Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    1/30

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    2/30

    Girifl

    Biroklar iin bilgisayar, yazmada ve yazlanlar saklamada kullanlan bir

    aratr. Oysa bilgisayarn sahip olduu gizil gcn en iyi grlebilecei uygula-malar ifllem tablolardr.

    Aslnda her gn karfl karflya kaldmz birok sorunu ifllem tablosu yazlm-lar ile kolayca zebiliriz. rnein; aylk harcamalarmz takip etmek iin he-

    men hepimiz aybafllarnda listeler hazrlarz. Bazen evdeki hesap arflya uy-maz ve bu listeleri yeni bafltan hazrlamak ya da zerlerinde karalamalar yap-

    mak zorunda kalrz. Bazen de geen aylarda yaptmz harcamalarla iinde ol-duumuz ayki harcamalarmz karfllafltrmak isteriz. Bunun iin eski defterleri

    karfltrr, kat paralarn bulmaya alflrz.

    Nasl? Bu anlatlanlar tandk geldi mi? Eer tantk gelmediyse flu rneklerebakalm: rencilik hayatmzn tamamnda ya da en azndan baz dnemlerin-

    de, derslerde aldmz puanlara iliflkin not tablosu oluflturmufluzdur. Bylece d-

    nem sonunda hangi dersi ka puanla bitireceimizi ya da dnem sonu genel ba-flarmz renmeye alflmflzdr. Ya da haftalk ders programmz gsteren i-zelge oluflturmufl, sahip olduumuz kitap, CD ya da kasetlerimizin listesini tut-

    mufl, taraftar olduumuz futbol takmnn haftalara gre puan durumunu gs-teren tablolar hazrlamflzdr.

    Aslnda kalem ve katla yaplabilecek olan bu ifllemler, aylk harcamalarailiflkin rnekte olduu gibi bir deifliklik gerektirdiinde zaman alc ve sknt

    verici olabilmektedir. fllem tablosu yazlmlar; bu tr izelge, liste, tablo ve gra-fikleri hazrlamada, gerekli deifliklikleri kolaylkla gereklefltirmede ve gerekti-

    inde bu tablo ve listeleri ifllemede, karfllafltrmada bizlere byk kolaylklar

    salamaktadr.

    Bu nitede ifllem tablolarnn hayatmz nasl kolaylafltrabileceini renme-ye alflacaz.

    Bu niteyi tamamladmzda afladaki yeterliklere sahip olacaz:1. fllem tablosu kavramn tanmlayarak, karfllafllan rneklerde ifllem tablola-

    rnn stlendii ifllevleri saptayabileceiz.2. fllem tablosu yazlmlarnda kullanlan temel kavramlar tanmlayabileceiz.

    3. Yerine getirilmesi istenen bir ifllemin, ifllem tablosu yazlm ile gereklefltirile-bilmesi iin afllmas gereken basamaklar sralayabileceiz.

    fl lem Tablolar130

    AMALARIMIZ

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    3/30

    fiLEM TABLOSUNU TANIYALIM

    "fllem tablosu kavramn tanmlayarak, karfllafllan rneklerdeifllem tablolarnn stlendii ifllevleri saptayabileceiz.

    Girifl blmnde sralanan trde ifllemlerle hemen hepimiz karfllaflabilmekteyiz:Aylk harcamalarmz takip etmek, kredi kart faizlerimizi hesap etmek, tandkla-rmzn adres ve telefonlarn saklamak, futbol takmmzn haftalara gre puandurumunu gsteren tablolar hazrlamak, dersde aldmz notlara gre ders so-nundaki baflarmz ya da dnem ve genel baflar puanlarmz hesaplamak, kitap,CD ya da kasetlerimizin listesini yapmak gnlk hayatmzda gereklefltirdiimizetkinliklerdir.

    Tm bu iflleri yaparken, hazrladmz tablolardaki ve listelerdeki deerlerideifltirmek, dzenlemek ve ifllemek zorunda kalrz. rnein; aylk toptan alnan

    yiyecekler iin siz 100 milyon ayrmfl olmanza karfln 150 milyon harcayabilirsi-niz; kardefliniz ev deifltirdii iin adres ve telefon numaras da deiflmifl olabilir;sahip olduunuz mzik CDlerini gsteren listeyi sanat adlarna gre dzenle-mek isteyebilirsiniz; dersi baflaryla tamamlamak iin bir sonraki snavda en az kapuan almanz gerektiini belirlemek zorunda kalabilir; iki hafta nceki mata ta-kmnz yenilmeseydi flu an sralamada hangi yerde olabileceini grmek isteyebi-lirsiniz; aylara gre dolarn Trk liras karflnda deiflimini (genellikle artfln!) birgrafikle izleyicilere sunma durumunda kalabilirsiniz. Tm bu dzenleme, ifllemeve deifltirme ifllemleri kalem, kat ve hesap makinas gibi yardmc gerelerleyaplabilir. Ancak, her defasnda tablolar ve listeleri bafltan hazrlamak gerekir.Bu da, olduka emek ve zaman alc, motivasyonu krc bir durumdur.

    Oysa, ifllem tablosu yazlmlar ile bu ifllemler kolaylkla yerine getirilebilir. fl-lem tablosu, aslnda, bilgisayar ortamnda yaratlan elektronik bir alflma sayfas-dr. Verilerin sunulmas, dzenlenmesi, ifllenmesi ve grafik biiminde sunulmas-na yardmc olur. nceleri mali tablolar hazrlamada youn kullanlan ifllem tab-lolar kiflisel bilgisayar kullanmnn yaygnlaflmasyla toplumun hemen her kesi-minde sk kullanlmaya bafllanmfltr.

    Muhasebeciler ve mali tablo yaratmakla ykml kifliler, eskiden, yeflil, krm-z renkteki izgilerden oluflmufl stun ve satrlarla dolu byk sayfalar zerine birok rakam sralamaktayd. Bunlarla ilgili arpma, blme, karma, toplama ifllem-leri genellikle bir hesap makinas yardmyla ya da hibir ara kullanlmadan ger-eklefltiriliyordu. Sonra, elde edilen sonular bu arflaf andran katlar zerinde-ki ayrlan yerlere yazlarak mali tablolar elde ediliyordu. Mali tablolarnn bu yn-temle hazrlanfl, olduka zahmetli, zaman alc ve hata yapmaya olanak tanyanbir sreti.

    Bilgisayarlarn ortaya kmas ile birlikte youn miktardaki veriler ok dahakolay ve az hatal hazrlanmaya bafllanmfltr.

    Aslnda bilgisayarlar -zellikle kiflisel bilgisayarlar- ve ifllem tablosu yazlmlarbirbirlerinin geliflimine katkda bulunmufllardr. Kiflisel bilgisayar donanm ve ya-zlmlar gelifltike, daha fazla zellii ieren, daha kolay kullanlabilen ifllem tab-losu yazlmlar gelifltirilmifltir.

    te yanda, ifllem tablosu yazlmlar da kiflisel bilgisayarlarn yaygnlaflmasndaitici g olmufltur. lk kez ifllem tablosu yazlmlar ile insanlar bilgisayarlar gn-lk yaflamdaki sorunlarn zmede kullanabileceklerini grmfllerdir. Bylece ki-

    fllem Tablosunu Tanyalm 131

    1A M A

    fllem tablosu, aslnda,bilgisayar ortamndayaratlan elektronik biralflma sayfasdr.

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    4/30

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    5/30

    fllem tablolar, birbirleriyle yakn iliflki iinde olan veriler arasndaki iliflkilerikolayca grmemizi salamann yan sra bu verilerin birinde oluflan deiflimin di-erlerine yanstlabilmesi iin gerekli matematiksel, istatistiksel, mantksal ifllemle-ri de -hesaplamalar- kolayca gereklefltirir. rnein; Galatasarayn 56 puan ve+15 averajla birinci, Fenerbahenin 55 puan ve +13 ile ikinci, Befliktafln 53 pu-an ve +14 ile nc olarak bafllayan hafta sonu Galatasarayn Ankaragcne 2-0 yenildiini, Fenerbahenin Gaziantep ile 3-3 beraber kaldn ve BefliktaflnSamsunu 3-0 yendiini dflnelim. Bu durumda oluflacak sralama yalnzca ifllemtablosuna sonularn girilmesiyle, hibir matematiksel ifllem yapmamza gerekkalmadan kolayca oluflturulabilir.

    Futbol ligi puan durumu aslnda fazla hesap iermedii iin ifllem tablolarnailiflkin basit bir rnektir. fllem tablolarnn gc ve stnl hesaplamalarn, ifl-lemlerin ve veriler arasndaki iliflkilerin karmaflk olduu durumlarda daha akfark edilebilir. rnein; gnmzde birok maln fiyat farkl alanlardaki ya da di-

    er mallarn fiyatlarndaki deiflimlere bal olarak karmaflk hesaplamalar sonu-cunda belirlenmektedir. Otomobili ele alalm. Bir otomobilin fiyat, iflgcnnmaliyeti, eliin fiyat, devletin koyduu vergi oran, reticinin ve satclarn eldeetmek istedikleri kr pay, otomobilde istediimiz zellikler gibi farkl etkenlerebal olarak belirlenir. fllem tablolar tm bu etkenlerin birbiriyle olan karmaflkiliflkilerini grmemize ve ayrca gerekli karmaflk hesaplamalarn ya da ifllemlerinyaplarak kolayca sonucu elde etmemize -araba fiyatnn belirlenmesine- yardm-c olur.

    fllem tablolarndaki hesaplamalar ve ifllemler, forml ve fonksiyonlar araclyla yaplr.Forml ve fonksiyon gibi temel ifllem tablosu kavramlarn bu nitenin ilerleyen blmle-rinde ayrntl inceleyeceiz.

