Pokretanje projekta:“Šumska i planinska zaštićena područja”

Projektni ciljevi, okvir rezultata,

komponente projekta i finansiranje

PMU Banja Luka

Ozren Laganin,

Ministarstvo prostornog ureñenja, grañevinarstva i ekologije RS

Značaj očuvanja biološke

raznovrsnosti u BiH� Teritorija BiH je svojevrsna biogeografska “raskrsnica”,

u kojoj su zastupljene 3 od 238 ekoregija koje se smatraju najznačajnijim na Planeti:

�Euro-Mediteranske mješovite planinske šume� područja pod šumskom i žbunastom vegetacijom , i � Balkanski riječni tokovi

� Izlazak na Jadransko more i kraški ekosistemi doprinose kreiranju veoma značajnog profila sa stanovišta zaštite biodiverziteta na Evropskom nivou.

� BiH se nalazi na raskrsnici izmeñu kontinentalne mediteranske bioklimatske zone. Zastupljena su tri biogeografska regiona: alpski na sjeveru, kontinentalni u centralnom i mediteranski u južnom dijelu zemlje

Obuhvat zaštićenih područja

Procjenjuje se da sa 19% BiH ima najveću proporciju ugroženih biljnih vrsta u odnosu na bilo koju drugu Evropsku zemlju

Trenutno je samo 0,55% teritorije pod formalnom zaštitom – što je najniži nivo u Evropi, u poreñenju sa regionalnim prosjekom od 7%.

FMPAP- projekat zaštite

šumskih i planinskih područja..

.... ima za cilj unapreñenje stanja u oblasti zaštite prirode i biološke raznovrsnosti, unapreñenje upravljanja osjetljivim područjima i racionalno korišćenje resursa, kao prioriteta koje su identifikovali predstavnici nadležnih organa u BiH

prethodne studije:Socijalnoj procjena, i Okvirni plan upravljanja životnom sredinom, finansirane iz projekta FDCP (zaštita i razvoj šuma), ukazuju na pozitivne socioekonomske i ekološke uticaje projekta zaštite

Projektni razvojni cilj (PDO)

jačanje institucionalnog i tehničkog kapaciteta za održivo upravljanje zaštićenim područjima i prirodnim resursima, uspostavljanje i širenje mreže šumskih i planinskih zaštićenih područja u BiH

ovi ciljevi imaju lokalni i globalni karakter, i u skladu su sa globalnim ciljevima očuvanja životne sredine, Globalnog fonda za zaštitu životne sredine (GEF)

Okvir rezultata

� unapreñenje efektivnosti upravljanja u četiri postojeća zaštićena područja u RS (NP Sutjeska, NP Kozara, prašumski rezervati Lom i Janj),

� uspostavljanje i stavljanje u funkciju dva nova zaštićena područja od kritičnog značaja (u FBiH, novi nacionalni parkovi IBTV i Una) i procjenu izvodljivosti predloženog zaštićenog područja koje bi obuhvatilo Prenj-Čvrsnicu-Čabulju-Vranicu u FBiH, i

� promocija održivog upravljanja prirodnim resursima i aktivnosti zaštite biodiverziteta unutar ili oko zaštićenih područja.

�Bolja efektivnost upravljanja zaštićenim područjima po procjeni instrumenta za praćenje.

�Održavanje javne podrške za zaštićena područja, na osnovu analize bar 80% isptianika

�Povećanje udjela finansiranja tekućih troškova

upravljanja od održivog turizma barem u nivou od 20%(uključujući naplate za ulazak i korištenje) i prikupljanja ne-drvnih proizvoda, donacija i grantova Vlada – bar 15%

�Ključni faktori ugrožavanja biodiverziteta u svakom području, u skladu sa kompozitnim indikatorima, se smanjuju ili ostaju na istom nivou

�Povećanje ukupnih površina pod formalnom zaštitom (korištenjem svih IUCN kategorija) sa približno 0,6% na 3,0% (tj. dodatnih približno 120.000 ha);

Jačanje institucionalnog

i tehničkog

kapaciteta za održivo upravljanja zaštićenim područjima i prirodnim resursima i širenje mreže šumskih i planinskih zaštićenih područja u BiH

Indikatori REZULTATA Projektni

razvojni cilj

Komponente projekta i

indikatori rezultata

Komponenta 1- Razvoj zaštićenih područja

pod-komponente:

1a): Planiranje upravljanja zaštićenim područjima

1b): Ekološka i procjena upravljanja zaštićenim područjima , i

1c): Objekti i infrastruktura u zaštićenim područjima

�Objekti izgrañeni i razvijeni u skladu s planom upravljanja zaštićenim područjem

�Sistem monitoringa i evaluacije uključujući praćenje ključnih staništa i vrsta i instrument za praćenje PAME usvojen i koristi se za donošenje odluka

�Broj zaštićenih područja sa izrañenim planovima upravljanja koji uključuju pristupe upravljanju i instrumente zasnovane na zaštiti ekosistema.

