POLJOPRIVREDNI FAKULTET
RAUNOVODSTVOKOLSKA 2013/2014. GODINA
Seminarski rad:KNJIGOVODSTVO OSNOVNIH SREDSTAVA
Student:Dajana Vasili
Mentor:Doc. dr. Tamara Stojanovi
Banja Luka, 2014.
SADRAJ:1.Racunovodstvo - pojam i zadaci32.Knjigovodstvo pojam ,
ciljevi i zadaci43.Osnovna sredstva - pojam i podela5Osnovna
sredstva u pripremi ( u izgradnji )5Osnovna sredstva u
funkiciji5Osnovna sredstva van funkcije64.Knjigovodstvena
evidencija osnovnih sredstava75.Ulaganja u osnovna sredstva10a)
kupovina novih osnovnih sredstava10b) kupovina upotrebljavanih
osnovnih sredstava116.Prijem osnovnih sredstava bez
naknade137.Trosenje osnovnih sredstava - amortizacija
-14Zakljucak:16Literatura:17
1. Raunovodstvo - pojam i zadaciU okviru predmeta Raunovodstvo
izuava se ekonomska problematika preduzea, privredne pojave u
preduzeu i utvruje vrijednosni odnos izmeu uloenih sredstava u
djelatnost kojom se bavi preduzee i postignutih rezultata.
Poslovanje svakog preduzea kao i upravljanje istim predstavlja
stalno prilagoavanje promjenljivim uslovima poslovanja. Poslovne
odluke kroz koje se upravljanje preduzeem izraava moraju se
zasnivati na blagovremenim, potpunim i adekvatnim odlukama
primjerenim informacijama. Informativnu podrku upravljanjem
preduzea prua raunovodstvo. Zbog toga se raunovostvo najece definie
kao podfunkcija funkcije upravljanja. Mnogi autori pod pojmom
raunovodstva obuhvataju sve postupke iji je zadatak koliinsko i
vrijednosno obuhvatanje i kontrola svih tokova novca i uinaka koji
nastanu u preduzeu (izazvani proizvodnjom ili
prodajom).Raunovodstvo ima interne i eksterne zadatke.
Dokumentovanost i kontrola predstavljaju prvi interni zadatak i
ostvaruju se putem koliinskog i vrijednosnog obuhvatanja kao i
nadzora nad privrednim procesima u preduzeu. Drugi vaan interni
zadatak je pruanje upravi preduzea osnove za planiranje stanja
imovine i rentabiliteta. Zadaci eksternog raunovodstva vezani su za
polaganje rauna i informisanje. Na osnovu zakonskih propisa sva
preduzea su obavezna da poloe raun o poslovnim tokovima, a takav
zahtjev je iskljuivo ostvariv uz pomo raunovodstva. Dijelom zbog
zakonske obaveze a dijelom zbog upravljanja menadmentom
raunovodstva. Svrha raunovodstva je da informie vlasnike,
povjerioce, zaposlene, poreske organe i ostalu zainteresovanu
javnost o finansijskom i prinosnom poloaju preduzea.Cijelina
raunovodstva moe da se podijeli prema razliitim kriterijumima. Na
primjer, prema grupama srodnih poslova (knjigovodstvo sa bilansom,
obraun trokova, raunovodstveno planiranje i analiza, kontrola i
revizija). Ili pak prema namjeni u upotrebi raunovodstvo se dijeli
na ono koje je usmereno ka ispunjenju informativnih zahtjeva
eksternih korisnika i nazivamo ga finansijskim raunovodstvom, dok
raunovodstvo iji je primarni cilj zadovoljenje potreba za
informacijama uprave preduzea nazivamo upravljako raunovodstvo.
2. Knjigovodstvo pojam, ciljevi i zadaciKnjigovodstvo obezbeuje
podatke koji se na razliite naine primjenjuju u pojedinim
dijelovima raunovodstva. To je osnovni razlog zbog ega se
knjigovodstvo najece definie kao raunska osnova raunovodstva.
Knjigovodstvo pri raunovodstvenom planiranju prua osnovu tako to se
pri izradi plana uvijek polazi od sadanjeg stanja a potom omoguava
pruanje podataka o ostvarenom rezultatu kao i o stanju imovine.
