1

MC LCDANH MC CC BNG .............................................................................. 4 DANH MC CC T VIT TT ................................................................ 5 LI M U .................................................................................................. 1 CHNG 1: TNG QUAN CHUNG V MI TRNG KINH DOANH V MI TRNG KINH DOANH CA NGNH CNG NGHIP IN T ......................................................................................... 6 1.1. Tng quan chung v mi trng kinh doanh ........................................ 6 1.1.1. Khi nim ................................................................................................ 6 1.1.2. Cc yu t cu thnh mi trng kinh doanh ...................................... 7 1.1.2.1. Yu t kinh t ........................................................................................ 7 1.1.2.2. Yu t th ch ....................................................................................... 8 1.1.2.3. Yu t vn ha x hi ........................................................................ 9 1.1.3. Cc ch tiu nh gi mi trng kinh doanh...................................... 9 1.1.4. Cc nhn t khch quan nh hng n mi trng kinh doanh ... 10 1.1.4.1. S pht trin kinh t th trng trong nc ....................................... 10 1.1.4.2. Xu th ton cu ha v hi nhp kinh t quc t ............................... 11 1.1.4.3. Yu t khoa hc k thut v cng ngh .............................................. 12 1.2. Tng quan chung v mi trng kinh doanh ngnh cng nghip in t ..................................................................................................................... 12 1.2.1.Tng quan v ngnh cng nghip in t ........................................... 12 1.2.1.1. Khi nim ........................................................................................... 12 1.2.1.2. c im ............................................................................................ 13 1.2.2. Tng quan v mi trng kinh doanh ngnh cng nghip in t . 15 1.2.2.1. Khi nim ........................................................................................... 15 1.2.2.2. Vai tr ca mi trng kinh doanh vi ngnh cng nghip in t.. 16 1.3. Kinh nghim mt s nc nhm hon thin mi trng kinh doanh cho ngnh cng nghip in t v bi hc cho Vit Nam.......................... 17 1.3.1. Thi lan ................................................................................................. 17http://svnckh.com.vn

1

2

1.3.1.1. Khi qut ngnh cng nghip in t Thi Lan ................................ 18 1.3.1.2. Nhng chnh sch nhm hon thin mi trng kinh doanh m Thi Lan ang s dng ............................................................................................ 19 1.3.2. Trung Quc .......................................................................................... 20 1.3.2.1. Khi qut ngnh cng nghip in t Trung Quc ........................... 20 1.3.2.2. Nhng chnh sch nhm hon thin mi trng kinh doanh m Trung Quc ang s dng ......................................................................................... 21 1.3.3. Bi hc kinh nghim rt ra cho Vit Nam .......................................... 22 CHNG 2: NH GI THC TRNG MI TRNG KINH DOANH CA NGNH CNG NGHIP IN T VIT NAM ........... 24 2.1. Thc trng ngnh cng nghip in t Vit Nam .............................. 24 2.1.1. Qu trnh hnh thnh v pht trin ..................................................... 24 2.1.1.1. Khi qut qu trnh pht trin ngnh cng nghip in t th gii .. 24 2.1.1.2. Khi qut qu trnh pht trin ca ngnh cng nghip in t Vit Nam ................................................................................................................. 25 2.1.2. Thc trng ngnh cng nghip in t Vit Nam ............................. 28 2.1.2.1. Hot ng sn xut v lp rp .......................................................... 28 2.1.2.2. Hot ng thng mi xut nhp khu ............................................. 31 2.2. nh gi thc trng mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t Vit Nam ........................................................................................ 34 2.2.1. nh gi thc trng mi trng kinh doanh ca Vit Nam theo tiu chun xp hng ca World Bank .................................................................. 34 2.2.1.1. Thc trng mi trng kinh doanh ca Vit Nam ............................. 35 2.2.1.2. nh gi nhng ci thin v mi trng kinh doanh Vit Nam ........ 41 2.2.2. nh gi thc trng mi trng kinh doanh ngnh cng nghip in t qua m hnh cnh tranh 5 ngun lc ca Michael Porter ..................... 43 2.2.2.1. Nhng vn v ngun cung ca ngnh CNT................................ 43 2.2.2.2. Nhng vn v ngun tiu th ca ngnh CNT ........................... 46 2.2.2.3. Nguy c t nhng cng ty sp gia nhp ............................................ 47http://svnckh.com.vn

2

3

2.2.2.4. Sn phm thay th .............................................................................. 48 2.2.2.5.Cnh tranh ni b ngnh .................................................................... 49 2.3. nh gi mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t Vit Nam ................................................................................................................. 51 2.3.1. Nhng thnh tu t c .................................................................. 51 2.3.2. Nhng kh khn cn hn ch ............................................................. 52 CHNG 3: GII PHP HON THIN MI TRNG KINH DOANH NGNH CNG NGHIP IN T VIT NAM .................... 55 3.1. Quan im v nh hng pht trin ................................................... 55 3.1.1. Quan im pht trin ........................................................................... 55 3.1.2. Mc tiu pht trin ............................................................................... 56 3.1.3. nh hng pht trin ......................................................................... 56 3.2. Mt s kin ngh v gii php nhm hon thin mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t......................................................... 58 3.2.1. i vi Chnh ph ................................................................................ 58 3.2.1.1. Hon thin mi trng php l .......................................................... 58 3.2.1.2. Hon thin cc chnh sch thu ......................................................... 59 3.2.1.3. u t v pht trin c s h tng .................................................... 60 3.2.1.4. Thu ht v s dng FDI c hiu qu ................................................. 60 3.2.1.5. Gii php nng cao trnh khoa hc cng ngh ............................. 62 3.2.1.6. Gii php nng cao cht lng ngun nhn lc ............................... 62 3.2.1.7. Pht trin ngnh cng nghip ph tr ............................................... 63 3.2.2. i vi cc doanh nghip hot ng trong ngnh in t ................ 65 3.2.2.1. Xy dng chin lc pht trin .......................................................... 65 3.2.2.2. Xc nh th trng mc tiu ............................................................. 66 3.2.2.3. o to ngun nhn lc..................................................................... 67 KT LUN .................................................................................................... 68 DANH MC TI LIU THAM KHO ..................................................... 70

