SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LÀO CAI

TRƯỜNG THPT SỐ 2 BẢO YÊN

SÁNG KIẾN CẢI TIẾN KỸ THUẬT

MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG

NHẰM ĐỔI MỚI PPDH Ở TRƯỜNG THPT SỐ 2 BẢO YÊN

TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Người thực hiện: Đặng Minh Khương

Đơn vị: Trường THPT số 2 Bảo Yên.

Chức vụ: Phó Hiệu trưởng Năm học: 2010 - 2011

Bảo Yên, ngày 01 tháng 3 năm 2011

MỤC LỤC Trang PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 3 2. Mục đích nghiên cứu 4 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 4 4. Đối tượng nghiên cứu 4 5. Phương pháp nghiên cứu 4 PHẦN NỘI DUNG Chương 1: Cơ sở Khoa học của vấn đề nghiên cứu 1.1. Cơ sở lý luận 5 1.2. Cơ sở pháp lý 10 1.3. Cơ sở thực tiễn 11 Chương 2: Thực trạng quản lý đổi mới PPDH 2.1. Một số kết quả đạt được về đổi mới PPDH 12 2.2. Thực trạng đổi mới PPDH 13 2.3. Thực trạng quản lý PPDH 14 2.4. Nhận định chung về thực trạng QL đổi mới PPDH 15 Chương 3: Một số biện pháp QL nhằm đổi mới PPDH 17 3.1. Biện pháp 1: Tăng cường QL hoạt động của tổ CM 17 3.2. Biện pháp 2: Tăng cường QL hoạt động của tổ CN … 19 3.3. Biện pháp 3: Tăng cường QL hoạt động dạy học… 20 3.4. Biện pháp 4: Tăng cường QL hoạt động học tập của học sinh 22 3.5. Biện pháp 5: Phối hợp chặt chẽ hoạt động của Hội 23 3.6. Biện pháp 6: Đảm bảo các điều kiện thiết yếu về CSVC… 23 3.7. Biện pháp 7: Tăng cường việc tạo động lực 23 Kết luận và khuyến nghị 24 TÀI LIỆU THAM KHẢO 26

2

PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Loài người đang chứng kiến sự đổi thay nhanh chóng và sâu sắc về mọi mặt của xã hội. Vấn đề đặt ra cho giáo dục là cần phải đổi mới chiến lược đào tạo con người, đặc biệt cần đổi mới phương pháp dạy học (PPDH), theo hướng đào tạo nguồn nhân lực năng động sáng tạo, nhằm tạo ra năng lực nội sinh cho mỗi con người, đồng thời tạo nên động lực cho sự phát triển kinh tế xã hội.

Luật giáo dục, điều 24.2 đã ghi rõ: “Phương pháp giáo dục (PPGD) phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp (PP) tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.

Trong những năm học gần đây Bộ GD ĐT đều có chỉ thị về nhiệm vụ của toàn ngành nêu rõ một trong các nội dung cần tập trung chỉ đạo thực hiện là: “Tiếp tục thực hiện đổi mới chương trình, nội dung, PPGD ở tất cả các bậc học, ngành học”.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng đến nay sự chuyển biến về PPDH ở các trường THPT trong tỉnh Lào Cai nói chung và trường THPT số 2 Bảo Yên nói riêng vẫn còn bất cập. Phổ biến vẫn là cách dạy truyền thụ một chiều phối hợp với giảng giải xen kẽ vấn đáp. Học sinh vẫn đang là những thực thể thụ động, nghe, ghi nhớ và tái hiện.

Có nhiều nguyên nhân làm hạn chế quá trình đổi mới PPDH, song chúng tôi cho rằng nguyên nhân chính không phải do đội ngũ giáo viên chưa nhận thức đúng về vấn đề này. Tiếp cận với đội ngũ giáo viên có thể thấy đa số họ đều tâm huyết, mong muốn đổi mới, nhưng lại lúng túng không biết nên đổi mới cái gì, đổi mới như thế nào và bắt đầu từ đâu? Hơn nữa, quá trình đổi mới nhà trường cũng như đổi mới PPDH chịu sự tác động trực tiếp cách thức quản lý của hiệu trưởng. Tiếp cận từ góc độ quản lý, chúng tôi nhận thấy rằng Hiệu trưởng phần lớn mới dừng lại ở chủ trương mà còn thiếu những biện pháp cụ thể để tác động và lên kết được người dạy và người học, chưa tạo được động lực của việc dạy

3

học, chưa lựa chọn những nội dung đổi mới thiết thực và có trọng tâm, chưa tổ chức quá trình đổi mới một cách khoa học và hữu hiệu.

Vì thế chưa đủ để tạo nên một bước chuyển biến thực sự về đổi mới PPDH.

Từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài nghiên cứu là: “ Một số biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm đổi mới PPDH ở trường THPT số 2 Bảo Yên trong giai đoạn hiện nay”. 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Đề xuất một số biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm đổi mới PPDH ở trường THPT số 2 Bảo Yên. 3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý dạy học, quản lý đổi mới PPDH của Hiệu trưởng trường THPT. 3.2. Nghiên cứu thực trạng đổi mới PPDH và thực trạng quản lý PPDH của Hiệu trưởng trường THPT. 3.3. Đề xuất một số biện pháp chủ yếu của hiệu trưởng nhằm đổi mới PPDH ở trường THPT số 2 Bảo Yên. 4. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Mối quan hệ, sự tương tác giữa chức năng quản lý, nhiệm vụ, phương tiện,…quản lý của Hiệu trưởng và PPDH ở trường THPT. 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 5.1. Các PP nghiên cứu lý thuyết: Phân tích, tổng hợp, phân loại và hệ thống hoá lý thuyết. 5.2. Các PP nghiên cứu thực tiễn: PP quan sát sư phạm, PP chuyên gia, PP tổng kết kinh nhiệm. 5.3. PP thống kê.

4

PHẦN NỘI DUNG

CHƯƠNG I. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA

HIỆU TRƯỞNG NHẰM ĐỔI MỚI PPDH Ở TRƯỜNG THPT

1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN

1.1.1. Lịch sử vấn đề

Dạy học là một hoạt động lao động xã hội. Quản lý PPDH là quản lý một quá

trình xã hội đặc thù, có vai trò cần thiết và quan trọng. Thực tiễn và lý luận về

quản lý PPDH được hình thành và phát triển cùng với sự hình thành và phát

triển của lịch sử xã hội loài người.

Ngay từ thời cổ đại, tư tưởng quản lý PPDH đã được thể hiện trong những

quan điểm của các nhà triết học đồng thời là những nhà giáo dục. Xôcơrat ( 469

– 399 trước CN) một trong những nhà triết học phương Tây, đã đề xuất và thực

hiện một PPDH mà người đời gọi là “ PP Xôcơrat”, đó chính là PP đàm thoại

trong dạy học dang được sử dụng cho đến ngày nay. Khổng Tử ( 551 – 479

trước CN) một nhà triết học – nhà giáo dục phương Đông lại rất coi trọng tính

tich cực của học sinh trong dạy học. Ông nói : “ Không giận vì muốn biết thì

không gợi mở cho, không bực vì không rõ thì không bày vẽ cho. Vật có bốn góc,

bảo cho biết một góc mà không suy ra được ba góc kia thì không dạy nữa”.

Những tư tưởng trên đây còn nguyên giá trị cho các chủ thể quản lý PPDH trong

thời đại ngày nay.

Thế kỷ XXI, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa

học và công nghệ ( KH & CN), giáo dục thế giới đã trải qua ba cuộc cải cách,

theo đó là các cuộc cải cách về PPDH. Đặc biệt cuộc cải cách lần hai vào những

năm 50 và cuộc cải cách lần ba vào những năm 80 đã nhấn mạnh nhiều đến vấ

đề đổi mới PPDH theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của

người học.

Ở Việt nam ngay từ những ngày đầu của nền giáo dục Cách mạng, trong

thư gửi cho học sinh nhân ngày khai trường tháng 9 năm 1945, Bác Hồ đã viết: “

5

Từ giờ phút này trở đi, các cháu bắt đầu được hưởng một nền giáo dục hoàn toàn

Việt Nam…làm phát triển hoàn toàn năng lực sẵn có của các cháu”. Bức thư

của người chính là cương lĩnh của nền giáo dục Việt Nam mới, là định hướng

cho PPDH - dạy học cần làm phát triển năng lực sẵn có của người học.

