834) นกวชาการคนสาคญชาวองกฤษทมอทธพลตอเศรษฐศาสตรการเมองและประชากรศาสตร และมาลธสเปนผ เผยแพรทฤษฎเศรษฐศาสตร “เศรษฐศาสตรการเชา”

3) John Stuart Mill (1806-1873) นกเศรษฐศาสตรการเมองชาวองกฤษ ผลงานทสาคญของมลลคอหนงสอชอ Principles of Political Economy with some of their Applications to Social Philosophy. บคคลเหลานนในชวงทายแหงศตวรรษท 18 และตนศตวรรษท 19 เปนหวแรงในการ

สถาปนา เศรษฐศาสตรยคใหม ทาการวเคราะหเศรษฐศาสตร แนวทนนยมโดยถอวาเปนการปฏสมพนธทางเศรษฐศาสตร

ทางเศรษฐกจ ระหวางเจาของทดน นายทน และแรงงานดงนนนกเศรษฐศาสตรเหลาน จงใหความสนใจกบการวเคราะหชนชน ซงนาไปสการวเคราะหแนวมารกซ (Marx)

ผลงานของ Keynes เรยกวา Keynesian Economics ซงเปนเศรษฐศาสตร มหภาค (Macro) ขอสมมตฐานคอ เศรษฐกจไมไดเปนสงทเปนการจดการดวยตนเอง คอ ดาเนนไปโดยเสรแบบสายนาได

รฐบาลตองยนมอเขามาเพอไมใหเกดการถดถอย (recessions) เปนระยะเวลายาวนาน และใหเกดกจกรรมทไดรบการสนบสนนจากราชการ

35. ทฤษฎระบบยคสมยใหม (modern systems theory) 35.1 ประเดนสาคญมดงตอไปน

(Walter Buckley (Buckley, Walter 1967, Sociology and Modern Systems Theory. Englewood Cliffs, N.S. :Prentice-Hall, p.16)

29

1) ทฤษฎระบบมาจาก วทยาการศาสตรแขง (hard sciences) ซงถอวาใชไดทกสาขาวชาไมวาจะเปนพฤตกรรมศาสตรหรอทางดานสงคมศาสตร แยกเปนระบบปด (closed system) และระบบเปด (Open system)

2) มลกษณะทเปน multileveled กลาวคอ สามารถใชไดทงในระดบ ทใหญทสดจนกระทงถงเลกทสด จากสวนทเปนลกษณะหรอตนทเปน อตวสยหรอวตถวสยของโลกทางสงคม (George Ritzcr, Sociological Theory, Seventh Edition, McGraw-Hill, 2008, pp.327-333)

3) สนใจในความสมพนธทเรยกวาการวเคราะหยอย ๆ (piecemeal analyses) ประเดนหลกของทฤษฎนานาระบบ (systems theory) น ซงตองมตว s ตอทายเสมอ

ขอยกเวน คอ ผลงานของ Niklas Luhmann นกวชาการชาวเยอรมน ซงใชศพท “system theory” คอไมมตว “s” ตอทายลกษณะสาคญกคอ ถอวาความสมพนธของสวนตาง ๆ มความละเอยดออนและไมอาจแยกออกจาก บรบทหรอสภาวะ รวมทวทงหมด

Luhman ปฏเสธวาสงคมหรอองคประกอบขนาดใหญของสงคมไมไดเปนขอเทจจรงทางสงคมทมความอนหนงอนเดยวกน (unifed social facts) ประเดนสาคญคอ ความสมพนธหรอ กระบวนการ ทตางๆ ภายในระบบสงคม เปนความสมพนธแบบทางวทยาศาสตรธรรมชาต เชน แรงโนมถวงของโลก ไมไดอธบายทกสงทกอยาง แตไมมตวตนของความโนมถวง มแตเปนชดแหงความสมพนธ (set of relationships) ในทางสงคมศาสตรพงเขาใจความสมพนธวาทางสงคม (social reality) มลกษณะทเปนสวนทเกยวของสมพนธกน (relational )

4) แนวศกษาเชงระบบมองวาทกสวนของระบบสงคมและวฒนธรรม เปนเรองของ กระบวนการหรอขนตอนเกยวโยงกบเครอขายแหงขาวสาร และการสอสาร

5)ทสาคญทสดคอ ทฤษฎระบบมเนอในแหงความเปนบรณาการ (inherently integrative) ซงหมายถงการบรณาการ หรอมโครงสรางเชงวตถในระดบใหญ ระบบสญลกษณ (symbol systems) เรองของการกระทาและปฏสมพนธ รวมทงการรสานก(consciousness) และการตระหนกความเปนตวตน (self-awareness)

นอกจากนยงมการบรณาการในระดบตาง ๆ กน คอระดบตวบคคลและระดบสงคมเกยวโยงกนโดยผานกระบวนการ feedback processes

หลกการทลงไป มความสมพนธระหวางระบบทางสงคมและวฒนธรรมระบบกลไกและระบบทางดานชววทยา แตทง 3 ระบบมมตแหงความเปนเชอมโยง (continuum) สบเนองตอกน คอจากทตาทสดจนถงสงสด คอเกยวของนอยทสดจนกระทงถงมากทสดและจากความสลบซบซอนนอยทสดจนกระทงมากทสด

35.2 ทง 3 อยางนนแตกตางกน

30

ก. ในเชงคณภาพดวย นอกเหนอจากในเรองจานวน กลาวคอในระบบกลไก ความสมพนธระหวางสวนตางๆ มพนฐานอยกบการเปลยนถายพลงงานในระบบ ชววทยาความสมพนธระหวางสวนตางๆเกยวโยงกบการสอสาร เกยวกบการแลกเปลยน ขอมลขาวสาร มากกวาการ แลกเปลยนพลงงาน และในระบบสงคมและวฒนธรรม ความสมพนธตางๆ เกยวโยงกบการแลกเปลยนขาวสารมากยงขนไปอก

ข. 3 ระบบ ยงแตกตางกนในประเดนทวาในองศาแหงความมากนอยของการเปดหรอปดคอ องศาแหงการแลกเปลยน กบลกษณะตางๆ ของสภาวะแวดลอมทใหญกวา กลาวคอ ระบบทปดมากกวาสามารถเลอกการตอบสนองตอพสยทกวางกวาและรายละเอยดทมากกวา ซงเปนสวนของความหลากหลายอยางเหลอลนทไมมทสนสดของสภาวะแวดลอม ในกรณของภาพกลไกมกเปน ระบบปด คอมตวแปรจากด แตในระบบ ชววทยามลกษณะทเปดมากกวา และในระบบสงคมวฒนธรรมเปดมากทสดองศาแหงการเปดของระบบเกยวโยงกบ 2 มโนทศนในทฤษฎระบบคอวาดวยentropy หมายถงแนวโนมของระบบทจะ run down และ negentropy เปนแนวโนมของระบบทจะ elaborate structures ในระบบทปด มกมลกษณะทเปน entropic และในระบบท เปดมกเปนแบบทม โครงสรางขยายหรอมรายละเอยดเพมขน อนงระบบสงคมวฒนธรรม มกมความเครยด (tension) ในตวตน ประการสดทาย ระบบสงคมวฒนธรรม อาจจะมลกษณะ purposive และ goal-seeking ทงนเพราะรฐ feedback จากสภาวะแวดลอมซงทาใหสามารถเคลอนทสเปาหมาย

35.3 กระบวนการ entropic เปนลกษณะสาคญยงของแนวไซเบอรเนตด cybernetic approach นาไปใชโดยทลคอตต พารสนส (Parsons) ในการใช feedback ทาใหทฤษฎในระบบแบบ cybernetic สามารถทจะจดการกบประเดนทวาดวย friction การเจรญเตบโต การววฒนาการ และการแลกเปลยนแปลงอยางรวดเรวจากการทระบบสงคมมการเปดตอสงแวดลอม และปจจยดานสงแวดลอมมผลกระทบตอระบบ เปนประเดนทนกทฤษฎเชงระบบเนน

35.4 อนงใน กระบวนการภายใน มผลกระทบตอระบบสงคม กลาวคอ morphostasis เปนกระบวนการซงชวยใหระบบรกษาตนเองดารงอย และ morphogenesis เปนกระบวนการตางๆ ซงชวยใหระบบเปลยนและมความสลบซบซอนยงขนได ทงนระบบทางสงคมพฒนา ระบบแนว กนกลางหรอแนวกงกลาง (mediating systems) สลบซบซอนยงขน ซงอยระหวางพลงภายนอกและการกระทาของระบบสามารถทาใหระบบปรบตวเองชวคราว ตอสภาพภายนอก ระบบทกงกลางหรอคนกลางนสามารถนาเปลยนระบบจากสงแวดลอมทมงตงสความเปนสงแวดลอมท เอออานวยขอปฏบตในการนาไปใชตอโลกทางสงคม

35.5 Buckley (1967) เรมตนทระดบ ตวบคคล ซงเขาพงพอใจกบงานของ George Herbert Mead ซงถอวา การสานกรตว (consciousness) และการกระทา (action) เกยวโยงซงกนและกนเขาตองแปลง

31

แนวคดของ Mead โดยกลาววา การกระทาเกดขนจากสญญาณ (signal) จากสงแวดลอม ซงสงตอไปยงผกระทาการ แตการสงตอ transmission อาจทาใหยงยากโดยเสยงเอะอะ (noise) ในสภาพแวดลอมแตเมอสามารถสงถงไดสญญาณทาใหผกระทาการไดรบขาวสาร ซงผกระทาการสามารถเลอกการสนองตอบ

35.6 จดสาคญ คอ ตวผกระทาการมกลไกกนกลางอนไดแก self-consciousness ซงเขากลาววา ในกรอบแหง cyberneties ความรสกนกรโดยตวตนน เปนกลไกแหงการ internal feedback ของสภาวะตางๆ ของระบบ ซงอาจมการทาแผนทหรอเปรยบเทยบกบขอมลขาวสารอนๆ จากสถานการณ และจากความจาซงทาใหสามารถทจะเลอกจากคลงแหงการกระทาตางๆ ในแบบอยางหรอในอากปกรยาทมลกษณะมงเปาหมาย goal directed ซงคานงถงตวตนและพฤตกรรมอยางออมๆ implicitly เขาไปพจารณาดวย

36. ทฤษฎหรอแนวเหตผล (rational choice theory) 36.1 ทฤษฎนนาจะเรยกวาเปนแนวการศกษา (approach) หรอเปนมมมองหลกหรอเปนกระบวนทศน

(paradigm) มากกวาตวแบบ(models) แหงการกระทาทมจดมงหมาย (purposive action) ซงปรากฏอยในทกสงคมทฤษฎนไดรบอทธพลจากเศรษฐศาสตร ขอสมมตฐานคอผกระทาการมจดมงหมายคอมงใหการกระทาเกดผลบางอยาง โดยตงสมมตฐาน ซงเปนเรองราวทางทฤษฎ มากกวาเปนการพจารณาจากขอมลเชงประจกษวาท โดยถอวาการเลอกกระทาการอยางใดอยางหนงมเหตผล ซงหมายความวา เพอให “Optimization” คอมงไดประโยชนมากทสด และลดคาใชจาย (costs) เลอกทจะกระทาการจากชด หรอทางเลอกตาง ๆ ผกระทาการเลอกการกระทาซงมผลกระทบ (outcomes) ดทสด (Nicholas Abercrombic. et. al., The Penguin Dictionary of Sociology, Fourth Edition, Penguin Books, 200, pp.286-288.)