�Prijedlog za zakonsko uspostavljanje 2 nova zaštićena područja dostavljen za donošenje odluke i studija za jedno zaštićeno područje završena.

Komponenta 1:

Djelatnosti i objekti postojećih zaštićenih područja poboljšani, nova zaštićena područja (IBTV Rijeka Una) uspostavljena, sa inicijalnim investicijama implementiranim, a izvodljivost za zaštićenu oblast Prenj-Čvrsnica-Čabulja-Vran procijenjena.

Indikatori rezultata Meñu-rezultati

Komponenta 2:

Jačanje kapaciteta i podrška za zaštitu

biodiverziteta

Pod-komponente:2a): Razvoj institucionalnog kapaciteta2b): Programi podizanja svijesti javnosti, i 2c): Upravljanje projektom i monitoring projekta

Indikatori:

Broj inicijativa podizanja svijesti o zaštiti biodiverziteta

Upravljanje projektom pravovremeno i dobro

koordinisano

Broj učesnika koji su završili program obuke i pozitivne povratne informacije od učesnika

Komponenta 2:

Vještine planiranja, upravljanja, komunikacije i voñstva institucija odgovornih za zaštitu biodiverziteta i održivo korištenje zemljišta povećane.

Komponenta 3:

Lokalne inicijative za zaštitu biodiverziteta

Projekat će pružiti podršku za napore na zaštiti biodiverziteta od strane aktera u koji promovišu unapreñeno upravljanje prirodnim resursima i ostvaruju ekonomske koristi za lokalne zajednice uključene upravljanje zaštićenim područjima

Broj kvalifikovanih potprojekata i dodijeljenih i uspješno implementiranih grantova, sa ocijenjenim uticajima za ublažavanje prijetnji ili ekološkim monitoringom

Indikator:

Komponenta 3:

Održive inicijative koje doprinose ublažavanju značajnih prijetnji po globalni biodiverzitet ili monitoring takvog biodiverziteta implementirane, uz

ocjenjivanje uticaja.

Finansiranje projekta

vrijednost projekta je ukupno 6.00 miliona US$

rok implementacije je 4 godine

od ukupne vrijednosti projekta, udio sredstava GEF granta iznosi 3,40 miliona US$

doprinos od entitetskih vlada je 2,51 miliona US$ (1,225 miliona US$ od FBiH i 1,225 miliona US$ od RS)

Projektni troškovi i

finansiranje[1]

(US$ miliona)

[1]

0.301.650.000.380.380.890.440.44ukupnp

0,000,500,000,140,140,230,09[8]0,14[7]Upravljanje projektom i

projektni monitoring

0.000.450.080.000.000.410.190.19Grantovi za lokalne

inicijative

0.000.600.010.130.130.340.170.17Fizički i nepredviñeni

troškovi povećanja

cijena (10%)

2,50 6,000,091,261,263,401,701,70UKUPNO

0,05[6]0,560,000,150,150,250,140,10Program podizanja

svijesti javnosti

0,25[5]0,600,000,090,090,420,220,20Razvoj institucionalnog

kapaciteta

Kapacitet i podrška za zaštitu biodiverziteta

2,203,300,000,750,751,800,860,90ukupno

0,001,800,000,340,480,970,420,55Objekti u zaštićenim

područjima

1,50[4]0,460,000,150,100,210,100,11Ekološka i procjena

upravljanja zaštićenim

područjima

0,70[3]1,110,000,300,200,610,370,24Planiranje upravljanja

zaštićenih područjima

Razvoj zaštićenih područja

Paralelno

IDA

finansiranje

u okviru

FDCP

Ukupni

direktni

projektni

troškovi

Korisni

ci

FBIH

Vlada[

2]

RS

Vlada[

1]

Ukup

no

GEF

FBIH

GEF

RS

GEF

Komponente

Pored navedenog, 2.5 miliona US$ će bitiobezbijeñeno iz dodatnog financiranja IDA Projekta “Očuvanje i razvoj šuma” (FDCP), koji se smatra„povezanim“ s ovim projektom. Sredstva iz projekta FDCP su rasporeñena na sljedeći način: � 1,7 miliona US$ za inventuru šuma;� 0,5miliona US$ za razvoj informacionog sistema; i� 0,3 miliona US$ za strateško planiranje šuma, planiranje

alternativnih izvora prihoda, certifikaciju i vještine komunikacije

doprinos korisnika (komponente lokalnih inicijativa)je 0,09 miliona US$

Projektna područja u BiH

prostorni raspored

Projektna područja u Republici Srpskoj

površina, opis bogatstava, stanovništvo, prijetnje, posebne

napomene

Nacionalni park Sutjeska

� uspostavljen 1962.g.