1.1.2. Một số khái niệm

- Quản lý: Là một quá trình tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ

thể quản lý lên khách thể quản lý bằng việc vận dụng các chức năng quản lý,

nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng và cơ hội của tổ chức để đạt được

mục tiêu đề ra. Đối với giáo dục – nhà trường, quản lý thực chất là sự tác động

một cách khoa học của chủ thể quản lý đếm hệ thống giáo dục nhằm làm cho hệ

vận hành đến một trạng thái mới có chất lượng cao hơn.

- Quản lý phương pháp dạy học (PPDH) :

+ PPDH là một trong các thành tố quan trọng của quá trình dạy học. Cùng

một nội dung dạy học, trong những hoàn cảnh và điều kiện tương tự nhau,

nhưng có học sinh thích thú, tích cực học tập hay không, có để lại dấu ấn đậm

nét trong tâm hồn và khơi dậy trong lòng học sinh những tình cảm sáng tạo hay

không..., phần lớn phụ thuộc vào PPDH.

PPDH là tổ hợp các cách thức cộng tác, hoạt động cùng nhau của người

dạy và người học nhằm đạt được mục đích, mục tiêu của dạy học .

Quản lý PPDH ở trường phổ thông chính là quá trình tác động có tổ chức,

có hướng đích của Hiệu trưởng đến cách thức làm việc của Thầy – Trò trong dạy

học.

PPDH luôn được đặt trong mối quan hệ giữa các thành tố của quá trình

dạy học, đó là mối quan hệ giữa Mục tiêu - Nội dung – Phương pháp – Phương

tiện – Hình thức - Kết quả, đặc biệt là mối quan hệ Thầy – Trò trong dạy học.

Vì vậy, việc quản lý PPDH cần quản lý đồng bộ các thành tố của quá trình dạy

học, tạo được động lực của quá trình dạy học.

Quản lý PPDH là nội dung trọng tâm trong hệ thống quản lý của nhà trường, đòi

hỏi phải tiến hành đồng bộ từ quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, quản

lý đội ngũ sư phạm, quản lý điều kiện và môi trường làm việc đến cơ chế hoạt

6

động, tổ chức và điều hành, kiểm tra, đánh giá, phối hợp các lực lượng ngoài

nhà trường.

1.1.3. Chức năng, phương tiện và yêu cầu của Hiệu trưởng trường

THPT đối với công tác quản lý PPDH

- Chức năng Quản lý của Hiệu trưởng trường THPT

Xuất phát từ quan điểm: “ Phương tiện của quản lý là những gì chủ thể

quản lý sử dụng trong hoạt động quản lý để đạt được mục tiêu quản lý”. Do đó

các phương tiện quản lý PPDH chủ yếu của Hiệu trưởng bao gồm: chế định GD

– ĐT (Luật giáo dục, Chiến lược phát triển GD – ĐT, chính sách, chế độ, điều

lệ, qui chế, chỉ thị năm học ...), bộ máy tổ chức và nhân lực dạy học, nguồn tài

lực - vật lực dạy học, hệ thống thông tin và môi trường dạy học.

Hoạt động QL PPDH phụ thuộc vào việc Hiệu trưởng sử dụng các yếu tố

phương tiện quản lý, đó là: hiệu lực của chế định GD – ĐT, năng lực hoạt động

của bộ máy tổ chức và nhân lực dạy học, giá trị và tác dụng của nguồn tài lực –

vật lực dạy học, chất lượng của hệ thống thông tin và môi trường dạy học.

- Yêu cầu đối với Hiệu trưởng:

Với những nhiệm vụ, quyền hạn của Hiệu trưởng được qui định trong luật

giáo dục và điều lệ trường THPT, người Hiệu trưởng phải thể hiện tốt vai trò sau

đây:

+ Là nhà quản lý, là người đại diện nhà nước về mặt hành chính, thực thi

các hoạt động quản lý trường học dựa trên cở sở của pháp luật.

+ Là người tổ chức trong thực tiễn, luôn tìm tòi đổi mới hoạt động quản

lý, đổi mới các hoạt động sư phạm của nhà trường.

+ Là nhà sư phạm, nhà giáo dục.

+ Là nhà hoạt động chính trị, xã hội và là nhà văn hoá.

+ Là nhà ngoại giao...

Để làm tôt các chức năng của mình, người Hiệu trưởng phải thể hiện tốt

các vai trò đó.

1.1.4. Nội dung đổi mới PPDH ở trường THPT

7

Đổi mới PPDH đang là trọng tâm chú ý của các cấp quản lý cũng như

Hiệu trưởng nhà trường. Trong thời đại ngày nay, khi KH &CN đang phát triển

mạnh mẽ, khi hội nhập đang trở thành xu thế toàn cầu, thì việc đào tạo nguồn

nhân lực năng lực, sáng tạo là điều kiện tồn tại của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc.

Vì vậy, “Đổi mới dạy học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của

người học là tư tưởng chiến lược đào tạo con người của Giáo dục Việt nam.

Đổi mới không phải là thay đổi toàn bộ PPDH đã có, mà phải trên cơ sở

phát huy những yếu tố tích cực của PPDH hiện nay, từng bước áp dụng những

PPDH tiên tiến và phương tiện dạy học phù hợp nhằm thay đổi cách thức dạy

học, thay đổi PP học tập của học sinh, chuyển từ học tập thụ động sang tích cực,

chủ động, sáng tạo, từng bước chuyển dần PPDH theo hướng biến quá trình đào

tạo thành quá trình tự đào tạo, biến quá trình dạy học thành quá trình tự học.

Hoạt động đổi mới PPDH diễn ra dài lâu, là hoạt động sáng tạo hàng ngày

của cả thầy và trò và vì vậy, để đảm bảo đổi mới PPDH có kết quả, phải có định

hưởng đúng.

Nội dung cơ bản về đổi mới PPDH hiện nay là đổi mới cách dạy của thầy,

đổi mới cách học của trò, đổi mới mối quan hệ thầy trò trong dạy học, tăng

cường mối quan hệ giữa trí tuệ và tâm hồn, giữa tư duy và cảm xúc trong dạy

học. Cụ thể trước mắt, trong mỗi tiết học cần phải làm cho học sinh được : Hoạt

động nhiều hơn, thực hành nhiều hơn, thảo luận nhiều hơn, suy nghĩ nhiều hơn.

1.1.5. Những yếu tố cơ bản của quá trình quản lý PPDH của Hiệu

trưởng trường THPT

- Các yếu tố cơ bản của quá trình Quản lý PPDH bao gồm:

+ Mục tiêu QL PPDH:

Mục tiêu về phát triển số lượng.

Mục tiêu về nâng cao chất lượng đào tạo.

Mục tiêu về xây dựng đội ngũ trở thành tập thể dân chủ, đồng

thuận, có kỷ luật và trách nhiệm cao, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu

và không ngừng được nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ;

8

Mục tiêu về xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ cho hoạt động

giáo dục khác;

Mục tiêu về xây dựng hệ thống chính trị trường học vững mạnh,

nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý;

Mục tiêu về xây dựng mối quan hệ giữa nhà trường và các lực

lượng xã hội tham gia giáo dục, thực hiện tốt công tác xã hội hoá giáo dục

trên địa bàn.

Trong đó mục tiêu nâng cao chất lượng GD&ĐT là mục tiêu trọng tâm,

cơ bản của nhà trường, hiện nay cần được ưu tiên trước nhất. Tuy nhiên, muốn

đạt được nó thì cần phải thực hiện một cách đồng bộ các mục tiêu khác.