36.2 ในมมมองแหงความรสกชอบ (preferences) ของตนเองโดยเลยนแบบจากเศรษฐศาสตร นกสงคมวทยาใชทฤษฎหรอแนวนโดยกลาววา ผกระทาการสนใจในสวสดการของตนเอง และสงทตนเองเลอกนนเปนไปตามความสนใจหรอประโยชนของตน ผกระทาการมกตองการคมทรพยากร ซงตนเองสนใจ เชน ทรพยสมบต ความปลอดภยและความสะดวกสบาย ดงนนจงอยในแนวทางของทฤษฎอรรถประโยชนนยม (utilitarianism) ซงจดสาคญถอวาผกระทาการแตละคนคานงถง ตนเอง (egoistic) อนงทฤษฎหรอแนวทางตรรกะ (rational) น เนนวา การกระทานนมลกษณะทมงเปาหมาย (goal-diected) และพยายามทใหไดประโยชนสงสด ซงอาจไมใชเปนเรองของการไดประโยชนสวนตนกได

36.3 บางคนอาจคานงถงบคคลอน ซงเปนผเสยสละเพอสวนรวมจดมงหมายสาคญของการ เลอกแบบมเหตผล คอ เพออธบายพฤตกรรมของ ระบบสงคม (มหภาค) มากกวาพฤตกรรมของ ตวบคคล

32

(จลภาค) ผสนบสนนแนวนสนใจเรองของการเปลยนผาน (sition) จากพฤตกรรมของตวบคคล ไปยงตว ระบบ และกลบไปกลบมา มลกษณะทไมเหมอนอรรถประโยชนนยม (utilitarianism) ทงนเพราะไมไดเชอวาระบบสงคมเปนเพยงการรวมตวโดยบวกสวนยอยเขามาของการกระทาของแตละบคคลและแตละสวน กลาวคอ 1) เมอผกระทาการแตละคน รวมตวเขาดวยกน การปฏสมพนธยอมทาใหเกดผลลพธทแตกตาง

จากการรวมกนแบบกอนวตถ แตมปฏกรยาตอกน จงเกดผลทไมเหมอนดงทไดตงใจไวของแตละคนในระบบสงคม

2) ระบบสงคมมลกษณะซง เหนยวรง (restrain) ตวบคคลและมอทธพลตอการตดสนใจเลอก ดงนนแนวเหตผลนจงพยายามผนวกการอธบาย

1) ระดบ มหภาค อนไดแก โครงสรางเชงสถาบนกบ 2) ระดบจลภาค คอ ผกระทาการมพฤตกรรมอยางไร ภายในโครงสรางนน และมงแกไขปญหาวาดวยการเปนผกระทาการ (agency) และโครงสราง (structure)

ความคดทวๆ ไปเหลานอาจอธบายไดโดยอางถงการกระทาของกลม (collective action) และความเหนยวแนนทางสงคม (social cohesion) ซงมปญหาในเนอในของตนเอง ตวอยางคอประเดนทวาดวยความเปนสมาชกของสหพนธกรรมกร ซงถาแรงงานกลมหนง มตวแทนในสหพนธหนง ซงเรยกรองคาจางเพมในฐานะเปนตวแทนของทกคน ในกลม อกทงการเปนสมาชกของสหภาพเปนไปโดย ไมมการบงคบ จงเกดปญหาวา ทาไมบคคลตดสนใจเลอกดวยเหตผลอนใดทจะเขาเปนสมาชกและเสยคาสมาชก ทงนเพราะเมอมการขนคาแรง จากการทสหพนธไดชวยเจรจาผทเปนแรงงานยอมไดรบผลทกคน โดยไมจาเปนตอง เปนสมาชกของสหภาพ

37. แนวการเลอกทสมเหตสมผล (Rational Choice) 37.1 ถอวามในตวบคคลทเหนแกตว ยอมหมายถงการไดรบประโยชนตามนา (free rider)

แตถาทกคนเลอกไมจายกยอมไมมสหภาพ และไมมการขนคาแรง กรณของผเดนหรอใน ตามนา แสดงใหเหนวา 1) การเนนทตวการกระทาของแตละบคคล วาเปนหนวยหลกแหงการวเคราะห 2) การอธบายการกระทาตาง ๆ เหลาน อางถงการเลอกหรอตวเลอกของผกระทาการทสนใจ

เฉพาะตนในการตอบสนองตอโครงสรางแรงจงใจ (incentive) ซงระบบสงคมไดใหไว 3) ตวบคคลซงพฤตกรรมหรอการกระทาการอยางมเหตผล อาจกอใหเกดผลลพธสวนรวม ซงไม

เปนเหตเปนผลและไมกอประโยชนอนสงสดไมวาตอตวกลมหรอตวบคคล ดงนนอาจพจารณาวาคนจานวนหนง ซงเขารวมสหภาพ และพจารณาทางเลอกทมเหตผลวาตวบคคลตระหนกวาผลจะเกดมาอยางไร หากสหภาพออนแอเพราะมสมาชกนอย ดงนนจงเปนการมองประโยชนในระยะยาวทไดเขารวม เพอทาใหสหภาพเขมแขง

33

อนง การเขารวมอาจเกดจากการทตองการไดรบความชนชมจากผรวมงาน ซงเปนสมาชกสหภาพ อกทงตวบคคลอาจไดซมซบปทสถาน (norms) ของกลม ซงเหนคณคาของการเปนสมาชก

37.2 Rational choice เปนทฤษฎทวาดวยการทาการเลอก (choices) ทงนโดยมความรกชอบ (preferences) ตาง ๆ กน ดงนนจงพยายามเขาใจธรรมชาต และตนตอของความรสกชอบ preferences ซงมความเหนตาง ๆ กน 1) โดยทวไป ถอวาเปนเรองของการเหนแกตว 2) ถอวาการชอบตางๆ กนนน สะทอนความเชอและคานยม ซงไมอาจยอยลงมาใหเปนเรองของความเหนแกตวเทานน ในแนวนถอวา การชอบสงใดสงหนงไดรบกอตวขนมา โดยการกลอมเกลาทางสงคม ดงนนแนวคดนจงตองมขอสมมตฐานเกยวกบวฒนธรรม และโครงสรางทางสงคมดวย อกทง ชดแหงโอกาสทจะเลอกมเกยวโยงกบโครงสรางทางสงคม ซงยอมมการเหนยวรงทางสงคมวาจะเลอกอยางใด และมหลกฐานแสดงวาบคคล กระทาการในทางทยดประโยชนของผอน และกลมทมากอนความสนใจของตนเอง ดงนนการอธบายวาดวยเหนแกตวเอง (egoism) จงไมถกตองตอมามทฤษฎทวาดวยเหตผลทมขอบเขต (bounded rationality) ซงถอวา optimization เปนไปไมได ดงนนทางเลอกของผกระทาการจงถกจากดในขอบเขตและไมมลกษณะทเปนเหตผลอยางเครงครด

37.3 อนงสงทดเหมอนวาเปนเหตผลตอผกระทาการอาจไมรสกวาเปนเชนนนตอบคคลอนจงเปนประเดนทจะตองพจารณา frame of reference กลาวคอ นกทฤษฎทถอวามสงทชอบโดยผกระทาการแตยงตองสบตอไปวาสงทชอบนนเปนเหตผล หรอเปลา นอกจากนมขอพจารณาวานกทฤษฎถกตองหรอเปลาทนยามการเลอกหรอตวเลอกของผกระทาการวาเปนเหตผลในขณะทยงมทางเลอกทดกวาอนๆ อก ซงถาผกระทาการไมไดนามาพจารณา กลาวคอ การมเหตผลในขอบเขตมผลกระทบตอทงตวผสงเกตหรอตวนกทฤษฎและผกระทาการ (actor)

38. ภาคผนวก 38.1 ภาคผนวก 1 : ศพทภาษาศาสตร (ภาษาศาสตรประยกต)

1. capital language : ภาษาเมองหลวง ภาษาทใชพดในเมองหลวงของประเทศ ซงสวนใหญมกเปนภาษามาตรฐานภาษาประจา

ชาต และภาษาราชการของประเทศ 2. caretaker speech : ภาษาพเลยง

ภาษาแบบงายทผใหญใชกบเดกเลกซงกาลงหดพด ไดแก ภาษาทผเปนแม พอ หรอพเลยงเดกพดกบเดก ลกษณะโดยทวไปของภาษาพเลยงคอ

1) เปนถอยคาสนๆ ซงแตกตางจากภาษาทใชกบผใหญ 2) เปนถอยคาทมโครงสรางไวยากรณไมซบซอน

34

3) ใชศพทนามธรรมหรอศพทยากจานวนนอย และมการพดซา 4) มการออกเสยงทชดเจน แตอาจมการใชทานองเสยงทผดไปจากปรกต ภาษาพเลยงเปนภาษาทเขาใจงายและเชอวาชวยการเรยนรภาษาของเดก

3. casual language : ภาษากนเอง มความหมายเหมอน casual style

4. casual style : วจนลลากนเอง รปแบบของภาษาทใชในสถานการณไมเปนทางการ เชน ในการสนทนาระหวางเพอน

หรอในงานเลยงพบปะสงสรรคทมบรรยากาศไมเครงเครยด ผพดจะไมรสกตวหรอระวงตวในการพด ลกษณะทางภาษาของวจนลลานไมจาเปนตองเครงครดตามกฎเกณฑทางไวยากรณ มลกษณะเดนคอ การละคา ดงตวอยาง “หวแลว ไปกนกนเลยไหม” (ละประธาน) “Want to come with me?” (ละประธาน) “finished?” (ละประธานและกรยาชวย) และการใชคาแสลง เชน “วชานหนสดๆ”, “อาจารยแกเหยมนาด” นอกจากนน การออกเสยงในวจนลลานมกไมคอยชดเจนและมการกรอนคาหรอกรอนเสยง เชน คาวา รฐศาสตร ออกเสยงเปน “รดสาด” หรอ “ลดสาด” คาวา มหาวทยาลย ออกเสยงเปน “มหาลย” [มควาหมายเหมอนกบ casual language]

5. change from below : การเปลยนแปลงจากขางลาง การเปลยนแปลงในภาษาซงเกดขนโดยปราศจากความรสกเกยวกบศกดศรในสงคม คอ ไม

มความรสกวาการใชภาษาแบบใดดหรอไมด เปนการเปลยนแปลงทเกดขนจากการทสมาชกบางกลมในชมชนเปลยนมาใชรปหรอลกษณะของภาษาแบบใหมดวยเหตผลอนหรออาจไมมเหตผลกได คาวา “ขางลาง” (below) ในทนหมายถง “ใตระดบสานกทางสงคม หรอไมมสานกทางสงคม” เชน การทาคนไทยออกเสยงบางเสยงเพยนไปจากเดมเพราะไมตงใจ เปนตนวา ออกเสยง ร เปน ล

6. change in apparent time : การเปลยนแปลงในเวลาเสมอนจรง การเปลยนแปลงในการใชภาษาทเกดขน ณ เวลาใดเวลาหนง ซงเกดจากความแตกตางของ

กลมตางๆ ในสงคม โดยเฉพาะกลมทมอายตางกน อายกบเวลาเปนเรองทเปรยบเทยบได ภาษาของผทมอายมากเปรยบไดกบภาษาในอดต ภาษาของผทมอายกลางๆ ถอไดวาเปนภาษาปจจบน และภาษาของผมอายนอยเปรยบไดกบภาษาในอนาคต ดงนน การแปรของภาษาในกลมผพดหลายกลมทมอายตางกนและลดหลนกน ณ เวลาใดเวลาหนง จงเปรยบเสมอนการเปลยนแปลงของภาษาในเวลาจรง เชน การออกเสยง ร มงานวจยหลายเรองทแสดงวาคนไทยยงอายนอยลงเทาใดกยงออกเสยง ร ไดชดเจนนอยลงเทานน ดงนนเราจงสามารถทานายไดวา เสยง ร อาจหายไปในอนาคต

35

7. change in progress : การเปลยนแปลงทดาเนนอย การเปลยนแปลงของรปหรอลกษณะในภาษาทยงไมสนสด และสามารถสงเกตเหน

