Stanisław Wyspiański

DZN projekt edukacyjny Ewa Kamińska

Stanisław WyspiańskiMalarstwo polskie XIX wieku


WYSPIAŃSKI Stanisław (1869-1907) Malarz, poeta, dramatopisarz, reformator teatru; także scenograf, projektant witraży, mebli; najbardziej wszechstronny artysta polskiego modernizmu

Autoportret artysty


Życiorys

Urodził się 15 stycznia 1869 roku w Krakowie. Duszę artysty odziedziczył po ojcu – rzeźbiarzu Franciszku Wyspiańskim. Wpływ na twórczość Stanisława mieli przyjaciele jego ojca, wśród których na wspomnienie zasługują Jan Matejko i Józef Szujski.

Stanisław po śmierci matki – Marii z domu Rogowskich (w 1878 roku) mieszkał przez dwa lata z ojcem, by w 1880 roku zamieszkać u wujostwa Stankiewiczów.

Edukację rozpoczął w 1875 w szkole ćwiczeń przy seminarium nauczycielskim. W cztery lata później został przyjęty do znanego Gimnazjum św. Anny, a w osiem lat po tym wydarzeniu zostaje studentem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podczas swojej edukacji poznał m.in. Lucjana Rydla, Kazimierza Przerwę-Tetmajera, Józefa Mehoffera, Henryka Opieńskiego, czy Stanisława Estreichera, ludzi mocno związanych z Krakowem. Drugim miejscem, w którym często można było go wtedy spotkać, był dom państwa Rydlów. To właśnie w domach przyjaciół kształtowały się jego poglądy i pasje. Wówczas też zapałał miłością do teatru.

1890 podróżował po Europie, 1891-94 przebywał w Paryżu, gdzie zetknął się ze sztuką H. Toulouse-Lautreca, V. van Gogha, M. Denisa i P. Gauguina, co wzbogaciło styl jego wczesnych prac (obrazy olejne, pastele, m.in. Chłopiec z kwiatem, Krajobraz znad Sekwany oraz monumentalne kartony witraży dla katedr.

Artysta w 1900 roku ożenił się z Teodorą Teofilą Pytkówną, służącą pochodzącą ze wsi wuja Stankiewicza. Dla tej kobiety zrezygnował z ukochanego Krakowa i osiedlił się z nią w Węgrzcach. Rodzina, której Wyspiański był bardzo oddany, szybko się powiększyła. Pozostał bardzo twórczy, malował liczne portrety kobiet, dzieci, własne, impresjonistyczne pejzaże Krakowa.

Jego koronną techniką były pastele. Zasłynął także jako ilustrator książek oraz jako inicjator tzw. sztuki stosowanej, projektując wnętrza i meble.

Był reformatorem polskiego teatru, inscenizatorem, twórcą kostiumów i dekoracji. Opracował własną koncepcję tzw. teatru monumentalnego, ogromnego, opierającego się na syntezie sztuk i nawiązującego do polskiego romantyzmu.

U schyłku życia Wyspiańskiemu nie udało się zostać dyrektorem teatru, co bardzo przeżył (stanowisko trafiło w ręce Ludwika Solskiego). Zmarł 28 listopada 1907 roku. Pochowano go w kościele ojców Paulinów na Skałce.


Styl malarski artystyDojrzały styl obrazów Stanisław Wyspiańskiego ,jest oryginalny i nowatorski, trudno w nim się dopatrzyć się wpływów innych artystów; posługiwał się żywą kreską, wyraźnym, dekoracyjnym konturem określającym zwartą, syntetyczną plamę koloru; ulubioną jego techniką stały się pastele; oprócz secesyjnej dekoracyjności w jego pracach pojawiła się ekspresja; malował widoki Krakowa i okolic (Chochoły na Plantach, Krajobraz znad Rudawy


Obrazy z cyklu macierzyństwo


Główka Helenki,Śpiący Staś)


Śpiący Staś, Dziewczynka w niebieskim kapeluszu


Dziewczynkaz wazonem i kwiatami,Eliza Pareńska


Portrety przyjaciół i artystów Krakowskich


Lucjan Rydel i Julian Nowak


Twórca witraży Bóg Ojciec stań się –witraż w Kościele Ojców Franciszkanów w KrakowieAPOLLO SŁONECZNY -PROJEKT WITRAŻA


Grafiki Gniew Achillesa

Apollo razi gromami


Autoportrety

Autoportret z żoną


Dziękuję za uwagę

Documents

Stanisław Wyspiański