+ Nội dung quản lý PPDH

Bằng việc sử dụng các phương tiện quản lý và thực hiện tôt các chức năng

quản lý, Hiệu trưởng có thể thông qua tổ chức để quản lý con người và quản lý

công việc. Hiệu trưởng có thể thông qua các tổ chức sau đây để quản lý PPDH:

Tổ chuyên môn;

Tổ chủ nhiệm và các đoàn thể khác trong nhà trường;

Đội ngũ giáo viên

Tập thể học sinh;

Hội cha mẹ học sinh và các lực lượng khác ngoài nhà trường;

Tuy nhiên, khi triển khai hoạt động của các tổ chức, thực tế công việc của

Hiệu trưởng thường diễn ra như sau:

+ Soạn thảo kế hoạch, phổ biến kế hoạch, tổ chức cho các đơn vị lập kế

hoạch;

+ Tổ chức và chỉ đạo thực hiện kế hoạch;

+ Kiểm tra, đánh giá.

Bảng 1.1.Nội dung quản lý PPDH của Hiệu trưởng

Đối tượng QL hoạt động của tổ CM

QL hoạt động của tổ CN, các ĐT

QL Hoạt động của GV

QL hoạt động của HS

QL hoạt động của Hội cha mẹ hs

Xây dựng KH

- KH thực hiện CT

- KH hoạt động của tổ,

-Soạn bài; Lên lớp; Dự

- Nề nếp tự quản; nề nếp

- KH phối hợp quản lý

9

- KH triển khai các chuyên đề về đổi mới - KH bồi dưỡng GV

đoàn thể - KH phối hợp các lực lượng khác trong việc GD hs.

giờ; Kiểm tra, đánh giá hs; Tự bồi dưỡng.

học tập; KH hưởng ứng các phong trào thi đua.

nề nếp học tập, rèn luyện của hs

Tổ chức chỉ đạo thực

hiện

- Dự giờ, thực tập, thao giảng; Tổ chức hội thi về: Giảng dạy; Sử dụng & tự làm đồ dùng dạy học; Tổng kết sáng kiến kinh nghiệm.

- Nề nếp sinh hoạt tổ; Nề nếp quản lý HS; Tổ chức các câu lạc bộ, sinh hoạt ngoại khoá.

- Bồi dưỡng nhận thức, kỹ năng chung; Bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ dạy học; Chỉ đạo việc tự bồi dưỡng.

Phát động phong trào thi đua; Bồi dưỡng PP tự học; Tham gia ngoại khoá, dã ngoại, giải trí bổ ích.

Địng kỳ họp, tổ chức các biện pháp hỗ trợ nhà trường; Thông tin hai chiều; Hội nghị tư vấn về PP dạy HS tự học; PP giáo dục đạo đức.

Kiểm tra đánh giá

Kiểm tra chéo giữa các tổ;Kiểm tra đánh giá GV

- Kiểm tra đánh giá thi đua tập thể, các nhân hs.

Kiểm tra toàn diện; Kiểm tra theo chuyên đề.

- Đánh giá, tổng kết thi đua, khen thưởng.

- Tổ chức báo cáo điển hình về PP dạy con tự học

+ Tạo động lực:

Tôn vinh người có thành tích, động viên khích lệ tinh thần, niềm

đam mê và khao khát cống hiên của họ.

Khen thưởng, đãi ngộ bằng vật chất một cách thích đáng;

+ Điều kiện:

Đảm bảo kinh phí, cơ sở vật chất, các phương tiện kỹ thuật và thiết bị

dạy học phục vụ cho việc đổi mới PPDH;

+ Phương pháp quản lý:

Lĩnh vực PP là lĩnh vực sáng tạo của mỗi người quản lý. Tuy nhiên, trong

quá trình quản lý Hiệu trưởng thường phối hợp linh hoạt các PP quản lý chung

sau đây:

PP hành chính - tổ chức nắm bắt, buộc các thành viên phải thực

hiện đúng chức trách, nhiệm vụ và quyền hạn của mình.

PP thuyết phục;

PP kinh tế;

PP tâm lý – GD.

10

1.1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý PPDH

- Các yếu tố chủ quan:

+ Trình độ, năng lực, phẩm chất của Hiệu trưởng.

+ Trình độ năng lực, phẩm chất của giáo viên;

+ Phẩm chất, năng lực của học sinh.

- Các yếu tố khách quan

+ Chính sách, chủ trương về đổi mới PPDH.

+ Điều kiện dạy học thực tế của nhà trường;

+ Gia đình, cộng đồng xã hội.

Các yếu tố chủ quan được xem là nội lực. Các yếu tố khách quan được

xem là ngoại lực. Theo qui luật của sự phát triển: ngoại lực là nhân tố hỗ trợ,

thúc đẩy, tạo điều kiện, nội lực là nhân tố quyết định.

1.2. CƠ SỞ PHÁP LÝ

- Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2005 – 2006 của Bộ GD&ĐT

(6744/BGD&ĐT – GDTH)(14-8-2005): “Tăng cường chỉ đạo đổi mới PPDH

theo hướng phát huy tính tích cực, sáng tạo, chủ động học tập của học sinh, tạo

điều kiện cần thiết và yêu cầu giáo viên vận dụng sáng tạo các PPDH. Việc đổi

mới càn gắn với khai thác, sử dụng thiết bị giaó dục trên cơ sở bám sát nội dung

sách giáo khoa, yêu cầu bộ môn về kiến thức kỹ năng”.

“…Đối với các bộ môn khoa học thực nghiệm phải bảo đảm thực hiện đầy đủ

các bài thí nghiệm, thực hành qui định theo chương trình, sách giáo khoa.”

- Điều 28 Luật giáo dục qui định: “ Phương pháp giảng dạy phổ thông phải phát

huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc

điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm

theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tế; tác động đến tình

cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.

- Điều lệ trường THPT qui định nhiệm vụ và quyền hạn của Hiệu trưởng:

Tổ chức bộ máy nhà trường :

+ Xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện nhiệm vụ năm học;

11

+ Quản lý giáo viên, nhân viên, học sinh, quản lý chuyen môn, phân công công

tác, kiểm tra đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên, nhân viên;

+ Quản lý và tổ chức giáo dục học sinh;

+ Quản lý hành chính, tài chính, tài sản của nhà trường;

+ Thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước đối với giáo viên, nhân viên,

học sinh, tổ chức thực hiện qui chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường.

- Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần IX - Đảng cộng sản Việt nam: “ Đổi

mới PP dạy và học, phat huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người

học”.

- Mục tiêu giáo dục đến năm 2010: “ Đổi mới mục tiêu, nội dung, phương pháp,

chương trình giáo dục các cấp, bậc học và trình độ đào tạo; Phát triển đội ngũ

nhà giáo, đáp ứng yêu cầu vừa tăng qui mô, vừa nâng cao chất lượng, hiệu quả

và đổi mới PP dạy - học; Đổi mới quản lý giáo dục đào tạo, tạo cơ sở pháp lý và

phát huy nội lực phát triển giáo dục”.

- Chỉ thị 40 – CT/TƯ về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo va

cán bộ quản lý giáo dục: “ Đặc biệt đổi mới mạnh mẽ và cơ bản PPGD nhằm

khắc phục lối truyền thụ một chiều, nặng lý thuyết, ít khuyến khích tư duy sáng

tạo; bồi dưỡng năng lực tự học, tự nghiên cứu, tự giải quyết vấn đề, phát triển

năng lực thực hành sáng tạo cho người học,…Tích cực áp dụng một cách sáng

tạo phương pháp tiên tiến hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học”.

- Mục tiêu đào tạo trường THPT

- Chương trình giáo dục THPT

- Sách giáo khoa và hướng dẫn các môn học.

- Các quy chế:

+ Kế hoạch năm học;

+ Kế hoạch chuyên môn…

1.3. CƠ SỞ THỰC TIỄN

Thực trạng dạy học và QL dạy học ở các trường THPT Tỉnh Lào Cai nói

chung, trường THPT số 2 Bảo Yên nói riêng đang đặt ra yêu cầu cấp bách là cần

có những biện pháp quản lý tích cực, kịp thời để đổi mới PPDH. Một trong

12

những khó khăn mà các trường THPT đang gặp phải để thực hiện đổi mới

PPDH là do trình độ giáo viên không đồng đều, một bộ phận giáo viên chưa

nhận thức sâu sắc việc cần thiết phải đổi mới phương pháp; một bộ phận giáo

viên còn hạn chế về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ; cơ sở vật chất kỹ thuật

còn thiếu, chậm được hiện đại hoá, công tác phối hợp giữa nhà trường, gia đình

và xã hội còn hạn chế là nguyên nhân quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng dạy

học. Trong các báo cáo tổng kết năm học và Hội nghị giao ban các Hiệu trưởng

thường xuyên đề cập tới vấn đề đổi mới phương pháp. Tuy đã có nhiều biện

pháp đã được đưa ra thảo luận bàn bạc, có nhiều đợt tập huấn về đổi mới

phương pháp nhưng việc đổi mới ở trường vẫn còn gặp nhiều lúng túng.

CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PPDH

1. Thực trạng đổi mới PPDH

1.1. Về hoạt động giảng dạy của giáo viên

- Để thực hiện được sự đổi mới PPDH trên lớp thì công việc đầu tiên cần

phải đổi mới đó là soạn bài. Hiện nay số giáo viên trong trường thành thạo kỹ

năng soạn bài theo hướng phát huy tính độc lập, chủ động của học sinh trong

dạy học rất ít, trong đó tập trung chủ yếu vào kỹ năng thiết kế hệ thống câu hỏi,

các kỹ năng khác đang còn khá lúng túng.

- Về thực trạng dạy trên lớp: hầu hết các tiết dạy vẫn diễn ra theo cách cũ:

thầy giảng, trò nghe, ghi nhớ, vấn đáp và tái hiện. Nếu có một số tiết học được

xem là đổi mới thì đang dừng lại ở mức phát huy tính tích cực suy nghĩ của một

số học sinh trong giờ học, biểu hiện ở việc trả lời câu hỏi của thầy. Phần lớn

giáo viên vẫn sử dụng PP thuyết trình xen kẽ vấn đáp tích cực, PP thực hành, PP

nêu và giải quyết vấn đề rất ít được sử dụng và PP dạy hợp tác theo nhóm càng

ít hơn.

1.2. Về vấn đề tự học của học sinh

Phương pháp học tập của học sinh đang nặng về nghe, ghi nhớ và tái hiện, các

kỹ năng tự học như kỹ năng phân tích, tổng hợp, khái quát vấn đề, kỹ năng thực

hành, kỹ năng đọc sách, nghiên cứu tài liệu chỉ ở mức độ trung bình và yếu.

13

1.3. Về sử dụng thiết bị dạy học (TBDH) và các phương tiện kỹ thuật

hiện đại trong dạy học

Mặc dù trang thiết bị cơ sở vật chất của nhà trường khá đầy đủ - có các phòng

bộ môn, phòng đa năng với khá đủ các phương tiện hiện đại, nhưng việc sử dụng

các phương tiện đó đang còn hạn chế, và chưa được quan tâm nhiều,chưa sử

dụng triệt để.

2. Thực trạng quản lý PPDH

2.1. Về QL hoạt động của tổ CM

Việc cụ thể hoá các chế định GD&ĐT về đổỉ mới PPDH thành qui định nội bộ,

các chỉ tiêu về đổi mới đã được đưa vào KH năm, tháng, tuần của nhà trường và

tổ chuyên môn.

Tuy nhiên, việc tổ chuyên môn triển khai soạn bài theo nhóm, việc tổng kết rút

kinh nghiệm giảng dạy chưa được chú trọng. Các đề tài sáng kiến kinh nghiệm

chưa tập trung vào những vấn đề cụ thể, thiết thực. Việc nghiên cứu nội dung

của sách giáo khoa chưa được quan tâm.

2.2. Về quản lý hoạt động của tổ chủ nhiệm và các đoàn thể trong nhà

trường

Công tác chủ nhiệm lớp và hoạt động Đoàn được xem là những hoạt động quan

trọng nhằm QL, tổ chức tốt hoạt động học tập, rèn luyện của học sinh. Trong

trường đều đã có qui định cụ thể về nề nếp hoạt động, xây dựng những tiêu chí

đánh gía thi đua hàng tuần, tháng, năm đối với tập thể học sinh. Tuy nhiên, hoạt

động của các tổ chức trên còn nghèo nàn về nội dung sinh hoạt, đơn điệu, lặp lại

về hình thức, gò ép học sinh vào khuôn phép, chưa gây được sự hứng thú, chưa

tạo cơ hội cho học sinh bộc lộ khả năng sáng tạo của mình. Mặt khác, nhà

trường cũng chưa thực sự ưu tiên về thời gian, kinh phí cho tổ chủ nhiệm và các

đoàn thể hoạt động một cách phong phú và có hiệu quả.

2.3. Về QL hoạt động giảng dạy của giáo viên

Hiệu trưởng đã qui định và hướng dẫn việc thực hiện nề nếp, kỷ cương dạy học

từ khâu chuẩn bị bài, lên lớp, chấm chữa, đánh giá kết quả học tập của học sinh

cũng như các hoạt động gioá dục khác. Song việc đưa các tiêu chí về đổi mới

14

PPDH vào những qui định đó còn hạn chế. Những nội dung QL thực chất vẫn

theo lối cũ, nghĩa là những yêu cầu về đổi mới PPDH chưa được đặt ra đỳng

mức, chưa được qui định một cách cụ thể, rõ ràng, mang tính pháp lý cao để

thực hiện. Việc bồi dưỡng, rèn luyện các kỹ năng dạy học theo hướng đổi mới

PPDH còn ít được thực hiện. Công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của

học sinh chậm đổi mới, chưa khuyến khích cách tự học, thông minh sáng tạo, vì

vậy chưa thật sự tác động mạnh đến PP học tập của học sinh.

2.4. Về phối hợp hoạt động của Hội cha mẹ hoc sinh và các lực lượng

khác

Phong trào xã hội hoá giáo dục phát huy được sức mạnh của nhân đân tham gia

giáo dục, không chỉ chăm lo xây dựng CSVC ( xây dựng phòng máy gồm 40

máy vi tính) cho nhà trường, mà còn tham gia giáo dục con em trong địa bàn khá

tốt. Tuy nhiên, việc phối hợp hoạt động của hội cha mẹ học sinh chưa có tác

dụng mạnh đến việc đổi mới PPDH của thầy và trò. Việc tổ chức các hoạt động

tư vấn cho cha mẹ hoc sinh về PP dạy con tự học, PP giáo dục học sinh tại gia

đình, cộng đồng còn rất hạn chế. Nhà trường chưa đóng vai trò chủ động trong

việc phối hợp gia đình với nhà trường và tư vấn cho họ để hỗ trợ học sinh hoc

tập. Vì vậy chất lượng dạy học phần lớn phụ thuộc vào PPDH của giáo viên ở

nhà trường.

3. Nhận định chung về thực trạng QL đổi mới PPDH của Hiệu trưởng

* Ưu điểm:

- Hiệu trưởng và hầu hết giáo viên đều nhận thức đúng đắn về tính cấp thiết của

việc đổi mới PPDH hiện nay, đều nhận thức được vai trò quan trọng của tổ bộ

môn trong việc tổ chức các hoạt động đổi mới PPDH nhằm nâng cao chất lượng

dạy học.

- Hiệu trưởng đã chỉ đạo các tổ chuyên môn triển khai một số chuyên đề, tổ chức

thực tập, thao giảng, rút kinh nghiệm về đổi mới PPDH, bồi dưỡng các kiến thức

và rèn luyện các kỹ năng dạy học theo tinh thần đổi mới cho đội ngũ giáo viên,

xây dựng các chuẩn đánh giá chứa đựng một số tiêu chí về đổi mới PPDH của

15

thầy trò; nhờ vậy bước đầu việc tực hiện đổi mới PPDH đã có những chuyển

biến tích cực.

- Hiệu trưởng đã quan tâm đến vấn đề tạo động lực cho bộ máy tổ chức và nhân

lực dạy học như: bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm

cho đội ngũ; động viên về tinh thần, khen thưởng và bồi dưỡng vật chất trong

khả năng hiện có của nhà trường, vân động các lực lượng khác ngoài nhà trường

- hội phụ huynh, khuyến khích các cá nhân đạt thành tích cao trong dạy học.

* Hạn chế:

- Việc chỉ đạo hoạt động của các tổ chuyên môn chưa thật đi vào chiều sâu, nội

dung các hoạt động chuyên môn chưa tập trung vào những vấn đề cụ thể, thiết

thực cho công tác đổi mới, vì vậy việc đổi mới PPDH chưa thực sự thể hiện

trong hoạt động hàng ngày của thầy và trò.

