STOLAR - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni... · Istorija 1 36 36 2. ... časopisa, revija, knjiga o šumama i njenoj ugroženosti u Crnoj Gori i šire - Vježbe (jedan

OBRAZOVNI PROGRAM

STOLAR

2

SADRŽAJ

OPŠTI DIO .................................................................................................. 3

1. NAZIV PROGRAMA: STOLAR ......................................................................... 3

2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3

POSEBNI DIO ............................................................................................... 5

1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 5

1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 5

1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................ 6

1.2.1. MATERIJALI ....................................................................................... 6

1.2.2. MAŠINE I UREĐAJI .............................................................................. 19

1.2.3. DRVNE KONSTRUKCIJE ........................................................................ 35

1.2.4. EKONOMIKA I ORGANIZACIJA ................................................................ 46

1.2.5. PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA ................................. 53

2. ISPITNI KATALOZI ................................................................................... 73

2.2. PRAKTIČNI RAD SA ODBRANOM ............................................................... 76

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA UČENIKA............................ 78

4. USLOVI ZA ZAVRŠETAK OBRAZOVANJA ......................................................... 78

5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA .......... 79

6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA ZA OBRAZOVANJE ODRASLIH POTREBAMA ...... 79

7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA .......................... 79

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA .............................. 80

9. PROFESIONALNA PRAKSA .......................................................................... 80

3

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: STOLAR 2. Nastavni plan

Redni broj

Nastavni predmeti – grupe predmeta

I II III Ukupno

Sed. God. Sed. God. Sed. God. A Opšteobrazovni predmeti

1. Maternji jezik i književnost 3 108 2 72 2 66 246

2. Primijenjena matematika 3 108 2 72 2 66 246 3. Strani jezik 2 72 2 72 2 66 210 4. Računarstvo i informatika 1 36 36 5. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 66 210 Društvena grupa predmeta

1. Istorija 1 36 36 2. Geografija 1 36 36 3. Sociologija 1 36 36

Prirodna grupa predmeta 1. Fizika 1 36 36 2. Hemija 1 36 36 3. Biologija 1 36 36

UKUPNO A 15 540 10 360 8 264 1164 B Stručno-teorijski predmeti 1. Materijali 2 72 1 36 108 2. Mašine i uređaji 2 72 1 36 108 3. Drvne konstrukcije 2 72 2 66 138

4. Ekonomika i organizacija proizvodnje 2 66 66

UKUPNO B 4 144 4 144 4 132 420

C Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja 12 432 17 612 19 627 1671

D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 33 105 E Profesionalna praksa 10 dana 10 dana 20 dana F Sedmični broj časova 32 32 32 G Broj radnih sedmica 36 36 33 105

Ukupno (A+B+C+D) = 3360 3. Opšti ciljevi nastave Obrazovni program: - omugućava svestrani razvoj pojedinca i njegovu socijalnu integraciju, - produbljuje i proširuje opšte obrazovanje u funkciji struke i obezbjeđuje stručno-

teorijska i praktična znanja za samostalno obavljanje zanimanja, - priprema za permanentno obrazovanje i cjeloživotno učenje, - razvija sposobnost socijalne komunikacije i spremnost za razvijanje međuljudskih

odnosa, - osposobljava učenike za planiranje, pripremu, izvođenje, kontrolu i vrjednovanje

rada u zanimanju, - osposobljava učenike da samostalno, sigurno, ekonomično i kvalitetno, izrađuju

stolarske proizvode (sto, ormar od masivnog drveta, ormar od masivnih ploča, ormara od furnirskih ploča, furnirskog namještaja, vrata, prozore, stepenica),

- osposoblava učenike za sastavljanje industrijskog namještaja, za izradu i ugradnju građevinske stolarije kao i da upoznaju osnove starinskog namještaja,

- osposobljava učenike za planiranje i ekonomično izvođenje pojedinačne i industrijske proizvodnje,

4

- razvija ekološku savijest, savijest o poštovanju mijera zaštite na radu i njihovu doslijednu primjenu.

4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih - U školu za sticanje srednjeg stručnog obrazovanja u trogodišnjem trajanju za

zanimanje stolar mogu se upisati lica koja su završila osnovnu školu ili završila dvogodišnju stručnu školu i nisu starija od 17 godina. Izuzetno, u školu se mogu upisati lica do 18 godine, uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole. Lica koja imaju više od 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih.

- Ako se za upis prijavio veći broj kandidata od broja raspisanih mjesta,

Ministarstvo donosi odluku o dopunskim kriterijumima za upis. 5. Trajanje obrazovanja - Obrazovanje traje tri godine. 6. Prohodnost - U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta

tekuće godine postigli pozitivnu ocjenu i priložili potvrdu o obavljenoj profesionalnoj praksi.

- Lica koja su završila dvogodišnju stručnu školu mogu se uključuti u drugi ili treći

razred srodnog zanimanja uz polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita. - Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvođenje obrazovnog

programa za odrasle, koji donosi škola (kursni sistemi, izvođenje predmeta po predmetnim blokovima i drugo).

7. Nivo obrazovanja koje se stiče - Srednje stručno obrazovanje u trajanju od tri godine – STOLAR.

5

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. PRIMIJENJENA MATEMATIKA 1.1.3. STRANI JEZIK 1.1.4. DRUŠTVENA GRUPA PREDMETA 1.1.5. RAČUNARSTVO I INFORMATIKA 1.1.6. PRIRODNA GRUPA PREDMETA 1.1.7. FIZIČKO VASPITANJE

6

1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. MATERIJALI 1. Naziv predmeta: MATERIJALI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i oblicima nastave

Razred Vrste nastave

Ukupno Teorija Vježbe Praktična

nastava I 54 18 72

II 36 36

III

Ukupno 108 108

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa ekološkim i socijalnim značajem šuma, - Upoznavanje sa glavnim vrstama drveta, građom drveta, tehničkim svojstvima i

upotrebom materijala, - Osposobljavanje za sagledavanje raznovrsnosti materijala koji se koriste u

finalnoj obradi drveta, - Osposobljavanje za prepoznavanje furnira i ploča i upoznavanje sa njihovim

tehnološkim osobinama, - Informativno upoznavanje sa tehnologijom proizvodnje furnira i ploča, - Upoznavanje sa pomoćnim materijalima u drvnoj industriji (ljepila, materijali za

površinsku obradu, materijale za oplemenjavane drveta), - Usvajajanje osnovnih znanja o ekonomičnoj upotrebi drveta, - Upoznavanje sa prednostima drveta kao ekološkog materijala, - Razvijanje ličnih osobina, na primjer odgovornost za zdravu sredinu.

7

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski

ciljevi Preporuke za

izvođenje nastave učenik učenik učenik

Osnovi šumarstva - upoznaje se sa

pojmom šuma kao biogeocenoza,

- upoznavanje sa šumskim fondom Crne Gore,

- upoznaje se sa crnogorskim šumama, njihovom ljepotom, značajem kao sirovinskom bazom za drvnu industriju,

- opisuje stablo, njegove dimenzije,

- identifikuje osobine i karakteristike djelova stabla, opisuje rast drveta i nastanak drvnog tkiva,

- objašnjava funkciju pojedinih djelova,

- navodi spoljašnje osobine debla,

- upoznaje se sa spoljašnjim osobinama debla i značajem za tehničku upotrebljivost drveta,

- skicira stablo i uočava njegove djelove i dimenzije,

- određuje pad prečnika,

- razvrstava spoljašnje osobine debla,

- Dobijanje informacija o crnogorskim šumama kao najvažnijoj sirovinskoj bazi za drvnu industriju

- Razvija pozitivan

odnos prema šumi i okolini

- Gledanje video filma o šumama Crne Gore

- Analiza podataka iz časopisa, revija, knjiga o šumama i njenoj ugroženosti u Crnoj Gori i šire

- Vježbe (jedan čas)

Unutašnja građa drveta - navodi elemente

makroskopske građe drveta (kora, kambijum, bjeljika, srčika, zrelo drvo, sržni zraci, godovi i drugo),

- razlikuje i pojašnjava karakteristike elemenata makroskopske građe drveta

- posmatra presjeke drveta i uočava elemente makroskopske građe drveta lišćara i četinaraskicira presjeke drveta i uočava elemente građe drveta

- Razvija sposobnost za sistematsko i samostalno opažanje

- Pri posmatranju

pod mikroskopom razvija sposobnsot individualnog razumijevanja i opažanja

- Vježbe (dva časa) - Modeli (uzorci) - Vježbe (dva časa) - Mikrospkopski

preparati - Mikroskop - Vježbe (dva časa)

8




lišćara i četinara na poprečnom, radijalnom i tangencijalnom presjeku,

- pojašnjava funkciju pojedinih elemenata makroskopske građe drveta i njihov uticaj na svojstva drveta,

- navodi elemente mikroskopske građe drveta (traheide, parenhimatične ćelije, drvna vlakna, traheje),

- razlikuje i pojašnjava karakteristike elemenata mikroskopske građe drveta lišćara i četinara na trodimenzionalnim modelima ili slikama na poprečnom, radijalnom i tangencijalnom presjeku,

- pojašnjava funkciju pojedinih elemena mikroskopske građe drveta i njihov uticaj na svojstva drveta,

- opisuje elemente građa ćelije drveta (ćelijski zid, hemizam drveta),

- opisuje hemijski sastav zida ćelije kod četinara i lišćara,

- pojašnjava osobine i karakteristike elemenata građe drveta četinara,

- posmatra pod mikroskopskom presjek drveta četinara

- raspoznaje

elemente građe četinara i lišćara na trodimenzionalnim modelima ili slikama građe četinara i lišćara

- Razvija sposobnost za sistematično i samostalno opažanje

9




- pojašnjava osobine i karakteristike elemenata građe drveta lišćara,

Tehnička svojstva drveta - definiše tehnička

svojstva drveta, Estetska svojstva - Identifikuje

osobine i karakteristike estetskih svojstava drveta (boja, tekstura, sjaj, miris, finoća, ukus..),

- razvrstava drvo po boji,

- na uzorcima drveta razlikuje različite teksture (poprečnu, radijalnu, tangencijalnu, spiralnu, pravilnu, nepravilnu i druge),

- na uzorcima drveta identifikuje osobine i karakteristike, finoću drveta,

- raspoznaje vrsta drveta na osnovu estetskih svojstava,

- Zna da na osnovu estetskih svojstava drveta prepozna kvalitetno drvo za pojedine potrebe

- Razvija sposobnost ocjenjivanja upotrebljivosti drveta na bazi estetskih svojstava

- Razvija smisao za prirodnost u estetici


- Fizička svojstva drveta

- identifikuje osobine i i karakteristike fizičkih svojstava drveta,

- pojašnjava poroznost drveta i njen značaj,

- pojašnjava pojam mase drveta,

- definiše slobodnu i vezanu vodu,

- zna utvrditi vlažnost drveta gravimetrijskom metodom i pomoću električnog vlagomjera,

- razvrstava drvo četinara i lišćara prema masi,

- definiše higroskopnost drveta i uticaj ravnotežne

- razvrstava osnovne vrste četinara i lišćara po masi,

- razvrsta drvo po poroznosti,

- razlikuje i pojašnjava vlažnost drveta,

- utvrđuje vlažnost drveta gravimetrijskom metodom,

- mjeri vlažnost drveta pomoću vlagomjera,

- Razvija sposobnost da na osnovu fizičkih svojstava drveta prepozna kvalitetno drvo za pojedine potrebe

- Osposobljava se za samostalni rad sa električmnim vlagomjerom

- Povezuje uzroke i posledice

- Vježbe (jedan čas) - Električni

vlagomjer

10




vlažnosti, - pojašnjava pojam

utezanja i bubrenja drveta i poznaje prosječne procentre utezanja u različitim smjerovima drveta,

- poznaje značaj provodljivosti zvuka i toplote drveta,

Mehanička svojstva drveta - identifikuje

osobine i karakteristike mehaničkih svojstava drveta,

- razumije pojam tvrdoće, čvrstoće, elastičnosti, plastičnosti i žilavosti,

- razvrsta osnovne vrste četinara i lišćara prema tvrdoći,

- razvrstava drvo po mehaničkim svojstvima

- razvija sposobnost da na osnovu mehaničkih svojstava drveta prepozna kvalitetno drvo za pojedine potrebe


Fizičko-hemijska svojstva drveta - objašnjava pojam

trajnosti, - objašnjava snagu

ogrijevanja,

- razvrstava osnovne vrste drveta četinara i lišćara prema trajnosti,

- razvrstava vrste drveta četinara i lišćara prema snazi ogrijevanja,

Greške drveta - definiše pojam i

vrste grešaka drveta,

- opisuje greške građe drveta (nepravilnost poprečnog presjeka, dvostruko srce, kvrge ili čvorove, usukanost vlakana, smone vrećice, reakciono drvo, sraslu koru...)