http://svnckh.com.vn

3

4

DANH MC CC BNGBng 1: Cng nghip in t Thi Lan ........................................................... 22 Bng 2: Tng sn lng ngnh cng nghip in t Vit Nam ..................... 31 Bng 3: Tng gi tr xut khu hng in t................................................... 31 Bng 4 : Bo co xp hng mi trng ca WB nm 2008 (2009) ............. 35 Bng 5: Tnh hnh thnh lp doanh nghip Vit Nam ................................. 36 Bng 6: Tnh hnh thnh lp doanh nghip Vit Nam ................................. 38 Bng 7: Xp hng vay vn mt s quc gia trong khu vc ASEAN ............. 39 Bng 8 : Nhng ci thin gn y i vi mi trng kinh doanh ................ 42 Bng 9: Mi quan h gia ngnh cng nghip ph tr v lp rp hng in t ......................................................................................................................... 44 Bng 10 :Ch s nng lc cnh tranh ngnh CNT cc nc ng 20002007 ................................................................................................................. 50

http://svnckh.com.vn

4

5

DANH MC CC T VIT TT

Tn thng thng Mi trng kinh doanh Ch th kinh t Kinh t th trng Cng nghip in t Doanh nghip Doanh nghip nh nc Cng ngh thng tin Trch nhim hu hn Hip hi doanh nghip in t Vit Nam Business Monitor International Nhp mt na linh kin Nhp tt c cc linh kin Nhp mt phn linh kin BMI SKD CKD IDK MTKD CTKT KTTT CNT DN DNNN CNTT TNHH VEIA

Tn vit tt

http://svnckh.com.vn

5

1

LI M U1. Tnh cp thit ca ti Bc vo nm 2009, cc doanh nghip cng nghip in t ca Vit Nam ang i mt vi c hai kh khn ln cng lc: cam kt ct gim thu nhp khu mc ti a theo hip nh t do theo ngnh (theo cam kt WTO) v cam kt m ca th trng bn l, phn phi. Theo , s bi b tr cp vi hng thay th nhp khu, bi b tr cp xut khu, bi b cc u i v thu thu nhp doanh nghip. Ring cam kt chung quy nh, gim mc thu nhp khu bnh qun ca sn phm cng nghip t 16,1% xung 12,6% trong vng 5-7 nm; ct gim ngay i vi cc mt hng ang c thu sut cao trn 20% v 30%, trong gm nhiu loi my mc, thit b in, in t. Nhng yu t trn s tc ng tch cc, thc y doanh nghip trong nc huy ng mi ngun lc, thay i cng ngh v tng sc cnh tranh. Vo ngy 7/8/2004, Th tng Chnh ph k Quyt nh s 153/2004/QD TTg ban hnh nh hng pht trin bn vng Vit Nam nhm mc tiu tr thnh nc cng nghip vo nm 2020. Mt trong nhng ngnh sn xut cng nghip s chim v tr then cht l cng nghip in t. Tuy nhin n thi im nm 2010, nhng ng gp ca ngnh cng nghip in t vn cn rt nhiu hn ch, cha tng xng vi tim nng vn c. Theo mt thng k t B Cng Thng trong tng s doanh thu gn 3 t la M do ngnh cng nghip ny mang li, xut khu t trn 2 t la M nhng 95 - 98% doanh thu xut khu thuc v cc doanh nghip vn u t trc tip nc ngoi1 . Cn cc sn phm in t ca Vit Nam d xut khu vi s lng ln nhng gi tr gia tng li rt thp v ch ng giai on u (gia cng, lp rp sn phm) trong chui gi tr sn xut ton cu.

1

Cng nghip in t Vit Nam: cn tp trung http://haiduongintrade.vn/News/content/viewer.html?a=2302&z=157

u

t

theo

chiu

su;

http://svnckh.com.vn

1

2

Trong Hi ngh nh gi thc trng cng nghip in t Vit Nam t chc ngy 8/6/2009 ti H Ni nu ln mt hin thc: Mc d lun c tuyn b ch trng quan tm pht trin, c bit l lnh vc cng ngh thng tin, nhng cha mt ln in t Vit Nam c c mt chin lc pht trin ton din 2. iu ny khin cc doanh nghip khng c mt hnh lang nh hng pht trin cho mnh, khng c c s cc c quan chc nng duyt trin khai cc d n. Thm ch phi chu nhng bt hp l c nguyn nhn t s khng ng nht v chnh sch nh khung thu cho linh kin v sn phm nguyn chic ca my tnh. Chnh nhng l do cn i hi phi c s nh gi v mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t Vit Nam trong thi gian qua. Ch trn c s mi trng kinh doanh thun li th mi xy dng c chin lc kinh doanh ph hp cho cc doanh nghip. chnh l nn tng ct li, v ch khi gii quyt c vn th mi c th t ra nim tin cho ngnh cng nghip in t ca Vit Nam s pht trin c nh hng. Tng hp cc l do nu trn, nhm ti quyt nh chn : nh gi thc trng mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t Vit Nam lm ni dung nghin cu. 3. Tng quan nghin cu Do xc nh cng nghip in t l mt trong nhng ngnh chin lc ca Vit Nam trong qu trnh cng nghip ha hin i ha t nc. Tuy nhin nhng kt qu t c vn cha tng xng vi tim nng hin ra, do vy c kh nhiu cc nghin cu ca cc nh khoa hc nhm a ra mt gii php ci thin v tr ca Vit Nam trong chui gi tr ton cu hay tham gia vo mng li sn xut ton cu. C th k n mt s nghin cu nh sau: ti cp B ca nhm PGS.TS Nguyn Hong nh (H Ngoi Thng) Nghin cu chui gi tr ton cu (Global value chain) v kh nng tham gia ca cc doanh nghip ngnh in t ca Vit Nam hay LATS kinh t ca Hong Th Hoan (2005) Nng cao nng lc

2

Ngnh in t Vit Nam c u tin nhng khng c chin lc, http://kysubachkhoa.com/tintuc/nganhdi%E1%BB%87n-t%E1%BB%AD-vn-d%C6%B0%E1%BB%A3c-%C6%B0u-tien-nh%C6%B0ng-khongco-chi%E1%BA%BFn-l%C6%B0%E1%BB%A3c/http://svnckh.com.vn