- Việc tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra hoạt động của các tổ chức: tổ chủ nhiệm, Đoàn

thanh niên, Hội cha mẹ học sinh…chưa chú trọng với mức độ thoả đáng. Các

yêu cầu về đổi mới PPDH đối với giáo viên và học sinh chưa được cụ thể hoá

thành các tiêu chí thi đua. Vì vậy, chưa tận dụng tối đa sức mạnh tổng hợp của

các đoàn thể để tạo nên một bước đột phá trong quản lý đổi mới PPDH.

- Công tác bồi dưỡng và tự bồi dưỡng của giáo viên để nâng cao trình độ chuyên

môn và nghiệp vụ dang dừng ở mức lý luận chung, chưa đi sâu vào chuyên đề

cho từng môn học, chưa có những hướng dẫn cụ thể về cách thức thực hiện chjo

từng loại hình bài, phù hợp đặc thù của từng bộ môn. Việc trang những kiến

thức và kỹ năng mang tính công cụ ( Ngoại ngữ, Tin học…) để họ cải tiến giảm

bớt thời gian, công sức cho các khâu soạn bài, lên lớp, chấm chữa và đánh giá

kết quả học tập của häc sinh chưa được coi trọng.

- Vấn đề tạo động lực cho người học, bồi dưỡng PP tự học, rèn luyện kỹ năng tự

học cho học sinh chưa được quan tâm đúng mức.

* Nguyên nhân của tình trạng trên xét về góc độ quản lý là do: Hiệu

trưởng chưa có biện pháp thích hợp, chưa có những qui định, những hướng dẫn

cụ thể cho hoạt động của các tổ chức và cá nhân trong việc đổi mới PPDH.

16

* Để thực hiện đổi mới PPDH, hiệu trưởng cần tăng cường quản lý một

cách đồng bộ và toàn diện về:

- Hoạt động của tổ chuyên môn.

- Hoạt động của tổ chủ nhiệm và các đoàn thể.

- Hoạt đông giảng dạy của giáo viên.

- Hoạt động học tập của học sinh.

- Họat động của Hội cha mẹ học sinh và các lực lương giáo dục khác.

Đồng thời quan tâm đến việc tạo động lực cho người dạy, người học, liên

kết họ trong hoạt động dạy học và bảo đảm các điều kiện thiết yếu cho việc đổi

mới PPDH.

Từ những cơ sở đã trình bày ở chương 1, cùng với cơ sở là thực trạng về

công tác quản lý đổi mới PPDH ở trường THPT số 2 huyện Bảo Yên chúng tôi

đưa ra: “Một số biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm đổi mới PPDH ở

trường THPT số 2 huyện Bảo Yên trong giai đoạn hiện nay”. Đây chính là

nhiệm vụ chủ yếu chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện ở chương 3.

17

CHƯƠNG 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ NHẰM ĐỔI MỚI PPDH CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG THPT SỐ 2 BẢO YÊN

1. Biện pháp 1: Tăng cường Quản lý hoạt động của tổ Chuyên môn

1.1. Mục tiêu biện pháp

Nâng cao hiệu lực QL của các tổ chuyên môn trong việc thực hiện kế

hoạch, nội dung chương trình, đặc biệt đổi mới PPDH

1.2. Nội dung và cách thực hiện

Tổ chuyên môn là nơi triển khai, thực hiện mọi chủ trương về chuyên

môn của cấp trên, đồng thời là đơn vị cơ sở quản lý trực tiếp hoạt động của giáo

viên. Nếu tổ chuyên môn không hoạt động thì mọi chủ trương về đổi mới PPDH

không thể đi vào thực tiễn được. Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn có thể

tóm tắt như sau:

- Lập kế hoạch, xây dựng qui định nội bộ về hoạt động của tổ chuyên

môn nhằm đổi mới PPDH

Trên cơ sở kế hoạch chung của nhà trường về đổi mới PPDH, Hiệu trưởng

yêu cầu các tổ chuyên môn cần có kế hoạch cụ thể, có chỉ tiêu phấn đấu rõ ràng,

phân công trách nhiệm cho từng cá nhân trong tổ, cuối mỗi năm học cần có báo

cáo sáng kiến kinh nghiệm hoặc báo cáo kế hoạch về đổi mới PPDH trong bộ

môn mà họ đảm nhận. Từ các yêu cầu về đổi mới PPDH, hiêụ trưởng cần cụ thể

hoá thành các văn bản qui định nội bộ về hoạt động của tổ chuyên môn, ban

hành và hướng dẫn, tổ chức thực hiện và kiểm tra đối với các nội dung:

+ Về thực hiện nề nếp kỷ cương trong dạy học, như thực hiện chương

trình, soạn bài, thực hiện giờ lên lớp, sử dụng đồ dùng dạy học, kiểm tra, chấm

chữa, đánh giá kết quả học tập học sinh theo hướng đổi mới PPDH.

+ Về nề nếp sinh hoạt chuyên môn của tổ: Cần qui định cụ thể về số

lượng các chuyên đề đổi mới PPDH sẽ thực hiện trong năm học, trong từng học

kỳ, phù hợp với từng môn học. Chẳng hạn, dạy học tạo tình huống có vấn đề

trong môn toán, sử dụng thiết bị dạy học, tăng cường thực hành đối với các môn

Lý, hoá, sinh, tăng cường cảm xúc nghệ thuật cho học sinh trong các môn khoa

học xã hội…

18

+ Về quyền hạn và trách nhiệm của tổ trưởng trong việc giám sát việc thi

hành các qui định đó. Tất cả những qui định cần được tổ chuyên môn tổ chức

học tập, thảo luận và cụ thể hoá trong kế hoạch của từng giáo viên, được thông

qua trước tổ và được ban giám hiệu phê duyệt.

- Tổ chức, chỉ đạo đổi mới hoạt động của tổ:

+ Tổ chức chỉ đạo việc học tập, nghiên cứu, thảo luận các chuyên đề dạy

học theo PPDH mới cho từng môn học.

+ Tổ chức, chỉ đạo soạn bài hoặc trao đổi theo nhóm về cách thức thiết kế

hệ thống các câu hỏi, hệ thống các hoạt động , các thao tác học tập cho học sinh,

cách thức tạo tình huống trong dạy học, thống nhất hình thức dạy học cho từng

môn học, bài học.

+ Tổ chức chỉ đạo việc dạy thể nghiệm theo từng chuyên đề , thực tập,

thao giảng, hội thi tay nghề sư phạm, tổng kết kinh nghiệm theo từng chuyên đề

của từng môn học, triển khai áp dụng các sáng kiến kinh nghiệm, góp phần nâng

cao trình độ của đội ngũ và nâng cao chất lượng dạy và học.

+ Tổ chức trao đổi kinh nghiệm về sử dụng các TBDH, các phương tiện

kỹ thuật dạy học, kinh nghiệm về sự sáng tạo đồ dùng dạy học bằng những

nguyên vật liệu sẵn có, rẻ tiền.

+ Tổ chức trao đổi về các nội dung tự học, tự bồi dưỡng, vừa tiêt kiệm

thời gian tự học cho các nhân, đồng thời góp phần làm tăng hiệu quả công tác tự

bồi dưỡng.

- Đổi mới cách kiểm tra, đánh giá

Ban giám hiệu cần trực tiếp sinh hoạt với các tổ chuyên môn để kiểm tra

một cách thường xuyên hoạt động của các tổ, tìm hiểu nguyên nhân của việc

chưa thực hiện hoặc thực hiện chưa tôt, có biện pháp chỉ đạo uốn nắn, khắc phục

kịp thời, kết quả đánh giá cần được sự đồng tình, ủng hộ của tập thể và thông

qua Hội đồng giáo dục nhà trường.