กระบวนการเปลยนแปลงไดวากาลงคบหนาไปเรอยๆ การเปลยนแปลงทดาเนนอยกคอ การแปรของภาษาในสงคมนนเอง เชน การเปลยนแปลงทดาเนนอยของเสยง ร ในภาษาไทย ซงสามารถสงเกตไดวา เสยง ร กาลงเปลยนแปลงไปเปนเสยง ล โดยศกษาการแปรของการออกเสยง ร ในกลมคนไทยทแตกตางกนทางสงคม ดงงานวจยทพบวาคนทมการศกษาสงมกออกเสยง ร เปน ร แตคนทมการศกษาตามกออกเสยงเปนเสยง ล หลกฐานนแสดงวาเสยง ร มการแปร การแปรเชนนคอ การเปลยนแปลงทดาเนนอยนนเอง และในอนาคตหากไมมผใดในสงคมไทยออกเสยง ร เปน ร เลย คอออกเปนเสยง ล ทงหมด กอาจกลาวไดวาเสยง ร ไดเปลยนเปนเสยง ล โดยสมบรณแลว

8. change in real time : การเปลยนแปลงในเวลาจรง การแปรของภาษาตามกาลเวลาซงเกดขนจากการทภาษามรปหรอลกษณะแตกตางไปจาก

รปหรอลกษณะในอดต เชน เสยงของสระ ใ ไมมวน ในภาษาไทยในอดตออกเสยงเปน [aɰ] คอไมไดออกเสยงเปน [ai] เหมอนเสยง ไ ไมมลาย แตเนองจากเกดการเปลยนแปลงของภาษาไทยในชวงเวลาทยาวนานจนเสยงของสระ ใ ไดเปลยนแปลงไปจนกระทงออกเสยงเหมอนกบสระ ไ แลวในปจจบน

9. channel : ชอง, ชองทางสอสาร วธการสงขาวสารจากคนหนง เชน การพด การเขยน การสอสารทางวทย โทรทศน

โทรศพท นอกจากนการใชจงหวะกลอง การใชสญญาณควน หรอการใชสญญาณธง กถอเปนชองทางสอสารดวย

10. class : ชนชน กลมบคคลทสมาชกแตกตางจากกลมอนดวยลกษณะทางเศรษฐกจและสงคม ในสงคม

สมยใหมซงเปนสงคมอตสาหกรรม การจดชวงชนทางสงคมของบคคลพจารณาจากปจจยดานอาชพ รายได และการศกษา เปนสาคญซงปจจยทง 3 ดงกลาวมความสมพนธกน โดยทวไป นกสงคมวทยาตะวนตกแบงชวงชนทางสงคมเปน 3 ชนหลกคอ ชนชนบน (upper class) ชนชนกลาง (middle class) และชนชนลาง (lower class) ซงแตละชนชนอาจมการแบงยอยไดอกดงตอไปน 1) ชนชนบน (upper class) - ชนชนบทระดบสง (upper-upper class) - ชนชนบนระดบตา (lower-upper class) 2) ชนชนกลาง (middle class) - ชนชนกลางระดบสง (upper-middle class)

36

- ชนชนกลางระดบตา (lower-middle class) 3) ชนชนลาง (lower class) หรอชนชนผใชแรงงาน (working class) - ชนชนลางระดบสง (upper-lower class) - ชนชนลางระดบตา (lower-lower class)

ความแตกตางระหวางบคคลในดานชนชนพบวา มอทธพลตอการใชภาษา ผลจากการวจยดานการใชภาษาของกลมบคคลในเชงภาษาศาสตรสงคม หรอดานการเรยนภาษาตางประเทศ พบวา ผพดทมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมแตกตางกนจะใชภาษาแตกตางกน [มความหมายเหมอนกน social class]

11. classical language : ภาษาคลาสก ภาษามาตรฐานทตายแลว คอ ไมเปนภาษาแมของผใดเลยในปจจบนภาษาละตน ภาษาสนสกฤต

12. classroom discourse : สมพนธสารหองเรยน ประเภทของภาษาทใชในหองเรยน ซงมรปแบบและหนาทแตกตางจากภาษาทใชใน

สถานการณอนๆ เนองจากเปนลกษณะการใชภาษาของผสอนและผเรยนซงมบทบาทตางกนและทากจกรรมทแตกตางจากกจกรรมอนๆ นอกหองเรยน โดยทวไปรปแบบของสมพนธสารหองเรยนประกอบดวยการกระตนของผสอน การตอบสนองของผเรยน และการประเมนดวยการสงผลยอนกลบของผสอน ลกษณะการใชภาษาแบบจากดเฉพาะในหองเรยนของผเรยนดงกลาวเชอวาอาจมผลตอพฒนาการดานภาษาของผเรยน เชน อาจทาใหผเรยนใชภาษาทไมเปนธรรมชาต

13. classroom interaction : การปฏสมพนธในชนเรยน รปแบบของการสอสารทงวจนภาษา อวจนภาษา และประเภทของความสมพนธทางสงคม

ซงเกดขนในชนเรยน ปฏสมพนธในชนเรยนอาจเปนสวนหนงของการศกษาสมพนธสาร (discourse) ภาษาคร (teacher talk) และการรบภาษาทสอง (second language acquisition)

14. code : รหส ศพทซงใชแทนคาวา ภาษา (language) วธภาษา (speech variety) หรอภาษายอย (dialect)

โดยถอวาเปนกลางมากกวาคาอนๆ นอกจากนยงใชศพทนเพอหมายถงการใชภาษาหรอวธภาษาในชมชนใดชมชนหนง เชน ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ นกเรยนอาจใชภาษาไทยมาตรฐานในโรงเรยน แตใชภาษาไทยถนทบาน นนคอใชรหสตางกนตามสถานการณ

15. code mixing : การปนรหส การใชภาษาหรอระบบการสอสารใดกตามมากกวา 1 ภาษาหรอ 1 ระบบปนกนในแตละ

ประโยค เชน การพดภาษาไทยปนภาษาองกฤษในแตละประโยค ดงตวอยางตอไปน “paper ตองสงเมอไร อาจารยไมไดให deadline มาเลย” “พรงนตอง present แลว รสก excite มากเลย”

37

16. code selection : การเลอกรหส การเลอกภาษาหรอวธภาษา ผใชรหสหรอภาษาสามารถใชภาษาสอสารกบผอนไดมากกวา

1 แบบ มกเลอกใชใหเหมาะสมกบสถานการณซงประกอบดวยวตถประสงค เวลา สถานท และบคคล เปนตน

17. code switching : การสลบรหส การใชภาษาหรอระบบการสอสารใดกตามมากกวา 1 ภาษาหรอมากกวา 1 ระบบสลบกน

ไปมาในระดบประโยค เชน พดภาษาไทย 2-3 ประโยค แลวตอดวยภาษาองกฤษ 1 ประโยค แลวกลบมาใชภาษาไทยอก 5-6 ประโยค แลวตามดวยภาษาองกฤษอก 3-4 ประโยค

การสลบรหสรวมไปถงการใชวธภาษาสลบกนดวย เชน พดภาษาไทยกรงเทพสลบกบภาษาไทยถนสงขลา พดภาษาทางการสลบกบภาษาไมทางการ

18. codification : การจดประมวล การสรางบรรทดฐานการใชภาษาใหเปนแบบสาหรบคนทวไปในสงคมทาไดโดยการจดทา

พจนานกรม ตาราไวยากรณ และตาราอนๆ ทเกยวกบหลกการใชภาษา เพอใหทกคนในสงคมสามารถอางองถงรปแบบทถกตองได การจดประมวลเปนขนตอนสาคญของการทาภาษาใหเปนมาตรฐาน

19. coding : การใหรหส เทคนคการวจยซงมการจดขอมลเปนชนดหรอประเภท เพอการนบหรอการจดเปนตาราง

เชน การออกแบบสอบถาม เมอไดคาตอบมาแลวกนาคาตอบมาจดประเภทหรอลงรหสเพอใหสามารถใชคอมพวเตอรวเคราะหไดโดยอตโนมต

20. cognition : ปรชาน การเรยนรหรอการจดระบบสรรพสงทไดรบทางประสาทสมผสเปนองคความรและเกบไว

ในสมอง 21. cognitive linguistics : ภาษาศาสตรปรชาน

แขนงหนงของภาษาศาสตรทมงศกษากระบวนการปรชานทเกยวของกบการรบภาษา (language acquisition) การประมวลผลภาษาในสมอง การคด การเขาใจ การจา และการใชภาษา

22. cognitive meaning : ความหมายเชงปรชาน ความหมายหลกของคาหรอถอยคาตามความรของผพด เชน คาวา “หม” ผพดหมายถงสตว

ชนดหนงซงใชเปนอาหารของมนษย โดยมไดหมายถงความหมายอนซงเปนความหมายแฝงทอาจหมายถง “เรองทงาย” หรอ “ไมยาก” เปนตน

23. cognitive process : กระบวนการปรชาน กระบวนการเรยนรซงเรมจากการรบรสรรพสงทางประสาทสมผส หลงจากนนมการสราง

มโนทศน (concept) จากการรบรสงตางๆ หลายครง เชน เมอเดกเหนแมวหลายๆ ครงกเรมมภาพ

38

ของแมวในสมอง ซงเปนภาพทวไป ไมเหมอนกบภาพของแมวแตละตวทมลกษณะเฉพาะ ภาพทสรางขนหรอมโนทศนเชนนจะถกโยงใหสมพนธกบมโนทศนอนๆ กลายเปนระบบมโนทศน ระบบมโนทศนหลายระบบมความสมพนธกนและรวมกนเปนองคความรซงถกเกบไวในสมอง

ภาษามบทบาทสาคญในกระบวนการปรชาน เพราะเปนตวแทนของมโนทศน เมอใดกตามทมนษยสรางมโนทศนขน เมอนนมนษยจะสรางคาทใชเรยกมโนทศนนนดวย ระบบมโนทศนจงประกอบดวยคาศพททสมพนธกนและองคความรของสงคมจะเกดขนไมไดหากมนษยไมมภาษาทเปนตวแทนของระบบมโนทศนและใชสอมโนทศน หรอสบทอดมโนทศนไปยงสมาชกอนๆ ในสงคม

กระบวนการเรยนรภาษาเปนกระบวนการปรชาน ดงจะเหนไดจากการผเรยนมการสรปความ การตความ การวางนยทวไป การเฝาสงเกต การจาอปนย นรนย

24. cognitive psychology : จตวทยาปรชาน แขนงหนงของจตวทยาทศกษากระบวนการตางๆ ทเกยวกบธรรมชาตของความรและ

ระบบการร เชน การคด การรบร การเขาใจ การจา และการเรยนร เนองจากระบบปรชานเกยวของกบภาษาอยางมาก กลาวคอ ภาษามบทบาทสาคญใน

กระบวนการเรยนรและสรางระบบความรของมนษย ดงนนจตวทยาปรชานจงซอนเหลอมกบภาษาศาสตรปรชาน

จตวทยาปรชานสมพนธกบทฤษฎภาษาศาสตรไวยากรณเพมพน (generative grammar) ซงถอวาภาษาเปนกระบวนการปรชานของมนษย ตางจากภาษาศาสตรแนวโครงสราง (structural linguistics) ซงถอวาภาษาเปนพฤตกรรมทเกดจากความเคยชนตามแนวคดของจตวทยาพฤตกรรมนยม (behaviorism)

25. coherence : การเกาะเกยวความ ความสมพนธททาใหถอยคาทกลาวออกมาในการสนทนาหรอประโยคตางๆ ในขอเขยนม

ความหมายเกาะเกยวตอเนองกนอยางมเหตมผล การเกาะเกยวกนอาจมาจากขอมลทคสนทนามรวมกน เชน เพอนนกเรยน 2 คนพดกนหลงเลกเรยน

A : Mother wants me to buy some flour and sugar. Could you drop me at the grocer’s on your way home? B : Sorry, I have to see my grandmother this afternoon.