    Bu noktada diyebilirsiniz ki; Bu tr verileri sunmay ve bunlarn birbirleriyleolan iliflkilerini bir hesap makinas ve kat-kalem ile de gsterebilirim!. Doru,yapabilirsiniz. Ancak, elle ya da hesap makinas ile yalnzca bir soruna zmbulmufl olursunuz. Oysa ifllem tablolar ile daha fazlasn, genel zmleri bulu-ruz. Genel zmler ile ne ifade edilmek istendiini anlayabilmek iin nce afla-dakilere benzer sorular kendimize sormalyz:

    Eer devlet otomobili lks tketim mallar snfndan karrsa otomobil fi-yatlarnda ortalama ne kadarlk bir dflfl olur?

    Eer ifllenmifl elik satfl fiyatnn nmzdeki yl %1 orannda artaca tah-min ediliyorsa ve topluifl szleflmesi gerei iflilere %35 maafl artfl ng-

    rlmflse otomobiller kaa satlr? Eer bir Trk firmas %100 yerli bir otomobil retirse dier otomobillerin fi-

    yatlar nasl etkilenir?Araba fiyatlarna iliflkin sorulardan ilk ikisini cevaplamak ifllem tablolarn kul-

    lananlar iin olduka basit, kullanmayanlar iin ise biraz zahmetli bir ifltir. nce-likle, bir kez girilmifl ve eflitli hesaplamalar ya da ifllemler yaplmfl olan rakam-larn herhangi birinde deifliklik olduunda, ifllem tablolar tm hesaplama ve ifl-lemleri bu deiklik dorultusunda kendiliinden gncellefltirir.

    fllem tablolarnn kendiliinden gncelleme zellii, bize eer tr sorularsorma olana verir. Baflka bir deyiflle, gemiflte farkl davranlsayd nasl bir so-nula karfllafllabileceine iliflkin bilgi sahibi olmamz Ne olurdu? sorusunu

    cevaplamamz- salar. Benzer biimde vereceimiz kararlara ya da karfllaflabile-

    fllem Tablosunu Tanyalm 133

    D K K A T

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    6/30

    ceimiz durumlara bal olarak ileride ne tr sonularla karfllaflabileceimizi kes-tirmemize de -Ne olabilir? sorusunu cevaplamamza da- yardmc olur.

    Bir kez ifllem tablosunu hazrladktan sonra bu tablodaki herhangi bir veriyideifltirerek, bu deiflikliin sonuca olan etkisini gzlemleyebiliriz. eflitli gelifl-melerin otomobil fiyatlarn nasl deifltirebileceini kestirebiliriz. Ksaca ifllemtablolar, farkl seenekleri kolayca snamamza ve sonular karfllafltrarak salk-l kararlar almamza da yardmc olurlar.

    Araba fiyatlarna iliflkin sorulardan sonuncusu ise ifllem tablolar ile cevaplan-mayacak trdendir.

    te yanda, ifllem tablosuna girilmifl bilgileri ve hesaplama ya da ifllem sonu-larn, tablo biiminde sunulabileceimiz gibi farkl grafikler halinde de sunulabi-liriz. Hemen tm ifllem tablosu yazlmlar bilgilerin, hesaplarn veya ifllemlerin birkomutla grafik haline dnfltrlmesini salar. Grafik biiminde grselleflen ra-kamlara iliflkin bilgiler daha kolay alglanabilir.

    Ksaca, ifllem tablolar; farkl trdeki verileri anlaml paralara ayrmamza (dzenlememize), birbirleriyle olan iliflkilerini tablo ya da grafik halinde sunmamza, bu verileri farkl biimlerde iflleyerek (farkl seenekleri deneyerek) sonular yorumlamamza ve bylece doru kararlar almamza yardmc olan yazlmlardr.

    fllem tablolarnn sabip olduu zellikler ve biz kullanclara salad kolay-lklar nedeniyle hemen her alanda kullanm yaygnlaflmfltr. Bugn, retmenlerrencilerin notlarn tutmak iin, renciler ise derslerde aldklar puanlar kay-detmek ve dnem sonu baflarlarn hesaplamak iin ifllem tablolarn kullanmak-tadrlar. Finansal analistler yatrm aralarndaki deiflim ve eilimleri deerlendir-mede, pazarlama uzmanlar piyasadaki eilimleri belirlemede, salkl zayflamauzmanlar mflterilerinin gnlk kalori harcamalarn takip etmede ifllem tablola-rndan youn biimde yararlanmaktadrlar. Ve bizler en azndan aylk harcamala-

    rmz grmede ifllem tablolarn kullanmaktayz.

    fllem Tablosunu Tanyalm134

    fllem tablolarnn genelzellikleri saysal verileri; sunmak, yorumlamaya yardmc

    olmak, karmaflk hesaplamalar

    ve ifllemler yapmak,

    deiflikliklerikendiliinden gncelle-mek ve

    "eer" tr sorular sor-maya olanak tanmak

    biiminde sralanabilir.

    fiekil 7.2

    fllem tablolar rakamlar ieren bilgileri grafikler biiminde de sunmada bize yardmc olur.

    Kaynak: Hazine Msteflarl (2002).Merkez bankas aylk ortalama dviz satfl kurlar. 10 Nisan 2002 tarihindehttp://www.hazine.gov.tr/stat/egosterge/Tablo-03.htm adresinde eriflilmifltir.

    T.C. Merkez Bankas 2001 Yl Aylk Ortalama Dviz Satfl Kurlar

    1800.000

    1.600.000

    1.400.000

    1.200.000

    1.000.000

    800.000

    600.000

    400.000

    200.000

    0

    T.C. Merkez Bankas 2001 Yl AylkOrtalama Dviz Satfl Kurlar

    AYLAR Dolar Kuru Deiflim %Ocak 763,857.60 -1

    fiubat 741,668.90 10.1

    Mart 970,628.40 30.9

    Nisan 1,212,775.70 24.9

    Mays 1,135,234.50 -6.4

    Hazarin 1,218,529.50 7.3

    Temmuz 1,323,682.60 8.6

    Austos 1,404,316.80 6.1

    Eyll 1,473,394.20 4.9

    Ekim 1,604,007.00 8.9

    Kasm 1,524,867.40 -4.9

    Aralk 1,455,691.70 4.5

    Ocak

    fiubat

    Mart

    Nisan

    Mays

    Haziran

    Temmuz

    Austos

    Eyll

    Ekim

    Kasm

    Aralk

    673,8

    58

    741,6

    69

    970,6

    28

    1,2

    12,7

    26

    1,1

    35,2

    35

    1,2

    18,5

    30

    1,3

    23,6

    83

    1,4

    04,3

    17

    1,4

    73,3

    94

    1,6

    04,0

    07

    1,5

    24,8

    67

    1,4

    55,6

    92

    DolarKuru(TL)

    Aylar

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    7/30

    Kendi yaflamnzda ifllem tablolarn hangi iflleri yapmak iin ve nasl kullanabilirsiniz?Bir dflnn!

    Kiflisel bilgisayarlarda kullanlan ilk ifllem tablosu VisiCalcdan bugne ifllemtablolar da olduka geliflmifltir. VisiCalc bugn yerini Microsoft Excel, Corel Qu-attro Pro ve Lotus 1-2-3 gibi geliflmifl trdefllerine brakmfltr.

    Tm bu yazlmlarda -baz kk deifliklikler gzlemlenmesine karfln- ortakkavramlar kullanlr.

    nitenin devamnda ncelikle ifllem tablosu yazlmlarnn temelini oluflturanbu temel kavramlar tanyacak; daha sonra da gnmzde en youn kullanlanyazlmlardan biri olan Excel programn genel hatlar ile inceleyeceiz.

    fllem Tablosuna liflkin Temel Kavramlar

    fllem tablosu yazlmlarnda kullanlan temel kavramlar tanm-

    layabileceiz.

    Herhangi bir ifllem tablosunu atnzda karflnza satr ve stunlarn oluflturduubir tablo gelir. Bu tablonun stunlar alfabenin harfleri ile (A, B, C, DF, GF, CDF,...) adlandrlr. Satrlar ise 1den bafllayarak numaralandrlr.

    Bu satr ve stunlarn kesiflmesi ile oluflan dikdrtgen kutucuklara ise hcread verilir. Her hcre kendisini oluflturan stun ve satra bal olarak bir adresalr. rnein; ilk stun ve ilk satrn olusturduu hcrenin adresi A1; nc s-tun ve drdnc satrn oluflturduu hcreninki ise C4 olur.

    fllem tablosuna girmek istediimiz bilgileri hcrelere yazarz. Ancak nceliklebilgileri yazmak istediimiz hcreyi aktif hale getirmeliyiz. Aslnda bir ifllem tab-losu atmzda ilk hcre olan A1 aktif halde gelir. Aktif olduunu dier hcrele-re gre daha kaln izgilerle belirlenmifl olduundan anlayabiliriz. Aktif hcreyideifltirmek iin klavyedeki oklar kullanabiliriz. Fare yardmyla imleci istedii-miz hcre stne getirerek tkladmzda da hcreyi aktif hale getirebiliriz.

    fllem tablolarnda hcrelere ayr veri girilebilir. Bunlarn birincisi deerler-

    dir. rnein; hcreye herhangi bir saysal deer (rakam, tarih vb) girilebilir. Bu-

    fllem Tablosunu Tanyalm 135

    DfiNEL M

    2A M A

    fiekil 7.3

    fllem tablolarhcrelerdenoluflur

    Stun

    Satr

    Hcre

    Aktif

    Hcre

    Hcre, ifllem tablosunagirilmek istenen verilerinyazld kk kutucuklarnher biridir.

    Hcre, ifllem tablosunagirilmek istenen verilerinyazld kk kutucuklarnher biridir.

    Aktif Hcre, veri girilmeyehazr hcredir.

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    8/30

    nun iin bir hcreyi aktif hale getirmek, girilmek istenen deeri klavyeden yaz-mak ve Enter tufluna basmak yeterlidir.