- raspoznaje greške građe drveta i njihov uticaj na ekonomsku i upotrebnu vrijednost

11




Greške od uzroka fizičke prirode - opisuje greške od

uzroka fizičke prirode (paljivost, okružljivost, raspukline, pukotine),

- raspoznaje greške od uzroka fizičke prirode, procjenjuje njihov uticaj na ekonomsku i upotrebnu vrijednost

- Razvija sposobnost opažanja

- Razvija osjećaj za

estetiku

Greške boje drveta - opisuje greške boje

drveta koje ne umanjuju ćvrstoču (sržne mrlje, dvostruka bjeljika, lažna srčevina, plavetnilo (modrenje), rujavost,

- raspoznaje greške boje koje ne umanjuju čvrstoću drveta, procjenjuje njihov uticaj na ekonomsku i upotrebnu vrijednost

- opisuje greškle boje drveta koje umanjuju čvrstoću (prozuklost, trulež),

- raspoznaje greške boje koje umanjuju čvrstoću drveta,

- procjenjuje njihov uticaj na ekonomsku i upotrebnu vrijednost

Greške od insekata - opisuje greške od

insekata (mušičavost, crvotočina),

- upoznavanje sa metodama zaštite drveta od insekata,

- raspoznaje greške od insekata, procjenjuje njihov uticaj na ekonomsku i upotrebnu vrijednost drveta

Greške građe drveta - opisuje greške

nastale prilikom obrade,

- raspoznaje greške nastale prilikom obrade, procjenjuje njihov uticaj na ekonomsku i upotrebnu vrijednost drveta

Karakteristike i upotreba najvažnijih domaćih i stranih vrsta - opisuje četinarske

vrste (jela, smrča, bor crni, bor bijeli, ariš),

- definiše kriterijume za prepoznavanje vrsta,

- Raspoznaje četinarskie vrste:

- jedričave, - bakuljave, - sa zrelim drvetom, - sa smonim

kanalima, - bez smonih kanala

- Osposobljavanje za raspoznavanje domaćih i stranih vrsta drveta

- Vježbe (jedan čas) - U pripremljene

tabele, na bazi posmatranja uzoraka, učenik upisuje podatke po kojima identifikuje

12




osobine i karakteristike za određenu vrstu drveta iz zbirke

- opisuje lišćarske vrste (bukva, hrast, jasen, javor, brijest...),

- definiše kriterijume za prepoznavanje vrsta,

- raspoznaje lišćarskih vrsta

- jedričave, - bakuljave, - sa zrelim drvetom, - prstenasto-

porozne, - difuzno-porozne,

- Opisuje strane vrste (mahagoni, tik., palisandar )

- raspoznje osnovne strane vrste-egzote

Rezana građa - upoznaje pojam

rezane građe, vrste i osnovne tehnike rezanja,

- upoznaje osnove tehnološkog procesa proizvodnje,

- upoznaje standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu rezane građe,

- upoznaje osnove sušenja rezane građe prirodnim i vještačkim putem,

- proučavanje i primjena standarda za rezanu građu četinara i lišćara

- Razvija sposobnost pravilnog odabira rezane građe za određenu namjenu

- Vježbe (jedan čas) - Standardi

Furniri - upoznaje pojam

furnira, vrste i tehnike dobijanja (ljušteni, sječeni, rezani),

- upoznaje osnove tehnološkog procesa proizvodnje furnira,

- upoznaje standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu furnira,

- upoznaje osnove sušenja furnira prirodnim i

- bira furnire za određenu namjenu

- analizira standarde za ljuštene, sječene i rezane furnire

- Razvija sposobnost pravilnog odabira furnira građe za određenu namjenu

- Vježba (jedan čas) - Formiranje zbirke

furnira - Uzorci furnira

13




vještačkim putem, Ploče na bazi drveta Furnirske ploče (šper ploče) - upoznaje pojam i

vrste šper ploča, - upoznaje osnove

tehnološkog procesa proizvodnje šper ploča,

- upoznaje standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu šper ploča,

- poznaje ploču iz zbirke

- analizira konstrukciju ploče - pravilo simetrije i unakrsnosti

- određuje namjenu ploče

- Razvija sposobnost pravilnog odabira ršper ploča za određenu namjenu

Panel ploče (stolarske ploče) - upoznaje pojam i

vrste panel ploča, - upoznaje osnove

tehnološkog procesa proizvodnje panel ploča,

- upoznaje standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu panel ploča,


- analizira konstrukciju ploče


- Razvija sposobnost pravilnog odabira panel ploča za određenu namjenu

Iveraste ploče - upoznaje pojam i

vrste iverastih ploča,

- upoznaje osnove tehnološkog procesa proizvodnje iverastih ploča,

- upoznaje standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu iverastih ploča,




- Razvija sposobnost pravilnog odabira riverastih ploča

Ploče vlaknatice - upoznaje pojam i

vrste ploča vlaknatica,

- upoznaje osnove tehnološkog procesa




- Vježba (jedan čas) - Zbirka ploča - Uzorci ploča

14




proizvodnje ploča vlaknatica ploča,

- upoznaje standardne dimenzije, kvalitet i upotrebu ploča vlaknatica,

15

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi

Preporuke za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Pomoćni materijali u drvnoj industriji - nabraja vrste

pomoćnih materijala,

- zna namjenu pomoćnih materijala,

- klasifikuje pomoćne materijale prema namjeni

Ljepila za drvo - upoznaje pojam

ljepila i namjenu, - pojašnjava

postupak lijepljenja (normalna temperatura, radno vrijeme, otvoreno vrijeme, zatvoreno vrijeme, lijepljenje na hladno, toplo, vruće),

- opisuje osobine prirodnih ljepila i zna njihovu namjenu (glutinska, kazeinska i druga),

- opisuje osobine sintetskih ljepila i zna njihovu namjenu (karbamidna, folmaldehidna, fenolna, PVA),

- poznaje postupak utvrđivanja viskoziteta ljepila pomoću Fordove čaše,

- razumije postupak pripreme ljepila,

- povezuje anatomsku građu drveta, sastav ljepila i količinu nanosa pri lijepljenju,

- poznaje postupak uskladištenja ljepila i zaštitu pri radu sa ljepilima

- nabraja vrste ljepila

- prepoznaje i bira ljepila za određenu namjenu

- analizira postupke pri lijepljenju

- određuje viskozitet ljepila pomoću fordove čaše

- Razvija ekološku svijest

- Izgrađuje pravilan odnos prema zaštiti na radu

- Uzorci ljepila za drvo i katalozi proizvođača ljepila

16




Sredstva za brušenje - razumije pojam

sredstava za brušenje,

- poznaje oznake (numeracija brusnog zrna, podloga, brusnog sredstva, strukturom i drugo),

- opisuje osobine i namjenu sredstava za brušenje,

- poznaje postupak uskladištenja i zaštitu pri radu sa sredstvima za brušenje,

- nabraja vrste i zna karakteristike prirodnih brusnih sredstava (korund, šmirgl, kvarc i drugi),

- nabraja vrste i zna karakteristike vještačkih brusnih sredstava (elektrokorund, karborundum),

- Uzorci sredstava za brušenje za drvo i katalozi proizvođača alata

Materijali u površinskoj obradi drveta Materijali za pripremu površine - razumije pojam i

osobine kitova, zapunjača pora, sredstava za bijeljenje i bajcovanje,

- zna kriterijume upotrebe,

Materijali za lakiranje - razumije pojam i

osobine lakova u obradi drveta (nitrocelulozni, poliester...),

- zna kriterijume upotrebe lakova,

Materijali za završnu obradu - razumije pojam i

osobine sredstava za poliranje,

- zna kriterijume upotrebe sredstava za poliranje,

Sredstva za zaštitu drveta - razumije pojam i

osobine

- nabraja vrste sredstava za pripremu površine za lakiranje

- bira materijale po uzorcima

- nabraja vrste i karakteristike lakova

- odabira lakove za određenu namjenu

- bira sredstva za poliranje

- bira sredstva zaštite drveta

- Razvija osjećaj za kvalitetni i lijep izgled

- Razvija estetski osjećaj i sposobnost opažanja

- Razvija ekološku svijest i izgrađuje odnos zaštite pri radu

- Uzorci materijala u površinskoj obradi i katalozi proizvođača materijala

17




insekticida, fungicida i antipirena,

- zna kriterijume upotrebe sredstava za zaštitu drveta,

Tapetarski materijal - upoznaje

tapetarske materijale (puhin, mebl-štof, opruge i dr.),

- navodi namjenu pojednih materijala,

- prepoznaje materijale i određuje namjenu

Okovi - razumije pojam i

osobine konstruktivnih i estetskih okova,

- nabraja vrste okova,

- zna kriterijume upotrebe okova,

- bira okove za određenu namjenu

- Razvijanje osjećaja za estetiku i funkcionalnost

- Uzorci okova i i katalozi proizvođača

Ostali materijali - razumije pojam i

osobine stakla, kože, tekstila i dr.),

- nabraja vrste ostalih materijala,

- zna kriterijume upotrebe ostalih materijala,

- prepoznaje materijala i određuje namjenu

- Razvija osjećaj za pravilnu upotrebu u okviru zanimanja

- Uzorci ostalih materijala i katalozi proizvođača

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Bućan, G.: Tehnologija materijala za drvoprerađivačku školu, Zavod za udžbenike

Srbije, - Knežević, N.: Anatomija i svojstva drveta, Zavod za udžbenike Srbije, - Miljković, J., Crnogorac, O.: Tehnologija pomoćnih materijala, Zavod za

udžbenike Srbije, - Spasojević, M.: Tehnologija materijala, Zavod za udžbenike Srbije, - Šolajić, V.: Zaštita drveta za tehničara primarne proizvodnje i proizvođača

finalnih proizvoda od drveta, Zavod za udžbenike Srbije. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Mikroskop, mikroskopski preparati, uzorci raznih vrsta drveta, uzorci pomoćnih

materijala, uzorci tkanina, uzorci sredstava za brušenje, zbirke grešaka drveta, komponente ljepila, katalozi proizvođača ljepila, sredstava za brušenje.

18

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - U svakom klasifikacionom periodu provjeravaju se i ocjenjuju usmeni odgovori

učenika i zadaci i radovi na vježbama i njihova odbrana. 8. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetima

Predmet Znanja - Rezana građa, - Sušenje drveta, - Parenje drveta, - Zaštita drveta, - Pomoćni materijali.

- Praktična nastava - Rad sa rezanom građom; - Proizvodnja stolarije; - Rad sa furnirima, šper

pločama, panel pločama, ivericama i pločama vlaknaticama;

- Poštovanje propisa o zaštiti na radu i upotreba zaštitnih i sigurnosnih uređaja pri radu na mašinama za obradu drveta.

- Lijepljenje, - Površinska obrada i zaštita

drveta.

- Mašine i uređaji - Poznavanje mašina za obradu drveta, hidrauličnih i pneumatskih uređaja i postrojenja i transportnih sredstava

19

1.2.2. MAŠINE I UREĐAJI

1. Naziv predmeta: MAŠINE I UREĐAJI 2. Broj časova po godinama obrazovanja i oblicima nastave



nastava I 72 72

II 36 36

III

Ukupno 108 108 3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje osjećaja odgovornosti i preciznosti u radu, - Usvajanje osnovnih znanja o mašinskim materijalima i mašinskim elementima, - Ovladavanje stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci, - Usvajanje znanja i vještina o građi, principu rada i namjeni mašina i uređaja za

obradu drveta, - Usvajanje znanja i vještina iz oblasti odabira i pripreme alata, - Usvajanje znanja i vještina, neophodni za podešavanja mašina i uređaja za rad, - Sticanje potrebnih znanja iz oblasti zaštite na radu i zaštite čovjekove okoline.

20





Uvod - upoznaje pojam i

vrste pogonskih i radnih mašina,

- nabraja vrste mašina i uređaja,

- identifikuje tehničke karakteristike mašina,

- Stiče osjećaj odgovornosti i pozitivan odnos prema mašini

- Nastava premeta Mašine i uređaji se realizuje u učionici koja je opremljena sa: A/V sredstvima, grafoskopom, diaprojektorom sa odgovarajućim slajdovima, računarom sa odgovarajućim softverom, uzorcima alata, šemama sklopova i podsklopova mašina, mjernim instrumentim (lenjirima, pomičnim mjerilima, dubinomjerima i drugim)

Mašinski materijali - ovladava stručnom

terminologijom, - razlikuje i zna

namjenu konstrukcionih materijala (čelik, obojeni metali, legure),

- objašnjava koroziju i uzroke nastanka,

- razlikuje i zna namjenu pogonskih materijala (gorivo, mazivo, voda),

- razlikuje i zna namjenu pomoćnih materijala (koža, guma, azbest, plastika),

- raspoznaje konstrukcione materijale,

- raspoznaje pogonske materijale,

- raspoznaje pomoćne materijale,

- Stiče sposobnost komunikacije u struci

- Uzorci materijala

Mašinski elementi - definiše i

razvrstava mašinske elemente,

- skicira mašinske elemente za spajanja,

- skicira mašinske

- Razvija tehničku kulturu i tehničko mišljenje

- Razvija sposobnost

- Zbirke mašinskih elemenata

- Katalozi proizvođača

21




- nabraja mašinske elemente za spajanje,

- defininiše i razlikuje, karakteristike i namjenu elemenata razdvojive veze (vijci, klinov),

- definiše i razlikuje, karakteristike i namjenu,

- nabraja elemenate narazdvojive veze (zavari i zakovice),

- defininiše i razlikuje karakteristike i namjenu elemenata elastične veze (opruge),

- nabraja mašinske elemente kružnog kretanja,

- definiše i identifikuje karakteristike i namjenu elemenata kružnog kreta (osovine, osovinice, vratila, ležišta, spojnice, rukavci),

- nabraja mašinske elemente za prenos snage,

- definiše i identifikuje karakteristike i namjenu elemenata za prenos snage (zupčanici, frikcioni točkovi, remenice, lančanici),

- nabraja mašinske elementi za sprovođenje fluida,

elemente kružnog kretanja,

- skicira mašinske elemente za prenos snage,

- izračunava prenosni odnos za zadate parametre,

- skicira mašinske elemente za sprovođenje fluida,

opažanja i prepoznavanja

- Stiče osjećaj odgovornosti prema rukavanju, koričćenju i održavanju sredstava za rad sredstvima rada

mašinskih elemenata

- Uzorci maziva i katalozi proizvođača maziva

22




- definiše i identifikuje karakteristike i namjenu elemenata za sprovođenje fluida (cijevi, cijevni elementi, cijevni zatvarači),

- razumije pojam trenja i svrhu podmazivanja,

- odabira i upotrebljava sredstva za podmazivanje,

Energetska postrojenja u pogonima drvne industrije - upoznaje

energetske izvore, - poznaje značaj

energetskog postrojenja,

- razumije osnove procesa rada kotlovskih uređaja

Mašine za obradu drveta - definiše i zna

namjenu osnovnih dijelove mašina: postolje, radni sto, suport alata, vođice, radno vreteno, uređaji za pričvršćivanje predmeta rada, uređaj za pomjeranje predmeta rada, prenosnike, pogonski motor i pomoćne djelove i uređaje,

- zna podjelu i namjenu radnih alata mašina (alati za: rezanje, rendisanje, glodanje, bušenje, struganje,...)