Knjigovodstvo mora raspolagati pouzdanim informacijama da bi se
donijele to kvalitetnije poslovne odluke.Ciljevi knjigovodstva se
izvode iz ciljeva preduzea. Ono poinje osnivanjem preduzea i
prestaje trenutkom njegove likvidacije. Osnovni ciljevi
knjigovodstva su :1. utvrivanje rezultata poslovanja ( dobitka ili
gubitka ) u odreenom vremenskom periodu;2. Utvrivanje stanja
imovine, obaveza kao i sopstvenog kapitala na odreeni dan
obrauna;3. pruanje podataka za kontrolu rada lica koja rukuju
pojedinim delovima imovine preduzea;4. pruanje podataka za
planiranje rezultata poslovanja, stanja imovine kao i priliva i
odliva novca;5. prunje podataka za kontrolu izvrenja planskih
veliina.Da bi svi ovi navedeni ciljevi bili ostvareni neophodno je
da menadment raunovodstva prikupi sve informacije koje dokazuju
nastanak svakog poslovnog dogoaja tj. prikupljanje, klasifikovanje,
reklasifikovanje, biljeenje, uvanje podataka i naravno izvetavanje
o nastalim poslovnim dogaajima (a sve to predstavlja zadatke
knjigovodstva).Postoje dva metoda vodjenja knjigovodstva: prosto i
dvojno knjigovodstvo.Prostoknjigovodstvoje nezaokruen sistem u kome
se vode evidencije o pojedinim dijelovima imovine, kao sto su:
gotovina, roba, dunici, povjerioci i sl. Iz prostih (pojedinanih,
izolovanih) evidencija ne moe se utvrditi ni ukupna vrijednost
imovine i obaveza, a ni ostvareni rezultati poslovanja.Dvojno
knjigovodstvoje zaokruen sistem evidencije u koji su ukljueni svi
dijelovi imovine, obaveze i kapital, kao i promjene na njima, to
omoguava da se na osnovu knjigovodstvenih podataka utvrdi ukupna
vrijednost imovine, obaveza i rezultat poslovanja preduzea.
3. Osnovna sredstva - pojam i podjela
U zavisnosti od funkcije koju imaju u procesu proizvodnje ukupno
uloena sredstva jednog preduzea mogu se podijeliti na osnovna
sredstva i obrtna sredstva.Osnovna sredstva predstavljajusva ona
sredstva koja u proces proizvodnje jednog preduzea ulaze svojom
cjelokupnom vrednou , ali se pri jednom poslovnom ciklusu ne utroe
u cjelosti ve se njihova vrijednost usljed fizikog kao i moralnog
rabaenja postepeno smanjuje i do kraja proizvodnog ciklusa
zadravaju svoj prvobitni oblik. Osnovna sredstva se mogu javiti u
obliku : stvari , prava i novca.Podjela osnovnih sredstava moe se
izvriti prema razliitim kriterijumima u zavisnosti od potrebe
preduzea. U naim zakonskim propisima najee kao kriterijum za
podjelu osnovnih sredstava koristi se proces proizvodnje, tako da
razlikujemo :1. osnovna sredstva u pripremi ( izgradnji );2.
osnovna sredstva u funkciji;3. osnovna sredstva van
funkcije.Osnovna sredstva u pripremi ( u izgradnji )Veoma je bitno
precizirati koje stvari ili koja prava treba nabaviti kao i iz
kojih izvora e biti izvreno finansiranje te iste nabavke. Kod ovih
sredstava visina potrebnih novanih sredstava za njihovu nabavku se
odreuje na osnovu investicionih programa kao i tehnike
dokumentacije (predraunska vrijednost graevinskih objekata, opreme,
visine trokova montae i drugi izdaci vezani za izgradnju i putanje
u rad datog objekta kao i izvori iz kojih se obezbjeuju sredstva za
finansiranje izgradnje ).Ulaganje u sva osnovna sredstva mogu se
vriti sa ciljem da se izgradi: novi kapacitet, proiri vec postojeci
kapacitet, modernizuje ili pak izvri zamjena postojeeg kapaciteta.