2

3

cnh tranh ca ngnh cng nghip in t Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh t quc t. V mt ngnh pht trin th cn phi xy dng mt mi trng kinh doanh thun li, y l iu kin tin quyt nh hng n chnh sch pht trin mt ngnh. Trong c th k n mt s nghin cu nh sau: GS.TS. Nguyn nh Giao (1996 )ch bin - Pht trin mi trng kinh doanh thun li cho cc doanh nghip cng nghip v ch bin thc phm hot ng c hiu qu hay LATS khoa hc kinh t ca Ng Kim Thanh (2005) Bin php ch yu nhm hon thin mi trng kinh doanh ca cc doanh nghip cng nghip nh nc sn xut hng tiu dng Vit Nam. Tuy nhin cho n thi im ny, trong qu trnh tm hiu nhm ti nhn thy cha c ti no nghin cu v mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t Vit Nam. 4. i tng v mc tiu nghin cu i tng nghin cu l cc doanh nghip hot ng trong ngnh cng nghip in t. Vi mc tiu phn tch v nh gi thc trng mi trng kinh doanh ca ngnh trong thi gian va qua nhm a ra nhng gii php gp phn vo nng cao hiu qu ca ngnh cng nghip in t. 5. Phng php nghin cu Thng qua nhng s liu t bo co Mi trng Kinh doanh c World Bank (WB) v tp on ti chnh IFC, Bo co Ch s T do Kinh t (IEF) ca t chc Heritage Foundation v Bo co Ch s Cnh tranh Ton cu (GCI) ca Din n Kinh t Th gii (WEF) kt hp nhng s liu phn tch SWOT v cng nghip in t ca Business Monitor International, nhm ti tng hp v phn tch theo 10 ch tiu chnh ca WB a ra. Do ni dung nghin cu v mi trng kinh doanh ngnh nn ngoi nhng yu t khch quan tc ng t bn ngoi cn c nhng yu t ni ti nh hng n cc doanh nghip. V vy, phng php phn tch c thc hin mt cch ph bin

http://svnckh.com.vn

3

4

hin nay l m hnh Five Forces ca M. Porter nhm nh gi nhng yu t nh hng n hot ng ca nhng doanh nghip sn xut hng in t. Trn c s nhng kh khn cn tn ti, nhm ti a ra mt s gii php nhm ci thin mi trng kinh doanh ngnh cng nghip in t.

6.Phm vi nghin cu ti nghin cu tng quan chung v mi trng kinh doanh Vit Nam theo 10 tiu ch nh gi ca World Bank (WB), bn cnh vic nh gi mi trng kinh doanh ngnh cng nghip in t theo yu t cnh tranh 5 ngun lc ca Michael Porter. Mt trong nhng nhn t cng nh hng n MTKD ca ngnh cng nghip in t chnh l cc doanh nghip hot ng trong ngnh. Tuy nhin, hin nay cc doanh nghip Vit Nam sn xut cn nh l v gp nhiu kh khn khi cha xc nh c chin lc pht trin, do nhng tc ng ca DN n MTKD ngnh l kh hn ch. V ch khi hon thin c MTKD quc gia kt hp vi nhng chnh sch pht trin ngnh th cc DN mi c iu kin xc nh hng i cho mnh. Do , ti ch tp trung nghin cu vo 2 nhn t nh hng ln l :MTKD quc gia v MTKD ngnh CNT. 7. Kt qu nghin cu d kin Da trn tm hiu thc t v tnh hnh pht trin ca ngnh cng nghip in t Vit Nam, nhm ti mong mun t c mt s kt qu sau : - nh gi mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t Vit Nam hin nay ra sao. - Qua nhng kh khn cn tn ti, tm hiu l do gii thch cho cu hi : v sao mt ngnh cng nghip y tim nng v c a ra l mt trong nhng ngnh mi nhn trong cng cuc xy dng t nc li cha t c kt qu tng xng.

http://svnckh.com.vn

4

5

- T nhng iu kin thun li, nhm tc gi mun xy dng mt mi trng kinh doanh thun li nhm ci thin v tr ca ngnh cng nghip in t trong chui gi tr ton cu, ng ngha vi vic tm gii php nng cao gi tr gia tng ca mt hng ny. 8. Kt cu ti Chng 1: Tng quan chung v mi trng kinh doanh v mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t Chng 2: nh gi thc trng mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t Vit Nam Chng 3: Gii php hon thin mi trng kinh doanh cho ngnh cng nghip in t Vit Nam

http://svnckh.com.vn

5

6

CHNG 1: TNG QUAN CHUNG V MI TRNG KINH DOANH V MI TRNG KINH DOANH CA NGNH CNG NGHIP IN T1.1. Tng quan chung v mi trng kinh doanh1.1.1. Khi nim Mi trng c hiu mt cch n gin l tp hp cc yu t, iu kin gn lin vi mt khng gian hu hn cho s tn ti v pht trin ca mt ch th hay mt h thng hu sinh no nh mi trng khng kh, mi trng vn ha, mi trng sng.3 Tuy nhin mi trng kinh doanh (MTKD) l mt khi nim c th c quan h cht ch vi i sng kinh t. MTKD l khi nim c ni hm rng v a dng. Ty theo lnh vc hay gic xem xt khc nhau, ngi ta c th a ra nhng nh ngha hoc cch phn loi khc nhau. MTKD xt theo quan im phm vi, quy m c MTKD ca mt DN, mt ngnh, mt quc gia, mt khu vc hay th gii. Nhng nu xt v chc nng hay tnh cht n li gm mi trng kinh t, mi trng vn ha, mi trng khoa hc cng ngh, mi trng th chdo vy, hin nay c rt nhiu cc quan nim khc nhau v MTKD, nhng tu chung li c th khi qut thnh cc quan nim sau: Quan nim th nht: MTKD l tng hp nhng yu t, iu kin m ch th kinh t (CTKT) s dng tin hnh ton b qu trnh sn xut v kinh

3

TS. V T Tri (2007), Lun vn Tin s - Mi trng kinh doanh thng mi nc ta hin nay.http://svnckh.com.vn