- na skicama i katalozima proizvođača mašina pokazuje pojedine djelove mašina


- Razvija sposobnost preduzimanja inicijative za savjestan i kvalitetan rad

- Stiče sposobnost komunikacije

- Stiče samopouzdanje

- Stiče osjećaj za ekonomičan rad

- Preuzima odgovornost za korišćenje sredstava zaštite na radu


- Uzorci radnih alata - Katalozi

proizvođača mašina - Katalozi

proizvođača alata

Mašine za obradu drveta rezanjem:

23




- obrazlaže primjenu mašina za obradu drveta rezanjem,

Tračne testere: - zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada tračne testere,

- poznaje karakteristike radnog alata: dužinu lista, širinu lista, debljinu lista, nazub i materijal),

zna kriterijume izbora alata, - poznaje pripremu i

održavanje radnog alata,

- poznaje najčešće greška pri radu, uzroke nastanka i načine otklanjanja,

- poznaje mjere zaštite na radu,

- na skicama i katalozima proizvođača mašina pokazuje djelove mašine,

- skicira radni alat i uočava njegove karakteristike,

Kružne testere - zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada kružne testere,

- poznaje karakteristike radnog alata: prečnik lista, debljinu lista, prečnik otvora, nazub i materijal),

- analizira osnovne konstruktivne djelove i princip rada kružne testere za uzdužno, poprečno i formatno rezanje,

- zna kriterijume izbora alata,



24




- poznaje pripremu i održavanje radnog alata,



Mašine za obradu drveta rendisanjem - obrazlaže primjenu

mašina za obradu drveta rendisanjem,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada rendisaljki (jednostrane i višestrane),

- poznaje karakteristike radnog alata: prečnik radnog vratila sa noževima, dužinu, širinu i debljinu noža,






- skicira radni alat i uoćava njegove karakteristike,

- Preuzima odgovornost za zaštitu radnog prostora i okoline

- Katalozi proizvođača mašina

- Uzorci alata - Posjeta radionici

Mašine za obradu drveta glodanjem - obrazlaže primjenu

mašina za obradu drveta glodanjem,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada stonih glodalica,

- zna funkciju

- na skicama i katalozima proizvođača mašina pokazuju djelove mašina,


- Stiče pozitivan odnos prema potrebi kvalitetnog rada

- Stiče samopouzdanje pri izboru alata

- Uzorci alata - Katalozi

proizvođača alata - Katalozi

proizvođača mašina - Posjeta radionici

25




osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada nadstonih glodalica,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada kopirnih glodalica,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada čeparica i glodalica za izradu zubaca,

- poznaje karakteristike nasadnih i usadnih glodala,





Mašine za obradu drveta bušenjem - obrazlaže primjenu

mašina za obradu drveta bušenjem,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada jednovretenastih mašina za obradu drveta bušenjem

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada viševretenastih

- na skicama i katalozima proizvođača mašina pokazuje djelove mašine

- skicira radni alat i uočava njegove karakteristike

- Stiče pozitivan odnos prema potrebi kvalitetnog rada

- Stiče samopouzdanje pri izboru alata

- Katalozi proizvođača alata



26




bušilica, - zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašina za krpljenje čvorova,

- poznaje karakteristike alata za bušenje,





Mašine za obradu drveta dubljenjem - obrazlaže primjenu

mašina za obradu drveta dubljenjem,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašina za obradu drveta dubljenjem,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada vibracionih dubilica,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada lančanih dubilica,

- poznaje karakteristike alata za bušenje,


- poznaje pripremu i održavanje radnog



- Vrednuje značenje kvalitetne pripreme alata.

- Navikava se na poštovanje propisa o zaštiti na radu

- Produbljuje znaje i

stručnost




27




alata, - poznaje najčešće

greške pri radu, uzroke nastanka i

- načine otklanjanja, - poznaje mjere

zaštite na radu, Mašine za obradu drveta tokarenjem - obrazlaže primjenu

mašina za obradu drveta tokarenjem,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada centričnih i čeonih strugova,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada kopirnih i specijalnih strugova,

- poznaje karakteristike alata za tokarenje,







- Vrednuje značenje kvalitetne pripreme alata.

- Navikava se na poštovanje propisa o zaštiti.

- Produbljuje znaje i stručnost




Mašine za obradu drveta brušenjem - obrazlaže primjenu

mašina za obradu drveta brušenjem,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada tračnih brusilica,

- zna funkciju



- Razvija pravilan odnos prema kvalitetu rada.

- Razvija sposobnost opažanja i osjećaj za estetiku.




28




osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada cilindričnih brusilica,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada tanjirastih brusilica,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada kombinovanih brusilica,

- poznaje karakteristike alata za brušenje,

- zna kriterijume izbora brusnih alata,

- poznaje pripremu radnog alata

- poznaje najčešće greške pri radu, uzroke nastanka i načine otklanjanja,


29

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Uvod - nabraja vrste

mašina i uređaja, - identifikuje

tehničke karakteristike mašina,



- Nastava premeta Mašine i uređaji se realizuje u učionici koja je opremljena sa: A/V sredstvima, grafoskopom, diaprojektorom sa odgovarajućim slajdovima, računarom sa odgovarajućim softverom, uzorcima alata, šemama sklopova i podsklopova mašina, mjernim instrumentim (lenjirima, pomičnim mjerilima, dubinomjerima i drugim)

Mašine za obradu furnira - obrazlaže primjenu

mašina za obradu furnira,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašine za krojenje furnira,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašine za spajanje furnira,

- poznaje karakteristike alata za krojenje,


- poznaje pripremu radnog alata,

- poznaje najčešće greška pri radu, uzroke nastanka i


- Stiče osjećaj odgovornosti i izgrađuje pozitivan odnos prema mašini i radu



- Posjeta radionici

30




načine otklanjanja, - poznaje mjere

zaštite na radu, Mješalice za pripremu ljepila - zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašine mješalice za pripremu ljepila,

- uočava i obrazlaže opasnosti pri radu,




- Gradi pozitivan odnos prema protivpožarnoj zaštiti

- Gradi pozitivan odnos prema ličnoj zaštiti



- Posjeta radionici

Mašina za nanošenje ljepka - zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašine za nanošenje ljepila,





- Gradi pozitivan odnos prema protivpožarnoj zaštiti.

- Gradi pozitivan odnos prema ličnoj zaštiti.

- Razvija ekološku svijest.


- Posjeta radionici

Prese - Poznaje primjenu

mašina za ostvarivanje pritiska,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mehaničkih uređaja,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada pneumatskih uređaja (kopmresor,


- Stiče i razvija odgovornost za bezbjedan rad.


- Posjeta radionici

31




rezervoar za vazduh, i dr.),

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada hidrauličkih uređaja (pumpe, ventili i dr.),

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašine za spajanje furnira,



Mašine za savijanje drveta - poznaje primjenu

mašina za savijanje, - zna funkciju

osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašine za savijanje,


- poznaje mjere zaštite na rada,


- Stiče i razvija odgovornost za bezbjedan rad.


- Posjeta radionici

Mašine i uređaji za površinsku obradu drveta - poznaje primjenu

mašina u površinskoj obradi drveta,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mehaničkih uređaja,

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip



- Posjeta radionici

32




rada pneumatskih uređaja (kopmresor, rezervoar za vazduh i drugih),

- za funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašina za nanošenje lakova (prskanjem, valjanjem i nalivanjem),

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašina za sušenje lakova (komorne i kanalne sušare),

- zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašina za obavljanje pripremnih radova (uklanjanje prašine, bijeljenje, bajcovanje i drugo)

- Zna funkciju osnovnih konstruktivnih djelova i princip rada mašina za obavljanje pripremnih radova (uklanjanje prašine, bijeljenje, bajcovanje i drugo),

- poznaje najčešće greška pri radu, uzroke nastanka i načine otklanjanja


Uređaji za transport - definiše vrste i

namjenu uređaja za spoljašnji i unutrašnji

- na skicama i katalozima proizvođača mašina pokazuje djelove

- Razvija odnos za tačan i kvalitetan rad

- Katalozi proizvođača transportnih uređaja

33




transport, - definiše namjenu i

sastavne djelove uređaja za transport otpadaka vazdušnim putem,


- uočava i obrazlaže opasnosti za zagađenje okoline,

mašine

Mašine sa numeričkim upravljanjem - poznaje građu,

način rada i karakteristike CNC mašina,

- opisuje i razlaže proces numeričkog upravljanja,

- upoznaje se sa osnovama programiranja,

- postavljanje i mijenjanje reznog alata,

- zna namjenu CNC mašina,

- zna funkciju pojedinih dijelova mašine,

- na skicama i katalozima proizvođača mašina pokazuje djelove mašina

- zna postupaki

pričvršćivanje obratka i mijenjanje i pričvršćivanja reznog alata na CNC mašini

- Uspostavlja odnos na relaciji čovjek nauka - tehnika - rad

- Navikava se na

uvođenje razvijene tehnologije u struci

- Katalozi proizvođača CNC mašina

- Video film o CNC

mašini

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Nikolić, J., Babić, N.: Osnove elektrotehnike i elektronike, Zavod za udžbenike,

Beograd, - Tomić, B.: Mašine i uređaji za I, II i III razred, Zavod za udžbenike, Beograd, - Vukosavljević, B. i drugi: Mjerna i regulaciona tehnika, Zavod za udžbenike,

Beograd. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - A/V sredstva, grafoskop, diaprojektor, dataskop i računar sa odgovarajućom

programskom opremom, zbirke mašinskih elemenata i materijala, kao i radnih sklopova mašina za obradu drveta, modeli hidrauličnih i pneumatskih sistema, mjerni instrumenti.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - U svakom klasifikacionom periodu znanje se provjerava i ocjenjuje pismeno

(test) i usmeno.

34

8. Povezanost predmeta


Predmet Znanja - Mašine za obradu drveta; - Hidraulični i pneumatski

uređaji; - Transportni uređaji.

- Praktična nastava - Pravilno rukovanje mašinama, uz optimalno korišćenje njihovih mogućnosti;

- Pravilno koriste uređaje pri izvođenju tehnoloških operacija na mašinama za obradu drveta;

- Poštovanje propisa o zaštiti na radu i upotreba zaštitnih i sigurnosnih uređaja pri radu na mašinama za obradu drveta.

35

1.2.3. DRVNE KONSTRUKCIJE 1. Naziv predmeta: DRVNE KONSTRUKCIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i oblicima nastave



nastava I

II 48 24 72

III 44 22 66

Ukupno 92 46 138 3. Opšti ciljevi nastave - Procjena osobina drveta i materijala od drveta pri konstrukciji izradaka, - Osposobljavanje za konstruisanje pojedinih proizvoda od drveta, - Osposobljavanje za izradu konstrukcione dokumentacije, - Poštovanje standarda materijala i okova, - Poštovanje tehnoloških zahtjeva i mogućnosti, - Osposobljavanje za upotrijebiti pribora za crtanje i drugih uređaja za crtanje, - Osposobljavanje zarad na skiciranju konstrukcija od drveta, - Osposobljavanje za upotrebu programa za crtanje uz pomoć računara, - Usvajanje pravila o poštovanju načela ergonomije pri opremanju prostorija za

boravak, - Razvijanje osjećaja za estetiku pri oblikovanju i konstruisanju izradaka i

opremanju prostorija za boravak, - Usvajanje načela ekologije i razvijanje osjećaja za ekonomičnu upotrebu

materijala, - Razvijanje poštovanja i brige za očuvanje naše građevinske i stambene tradicije, - Razvijanje osjećaja za mogućnost obrade i upotrebe drveta za različite izradke.

36

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socializacijski



Osnovi tehničkog crtanja - upoznaje materijal

i pribor za tehničko crtanje,

- upoznaje vrste tehničkih crteža i dimenzije,

- uazumije pojam i vrste razmjere, zaglavlja i sastavnice,

- upoznaje sa tehnikom izrade jednostavnijih crteža,

- rukuje priborom za tehničko crtanje,

- izvlačenje linija, razmjera, kotiranje, šrafiranje, zaglavlje ispisivanje podataka i drugo (rad u olovci),

- ovladavanje tehnikom pravilnog kotiranja i šrafiranja,

- prostorno prikazivanje skicom jednostavnijih drvnih proizvoda,

- Stiče i razvija osjećaj preciznosti i tačnosti u radu

- Vježbe (tri časa) - Pribor za tehničko

crtanje

Geometrijske konstrukcije - nabraja osnovne

geometrijske konstrukcije,

- crta paralelne i normalne prave,

- crta simetralu duži i ugla,

- dijeli duž na n-jednakih djelova,

- konstruiše pravilan trougao, kvadrat, petougao, šestougao, osmougao,

- konstruiše elipsu,

- Vježbe (dva časa) - Izrada prvog

grafičkog rada

Osnovi nacrtne geometrije - Upoznaje pojmove

projektne ose i projektne ravni,

- razumije pojam kvadranata,

- razumije pojam oktanata,

- upoznaje pojam aksonometrije,

- crta projekcije tačke u opštem i specijalnom položaju,

- crta projekcije duži u opštem i specijalnom položaju,

- crta projekcije osnovnih geometrijskih likova u opštem i specijalnom položaju (kvadrat, pravougaonik, trougao),

- Razvija sposobnost komuniciranja putem tehničkog crteža

- Razvija tehničku kulturu

- Vježbe (tri časa) - Izrada drugog

grafičkog rada

37




- crta projekcije geomentrijskih tijela u opštem i specijalnom položaju,

- u izometriji crta jednostavno tijelo i drvene veze,

- crta jednostavne modele u ortogonalnoj projekciji i aksonometriji,

Osnovni materijali u drvnim konstrukcijama - upoznaje osnovne

osobine masiva, ploča i furnira,

- upoznaje načine označavanja materijala na crtežu,

- obnavlja osnovne osobine i upotrebu masivnog drveta kao konstrukcionog materijala,

- obnavlja osnovne osobine i upotrebu furnira,

- obnavlja osnovne osobine i upotrebu ploča,

- označava materijale na crtežu,

- Razvija osjećaj za pravilan izbor materijala

-

Konstruktivni elementi Ramovi - razumije pojam

ramova, vrste i dijelove ramova,

- poznaje ispune komnstruktivnih ramova,

- poznaje tipove obloga ramova,

- crta spojeve i upoznaje karakteristike ramovskih veza,

- jednostruki čep i pročep,

- dvostruki čep i pročep,

- varrijante čepa i pročepa,

- crta ispune konstruktivnih ramova,

- crta tipove obloga ramova.