Đồng thời với việc tăng cường kiểm tra thường xuyên đến hoạt động của

các tổ, kiểm tra việc thực hiện kỷ cương, nề nếp dạy học, hiệu trưởng cần xây

dựng được các chuẩn đánh giá mới, trong đó cần đổi mới các tiêu chí đánh giá

19

theo hướng đổi mới PPDH. Hiện nay. Tiêu chuẩn đánh giá tiết dạy đựơc xây

dựng chung cho các môn học dùng cho tất cả các tiết học, nặng về đánh giá hoạt

động của thầy, mà chưa lấy kết quả hoạt động của trò làm tiêu chuẩn chính để

đánh giá năng lực chuyên môn của giáo viên; Phần đánh giá mức độ tích cực

còn chung chung, không có tiêu chí đánh giá về việc rèn luyện kỹ năng của học

sinh qua giờ học. Vì vậy việc xây dựng, bổ sung chuẩn đánh giá giờ dạy cho

từng môn học để khắc phục tình trạng trên là cần thiết.

- Tạo động lực cho hoạt động của các tổ:

Hoạt động của các tổ có được triển khai đúng kế họach, có chất lượng

không, phụ thuộc phần lớn vào sự nhiệt tình và năng lực tổ chức của tổ trưởng.

Vì vậy để tạo động lực cho hoạt động của các tổ, Hiệu trưởng cần giao quyền

cho các tổ trưởng, hướng dẫn họ trong việc tổ chức chỉ đạo các thành viên của tổ

thực hiện tôt các nhiệm vụ, đồng thời có thể đề bạt với cấp trên để bổ nhiệm họ

ở vị trí cao hơn, khen và thưởng thích đáng những công lao mà họ đã cống hiến

cho tập thể.

2. Biện pháp 2: Tăng cường quản lý hoạt động của các tổ chủ nhiệm

và các Đoàn thể trong nhà trường

2.1. Mục tiêu biện pháp

Phát huy tác dụng của tổ chủ nhiệm, của Đoàn thanh niên…trong việc

giáo dục động cơ, thái độ học tập, hình thành và phát triển PP học tập đúng đắn

cho học sinh.

2.2. Nội dung và cách thực hiện

- Quản lý việc lập kế hoạch, xây dựng các qui định nội bộ và hướng dẫn

thực hiện hoạt động của tổ chủ nhiệm và các đoàn thể

Kế hoạch của từng bộ phận phải có các chỉ tiêu cụ thể nhằm đổi mới PPDH,

chẳng hạn kế hoạch tổ chủ nhiệm cần đề ra các chỉ tiêu, biện pháp bồi dưỡng,

rèn luyện và kiểm tra PP tự học của học sinh; kế hoạch của Đoàn cần có chỉ tiêu

cụ thể về số lần tổ chức hội thảo, ngoại khoá, báo cáo sáng kiến kinh nghiệm

học tập…

20

Các yêu cầu về đổi mới PPDH cần được cụ thể hoá thành qui định nội bộ

về đổi mới nội dung, hình thức hoạt động, đồng thời ban hành hướng dẫn thực

hiện của các tổ chức nói trên; Đó là các qui định về:

+ Nề nếp sinh hoạt, về quản lý học sinh theo hướng phát huy tính tự chủ,

độc lập, sáng tạo trong hoạt động của hoạ sinh, tránh hiện tượng chạy theo thành

tích, gò ép học sinh.

+ Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm, khối CN, BCH Đoàn, BCH chi

đoàn, Bí thư Đoàn trường về cơ chế hoạt động và phối hợp hoạt động giữa các

tổ chức nói trên.

- Tổ chức chỉ đạo hoạt động của tổ chủ nhiệm, của Đoàn thanh niên:

Trong chỉ đạo cần chú trọng đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt, tạo

nên sự phong phú đa dạng, lôi cuốn học sinh tham gia tích cực, tự giác. Cần tổ

chức các hoạt động tham quan, vui chơi, giải trí bổ ích, tạo điều kiện cho học

sinh tham gia hoạt động xã hội, qua đó giáo dục đạo đức, lòng ham hiểu biết, sự

say mê học tập của học sinh.

- Đổi mới cách kiểm tra, đánh giá thi đua:

Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá, xếp loại thi đua tập thể, khuyến khích tính tích

cực, tự giác, sáng tạo của học sinh trong học tập, rèn luyện. Tiến hành kiểm tra,

xếp loại hàng tuần, hàng tháng,hàng kỳ, hàng năm và công khai xếp loại.

- Tạo động lực:

Thực tế ở trường THPT hiện nay, GVCN, Bí thư Đoàn trường đều do giáo viên

kiêm nhiệm, họ chưa được đào tạo một cáh bài bản về nghiệp vụ cho các hoạt

động này. Vì thế, để tạo động lực cho họ hoạt động, cần tăng cường bồi dưỡng

các kỹ năng và hướng dẫn về nghiệp vụ công tác chủ nhiệm, về hoạt động đoàn

thể cho họ. Chẳng hạn, hướng dẫn các loại hồ sơ quản lý học sinh, bồi dưỡng kỹ

năng tổ chức cho học sinh hoạt động, kỹ năng xử lý các tình huống trong thực

tế, tổ chức học tập tiêu chuẩn đánh giá, xếp loại học sinh về học lực, hạnh

kiểm…

21

Mặt khác cần tạo điều kiện về thời gian, kinh phí cho các hoạt động, khen

thưởng cho các tổ chức và cá nhân có thành tích bồi dưỡng bằng vật chất thích

đáng cho sự đóng góp của họ.

3. Biện pháp 3: Tăng cường quản lý hoạt động dạy học và bồi dưỡng

PPDH cho đội ngũ giáo viên

3.1. Mục tiêu biện pháp

Nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên, từng bước

giúp họ đổi mới PPDH, đề xuất cải tiến qui trình, nội dung, hình thức kiểm tra,

đánh giá kết quả học tập của học sinh, xây dựng chuẩn đánh giá giờ dạy theo

hướng đổi mới PPDH.

3.2. Nội dung và cách thực hiện

- Quản lý việc xây dựng kế hoạch dạy học:

Trên cơ sở KH dạy học chung, dựa vào sự phân công của nhà trường, của

tổ chuyên môn, yêu cầu mỗi giáo viên phải xây dựng kế hoạch cá nhân về đổi

mới PPDH. Kế hoạch đó phải được thông quq trước tổ CM và được tổ trưởng

giám sát, BGH thường xuyên theo dõi, chỉ đạo, kiểm tra thực hiện KH. KH cần

ghi cụ thể về các nội dung như soạn giáo án, lên lớp, dự giờ, thao giảng, chấm

chữa, tự bồi dưỡng…, trong từng nội dung cần nhấn mạnh các vấn đề cần đổi

mới.

- Tổ chức, chỉ đạo việc thực hiện đổi mới PPDH:

Trước hết cần chỉ đạo cách soạn giáo án, chuyển trọng tâm từ thiết kế các

hoạt động của thầy sang thiết kế các hoạt động của trò, tăng cường tổ chức các

hoạt động độc lập hoặc theo nhóm bằng các phiếu học tập, tăng cường giao tiếp

giữa thầy với trò. Để có một tiết học mà hoạt động của học sinh chiếm tỉ trọng

bằng hoặc cao hơn so với hoạt động của giáo viên về mặt thời gian cũng như

cường độ làm việc trên lớp, thì trước đó trong khâu chuẩn bị, soạn bài giáo viên

phải đầu tư rất nhiều công sức và thời gian. Trên cơ sở hình dung các hoạt động

của hoc sinh trong giờ học ( quan sát, thực hành, thí nghiệm, tranh luận các vấn

đề đặt ra, giải bài toán nhận thức…) giáo viên có thể chuẩn bị các phiếu học tập

để tổ chức học sinh thực hiện. Cần tổ chức cho giáo viên học tập các thay đổi

22

đó, bước đầu tổ chức soan bài theo nhóm để thống nhất những nội dung cần

thiết. Tăng cường kiểm tra các tổ đối với việc soạn giáo án theo hướng đổi mới.