6

7

doanh4. l tng th nhng iu kin bn trong v bn ngoi CTKT, nhm m bo cho hot ng c bnh thng v c hiu qu. u im ca quan im ny l xc nh c cc yu t, iu kin ca MTKD, c bit n ch r c cc yu t bn trong v bn ngoi c tc ng n ton b qu trnh sn xut kinh doanh ca CTKT. Quan im th hai: MTKD l tp hp cc yu t, iu kin thit lp nn khung cnh sng ca mt ch th, hay tp hp cc CTKT trong nn Kinh t th trng (KTTT).5 Quan im ny nhn mnh n cc iu kin mang tnh khch quan nh hng trc tip hay gin tip n hot ng kinh doanh ca cc CTKT. Quan im nay lm r c tnh cht, mc tc ng ca cc yu t, iu kin ca MTKD i vi cc CTKT, s tc ng khch quan vi mc gin tip hay trc tip. Nhng thc t c mt b phn rt quan trng hnh thnh MTKD vn l sn phm c tnh cht ch quan nh lut php, chnh sch ban hnh, ng li pht trin kinh t x hi ca mt quc gia, khu vc Bn cnh ngoi cc yu t ngoi sinh th cn c cc yu t ni sinh nh hng trc tip n mi CTKT. Theo quan im ca nhm ti: MTKD l s kt hp, tc ng qua li ln nhau gia cc yu t, iu kin bn trong v bn ngoi ph hp cc yu cu ni ti nn kinh t th trng vi nhng c ch nht nh, tc ng trc tip hay gin tip n hot ng kinh doanh ca mi CTKT. 1.1.2. Cc yu t cu thnh mi trng kinh doanh 1.1.2.1. Yu t kinh t Cc yu t kinh t thng phn nh nhng c trng ca mt h thng kinh t m trong cc n v kinh doanh hot ng. N bao gm mt t hp rng ln vi nhng ni dung, iu kin nh: quy m, phm vi th trng; kh nng cung ng hng ha dch v ca ngi sn xut hay ngi kinh doanh thng mi; quy m tnh cht ca nhu cu x hi; tng trng kinh t, tnh hnh cnh tranh th trng, s bin ng ca hng ha, dch v; c cu nn kinh tNi chung l tt c cc4

Ng nh Giao (1996), Pht trin mi trng kinh doanh thun li cho cc doanh nghip cng nghip v ch bin thc phm hot ng c hiu qu, NXB Khoa hc v K thut H Ni.5

PGS.TS Trn Vn Chu (2006), DN Vit Nam vi th trng Hoa K, NXB Th gii.http://svnckh.com.vn

7

8

vn ni dung kinh t hoc s xy ra trong nn KTTT, hnh thnh c hi chung hay thch thc i vi cc hot ng kinh doanh. Trn mt mc no , mt b phn khng km phn quan trng ca cc yu t kinh t l cc chnh sch kinh t ca nh nc nh cc chnh sch ti chnh, tin t, thu, chnh sch kinh t i ngoi, v t gi hi oic coi nh l s nhn thc v tc ng ch quan, tch cc ca Nh nc trc nhng tt yu khch quan ca nn KTTT. Yu t kinh t l yu t cn bn nht cu thnh ni dung ca MTKD vi nhng tng tc ca hng lot cc yu t xy ra thm ch khng ch trong mt ngnh, quc gia m cn trong khu vc ma cn trn mt khng gian rng hn mang tnh quc t gn lin vi nn kinh t m. 1.1.2.2. Yu t th ch Theo quan im ca GS.TS Nguyn nh Phan6, yu t th ch bao gm: phn mm l chnh sch, c ch qun l, cc quy nh tha c ca cng ng a phng v phn cng l b my t chc qun l nh nc. Nhm cc chnh sch, c ch qun l, cc quy nh tha c: tc ng trc tip hoc gin tip n hot ng ca cc CTKT. Trong nhm ny h thng cc quy nh php l c vai tr c bit quan trng. Chng l cc chun mc chung c tha nhn, l cn c cc CTKD t chc thc hin cc hot ng ca mnh, l cn c phn x cc tranh chp trong qu trnh kinh doanh. ng thi l cng c nh nc tin hnh iu tit nn kinh t vn hnh theo hng m mnh d kin. Trn c s ban hnh cc vn bn php l, kt hp vi vic phn tch, nh gi tnh hnh trong v ngoi nc, Chnh ph, cc ban ngnh xy dng cc chin lc v chnh sch pht trin kinh t x hi ph hp vi tnh hnh t nc. Nhm t chc qun l nh nc: a ra nhng chnh sch, cc quy nh tha c cn i hi phi c cc c qun qun l c trch nhim trong vic xy dng ni dung v a ra cc bin php thc thi. y l mt yu t quan trng i hi phi c c bit ch , v ch trn c s hnh thnh cc c quan ch qun vi6

GS.TS. Nguyn nh Phan: V mi trng th ch nhm pht trin cc hot ng dch v v sn xut phi nng nghip nng thng, NXB Chnh tr Quc Gia, H Ni.http://svnckh.com.vn

8

9

cng vic ph hp th mi m bo cho h thng c hot ng mt cch n nh v pht trin. Hai nhm yu t trn phi tng thch vi nhau, tc ng tch cc to iu kin thun li cho cc CTKT hot ng c hiu qu, m bo quyn li cho cc CTKT. Ch trn c s m bo tnh ng b v thng nht gia hai nhm th ch th mi m bo cho h thng chnh tr, kinh t, x hica mt quc gia hot ng an ton v vng mnh. 1.1.2.3. Yu t vn ha x hi Mt trong nhng yu t tc ng n KTKD bn cnh nhm yu t v kinh t v th ch th khng th b qua yu t v vn ha x hi. Chnh yu t ny tc ng qua li mt cch mnh m khin cho tng mc MTKD c th thay i theo hng tch cc hay tiu cc. Vn ha x hi va l mc tiu, va l ng lc ca s pht trin kinh t, s tng tc gia hai bn din ra phc tp vi cc nhn t ch quan v khch quan tc ng, mt trong c th k n nh: c s h tng k thut, cc yu t t nhin Yu t vn ha x hi s l c s hnh thnh cc hnh thi kinh t, t MTKD s pht trin theo cc khc nhau. Ty thuc vo mi quc gia vi th ch chnh tr vn ha m s c nhng chnh sch a ra ph hp nhm thc y MTKD, ph hp vi xu hng pht trin t ra. 1.1.3. Cc ch tiu nh gi mi trng kinh doanh nh gi c mi trng kinh doanh ra sao cn phi da trn nhng tiu ch nht nh, iu ny ph thuc vo tnh ch quan ca cc CTKT trong cuc iu tra hoc r sot li nhng chnh sch to lp mi trng kinh doanh, bn cnh vic phn tch nhng s liu ca cc bo co c c. Da trn nhng bo co phn tch ny m cc t chc c nhng tiu ch khc nhau nh gi mi trng kinh doanh ca mt quc gia ni chung hay cc i vi cc ngnh, DN ni ring. Mt s bo co vi nhng ch tiu nh gi khc nhau. gii (WEF):http://svnckh.com.vn