- Izgrađuje osjećaj za estetsko oblikovanje konstrukcije odabiranjem osnovni drvnih veza

- Vježbe (četiri časa) - Izrada trećeg

grafičkog rada - Modeli veza - Pribor za crtanje

Ploče - razumije pojam i

zna podjelu ploča, - razumije pojam

masivnih ploča, vrste, konstrukciju i upotrebu

- crta spojeva masivnih ploča (ravna sljubnica, preklop, pero i žlijeb, umetnuta letvica i druge),

- crta načine

- Izgrađuje osjećaj za estetsko oblikovanje konstrukcije odabiranjem osnovni drvnih veza

- Vježbe (osam časova)

- Izrada četvrtog grafičkog rada

38




(masivne ploče sa neslijepljenim i slijepljenim elementima),

- zna postupke pojačanja masivnih ploča i postavljanje ploča u ram,

- razumije pojam šupljih ploča, vrste, konstrukciju i upotrebu,

- objašnjava postupak pojačanja ivica punih ploča (postavljanje rubnih letvica, prividno povećanje debljine ploče),

pojačanja masivnih ploča,

- crta načine postavljanja ploče u ram,

- crta konstrukcije šupljih ploča (šuplje ploče sa ispunom od letava, šuplje ploče sa rešetkastom ispunom, šuplje ploče sa ćelijastom ispunom i druge),

Korpus-kutija - razumije pojam

korpusa, - navodi vrste i

namjenu korpusa,

- crta spojeve kod korpusnih konstrukcija i uočava karakteristike:

- ravnih zubaca, - kosih zubaca, - valjkastih čepovi i

drugih, - analizira

rasklopive sandučaste spojeve i okove za takve spojeve.

- Izgrađuje osjećaj za estetsko oblikovanje konstrukcije odabiranjem osnovni drvnih veza.

Osnovi crtanja uz pomoć računara - upoznaje osnove

programa za crtanje ,

- crta osnovne geometrijske konstrukcije i povezuje ih u sklopove,

- Razvija informatičku pismenost

- Vježbe (3 časa) - Izrada

jednostavnijeg crteža na računaru,

39

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Klasifikacija proizvoda od drveta - Navodi klasifikaciju

proizvoda od drveta.

Namještaj za odlaganje i čuvanje predmata (ormari, regali, komode) - poznaje osnove

konstrukcije ormara,

- poznaje sastavne djelove ormara i njegove konstrukcije (postolje, plafon, stranice, poleđina, police, fioke, vrata),

- poznaje konstrukciju postolja i plafona ormana,

- poznaje konstrukciju bočnih stranica i leđa ormara,

- poznaje konstruktivna rješenja polica,

- poznaje konstruktivna rješenja fioka,

- poznaje konstruktivna r ješenja vrata (obrtna oko vertikalne, obrtna oko horizontalne ose, vrata na smicanje i specijalna vrata),

- poznaje osnovne standardne dimenzije različitih vrsta ormara (širina, dubina, visina),

- poznaje vrste okova i

- skicira ormar i uočava njegove djelove,

- skicira konstruktivna rješenja pojedinih djelova-postolje i plafon,

- skicira konstruktivna rješenja stranica,

- skicira konstruktivna rješenja poleđine i polica,

- skicira konstruktivna rješenja fioke,

- skicira konstruktivna rješenja vrata ormara,

- izrada konstruktivne razrade za komad namještaja (projekcije, presjeci, prostorni izgled),

- Razvija osjećaj samoinicijativnosti i inovativnosti

- Razvija kulturu stanovanja i osjećaj za estetiku i funkcionalnost

- Razvija pravilan odnos prema ergonomiji

- Vježba ( dva časa) - Izrada prvog

grafičkog rada

40




mehanizama za ormare,

- pri konstruisanju i izradi poštuje osnovna ergonomska i antropometrijska načela dimenzionisanja i oblikovanja,

Namještaj za upotrebu pri jelu i radu (stolovi) - poznaje

konstrukciju stola, - poznaje osnovne

vrste stolova, - poznaje sastavne

djelove stolova i konstruktivna rješenja (ploča stola, noseći dio stola),

- poznaje osnovne standardne dimenzije različitih vrsta stolova (dužina, širina, visina),

- poznaje vrste okova i mehanizama za stolove,


- skicira sto i uočava njegove djelove,

- skicira konstruktivna rješenja ploče stola,

- skicira konstruktivna rješenja nosećeg dijela-postolja,

- skicira načine spajanja nogu i vezača,

- izrađuje konstruktivne razrade stola (izrada tehničkog projekta-projekcije, presjeci, detalji, izometrijski izgled),

- Razvija osjećaj samoinicijativnosti i inovativnosti.

- Razvija kulturu

stanovanja i osjećaj za estetiku i funkcionalnost

- Razvija pravilan

odnos prema ergonomiji

- Vježbe ( dva časa)

Namještaj za sjedenje (stolice) - poznaje

konstrukciju stolice,

- poznaje osnovne vrste stolica,

- poznaje sastavne djelove stolica i konstruktivna

- skicira stolicu i uočava njene djelove,

- skicira konstruktivna rješenja nogu i vezača stolice,

- skicira konstruktivna rješenja sjedišta,

- Razvija osjećaj samoinicijativnosti i inovativnosti.

- Razvija kulturu stanovanja i osjećaj za estetiku i funkcionalnost

- Razvija pravilan odnos prema ergonomiji

- Vježbe (dva časa)

41




rješenja (sjedište, naslon, noge i drugo),

- poznaje osnovne standardne dimenzije različitih vrsta stolica) širina, dubina, visina),

- poznaje vrste okova i mehanizama za stolice,


- radi konstruktivnu razradu stolice (izrada tehničkog projekta - projekcije, presjeci, detalji, izometrijski izgled),

Namještaj za ležanje (ležaji) - poznaje

konstrukciju namještaja za ležanje,

- poznaje osnovne vrste nasmještaja za ležanje,

- poznaje sastavne djelove ležaja i konstruktivna rješenja (uzglavlje, uznožje, stranice, ulošci i drugo),

- poznaje osnovne standardne dimenzije različitih vrsta ležaja (dužina, šitrina, visina),

- poznaje okove i mehanizme za ležaje,

- pri konstruisanju i izradi poštuje osnovna ergonomska i antropometrijska načela

- skicira ležaj i uočava djelove nasmještaja za ležanje,

- skicira konstruktivna rješenja uzglavlja i uznožja,

- skicira konstruktivna rješenja stranica ležaja,

- radi konstruktivnu razradu ležaja (izrada tehničkog projekta - projekcije, presjeci, detalji, izometrijski izgled)

- Vježba (dva časa)

42




dimenzionisanja i oblikovanja,

Namještaj višestruke namjene - poznaje

konstruktivna rješenja kombinovanog namještaja,


- skicira i uočava dijelove namještaja višestruke namjene,

- skicira konstruktivna rješenja,

- radi konstruktivnu razradu (izrada tehničkog projekta -projekcije, presjeci, detalji, izometrijski izgled),

- Vježbe (dva časa) - Izrada drugog

grafičkog rada

Građevinska stolarija Osnovi zgradarstva - poznaje standardne

dimenzije (mjere) otvora za građevinsku stolariju,

poznaje mjere kod otvora (modularna koordinacija),

Prozori - poznaje osnovne

pojmove, sastavne djelove i vrste prozora,

- poznaje karakteristična konstruktivna rješenja prozora,

- poznaje konstrukciju doprozornika,

- poznaje konstrukciju krila,

- poznaje različite vrste okova i mehanizama za prozore,

- upoznaje različite vrste zastakljivanja,

- poznaje način označavanja prozora u tehničkoj

- skicira i uočava djelove prozora,

- skicira konstruktivna rješenja doprozornika,

- skicira konstruktivna rješenja krila,

- radi konstruktivnu razradu prozora (tehnički projekat -projekcije, presjeci, detalji),

- Izgrađuje osjećaj za značaj zvučne i toplotne izolacije.

- Vježba (tri časa) - Izrada trećeg

grafičkog rada

43




dokumentaciji, - poznaje standardne

mjere i način ugradnje prozora,

- poznaje standarde kvaliteta prozora,

Vrata - poznaje osnovne

pojmove, sastavne djelove i vrste vrata,

- poznaje karakteristična konstruktivna rješenja vrata,

- poznaje konstrukciju dovratnika,

- upoznaje se sa konstrukcijom krila,

- poznaje različite vrste okova i mehanizama za vrata,

- poznaje način označavanja vrata u tehničkoj dokumentaciji,

- poznaje standardne mjere i način ugradnje vrata,

- poznaje standard kvaliteta vrata,

- skicira vrata i uočava djelove,

- skicira konstruktivna rješenja dovratnika,

- skicira konstruktivna rješenja krila vrata,

- radi konstruktivnu razradu unutrašnjih vrata (izrada tehničkog projekta - projekcije, presjeci, detalji),

- Izgrađuje osjećaj za značaj zvučne i toplotne izolacije.

- Vježbe (tri časa) - Izrada četvrtog

grafičkog rada

Drvene obloge - poznaje vrste

obloga, - poznaje

karakteristike obloge od masivnog drveta,

- poznaje karakteristike obloga od ploča,

- zna načine ugrađivanja zidnih obloga (niske, srednje i visoke),

- zna načine ugrađivanja podnih obloga (brodski pod

- skicira zidne, podne i plafonske obloge,

- skicira konstruktivna rješenja obloga od masivnog drveta,

- Izgrađuje osjećaj za konstruktivnost, racionalnost, estetiku

44




i parket), - zna načine

ugrađivanja plafonskih obloga,

Drvena stepeništa - poznaje vrste

stepeništa, - određuje dimenzije

stepenika, - poznaje

konstrukciju stepeništa sa gazištem od masivnog drveta,

- skicira stepenište i uočava njegove djelove,

- skicira konstruktivna rješenja gazišta,

- Izgrađuje osjećaj za konstruktivnost, racionalnost, estetiku

Kuće od drveta - poznaje elemente

montažnih kuća (temelji, podovi, zidovi, krovovi, stropovi i drugo),

- poznaje konstruktivna rješenja zidova, pregrada i krovova,

- skicira kuću i uočava njene djelove,

- skicira konstruktivna rješenja zidova,

- skicira konstruktivna rješenja krova,

- Izgrađuje osjećaj za značaj estetike pri ugrađivanju.

- Vježbe (1 čas)

Drvna galanterija - Poznaje osnovne

proizvode drvne galanterije,

- Skicira proizvode drvne galanterije,

Drvna ambalaža - poznaje osnovne

tipove drvene ambalaže na bazi masiva i furnira (palete, gajbe, sanduci i drugo)

- skicira tipove drvene ambalaže,

- skicira konstruktivna rješenja ambalaže od masiva i furnira

- Izgrađuje osjećaj za konstruktivnost, racionalnost, estetiku.

Primijenjena računara - upoznaje se sa

osnovnim elementima programa za crtanje,

- crta osnovne jednostavne proizvode iz struke uz pomoć računara,

- Stiče osjećaj sigurnosti u rada

- Vježbe (5 časova)

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Drapić, S. i drugi: Tehničko crtanje sa mašinskim elementima, Zavod za

udžbenike Beograd, - Potrebić, M.: Drvne konstrukcije za II, III i IV razred za tehničara finalnog smera,

stolara i tapetara, Zavod za udžbenike, Beograd, - Potrebić, M.: Drvne konstrukcije i AUTO CAD, Zavod za udžbenike, Beograd.

45

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Crtaći stolovi sa odgovarajućim priborom za crtanje, grafoskop, diaprojektor,

računari sa softverskim paketom za crtanje.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - U svakom klasifikacionom periodu provjeravaju se i ocjenjuju grafički radovi

(po jedan) i usmeni odgovori.