    Hcrelere girilebilecek ikinci veri tr etiketlerdir. rnek olarak, fiekil 7.2deAylar, Dolar Kuru, Deiflim % kavramlar ve A stununda sralanan ay adla-r birer etikettir.

    fllem tablolarn son derece kullanfll bilgi iflleme aralar yapan yetenek, hc-relere girebileceimiz formllerdir. Formller araclyla, tabloya girdiimiz say-sal verilere iliflkin hesaplamalar yapabiliriz. rnein; yapmak istediimiz ifllemlersrasyla flunlardr:

    1. fllem tablomuzun A3 hcresinden bafllayarak 5, 10, 15, 20, 25, 30 deerle-rin A stununa girilmesi

    2. B stununa, A stununa girilen deerlerin 5 ile toplamlarnn yazlmasBu ifllemleri yapmak iin ise yapmamz gerekenleri flyle sralayabiliriz:

    1. A3 hcresini aktif hale getiririz.

    2. Klavyeden 5 rakamn bu hcreye yazarz ve Enter tufluna basarz.3. A4 hcresi kendiliinden aktif hale gelir.4. Buraya 10 rakamn yazarak tekrar Enter tufluna basarz.5. Ayn ifllemi dier saylar girmek iin tekrarlarz.6. B3 hcresini aktif hale getiririz.7. Bu hcreye = A3+5 formln yazarak Enter tufluna basarz. Formlde

    A3n hemen nne eflit (=) iflareti koymamzn nedeni girilen verinin birforml olduunu programa tantmaktr. Aksi halde program A3+5 ifadesinibir deer ya da etiket olarak alglayacaktr.

    8. B3 hcresinde 10 saysn grrz. fllem tablosu A3 hcresindeki deerle 5rakamn hesaplamfl ve sonucu B3 hcresine yazmfltr.

    9. Daha sonra dier saylarn 5 ile toplamlarnn hesaplanmas gerekmektedir.Bunu, her saynn yanndaki hcreye ayn forml tekrar yazarak yapabili-riz. Ancak ifllem tablosu programlarnn bilgi, hesap ya da ifllemi kopyala-mazelliinden yararlanarak bir kez yazdmz forml istediimiz kadarhcreye kopyalayabiliriz. Bunun iin; ncelikle formln yazl olduu hcre aktif hale getirilir, hcre aktif haldeyken kopyala komutuna tklanr, daha sonra formln yapfltrlaca hcrelerin hepsi seilir ve yapfltr komutuna tklanr.

    fllem tablosunun kendiliinden gncelleme zellii gereince eer girilen de-erlerde herhangi bir deifliklik yapldnda program formlle yaplmas istenenikendiliinden gereklefltirir. rneimiz ile aklamak gerekirse: Diyelim ki A5

    hcresine 15 deil de 17 deerini girmemiz gerektiini fark ettik. Bu hcreyi ak-tif hale getirdikten sonra 17 deerini buraya girebiliriz. Enter tufluna bastmz an-da program B5 hcresindeki deeri 22 olarak gncelleyecektir.

    Fomllerde toplama iflleminden ok daha karmaflk hesaplamalara ve ifllemle-re yer verilebilir. rnein, ifllem tablomuzdaki C9 hcresine

    = ((A3+A4+A5+A6+A7+A8)*5)-((B3+B4+B5+B6+B7+B8)/6)gibi bir forml de girilebilir. Bu formlle elde edilmek istenen A stunundaki tmdeerlerin toplamlarnn 5 ile arpm sonucu elde edilen deerden, B stununda-ki tm deerlerin toplamnn 6ya blnmesi ile elde edilecek deerin karlma-syla bulunacak saydr. Bu ifli elle ya da hesap makinesi ile yapyor olsaydk bi-raz uraflmamz gerekecekti; ancak ifllem tablosu iin bir kez forml girdikten

    sonra bu birka saniyelik bir ifllemdir.

    fllem Tablosunu Tanyalm136

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    9/30

    Hep byle uzun formller girmemiz gerekiyor mu?Hayr. fllem tablolarndaki formllerde eflitli fonksiyonlar da yer alabilir. r-

    nein, A3+A4+A5+A6+A7+A8 gibi uzun bir ifade yerine TOPLA(A3:A8) yazla-bilir. Bu fonksiyon, programa A3 ile A8 dahil aradaki tm deerleri toplama ko-mutu verir. Bu tr fonksiyonlar zellikle ok sayda deerin yer ald tablolarda

    nemli kolaylklar salar.fllem tablolarnda ok eflitli fonksiyonlar bulunur. Sins, kosins, tanjant gibi

    trigonometrik, logaritma gibi matematiksel, ortalama, standart sapma gibi istatis-tiksel fonksiyonlarn yan sra bir karakter serisinin en baflndaki, en sonundaki yada ortasndaki karakterleri veren fonksiyonlar da kullanlr. Bir serinin en kkya da en byk deeri, serideki saylarn toplam, sfrdan farkl saylarn toplam,ondalkl saylarn istenen basamaklara yuvarlanmfl hali ya da mutlak deeri gibiok eflitli fonksiyonlar vardr.

    fllem tablolarnda bir hcrenin deeri hesaplanrken bir fonksiyon, eflitli ma-tematiksel ifllemlerle bir arada kullanlabilir. rnein; = ((A3+A4+A5+A6+A7+A8)*5)forml yerine ((TOPLA(A3:A8))*5) yazlarak fonksiyon ve matematiksel ifllem bir

    arada kullanlabilir.

    fllem Tablosunu Tanyalm 137

    fiekil 7.4

    Formlleri

    yazdktan sonraEnter tuflunabastmzda, ifllemtablosu formldeistenen ifllemigereklefltirereksonucu formln

    yazld hcredegsterir. Ayrcabir kez yazlan bir

    forml basit birkomutla birokhcreyekopyalanabilir.

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    10/30

    Benzer biimde, ayn anda farkl fonksiyonlar da bir arada kullanlabilir. rne-in; = ((A3+A4+A5+A6+A7+A8)*5) - ((B3+B4+B5+B6+B7+B8)/6)

    biimindeki forml fonksiyonlar kullanarak= ((TOPLA(A3:A8))*5) - (ORTALAMA(B3:B8))fleklinde yazabiliriz. Bylece formln ilk blmn matematiksel (TOPLA),

    dier blmn de istatistiksel (ORTALAMA) fonksiyonlarla ksaltmfl oluruz.

    alflma kitab ve alflma sayfas, ifllem tablolarnnda sk rastlayabileceimizdier kavramlardr.

    fllem tablosu ile yarattmz dosyalara genelde alflma kitabad verilir. a-lflma kitabn, eflitli alflma sayfalarn birbirine balayan bir cilt gibi dflnebili-riz. alflma sayfas, verileri girdiimiz, gerekli hesaplamalar ve ifllemleri gerek-lefltirdiimiz satr ve stunlardan oluflmufl alandr. Bir alflma kitab ilk yaratld-nda kendiliinden eflitli alflma sayfalar ierir. rnein, Excel alflma kitab, alflma sayfas ile alr. Bir alflma sayfasnnn ierdii satr ve stun saylarsnrldr. rnein; bir Excel alflma sayfasnda 65,536 satr, 256 stun ve toplam16.777.216 hcre bulunmaktadr. Dier ifllem tablosu yazlmlarnda bu say dei-flebilmektedir. alflma sayfalarnn saysn artrabilir ya da eksiltebiliriz. Ancak buartfl bilgisayarmzn bellek kapasitesi ile snrldr.

    Farkl alflma sayfalar ile alflmak eflitli kolaylklar salar. Bunlarn baflnda; farkl ifllem tablolar arasnda kolay gezinmek,

    fakl sayfalar ayn anda bir grup olarak seip dzenleyebilmek, ayn verilerin girilmifl olduu sayfalardaki veri deiflikliklerini bir seferde

    gereklefltirmek saylabilir.

    Aflada bofl braklan yerlere uygun kavramlar yazabilir misiniz?

    fllem tablolarnda verileri ................... gireriz. Herhangi bir veriyi girebilmek iin nce-likle ................... semeliyiz. Buraya ..................., ................... ve ................... tr veri-ler girebiliriz.

    fllem tablolarnda verileri hcrelere gireriz. Herhangi bir veriyi girebilmek iin ncelikle aktif hcreyi

    semeliyiz. Buraya deer, etiket ve forml tr veriler girebiliriz.

    fllem Tablosunu Tanyalm138

    fiekil 7.5

    Formllerdefarklfonksiyonlarkullanabiliriz.Bu fonksiyonlar-dan bir ya dabirka aynanda eflitli

    matematikselifllemlerle birliktekullanlabilir.

    SIRA S ZDE

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    11/30

    Buraya kadar ifllem tablolarnda sk kullanlan satr, stun, hcre, aktif hcre,forml, fonksiyon, alflma kitab ve alflma sayfas kavramlarn ifllemifl olduk.nitenin geriye kalan ksmnda en yaygn kullanlan ifllem tablolarndan biri olanExcel programn tanyacaz.

    Unutmayalm! Baflta da belirtiimiz gibi, bu nitede sizin bir ifllem tablosu programnAdan Zye renmenizi salamak tr bir ama gdlmemifltir. Aksi amalansayd, sade-ce Excel yazlm iin ayr bir kitap hazrlanmas gerekirdi. nitenin devamnda, zellik-le daha nce hi Excel yazlm kullanmamfl olanlarnza yardmc olacak bir bafllangnoktas yaratlmaya alfllmfltr. Exceli kullanma becerilerinizi bilgisayar baflnda ura-flarak kendi kendinize gelifltirebilirsiniz.

    fiLEM TABLOLARINI KULLANMAK

    Yerine getirilmesi istenen bir ifllemin, ifllem tablosu yazlm ile

    gereklefltirilebilmesi iin afllmas gereken basamaklar srala-

    yabileceiz.

    fllem tablosunun kullanabilmek iin ncelikle bu yazlm penceresindeki e-leri tanmalyz. Bunun iin fiekil 7.6y ve fiekil 7.7yi dikkatli inceleyelim. Dahasonra ifllem tablosunda verileri nasl girebileceimizi, verileri nasl dzenleyebile-ceimizi, formlleri ya da fonksiyonlar kullanarak nasl hesaplamalar ve ifllemleryapabileceimizi greceiz. Son olarak da nasl grafikler yaratabileceimizi iflleye-ceiz. Tm bunlar bir rnekle renmeye alflacaz.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak 139

    D K K A T

    3A M A

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    12/30

    fl lem Tablolarn Kul lanmak140

    fiekil 7.6

    3

    eler

    1. Excel menleri: Excelde Dosya, Dzen gibi genel menlerin yan sra Veri adl Excele zg bir men

    vardr. Herhangi bir men zerine tklayarak eflitli komutlarn listesine ulaflabilirsiniz.