Bo co ch s cnh tranh ton cu GCI ca Din n kinh t th

9

10

th da trn nhng s liu thng k c cng b rng ri ti mi quc gia, v c nhng s liu kho st c cung cp bi cc i tc l cc vin nghin cu v kinh t, cc t chc kinh doanh ti a phng v cc cng ty a quc gia ln trn th gii. Bo co ca WEF nhm cung cp mt bc tranh tng th v nhng yu t ang tc ng n mi trng kinh doanh ca mi nn kinh t, cng nh kh nng ca mi quc gia t c s bn vng trong tng trng v pht trin. Bo co ch s t do kinh t IEF ca t chc Heritage Foundation: ch yu da vo nhng chnh sch v mi trng v m nh gi mc can thip ca chnh ph vo cc hot ng doanh nghip, v l mt ch s trung bnh ca mi yu t bao qut nhiu ch im khc nhau ca nn kinh t nh chnh sch thng mi, chnh sch ti kha, tin t, lun vn vo ra, u t nc ngoi, ti chnh v ngn hng, gi c v tin lng, lut s hu v th trng phi chnh thc. Bo co mi trng kinh doanh do t chc World Bank v tp on ti chnh IFC : da trn cc cuc iu tra t cc cng ty t vn lut, nh gi mc thun li ca mi trng kinh doanh cc quc gia thng qua vic r sot nhng quy nh php lut thc y hoc km hm cc hot ng doanh nghip trong tng lnh vc nh thnh lp doanh nghip, tuyn dng v sa thi lao ng, thc thi hp ng, vay vn, ng ca kinh doanh, thng mi quc t, cp giy php, ng ca kinh doanh, bo v nh u t v ng k bt ng sn. Nh vy, bo co khng tnh n cc yu t nh cc chnh sch v m, cht lng c s h tng hay bin ng tin t... Cc bn bo co ca Business International Monitor v mi trng kinh doanh ca cc ngnh hay cc DN sn xut trong ngnh. Trn c s phn tch SWOT BMI nh gi t cc yu t ch quan , khch quan tc ng n i tng ngnh hay cc DN hot ng trong ngnh. y l mt trong nhng bo co c nh gi n tc ng ca nhng mt mi trng kinh doanh hiu qu. 1.1.4. Cc nhn t khch quan nh hng n mi trng kinh doanh 1.1.4.1. S pht trin kinh t th trng trong nc

http://svnckh.com.vn

10

11

i vi mi quc gia th y l yu t c bn nht quyt nh xu hng vn ng ca MTKD. c bit khi nn kinh t th trng pht trin, iu ny cng ng ngha vi vic s c nhiu ch th tham gia th trng, tim nng nng cao gi tr gia tng ca cc ngnh khin cho s cnh tranh cng tr nn gay gt. S pht trin kinh t trong nc l iu kin hp th tt cc yu t tch cc t bn ngoi, ng thi tng kh nng canh tranh, tc ng li nhng yu t bn ngoi. Vi nn kinh t bao gm nhiu ch th v cc mi quan h an xen, th s lin kt pht trin kinh t th trng trong nc s c nh hng trc tip n MTKD ca quc gia . Nhng chnh sch c a ra vi mc ch ci thin MTKD th nhm i tng tc ng ch yu l cc DN hot ng trong mt quc gia. Bi vy c th ni rng, c mi quan h tc ng qua li bn cht gia nn KTTT vi MTKD. Nn kinh t c pht trin ch trn c s MTKD thun li, to iu kin cho cc DN hot ng, sn xut, kinh doanh, v khi MTKD tt th th trng mi ln mnh v i ln. 1.1.4.2. Xu th ton cu ha v hi nhp kinh t quc t Hin nay ton cu ha l mt xu th tt yu ca thi i, khng ch do nhng yu t nh : s phn b khng u v cc yu t sn xut, s phn cng lao ng quc t, thng mi quc t.ton cu ha cn do nhng nhn t mi, n bt ngun t cuc cch mng khoa hc k thut v nn KTTT hin i nh s tng trng th trng ti chnh ton cu, s m rng lin kt kinh t th gii, vai tr ca cc cng ty a quc gia nh l nhn t kt dnh cc nn kinh t ring bit thnh mt h thng kinh t ton cu, va hp tc va cnh tranh gay gt. Vic tham gia cc t chc khc nhau nh EU, khu vc thng mi t do Bc M (NAFTA), Hip hi quc gia ng Nam (ASEAN), din n hp tc kinh t Chu Thi Bnh Dng (APEC) tc ng rt ln n MTKD ca mi nc. T nhng c ch thng thong v t do ha trao i giao thng gia cc quc gia, bn cnh s hp tc kt hp nhng u i trong quan h hp tc gia cc nc khin cho tnh hnh MTKD ca mi nc cn phi thay i cho ph hp. Vi s tc ng t cc yu t bn trong v bn ngoi thc y cc nc cn cihttp://svnckh.com.vn

11

12

thin MTKD thu ht cc nh u t nc ngoi, khuyn khch nn kinh t pht trin hn. 1.1.4.3. Yu t khoa hc k thut v cng ngh S bng n cng ngh thng tin khin cho nhiu nc t ti nh cao ca tri thc vi vic bit p dng cc tin b ca khoa hc k thut nhm pht trin kinh t. Chnh iu ny thc y s t do ha, to ra mi lin kt linh hot gia cc ngun lc cc quc gia khc nhau. Do , MTKD cng s chu nhng tc ng nhm thay i ph hp vi xu hng th gii, nng cao v tr nhm gia tng s cnh tranh. Vi nhng quc gia bit tn dng khoa hc k thut th nhanh chng s chim lnh c tri thc, pht trin vng mnh nn kinh t. Bi vy m ko theo MTKD cng s thay i v phi p ng c vi nhng yu cu t ra ca mi quc gia. Vi nhng chin lc pht trin ring m mi quc gia s xy dng cho mnh nhng chnh sch, h thng php l, c cu qun lkhc nhau. iu ny nh hng trc tip n MTKD mi quc gia.