Mặt khác cần chỉ đạo thực hiện giờ lên lớp có chất lượng theo hướng đổi mới

PPDH: không chỉ đơn thuần là cung cấp tri thức cho học sinh mà là hướng dẫn

hoc sinh hoạt động. Học sinh – chủ thể của hoạt động học được cuốn hút vào

những hoạt học tập do giaó viên tổ chức, chỉ đạo, thông qua đó họ tự lực khám

phá những vấn đề chưa biết, chứ không phải thụ động tiếp thu những tri thức đã

sắp đặt sẵn; họ được đặt vào những tình huống của đời sống thực tế để trực tiếp

quan sát, thảo luận, làm thí nghiệm, giải quyết vấn đề và rèn luyện các kỹ năng

theo cách của mình. Những hoạt động của học sinh như: nghe, nói, đọc, ghi

chép, thảo luận, làm thí nghiệm, thực hành, vận dụng kiến thức để giải quyết các

vấn đề thực tế gần gũi voiứ cuộc sống của các em. Vì vậy, quản lý giờ lên lớp

hiện nay cần yêu cầu chuyển từ việc dạy kiến thức sang việc dạy PP hoc tập cho

học sinh.Nếu trong PPDH truyền thống thầy giáo truyền thụ kiến thức cho học

sinh theo kiểu giảng giải, minh họa, thì trong PPDH mới thầy giáo phải là người

chủ đạo tổ chức giờ học, hướng dẫn, gợi mở, đưa học sinh vào các tình huống có

vấn đề, tổ chức cho học sinh thực hành, thảo luận, nhập vai, tự nghiên cứu để

giải quyết vấn đề.Đó là sự cộng tác cùng nhau, hoạtk động cùng nhau của thầy

và trò.

- Đổi mới cách kiểm tra, đánh giá giờ dạy của giáo viên, cách kiểm tra,

đánh giá kết quả học tập của hoc sinh

+ Xây dựng chuẩn đánh giá giờ dạy theo hướng đổi moiứ PPDH, tổ chức

hoc tập, thảo luận tiêu chuẩn theo hướng đổi mới mà nhà trường đã xây dựng và

ban hành.

+ Đổi mới viêc dự giờ: Ngoài việc qui địn số tiết cần dự trong từng học

kỳ, năm học, việc tổ chức dự giờ cần có mục đích, yêu cầu rõ ràng về nội dung

và phương pháp. Tăng cường dự giờ đột xuất, dự giờ theo chuyên đề, đánh giá

rút kinh nghiệm.

+ Đổi mới việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh: tổ chức

học tập,chỉ đạo, kiểm tra thực hiện qui chế kiểm tra, cho điểm, xếp loại…Thành

23

lập ngân hàng đề, tổ chức thi nghiêm túc theo đề theo đề chung. Tổ chức cho

giáo viên học tập đổi mới cách kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh

đảm bảo yêu cầu.

Đổi mới hình thức kiểm tra: Khuyến khích giáo viên sử dụng nhiều hình

thức kiểm tra khác nhau: trắc nghiệm khách quan, trắc nghiệm tự luận,

hay kết hợp các hình thức khác nhau hoặc có thể sử dụng trang thiết bị

hiện đại, phương tiện kỹ thuật trong kiểm tra (thi trên máy..)

Đổi mới khâu chấm chữa bài, đánh giá chất lượng học sinh: giaó viên

hướng dẫn cho học sinh phát triển kỹ năng tự đánh giá để tự điều chỉnh

cách học. Trong kiểm tra hàng ngày, giáo viên cần tạo điều kiện để học

sinh được tham gia đánh giá lẫn nhau. Trong các đợt kiểm tra học kỳ,

kiểm tra chất lượng nhà trường nên tổ chức chấm chung một cách nghiêm

túc, đảm bảo tính chính xác khách quan.

+ Bồi dưỡng và rèn luyện các kỹ năng về đổi mới PPDH cho đội ngũ giáo

viên:

Bồi dưỡng, rèn luyện các kỹ năng soạn bài theo hướng thiết kế hẹ thống

câu hỏi, hệ thống thao tác thực hành, tổ chức thảo luận…cho học sinh

theo đặc điểm của từng môn học.

Bồi dưỡng, rèn luyện các kỹ năng dạy học trên lớp: kỹ năng tổ chức,

hướng dẫn học sinh hoạt động, kỹ năng tạo tình huống cóa vấn đề, kỹ

năng thực hành, thí nghiệm, kỹ năng ra đề kiểm tra theo kiểu trắc

nghiệm..

Bồi dưỡng, rèn luyện kỹ năng chung mang tính công cụ: sử dụng phương

tiện kiểm tra hiện đại, sử dụng phần mềm hỗ trợ, khai thác thông tin, đọc

sách, nghiên cứu tài liệu tham khảo…

Tổ chức bồi dưỡng cho giáo viênPP tự học, tự nghiên cứu…

4. Biện pháp 4: Tăng cường quản lý các hoạt động học tập của học

sinh

4.1. Mục tiêu của biện pháp

24

Tăng cường giáo dục động cơ, thái độ học tập, bồi dưỡng PP tự học, rèn

luyện các kỹ năng tự học nhằm nâng cao chất lượng hoạt động học tập của

học sinh.

4.2. Nội dung và cách thực hiện:

- Chỉ đạo các giáo viên hướng dẫn học sinh xây dựng kế hoạch tự học:

Hướng dẫn học sinh lập thời gian biểu, nội dung học tập tương ứng hàng

ngày, hàng tuần, hàng tháng. Tăng cường giáo dục động cơ, thái độ học tập đúng

cho học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải liên kết, phối hợp với giáo viên bộ môn,

cha mẹ học sinh nhằm hướng dẫn, kiểm tra, uốn nắn hoạt động tự học của học

sinh.

- Tổ chức, chỉ đạo việc bồi dưỡng PP tự học, rèn luyện kỹ năng tự học

cho học sinh thông qua hoạt động dạy học trên lớp và hoạt động ngoài giờ.

+ Xây dựng đội ngũ giáo viên có khả năng bồi dưỡng PP tự học, rèn luyện

kỹ năng tự học cho học sinh thông qua việc thiết kế bài dạy và cách thức tổ chức

cho học sinh hoạt động trong giờ học. Hình thành PP tự học ngay trên lớp, như

tạo điều kiện cho học sinh bộc lộ tư duy, khả năng diễn đạt, rèn luyện kỹ năng

phân tích, tổng hợp, khái quát, trừu tượng…Từ đó tạo cho học sinh PP tự nghiên

cứu, tự đọc sách và tài liệu.

+ Thiết kế nội dung bài học thành chuỗi các tình huống có vấn đề ở các

môn học (đảm bảo tính vừa sức) để hàng ngày học sinh có thể giải quyết.

+ Sau mỗi đợt sinh hoạt ngoài giờ như: ngoại khóa, tham quan, cắm

trại…cần hướng dẫn học sinh làm thu hoạch, báo cáo, trao đổi, thảo luận để rèn

luyện các kỹ năng tự học như: quan sát, phân tích, tổng hợp, khả năng phán

đoán,nhận định, đánh giá một vấn đề, rèn luyện cách diễn đạt, cách bộc lộ bản

lĩnh cá nhân…

5. Biện pháp 5: Phối hợp chặt chẽ hoạt động của Hội cha mẹ học sinh

và các lực lượng giáo dục khác

5.1. Mục tiêu biện pháp

Phát huy sức mạnh tổng hợp của Hội cha mẹ học sinh và các lực lượng giáo dục

khác để thống nhất mục đich, PPGD.

25

5.2. Nội dung và cách thực hiện:

- Lập kế hoạch phối hợp giáo dục giữa nhà trường với Hội cha mẹ học

sinh và các lực lượng giáo dục khác để thống nhất mục đích, PPGD

Thông qua Hội, làm cho cha mẹ học sinh hiểu rõ về vai trò GD – ĐT trong giai

đoạn hiện nay, truyền đạt đến họ yêu cầu cơ bản về đổi mới PPDH, đặc biệt đổi

mới PP học tập của học sinh để phụ huynh có biện pháp giáo dục, giúp đõ học

sinh học tập, rèn luyện.

- Phối hợp chỉ đạo hoạt động của Hội:

Tổ chức họp định kỳ để thông báo tình hình nhà trường, học sinh, đồng thời

nắm tình hình học tập rèn luyện của học sinh tại gia đình và cộng đồng. Thống

nhất nhiệm vụ, nội dung và biện pháp giáo dục giữa gia đình và nhà trường.

Tổ chức các hội nghị trao đổi kinh nghiệm, tư vấn về PP dạy con tự học, PPGD

đạo đức cho học sinh, trang bị cho phụ huynh một số kiến thức về giáo dục gia

đình. Tổ chức cho cha mẹ học sinh báo cáo điển hình về PP giúp con học tập tốt.