ถงแมจะไมมการเชอมโยงกนทางดานไวยากรณหรอคาศพทระหวางคาถามกบคาตอบของ A และ B แตคาพดของทงคมการเกาะเกยวความกน คอทงครวาบานยายของ B กบรานขายของอยคนละทางกน

สวนในงานเขยนทวไป ในแตละยอหนามกมการเกาะเกยวความกน เพราะทกประโยคขยายใจความสาคญของยอหนานนๆ

39

26. coinage; word coining : การบญญตศพท การสรางคาใหมเพอใชเรยกสงใหมหรอมโนทศนใหมในสงคม โดยเฉพาะทรบมาจาก

ตางประเทศและมคาเรยกเปนภาษาตางประเทศ เชน คาวา ชาต ประชากร และ โลกาภวตน เปนศพททบญญตขนเพอใชแทนคาวา nation, population และ globalization ตามลาดบ

27. coined word : ศพทบญญต คาทสรางขนเพอใชเรยกสงใหมในสงคม โดยเฉพาะทรบมาจากตางประเทศ ตวอยาง ศพท

เฉพาะในสาขาวชาตางๆ เชน ชววทยา, ประชาธปไตย, วฒนธรรม, สทวทยา, อรรถศาสตร เปนศพททบญญตทตรงกบคาภาษาองกฤษวา biology, democracy, cultural, phonology, semantics ตามลาดบ

28. collaborative research : งานวจยรวม งานวจยทผสอนทารวมกบผอนในโครงการพฒนาผสอน ผวจยอาจเปนผสอนในโรงเรยน

เดยวกน หรอจากโรงเรยนอน หรอรวมกบนกวจยของมหาวทยาลย หรอระหวางผสอนกบผเรยน งานวจยรวมเปนองคประกอบทสาคญของการวจยแกปญหา (action research)

29. colloquialism : สานวนภาษาปาก คาหรอวลทมกใชในการพดและการเขยนแบบไมเปนทางการ เชน ใช tummy (stomach)

ain’t และ comin’ ใน He ain’t comin’. (He is not coming.) ตวอยางในภาษาไทย เชน พง (ทอง) หนาแตก (เสยหนา)

30. colloquial speech : ภาษาปาก ภาษาทใชในชวตประจาวนในสถานการณทไมเปนทางการ ผพดจะใชภาษาโดยไม

ระมดระวงนกในการออกเสยง การเลอกคาหรอโครงสรางภาษาปากเปนภาษาทใชในสถานการณแบบกนเองเมออยกบคนในครอบครวมตรสหาย หรอเพอนรวมงาน เชน John’s off his head. แทนทจะพดวา John’s behavior is not reasonable.

ปญหาของผเรยนภาษาตางประเทศกคอ ไมคนเคยกบภาษาปากและมกใชภาษาทคอนขางเปนทางการในสถานการณทควรจะใชภาษาแบบกนเอง (ศพทภาษาศาสตร (ภาษาศาสตรประยกต) ฉบบราชบณฑตยสถาน. พมพครงท 1, 2553.)

38.2 ภาคผนวก 2 : พจนานกรมเศรษฐศาสตร ฉบบราชบณฑตยสถาน 1. A1

ชน 1 : สญลกษณแหงคณภาพของทรพย เชน ในการประกนภยเรอเดนทะเล หากเรออยในสภาพดเยยม สถาบนลอยดแหงลอนดอนจะขนทะเบยนรบรองวาเปนเรอ A1 หรอเรอชน 1

สญลกษณ A1 น ไดนาไปใชในการทาสญญาประกนชวต โดยหมายถงผทมสขภาพดเยยม (A1 life)

40

การไดรบสญลกษณแหงคณภาพชน 1 นเปนผลใหผเอาประกนภยจายเบยประกนภยในอตราทตาลง เนองจากมความเสยงภยนอย

2. abandonment การสละ, การทง : 1) การสละสทธในทรพยสน โดยไมคดทจะนากลบคนมาอก 2) การโอนกรรมสทธในทรพยทเอาประกนภยใหแกผรบประกนภย เชน ในการประกนภย

ทางทะเล กรณทเกดความสญเสยเกอบสนเชง ผเอาประกนภยมสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนแบบสญเสยสนเชงโดยแทจรง โดยยนยอมสละสทธในสวนหรอซากทรพยทเหลออยใหแกผรบประกนภย

3. abandonment of cargo การสละสนคา : ในการเอาประกนภย หากสนคาทเอาประกนภยเสยหายมาก แตไมทงหมด

ผเอาประกนภยอาจขอใหผรบประกนภยชาระเงนชดเชยเสมอนสนคาเสยหายทงหมดตามทเอาประกนภยไว แตผเอาประกนภยตองสละกรรมสทธในสนคาสวนทเหลอใหแกผรบประกนภย

4. abatement 1) การลดหยอน : การใหประโยชนแกผชาระเงน ผใชบรการลกหน หรอผเสยภาษ ดวย

เหตผลหรอนโยบายของหนวยงาน เชน ในทางการคลง เรองภาษเงนไดบคคลธรรดา ผเสยภาษมสทธหกคาลดหยอนรายการตางๆ เชน ดอกเบยเงนกยมเพอซอ เชาซอ หรอสรางอาคารอยอาศย เบยประกนชวต เงนสมทบกองทนประกนสงคม เงนสะสมกองทนสารองเลยงชพ

2) การระงบ : ในทางการเงน หมายถง การยกเลกคาใชจายบางสวนหรอทงหมด 5. abatement cost

คาใชจายเพอการบรรเทา : คาใชจายทใชเพอลดหรอขจดปญหาภาวะมลพษ 6. ability-to-pay principle of taxation

หลกการเกบภาษตามความสามารถ : หลกการเกบภาษทถอหลกความสามารถของผเสยภาษ ซงอาจพจารณาจากปจจยตางๆ เชน ทรพยสน การบรโภค หรอรายได หากรายไดเพมสงขนกจะตองเสยภาษในอตราทสงขนดวย เชน ภาษกาวหนา (progressive tax) เปนการเกบภาษตามหลกการน

7. abnormal loss ขาดทนเกนปรกต : การขาดทนทเกนกวาทคดเผอไว เนองจากทตนทนคาใชจายทไมคาด

วาจะเกดขน เชน ความสญเสยจากภยธรรมชาต วกฤตการณทางการเมอง 8. abnormal profit; excess profit

กาไรเกนปรกต : กาไรทสงกวาปกรตหรอสงกวาทผประกอบการควรจะทาได

41

9. abnormal spoilage ความสญเสยผดปรกต : ความเสยหายทเกดขนมากเกนกวาทคดเผอไวในภาวะการ

ดาเนนงานปรกต 10. above par

สงกวาราคาทตราไว : มลคาหรอราคาตลาดของตราสารการเงนทสงกวาราคาทระบไวในตราสาร

11. absconding debtor ลกหนซงหลบหน : ลกหนซงมหนทจะตองชาระแกเจาหน แตหลบซอนตวหรอหลบหน

เจาหนไปดวยเจตนาทจรต 12. absenteeism rate

อตราการขาดงาน : 1) จานวนวนทคนงานไมมาทางานหรอขาดงาน คดเปนรอยละของจานวนวนทจะตองมการ

ทางานทงหมดในชวงระยะเวลาใดเวลาหนง 2) จานวนคนขาดงานตอจานวนคนงาน 100 คน ในวนใดวนหนง

13. absolute assignment การโอนสทธใหอยางเดดขาด : การโอนสทธทงหมดในทรพยสนใหแกผรบโอนโดยไมม

เงอนไขใดๆ ทงสน 14. absolute income hypothesis

สมมตฐานรายไดสมบรณ : ทฤษฎการบรโภคตามแนวคดของจอหน เมยนารด เคนส (John Maynard Keynes) นกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษทอธบายวา จานวนคาใชจายในการบรโภคทปจเจกบคคลหรอครวเรอนใชจายมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบรายไดทใชจายได (disposable income) โดยทวไปในระยะสน เมอผบรโภคมรายไดเพมขน ความโนมเอยงในการใชจายเพอการบรโภคจะเพมขน แตการเพมขนของคาใชจายในการบรโภคจะนอยกวาการเพมขนของรายได นนคอความโนมเอยงในการบรโภคหนวยทายสด (marginal propensity to consume) มคานอยกวา 1

15. absolute title สทธเดดขาด : การมสทธในทรพยสนอยางสมบรณ โดยไมขนอยกบเงอนไขใดๆ ทงสน

16. absorption การกลนกจการ : การรวมธรกจตงแตสองหนวยขนไปเขาเปนหนวยเดยวกน โดยทวไป

เปนการรวมธรกจขนาดเลกเขากบธรกจขนาดใหญโดยธรกจขนาดเลกยบตวเองเขาเปนสวนหนงของธรกจขนาดใหญทเขาไปรวมดวย

42

17. absorption point จดอมตว : ภาวการณทตลาดไมยอมรบสนคาและบรการทเสนอขายเขามาอกหากไมม

การลดราคา 18. abstinence

การอดออม : การละเวนการบรโภค หรออยางนอยทสดกเลอนเวลาการบรโภคออกไปกอน

19. accelerated depreciation คาเสอมราคาอตราเรง : การคดคาเสอมราคาของสนทรพยถาวรอตราสงในงวดแรกๆ

และลดลงในงวดตอไป 20. acceleration premium; acceleration premium

บาเหนจเสรมพเศษ : การเพมคาจางหรอโบนสตามผลผลตทเพมขนเพอกระตนใหลกจางมกาลงใจในการปฏบตงานใหไดผลผลตสงยงขนไปอก

21. acceptance against documents การรบรองโดยมเอกสารเปนหลกฐาน : การทลกหน (debtor) หรอผจายเงน (drawee)

รบรองตวเงนทจะจายใหแกผรบประโยชนเมอไดรบเอกสารสงของเปนหลกฐาน 22. acceptance credit

เครดตทไดรบการรบรอง : ตวแลกเงนของผสงออกทผนาเขาไดใหธนาคารใหคารบรองและเปดวงเงนเครดตใหแกผนาเขา โดยผสงออกสามารถนาตวแลกเงนนไปเบกเงนคาสนคาจากธนาคารของผสงออกไดโดยยอมเสยคาสวนลด

23. acceptance line วงเงนทธนาคารรบรอง : วงเงนสงสดทธนาคารใหการรบรองแกลกคาแตละราย

24. acceptance of bill of exchange การรบรองตวแลกเงน : การทผจายเขยนลงในดานหนาของตวแลกเงนวารบรองแลว

หรอความอยางอนทานองเดยวกนนน ซงลงลายมอชอของผจายหรอแมเพยงผจายลงลายมอชอไวในดานหนาของตวแลกเงนกถอวารบรองตวแลกเงนนนแลว

25. acceptance of goods การตกลงรบมอบสนคา : การทผซอยอมรบมอบสนคาจากผขายและพรอมทจะจายเงน

คาสนคาใหแกผขาย หรอการทผซอมไดกระทาการอนใดอนเปนการปฏเสธไมยอมรบสนคานนภายในเวลาอนสมควร ถอวาผซอยอมรบสนคานนและจะจายเงนคาสนคาใหดวย

43

26. acceptor ผรบรอง : บคคล (ผจาย) ซงลงลายมอชอรบรองวาจะจายเงนตามตวแลกเงนใหแกผทรง

เมอถงกาหนดเวลาใชเงน 27. accession rate

อตราเพมของจานวนลกคา : อตราสวนของลกจางใหมทไดรบการจางงานโดยคดเปนรอยละของจานวนลกจางทงหมดในชวงระยะเวลาหนงอตราสวนนเปนเครองชบอกภาวะเศรษฐกจ โดยถาอตราสวนนลดลงจะเปนสญญาณบงชวาเศรษฐกจตกตา แตถาอตราสวนเพมขนจะเปนสญญาณบงชถงการเตบโตทางเศรษฐกจ

28. accidental death & disablement insurance การประกนภยของการเสยชวตและทพพลภาพโดยอบตเหต : การประกนภย โดยม

เงอนไขวาจะจายเงนใหแกผเอาประกนภยทเสยชวตหรอทพพลภาพจากอบตเหตทเอาประกนภยไว

29. accommodation การใหเงนกเพออนเคราะห : การใหกเงนในกรณทมความจาเปนเรงดวนหรอการใหก

เงนระยะสนทเปนการใหกเงนโดยไมเรยกหลกประกน 30. accommodation paper

ตราสารเพออนเคราะห : ตราสารทบคคลคนหนงไดลงลายมอชอรบรองรายจายเงนเพอชวยใหตราสารนนเปนทเชอถอ (พจนานกรมเศรษฐศาสตร ฉบบราชบณฑตยสถาน. พมพครงท 1, 2552.)