Osnovna sredstva u pripremi su prema tome ona sredstva ija
izgradnja jo uvijek nije zavrena, kao i ona sredstva koja jo uvijek
nisu spremna za datu poslovnu aktivnost. Ova sredstva se mogu
javiti u sledeim oblicima :
1. potraivanja za avanse;2. potraivanja po osnovu zajednike
izgradnje osnovnih sredstava;3. investicije u toku.Osnovna sredstva
u funkicijiSva osnovna sredstva jednog preduzea koja se koriste za
obavljanje djelatnosti kojom se preduzee bavi predstavljaju osnovna
sredstva u funkciji. U ova sredstva spadaju sledee stvari i prava:
zemljita koja slue u privredne svrhe, ume, gradevinski objekti,
oprema, dugogodinji zasadi, osnovno stado, materijalna prava,
osnivaka ulaganja datog preduzea i ostala osnovna sredstva.
Osnovna sredstva van funkcijeSve obustavljene investicije jednog
preduzea, kao i osnovna sredstva koja se ne mogu vie koristiti zbog
svoje fizike porabaenosti, ili je pak njihovo koricenje postalo
ekonomski nesvrsishodno zbog svog moralnog zastarijevanja kao i sva
ona sredstva zbog kojih pri izmijeni proizvodnog programa gube
svoju upotrebnu vrijednost predstavljaju osnovna sredstva van
funkcije datog preduzea.Zbog toga to ne uestvuju u obavljanju
poslovnih aktivnosti jednog preduzea ova sredstva se otpisuju (ova
sredstva mogu izazvati dodatne trokove i na taj nain smanjiti
finansijski rezultat poslovanja datog preduzea). Ova sredstva van
funkcije otpisuju se otuenjem putem prodaje, privremenim ili
trajnim ustupanjem nekom drugom preduzeu kome su ova sredstva
potrebna za poslovanje ili se pristupa njihovom ponovnom
osposobljavanju radi ponovne upotrebe za poslovne funkcije u
preduzeu.
4. Knjigovodstvena evidencija osnovnih sredstava
Da bi se moglo govoriti o evidenciji osnovnih sredstava i
obraunavanju njihove amortizacije, treba napomenuti koje se
vrijednosti razlikuju kod osnovnih sredstava.Vrijednost osnovnih
sredstava po kojoj su kupljena od dobavljaa predstavlja njihovu
fakturnu vrijednost. Fakturna vrijednost dobavljaa, uveana za
zavisne trokove ovih sredstava (dopreme, carine, montae, poreza i
sl.) i dovoenje u stanje njihove funkcionalne pripremljenosti, tj.
ukljuivanje u upotrebu, predstavlja nabavnu vrijednost.Nabavna
vrijednost slui za evidenciju osnovnih sredstava u knjigovodstvu,
kao osnovica za obraunavanje amortizacije, tj. otpisivanje. Kada se
nabavna vrijednost umanji za izvrene obaveze (amortizovanu
vrijednost), dobija se sadanja vrijednost osnovnih sredstava. Trina
vrijednost osnovnih sredstava predstavlja vrijednost koja moe da se
postigne njihovom prodajom i koja moe biti vea ili manja od sadanje
vrijednosti.Revalorizacijaosnovnih sredstava predstavlja svoenje
knjigovodstvene vrijednosti na trinu vrijednost. Za to svoenje se
koristi koeficjent revalorizacije po mjesecima u toku godine i
zbirni koeficjent na kraju poslovne godine. Koeficjent predstavlja
stopu rasta cijena na malo koju zvanino objavljuje zavod za
statistiku. Vri se radi obraunavanja realne amortizacije i radi
utvrivanja dobiti.Za evidenciju osnovnih sredstava koriste se
sledeca dokumenta:Za evidenciju nabavke:1) faktura dobavljaa (o
kupovini) osnovnih sredstava,prevozu,montai,carinama2) obraun
(situacije)3) rjeenje o besplatnom prijemu, izvetaj, zapisnici
Bez obzira na nain nabavke, fiziki prijem osnovnih sredstava vri
se komisijskim zapisnikom o prijemu preuzimanju osnovnih sredstava.