1.2. Tng quan chung v mi trng kinh doanh ngnh cng nghip in t1.2.1.Tng quan v ngnh cng nghip in t 1.2.1.1. Khi nim Theo Dumer (1983) 7: cng nghip in t l vic to ra, thit k, sn xut, v kinh doanh cc thit b nh radio, TV, m thanh ni, my tnh, bn dn, bng bn dn, v mch tch hpNgnh in t th gii ra i v pht trin gn lin vi sng kin v i v cht bn dn (semi conductor). C th ni ngnh CNT ngy nay tr thnh ngnh cng nghip ca tt c cc ngnh cng nghip. Linh kin ch o trong cc thit b in t l cht bn dn ni ln vi tm nh hng cc b n nhiu lnh vc i sng x hi. Ngnh cng nghip ra i vi pht minh ca ng in t hai nguyn t (1904) do John Ambrose Flemming, v ng ba nguyn t (1906) ca Lee De Forest7

D. W. A. Dummer, Electronics Inventions and Discoveries (1983);http://svnckh.com.vn

12

13

De Forest, Lee, 1873-1961.8 Nhng sng ch dn n s pht trin ca i pht thanh thng mi trong nhng nm 1920. Nm 1947, ngnh cng nghip in t c thc hin mt bc tin quan trng khi John Bardeen, Walter Brattain v William Shockley pht minh ra bng bn dn tranzito, ba ga-, trng thi rn thit b in t c s dng khuch i v chuyn i. y l trng thi rn tng t vi ng in t triode; cc bng bn dn thay th cc ng in t cho hu nh tt c cc ng dng ph bin. Mch tch hp, c xy dng vo nhng nm 1950, cho php tch hp ca mt s mch vo trong mt mch, v gii thiu nhng thit b tng t vo nhng nm 1960 gia tng s lng thng tin m c th c lu tr trn mt chip silicon duy nht. Ngnh cng nghip in t c nhng bc tin tuyt vi t nhng nm 1970 bao gm s xut hin laser v in t quang hc, in t k thut s, v in t vi sng. Tin b trong lnh vc in t cng ng mt vai tr quan trng trong s pht trin ca cng ngh v tr v truyn thng v tinh; khnh thnh mt cuc cch mng trong ngnh cng nghip my tnh dn n s ra i ca my tnh c nhn; kt qu l s ra i ca robot my tnh hng dn ti cc nh my ; cc h thng sn xut lu tr v truyn d liu in t. Nhiu sng kin, nh transistor, c ngun gc trong nghin cu qun s, m cn thit ngy cng phc tp thit b in t cho chin tranh cng ngh cao hin i. 1.2.1.2. c im Mc d ra i chm hn so vi nhiu ngnh cng nghip khc. Tuy nhin ngnh cng nghip in t li pht trin nhanh v mnh nht trong vng 30 nm tr li y. Ngnh cng nghip in t c mt s c im sau: Cng nghip in t l ngnh cng nghip hin i c cng ngh cao, ng dng nhiu kt qu nghin cu khoa hc tin tin: CNT c xy dng da trn cc thnh tu tin tin nht trong lnh vc vt l bn dn, quang hc v cng ngh laseriu ny thy r qua cng ngh ch to cc mch tch hp ln nh b8

http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/electronics+industryhttp://svnckh.com.vn

13

14

vi x l, mt trong nhng b phn quan trng ca cc thit b in t tin hc. cc b vi x l hin c trn th trng l kt qu ca nhiu ci tin lin tip v cng ngh trong ngnh cng nghip ch to bn dn. cc cng ngh ch to bn dn mi nht c a vo ch to b vi x l nh cng ngh lm tng s lng transitor/chip, cng ngh cu trc khong cch gia cc thnh phn t trong b vi x l Cng nghip in t c tc pht trin rt nhanh c v s lng ln cht lng: S cnh tranh gay gt trn th trng cng vi ln sng i mi cng ngh v nhanh chng p dng cc tin b khoa hc k thut mi nht vo sn xut thc y CNT pht trin nhanh c v s lng ln cht lng. kh nng i mi lin tc v a nhanh sn phm vo th trng tr thnh u th cnh tranh quan trng. khong thi gian t khi a sn phm ra th truwongf cho n ngy b thay th ngy cng rt ngn. s pht trin nh v bo ca CNTT trong thi gian qua cng l kt qu ca cc tin b cng ngh trong lnh vc in t. Cng nghip in t l ngnh i hi c s u t ln, thu li nhun cao. Cnh tranh th trng gay gt, v ri ro cao: Vi nhng cu trc phc tp v s vn dng nhng tin b khoa hc k thut khin cho ngnh cng nghip in t cn phi c ngun vn ln u t; nghin cu v pht trin sn phm, th trng; u t c s h tng nhm mc ch phc v cho qu trnh sn xut sn phm; bn cnh nhng qung co, tip th cho sn phmTuy i hi mt lng vn ln ban u nhng y l ngnh to ra li nhun ln. Chnh nhng tin ch ca cc thit b in t khi p dng cng ngh cao khin cho nhu cu v mt hng ny ngy cng gia tng. Chnh nhng gi tr gia tng thu v l ln, khin cho rt nhiu nc tham gia vo mng li sn xut hng in t khin cho th trng cng tr nn gay gt. CNT c xu hng chuyn dch cng ngh t cc nc pht trin sang c nc ang pht trin ni c ngun nhn cng di do v r: Ton cu ha ang tr thnh xu hng pht trin ca th gii. theo xu hng ton cu ha, tng kh nng cnh tranh v c li nhun cao, cc nc c nn CNT pht trinhttp://svnckh.com.vn

14

15

dch chuyn vic sn xut sn phm c cng ngh thp sang cc nc ang pht trin c ngun lao ng di do, gi nhn cng r. nh cc nc ang pht trin c iu kin v c hi tip thu cng ngh, u t o to ngun nhn lc nhm pht trin sn phm cng ngh cao. 1.2.2. Tng quan v mi trng kinh doanh ngnh cng nghip in t 1.2.2.1. Khi nim Theo quan im ca Jauch v Glueck (1988)9: Mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t l tp hp nhng iu kin bn trong v bn ngoi c nh hng trc tip hay gin tip n hot ng sn xut v kinh doanh ca cc doanh nghip hot ng trong ngnh trn c s c chia ra bi cc tng mc khc nhau. Bao gm : Tng mc mi trng ni ti l mt s yu t tc ng bn trong ngnh, m cc yu t ny c th kim sot c. N c th bao gm cc yu t cung cu, sn phm thay th, hay i th cnh tranh trc tip hay gin tip. Tng mc mi trng bn ngoi lin quan n cc yu t ngnh (iu kin chung cho tt c cc doanh nghip hot ng ca ngnh), quc gia (h thng cc yu t rng v bao qut nhng ngnh hot ng khc nhau ca nn kinh t nh ngn hng, gio dc, thng mi, cng nghip, ), khu vc v th gii (cc iu kin nh hng n quc gia). Tng mc mi trng bn ngoi cc DN s khng th kim sot c m ch c th phn hi hoc tng tc li. Do vy, cc DN trong ngnh CNT s phi t iu chnh nhng thnh t mi trng ni ti nm bt c nhng c hi cng nh i mt vi nhng thch thc t mi trng bn ngoi. Tuy nhin, phn ln cc nghin cu hin ti nh ngha mi trng kinh doanh ch bao gm nhng yu t bn ngoi ca doanh nghip.