Predmet Znanja - Veze drveta - Proizvodi od drveta

- Praktična nastava - Izbor tehnološke opreme radnih operacija za izvođenje određenih konstrukcionih rješenja

- Izrada konstrukcione dokumentacije za građevinsku stolariju I namještaj

- Ekonomika - Izrada dokumentacije za praćenje realizacije proizvodnje

46

1.2.4. EKONOMIKA I ORGANIZACIJA PROIZVODNJE 1. Naziv predmeta: EKONOMIKA I ORGANIZACIJA PROIZVODNJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i oblicima nastave



nastava I

II

III 66 66

Ukupno 66 66 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa elementima proizvodnje i njihova međusobna zavisnost, - Razumijevanje ekonomske zakonitosti na tržištu i njihov uticaj na poslovanje

preduzeća, - Upoznavanje sa radnim mjestom i način njegovog funkcionisanja, - Upoznavanje organizacije, vođenje i nadzor dijelova proizvodnje ili grupe

poslova, - Osposobljavanje za upotrebu računarskih programa koji omogućavaju planiranje

proizvodnje i praćenje poslovanja, - Upoznavanje sa značajem potpunog ovladavanja kvalitetom, estetikom

proizvoda, čuvanjem i zaštitom okoline, - Osposobljavnje za samostalan rad.

47

Razred: TREĆI Informativni ciljevi

i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi


učenik učenik učenik Uvod u ekonomiku i organizaciju - upoznaje osnovne

pojmove i zadatke ekonomike i organizacije,

- uočava povezanost između ekonomike i organizacije,

- razumije ulogu i značaj nauke u razvoju ekonomike i organizacije,

- analizira povezanost ekonomike i organizacije,

- Razvija svijest na polju ekonomike i organizacije

Privređivanje - prepoznaje glavne

djelatnosti preduzeća,

- prepoznaje različite uredbe preduzeća radi određivanja stepena rizika pri poslovanju,

- upoznaje unutrašnju strukturu preduzeća,

- uočava značaj uloge radne snage u preduzeću,

- poznaje različite funkcije preduzeća i njihov uticaj na tržište,

- razlikuje osnovna, obrtna i ostala sredstva preduzeća i razumije njihov značaj,

- razumije pojam amortizacije,

- razumije značaj obrta kapitala,

- analizira organizaciju rada u preduzeću,

- razlikuje osnovna i

obrtna sredstva,

- Formira svijest o plaćanju poreza, uspostavlja odnos čovjek – preduzeće – društvo

- Razvija motivisanost

- Razvija poslovnu odgovornost

- Zakoni i pravilnici preduzeća

Radni odnosi - poznaje osnovne

pojmove iz radnog zakonodavstva,

- razumije postupak zasnivanja radnog

- Razvijanje osjećaja za poštovanje zakonitosti u radu

- Zakon o radnim odnosima

48




odnosa, - poznaje dužnosti,

prava i obaveze po osnovu rada,

- poznaje prava iz oblasti socijalne i zdravstvene zaštite.

Uspješnost poslovanja - razumije pojam

utrošaka i troškova u proizvodnji,

- razlikuje osnovne i pomoćne materijale,

- razumije pojam procenta iskorišćenja materijala i otpatka,

- upoznaje se sa cijenama materijala na tržištu i uočava značaj biranja najpovoljnijeg dobavljača,

- razumije pojam i značaj marketinga,

- formira i popunjava obrazac kalkulacije,

- izračunava utrošak osnovnih materijala kod jednostavnijih proizvoda,

- izračunava utrošak pomoćnih materijala kod jednostavniji proizvoda,

- izračunava utrošak amortizacije,

- izračunava utrošak rada i izrađuje kalkulaciju za jednostavniji proizvod,

- Razvijanje osjećaja za poštovanje principa koji vode uspješnom poslovanju

Ekonomski principi poslovanja - razumije princip

ekonomičnosti i uticaj na poslovanje preduzeća,

- razumije princip produktivnosti i uticaj na poslovanje preduzeća,

- razumije princip rentabilnosti i uticaj na poslovanje preduzeća,

- izračunava ekonomičnost,

- izračunava produktivnost,

- izračunava rentabilnost.

- Razvijanje osjećaja za poštovanje principa koji vode uspješnom poslovanju

Poslovna komunikacija - poznaje osnove iz

poslovnog komuniciranja i njegov značaj,

- analizira osnovne elemente ugovora,

- formira ponudu, - analizira

- Razvija poslovnu odgovornost i komunikativnost

- Razvija

- Dokumentacija poslovne korespodencije

49




- poznaje elemente prodajnog ugovora, oglasa, ponude, reklamacije,

reklamacije,

kooperativni odnos saradnje sa strankama

Načini plaćanja - poznaje načine

plaćanja, prednosti i nedostatke,

- upoznaje se sa žiro i tekućim računom, ko ih otvara i gdje, zašto se upotrebljavaju i u čemu se razlikuju,

- zna se opredijeliti za najpovoljniji način plaćanja u datim uslovima,

- analizira načine plaćanja,

- ispunjava dokumentaciju iz oblasti platnog prometa,

- Razvija poslovnost i kokurentsku sposobnost

- Dokumantacija iz oblasti platnog prometa

Činioci proizvodnje - razumije značaj činilaca proizvodnje,

- poznaje osnovne oblike predmeta rada,

- poznaje prateće oblike predmeta rada i mogućnost njihove dalje prerade,

- razumije značaj sredstava za rad i njihove oblike,

- razumije pojam trošenja sredstava za rad u procesu proizvodnje,

- razumije značaj radne snage u proizvodnom procesu,

- razumije mjesto i ulogu ergonomije,

- razumije pojam i strukturu radnog vremena,

- analizira predmete rada,

- analizira uticaj trošenja sredstava za rad na proizvodnju,

- analizira bilans radnog vremena,

- Razvija osjećaj za optimalno i racionalno trošenje činioca proizvodnje u proizvodnom procesu

-

Osnovi knjigovodstva - razumije osnovne - vodi jednostavno - Razvija sposobnost - Osnovna

50




pojmove: inventura, poslovne knjige, dobit, poslovni uspjeh preduzeća i druge,

- razlikuje jednostavno i dvojno knjigovodstvo,

knjigovodstvo, - određuje okvirno

poslovni uspjeh preduzeća i razumije faktore koji utiču na njega,

uključivanja u poslovne tokove

- Razvija odnos prema poštenju i savjesnom radu

knjigovodstvena doklumentacija

Osnovi nauke o radu - poznaje osnove iz

psihologije rada (motivacija, stav, frustracije i drugo),

- poznaje osnove iz fiziologije rada (razmjena materije, energije i funkcija pojedinih organa),

- poznaje osnove iz prilagođavanja čovjeka radu i obrnuto,

- razumije profesionalnu orijentaciju i selekciju,

- poznaje značaj proučavanja i mjerenja rezultata rada,

- određuje normalno vrijeme izrade,

- vrši snimanje vremena različitim metodama.

- Razvija odgovornost prema ekonomskom korišćenju radnog vremena

- Hronometri, snimački list

Radno mjesto - poznaje elemente

radnog mjesta, vrste i značaj,

- poznaje osnovne principe organizacije radnih mjesta,

- poznaje osnovne principe pokreta (makro pokreti, mikropokreti) ,

- shematski prikazuje elemente radnog mjesta

- Razvija svijest o sistemskom povezivanju pojedinačnih uticaja na cjelokupnu organizaciju proi-zvodnje

Racionalizacija rada - poznaje osnove iz

racionalizacije radne snage, alata, naprava i

- Razvija odgovornost na radu

- Razvija brižan

-

51




unutrašnjeg transporta,

- poznaje osnove iz racionalizacije radnog mjesta, sirovina, materijala, mašina, sredine, uslova rada,

odnos prema materijalu i dogovornost za kvalitet

Kvalitet proizvoda - razumije pojam i

značaj kvaliteta, - razumije pojam i

značaj standardizacije,

- poznaje osnovne metode za kontrolu kvaliteta,

- Navikava se na tačnost i principijelnost

- Uzorci standarda

Proizvodni proces

- poznaje osnovne karakteristike zanatske, serijske i masovne proizvodnje, njihove prednosti i nedostatke,

- analizira proizvodne procese i uočava razlike među njima,

- vježba se u povezivanju teorije sa praksom,

Planiranje proizvodnje - poznaje osnove

vrsta planova i njihov uticaj na uspješnost poslovanja,

- navodi tehnike planiranja proizvodnje,

- analizira realizaciju proizvodnje putem histograma

- Uči se da dobijene informacije povezuje sa tehničkim znanjima značajnim za proizvodnju

-

Zaštita na radu - razumije pojam i

značaj zaštite na radu,

- poznaje osnove propisa i standarda o zaštiti na radu,

- poznaje osnovne izvore opasnosti i mjere zaštite,

- poznaje opšta

- analizira moguće izvore opasnosti na radu i mjere zaštite,

- obrazlaže postupak pružanja prve pomoći,

- obrazlaže osnove protivpožarne zaštite,

- Razvija osjećaj za nužnost zaštite čovjekove okoline

- Razvija osjećaj za

nužnost lične i kolektivne zaštite u preduzeću, u skladu sa pravilnikom o zaštiti na radu

- Zakon o zaštiti na radu

- Slike zaštitnih

sredstava - Standardni znaci

za siguran rad

52




sredstva zaštite na radu i način njihovog korišćenja,

- poznaje lična zaštitna sredstva i način njihovog korišćenja,

- poznaje postupak pružanja prve pomoći pri povredama na radu,

- poznaje osnove iz protivpožarne zaštite.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora: - Simić, D. Ekonomika i organizacija proizvodnje, Zavod za udžbenike Beograd 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Grafoskop, A/V oprema, multimedijski računar sa programskom opremom i

pristupom Internetu, softveri za oblikovanje dopisa, knjigovodstvo, pripremu rada i kalkulacije.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - U svakom klasifikacionom periodu znanje se provjerava i ocjenjuje pismeno

(pismene vježbe) i usmeno.





- Konstrukciona i tehnološka priprema proizvodnje

- Praktična nastava - Izrada konstrukcionih rješenja na mašinama za obradu drveta

53

1.2.5. PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA 1. Naziv predmeta: PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i oblicima nastave



nastava I 72 360 432 II 72 540 612 III 66 561 627

Ukupno 210 1461 1671 Praktična nastava u radionici, odjeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika u prvom razredu, do 12 učenika u drugom i trećem razredu. 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa osnovama finalne proizvodnje, - Upoznavanje sa tehnologijom finalne proizvodnje, - Upoznavanje sa ručnim alatima i mašinama za finalnu obradu drveta, kao i za

rukovanje na njima, - Osposobljavanje za pripremu, održavanje i izbor radnih alata u odnosu na polazne

parametre obrade, - Upoznavanje sa glavnim vrstama drveta, građom drveta, tehničkim svojstvima i

upotrebom materijala, - Praktično upoznavanje sa raznovrsnošću materijala koji se koriste u finalnoj

obradi drveta i rade sa njima, - Upoznavanje sa značajem i mjerama higijensko-tehničke zaštite u pogonima

finalne obrade drveta, izvorima opasnosti, zakonskim propisima, prvom pomoći.

54





Uvod u zanimanje - značaj drvne

industrije, - podjela drvne

industrije i zanimanja u njoj,

- upoznaje program praktične nastave i njene specifičnosti,

- upoznaje organizaciju rada na praksi,

- upoznaje se sa metodologijom vođenja dnevnika,

- upoznaje se sa značajom zaštite na radu,

- upoznaje izvore opasnosti i pružanje prve pomoći,

- Razvija i stiče pozitivan odnos prema struci i zanimanju

- Podjela učenika na grupe i hodogram grupa

- Svaki učenik samostalno vodi dnevnik rada na praksi, na bazi unaprijed datih uputstava od strane nastavnika praktične nastave. Učenici dobijaju zadatke za rad na časovima praktične nastave (za sve učenike pojedinačno). Izrada tehničko-tehnološke dokumentacije za zadati proizvod je sastavni dio dnevnika.

Radno mjesto stolara - razumije pojam

radnog mjesta i vrsta radnih mjesta,

- upoznaje se sa organizacijom rada na radnom mjestu,

- upoznaje uzorke materijala koji se korsite u zanimanju (osnovni, pomoćni, potrošni),

- upoznaje propise o zaštiti na radu,

- upoznaje se sa sredstvima zaštite na radu i zaštite od požara,

- upoznaje se sa alatima, načinom

- crta šeme radnih mjesta i toka materijala u radionici,

- demonstrira organizovanje rada na određenom radnom mjestu,

- primjenjuje mjere zaštite na radnom mjestu,

- Stiče pozitivan odnos prema radnom mjestu i razvija osjećaj lične i kolektivne zaštite

- Upoznavanje sa radnim mjestom

- Upoznavanje uzoraka materijala koji se korsite u zanimanju (osnovni, pomoćni, potrošni)

- Upoznavanje sa sredstvima zaštite na radu i zaštite od požara

- Crtanje znaka opasnosti i upozorenja iz oblasti zaštite na rad

55




održavanja i čuvanja alata,

Tehnologija finalne obrade drveta - Osnovni pojmovi

o tehnologiji - objašnjava

struktura i raščlanjivanje finalnih proizvoda (detalj, sastav, podsklop, sklop),

- razumije kodifikaciju djelova proizvoda,

- raščlanjuje proizvod na osnovne sastavne djelove,

- vrši kodifikaciju djelova proizvoda,

- Stiče i razvija osjećaj tačnosti i preciznosti u zanimanju

- Razvija tehničku kulturu

- Raščlanjivanje proizvoda na osnovne konstruktivne djelove

- Uzorci konstruktivnih djelova proizvoda

- Nabraja i zna namjenu tehničko-tehnološke dokumentacije:

- radioničkog crteža,

- krojne liste, - šeme krojenja, - normativa

materijala, - specifikacije

materijala, - radnog naloga.