Po zavrenoj nabavci struna sluba zaduena za njenu realizaciju treba
da sastavi izvetaj o stavljanju osnovnih sredstava u upotrebu.Za
evidenciju otuivanja koriste se sledea dokumenta:1) odluka i
zapisnik o rashodovanju osnovnog sredstva ( izvetaj o aktiviranju )
koji predstavlja nalog za knjigovodstveni obraun2) odluka i
zapisnik o primopredaji i faktura o prodaji osnovnog sredstva3)
odluka i zapisnik o besplatnom ustupanju osnovnog sredstva
Zadatak knjigovodstva osnovnih sredstava jeste, izmeu ostalog,
da utvrdi poslovne knjige u koje e se evidentirati svi podaci i sve
promjene na ovim sredstvima.Svako preduzece ima obavezu da
organizuje evidenciju o sopstvenim osnovnim sredstvima tako da se u
svakom trenutku moe sagledati : nabavna , otpisana i sadanja
vrijednost osnovnih sredstava u cjelini, kao i svakog pojedinanog
osnovnog sredstva tog preduzea. Takva evidencija preduzea vodi se
kroz sledeu dokumentaciju :
1. glavnu knjigu;2. knjigu inventara;3. analitike kartice
osnovnih sredstava.U glavnoj knjizivodi se sintetika evidencija kao
i evidencija po grupama osnovnih sredstava. Preko ovih rauna prati
se samo stanje ali i kretanje osnovnih sredstava iskljuivo po
vrijednosti.Knjiga inventaraje oblik analitike evidencije, uvek je
povezana i ne vodi se nikada u slobodnim listovima. Ona uvek mora
biti ovjerena od ovlaenog lica sa precizno numerisanim stranicama
zbog eventualne zloupotrebe. Knjiga inventara treba da prui podatke
o stanju ali i promjenama osnovnih sredstava. Ona uvek mora da
sadri sledee: inventarni broj, nomenklaturni broj, naziv, podatke o
dobavljau i njegovom sjeditu, precizno evidentiran broj i datum
dokumenta o prijemu osnovnog sredstva, vijek trajanja, datum
stavljanja u upotrebu istog, nabavnu vrednost, otuenje,
rashodovanje sa naznaenim datumom i primjedbom knjigovodstvenog
inventara osnovnih sredstava. Znai ona prua veoma veliki broj
razliitih podataka, od optih, tehnikih do ekonomskih, to po pravilu
nije sluaj sa ostalim hronolokim evidencijama. Ovakva knjiga
inventara koristi se sve dok u njoj postoji slobodnih listova. Tek
poto se popuni otvara se nova u kojoj se nastavlja evidencija na
potpuno identian nain koji je ve naveden u prethodnom tekstu. Ova
se hronoloka evidencija ne zakljuuje krajem godine ve prestankom
rada preduzea i ona prati sve promjene na osnovnom sredstvu tokom
njegovog vijeka trajanja.Analitike karticeosnovnih sredstava
predstavlja analitiku evidenciju o postojeim osnovnim sredstvima
jednog preduzea koja se vodi na slobodnim listovima koje u
knjigovodstvu nazivamo karticama. Za svaku stvar iz osnovnog
sredstva otvara se posebna kartica. Na prednjoj strani svake
kartice upisuju se osnovni podaci o osnovnom sredstvu i to:
inventarni broj, nomenklaturni broj, taan naziv osnovnog sredstva,
svi potrebni podaci o dobavljau, datum stavljanja sredstava u
upotrebu i ostali podaci vezani za odreena osnovna sredstva. Na
poleini analitikih kartica knjii se stanje i sve promjene vezane za
vrijednost osnovnih sredstava. Skup svih analitikih kartica jednog
preduzea predstavlja kartoteku osnovnih sredstava tog preduzea.Za
evidenciju svih osnovnih sredstava iz kojih se izuzimaju zemljita,
ume, viegodinji zasadi i osnovna stada knjigovodstvo svakog
preduzea koristi dva paralelana rauna. Na prvom od ovih paralelnih
rauna treba obijezbediti sve neophodne podatke o nabavnoj
vrijednosti, dok na drugom raunu treba obezbijediti podatke o
otpisanoj vrednosti konkretne vrste sredstava. Na osnovu ovako tano