    2. Ad kutusu: Aktif hcrenin adn (rnein A23, BC45) gsterir. Kutu zerinde bir kez tkladktan sonra

    aktif hale getirmek istediimiz hcrenin adn yazabiliriz.

    3. Forml ubuu: Aktif hcredeki deeri ya da kullanlan forml gsterir.

    4. Tmn se kutusu: alflma sayfasndaki tm hcreleri semeye yarar.

    5. Stun bafll: Tklandnda tm stun seilir.

    6. Satr bafll: Tklandnda tm satr seilir.

    7. Hcre belirteci: Kaln kenar izgileri aktif hcreyi gsterir.

    8. Sayfa sekmeleri: alflma sayfalarnn adlarn gsterir. Bu adlara tklanarak alflma sayfalarna

    ulafllr.

    Excel program baz temel elerin yan sra standart, biimleme, izim ve grafik ara ubuklarndan

    oluflur.

    1

    8

    2

    4

    6

    5 7

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    13/30

    fl lem Tablolarn Kul lanmak 141

    fiekil 7.7

    Biim Ara ubuu

    8. Birlefltir ve ortala: Bitiflik durumdaki hcreleri birlefltirerek tek bir hcre haline getirir.

    9. Para biimi: Seilen deerlerin bir para biiminde sunulmasn salar. stenilen para biriminin ksalt-

    masn ekler.

    10. Oran biimi: Seilen deerlerin oran biiminde sunulmasn salar. Yzde (%) iflaretini ekler.11. Virgl biimi: Seilen deerlerin sunumunda virgl ekler (rnein 2,000 ya da 2000 vb).

    12. Ondalk deerleri artrma ya da azaltma: Seilen deerlerin sonuna her seferinde bir sfr (0) ekler

    ya da eksiltir.

    Grafik Ara ubuu

    13. Grafik nesneleri: Bir grafiin farkl blmlerinin seilmesini salar.

    14. Grafik alann biimlendir: Bir grafiin seilmifl blmlerinin biimlenmesinde kullanlan iletiflim kutu-

    sunu aar.

    15. Grafik tr: Tam zeri tklandnda program tarafndan kendiliinden seilmifl olan grafik trn

    uygular. Yanndki afla doru ok tklandnda farkl grafik trleri seilebilir.

    16. Gsterge: Grafik alannn hemen sanda bir gstergenin grnmesini ya da saklanmasn salar.

    17. Veri tablosu: Her veri serisinin deerlerini bir tablo gibi grafiin altnda sergiler.

    18. Satra gre: Veri serilerini yer aldklar satrlara gre grafik haline getirir.

    19. Stuna gre: Veri serilerini yer aldklar stunlara gre grafik haline getirir.

    20. Metni afla doru e: Seili metni 45 decere aflaya doru evirir.

    21. Metni yukar doru e: Seili metni 45 decere yukarya doru evrir.

    Standart Ara ubuu

    1. Otomatik toplam: TOPLA fonksiyonu ksayoludur. Saylar toplar.

    2. Fonksiyon ekle: Fonksiyon ekleme iletiflim kutusunu aar.

    3. Artan Sralama: Etiket tr verileri alfabetik srada, saylar kkten bye, tarihleri nceki tarihler-

    den yakn tarihe doru sralar.

    4. Azalan Sralama: Etiket tr verileri alfabetik srann tersi bir srada, saylar bykten ke, tarihle-

    ri yakn tarihten daha ncekilere doru sralar.

    5. Grafik sihirbaz: Grafikler yaratmak iin yararlanlan iletiflim kutusunu aar.

    6. izim: izim ara ubuunun grnmesini ya da saklanmasn salar.7. Yaknlafltr: alflma sayfasnn daha yakn ya da daha uzak grnmesini salar.

    1 2 3 4 5 6 7

    8 9 10 11 12

    13 14 15 16 17 18 19 20 21

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    14/30

    Veri Girmek ve BiimlendirmekExcel yazlmnda, herhangi bir hcreyi aktif hale getirdikten sonra klavyeden is-

    tediimiz veriyi girebiliriz. rnein; bir haftalk Antalya gezisinde yaplabilecekgenel harcamalara iliflkin bir ifllem tablosu hazrladmz dflnelim.Bu ifllem tablosunun ncelikle Antalya Gezi Maliyeti gibi bir bafll olmal-

    dr. Bu tr bir bafllk ya da veri aslnda bir etikettir. Bu veriyi girebilmek iin A2hcresinin zerine gelerek tklayalm. Bylece bu hcre aktif hale gelecektir. Da-ha sonra Antalya Gezi Maliyeti metnini yazalm. Enter tufluna tkladmzda, gir-diimiz etiket A2 hcresinde ve B2 hcresine taflmfl biimde grlecektir.

    Daha sonra bu gezide yaplabilecek harcamalara iliflkin afladaki verileri A4 hc-resinden bafllayarak girelim.

    fiehirleraras OtobsOtelYemekler

    AlflveriflGirifl cretleriMinibsBaz yazlar hcrelere smayabilir ve taflar. Hcrelere bu yazlar sdrabilmek

    iin birka seeneimiz vardr. Bunlardan biri, yaz bykln kltmektir.Daha nceki nitelerimizde bu ifllemin nasl gerekleflebileceini grdmziin burada deinmeyeceiz. Dier bir seenek, stunun geniflliini artrmaktr.Bunu en basit biimde flu ifllemleri izleyerek yapabiliriz:

    1. Stun bafllklarnn olduu blmde, A stunu ile B stununu birbirindenayran izginin zerine imleci getiririz. mle farkl bir grnm alr.

    2. Farenin sol tufluna basl tutarak saa-sola srkleyerek stunun geniflliini

    deifltirebiliriz.Stun geniflliini deifltirmenin bir baflka yntemi de Biim mensndeki ko-

    mutlar kullanmaktr. Bunun iin; imle, Biim mensnde Stun zerine getirilince eflitli seeneklerin oldu-

    u komut kutusu ortaya kar, bu kutudaki ilk seenek olan Genifllik tklanr, aktif hcrenin yer ald stunun geniflliini saysal deer olarak girebilece-

    imiz bir kutu ortaya kar, bu kutuda ilgili yere istediimiz genifllik deerini girdikten sonra, Enter tufluna baslr ya da Tamam dmesine tklanr.Bylece stun genifllii deifltirilmifl olur.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak142

    Stun bafllklarnbirbirinden ayranizgilerzerindeyken,

    farenin sol tuflunabasl tutaraksaa-solasrkleyerekstunungeniflliinideifltirebiliriz.

    fiekil 7.8

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    15/30

    Hcrelere bu yazlar sdrmada izleyeceimiz bir baflka yol da satr yksekli-ini artrarak ayn hcre iindeki birden fazla kelimeden oluflan verileri iki ya dadaha fazla satrda grnmesini salamaktr. Satr yksekliini artrabilmek iin iz-lenmesi gereken yollar stun geniflliini deifltirmede izlediimiz yntemlerle he-men hemen ayndr. Bafllca farklar satr bafllklar arasndaki izgileri ve Biimmensndeki Satr seeneini kullanmaktr. Bunlarn yan sra, rneimizde oldu-u gibi birbiriyle iliflkili birden fazla satrn ayn ykseklikte olmasn isteriz. Bunusalayabilmek iin satr yksekliini deifltirmeden nce bu satrlarn hepsini bir-

    den sememiz gerekir. Deifltirmek istediimiz satr bafll zerinde tklayp bas-l durumda aflaya doru ektiimizde istediimiz satrlar kolayca semifl oluruz.Daha sonra stun geniflliini deifltirmede kullandmz yntemlerden biri iletm satrlarn ayn byklkte deiflmesini salarz.

    Satr geniflliini artrmamza ramen hcre iindeki kelimeler ikinci satra geme-yecektir. Bunu salayabilmek iin, afladaki flu admlar izlemeliyiz:

    1. Uzun metinlerin olduu hcreler seilir2. Biim mensnden Hcreler seeneini tklanr3. Ortaya kan komut kutusunun st ksmndan Hizalama seilir4. Hizalama ekrannda Metni Kaydr yaznn yanndaki onay kutusu tklanarak

    seilir5. Tamam dmesi tklanr

    Bylece uzun metinlerdeki baz kelimelerin ikinci ya da nc satra kayd-rlmas salanmfl olur.

    Hazrladmz bu tabloya, nce geen ylki harcamalarmz, daha sonra bu yliin btemizden ayn harcamalar iin ayrdmz miktarlar girelim. Bunun iinafladaki rakamlar kullanabiliriz.

    Geen ylki harcamalar: Otobs 20 milyon, otel 100 milyon, yemek 100 mil-yon, alflverifl 50 milyon, girifl cretleri 30 milyon, minibs 30 milyon.

    Bu ylki tahmini harcamalar: Otobs 30 milyon, otel 200 milyon, yemek 250milyon, alflverifl 100 milyon, girifl cretleri 50 milyon, minibs 75 milyon.

    Bu rakamlarn girilmesi iin ne yaplmas gerektiini biliyorsunuz. B stununageen ylki harcamalar, C stununa da bu ylki tahmini harcamalar yazabilirsi-niz. Ancak bu verileri 20 milyon gibi dz metin biiminde yazarsak Excel bun-

    fl lem Tablolarn Kul lanmak 143

    fiekil 7.9

    Stun genifllii,Biim mensnde-ki Stun Geniflliiseeneini komutu-nun yardmyla daayarlanabilir.