9

Jauch, L. R and W.F. Glueck (1988), Strategic Management and Business Policy, 3rd ed., NY: McGrawHillhttp://svnckh.com.vn

15

16

Theo Robin Wood (2000)

10

cho rng : Mi trng kinh doanh ca ngnh

cng nghip in t l mt tp hp cc yu t chnh tr, kinh t, x hi, cng ngh v c gi l phn tch PEST (Political, Economic, Socio-cultural, Technology) hoc STEP (Social, Technological, Political, Economic). Nhng yu t ny nm ngoi tm kim sot v c nh hng rt ln ti hot ng ca cc DN in t. Theo VCCI (2008)11 thu hp khi nim hn na khi cho rng mi trng kinh doanh ch yu l cc chnh sch, quy nh m chnh ph p dng iu tit cc hot ng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t, k c hot ng sp xp v mt t chc xung quanh ca doanh nghip. Nh vy, c kh nhiu cc khi nim v mi trng kinh doanh nhng nhng ch im chnh bao gm cc th tc hnh chnh, qun l, cc chnh sch h tr/ can thip ca nh nc, kh nng tip cn cc ngun lcl nhng nhn t chnh tc ng n hot ng ca cc DN trong phm vi mt quc gia, cng nh c s gn b mt thit vi th ch cng nh php lut, quy nh ca chnh ph i vi khu vc DN. 1.2.2.2. Vai tr ca mi trng kinh doanh vi ngnh cng nghip in t Mt MTKD thun li l nhn t quan trng nhm thc y s gia nhp nhm ca cc DN. Chnh iu ny to nn s cnh tranh khin cho ngnh ngy cng pht trin. l tc ng ngc khi chnh yu t cc DN c nh hng n MTKD vy tc ng thun ca MTKD s ng vai tr to ln nh th no i vi ngnh CNT. MTKD thun li l iu kin thu ht cc i tng gia nhp ngnh. Bn cnh nhng DN ang sn xut v kinh doanh, xy dng c ch ng cho ring mnh th vi nhn nh y l th trng tim nng vi MTKD tt, s c cc DN mi cng s tham gia hot ng. Chnh iu ny s gp phn vo vic cng c v tr chin lc ca ngnh so vi cc ngnh cng nghip khc.

10

Robin Wood (2000): Managing Complexity: How Businesses Can Adapt and Prosper in the Connected Economy, Economist Books 11 VCCI (2008), To mi trng kinh doanh thun li cho cc doanh nghip nh, NXB chnh tr quc gia 62008http://svnckh.com.vn

16

17

MTKD l nhn t nh hng n vic xy dng v thc hin cc

chin lc kinh doanh, chnh sch pht trin ca mi DN. DN ch pht trin khi xy dng c mt chin lc c th, r rng, c nh hng. Vi mt MTKD to iu kin cho cc mt hng, cc sn phm khc nhau. Trn c s , cc DN s la chn v a ra nhng chnh sch pht trin ph hp MTKD ngnh in t ca mt quc gia c nhiu im ni bt s to iu kin thu ht cc ngun vn u t ln t nc ngoi. y l mt ngnh i hi c s u t ln v c s h tng v cng ngh. Do MTKD thun li vi nhng c ch thng thong v khuyn khch, s thc y s u t t cc nc khc, c bit i vi cc nc ang pht trin th y l mt c hi ln trong vic tip nhn v chuyn giao cng ngh. Tng bc thc hin i tt n u theo kp vi cc nc pht trin MTKD thun li s gp phn nng cao v th ca cc quc gia trong mng li sn xut ton cu. Trong xu th hi nhp, t do ha quc t, ngy nay cc mt hng in t khng ch n thun sn xut mt quc gia, m n c chuyn giao v sn xut nhiu nc khc nhau vi s chuyn mn ha cao. Chnh iu ny chng t nu MTKD ngnh ca quc gia m thun li s l mt trong nhng yu t quan trng nc tham gia mng li sn xut ton cu. V dn nng cao v tr trong chui gi tr ton cu vi nhng giai on em li li nhun ln.

1.3. Kinh nghim mt s nc nhm hon thin mi trng kinh doanh cho ngnh cng nghip in t v bi hc cho Vit NamTheo l lun c nu phn u, MTKD l s tng ha nhng yu t bn trong v ngoi DN, do nh gi MTKD ca mt ngnh th cn phi da trn nhiu yu t. Nhng hin nay, c kh nhiu bo co cho rng nhn t nh hng mnh m nht n MTKD l cc chnh sch c a ra, do do tnh cht hn ch ca ti, nhm nghin cu ch i su nghin cu v nhng chnh sch m Thi Lan v Trung Quc thc hin nhm ci thin MTKD ngnh CNT. 1.3.1. Thi lanhttp://svnckh.com.vn

17

18

1.3.1.1. Khi qut ngnh cng nghip in t Thi Lan Cc nc c nn cng nghip in t pht trin hu ht u pht trin mnh m v gt hi nhiu thnh cng ch yu nh vo mi lin h, lin kt hp tc gia cc nh sn xut linh kin v cc nh lp rp cc sn phm thit b. Nht l trong qu trnh ton cu ha, khi m cc yu t v mt th ch thng qua t do ha, s pht trin ca cng ngh thng tin v nhng li th cnh tranh thc y hnh thnh nn mng li sn xut ton cu th s kt ni gia cc DN tham gia ngnh l tt yu. Tuy nhin, c im ca ngnh cng nghip in t Thi Lan l cc doanh nghip sn xut hng in t li hot ng mt cch c lp, khng ph thuc nhau.12Cng nh nhiu nc khc trong khu vc, Thi Lan l ni sn xut chnh ca cc hng in t Nht Bn, v b chi phi ch yu bi nhng DN FDI. Cng nghip in t Thi Lan bt u pht trin t nhng nm 1960 v xut khu vi s lng ln t nm 1980. Hin nay tr thnh c s sn xut in t gia dng ln nht ASEAN vi mt s im ng ch sau: V xut khu, sn phm in t ca Thi Lan, c bit l thit b bn dn, mch tch hp, bng mch in v my tnh, ph thuc ch yu vo th trng th gii. Theo di gi tr xut khu ngnh c th nhn ra qui m v tc tng trng th trng in t bi v 80% sn phm c sn xut phc v xut khu. Trong 5 nm gn y, cng nghip in, in t ng gp khong 1/3 vo tng kim ngch xut khu quc gia. Th trng xut khu chnh l ASEAN (22%), M (20%), Nht (16%), EU (17%). Hin nay Thi Lan dn u v sn xut my lnh, t lnh, l viba, my in, my photocopy; th nh v phn cng my tnh v my fax ch sau Singapore.13 V c cu, c th thy my tnh chim t trng cao nht tng sn phm in t, chim ti 45%, tip theo n b phn v linh kin in t chim 32%, sn phm in t cng nghip ch ng vai tr rt nh b trong c cu sn xut ca Thi Lan,