38.3 ภาคผนวก 3 : พจนานกรมคาใหม เลม 1 ฉบบราชบณฑตยสถาน 1. กฎบตรกฎหมาย

กระบวนกฎหมาย. เชงกฎหมาย เชน คนธรรมดาอยางเราจะรกฎบตรกฎหมายไดอยางไร.

2. กฐนทวร

การทอดกฐนทจดการทองเทยวรวมไปดวย เชน เขาจดกฐนทวรทกป ผทไปรวมท าบญกไดเทยวสนกดวย.

3. กระจอกขาว นกขาว เปรยบกบนกกระจอกตรงทวองไว และสงเสยงจอกแจกเหมอนคนชางพด ชาง

ซกถาม เชน กระจอกขาว ปอนค าถามทายาทเจาพอวงการหนงสอพมพเรองหวใจวาจะมขาวดเมอไร. อาจใชรวมกบคา กระจบ เปน กระจบกระจอกขาว เชน งานนมกระจบกระจอกขาวมากนเตม

44

4. กระดกขดมน

1) ขเหนยวมากไมยอมใหอะไรแกใครงายๆ เชน แมคาคนนกระดกขดมนเหลอเกน เราซอเงาะแกตงสบกโลจะเกนสกขดกไมได.

2) ใหคะแนนยาก เชน อาจารยคนนกระดกขดมนชะมดออกขอสอบกยากแลวยงขเหนยวคะแนนอก.

5. กระดกเหลก

1) แขงแรง ไมบาดเจบงาย เชน หมอนกระดกเหลก ตกบนได 10 ขนยงไมเปนอะไร. 2) ไมตายงายๆ เชน เขาเปนสารวตรกระดกเหลก ผานการตอสกบผรายมาโชกโชน.

6. กระแสสงคม ความคดเหนของคนสวนใหญในสงคมทมอทธพลตอการดาเนนการเรองใดเรองหนง

เชน กระแสสงคมกดดนต ารวจไมใหด าเนนคดกบเดกทท าผดกฎหมาย. 7. กวน

1) กลมคนทสนทสนมและรวมทากจกรรมเดยวกนเปนประจา เชน เขาสนมกบรฐมนตรคนน เพราะเลนกอลฟกวนเดยวกน

2) กลมคนทมกกอความวนวาย เชน กวนมอเตอรไซคซง. กวนกวนเมอง. 8. กอป

ลอกเลยนแบบ เชน เขาแตงตวเดนมากยงกบกอปมาจากแมกกาซน. (ตดมาจาก อ. copy). 9. กอปป

1) กระดาษทใชสาหรบทาสาเนา. 2) ลกษณนามเรยกสาเนาหนงสอ เชน กอปปหนง. ส าเนา 2 กอปป. 3) ลอกเลยนแบบ เชน กระเปาพวกนกอปปของแบรนดเนมทงนน. พดสนๆ วา กอป.

10. กางเกงเล กางเกงแบบชาวประมง เปนกางเกงทตดแบบกางเกงขากวยหรอกางเกงแพร ใชผาฝายส

ตางๆ เชน นกศกษาสมยนชอบนงกางเกงเวลาท ากจกรรมกน. 11. การเมองธนกจ

การเมองเพอผลประโยชนทางธรกจซงทาใหเกดคอรรปชน เชน เมอนกธรกจเปนนกการเมอง การบรหารงานจงเปนการเมองธนกจเพอเออประโยชนใหธรกจของตน.

12. กนบานกนเมอง

ฉอราษฎรบงหลวง เชน พวกกนบานกนเมองนตองจบเขาคกเขาตะรางเสยใหหมด.

45

13. กนซอ

ทปรกษา เชน พรรคนมกนซอเกงๆ หลายคน. ใครนะเปนกนซอใหนายกยบสภา (จ. กงซอ วา ทปรกษา).

14. กร

ผเชยวชาญ, ผร เชน เขาเปนกรดานเสรมสวย 15. เกทบ

1) วางเงนพนนเปนจานวนมากกวาคแขงเพอแสดงวาตนมไพเหนอกวา เชน เขาวางเงนพนน 1,000 บาท เราเกทบ 2,000 บาทเลย.

2) ทาสงใดสงหนงเหนอกวาคแขงขนเพอแสดงวาตนมสงทดกวา เชน พอมคนวางเงนประมลสรอยเพชร 100,000 บาท เขากเกทบเปน 200,000 บาท จนอกฝายยอมถอย.

16. เกทบบลฟแหลก 1) วางเงนพนนเปนจานวนมากกวาคแขงเพอขมวาตนมไพเหนอกวา แตมกไมมไพทเหนอกวา

จรง. 2) ทาทวาตนเหนอกวามากหรอมสงทเหนอกวามากทงๆ ทไมมจรง เชน เขาบอกวาสนทกบ

รฐมนตร เราจงเกทบบลฟแหลกวาเรานะสนทกบนายกรฐมนตร. (บลฟ มาจาก อ. bluff)

17. เกะ

1) แผนซดบนทกทานองเพลงทมเนอรองเพอใหรองตามได เชน เขาชอบรองเกะเพราะจ าเนอเพลงไมได.

2) สถานท รานอาหาร ทมบรการใหลกคารองเพลงทมเนอรองใหรองตามได เชน งานวนเกดของฉนปนจะจดทเกะใกลบาน. คมม. คาราโอเกะ, โอเกะ ความหมายท 2

3) ชดอปกรณทมทานองเพลงและมเนอรองใหรองตาม เชน ซอโทรศศนตอนนมโปรโมชนแถมเกะดวย. คมม. คาราโอเกะ, โอเกะ ความหมายท 3

4) รองเพลงตามแผนซดบนทกทานองเพลงทมเนอรองใหรองตามได เชน วนหยดฉนชอบชวนเพอนๆ มาเกะทบาน. ค านทานขาวแลวเกะกนทบานฉนนะ. คมม. คาราโอเกะ, โอเกะ ความหมายท 4 (ตดมาจาก อ. karaoke)

18. เกยะเซยะ, เกยเซยะ

เจรจาประนอมความ, รอมชอม เชน ลกพรรคทะเลาะกนหวหนาตองลงไปเกยะเซยะทกท.

(จ. เกยเสย)

46

19. แกนนา 1) ผทเปนหลกหรอหวหนาของกลมทชมนมเพอเรยกรองหรอประทวงเรองใดเรองหนง เชน

กลมผชมนมทเรยกรองใหเพมคาแรงในครงนมแกนน าอย 2-3 คน 2) ผทเปนหลกในการเจรจาเพอดาเนนการเรองใดเรองหนง เชน พรรคทไดคะแนน เสยงขาง

มากเปนแกนน าในการจดตงรฐบาล 20. แกมลง

แหลงพกนาเพอรบนาปรมาณมาก ชวยไมใหเกดนาทวม เชน แกมลงรบน าแถบชานเมอง ชวยไมใหน าทวมกรงเทพฯ.

21. โกอนเตอร เผยแพร ขาย หรอแสดงในตางประเทศ เชน เดยวนสนคาโอถอปหลายชนดผลตได

มาตรฐานจนโกอนเตอรไปแลว. พอเธอเปนนางแบบดงในเมองไทยกอยากโกอนเตอร. (ตดมาจาก อ. go international)

22. ขาโจ

1) วยรน เชน ทรงผมแปลกๆ มกจะถกใจขาโจ. คมม. โจ, วยโจ. 2) วยรนทมกกอเรองวนวาย เชน ขาโจเปดศกดวลเดอดกลางคอนเสรตหางดง.

23. ขาใหญ

1) ลกคาประจาทซอสนคาครงละมากๆ เชน เธอเปนลกคาขาใหญของรานเรา. 2) นกเลงหรอนกโทษทมอทธพล เชน ต ารวจจบขาใหญคายาเสพตดไดแลว. นกโทษทเขาไป

ใหมตองยอมสยบตอขาใหญในคก. 24. ขาขน

1) กาลงไดรบความนยม เชน ตอนนรฐบาลก าลงขาขนท าอะไรคนกชนชอบไปหมด 2) เจรญขน, เตบโต เชน ชวงเศรษฐกจขาขน ใครจะลงทนท าอะไรกมแตก าไร.

25. ขานรบนโยบาย ดาเนนการใหสอดคลองกบนโยบายโดยทนท เชน บรษททท าการคากบประเทศจนตอง

ปรบตวเพอขานรบนโยบายเปดการคาเสร. 26. เขาเกยรเดนหนา

1) สกบฝายตรงขาม เชน พวกเราพรอมทจะเขาเกยรเดนหนาวดดวงชวงเลอกตง 2) เรมตนทางานทนท เชน พอไดทนวจยมา เขากเขาเกยรเดนหนาทนท. (เกยร มาจาก อ. gear).

47

27. เขาแกป ดเนองจากเหมาะกบบคลกลกษณะ สภาพ หรอสถานการณ เชน เจาของรานทาทางด

แตงตวกเขาแกป. เขาโกรธทถกวจารณวาขอเสนอไมเขาแกป. (แกป มาจาก อ. gap). 28. ไขกอก

1) ลาออก, ถอนตว เชน ส.ส.ไขกอกจากพรรคเกาไปเขาพรรคใหม. 2) เลกกจการ เชน เปดบรษทไมทนครบป กไขกอกไปแลว.

29. ไขลาน

1) เตอน, บอกซาบอยๆ ใหทา เชน เดกคนนถาจะใหท างานกตองไขลานกนหนอยนะ. 2) กระตนใหมกาลง เชน พอขนชกยกท 5 พเลยงกตองไขลานใหนกมวยแลว.

30. คนพนธอา นกเรยนอาชวศกษา เชน คนพนธอาสรางภาพลกษณใหม ชวยสรางบานใหผประสบภย

สนาม. (อา ตดมาจากอาชวศกษา). (พจนานกรมคาใหม เลม 1 ฉบบราชบณฑตยสถาน. พมพครงท 2, 2553.)