- poznaje strukturu tehničko-tehnološke dokumentacije, njenu svrhu, namjenu i značaj

- Izrada tehničko-tehnološke dokumentacije za jednostavan proizvod

- definiše pojam tačnost obrade,

- navodi faktore tačnosti obrade,

- objašnjava pojam čistoće urađene površine,

- definiše i pojašnjava pojmove tolerancije i nalijeganja,

- razumije pojam i značaj tačnosti obrade,

- uočava uticaj svojstava drveta na tačnost obrade,

- uočava uticaj pravilnog baziranja na tačnost obrade,

- analizira uticaj tačnosti mašina i alata na tačnost obrade,

- analizira uticaj metode obrade na mašinama na tačnost obrade,

- analizira oblike nečistoće pri obradi drveta,

- Razvija osjećaj tačnosti i preciznosti

- Analiza tačnosti obrade (uticaj faktora na tačnost obrade)

56




- analizira uticaj tolerancija Iinalijeganja na zamjenljivost detalja,

- povezuje prethodna znanja o pojedinim vrstama uticaja,

- uči se (vježba) da određuje baze i pravilno postavlja izradke,

Pomoćni alati - identifikuje

karakteristike različitih vrste pomoćnih alata: stega, čekića, kliješta, odvijača,

- uči da priprema, pravilno koristi i održava pojedine vrste pomoćnih alata,

- Stiče pozitivan odnos prema zanimanju

- Rad sa pomoćnim alatima

Mjerenje, obilježavanje i zacrtavanje - identifikuje

karakteristike alata za mjerenje, zacrtavanje i obilježavanje,

- upotrebljava osnovna oruđa za obilježavanje i zacrtavanje,

- izrađuje skice elemenata jednostavnijeg predmeta,

- mjeri materijal, - obilježava na

materijalu, - zacrtava na

materijalu,

- Izrada skice jednostavnog proizvoda i njegovih djelova

- Zacrtač, ugaonik, čelični metar, lenjir

Alat za rezanje i krojenje - identifikuje

karakteristike alata za rezanje i krojenje,

- bira alate za rezanje i krojenje drveta prema vrsti obrade drveta,

- priprema ručnih testera za rad

- (oštrenje, razmetanje, poravnavanje),

- radi sa alatima za rezanje: uzdužno rezanje, poprečno rezanje, rezanje po zadatoj liniji i rezanje pod

- Stiče pozitivan odnos prema radnom mjestu i zanimanju

- Razvija osjećaj

važnosti lične i kolektivne zaštite

- Početak rada na izradi jednostavnog proizvoda (na primjer, sanduk za alat)

- Garnitura ručnog alata za rezanje: (testera, razmetač zuba, turpija za ošrenje alata, kontrolnici ugla, kontrolnik razmeta)

57




uglom. - identifikuje

osobine i identifikuje karakteristične greške pri pripremi i upotrebi ručnih alata,

- upotrebljava sredstva zaštite na radu.

Alati za rendisanje - identifikuje

karakteristike alata za rendisanje,

- bira alate za rendisanje drveta prema vrsti obrade drveta i zahtjevima kvaliteta površine,

- priprema alate: oštrenje, podešavanje visine noža, podešavanje i fiksiranje preklopne pločice,

- radi sa ručnim rendama,

- radi sa alatima za rendisanje,

- uočava karakteristične greške pri pripremi i upotrebi alata za rendisanje i otklanja ih,

- koristi sredstva zaštite na radu,

- Stiče i razvija osjećaj tačnosti i preciznosti u zanimanju

- Garnitura rendi - Dalji rad na

jednostavnom predmetu

Alati za dubljenje - identifikuje

karakteristike alata za dubljenje,

- bira alate za dubljenje drveta prema vrsti obrade drveta i zahtjevima kvaliteta površine,

- priprema dlijeta, - radi sa dlijetima, - uočava

karakteristične

- Stiče i razvija osjećaj za vođenje tehničko-tehnološke dokumementacije

- Garnitura dlijeta - Čekić - Dalji rad na


- Koristi sredstva

zaštite na radu

58




greške pri pripremi i upotrebi dlijeta i otklanja ih,


Alati za bušenje - identifikuje

karakteristike alata za bušenje,

- bira alate za bušenje drveta prema vrsti drveta i zahtjevima kvaliteta,

- priprema alate – oštrenje,

- radi sa alatima za bušenje,

- uočava karakteristične greške pri pripremi i upotrebi alata za bušenje i otklanja ih,


- Stiče i razvija osjećaj o ljepoti i važnosti kvalitetnog rada,

- Stiče osjećaj o

potrebi saradnje sa drugim,

- Garnitura burgija - Dalji rad na


Alat za brušenje - upoznaje se sa

vrstama i karakteristikama alata za brušenje (brusni papir, granulacija zrna i slično),

- bira alate za brušenje prema zahtjevima kvaliteta površine,

- brusi površine različitim brusnim sredstvima,

- upoređuje kvalitete površina u zavisnosti od smjera brušenja (uzdužno, poprečno),

- uočava karakteristične greške pri pripremi i upotrebi alata za brušenje,

- bira sredstva zaštite na radu,


- Stiče i razvija osjećaj o ljepoti i važnosti kvalitetnog rada

- Stiče osjećaj o

potrebi saradnje sa drugim

- Brusni papir različite granulacije

- Dalji rad na izradi

jednostavnog predmeta

Ručna izrada sastava drveta - upoznaje se sa - spoznaje - Stiče - Dalji rad na

59




vrstama sastava po širini: ravna sljubnica, pero i žlijeb, okrugli čepovi, umetnuta letvica,

- upoznaje se sa osobinama sastava drveta po širini i kriterijumima za izbor odgovarajućeg sastava,

mogućnosti koje daju pojedine vrste sastava i njihovu čvrstoću i trajnost,

- određuje pravilan smjer obrade drveta,

- bira odgovarajuću vrstu veze u zavisnosti namjene veze,

- za dati sastav vrši pripremu za rad: izrađuje skice i crteže, vrši mjerenje i obilježavanje, bira alat,

- uvježbava rad sa alatima,

- vrši kontrolu svih postupaka,


samopouzdanje o mogućnosti samostalnog rada sa drvetom


- upoznaje se sa vrstama sastava po dužini: na preklop, na zupce, na lastin rep,

- upoznaje se sa osobinama sastava po dužini i kriterijumima za izbor odgovarajućeg sastava,

- spoznaje mogućnosti koje daju pojedine vrste sastava i njihovu čvrstoću i trajnost,

- određuje pravilan smjer okretanja drveta,

- bira odgovarajuću vrstu veze u zavisnosti njene namjene,

- za dati sastav vrši pripremu za rad: izrađuje skice i crteže, vrši mjerenje i obilježavanje, bira alat,


- uči da pravilno upotrebljava ljepilo i pomoćne materijale za

- Razvija smisao za precizan rad

- Stiče osjećaj za rad sa alatom

- Dalji rad na jednostavnom predmetu

60




spajanje drveta po dužini i širini,


- upoznaje različite vrste ugaonih veza, njihove osobine i kriterijumime za izbor odgovarajuće veze: jednostruki i dvostruki čep i pročep, čep i gnijezdo, sa umetnutom letvicom i druge,

- spoznaje mogućnosti koje daju pojedine vrste veza i njihovu čvrstoću i trajnost,

- bira odgovarajuću vrstu veze u zavisnosti namjene veze,

- za dati tip veze vrši pripremu za rad: izrađuje skice i crteže, vrši mjerenje i obilježavanje, bira alat,


- kontroliše urađene veze,

- vrši kontrolu urađenih veza,


- Stiče samopouzdanje zbog samostalnog rada

- Dalji rad na jednostavnom dijelu

- upoznaje različite vrste korpusnih veza, njihove osobiname i kriterijume za izbor odgovarajuće veze: ravni zupci, kosi zupci, preklop, okrugli čep (tiplovi),

- spoznaje mogućnosti koje daju pojedine vrste veza i njihovu čvrstoću i trajnost,

- bira odgovarajuću vrstu korpusne veze u zavisnosti namjene veze,

- za dati tip veze vrši pripremu za rad: izrađuje skice i crteže, vrši mjerenje i obilježavanje, bira alat,


- vrši kontrolu urađenih veza,

- koristi sredstva

- Stiče osjećaj tačnosti i samopouzdanja u radu

- Stiče sigurnost za

pravilan izbor materijala, alata i postupaka rada

- Dalji rad na jednostavnom dijelu.

61




zaštite na radu, - poznaje vrste,

kriterijum primjene i način upotrebe pojedinih vrsta ručnih električnih (prenosnih) mašina: za rezanje, za rendisanje, za profilisanje, za bušenje, za brušenje i druge,

- priprema pojedine vrste mašina za rad,

- bira odgovarajuću vrstu električne ručne mašine, u zavisnosti od zadatih parametara,

- uvježbava rad sa pojedinim mašinama,

- bira vrstu i granulaciju sredstva za brušenje,

- razumije važnost i posledice odabira pravilnog smjera brušenja,

- ovladava tehnikama ručnog brušenja ravnih i zakrivljenih površina,

- radi jednostavan šablon ili sličan element,

- uočava moguće greške i navodi njihove posledice,

- uočava značenje održavanja i pravilne upotrebe mašina za siguran rad,

- koristi zaštitne mjere pri radu sa mašinama,

- Razvija osjećaj za tačnost, odgovornost, red i zaštitu pri radu

- Privikava se na

racinalno i pažljivo izvođenje pojedinih postupaka rada

- Ručne električna mašina za rezanje, rendisanje, glodanje, bušenje i brušenje

- Rad na

jednostavnom predmetu.

62

Razred: DRUGI Informativni ciljevi



učenik učenik učenik Mašinska obrada drveta - upoznaje se sa: - radom radionice, - organizacijom

rada u radionici, - transportom

materijala i otpadaka,

- zaštitom i sigurnosnim uslovima u radionicama.

- vježba da upotrebljava uređaje za transport i odsisavanje otpadaka.

- radi tehničku dokumentaciju za jednostavan proizvod.

- Razvija osjećaj za odgovornost, red i zaštitu pri radu u mašinskim radionicama



Mašinska obrada (tehnološke operacije) - nabraja i

razumije postupke za izradu grubih elemenata od masiva - proces krojenja osnovnih oblika.

- vježba se da pravilno upotrebljava mašine za:

- prerezivanje (kraćenje),

- paranje (uzdužno rezanje),

- krivolinijsko izrezivanje,

- upotrebljava zaštitne mjere pri radu na mašinama,

- uočava najčešće greške i uzroke grešaka pri radu,

- odabira alata i režima obrade,

- uči se da mašine rukuje na siguran način,

- shvata značaj racionalne

- Razvija osjećaj za čuvanje dobara

- Razvija osjećaj za odgovornost, red i zaštitu pri radu na mašinama

- Početak rada na izradi jednostavnog proizvoda

- Krojenje masiva po zadatim krojnim mjerama na bazi tehničke diokumentacije

- Kružna testera za poprečno rezanje

- Kružna testera za uzdužno rezanje

- Stolarska tračna testera

63




upotrebe materijala,

- upoznaje se sa izradom grubih elemenata od ploča (raskrajanje ploča – šeme krojenja),

- vježba se da pravilno upotrebljava mašine za raskroj ploča (horizontalne i vertikalne),

- pravilno upotrebljava predalate i alate,

- postavlja alate, - uočava značaj

pravilnog izbora parametara obrazovanja,

- bira alate za rezanje i metode rezanja i režime obrade,

- koristi zaštitne mjere pri radu na mašinama,

- uočava i predviđa najčešće greške i uzroke grešaka pri radu i zna načine njihovog otklanjanja,

- Razvija osjećaj za odgovornost, red i zaštitu pri radu na mašinama

- Krojenje ploča po zadatoj šemi krojenja na bazi tehničke diokumentacije.

- - Krojač ploča

(horizontalni-vertikalni

- upoznaje se sa sa procesom izrade tačnih dimenzija elemenata masiva i ploča,

- uvježbava pravilno izvođenje operacija:

- ravnanje šire i uže strane,

- dimenzionisanje debljine i širine,

- uvježbava da pravilno i sigurno izvodi obradu na višestranim rendisaljkama,

- bira alate u režime obrade.

- uočava i predviđa najčešće greške i uzroke grešaka pri radu i zna načine njihovog otklanjanja.

- Razvija osjećaj za tačnost, odgovornost, red i zaštitu pri radu na mašinama

- Dobija na

spretnosti I stiče samopouzdanje zbog rada na mašini

- Dalji rad na proizvodu.

- Ravnanje, debljanje, obrada uže strane i četvorostrana obrada,

- Odabiranje

optimalne varijante,

- Ravnalica - Debljača - Višestrane

rendisaljke

64




- koristi zaštitne mjere pri radu na mašinama.

- Nabraja i upoznaje se sa elementima veze: ramovskim čepovi, zaobljenim i ostalim čepovima.

- Navodi mašine na kojim se mogu raditi elementi veze (na čep mašini, planetarnoj čeparici, cink mašini, lančanim glodalicama, vibracionim dubilicama)

- Upoznaje se sa

bušenjem otvora.

- uvježbava se da pravilno i sigurno:

- izrađuje ramovske čepove,

- izrađuje zaobljene čepove,

- izrađuje ostale čepove,

- izrađuje žljebove, - buši otvore na

horizontalnim i vertikalnim bušilicama,

- bira alate i režime obrade

- priprema alate za rad i podešava mašine,

- uočava najčešće greške pri radu i zna načine njihovog otklanjanja,

- koristi zaštitne mjere pri radu na mašinama,

Razvija osjećaj za tačnost, odgovornost, red i zaštitu pri radu na mašinama


- Izrada ramovskih čepova, zaobljenih čepova, zupčastih čepova

- Izrada žljebova - Bušenje otvora - Čeparice za

pravougaone čepove

- Čeparica za zaobljene čepove

- Zink mašina - Lančana glodalica - Vibraciona

dubilica - Horizontalna i

vertikalna bušilic

- objašnjava pojam izrade profila (profilisanje),

- pojašnjava postupak pravoilinijskog profilisanje na stonoj i nadstonoj glodalici,

- upoznaje mogućnosti stone i nadstone glodalice,

- priprema mašine za rad,

- priprema alate za rad i razlikuje ih po namjeni,

- bira režime u zavisnosti od alata i materijala,

- uvježbava se da izvodi operacije:

- profilisanje cijelom dužinom detalja, sa djelimičnom obradom po visini,

- profilisanje cijelom dužinom

- Razvija osjećaj za tačnost, odgovornost, red i zaštitu pri radu na mašinama.