    Excel ile ifllem ya dahesaplama yapmak iinsaysal verilerin rakamlarlagirilmesi gerekir.

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    16/30

    lar birer etiket gibi alglayaca iin hesaplama ya da ifllem yapmamza olanakvermeyecektir. Bunun iin saysal verilerin eer hesaplama ya da ifllem yapmakistiyorsak- tamamn rakamlarla girmeliyiz. rnein, 20 milyon yerine 20000000

    yazmalyz.Dikkat ederseniz, bir etiket yazdmzda Excel bunlar sola dayal biimde ya-

    zarken, saysal verileri saa dayal yazmaktadr.Hazrladmz bu tablonun daha kolay anlafllabilmesi iin flu deifliklikleri s-

    rasyla yapalm: Saylarda virglleri kullanalm (rnein, 20000000 yerine 20,000,000). Saylarn parasal deer olduunu belirtmek iin sonlarnda TL iflaretinin k-

    masn salayalm. Verilerin ne olduklarn ifade eden etiketler yazalm. Bu etiketlerde baflka

    bir harf rengi kullanalm. Antalya Gezi Maliyeti baflln dierlerine gre daha byk, farkl bir renk-

    te ve farkl bir zemin renginde yapalm.Saylarda virgl kullanmak aslnda saysal verilerin biimlendirilmesine iliflkin

    bir ifllemdir. Bunun iin flu admlar izlememiz gerekir:1. Biimini deifltirmek istediimiz saysal verilerin tmn seeriz.2. Biim mensnden Hcreler komutu seilir.3. Hcreleri Biimlerdir kutusunun st tarafndaki Say seenei seili deilse

    seilir.

    Hcreleri Biimlerdir kutusu ilk aldnda Say seenei kendiliinden seili konumdagrlr.

    4. fllem tablomuzdaki deerler saysal deerler olmasna ramen aslnda pa-ra birimini ifade ettikleri iin Kategori blmndeki Para Birimi seeneitklanr.

    5. Ondalk Basamak Says kutusuna yazarak ya da oklar kullanarak bir on-dalk basamak says seilir. rnein; 2 ondalk saysnn seilmesi, 30000000saysnn 30000000.00 biiminde, 58 saysnn 58.00 biiminde, 76.8 says-nn 76.80 biiminde grntlenmesini salar. Biz ondalk basamak says-nn grnmesini istemiyoruz. Bu nedenle, Ondalk Basamak Says kutusu-na sfr (0) yazlr ya da oklar kullanp sfr (0) seilir.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak144

    D K K A T

    fiekil 7.10

    Saysal deerlerinPara Birimi bii-minde gsterilmesiiin HcreBiimlendir komut

    kutusu kullanlr.

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    17/30

    6. Simge kutusu araclyla, saylarn yannda grnmesini istediimiz parabirimi simgesini seebiliriz. Bizden, TL iflaretinin grntlenmesini sala-mamz istendii iin Simge kutusunun yanndaki kaydrma oku kullanlarak

    TL seilir.7. Tamam dmesine tklandnda tablomuzdaki saylarda virgller ve yanla-

    rnda TL simgesi grlr.Bylece, tablomuzdaki deerlerin birer para birimi olduunun anlafllmasn

    ve virgllerin kullanm ile bu deerlerin daha kolay alglanabilmesini salamflolduk.

    rneimizde olduu gibi hcre biimlendirme ifllemlerini Biim mensndekiHcreler komutunu tklayarak ulaflabileceimiz Hcreleri Biimlendir kutusuylayapyoruz. Hcre iindeki deerlerin biimini Hcreleri Biimlendir kutusununSay seenei ile deifltirebiliriz. Girdiimiz verilerin ne tr veri olduunu genel,say, para birimi, muhasebe, tarih, saat, yzde oran, kesir, biliel, metin, zel ve

    istee gre uyarla seeneklerini kullanarak belirtebiliriz.Ayrca; bilgilerin hcre iinde grnme biimlerinin deitirmesi Hizalama, metin biimlerinin farkllafltrlmasn Yaz Tipi, hcrelerin etrafndaki izgiler zerine farkl biimlerde kenarlk izilmesini

    Kenarlk, hcre zeminlerinin eflitli desenlerden oluflmasn Desen ve ieriinin baflkalar tarafnda deifltirilmesi istenmeyen hcrelerin korunma-

    sn Koruma seenekleri ile gereklefltirebiliriz.Bizden istenen ilk deifliklikleri yaptmza gre, flimdi de verilerin ne olduk-

    larn ifade eden etiketleri yazma iflini gereklefltirelim.ncelikle A2 ve A4 satrlar arasna bir satr daha ekleyelim. Bylece, tablomu-

    zun ana bafll ile stun bafllklar arasnda bir bofl satr brakarak daha estetik g-rnmesini salamfl oluruz. Bunun iin;

    1. satr eklemek istediimiz 3 numaral satrn stne gelip,2. Ekle mensnden Satr komutunu semek yeterlidir.Bylece Excel zerinde olduumuz satr ve altndakileri aflaya dou iterek

    yeni bir satr ekler.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak 145

    fiekil 7.11

    Satr ve stunekleme ifllemleriiin Eklemensndeki

    Satr ve Stunkomutlarkullanlr.

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    18/30

    Stun ekleme ifllemi de benzer biimde gereklefltirilebilir. Bir stun eklemekiin, stne yeni stun ekleyeceimiz stunu ve Ekle mensnden Stun komu-tunu semek yeterli olacaktr.

    Excel program zerine satr ya da stun eklemek iin setiiniz satr ya da stun sayskadar satr ya da stun ekler. rnein; iki satr (tamam ya da yalnzca birer hcresi) se-tiinizde Excel iki satr ekler.

    Yeni bir satr eklediimize gre etiketlerimizi yazabiliriz. Bunun iin ilgili hc-relere giderek Bafllca Harcamalar, Geen Yl, Bu Yl bafllklarn yazmamz yeter-li olacaktr.

    Bu etiketlere farkl renk verebilmek iin ise;1. hcreleri setikten sonra,2. Biimlendirme Ara ubuundaki Harf Rengi komutunu seeriz,

    Ayrca, bu metinleri dierlerinden ayrmak iin, hcreler seili durumdaykenBiimlendirme Ara ubuundan Koyu komutunu seerek daha koyu yazlmala-rn salayabiliriz. Yapabileceimiz bir baflka dzenleme Geen Yl ve Bu Yl eti-ketlerini, ifade ettikleri deerler gibi saa dayal yazlmalarn salamaktr. Bununiin yine hcreler seili durumdayken Biimlendirme Ara ubuundan Saa Da-yal komutu seilir.

    Antalya Gezi Maliyeti baflln dier metinlere gre daha byk ve farkl birrenkte olmas ile yazl olduu hcre zemininin renkli olmasn salamak iin deBiimlendirme Ara ubuu zerindeki komutlar kullanrz. Baflln yazl oldu-u hcreyi setikten sonra Yaz Bykl kutusunu ya da kaydrma okunu kul-lanarak bykl, Harf Rengi komutuyla da rengini deifltirebiliriz. Zemin rengiiin ise yine ncelikle baflln yazl olduu hcreyi ve daha estetik grnmesiiin yanndaki dier iki hcreyi seeriz. Daha sonra Dolgu Rengi komutu ile buhcrelerin istediimiz renkte olmasn salarz.

    Biimlendirme Ara ubuu ve zerindeki komutlarn ifllevlerini Bro yazlmlarnda Or-tak eler nitesinde incelemifltik.

    Yaptmz bu biimsel dzenlemeler sonunda, aktarmak istediimiz verile-ri hem anlafllmas kolay hem de estetik olarak daha hofl biimde sunabildik.Bundan sonra Excel yazlmn hesaplama yapmak iin nasl kullanabileceimi-zi greceiz.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak146

    D K K A T

    Saklamay unutmayn. Excel.xls uzants ile saklar.

    D K K A T

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    19/30

    Antalya Gezi Masraflar bafllkl rnek ifllem tablomuzda Yemek masraflarn kahvalt, -le yemei ve akflam yemei diye ayr (bafllk) etiket altnda vermeye karar verdiimizidflnelim. Tablomuzun afladaki gibi grnmesi iin yaplmas gerekenleri sralayabilirmisiniz?

    A8, A9 ve A10 hcreleri seilir.

    Ekle mensnden Satrlar komutu seilir ve Yemekler metninin olduu satrn altnda bofl satr ya-

    ratlr.

    A8, A9 ve A10 hcrelerine srasyla Kahvalt, le ve Akflam etiketleri yazlr.

    Bu etiketlerin hemen yanlarndaki (B ve C stunlarna) ilgili veriler girilir.

    B7 ve C7 hcreleri seildikten sonra klavyede DELETE tufluna baslarak ierdikleri veriler silinir.

    A8, A9 ve A10 hcreleri seiliyken Biimlendirme Ara ubuundan Saa Dayal komutu tklanr.

    Hesaplamakfllem tablolarnn ifllevlerinden birinin de hesaplamalar yapmak olduunu ren-mifltik. Excel ile saysal verileri sunmann yan sra eflitli formller ve fonksiyon-lar ile hesaplamalar da yapabiliriz. rnein; Antalya Gezi Maliyeti bafllkl ifllemtablomuzda flu hesaplamalar yapalm:

    Her harcama iin geen yl dediimiz ile bu yl deyeceimizi tahmin et-tiimiz miktarlar arasndaki fark hesaplayalm. Bunlar D stununa yazalm.

    Her harcama iin bu ylki artfl orann hesaplayarak E stununa yazalm. Geen ylki toplam demelerimizi ve bu yl deyeceimizi tahmin ettiimiz

    toplam miktar bulalm. Daha sonra artfl miktarn ve orann hesaplayarak,bu verileri 14 nolu satra girelim.

    Diyelim ki, bu ylki harcamalarmz her biri iin eflit miktarda para ayraca-z. Elimizdeki verileri kullanarak her harcama iin ortalama ka Trk Lira-s ayrmamz gerektiini hesaplayalm. Daha sonra A15 hcresine Ortala-ma Harcama etiketini C15e de bulduumuz ortalama miktar girelim.