evidentiranih paralelnih rauna knjigovodstvo je u mogunosti da
obrauna i treu vrijednost ovih osnovnih sredstava , a to je sadanja
vrijednost.Svako preduzee zakonski je obavezno da prati kontni
okvir koji propisuje drava u kojoj to isto preduzee posluje. Prema
najnovijem kontnom planu svaki od osnovnih sredstava ima svoj tano
odraeni broj rauna radi lake knjigovodstvene evidencije. U naoj
zemlji za evidenciju osnovnih sredstava predvieni su sledei rauni
:020- zemljita;021- ume i viegodinji zasadi;022- graevinski
objekti;023- postrojenja i oprema;024- investicione nekretnine;025-
osnovno stado;026- ostale nekretnine, postrojenja i oprema;027-
nekretnine, postrojenja, oprema i bioloka sredstva u pripremi;028-
avansi za nekretnine, postrojenja, opremu i bioloka sredstva;Svaki
od ovih rauna se najee analitiki ralanjuje, jer sem brojnosti
pojedinih vrsta sredstava ralanjavanje nalae i potrebu za
obezbjeivanjem nekih podataka koji se ne mogu dobiti sa
finansijskih kartica. Tu prije svega mislimo na podatke o
koliinama, povrini, snazi, kapacitetu, modelu ...
5. Ulaganja u osnovna sredstva
Proces ulaganja u osnovna sredstva odvija se kroz dvije posebno
odvojene faze i obije su predmet knjigovodstvenog obuhvatanja. Prva
faza predstavlja kupovinu kao i prijem materijalnih vrijednosti dok
druga faza predstavlja isplatu obaveza za nabavljenim sredstvima.
Obije ove faze ine cjelinu procesa ulaganja novca u osnovna
sredstva i ostale faktore proizvodnje. Zbog toga se kupovina tj.
prijem i novani izdatak u knjigovodstvu prikazuju paralelno.
Preduzea svoja osnovna sredstva (stvari i prava) mogu pribavljati
na tri naina a to su :
1. kupovina;2. izgradnja;3. ostali nacini.
Za sva tri pomenuta naina nabavke osnovnih sredstava isplata se
moe izvriti sa :
1. iro racuna;2. iz izdvojenih novanih sredstava za
investicije;3. iz odobrenih zajmova;4. kombinovano iz prethodnih
izvora.
-kupovina osnovnih sredstavaPri knjienju ekonomskih promena
vezanih za osnovna sredstva koristi se sintetiki raun osnovna
sredstva za sva osnovna sredstva u obliku stvari. Knjienje kupovine
novih osnovnih sredstava razlikuje se od knjienja korienih osnovnih
sredstava. Kupovinom osnovnih sredstava zamenjuju se dotrajala
osnovna sredstva tj. proiruju se postojei kapaciteti preduzea.a)
kupovina novih osnovnih sredstavaPreduzee moe da nae gotova
sredstva na tritu, spremna da se bez ikakvih dodatnih intervencija
ukljue u funkciju. Tada knjienje vrimo tako to se za nabavnu
vrijednost osnovnog sredstva zadui odgovarajui raun Osnovnih
sredstava dok na raunu Dobavljai za osnovna sredstva biljeleimo
porast obaveza. U koliko se kupljeno osnovno sredstvo ne moe
neposredno ukljuiti u poslovnu aktivnost , ve se prethodno mora
izvriti montaa, izgradnja postolja, prikljuaka i dr. tada se
kupovina obuhvata na raunu Investicije u toku. Na ovom raunu
knjiimo i sve trokove nabavke. Na dugovnoj strani ovog rauna
prikupljaju se svi elementi nabavne vrijednosti dok se
protivuknjienja sprovode na potranoj strani rauna Dobavljai za
osnovna sredstva. Likvidiranje obaveza prema dobavljaima knjii se
tako to se ovaj raun zadui, a odobri se odgovarajui raun izvora
sredstava iz kojega je kupovina finansirana.Graficki prikaz
naprijed opisanih knjienja izgleda ovako:
(1) prijem fakture za kupljeno osnovno sredstvo koje ne podlijee
montai i za zavisne trokove nabavke;(2) prijem fakture za osnovno
sredstvo koje se mora montirati, fakture za zavisne trokove nabavke
i za montau;(3) aktiviranje osnovnog sredstva;(4) isplata obaveza
prema dobavljaima.