38.4 ภาคผนวก 4 : พจนานกรมศพทศกษาศาสตร อกษร A-L ฉบบราชบณฑตยสถาน 1. body of knowledge องคความร : ความรทประกอบดวยมโนทศนหลก โครงสรางและชองทางท

จะเขาถงความร ทผเกยวของทกฝายมสวนในกระบวนการตอไปน 1) รวบรวม คนควาอยางลกซงและมสวนรวม 2) ทดลองปฏบต วเคราะห และสรปสาระ 3) เกดแนวคด เนอหา และแนวทางพฒนา เรยกวา ความร 4) การสงเคราะห แนวคด เนอหา แนวทาง บรณาการมาเปนองครวม เรยกวา องคความร เปน

ความรในระดบทสงขน 2. Border Patrol School โรงเรยนตารวจตระเวนชายแดน : โรงเรยนทสงกดสานกงานตารวจ

แหงชาตและไดรบอนญาตจากกระทรวงศกษาธการใหจดการศกษาขนพนฐาน ผสอน ไดแก ตารวจตระเวนชายแดน ดาเนนการสอนชาวเขาและประชาชนหางไกลการคมนาคมใหรหนงสอ เพอไดตดตอทาความเขาใจไดฒนาความเจรญเขาสหมบาน นอกจากนนนกเรยนยงเปนสอกลางในการสรางความคนเคยระหวางผปกครองกบตารวจตระเวนชายแดน เพอสรางความมนคงใหแกพนท นกเรยนทสาเรจการศกษาจะไดรบการสนบสนนใหศกษาตอหรอฝกอาชพตามความสามารถ

การจดตงโรงเรยนตารวจตระเวนชายแดนไดรบพระมหากรณาธคณจากสมเดจพระศรนครน ท ร า บ ร ม รา ช ช น น ใ นก า ร น พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด จ พ ร ะ เ จ า อ ย ห ว ส ม เ ด จ พ ร ะ น า ง เ จ า ฯ พระบรมราชนนาถ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร พระราชทานเงนและความ

48

ชวยเหลอตาง ๆ ใหโรงเรยนตารวจตระเวนชายแดนดวย ปจจบนมโรงเรยนตารวจตระเวนชายแดน (รร. ต.ช.ด.) ตงอยในเขตชายแดนทกภาคของ

ประเทศไทย และถาโรงเรยนใดมอาคารถาวรและมนกเรยนมาก พอควร ประชาชนมความเปนอยทดขน กจะโอนใหกระทรวงศกษาธการรบไปดาเนนการ

3. brainstorming การระดมสมอง : การประชมแสดงความคดเหนอยางเสร เพอใหไดความคดในดานตางๆ มากทสด เนนการมสวนรวมของสมาชกอยางทวถงและหลากหลาย โดยไมสรปหรอโตแยง หลงจากนนจงนาประเดนทงหมดไปวเคราะห สงเคราะห เพอใหเกดประโยชนตามวตถประสงค

4. bureaucracy ระบบราชการ : รปแบบการบรหารตามแนวคดของมกซ เวเบอร (Max Weber) ทมคณลกษณะสาคญ คอ การแบงงานกนทา มกฎระเบยบเพอการปฏบตงาน มลาดบขนตอนข องการบงคบบญชา มความสมพนธแบบไมเปนสวนตวกบสมาชก และแตงตงบคคลตามความสามารถ

5. capability ความสามารถทไปถงได, สมรรถภาพ : 1) ความสามารถหรอคณลกษณะทผเรยนจาตองมเพอใหเรยนรไดด 2) ในทางกฬา หมายถง คณลกษณะทางรางกายทคาดวา เมอมการฝกซอมแลวจะสามารถเลนกฬา

อยางใดอยางหนงไดดในระดบหนง 6. capacity

1) ความสามารถสงสด : ในกระบวนการเรยนร หมายถง ความสามารถทางรางกายและสมองของผเรยนทจะรบรและฝกฝนทกษะตางๆ ตามจดประสงคของการเรยนไดดทสด

ในทางการกฬา หมายถง คณลกษณะทคาดวาเมอมการฝกซอมแลวจะชวยใหบคคลสามารถเลนกฬาไดดทสด เชน นกกรฑาคนหนงมลกษณะรปรางของรางกายทเมอฝกซอมอยางถกตองและจะมความสามารถในการวงระยะทาง 100 เมตร ไดดทสดภายใน 10.5 วนาท

2) ปรมาณสงสด : จานวนสงสดทกาหนดใหสถานศกษารบผเรยนไดตามเกณฑทกาหนด 7. case study กรณศกษา :

1) การศกษารายกรณ ซงอาจเปนบคคล ชมชน หนวยงาน เรอง เหตการณ หรอปญหา โดยเกบรวบรวมขอมล หลกฐาน ในเรองนนอยางละเอยดและมการวเคราะหเจาะลกถงสาเหตทแทจรงของปญหาทเกยวของ เพอชวยใหเกดความเขาใจทลกซงและสามารถใหการปรกษาในเรองนนได

2) ในทางการวจย หมายถง การนาขอมล รายละเอยดของกรณทศกษามาใชเปนฐานในการสรปหลกการตางๆ

8. catchment area เขตบรการ : เขตพนทซงกาหนดใหรบเดกทอาศยอยในบรเวณนนๆ เขาเรยนในโรงเรยนใดโรงเรยนหนง

49

9. chair professor ศาสตรเมธาจารย, ศาสตราจารยอาวโส : 1) ตาแหนงทางวชาการสงสดและเปนนกวชาการอาวโสของมหาวทยาลยทดารงตาแหนงหวหนา

ภาควชา (departmental chair) 2) ตาแหนงเกยรตยศเพอเปนการยกยองศาสตราจารยทปฏบตหนาทประจามหาวทยาลย เปนผนา

ทางวชาการในระดบนานาชาตและไดแสดงใหเหนประจกษวาเปนผนาในการยกมาตรฐานของมหาวทยาลยในดานการสอน การวจย และการบรหารการศกษา เชน ศาสตรจารยเมธาจารยทางฟสกสหรอศาสตราจารยอาวโสทางฟสกส (Chair Professor of Physics)

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหดลไดกาหนดตาแหนง “chair professor” และใชชอภาษาไทยวา ศาสตราจารยเกยรตยศ

10. charter school โรงเรยนในกากบของรฐ : สถานศกษาระดบประถมศกษาหรอมธยมศกษาของรฐทไดรบการสนบสนนดานงบประมาณจากรฐ แตมความเปนอสระในการบรหารจดการเรองตางๆ เชน การรบนกเรยน การพฒนาหลกสตร การจดการเรยนการสอน การบรหารงบประมาณ ประเมนผล การประกนคณภาพ การรบบรรจคร อาจารย การทางานกบองคกรผปกครอง ภมปญญาทองถนและชมชน

หลกสาคญ 2 ประการ คอ สถานศกษาบรหารจดการดวยตนเอง (autonomous public school) และมงใชความคดรเรมนวตกรรมตางๆ (innovative peagogy) เพอใหนกเรยนบรรลผลสมฤทธสงสด (พจนานกรมศพทศกษาศาสตร อกษร A-L ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ : อรณการพมพ, 2551, หนา 46-59.)

38.5 ภาคผนวก 5 : หลกเกณฑหนวยงานรฐจดเรยไร หมายเหต : ราชกจจานเบกษา เลม 132 ตอนพเศษ 188 ง วนท 17 สงหาคม 2558 เผยแพร

ประกาศคณะกรรมการควบคมการเรยไรของหนวยงานของรฐ เรอง หลกเกณฑและวธการในการยนคาขออนมตใหหนวยงานของรฐ จดใหมการเรยไร หรอ ใหหนวยงานของรฐ เขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไร ประกาศ ณ วนท 4 สงหาคม 2558 โดยหมอมหลวงปนดดา ดศกล รฐมนตรประจาสานกนายกรฐมนตร ประ ธานกรรมการควบคมการเรยไรของหนวยงานของรฐ โดยทเปนการสมควรกาหนดหลกเกณฑและวธการในการยนคาขออนมต ใหหนวยงานของรฐจดใหมการเรยไร หรอใหหนวยงานของรฐเขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไร เพอใหมความเหมาะสมกบการปฏบตราชการยงขน อาศยอานาจตามความในขอ 12 (4) แหงระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการเรยไรของหนวยงานของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๔ คณะกรรมการควบคมการเรยไรของหนวยงานของรฐ จงออกประกาศไวดงตอไปน ขอ 1 ใหยกเลก(1) ประกาศคณะกรรมการควบคมการเรยไรของหนวยงานของรฐ เรอง

50

หลกเกณฑและวธการในการยนคาขออนมตใหหนวยงานของรฐจดใหมการเรยไร หรอใหหนวยงานของรฐเขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไร ลงวนท 29 พฤศจกายน 2544 (2) ประกาศคณะกรรมการควบคมการเรยไรของหนวยงานของรฐ เรอง หลกเกณฑและวธการในการยนคาขออนมตใหหนวยงานของรฐจดใหมการเรยไร หรอใหหนวยงานของรฐเขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไร (ฉบบท 2) ลงวนท 13 พฤษภาคม 2546 ขอ 2 ประกาศฉบบนใหใชบงคบเมอพนกาหนดสามสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษา เปนตนไป ขอ 3 หนวยงานของรฐทประสงคจะจดใหมการเรยไร ใหยนคาขออนมตตามแบบ กคร. 1 ทายประกาศน ขอ 4 หนวยงานของรฐทประสงคจะเขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไร ของบคคลหรอนตบคคลทไดรบอนญาตจากคณะกรรมการควบคมการเรยไร ตามกฎ หมายวาดวยการควบคมการเรยไร ใหยนคาขออนมตตามแบบ กคร. 2 ทายประกาศน ขอ 5 การยนคาขออนมตใหจดใหมการเรยไร หรอเขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไร ใหหนวยงานของรฐปฏบต ดงตอไปน (1) ในกรณทหนวยงานของรฐทประ สงคจะจดใหมการเรยไร หรอเขาไปมสวน เกยวของกบการเรยไร ในเขตกรงเทพมหา นครหรอในเขตทองทเกนหนงจงหวด ใหหนวยงานของรฐนนยนคาขออนมตตอสานกงานเลขานการคณะกรรมการควบ คมการเรยไรของหนวยงานของรฐ สานก งานปลด สานกนายกรฐมนตร เปนการลวงหนาไมนอยกวาสามสบวนกอนทาการเรยไร หรอเขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไร (2) ในกรณทหนวยงานของรฐทประ สงคจะจดใหมการเรยไร หรอเขาไปมสวน เกยวของกบการเรยไร ในเขตทองทจงหวดใดจงหวดหนง นอกจากกรณตาม (๑) ใหยนตอสานกงานเลขานการคณะกรรม การควบคมการเรยไรจงหวด เปนการลวงหนาไมนอยกวาสามสบวนกอนทาการเรยไร หรอเขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไร นอกจากวธการในการยนคาขออนมตตามวรรคหนงแลว หนวยงานของรฐอาจยนคาขอดงกลาว โดยวธการสงทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบกได โดยใหสงไปยงหนวยงานตาม (1) หรอ (2) แลวแตกรณ ขอ 6 ในกรณทมความจาเปนเรงดวน และหนวยงานของรฐไมอาจยนคาขออนมตใหจดใหมการเรยไร หรอเขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไรเปนการลวงหนาตามขอ ๕ ได หนวยงานของรฐแหงนน อาจยนคาขอพรอมดวยเอกสารทเกยวของ ซงแสดงใหเหนถงความจาเปนเรงดวนดงกลาวตอหนวยงาน ตามขอ 5 (1) หรอ (๒) แลวแตกรณ เปนการลวงหนาไมนอยกวาสบหาวนกอนวนทาการเรยไร หรอเขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไร ทงน ใหเปนอานาจของคณะกรรมการควบคมการเรยไร ของหนวยงานของรฐหรอคณะกรรมการควบคมการเรยไรจงหวด แลวแตกรณ ทจะรบเรองดงกลาวไว เพอพจารณาอนมตตอไปหรอไมกได