    Bizden istenen ilk hesaplama aslnda basit bir karma ifllemidir. Bulduumuzsonucu D stununa girmemiz istendii iin ncelikle D5 hcresini aktif hale geti-ririz. Daha sonra buraya C5-B5 gibi basit bir forml yazarz. Ancak yazdmzforml bu haliyle hesaplama yapmak iin yeterli olmayacaktr! Eer bu formlnbaflna eflittir (=) iflaretini koymazsak Excel bunu bir etiket gibi alglar. Bu neden-le, forml =C5-B5 biiminde yazmalyz. Bu forml, istediimiz hcre aktifkendorudan klavyeden girebiliriz. Bylece D5 hcresinde istenilen fark grlr.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak 147

    SIRA S ZDE

    Forml ya da fonksiyonlarnbaflna eflittir (=) iflaretikonulmadnda Excelbunlar etiket olarak alglar.Forml ya da fonksiyonlareflittir (=) ile bafllamaldr.

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    20/30

    Dier harcamalar iin fark hesaplamadan nce bizden istenen ikinci hesapla-may da yapalm. Bylece ifllem tablolarnn salad bir kolayl grebiliriz.

    Hatrlayacak olursak bizden artfl orann da hesaplamamz ve bu oran E s-tununa girmemiz istenmektedir. nce E5 hcresini aktif hale getirip buraya ge-rekli forml yazmalyz. Eer bu hesab elle yapacak olsaydk, nce geen ylkiharcamann yzde yzlk artfln hesaplayacak sonra da bu deer ile bu ylkitahmini harcama deerimizi karfllafltracaktk. Bu ifllemi Excelde, =(c5*100)/(B5*2)forml ile kolayca gereklefltirebiliriz. Bylece istenen artfl orann elde etmifloluruz.

    Bu arada parantezlere dikkat edelim. Excel ve benzeri ifllem tablosu yazlmla-rnda formllerle yaplmak istenen her ifllem parantez iinde verilir. Bu uygulama,yazlmlarn -zellikle ok sayda hesaplamann yaplmasn gerektiren- karmaflkformllerde istenenleri daha kolay alglamasna yardmc olur. Bu nedenle forml-de yaplmas istenen her ifllem ayr parantezler iinde verilir.

    te yandan, dier harcamalar iin ayn ifllemleri tekrarlamamza gerek olmad-n biliyoruz. Tm yapmamz gereken bu iki forml dier harcamalara iliflkinhcrelere kopyalamak. Bunun iin;

    1. D5 ile E5 hcreleri seilir,2. Biimlendirme Ara ubuundaki Kopyala tufluna baslr,3. Formlleri yapfltrmak istediimiz tm hcreler seilir ve4. Biimlendirme Ara ubuundaki Yapfltr tufluna baslr.Bylece her harcama iin artfl fark ve oran elde edilmifl olur.

    Excelde gereklefltirdiimiz bu ifllemi, ifllem tablolarnn Bilgi, hesap ya da ifllemi kopya-lama genel zellii olduunu hatrlayalm.

    Bu arada D7 hcresinde 0 TL ve E7de #DIV/0! gibi garip ifadelerin grn-dn fark etmiflsinizdir. B7 ve C7 hcrelerinde yazl saysal deerler olmadiin bu ifadeler kmfltr. Bizim yapmamz gereken, bu iki hcreyi setikten son-ra klavyedeki Delete tufluna basarak bunlar silmektir.

    Ayrca E12 hcresinde 83,33333333 gibi ondalkl bir deer kmfltr. Bu onda-lk deerlerden kurtulmak ve sayy yuvarlamak iin Hcreleri Biimlendir kutu-sundan yararlanmalyz:

    1. lgili hcreyi (E12) setikten sonra,2. Hcreleri Biimlendir kutusunu amal,3. Say seeneini ve Say komutunu setikten sonra,4. Ondalk Basamak Says blmne sfr (0) yazmal ya da semeliyiz.Tamam dmesine tkladmzda E12 hcresinde 83 says oluflacaktr.

    Bunlara ek olarak, tablomuzun daha ekici olmas iin ilgili hcrelere ArtflMiktar ve Artfl Oran etiketlerini girebilir; ana bafllmzn zemin rengini birazdaha geniflletebiliriz.

    Geen ylki toplam demelerimizi ve bu yl deyeceimizi tahmin ettiimiztoplam miktar bulmak iin de basit bir toplama ifllemine ihtiyacmz vardr. An-cak, daha nce rendiimiz gibi fonksiyonlar ile bu tr genifl say aralklarnailiflkin hesaplamalar daha kolay gereklefltirilebilir.

    Bunun iin izlenmesi gereken yol flu admlardan oluflur:1. B14 hcresi aktif hale getirilir.2. Standart Ara ubuundaki Fonksiyon Yapfltr dmesine tklanr.3. Ortaya kan Fonksiyon Kategorisi kutusundan nce Matematik ve Trigo-

    nometri seilir.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak148

    D K K A T

    Say aral, yan yana ya da

    alt alta gelmifl hcrelerinoluflturduu dizindir. Sayaraln belirtmek iin,bafllang ve bitifl hcreadresleri arasna iki noktast ste [:] konulur.rnein; B5 ve B13 hcreleridahil olmak zere bu ikideer arasndaki tmhcrelerdeki saylar iinealan say aral (B5: B13)biiminde belirtilir. Buaraln ayn stun ya dasatr iermesigerekmemektedir. B5: C13gibi bir say aral daseilebilir.

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    21/30

    4. Fonksiyon Ad kutusundan TOPLA komutu bulunarak, tklanr.5. Tamam dflmesine baslr.6. Bu ifllem sonunda karflmza Forml Paleti kar. Bu noktada iki ayr yn-

    tem izleyebiliriz. Bunlardan birincisi Forml Paletindeki seili Say1 alan-na B5:B13 say aral klavyeden yazmaktr. kinci yntem ise B13 hcre-sinden bafllayarak fare ile istediimiz say araln semektir.

    7. ki yntem sonunda da Forml Paletindeki Say1 alannda B5:B13 say ara-l grlr.

    8. Tamam dmesi tklandktan sonra B14 hcresinde istenen toplam deerbelirir.

    9. B14 hcresindeki bu forml kopyalandktan sonra C14 hcresine yapfltrl-dnda bu ylki toplam harcama tutarn elde ederiz.

    TOPLA ok sk kullanlan bir fonksiyondur. Bu nedenle, Standart Ara ubu-unda kendiinden TOPLA dmesi oluflturulmufltur. Bu dme tklandnda

    aktif hcrenin solunda ya da stnde aralksz sralanan saysal deerlerin tm-n bir say aral olarak alglar ve toplama ifllemini gereklefltirir.

    te yandan, toplam artfl miktarn ve orann hesaplamak iin ise, D13 ve E 13hcrelerindeki formlleri kopyalayarak, D14 ve E14 hcrelerine yapfltrmak ye-terli olacaktr.

    Tablomuzu ekici klmak iin, A14 hcresine TOPLAM etiketini girmek, bu sa-trdaki toplam deerleri daha kaln yapmak ve bu satrdaki ilgili hcrelere bir stkenar izgisi koymak gibi dzenlemeler yaplabilir. Bunlar Biimlendirme Araubuundaki dmeler kullanlarak kolayca yaplabilir.

    Her harcama iin ortalama ka Trk Liras ayrmamz gerektiini hesaplayabil-mek iin aritmetik ortalamay bulmamz gerekmektedir. Aslnda bir istatistik iflleviolan aritmetik ortalama deerini bulmak iin uzun uzun hesaplamalar yapmam-za gerek yoktur. Bir fonksiyondan yararlanabiliriz. Bunun iin:

    Aritmetik ortalamann ne olduu ve elle nasl hesaplanabilecei, statistie Girifl dersindeayrntsyla ifllenmektedir.

    1. C15 hcresi aktif hale getirilir.2. Standart Ara ubuundaki Fonksiyon Yapfltr dmesine tklanr.3. Ortaya kan Fonksiyon Kategorisi kutusundan statistiksel seilir.4. Fonksiyon Ad kutusundan ORTALAMA komutu bulunarak, tklanr.5. Tamam dmesine baslr.6. Bu ifllem sonunda karflmza yine Forml Paleti kar. TOPLA fonksiyonun-

    da olduu gibi ORTALAMA iin de Say 1 alanna C5:C13 say aral isteni-len yntemle girilir.

    7. Tamam dmesi tklandktan sonra C15 hcresinde istenen ortalama deerbelirir.

    Daha sonra A15 hcresine Ortalama Harcama etiketini girerek bizden iste-nen hesaplamalar gereklefltirmifl oluruz.

    Bazen, say aral yerine art arda ya da st ste gelmeyen hcrelerdeki deer-lere iliflkin ifllemler yapmamz gerekir. Bu durumda say aral yerine tm bu de-erleri Fonksiyon Ad sonundaki parantez iine girmemiz gerekir. Bunu yaparkenhcre adresleri arasna noktal virgl [;] konur. rnein; A8, C5, D2, E20 gibi bi-tiflik olmayan hcrelerdeki deerleri toplayabilmek iin forml TOP-

    LA(A8;C5;D2;E20) biiminde girmeliyiz.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak 149

    D K K A T

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    22/30

    Excel programnn Fonksiyon Yapfltr iletiflim kutusu, 200den fazla saydafonksiyonu kolayca yapabilmemizi salar. Bu fonksiyonlar, Finansal, Tarih ve Sa-at, Matematik ve Trigonometri, statistiksel, Arama ve Baflvuru, Veritaban, Metin,Mantksal ile Bilgi bafllklar altnda toplanmfltr.