b) kupovina upotrebljavanih osnovnih sredstavaNeke od potreba za
osnovnim sredstvima preduzee pokriva kupovinom korienih osnovnih
sredstava tj.onih koja su postala nepotrebna preduzeima koja ih
izlau prodaji. Cijena ovih osnovnih sredstava odreena je ponudom i
tranjom na tritu pa njihova kupovna vrijednost moe biti jednaka,
via ili nia od njihove neotpisane vrijednosti. Nabavka ovih
sredstava moe biti u cjelini ili djelimino finansirana iz dugoronih
kredita tj. obaveza prema dobavljau moe biti izmirena na taj nain
to e preduzee-kupac preuzeti na sebe obavezu dalje otplate datog
kredita.Grafiki prikaz ovih knjienja :
(1) i (2) knjienje kupovine ovih sredstava vri se tako to se za
nabavnu vrijednost zaduuje raun Osnovna sredstva, a odobrava se
raun Ispravka vrijednosti osnovnih sredstava i raun Dugoroni
krediti za iznos preuzetog kredita.
6. Prijem osnovnih sredstava bez naknade
Preduzea koja se nalaze u drutvenoj sredini mogu osnovna
sredstva sticati i prijemom bez naknade. Prijem osnovnih sredstava
bez naknade tj. na poklon vri se na osnovu ugovora izmedu preduzea
ustupioca i preduzea primaoca sredstava. Predmet ustupanja mogu
biti i stvari i prava. Knjienje prijema ovih sredstava vri se tako
to se na raunu osnovnih sredstava knjii poveanje u visini nabavne
vrijednosti preuzetog osnovnog sredstva, za visinu otpisane
vrednosti odobrava raun Ispravka vrednosti osnovnih sredstava, dok
se za sadanju, neotpisanu vrijednost odobrava raun sopstvenog
kapitala Poetni drutveni kapital. Grafiki prikaz ovih knjienja
:
(1) knjienje otpisane vrednosti preuzetog osnovnog sredstva;(2)
knjienje sadanje vrednosti preuzetog osnovnog sredstva.
7. Troenje osnovnih sredstava - amortizacija -
Reprodukciono troenje sredstava za proizvodnju je, u stvari,
simbioza dvaju procesa: procesa troenja sredstava i proces
reprodukovanja tih sredstava u novom proizvodu. Uslov za
reprodukovanje je prenoenje vrijednosti utroenog sredstva na novi
proizvod. Troenje sredstava za rad je postepeno, a to znai da se
jedno sredstvo za rad utroi tek posle veeg ili manjeg broja istih
ciklusa reprodukcije. Prenoenje nabavnih trokova sredstava na nov
proizvod treba da bude postepeno, u zavisnosti od vijeka trajanja
sredstva. Ovaj proces prenosa trokova
nazivamoamortizovanjesredstava za rad. Vrednost sredstava za rad,
koje u narednim ciklusima ostaje aktivno, smanjuje se u visini
otpisane sume.Obraun amortizacije se vri prema uredbi o
nomenklaturi osnovnih sredstava i propisanim godinjim stopama
amortizacije. Osnovica za obraun amortizacije je nabavna vrednost
osnovnog sredstva.Kod ekonomskog vijeka trajanja za amortizovanje
nije bitno da li maina radi ili ne; nije bitno da li ona proizvodi.