51

ขอ 7 หนวยงานของรฐทไดยนคาขออนมตใหจดใหมการเรยไร หรอเขาไปมสวน เกยวของกบการเรยไร ตามประกาศคณะกรรมการควบคมการเรยไรของหนวยงานของรฐ เรอง หลกเกณฑและวธการในการยนคาขออนมตใหหนวยงานของรฐจดใหมการเรยไร หรอใหหนวยงานของรฐเขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไร ลงวนท 29 พฤศจกายน 2544 ซงแกไขเพมเตมโดยประกาศคณะกรรมการควบคมการเรยไรของหนวยงานของรฐ เรอง หลกเกณฑและวธการในการยนคาขออนมตใหหนวยงานของรฐจดใหมการเรยไร หรอใหหนวยงานของรฐเขาไปมสวนเกยวของกบการเรยไร (ฉบบท 2) ลงวนท 13 พฤษภาคม 2546 ไวแลวกอนวนทประกาศฉบบนใชบงคบ ใหถอวาเปนการยนคาขออนมตตามประกาศฉบบน. (ไทยโพสต ฉบบวนท 18 สงหาคม พ.ศ. 2558)

38.6 ภาคผนวก 6 : รบ.เปดจองบานยงยนชวยคนจน ทาเนยบฯ * กคช.สนองนโยบาย "บกต" เปดจองบานยงยนเออคนรายไดนอย 244 โครงการ 1.3

หมนยนต ราคา 3-5 แสนบาท ลงทะเบยนได ทสานกงานการเคหะ 80 แหงทวประเทศ ระหวาง 28 ส.ค.-6 ก.ย.น

เมอวนท 17 สงหาคม พล.ต. สรรเสรญ แกวกาเนด อดตรองโฆษกประจาสานกนายกรฐมนตร เปดเผยวา ระหวางวนท 28 ส.ค.-6 ก.ย.น การเคหะแหงชาต (กคช.) จะนาโครงการบานยงยนและอา คารชดพรอมอย มาจดสรรเปดใหผมรายไดนอยลงทะเบยนจอง รวมทงสน 244 โครงการ จานวน 13,583 ยนตทวประเทศ ราคาเรมตน 3-5 แสนบาท คาจองเพยง 1,000 บาท ฟรคาโอน พรอมแถมเหลกดดมงลวด

ทงน โครงการบานยงยนเปนการดาเนนงานตามบญชาของ พล.อ.ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร ทตองการใหผมรายไดนอยไดมทพกอาศยทไดมาตรฐาน ในราคาทสามารถผอนชาระได และอยในยานทปลอดภยเดนทางสะ ดวก เปนการยกระดบคณภาพชวตและลดความเหลอมลาใหแกพนองประชาชนคนไทย ซงจากสถตทวประเทศ พบวาผมรายไดนอยทยงไมมบานเปนของตวเองอยถง 4.5 ลานครวเรอน

"สถานททเปดจอง กาหนดไวเปนสานกงานทดแลชมชนทมโครงการเปดขายกวา 80 แหงทวประเทศ ซงประชาชนทสนใจสามารถนาเอกสารไปลงทะเบยนจองตามชวงวนดงกลาวได โดยรายละเอยดเบองตน สามารถตด ตอสอบถามขอมล ทาเล และราคา ไดทสายดวนการเคหะแหงชาต 1615 กด 2 หรอ 0-2351-7777" พล.ต.สรรเสรญระบ

สาหรบคณสมบตของผลงทะเบยนการจองตองมสญชาตไทย บรรลนตภาวะ ไมเปนบคคลลมละ ลาย ตดแบลกลสตหรอเครดตบโร จากสถาบนการเงน มรายไดครอบ ครวไมเกน 30,000 บาท/เดอน และสามารถรบภาระและเงอนไขการเชาซอไดโดยผานเกณฑการพจารณาจาก กคช.

โดยรายละเอยด 244 โครง การ จานวน 13,583 ยนต ประกอบดวย 1.โครงการมราคาขายตากวา 300,000 บาท 17 โครงการ จานวน 736 ยนต เปนอาคารชดในเขตกรง เทพฯ และปรมณฑล ทาเล

52

หวหมาก มนบร สายไหม เพชรเกษม 81 นครปฐม นนทบร ปทมธาน และสมทรปราการ 2.ราคาขายตงแต 300,000-400,000 บาท 11 โครง การ 1,117 ยนต เปนอาคารชดแบบบานพรอมทดน แบงเปนโครงการในเขตกรงเทพฯ และปรมณฑล 4 โครงการ 387 ยนต ทาเลรมเกลา นครปฐม สมทรปราการ และโครง การในภมภาค 7 โครงการ 730 ยนต ทาเลเชยงใหม อตรดตถ ชล บร ปราจนบร อบลราชธาน

3.ราคาตงแต 4000,001-500,000 บาท 67 โครงการ 9,088 ยนต เปนอาคารชดและบานพรอมทดน แบงเปนในเขตกรงเทพฯ และปรมณฑล 50 โครงการ 8,385 ย นต ทาเลลาดกระบง หนองจอก พหลโยธน นครปฐม สมทรสาคร นนทบร ปทมธาน สมทรปราการ และภมภาค 17 โครงการ 703 หนวย ทาเลเชยงราย ลาปาง แพร ลาพน พะเยา อยธยา กาญจนบร สมทรสงคราม ชลบร ระยอง

และ 4.ราคาขายมากกวา 500,000 บาทขนไป 149 โครงการ 2,642 ยนต เปนอาคารชดและบานพรอมทดนแบงเปนเขตกรงเทพฯ และปรมณฑล 46 โครงการ 794 หนวย ทาเลบงกม รมเกลา มนบร ปญญารามอนทรา หทยราษฎร ค บอน รามอนทรา บางเขน บางขน เทยน นนทบร ปทมธาน สมทรปรา การ และภมภาค 103 โครงการ 1,848 ยนต ทาเลเชยงใหม เชยง ราย พะเยา สโขทย พษณโลก พจตร กาแพงเพชร นครสวรรค ประจวบ ครขนธ เพชรบร ราชบร กาญจนบร สระบร ชลบร ระยอง ฉะเชงเทรา สระแกว นครราชสมา ขอนแกน หนองคาย เลย อบลราชธาน บรรมย ศรสะเกษ ชยภม หนองบว ลาภ มกดาหาร ภเกต นครศรธรรม ราช พทลง ชมพร. (ไทยโพสต ฉบบวนท 18 สงหาคม พ.ศ. 2558)

53

Academic Ranking of World Universities - 2010

54

55

Academic Ranking of World Universities - 2013 World Rank

Institution* Country /Region

National Rank

Total Score

Score on

1 Harvard University

1 100 100

2 Stanford University

2 72.6 40

3 University of California, Berkeley

3 71.3 67.8

4 Massachusetts Institute of Technology (MIT)

4 71.1 68

5 University of Cambridge

1 69.6 79.1

6 California Institute of Technology

5 62.9 47.8

7 Princeton University

6 61.9 52.9

8 Columbia University

7 59.8 66.1

9 University of Chicago

8 57.1 60.9

10 University of Oxford

2 55.9 51.8

11 Yale University

9 55.4 47.5

12 University of California, Los Angeles

10 52.9 27.3

13 Cornell University

11 50 38.2

14 University of California, San Diego

12 49.9 20

15 University of Pennsylvania

13 49.6 33

16 University of Washington

14 48.3 22

17 The Johns Hopkins University

15 46.9 39.3

18 University of California, San Francisco

16 46.2 0

19 University of Wisconsin - Madison

17 44.9 32.1

20 Swiss Federal Institute of Technology Zurich

1 43.5 30.7

21 The University of Tokyo

1 43 32.1

21 University College London

3 43 29.3

23 University of Michigan - Ann Arbor

18 42.6 33.4

24 The Imperial College of Science, Technology and Medicine

4 41.6 15.1

25 University of Illinois at Urbana-Champaign

19 41.1 31.2

26 Kyoto University

2 40.8 30.7

27 New York University

20 40.5 29.3

56

28 University of Toronto

1 40.3 20.7

29 University of Minnesota, Twin Cities

21 39.7 27.3

30 Northwestern University

22 38.9 16

31 Duke University

23 38.1 16

32 Washington University in St. Louis

24 37.5 19.3

33 University of Colorado at Boulder

25 37.3 13.1

34 Rockefeller University

26 37.1 17.7

35 University of California, Santa Barbara

27 35.9 15.1

36 The University of Texas at Austin

28 35.4 16.9

37 Pierre and Marie Curie University - Paris 6

1 35.3 35.1

38 University of Maryland, College Park

29 34.7 20

39 University of Paris Sud (Paris 11)

2 34.5 31.6

40 University of British Columbia

2 34.2 16

41 The University of Manchester

5 34 19.3

42 University of Copenhagen

1 33.8 22.7

43 University of North Carolina at Chapel Hill

30 33.7 9.3

44 Karolinska Institute

1 32.7 23.3

45 University of California, Irvine

31 32.4 0

46 The University of Texas Southwestern Medical Center at Dallas

32 31.4 19.3

47 University of California, Davis

33 31.3 0

47 University of Southern California

33 31.3 0

49 Vanderbilt University

35 31 16

50 Technical University Munich

1 30.6 36.3

51 The University of Edinburgh

6 30.5 21.4

52 Carnegie Mellon University

36 30.4 33

52 Utrecht University

1 30.4 23.9

54 Pennsylvania State University - University Park

37 30.2 10.7

54 University of Heidelberg

2 30.2 14.1

54 University of Melbourne

1 30.2 17.7

57

ศ.พเศษ ดร.จรโชค วระสย Professor Jirachoke Virasaya, Ph.D.

1. การศกษา Education 1. ปรญญาตรวทยานพนธ เกยรตนยม B.A. (Honors thesis in Sociology, University of California, Berkeley) 2)

ปรญญาโท M.A. in Political Science, Berkeley 3) ปรญญาเอก Ph.D., Berkeley, 1968 ไดรบการเชดชเกยรตโดยเชญเขาเปนสมาชกของสมาคม ไพ ซกมา แอลฟา (Eelected to PI SIGMA

ALPHA, National Political Science Honor Society) U.S.A., 1962. Experiences คอ สมาคมเกยรตนยมรฐศาสตรระดบชาต U.S.A.

2. ประสบการณ 1. นกเรยนทนรฐบาลไทย หลงจากจบจากโรงเรยนเตรยมอดมศกษา สอบไดท 1 ทวประเทศ สาขาอกษรศาสตรแลว

ไปศกษาตอ ณ สหรฐอเมรกา และเปนหวหนานกเรยนทนรฐบาลและผทอยในความดแลของ ก.พ. ณ UC Berkeley. Ranked no.1 in country-wide competitive exam and awarded scholarship to pursue B.A., M.A. and Ph.D. at UC Berkeley.