- Stiče osjećaj za

estetiku i kvalitetan rad.


- Izrada profila

cijelom dužinom detalja sa djelimičnom ili potpunom obradom po visini

- Stona glodalica - Nadstona

glodalica

65




sa potpunom obradom po visini,

- djelimično profilisanje detalja,

- Koristi zaštitne mjere pri radu na mašinama.

- pojašnjava postupak krivolinijskog profilisanja,

- priprema alat i šablon, podešava mašinu i obrađuje po šablonu uz prsten,

- bira režime u zavisnosti od alata i materijala,

- izrađuje krivolinsije profila na stonoj i nadstonoj glodalici,

- uočava najčešće greške i zna načine njihovog otklanjanja,

- primjenjuje zaštitne mjere pri radu na mašinama,


- Stiče osjećaj za estetiku i kvalitetan rad


- Izrada krivolinijskih profila na stonoj i nadstonoj glodalici

- Stona glodalica - Nadstona

glodalica - Šabloni

- pojašnjava postupak reljefnog profilisanja,

- priprema alate i šablone,

- izrađuje rezbarenih reljefnih oblika,


- uočava i predviđa najčešće greške i uzrokei grešaka pri radu,

- odabira alate i režima obrade,



- Izrada rezbarenih reljefa na pantografu

- Priprema alata i

šablona za rad i podešavanje mašine

Pantograf

- upoznaje se sa vrstama tokarenja drveta.

- upoznaje se sa mogućnostima

- razlikovanje alata u zavisnosti od

- Razvija osjećaj za tačnost,


66




obrade drveta struganjem,

namjene, - biranja režime, - priprema alate i

šablona i podešava mašine za rad,

- uvježbava rad na mašini: poprečno, podužno i čeono struganje,

- identifikuje najčešće greške i pronalazi načine za njihovo otklanjanje,


odgovornost, red i zaštitu pri radu na mašinama

- Izrada tokarenih elemenata struganjem

- Priprema alata i

šablona za rad i podešavanje mašine

Tokarski strug Šablon

- upoznaje se sa mogućnostima tokarenja (obrade drveta) glodanjem,

- razlikuje alate u zavisnosti od namjene,

- bira režime, - priprema alata i

šablona i podešava mašine za rad,

- uvježbava rad na mašini -kopirno glodanje,

- identifikuje najčešće greške i pronalazi načine za njihovo otklanjanje,




- Izrada tokarenih elemenata na kopirnoj glodalici

- Kopirna glodalica - Model (šablon)

- Upoznaje sa osnovnim postupcima savijanja: ručno savijanje, mašinsko savijanje.

- upoređuje osobine (sastav)

- drveta i u odnosu na to vrši

- izbor drveta za savijanje,

- priprema drvo za savijanje,

- uvježbava tehnike savijanja.


- Izrada elemenata ručnim savijanjem

- Izrada elemenata mašinskim savijanjem

Alat za savijanje

67

Razred: TREĆI Informativni ciljevi



učenik učenik učenik Tehničko-tehnološka dokumentacija - Nabraja tehničko-

tehnološku dokumentaciju i razumije njenu funkciju,

- Izrada tehničke dokumentacije

- za jednostavan proizvod



Mašinska obrada (tehnološke operacije) Izrada elemenata od furnira - navodi načine

krojenja i sastavljanja furnira

- uvježbava različite načine krojenja i sastavljanja furnira,

- uvježbava rad na spravama i uređajima za presovanje i lijepljenje furnira,

- izvodi operacije slaganja furnira, spajanja furnira pomoću trake iplastičnih vlakana,

- upoznaje se i koristi potrebne tehnike zaštite pri poslovima izrade elemenata od furnira,

- Razvija osjećaj za estetiku

- Početak rada na jednostavnom elementu ili proizvodu.

- Rad sa furnirom

68




Brušenje drveta - upoznaje se sa

postupkom brušenje ravnih površina, ivica i postupkom krivolinijskog brušenja,

- navodi osobine različitih vrsta mašina za brušenje,

- upoznaje sredstva za brušenje

- razumije pojam granulacije brusnog papira i bira odgovarajući papir za zahtijevani kvalitet obrade,

- uvježbava se da radi na tračnim, cilindričnim i ostalim brusilicama,

- razumije važnost i koristi zaštitne mjere pri radu na mašinama,



Lijepljenje - Zna funkiju

lijepljenja, lijepljenja slojevitih sastava, lijepljenja ramova, lijepljenja korpusa,

- vrši izbor ljepila za lijepljenje u zavisnosti od namjene i tehnologije postupaka,

- uči da koristi uređaje za lijepljenje (prese),

- uči se da ovlada postupkom pripreme ljepila,

- određuje režim lijepljenja (pritisak, temperatura, vrijeme),

- uči se da ovladaju nanošenjem ljepila,

- razumije važnost i koristi zaštitne mjere pri radu sa ljepilima,




- Izvođenje brušenja ravnih površina, zakrivljenih površina i brušenje ivica

Tračne brusilice Cilindrične brusilice Tanjirasta brusilica

Furniranje - objašnjava

- uvježbava krojenje ploča i

- Razvija osjećaj za tačnost,


69




pojmove krojenje ploča i egaliziranje (brušenje), pripremu podloge, izradu elemenata od furnira (krojenje i spajanje), pripremu ljepila i načine nanošenja na šire i uže površine,

egaliziranje, - uvježbava

pripremu ljepila i načine nanošenja na šire i uže površine,

odgovornost, red i zaštitu pri radu.

- Izbor i priprema ljepila

- Utvrđivanje režima lijepljenja

- Lijepljenje prostijih konstrukcija.

- Priprema uređaja za rad,

- Podešavanje uređaja.

- Utvrđivanje viskoziteta Fordovom čašom

- Ljepila (razna) - Protočna presa - Ram presa Korpus presa Fordova čaša

Povšinska obrada - pojašnjava

postupke: - pripremnih

radova, - lakiranja drveta, - sušenja lakova, - konačne-završne

obrade.

- uvježbava kitovanje, bijeljenje, bajcovanje (metode i tehnike rada),

- uvježbava nanošenje laka valjanjem, prskanjem i nalivanjem,

- prati sušenje lakova u sušarama i poliranje,

- analizira najčešće greške i uzroci grešaka pri radu,

- sprovodi zaštitne mjere pri radu na mašinama,

- upoznaje se sa mjerama zaštite u površinskoj obradi drveta (grafički simboli - znaci upozorenja, druge mjere zaštite),



- Utvrđiivanje parametara lijepljenja (nanos, pritisak, temperatura i vrijeme)

Montaža i okivanje - poznaje moguće

varijantie montaže

- analizira uticaj tačnosti izrade sklopa, jegov značaj za



- Priprema površine drveta za

70




proizvoda u konačni sklop.

montažu i pojam zamjenljivosti,

- dorađuje elemente u montaži.

- okiva gotove proizvode,

- montira proizvode,

- uočava i analizira greške u montaži,

površinsku obradu (brušenje, kitovanje, bijeljenje, bajcovanje),

- Priprema laka (odabiranje lakova, sprovođenje recepture i utvrđivanje viskoziteta).

- Nanošenje lakova

raznim metodama.

- Sušenje lakiranih

površina i završna obrada.

Četke, špahtle, Fordova čašač Uređaji za nanošenje lakova prskanjem, valjanjem i nalivanjem - Dalji rad na

proizvodu. - Postavljanje

konstruktivnoh okova (šarke, ručke, brave i drugo).

- Podešavanje elemenata proizvoda.

- Montaža gotovog proizvoda.

Okovi Tapetarska proizvodnja - upoznaje

tapetarske alate (za udaranje, pridržavanje, probadanje, šivenje, sječenje),

- upoznaje ostali tapetarski alat

- uvježbava rukovanje tapetarskim alatom,

- priprema tapetarski alat za rad,

- vrši krojenje tapetarskog

- Razvija tehničku kulturu i osjećaj za struku,

- Razvija sposobnost za tačnost i odnos prema zaštiti na radu,

- Razvija estetsku

- Tapetarski radovi

71




(tapetarski pneumatski pištolj),

- upoznaje tepatarske mašine, namjenu, način rukovanja i mjere zaštite na radu,

- upoznaje tapetarske materijale (puhin, mebl-štof, koža, skaj, opruge),

materijala i ukrasno prošivanje,

- izvodi osnovne tapetarske radove (tapeciranje sjedišta, naslona za leđa, rukohvata i drugo),

kulturu,

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora: - 1. Cvejić, D.: Tehnologija tapetarske proizvodnje, Zavod za udžbenike, Beograd, - 2. Harambašić, S., Kojić, N.: Primarna obrada drveta, Zavod za udžbenike,

Beograd, - 3. Janić, B.: Finalna obrada drveta, Zavod za udžbenike, Beograd, - 4. Katalozi proizvođača mašina, alata, uređaja 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Radionica sa radnim mjestima za ručnu obradu drveta sa kompletima ručnog

alata, pomoćni alati i uređaji za oštrenje alata , električni ručni uređaji za obradu alata, uređaji i naprave za obradu drveta, uređaji i naprave za spajanje i lijepljenje elemenata, mašine za obradu drveta sa alatima za dubljenje, rendisanje, struganje, spajanje, lijepljenje i brušenje elemenata, CNC tehnologija, uređaji za spajanje i spajanje furnira, uređaji za površinsku obradu, kompresorska stanica, uređaji za odsijecanje, naprave i uređaji za oštrenje alata.

- Teorijski dio nastave može se realizovati u specijalizavanoj učionici ili radionici.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja - U svakom klasifikacionom periodu ocjenjuje se proizvod odnosno izradak ili

njegov dio, koji se radi u toku časova i njegova odbrana i dnevnik rada na praksi.





- Izrada konstrukcione dokumentacije za građevinsku stolariju i namještaj

- Ekonomika - Izrada dokumentacije za praćenje realizacije proizvodnje

- Izrada veza od drveta I proizvoda

- Drvne konstrukcije - Izbor postupka rada; - Izrada konstrukcione

72


Predmet Znanja dokumentacije;

- Izvođenje tehnoloških operacija pri radu na proizvodu;

- Materijali - Mehaničke osobine drveta - Poznavanje furnira i ostalih

materijala od drveta - Oblikovanje I rezanje

drveta; - Lepljenje i furniranje; - Površinska obrada drveta.

73

2. ISPITNI KATALOZI 2.1. Naziv predmeta: MATERIJALI 1. Standardi znanja 1. Pojašnjava pojam stabla i navodi djelove stabla 2. Određuje dimenzije stabla 3. Navodi spoljašnje osobine debla, značajne za tehničku upotrebljivost 4. Navodi elemente makroskopske građe drveta 5. Pojašnjava funkciju elemenata makroskopske građe drveta 6. Navodi elemente mkroskopske građe drveta 7. Pojašnjava funkciju elementa mikroskopske građe drveta 8. Pojašnjava osnovne karakteristike građe drveta četinara 9. Pojašnjava osnovne karakteristike građe drveta lišćara 10. Definiše tehnička svojstva drveta 11. Definiše estetska svojstva drveta: pojam i vrste 12. Razvrstava uzorke drveta po boji i teksturi 13. Definiše fizička svojstva drveta: pojam i vrste 14. Definiše slobodnu i vezanu vodu 15. Utvrđuje vlaznost drveta gravimetrijskom metodom 16. Pojasnjava pojam utezanja i bubranja drveta 17. Pojasnjava poroznost drveta i njen znacaj 18. Razvrstava osnovne vrste četinara i liscara po masi 19. Definiše higroskopnost drveta i uticaj ravnotežne vlažnosti 20. Pojašnjava provodljivost zvuka i toplote drveta 21. Identifikuje osobine i karakteristike mehaničkih svojstva drveta 22. Definiše tvrdoću drveta i razvrstava drvo prema tvrdoći 23. Definiše čvrstoću drveta i razvrstava drvo prema čvrstoći 24. Definiše elastičnost i plastičnost drveta 25. Definiše fizičko-hemijska svojstva: pojam, vrste 26. Objašnjava trajnost drveta i klasifikaciju drveta prema trajnosti 27. Objašnjava snagu ogrijevanja drveta i klasifikaciju drveta prema snazi

ogrijevanja 28. Definiše pojam i vrste grešaka drveta 29. Opisuje greške građe drveta 30. Objašnjava nepravilnost poprečnog presjeka, dvostruko srce i uticaj na

upotrebnu vrijednost drveta 31. Objašnjava pojam i vrste čvorova i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 32. Objašnjava usukanost vlakana i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 33. Objašnjava pojam urasle kora, smone vrećice i uticaj na upotrebnu vrijednost

drveta 34. Pojašnjava reakciono drvo (tenziono, kompresiono) i uticaj na upotrebnu

vrijednost drveta 35. Opisuje greške od uzroka fizičke prirode 36. Objašnjava paljivost drveta i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 37. Objašnjava okružljivost drveta i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 38. Objašnjava raspukline i pukotine drveta i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 39. Opisuje greške boje drveta koje umanjuju čvrstoću 40. Objašnjava prozuklost i trulež drveta i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 41. Objašnjava greške boje koje ne umanjuju čvrstoću 42. Pojašnjava sržne mrlje i dvostruku bjeljiku i uticaj na upotrebnu vrijednost

drveta 43. Pojašnjava lažnu srčevinu i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 44. Objašnjava rujavost i plavetnilo i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta

74

45. Pojašnjava mušičavost i crvotočinu i uticaj na upotrebnu vrijednost drveta 46. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu jele 47. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu smrče 48. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu crnog bora 49. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu bijelogi bora 50. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu ariša 51. Definiše kriterijume za prepoznavanje četinarskih vrsta drveta 52. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu bukve 53. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu hrasta 54. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu jasena 55. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu javora 56. Opisuje građu, kvalitet i upotrebu brijesta 57. Definiše kriterijume za prepoznavanje lišćarskih vrsta drveta 58. Opisuje građa, kvalitet i upotreba mahagonija 59. Opisuje građa, kvalitet i upotreba tikovine 60. Opisuje građa, kvalitet i upotreba palisandara 61. Definiše kriterijume za prepoznavanje stranih vrsta drveta 62. Definiše pojam, vrste i namjenu rezane građe 63. Objašnjava standard za rezanu građu četinara- dimenzije i kvalitet 64. Objašnjava standard za rezanu građu lišćara-dimenzije i kvalitet 65. Definiše pojam, vrste i namjenu furniria 66. Objašnjava standard za furnire -dimenzije i kvalitet 67. Definiše pojam, vrste i namjenu furnirskih ploča 68. Objašnjava standard za furnirske ploče-dimenzije i kvalitet 69. Definiše pojam, vrste i namjenu pane i ploče 70. Objašnjava standard za panel ploče -dimenzije i kvalitet 71. Definiše pojam, vrste i namjenu ploče iverice 72. Objašnjava standard za ploče iverice - dimenzije i kvalitet 73. Definiše pojam, vrste i namjenu ploča vlaknatica 74. Objašnjava standard za ploče vlaknatice - dimenzije i kvalitet 75. Definiše pojam i vrste ljepila za drvo 76. Definiše osobine I namjenu prirodnih ljepila 77. Opisuje osobine, pripremu i namjenu glutinskih ljepila 78. Definiše osobine i namjenu PVA – ljepila: 79. Opisuje osobine, namjenu i pripremu karbamid-formaldehidnih ljepila 80. Navodi osobine fenolna ljepila i njihovu namjenu 81. Pojašnjava postupak lijepljenja 82. Opisuje osobine i namjenu sredstva za brušenje 83. Nabraja sredstava za pripremu površine za lakiranje i navodi njihove

karakteristike 84. Navodi vrste lakova i njihove osobine 85. Definiše pojam, osobine i upotrebu nitro-celuloznih lakova 86. Definiše pojam, osobine i upotrebu poliester-lakova 87. Navodi kriterijume upotrebe sredstava za zaštitu drveta 88. Definiše pojam i nabraja vrste okova 89. Navodi kriterijume upotrebe okova 90. Nabraja tapetarske materijale i navodi njihove karakteristike.

75

2. Načini ocjenjivanja Usmeno. Pitanja se daju na ispitnim listićima. Pitanja treba da budu pravilno raspoređena (na ukupnu nastavnu materiju). Učenik ima pravo da se za usmeni dio ispita priprema 20 minuta. Usmeni dio ispita traje najviše 20 minuta. Ocjenu donosi Ispitni odbor na predlog ispitivača. 3. Pomagala, koji se mogu koristiti na usmenom dijelu ispita Učenici mogu koristiti zbirke drveta, uzorke grešaka građe, zbirke furnira, okova, kataloge proizvođača ljepila.

76

2.2. PRAKTIČNI RAD SA ODBRANOM

1. Naziv ispitnog kataloga: Praktični rad sa odbranom Na završnom ispitu učenik radi i praktični rad, kojim dokazuje da je osposobljen da poveže stručno-teorijska znanja i praksu. 2. Spisak proizvoda za praktični dio završnog ispita

URADITI PROIZVOD OPIS PROIZVODA I DIMENZIJE TEHNOLOŠKI ZAHTJEVI

ORMAN ZA GAREDEROBU Dvokrilni orman dimenzija 1200x600x1800 mm montažno - demontažni

- Izrađen od oplemenjene iverice, leđa šper ploča/lesonit, površinska obrada (lakiranje)

- * Orman se može dati u više varijanti u zavisnosti od konstrukcije vrata (ravna, preklopna, uvučena, isturena...), konstrukcije nosećeg dijela (coklo, noge-vezači), konstrukcije polica (pokretna, nepokretna, slobodno-stojeća) i drugih konstruktivnih karakteristika.

POLICA ZA KNJIGE Dimenzije: 600x400x1450 mm

- Urađena od oplemenjene iverice, leđa šper ploča/lesonit, police pokretne, površinska obrada (lakiranje)

DJEČJA STOLICA*

* kombinacija stolica-stočić Dimenzije: 380x360x400 mm - Elementi stolice urađeni od

čamovine, površinska obrada (bojenje)

NISKI STOČIĆ Dimenzije 800x800x570 mm - Noge i vezači od masiva, a ploča od furnirane iverice, površina lakirana na mat-sjaj

DONJI KUHINJSKI ORMAN Dimenzije: 800x600x850 mm - Elementi urađeni od ploče i masiva, površinska obrada bajcovanje – lakiranje -bojanje

- * izrada elemenata od punih ploča ili masivnih ploča, sa fiokom viseće konstrukcije

GORNJI KUHINJSKI ORMAN Dimenzije 800x300x600 mm - Elementi urađeni od ploče i masiva, površinska obrada bajcovanje – lakiranje -bojanje

- * izrada elemenata od punih ploča ili masivnih ploča

STOĆIĆ ZA TV Dimenzije: 800x600x700 mm - Elementi urađeni od punih ili masivnih ploča,

77

URADITI PROIZVOD OPIS PROIZVODA I DIMENZIJE TEHNOLOŠKI ZAHTJEVI

površinaks obrada bojenje PISAĆI STO Dimenzije 1500x700x750 mm - Elementi urađeni od

oplemenjenih punih ploča, površinska obrada lakiranje

STO ZA RAČUNAR Dimenzije: 1800x800x750 mm

- Izrađen od oplemenjene iverice, površinska obrada (lakiranje)

LEŽAJ Dimenzije: 2000x900 mm - Izrađen od masiva, površinski obrađen lakiranjem

DJEČJI KREVETAC Dimenzije: 1300x700 mm - Izrađen od masiva, površinska obrada lakiranje

KOMODA ZA RUBLJE Dimenzije: 1100x500x800 mm

- Elementi od oplemenjene iverice, leđa šper ploča/lesonit, površinska obrada (lakiranje)

- * Komoda se može dati u više varijanti u zavisnosti od konstrukcije vrata-fioka (ravna, preklopna, uvučena, isturena...), konstrukcije nosećeg dijela (coklo, noge-vezači), konstrukcije polica (pokjretna, nepokretna, slobodno-stojeća) i drugih konstruktivnih karakteristika.

STOLICA SA NASLONOM (tapacirana)

Dimenzije: 450x550 - Elementi urađeni od masiva, sjedište i naslon tapacirani, površinska obrada lakiranje

STOLICA BEZ NASLONA Dimenzije: 450x450x400 mm - Elementi urađeni od masiva, povrišnska obrada bojenje

UNUTRAŠNJA VRATA Standardne dimenzije - Elementi urađeni u modularnoj koordinaciji.

- Različite konstrukcije dvratnika (M, N, R, S)

- Različite konstrukcije krila: - puna krila (P1, P2, P3) - krila sa ispunom (K1, K2,

K3) - Smjer otvaranja (L,D)

PROZORI Standardne dimenzije - Elementi urađeni u modularnoj koordinaciji.

- Različite konstruktivna rješenja (A, B, C, D)

- Smjer zatvaranja (L, D)

78

Učenik radi praktičan rad u školskoj radionici na časovima praktične nastave, s tim što ostavlja nezavršen jedan dio (u dogovoru sa nastavnikom) i isti dovršava na završnom ispitu, uz prisustvo Iipitne komisije.

U dogovoru sa predmetnim nastavnikom vršiće se konkretizacija konstruktivnih rješenja datih načelno ovim katlogom. Kandidat uz urađen praktičan rad na završnom ispitu prilaže tehničko-tehnološku dokumentaciju koja treba da sadrži: - opis zadatka, - krojne liste, - nacrt tehničkog projekta (projekcije, presjeke, detalje, prostorni izgled,

specifikaciju elemenata), - tehnološki proces izrade, - formiranje cijene koštanja (kalkulacija). 3. Način ocjenjivanja Ocjena na praktičnom dijelu završnog ispitase formira na bazi: praktičnog rada (dio rađen pod kontrolom nastavnika i pred ispitnom komisijom), urađene tehničke dokumentacije i pokazanog znanja na usmenom dijelu ispita (usmeni odgovori). 4. Pomagala, koji se mogu koristiti pri izradi praktičnog rada na završnom ispitu Učenicima je dozvoljeno da koriste: - mašine, alate i uređaje, u skladu sa ispitnom materijom, - priručnike, udžbenike, kataloge, - pribor za crtanje, digitron. 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA I OCJENJIVANJA UČENIKA

Redni broj Predmeti Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja

znanja 1. Materijali Pismeno (radovi na vježbama) i usmeno 2. Mašine i uređaji Usmeno i pismeno 3. Drvne konstrukcije Pismeno - grafički radovi i usmeno 4. Ekonomika i organizacija Pismene vježbe i usmeno

5. Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

Proizvod ili izradak koji se radi u toku časova, odbrana proizvoda ili izradka, dnevnik rada prakse.

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u trogodišnjem trajanju potrebno je završiti zadnju godinu obrazovanja sa pozitivnim ocjenama iz svih predmeta, odraditi sve slobodne aktivnosti, završiti obaveze iz praktičnog obrazovanja u procesu rada i završni ispit. Trogodišnja stručna škola završava se polaganjem završnog ispita. Završni ispit se sastoji iz: pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti, usmenog ispita iz stručno-teorijskog predmeta i praktičnog rada sa odbranom.

O tipu ispita iz maternjeg jezika i književnosti odluku donosi Zavod za školstvo. Kao stručno-teorijski predmet na završnom ispitu učenici polažu Materijale. Zadaci za praktični rad treba da budu približno iste težine za sve učenike, a njihova složenost treba da je takva, da se može uraditi u raspoloživom fondu časova. Nastavnici praktične nastave treba da znaju kapacitet radnog mjesta i sposobnost

79

učenika. Težina i složenost zadataka za praktičan rad treba da bude usaglašena imeđu nastavnika stručnoteorijskih predmeta i praktične nastave na Aktivu. Učenici završnog razreda dio časova praktične nastave koriste za izradu praktičnog rada. Praktični dio se ne završava u potpunosti u toku redovne nastave. Ostavlja se dio, na primjer fioka, koji se može uraditi za 6 sati pred komisijom. Ako učenik ne završi rad u predviđenom vremenu, nije položio ispit. Dijelovi završnog ispita koje je učenik položio priznaju mu se u sljedećem roku. 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA Za učenike sa smetnjama u razvoju obrazovni programi se izvode: - prilagodjavanjem uslova izvodjenja uz dodatnu stručnu pomoć (dva izvodjača

programa, manje grupe), u skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama. Škola treba da (u roku od 30 dana) uradi individualni plan, na osnovu važećeg, uzimajući u obzir stav da učenici treba da postignu iste standarde znanja u svim predmetima,

- prilagodjavanjem programa tako da se određeni sadržaji zamjenjuju njihovim ekvivalentima, koji omogućavaju dostizanje istog profesionalnog standarda, odnosno profesionalnih kompetencija.

Obrazovanje za učenike sa smetnjama u razvoju može se produžiti najviše za jednu godinu. 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH Za prilagođavanje obrazovnog programa koji je pripremljen za stručno obrazovanje mladih potrebama odraslih potrebno je: - iz nastavnog plana briše se predmeti fizičko vaspitanje, kao i slobodne aktivnosti,

koje time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja. Škola je obavezna da odraslim ponudi školske aktivnosti, kojim se oni mogu priključiti po sopstvenoj želji;

- škola je dužna da uradi prilagođen program praktičnog obrazovanja obzirom na poslove i zadatke koje obavlja polaznik obrazovanja;

- provjeravanje znanja sprovodi se putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični radovi), određeni obrazovnim programom;

- odrasli ne polažu međuispit kod poslodavca. 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

Predmeti Izvodjač Stručna sprema Materijali Nastavnik Visokoškolsko obrazovanje iz

drvoprerade Mašine i uređaji Nastavnik Visokoškolsko obrazovanje iz

drvoprerade Drvne konstrukcije Nastavnik Visokoškolsko obrazovanje iz

drvoprerade Ekonomika i organizacija proizvodnje

Nastavnik Visokoškolsko obrazovanje iz ekonomije ili drvoprerade

Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

Nastavnik Instruktor praktičnog obrazovanja Nastavnik- saradnik u nastavi (demonstrator)

Visokoškolsko obrazovanje iz drvoprerade, viša stručna škola ili majstorski ispit i položen pedagoško-andragoški ispit. Majstorski ispit i položen pedagoško-andragoški ispit. Stolar, uz položen V stepen

80

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA - Obrazovni program se izvodi u školskom sistemu. 9. PROFESIONALNA PRAKSA Učenici poslije završenog 1. i 2. razreda obavljaju profesionalnu praksu u trajanju od 10 radnih dana. Praksa se obavlja u proizvodnim pogonima van škole (preduzećima) i ima za cilj da učenici znanja stečena u školi podignu na viši nivo. Program profesionalne prakse je u korelaciji sa programima stručno-teorijskih predmeta i sa programom praktične nastave sa tehnologijom zanimanja. Učenici tokom profesionalne prakse vode dnevnik čija se sadržina (okviri) definišu na Stručnom aktivu.

Documents

STOLAR - cso.edu.me CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni... · Istorija 1 36 36 2. ... časopisa, revija, knjiga o šumama i njenoj ugroženosti u Crnoj Gori i šire - Vježbe (jedan