    Finansalkategorisinde FAZ ORANI, AZALANBAKYE, DEVRESEL DEME gi-bi eflitli mali ifllemlerin kolay yaplmasn salayacak;

    Tarih ve Saatkategorisinde, BUGN, HAFTANINGN, TARHSAYISI, SAATgibi ifllem tablomuzda zamana bal eflitli hesaplamalar kolaylafltran;

    Matematik ve Trigonometrikategorisinde, TOPLA, ARPIM gibi temel matema-

    tik, LOG, LN, S gibi logaritma, P, SN, COS gibi trigonometri ifllemleri iingerekli;

    statistikselkategorisinde, ORTALAMA ve VAR gibi basit istatistiksel hesapla-malardan DOT, EM, STHYX gibi karmaflk hesaplamalara kadar farkl istatistik-sel ifllemleri kolaylafltran;

    Arama ve Baflvurukategorisinde, ADRES, ARA, DfiEYARA, NDS gibi oksayda veri ieren ifllem tablolarnda zel deerleri arama ve karfllafltrma ifllemle-rini basitlefltiren;

    Veritabankategorisinde, DVAR, DSTDERP, DCOUNT gibi veritaban ifllemle-ri iin gerekli;

    Metinkategorisinde, METNEEVR, LRA, UZUNLUK gibi etiket tr verileri

    dzenleme, evirme ifllemlerin yaplmasn salayan;

    fl lem Tablolarn Kul lanmak150

    fiekil 7.12

    zellikle karmaflk

    matematik vetrigonometrihesaplamalarnExcelle yapmakhem ok kolayhem de okzevklidir.

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    23/30

    Mantksalkategorisinde, EER, VE, YADA, DEL gibi ifllem tablosunda belir-li bir koflulun salanp salanmadn denetlemeye yarayan;

    Bilgikategorisi, HCRE, ISHATA, NA gibi hesaplamalar ncesinde ya da so-nunda hcrelerdeki verilere iliflkin bilgileri gstermede kullanlan fonksiyonlarierir.

    Bu noktada Mantksal kategorisinde yer alan EER fonksiyonu ile ifllem tablo-larnn temel ifllevlerinden biri olarak belirttiimiz eer tr sorular sormay ka-rfltrmamak gerekir. Bu noktay daha iyi anlayabilmek iin Antalya Gezi Masrafla-r rneimize geri dnelim.

    Diyelim ki, %100 ve daha altnda gerekleflen artfllar normal, %100n s-tndeki artfllar abartl olarak ifade etmek istiyoruz. Bu ifadeleri de tablomuzunF stununda her harcamann yannda grnsn istiyoruz. Bu ifllemi her harcamaiin tek tek girmek yerine EER fonksiyonunu kullanabiliriz:

    1. F5 hcresi aktif hale getirildikten sonra,

    2. = EER(E5

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    24/30

    Bylece ncelikle C12 hcresinde 30,000,000 TL deeri grlecek, daha sonrakendiliinden;

    D12 hcresindeki 20,000,000 TL deeri yerine 0 TL, E12deki 83 yerine 0, C14deki 705,000,000 TL yerine 685,000,000 TL, D14deki 375,000,000 TL yerine 355,000,000 TL, E14deki 107 yerine 104 ve D15deki 88,125,000 TL yerine 85,625,000 TLdeerleri gelecektir.

    fllem tablolarnn eer tr sorular sorma ifllevinin, kendiliinden gncelleme zelliive buna bal olarak Ne olurdu? ya da Ne olabilir? tr sorular cevaplamada yardm-c olma kolayln salamayla ilgili olduunu unutmayalm.

    fllem tablomuzdaki bir deeri deifltirdiimizde, ifllem tablosu kendiliindenbu deerle ilgili yaptmz tm hesaplamalar gncellemifltir.

    Hazrladnz tablolardaki baz rakamlar deifltirerek oluflan deifliklikleri izleyelim.

    Bylece Excelde verileri sunmann yan sra forml ve fonksiyonlarla baz ba-sit hesaplamalar yapmay da rendik. fiimdi ifllem tablomuzu daha ekici suna-bilmek iin nasl grsellefltirebileceimizi; baflka bir deyiflle nasl grafikler yarata-bileceimizi grelim.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak152

    fiekil 7.13

    Mantksal fonksiyon kategorisinde bulunan EER ile eflitli koflullu karfllafltrmalar yaplabilir.

    D K K A T

    DfiNEL M

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    25/30

    Grafik OluflturmakExcelde tablo olarak hazrladmz her verinin grafik biiminde sunulmas mm-

    kndr. Nasl grafik oluflturabileceimizi, Antalya Gezi Maliyeti bafllkl rneimiz-le renmeye alflalm. sterseniz ncelikle geen ylki harcamalarla bu ylki har-camalar grsel olarak karfllafltrabileceimiz bir grafik oluflturalm. Bunu baflara-bilmek iin flu ifllemleri srasyla yapmalyz:

    1. Grafikte gsterilmek istenilen veriler seilir. Hangi deerin neyi ifade ettii-ni belirtebilmek iin etiketlerin de seilmesi gerekir (A4:C15 aral).

    2. Standart Ara ubuundaki Grafik Sihirbaz dmesine tklanr.3. Grafik Sihirbaz kutusundaki Grafik Tr blmnden istediimiz grafik t-

    r seilir.4. Grafik Alt Tr blmnden istenilen tr belirlenir ve leri dmesi

    tklanr.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak 153

    fiekil 7.14Excel, GrafikSihirbaz uygula-masylahazrladmzifllemtablolarndakiverilere iliflkingrafikoluflturmamzaolanak tanr.

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    26/30

    5. Grafik Sihirbaz Adm 2 / 4 - Grafik Kaynak Verisi kutusunda stunlarda-ki veriler karfllafltrlacandan Stunlar seili durumda braklarak leridmesine baslr.

    6. Grafik Sihirbaz Adm 3 / 4 - Grafik Seenekleri kutusundan grafii d-zenlemede yardmc Bafllklar, Eksenler, Klavuz izgileri, Gsterge, VeriEtiketleri, Veri Tablosu seenekleri grlr.

    7. Kendiliinden seili gelen Bafllklarda Grafik Bafll blmne klavyedenBafllca Harcamalarn Karfllafltrlmas yazlr. stenirse (X) Kategori ek-senine Harcamalar, (Y) Deer eksenine Fiyatlar yazlabilir.

    8. Gsterge seenei tklanr.9. Gstergelerin sunulmas isteniyorsa Grafik aklamasn gster kutusu seili

    braklr. Aklamay yerlefltir blmnden, gstergelerin sunulmas istenilenyer seilir.

    10. stee bal olarak dier dzenlemeler yaplarak leri dmesine tklanr.

    11.Grafik Sihirbaz Adm 4 / 4 - Grafik Konumu kutusundan Yeni sayfaolarak seilerek grafik yeni bir alflma sayfas gibi, ancak Grafik1 Adylaalflma kitabna eklenebilir.

    12.Eer bu istenemiyorsa, Grafik Sihirbaz Adm 4 / 4 - Grafik Konumukutusundan Nesne olarak seili braklarak Son dmesine tklanr.

    13. Oluflan grafiin alan tklanarak, renkler, yaz biimleri, yaz byklkleri,grafiin yeri deifltirilir.

    Grafikte ekran znrlne bal olarak tm etiketler grnmeyebilir. Grafik bytl-dnde bu etiketler kendiliinden ortaya kar.

    Stun tr grafiimizi oluflturduktan sonra, bir de tablomuzdaki dier verilerikullanarak pasta tr bir grafik hazrlayalm. rnein; her yemek (kahvalt, le,akflam) iin gnlk yzde ka lira harcadmz gsteren bir grafik oluflturalm.Bunun iin;

    1. A8:A10 aral seilir.2. Klavyenin Ctrl tufluna baslarak C8:C10 aral da seilir.3. Standart Ara ubuundaki Grafik Sihirbaz dmesine tklanr.4. Grafik Sihirbaz kutusundaki Grafik Tr blmnden Pasta, Grafik Alt

    Tr blmnden istenilen biri belirlenir ve leri dmesi tklanr.5. Grafik Sihirbaz Adm 2 / 4 - Grafik Kaynak Verisi kutusunda stunlardaki

    veriler karfllafltrlacandan Stunlar seili durumda braklarak leri d-mesine baslr.

    6. Grafik Sihirbaz Adm 3 / 4 - Grafik Seenekleri kutusundan BafllklardaGrafik Bafll blmne klavyeden Yemekler in Harcama Yzdesiyazlr.

    7. Veri Etiketleri seenei blmnde Yzdeyi Gster seilerek leri d-mesine tklanr.

    8. Grafik Sihirbaz Adm 4 / 4 - Grafik Konumu kutusunda Son dmesinetklanr.

    9. Oluflan grafiin alan tklanarak, renkler, yaz biimleri, yaz byklkleri,grafiin yeri deifltirilir.

    Bylece ayn tablodaki verileri farkl biimlerde sunmamz salanabilir.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak154

    Gsterge, grafikte genelliklebir renkle ya da desenlesunulan seilen grafiktrne gre dilim, izgi yada stunun ifade ettiietiketi belirtir.

    D K K A T

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    27/30

    Sizce tablomuzdaki verilerden daha farkl grafikler oluflturulabilir mi?

    Burada size Excel ile yaplabileceklerin ok ksa bir zeti sunulmufltur. Bylece bir ifllem

    tablosu ile neler yaplabileceine iliflkin grfl sahibi olmanz ve bir bafllang yapmanzhedeflenmifltir. Daha ayrntl bilgi almak iin nite sonunda sunulan kaynaklara bafl-vurabilirsiniz. Siz de buna benzer uygulamalar gelifltirebilirsiniz.

    fl lem Tablolarn Kul lanmak 155

    fiekil 7.15

    Excel, bir ifllem tablosundaki verileri farkl biimlerde grafie dnfltrmemize ve bunlarn

    hepsini bir anda sunmamza yardmc olur.