� IUCN kategorija II –Nacionalni park

- ilegalna eksploatacija resursa (šuma, divljač)

- neprikladan turizam Prijetnje

12 vegetacionih zona, prašuma Perućica

- 2.600 vaskularnih biljnih vrsta., - 20 ugroženih, 4 osjetljive, 200 rijetkih

- 36 vrsta sisara, uključujući medvjeda, divokozu i vuka

- 37% BiH vrsta ptica zabilježeno - regionalna povezanost

zaštićenih područja (NP Durmitor, Crna Gora)

- najviši vrh u BiH Maglić- planinski pašnjaci, livade i

jezera- istorijske i kulturne

znamenitosti

Biodiverzitet i

vrijednosti

zaštićenog

područja

Ukupno -17.250(1.434 – Prašuma Perućica)

Površina (ha) i

zone

Nacionalni park Sutjeska

� broj stanovnika je 41.500 (ruralna i urbana naselja)

� Lovni rezervat – 53.240ha

� predloženo širenje na kanjon Tare – preko planine

Vučevo, sa dodatnih oko 8.000ha

� Plan upravljanja (2003-2012)

Nacionalni park Kozara

� uspostavljen 1967.g.

� IUCN kategorizacija

II kategorija-Nacionalni park

- promjena staništa

- obimne šumarske djelatnosti

- broj i aktivnosti turista

Prijetnje

- šume bukve/jele, hrasta, četinara

- širok obim endemskih vrsta (posebno ljekovitog bilja)

- sisare, uključujući kunu medvjeda i vuka

- istorijske i kulturne znamenitosti

- pastoralni pejzaž

Biodiverzitet i

vrijednosti

zaštićenog

područja

Ukupno – 3.494

(3.049 –šumarstvo

429-turizam

17-generalno )

Površina (ha) i

zone

NP Kozara

� 94.000 stanovnika (ruralna i urbana naselja)

� Lovni rezervat – 16.772 ha

� mogućnost proširenja

� Nema plana upravljanja

Prašumski rezervat Janj

� uspostavljen 1954

� IUCN kategorija 1a – strogi rezervat prirode u zoni jezgra

aktivnosti u susjednim šumamau FBiH utiču na zaštićeno područje

Prijetnje

ostaci prašume bukve i jele/smreke

- 60 biljnih vrsta (zajedno s Lomom)

- genetski diverzitet

- 30 vrsta gljiva

- naučno istraživanje

Biodiverzitet i

vrijednosti

zaštićenog

područja

Ukupno – 295

(57 – zona jezgra)Površina (ha) i

zone

Prašumski rezervat Janj

� ima mogućnost proširenja

Prašumski rezervat Lom

� uspostavljen 1956.g

- aktivnosti u susjednim

šumama u FBiH utiču na zaštićeno područje

Prijetnje

- ostaci prašuma bukve i

jele/smreke

- ilirske vrste npr. Cardamine trifolia

- 60 biljnih vrsta (zajedno s Janjem)

- genetski diverzitet

- 30 vrsta gljiva

- Vršenje naučnih istraživanja

Biodiverzitet i

vrijednosti

zaštićenog

područja

Ukupno - 298Površina (ha) i

zone

Prašumski rezervat Lom

� ima mogućnost proširenja

dosadašnje aktivnosti na

implementaciji projekta

- Završen je postupak pregovora- formirana je jedinica za koordinaciju u sastavu

Ministarstva- izrañen finansijski priručnik - zaključeni ugovori sa specijalistima za finansijsko

upravljanje i nabavke (procurement) i okončan postupak konkursa za mjesto službenika za finansijsko poslovanje

- izvršena ocjena područja Instrumenta za praćenje Efektivnosti upravljanja zaštićenim područjima (PAME)

rezultati procjene prema PAME

metodologiji

NP Sutjeska: 58 bodova

NP Kozara, ocjena 65bodova

Rezervat Lom, ocjena 56 bodova

Rezervat Janj ocjena 53 bodova