6. Biện pháp 6: Đảm bảo các điều kiện thiết yếu về CSVC, TBDH và

kinh phí cho việc đổi mới PPDH

6.1. Mục tiêu biện pháp

Tăng cường hiệu quả của CSVC – TBDH trong việc đổi mới PPDH. Huy động

được trí tuệ và công sức của giáo viên và học sinh, của các lực lượng khác trong

việc tạo ra nguồn tài lực, vật lực cho dạy học nói chung và đồ dùng dạy học nói

riêng.

3.6.2. Nội dung và cách thực hiện

- Xây dựng kế hoạch về tài chính, kế hoạch bổ sung và sử dụng hệ thống CSVC

- TBDH phục vụ cho việc đổi moíư PPDH và nâng cao chất lượng dạy học, có

kế hoạch để tạo ra nguồn kinh phí cho hoạt động đổi mới PPDH, từng bước

hoàn thiện hệ thống CSVC – TBDH theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá.

Đảm bảo từng bước một hoàn thiện CSVC đồng bộ, tạo cảnh quan, môi

trường sư phạm, có sân chơi, bãi tập, vườn thực hành…

Trang bị đầy đủ SGK, tài liệu tham khảo, tạp chí chuyên ngành cho thư

viện

26

Phòng bộ môn, phòng thực hành, phòng thí nghiệm, phòng vi tính, phòng

học tiếng…

- Tổ chức chỉ đạo sử dụng có hiệu quả CSVC – TBDH hiện có và tự làm đồ

dùng dạy học.

- Thực hiện tốt chế độ kiểm tra định kỳ, đột xuất để ngăn chặn tình trạng không

sử dụng TBDH.

3.7. Biện pháp 7: Tăng cường việc tạo động lực cho hoạt động dạy học

Tổ chức tốt công tác thi đua, khen thưởng trên tinh thần công khai, dân

chủ.

Đảm bảo lợi ích vật chất đồng thời với việc động viên tinh thần.

Tổ chức thi cử, đánh giá nghiêm túc, coi trọng sự độc lập sáng tạo của học

sinh trong học tập.

5. Kết quả về công tác dạy và học của trường THPT số 2 Bảo Yên a. Về học sinh - Chỉ thống kê số hoc sinh đạt giải HSG Tỉnh

Năm học Giải khuyến khích

Giải ba Giải nhì Giải nhất

2007– 2008 01 01 0 0

2009- 2010 01 01 02 0

2010 - 2011 03 0 0 0

- Chất lượng đại trà các năm học:

Năm học Giỏi Khá TB Yếu Kém

2008- 2009 0.95 17.18 60.69 20.61 0.75

2009 - 2010 1.0 22.1 58.1 18.7 0.2

- Chất lượng tốt nghiệp các năm học

Năm học 2007 - 2008 2008 - 2009 2009 – 2010

Tỉ lệ % 67.8% 72% 73.1%

b. Về giáo viên

27

Năm học Giáo viên giỏi trường

Lao động tiên tiến

Chiến sĩ thi đua cấp cơ

sở

Bằng khen của chủ tịch UBND tỉnh

Bằng khen của Bộ

GD&ĐT

2006 – 2007 05 16 07 01 0

2007– 2008 06 16 07 03 0

2008 - 2009 07 18 08 02 01

2009 - 2010 07 18 09 03 01

Qua các bảng trên đã phản ánh chất lượng giáo dục, chất lượng chuyên

môn của trường qua các năm học. Đồng thời cũng cho thấy rõ chất lượng đội ngũ giáo viên từng bước được nâng lên và chất lượng giáo dục cũng ngày càng tăng. Đó là những kết quả đáng phấn khởi. Kết quả này có được là do công tác xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên của Ban giám hiệu trường THPT số 2 Bảo Yên đã quan tâm đúng mức, đúng hướng. Hy vọng trong những năm tới trường THPT số 2 Bảo Yên luôn đi đầu trong việc đổi với phương pháp và ứng dụng CNTT vào giảng dạy.

28

PHẦN KẾT LUẬN

1. KẾT LUẬN

Qua nghiên cứu đề tài có thể rút ra một số kết luận chung sau:

- Đã tìm hiểu bản chất công tác quản lý của Hiệu trưởng, bản chất đổi mới

PPDH và sự tương tác giữa hai phạm trù này. Để đề xuất ra các biện pháp

trong điều kiện cụ thể phải xác định : Đổi mới cái gì ? Đổi mới như thế nào

? Bắt đầu đổi mới từ đâu ? Về nội dung đổi mới chủ yếu phải xem đổi mới

PPDH là hoạt động của quần chúng, phải được thực hiện thường xuyên, liên

tục. Về điểm xuất phát, đổi mới PPDH phải được bắt đầu từ công tác kế

hoạch của hiệu trưởng.

- Để đổi mới PPDH, Hiệu trưởng cần thực hiện đồng bộ, linh hoạt các

biện pháp sau đây:

+ Tăng cường quản lý hoạt động của tổ chuyên môn.

+ Tăng cường quản lý hoạt động của tổ chủ nhiệm và Đoàn thanh niên

+ Tăng cường quản lý hoạt động dạy học và bồi dưỡng kỹ năng đổi mới

PPDH cho đội ngũ giáo viên.

+ Tăng cường quản lý hoạt động học tập của học sinh.

+ Phối hợp chặt chẽ các hoạt động của Hội cha mẹ học sinh và các lực

lượng khác.

+ Đảm bảo các điều kiện thiết yếu về kinh phí, về CSVC – TBDH.

+ Tăng cường việc tạo động lực cho hoạt động dạy học.

2. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ

Sở GD & ĐT tỉnh Lào Cai:

- Cần có những văn bản qui định và hướng dẫn cụ thể hơn về thực hiện đổi

mới PPDH.

- Tăng cường tổ chức các hội thảo, bồi dưỡng giáo viên theo chuyên đề cụ

thể về đổi mới PPDH một cách thường xuyên.

- Tăng cường chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra việc thực hiện đổi mới PPDH một

cách thường xuyên.

29

- Tham mưu, tạo điều kiện về kinh phí cho trường trong việc xây dựng

CSVC – TBDH theo hướng đồng bộ hoá, chuẩn hoá từng bước đáp ứng yêu

cầu về đổi mới PPDH.

- Tạo điều kiện cho cán bộ quản lý các trường được tham quan học tập kinh

nghiệm ở các đơn vị điển hình về quản lý trường học, quản lý đổi mới PPDH.

30

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ban bí thư TƯ Đảng ( 2004), Chỉ thị số 40 – CT/TƯ “ Xây dựng nâng cao

chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản giáo dục”.

2. Bộ Giáo dục và Đào tạo ( 2010), Nhiệm vụ năm học 2010 – 2011.

3.Bộ Giáo dục và Đào tạo, Điều lệ trường trung học phổ thông

4. Bộ Giáo dục và Đào tạo - Trường cán bộ quản lý GD & ĐT, Quản lý giáo

dục và đào tạo ( Chương trình dùng cho CBQL trường THPT )

5. Nguyễn Hữu Chí, Đổi mới chương trình THPT và những yêu cầu đối với

công tác quản lý của Hiệu trưởng.

6. Nguyễn Quóc Chí – Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đại cương về quản lý, Trường

CBQL GD & ĐT và Đại học Quốc gia Hà Nội.

7. Nguyễn Văn Châu, Những giải pháp tăng cường hiệu quả quản lý hoạt

động dạy học của Hiệu trưởng trường THPT, Luận án TS.

8. Đảng Cộng sản Việt nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành TƯ

khoá VIII.

9. Đảng Cộng sản Việt nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX.

10. Nguyễn Kỳ (Chủ biên), Mô hình dạy học lấy học sinh làm trung tâm,

Trường CBQL GD & ĐT.

11. Hồ Chí Minh, Về vấn đề Giáo dục.

12. Nguyễn Ngọc Quang, Những khái niệm cơ bản về lý luận QL GD

13. Trần Hồng Quân, Giáo dục và Đào tạo là con đường quan trọng nhất để

phát huy nguồn lực con người.

31