2. หวหนาภาควชาสงคมวทยา มหาวทยาลยเชยงใหม, 2512-2514 3. เลขาธการศนยวจยลานนาไทย มหาวทยาลยเชยงใหม , 2511-2514 4. กรรมการและเลขานการคณะกรรมการเตรยมการจดตงมหาวทยาลยรามคาแหง, 2513-2514 Founding Committee

Member in the establishment of RU.โดยม ศ.ดร.ศกด ผาสขนรนต เปนประธานกรรมการ 5. คณบดผกอตงคณะรฐศาสตร (Founding Dean) มหาวทยาลยรามคาแหง, RU, 2516-2520 และรกษาการคณบดอก

หลายครง (and at times Interim Dean) 6. หวหนาภาคผจดตง (Founding Chairman, Sociology-Anthropology Dept.) ภาควชาสงคมวทยา-มานษยวทยา

มหาวทยาลยรามคาแหง, 2514-2520 7. รองอธการบดฝายวชาการ มหาวทยาลยรามคาแหง, 2530-2532 Vice-Rector, - Academic 8. Academic Deputy Director, Regional Institute of Higher Education (RIHED), Singapore, 1977-1980. รอง

ผอานวยการสถาบนภมภาควาดวยการอดมศกษาและการพฒนา ณ สงคโปร 9. Director, University Development Commission(UDC), Ministry of University Affairs (MUA) ผอานวยการ

สานกงานโครงการพฒนามหาวทยาลย ทบวงมหาวทยาลย 10. ประธานสภาวจยแหงชาต สาขาสงคมวทยา 11. กรรมการบญญตศพทรฐศาสตร ราชบณฑตยสถาน 12. กรรมการสมาคมเพอนแคลฟอรเนย 13. Hon. Secretary-General, World Fellowship of Buddhist Youth (WFBY). เลขาธการกตตมศกดองคการยวพทธ

ศาสนกสมพนธแหงโลก (ยพสล), ซงม ม.จ.หญงพนพศมย ดศกล เปนองคประธาน พสล. และ ศ.สญญา ธรรมศกด เปนประธานองคการพทธศาสนกสมพนธแหงโลก (พสล.) คนตอมา

14. กรรมการบญญตศพทสงคมวทยา ราชบณฑตยสถาน Royal Institute

58

15. ประธานคณะอนกรรมการจดทาหลกวชาการสงคมวทยาตามพทธศาสตร โดยม ศ.ดร.ระว ภาวไล เปนประธานกรรมการจดทาหลกวชาการตามแนวพทธศาสตรสานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต

16. กรรมการสมาคมรฐประศาสนศาสตรและรฐศาสตรประยกตแหงประเทศไทย 17. รกษาการในตาแหนงคณบดคณะรฐศาสตร (Dean Interim) มหาวทยาลยรามคาแหง หลายครง 18. กรรมการสมาคมการกฬาและนนทนาการผสงอาย (ประเทศไทย) สกนอท. 19. กรรมการสมาคมสงคมวทยา-มานษยวทยา 20. กรรมการสมาคมไทย-อเมรกนศกษา 20. กรรมการสหพนธครอบครวเพอความสามคคและสนตภาพโลก(ประเทศไทย) มลนธเพอการพฒนาและสนต 21. รวมประชมทางวชาการนานาประเทศหลายครง 22. ผเขยนบทความทางวชาการและตาราทงสงคมวทยา,มานษยวทยา, รฐศาสตร, รฐประศาสนศาสตร, ศาสนา และ

อน ๆ 23. รกษาการผอานวยการโครงการปรชญาดษฎบณฑตทางสงคมศาสตร (10 สาขาวชา) มหาวทยาลยรามคาแหง,

2547-. Acting Director, Ph.D. Program in Social Sciences. 24. เปนผบรรยายสถาบนตาง ๆ ทงภาคภาษาไทยและภาษาองกฤษ รวมทงการบรรยาย ณ วทยาลยปองกน

ราชอาณาจกร(วปอ.) เปนเวลาตดตอกนเกนกวา 25 ป นบตงแตป พ.ศ. 2513. 25. สนใจและเปนผบรรยายตงแตระดบปรญญาตร หรอระดบทวๆไป เพราะมงกระจายความรสผสนใจในดานตาง ๆ

เชงสหวทยาการในยครวมสมย สบสานมรดกทางปญญา วฒนธรรม ทงจากอารยธรรมตะวนออกและตะวนตก 3. งานทางวชาการ Academic works มความหลากหลายทง

3.1 ตารา เชน สงคมวทยา-มานษยวทยา, รฐศาสตรทวไป, สงคมวทยาการเมอง และอน ๆ 3.2 บทความทางวชาการ เฉพาะลาสดประมาณ 45 รายการ 3.3 การวจย ทางสงคมวทยา สงคมวทยาการเมอง ฯลฯ 3.4 การบรรยาย ณ โอกาสตางๆกน รวมทงรายการวทยและวทยโทรทศน

4. ความถนด 4.1 เรองราวทางสงคม จตวทยาสงคม รฐศาสตรและการบรหารโดยทวไป 4.2 เรองการวเคราะหเชงพทธในนานาประเดนและนานาปญหา เชน เรองการพฒนา สนตภาพ

5. สถานทตดตอ Contact Address คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง หรอโครงการปรชญาดษฎบณฑตทางสงคมศาสตร อาคารทาชย

มหาวทยาลยรามคาแหง 02-312-8483-9 ตอ, exts. 41,36 ; 02-310-8566-67 ; Fax 310-8492, 310-8500, 310-8567

59

เอกสารอนๆ ประกอบการบรรยาย โดย ศ.พเศษ ดร.จรโชค วระสย

1. หมายเลข 5 ทรรศนะแมบททเปลยนแปลง ผลกระทบตอวทยาการ PS 103, 500, 601, 701 2. หมายเลข 8 แนวคดและปรชญาตะวนออกวาดวยสงคมและการเมอง PS 103, 290, 293, 495, 500, 601, 605, 611, 639,

641, SO 477, 483 และอน ๆ 3. หมายเลข 9 กระแสแปรเปลยน ปญหาสงคม วฒนธรรม เศรษฐกจ การเมองและจรยธรรมระดบนานาชาต SO 103,

233, 265, 268, 477, PS 103, 500, 503, 611, 639, 671, 798 และอน ๆ (04) 4. หมายเลข 11 อดมการณ ทฤษฎ และปรชญาทางสงคมและการเมอง PS 103, 190, 290, 500, 503, 601, 605, 611, 639,

641, SO 477, 483 และอน ๆ (04) 5. หมายเลข 14 สงคมกบการเมองประชาธปไตย SO 477, PS 103, 500, 503, 601, 639 และอน ๆ 6. หมายเลข 15 ทรพยากรและสงแวดลอมกบการพฒนาทยงยน PS 639, 672, 679 7. หมายเลข 25 สงคมไทยกบการพฒนา PS 103, 110, SO 103, 477, 483, PS 500, 639, 671, 691, 798 และอน ๆ 8. หมายเลข 27 จรยธรรมกบการพฒนา PS 103, SO 477, PS 639, 671, 691 และอน ๆ ราคา 30.- (03) 9. หมายเลข 28 นวสมยและผานเลยโพนนวสมย ทฤษฎและนานามตแหงการเปลยนแปลงเศรษฐกจ สงคมการเมอง PS 103,

SO 477, PS 500, 503, 601, 639, 672 และอน ๆ 10. หมายเลข 29 การสบตอยคอตสาหกรรมนวสมยและยคผานเลยนวสมย SO 477, PS 103, 500, 503, 601, 639 และอน ๆ 11. หมายเลข 34 การจดการแบบราชการ PS 103, 672 12. หมายเลข 35 มโนทศน อดมการณ ทฤษฎทางสงคมและการเมอง SO 477, PS 103, 500, 503, 601, 639 และอน ๆ 13. หมายเลข 50 การเมองกระแสโลก อดมการณ ปรชญา PS 103, 130, 500, 503, 601 ราคา 40.- (03) 14. หมายเลข 53 แนวพนจเชงวฒนธรรม และวฒนธรรมทางการเมอง PS 605, 500, 601, 639, 798 และอน ๆ 15. หมายเลข 58 สงคมวฒนธรรมเปลยนและพฒนานานาประเดนปญหาแวดลอมรวมสมย PS 103, 500, 601, 639, 671,

672 16. หมายเลข 62 แนวคดวาดวย โครงสรางการหนาทประโยชน” PS 601, 17. หมายเลข 73 การมสวนรวมในสงคมการเมอง SO 477, PS 103, 500, 503, 601, 639 18. หมายเลข 74 มมมองรฐศาสตรจากผลงานตะวนตกและตะวนออก 19. หมายเลข 75 พรรคการเมอง PS 103, 500, 605, 639, SO 477 20. หมายเลข 79 กระแสการแปรเปลยนพฒนา สงคม เศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรมและเทคโนโลย PS 103, PA 330, SO

103, 233, 477, 483, PS 500, 503, 601, 605, 611, 639, และอน ๆ 21. หมายเลข 98 การปฏวตอตสาหกรรม และผลกระทบ SO 477, PS 639 22. หมายเลข 100 เปลยนแปลงสการพฒนาและเศรษฐกจพอเพยง PS 103, 639,691, SO 477 และอน ๆ 23. หมายเลข 111 ทรพยากรนาในนานาบรบท เพอการวางนโยบาย PS 103, 672,679 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- จดพมพโดยศนยเอกสารวชาการ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง กท. 10240 ตดตอไดท (02) 310-8483-9 ตอ 30 ตดตอศนยเอกสารฯ หลงอาคารรฐศาสตร (POB)

60

24. หมายเลข 112 การคดสรางสรรค และจดหกเหทางวชาการ PS 503, 601, 639 25. หมายเลข 113 แนวโนมแหงการเปลยนแปลงระดบผนพภพ SO 233, 477, PS 103, 500, 503, 601, 639 26. หมายเลข 114 ปรชญาสงคมศาสตรในเชงศาสตร PS 103, 500, 503, 601, 701 27. หมายเลข 115 ศพทานกรมและนกคด ปรชญาและแนวพนจรฐศาสตร PS 103, 483, 500, 503, 601, SO 477 28. หมายเลข 125 ความคด ทฤษฎ ปรชญาสงคม PS 103, SO 477, PS 483, 500, 601, 639 และอนๆ 29. หมายเลข 131 การพฒนาทรพยากรมนษย การวางแผนเชงกลยทธ PS 103, 500, 503, 672, 798, PA 261, 330, 331,

350, 200 30. หมายเลข 140 สถานการณสงคม เศรษฐกจและการเมองนานาประเทศ PS 103, 500, 601 ราคา 48.- 31. หมายเลข 144 การพฒนาและการจดทรพยากรมนษย PS 103, 500, 601 32. หมายเลข 146 การเพมศกยภาพองคการและบคคลโดย REENGINEERING PS500, 601, 639, 672 และอน ๆ 33. หมายเลข 148 รฐกบนโยบายสาธารณะ PS 103, 500, 601, 671, 672 34. หมายเลข 149 ประชาธปไตย การพฒนาสทธมนษยชน สตร เดก บทบาทของรฐเพอสทธสภาพแวดลอมในบรบท

โลกาภวตนและองคการระหวางประเทศ PS 103, 120, SO 103 , 477, PS 500, 601, 605, 611, 639, 671, 679, 798 และอน ๆ

35. หมายเลข 153 รฐ อดมการณ ปรชญา นโยบาย และการเปลยนแปลง PS 103, SO 477, 483, PS 500, 503, 601, 605, 611, 639, 672 และอน ๆ ในสาขา สงคมศาสตร

36. หมายเลข 171 การเพมศกยภาพองคการและทรพยากรบคคล PS 103,601, 707 37. หมายเลข 172 ศพทรวมสมย ศพทรฐศาสตร รฐประศาสนศาสตรและสงคมวทยา PS 103, 503, 601 38. หมายเลข 174 ปรชญาเชงวทยาการในรฐศาสตร PS 103, 500, 601,639, SO477 39. หมายเลข 175 สาธารณรฐอนเดย PS 103, 130, 456 และอน ๆ 40. หมายเลข 177 ประวตและการเมองการปกครองของสาธารณรฐอนเดย 41. หมายเลข 195 อดมการณทางการเมองสงคมกบฟาสซสม SO 477, PS 103, 500, 601, 639 42. หมายเลข 200 หลกทางพทธศาสนากบประชาธปไตย กรณความเสมอภาค PS 103,495,500 และอนๆ 43. หมายเลข 223 ขอบขายรฐศาสตรเชงพฤตกรรม PS 403, SO 477, PS 500, 639, 691 และอนๆ 44. หมายเลข 225 สงคมวทยาการเมองกบการเปลยนแปลงนานาประการ PS 103, SO 477, PS 500, 601, 605 45. หมายเลข 236 อธบายสรรสาระ และศพทสานวนรฐศาสตร รฐประศาสนศาสตร และสงคมศาสตรทวไป PS 103, PA 200, 210, 310, PS 500, 672 และอน ๆ