Bitno je samo vrijeme. Shodno pretpostavci o ravnomjernom
vremenskom troenju, na taj period ekonomskog vijeka trajanja treba
ravnomjerno raspodjeliti nabavne trokove sredstava za proizvodnju
koji se amortizuje. Ovako sproveden postupak amortizovanja naziva
sevremenskim amortizovanjem, a on moze biti:1) proporcionalni -
jednake stope amortizacije tokom vijeka upotrebe2) progresivni - u
prvim godinama nie stope amortizacije koje kasnije rastu3)
degresivni - u poetnim godinama vie stope amortizacije, koje
kasnije opadaju
Izraunava se kada se nabavna vrijednost osnovnog sredstva ( Nv )
podijeli planiranim vijekom njegove upotrebe ( h ).Ag = Nv/h(
godisnja amortizacija )Kodfunkcionalnog amortizovanjabitna je
fizika iskorienost sredstava. Ako, recimo u 24h, maina due radi a
manje miruje, ona e se prije utroiti nego u sluaju ako manje radi a
vie miruje. A s obzirom na to da je i ostvarena proizvodnja u
izvjesnoj proporciji sa vremenom funkcionisanja, ta proizvodnja
koja je fiziki mjerljiva, moe da poslui kao mjerilo funkcionisanja
maine odnosno njene optereenosti u proizvodnji. Ovaj metod se najee
koristi u transportnim organizacijama u skladu sa prijeenim
kilometrima. Obraun amortizacije po funkcionalnoj metodi vri se po
jedinici proizvoda ili amortizovanoj kvoti. Amortizovana kvota ( Aq
) se odreuje kao odnos nabavne vrijednosti ( Nv ) osnovnog sredstva
i fizikog obima proizvodnje (Q ).Aq = Nv/QGodinji iznos
amortizacije dobija se kada se amortizovana kvota (Aq) pomnoi
ostvarenom koliinom proizvoda ( Q ):Ag = Aq x QIako se osnovna
sredstva troe kontinuirano, u toku poslovne aktivnosti obraun i
knjienje njihovih utroaka vri se mjeseno. Stoga se godinja kvota
otpisa dijeli sa brojem mjeseci. Mjesena kvota otpisa se svakog
mjeseca uraunava u trokove, uz istovremeno evidentiranje smanjenja
vrijednosti osnovnih sredstava. Smanjenje vrijednosti osnovnih
sredstava obuhvata se neposredno ne na raunu osnovnih sredstava ve
na njegovom korektivnom raunu Ispravka vrijednosti osnovnih
sredstava. Prema tome, mjeseni iznos otpisa osnovnih sredstava se
knjii tako to se zaduuje raun trokovi otpisa ( trokovi amortizacije
) a odobrava raun ispravka vrijednosti osnovnih sredstava.Grafiki
se ovo knjienje predstavlja na slijedei nain:
Zakljuak:Svako preduzee pribavlja finansijski kapital sa ciljem
da se uloi u poslovanje koje e poslije zavrenog poslovnog ciklusa
vratiti taj kapital uvean. Za ovako uspijeno poslovanje bitnu ulogu
ima i menadment raunovodstva u okviru jednog preduzea. Od njegovog
poslovanja u mnogome zavisi i konani uspijeh poslovanja svakog
preduzea.Menadment raunovodstva ima kao primarni zadatak da ispuni
blagovremeno sve informativne zahtjeve svih eksternih korisnika ali
i potrebe za informacijama uprave preduzea. Jedino na takav nain
moe se obezbediti profesionalno poslovanje preduzea. Menadment
raunovodstva kao sastavni dio preduzea ne moe funkcionisati uspjeno
ako svoje ciljeve ne identifikuje sa ciljevima svog preduzea, koji
su prije svega ostvarenje dobitka, ouvanje tj. poveanje uloenog
kapitala u preduzee. Uz sve to ovaj dio menadmenta mora da potuje
odreene zakonske regulative jer je u uskoj vezi sa njima.Menadment
raunovodstva nekog preduzea obuhvata raunovodstveno na isti nain
dravni plan kao i sva ostala preduzea. Svi ti planovi se utvruju
zakonodavnom regulativom radi obuhvatanja svih preduzea, i takve
planove sprovodi nacionalna ili lokalna vlast ili neko drugo tijelo
poput agencije posebno osnovane za tu svrhu. Dravni planovi su
okarakterisani kao utvreni planovi doprinosa, na osnovu obaveza
datog preduzea prema planu. Mnogi dravni planovi su finansirani na
osnovu uplata tokom poslovanja.
Literatura:1. Finansijsko racunovodstvo, dr Radia Radovanovic,
dr Kata karic Jovanovic, Beograd 2003.2. uta knjiga kontni okvir
2005.3. Raunovodstvo, dr Vera Poznanic Leko, Beograd 2002.
16