    D K K A T

    DfiNEL M

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    28/30

    zet156

    zetfllem tablosu kavramn tanmlayarak, karfllafl-

    lan rneklerde ifllem tablolarnn stlendii ifllevle-ri saptayabileceiz

    fllem tablolar; zerinde alfltmz rakamlar an-

    laml paralara ayrmamza (dzenlememize), bir-

    birleriyle olan iliflkilerini sunmamza, bu rakamlar

    farkl biimlerde iflleyerek (farkl seenekleri dene-

    yerek) sonular yorumlamamza ve bylece sa-

    lkl kararlar almamza yardmc olan yazlmlardr.

    Baz kk deiflikliklere ramen tm ifllem tablo-

    lar, bir kez yazlarak saklanmfl bilgilere iliflkin

    karmaflk hesaplama ve ifllemleri kolayca gerek-

    lefltirmesi, yaplan deifliklerin neden olduu gn-

    cellemeyi kendiliinden yapmas, tekrarlarn (bil-gi, hesaplama ya da ifllem) basit bir komutla yapl-

    mas ve bilgilerin grafiklerle sunulmasna olanak

    salamas biiminde zetlenebilecek genel zel-

    liklere sahiptir.

    fllem tablolarn renmek ve kullanmak bizlere,

    zaman kazandrma, rakamlara iliflkin bilgileri gra-

    fikler biiminde grsellefltirme, Ne olurdu? ya da

    Ne olabilir? tr sorular cevaplama gibi kolaylk-

    lar salar.

    fllem tablosu yazlmlarnda kullanlan temel kav-ramlar tanmlayabileceiz.

    Hcre, ifllem tablosuna girilmek istenen verilerin

    yazld kk kutucuklarn her biridir.

    Aktif hcre, verilerin girilmesi iin seilen hcredir.

    Hcrelere rakam, tarih gibi saysal deerler, metin

    tr etiketler ve hesaplamalar yapmaya yarayan

    formller girilebilir.

    Formller eflitli hesaplamalar kolaylafltran hazr

    komut dizileri biimindeki fonksiyonlar ierebilir.

    fllem tablosu ile yarattmz dosyalara alflma ki-

    tab ad verilir. alflma kitabn, eflitli alflma say-

    falarn birbirine balayan bir cilt gibi dflnebili-

    riz.

    alflma sayfas, verileri girdiimiz, gerekli hesapla-

    malar ve ifllemleri gereklefltirdiimiz satr ve s-

    tunlardan oluflmufl alandr.

    Yerine getirilmesi istenen bir ifllemin, ifllem tab-

    losu yazlm ile gereklefltirilebilmesi iin afll-mas gereken basamaklar sralayabileceiz.

    Excel yazlmnda, herhangi bir hcreyi aktif hale

    getirdikten sonra klavyeden istediimiz veriyi gire-

    biliriz.

    Veri giriflinden sonra satr yksekliini, stun ge-

    niflliini deifltirebilir, metinlerin hcre iinde iki

    ya da daha fazla satra yazlmalarn salayabilir,

    girdiimiz verinin niteliini (say, yzdelik oran, ta-

    rih, saat, para birimi vb) belirtebilir, satr ya da s-

    tun ekleyebilir, hcre zeminlerini renklendirebili-

    riz. Tm bunlar genellikle Biim mensndeki

    Hcre komutuna tklandnda ortaya kan HcreBiimlendir komut kutusu ile gereklefltiririz.

    Excelde eflitli formlleri (rnein; = A4+A5) ve

    fonksiyonlar (rnein; = TOPLA (A1:A5)) tek bafl-

    larna ya da birlikte kullanarak karmaflk hesapla-

    malar yapabiliriz. Forml ya da fonksiyonlar For-

    ml ubuuna yazarz ya da hazr fonksiyonlar

    kullanrz.

    Fonksiyonlar say aralklarna (rnein A1:A5 ara-

    l A1 hcresinden bafllayarak A5 hcresi de deil

    aradaki tm hcreleri belirtir) iliflkin hesaplamalar

    kolay gereklefltirir. Excelde, Finansal, Tarih ve Saat, Matematik ve Tri-

    gonometri, statistiksel, Arama ve Baflvuru, Verita-

    ban, Metin, Mantksal ile Bilgi bafllklar altnda

    toplanmfl 200den fazla fonksiyon vardr.

    Excelde tablo halindeki saysal veriler grafie d-

    nfltrlebilir. Bunun iin, grafii elde edilmek is-

    tenen say aral seildikten sonra Grafik Sihirbaz

    kullanlr.

    1

    A M A

    2A M A

    3

    A M A

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    29/30

    Kendimizi Snayalm 157

    Kendimizi Snayalm1.Ahmet Bey, bir nceki yl dolardaki aflr artfln gerek-

    leflmedii ve dolarn aylk ortalama % 5 artt durumdabu ylki kazancnn ne olabileceini grmek iin ifllem

    tablosu kullanmfltr. Bu durumda Ahmet Bey ifllem tablo-

    larnn hangi zelliinden yararlanmfltr?

    a. Sunmak

    b. Eer tr sorular sormak

    c. Yorumlamaya yardmc olmak

    d. izimler oluflturmak

    e. Hesaplamak

    2.Afladakilerden hangisi ifllem tablolarnn genel zel-liklerinden biri deildir?

    a. Sunmakb. Eer tr sorular sormak

    c. Yorumlamaya yardmc olmak

    d. izimler oluflturmak

    e. Hesaplamak

    3. B1 den B3e kadar olan hcrelerdeki deerleri ileA1den A4e kadar olan hcrelerdeki deerlerden kar-

    mak iin nasl bir forml yazlmaldr?

    a. (B1:B3) - (A1:A4)

    b. = (A1:A4) - (B1:B3)

    c. = A1 - A4 - B1 - B3d. = A1:A4-B1:B3

    e. (A1+A2+A3+A4) - B1+B2+B3

    4. Aflada verilen ifllem tablolarna iliflkin ifadelerdenhangisiyanlfltr?

    a. Bilgileri grafiklerle sunmak

    b. Tekrarlar basit bir komutla yerine getirmek

    c. Farkl kullanclar arasnda iletiflim salamak

    d. Karmaflk hesaplama ve ifllemleri kolayca

    gereklefltirmek

    e. Yaplan deiflikliklerin neden olduu gncellen-

    meyi kendiliinden yapmak

    5. = (A1+A2+A3+A4+A5+A8+A9+A10+A11) forml yeri-ne afladakilerden hangisi kullanlabilir?

    a. = (A1:A11)

    b. = TOPLA(A1:A11)

    c. = TOPLA(A1:A5):(A8:A11)

    d. = TOPLA((A1:A5):(A8:A11))

    e. = (A1-A11)

    6. Herhangi bir veriyi girmek iin yaplmas gereken ilkifllemafladakilerden hangisidir?

    a. alflma sayfasn dzenlemek

    b. Formlleri dflnmek

    c. Etiketleri yazmak

    d. Hcreyi aktif hale getirmek

    e. Deeri klavyeden girmek

    7. Forml ve fonksiyonlarn ifllem tablolarnn karmaflkhesaplamalar ve ifllemleri kolaylafltrmadan sonra kulla-

    nclara salad en nemlikolaylk afladakilerden

    hangisidir?

    a. Kendiliinden gncelleme

    b. Bilgileri grafik biiminde sunma

    c. Bilgi, hesap ya da ifllemi kopyalamad. Saysal verileri ekici elerle destekleme

    e. Farkl kullanclar arasnda iletiflim salama

    8. biimli dme afladaki ifllemlerden hangisinigereklefltirir?

    a. Seili hcrelerdeki saylar toplar

    b. Fonksiyon ekle iletiflim kutusunu aar

    c. alflma sayfasndaki tm hcrelerin seer

    d. izim ara ubuunun grlmesini ya da gizlen-

    mesini salar

    e. Veri serilerini yer aldklar satr ya da stuna gre

    grafik haline getirir

    9. Stun geniflliini fareyi kullanarak artrmak iin yapl-mas gereken ilkifllem nedir?

    a. Stunun seilmesi

    b. Stunu srkle dmesine baslmas

    c. Stunun ilk hcresinin aktif hale getirilmesi

    d. Stun etiketinin yan kenarna imlecin getirilmesi

    e. Stun zerinde iken imlecin basl tutularak saa-

    sola srklenmesi

    10. Hcreleri Biimlendir kutusunda yer alan Hizalamaseeneiyle afladaki ifllemlerden hangisi gereklefltirile-

    bilir?

    a. Hcre iindeki yaz tiplerini farkllafltrmak

    b. Hcrelere farkl biimlerde kenarlklar izmek

    c. Hcre zeminlere farkl renk ya da desen vermek

    d. Hcre iindeki deerlerin yerleflimlerini

    deifltirmek

    e. Hcrelerin iindeki bilgilerin deifltirilmesini en-

    gellemek

  • 8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite07

    30/30

    Yant Anahtar158

    Yant Anahtar1. b Cevabnz doru deilse ltfen fllem Tablosunu

    Tanyalm konusunu tekrar okuyun.

    2. d Cevabnz doru deilse ltfen fllem Tablosunu

    Tanyalm konusunu tekrar okuyun.

    3. b Cevabnz doru deilse ltfen fllem Tablosuna

    liflkin Temel Kavramlar konusunu tekrar okuyun.

    4. c Cevabnz doru deilse ltfen fllem Tablosunu

    Tanyalm konusunu tekrar okuyun.

    5. d Cevabnz doru deilse ltfen fllem Tablosuna

    liflkin Temel Kavramlar konusunu tekrar okuyun.

    6. d Cevabnz doru deilse ltfen Veri Girmek ve

    fllemek konusunu tekrar okuyun.

    7. a Cevabnz doru deilse ltfen fllem Tablosuna

    liflkin Temel Kavramlar konusunu tekrar okuyun.8. b Cevabnz doru deilse ltfen fllem Tablolarn

    Kullanmak konusunu tekrar okuyun.

    9. d Cevabnz doru deilse ltfen Veri Girmek ve

    fllemek konusunu tekrar okuyun.

    10. d Cevabnz doru deilse ltfen Veri Girmek ve

    fllemek konusunu tekrar okuyun.