TRAVMA EPİDEMİYOLOJİSİ

Doç Dr. Onur POLAT Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Acil Tıp Anabilim Dalı

HEDEFLER

• Travmanın önemi

• Başlıca travma sebepleri (Trafik kazaları, düşmeler, ateşli silah yaralanmaları vb. )

• Multipl travmanın önemi

• Spesifik travmaların önemi (Karın, kafa, pelvis travmaları)

• Travma gelişmiş toplumları günümüzde en fazla ilgilendiren problemlerden biridir.

• Travma epidemiyolojisi tanımıyla

– Travmanın sebepleri,

– Değişik bölgelerdeki dağılımı,

– Travmaya uğrayanlara sonuçta ne olduğu

ÖNEMİ

• Her yıl dünyada 11 milyondan daha fazla insan ölmektedir. Bunun yaklaşık %8’i travma sonucu olmaktadır.

• Travma genelde öncelikli olarak genç insanları etkilemektedir. 15-24 yaş grubuna baktığımızda travmanın %76 olguda ölüm nedeni olduğu görülmektedir.

ÖNEMİ

• Dünyada oluşan yıllık 5.8 milyon ölüm kazalar sonucu oluşmaktadır.

• Travma sonucu ölümlerin

844.000 kadarı intihar girişimleri,

600.000 kadarı da saldırılar sonucu oluşmaktadır.

Motorlu Araç Kazaları

• Motorlu araç kazaları her yıl dünyada yaklaşık olarak 1.3 milyon ölüme neden olmaktadır.

• Birçok ülkede motorlu araç kazaları, kazalara bağlı ölümlerde en sık neden.

Emniyet Genel Müdürlüğü

Emniyet Genel Müdürlüğü

• Ülkemizde motorlu araç kazaları ile ilgili, son beş yıl içinde kaza sayılarında bir artış görülürken,

• Genel nüfus artışına oranla, ölüm ve yaralanma oranına baktığımızda, yıllar içinde ölüm oranı azalırken, yaralanma oranı artmaktadır.

• Ülkemizde motorlu araç kazalarında sebepler

– Sürücü hataları (%97)

– Yaya hataları (%2)

– Araç hataları (%1)

– Yol hataları (%0,1)

– Yolcu hataları (%0,06)

DÜŞMELER

• Kazalara bağlı travma ile olan ölümlerde bir çok ülke, düşmeleri ilk üç sıra içinde vermektedir.

• Düşmelerin çoğu yaşlı insanlarda görülmektedir.

• Düşmeler 75 yaş üstünde 100.000 kişide, %62’lik bir ölüm oranına sebep olmaktadır.

SALDIRIYA BAĞLI TRAVMALAR

• Saldırıya bağlı travma sonucu ölümlerde uluslararası oranlar oldukça farklılık göstermektedir.

ATEŞLİ SİLAH TRAVMALARI

• Travmaya bağlı ölümlerde ateşli silah giderek artmaktadır.

• Ateşli silah etyolojisi ölümcül olmayan travmalarda da ön sıralarda gelmektedir.

• Evde ateşli bir silah bulundurulması, silahlı saldırı ihtimalini 2.7 kat arttırmaktadır.

MULTİPL TRAVMALAR

• WHO elindeki verilere göre 2014 yılında dünyada 5.8 milyon kişinin travma sonucu öldüğünü ve milyonlarca kişinin travma sonucu tıbbi yardım aldığını açıklamıştır.

• Travma ölümleri genellikle gençlerde olmaktadır. 1-37 yaş arası ölümlerde travmalar birinci sırayı almaktadır.

DELİCİ KESİCİ KARIN TRAVMALARI

• Kesici delici alet travmaları ateşli silah travmalarına göre 3 kat daha sık görülür.

• Ancak ateşli silah yaralanmalarında ölüm oranı daha yüksektir.

•Penetran travmalarda ateşli silah kullanımı sakatlık ve ölüm oranını anlamlı ölçüde arttırmaktadır.

KÜNT KARIN YARALANMALARI

• Künt travmalarda dalak en fazla yaralanan organdır.

• Karaciğer ikinci sıklıkta, ince barsaklar ise üçüncü sıklıkta yaralanan organlardır.

• Otomobil kazaları etiyolojide ilk sırayı almaktadır.

•Penetran travmalara oranla daha yüksek mortaliteye sahiptir.

KAFA TRAVMALARI

• Kafa travmalarının %80 kadarı hafif, %10 kadarı orta, %10 kadarı da ağır sınıfta bulunmaktadır.

• Yaşa göre dağılımına baktığımızda en yüksek oranı 5 yaş altı çocuklarda ve 85 yaş üstü yaşlılarda görmekteyiz.

• 25 yaş altındaki travmatik ölümlerde kafa travması ilk sırayı almakta, tüm travmatik ölümlerin ise üçte birinde ölüm nedeni olmaktadır.

PELVİS TRAVMALARI

• Pelvis travmalarında ortalama %8-13 arası ölüm oranı bildirilmektedir.

• Bu hastalar arasında yüksek enerjili travmaları veya açık pelvis fraktürleri olan hastalarda ölüm oranı daha da yükselmektedir.

• Araç dışı trafik kazaları ve motor kazalarında ise ölüm %23’e kadar yükselmektedir.

ETKİLER • Travmatik yaralanmaların toplumda çok geniş

etkileri olmaktadır.

• Travma kazazedenin yakınlarının uğradığı ekonomik ve sosyal zararların yanında kazazedenin kendi fiziksel, ruhsal ve medikal kayıpları.

AKILDA KALACAKLAR

• Travma gelişmiş.gelişmekte olan toplumları günümüzde en fazla ilgilendiren problemlerden biridir.

• Kazalara bağlı ölümlerde motorlu araç kazaları en sık nedendir.

• Düşmeler yaşlı nüfusta önemli bir mortalite nedenidir. • Travmaya bağlı ölümlerde ateşli silah giderek artmaktadır. • Künt karın travmaları, otomobil kazalarında etiyolojide ilk

sırayı almaktadır. • 25 yaş altındaki travmatik ölümlerde kafa travması ilk sırayı

almaktadır. • Pelvis travmalarında mortalite oranları yüksektir. • Travmanın ekonomik, sosyal, fiziksel, ruhsal ve medikal

kayıplarını unutmamak gerekir.

İLGİNİZE TEŞEKKÜR EDERİM