12

Hisami Mitarai (2005) Issues in the ASEAN Electronic and Electronics Industry and Implications for VietNam 13 Sector Overview - The Electronic Industry In Thailand - Royal Danish Embassy, Bangkok - 23/06/2006http://svnckh.com.vn

18

19

ch t 1-2%.14 V u t, Cng nghip in t Thi Lan ph thuc ch yu vo u t nc ngoi. Khong 80% vn ng k trong ngnh ny l ca nc ngoi c bit l t Nht Bn. khuyn khch cc cng ty nc ngoi trong lnh vc phn cng, chnh ph Thi Lan cho cc cng ty ny hng u i thu trong vng 8 nm ch cn cc cng ty ny p ng c tiu chun u vo R&D v chuyn giao cng ngh i vi cc nh cung ng linh kin ca h. Thi Lan ang n lc nhm nng cao gi tr gia tng trong ngnh cng nghip phn cng bng vic h tr v ti chnh, chnh sch cho cc DN sn xut ngnh hng ny. 1.3.1.2. Nhng chnh sch nhm hon thin mi trng kinh doanh m Thi Lan ang s dng Thi Lan lun thc hin ch trng khuyn khch xut khu hng in t thng qua nhng khuyn khch v thu quan. Bn cnh , nc ny cn pht trin cc khu cng nghip, cc c s h tng khc ng thi thc hin nhng ci cch lut php bao gm lut lin quan n t l gp vn m bo mi trng sn xut kinh doanh t do cho cc cng ty nc ngoi. iu ny a n kt qu l mt s lng ln cc nh u t vi nh hng u t vn vo Thi Lan t Nht Bn v nhiu quc gia khc. Thi Lan thc hin rt nhiu chnh sch nhm pht trin mi trng kinh doanh, to iu kin thun li cho cc DN tham gia sn xut trong ngnh. Thc hin nhng chnh sch khuyn khch dnh cho nh u t nc ngoi c y Ban u T (BOI) a ra nhm t mt s cn bng gia cc DN nc ngoi v DN trong nc. C mt c im ni bt ca h thng chnh sch ny l chnh ph Thi Lan iu chnh c cu u t theo u i tng vng, theo mi vng s c nhng s khuyn khch khc nhau cho cc nh u t vi nhng u i thu quan. iu ny to cho s cn bng pht trin cng nghip gia cc vng.

14

Electronics industry in Thailand http://www.electronics.ca/reports/industrial/data_thailand.htlmhttp://svnckh.com.vn

19

20

Khuyn khch nhng d n pht trin khoa hc v cng ngh, cc

d n nghin cu v pht trin nhm thc y chuyn giao cng ngh tin tin vo Thi Lan. Song song vi l thnh lp c quan Chin lc Khoa hc v Cng ngh Quc Gia. Trng tm chnh l hnh thnh mng li khoa hc v cng ngh, xc tin vic hp tc gia cc c quan t nhn v nh nc bao gm: DN sn xut, nh cung cp dch v, cc c quan ti chnh, gio dc.. C nhng k hoch hnh ng c th nhm thay i c cu ngnh cng nghip vi s ra i ca Vin in v in t (EEI). Vin ng mt vai tr v cng quan trng trong vic to ra cu ni gia khu vc t nhn v khu vc nh nc; cng nh phi hp li ch t vic hp tc gia cc DN t nhn vi nhau. V nhng chc nng nh thit lp chnh sch cho ngnh, d tho ngn sch, cc dch v dnh cho DN t nhn cng c chuyn t B Cng nghip sang cho Vin thc hin. 1.3.2. Trung Quc 1.3.2.1. Khi qut ngnh cng nghip in t Trung Quc Trung Quc vi li th chi ph nhn cng r, nng lc cng ngh tng i cao, ang l ni hp dn ca nh u t nc ngoi do kt hp c cc yu t sau: bng n th trng sn phm ITC v dch v, kh nng cung cp nng lc lao ng lnh ngh khng gii hn trong lnh vc cng ngh thng tin v FDI lin tc tng. Trong lnh vc cng ngh in t, Trung Quc ng vai tr l nh sn xut theo hp ng ca GNP, ch yu sn xut ra cc sn phm trung gian, my tnh nguyn chic v thit b truyn thng. Hot ng sn xut ra cc sn phm trung gian ang c y mnh ti Trung Quc vi mc tiu ho nhp vo mng li sn xut. Nm 2015, theo d bo ca cc nh sn xut cc mt hng in t gia dng, Trung Quc s sn xut ra 1/2 s lng u DVD, my nh k thut s, 1/3 s a DVD-ROM, my tnh bn v my tnh xch tay, 1/4 s lng in thoi di ng v TV mu ca c th gii. Hin nay, Trung Quc cng u t ln vo sn xut cc sn phm phn mmhttp://svnckh.com.vn

20

21

dch v thng tin. Trung Quc ang tp trung pht trin 10 h thng phn mm ln. Ti Trung Quc c ba cng vin phn mm quan trng, l Quilu Software Park ti tnh Sn ng, Pudong Software Park ti Thng Hi v Yangtze River Software Park. Tuy nhin cc nh sn xut Trung Quc cng ang phi i mt vi mi e do t cc nh sn xut sn phm in t trung gian t Hn Quc, Nht Bn v i Loan. Bi v trong khi cc s s sn xut ti cc quc gia khc ang c nng cp th cc c s sn xut ti Trung Quc vn i mt vi cc kh khn l cht lng sn phm thp, nhp khu nhiu hn xut khu. Chnh lch gia nhp khu v xut khu tuy ang ngy cng gim i nhng vn cn kh ln. Do , ui kp vi mc phat trin cng nghip in t, Trung Quc ang tch cc u t cho h tng c s, thnh lp cc khu cng nghip ln chuyn sn xut thit b in t, u t cho R&D v ngun nhn lc cos k nng mc cao nng cao nng lc tip thu, lm ch cng ngh v kh nng thit k to ra sn phm mi. 1.3.2.2. Nhng chnh sch nhm hon thin mi trng kinh doanh m Trung Quc ang s dng Cc DN sn xut hng in t ca Trung Quc c bit n nh l cc nh sn xut bn dn, cc nh sn xut theo hp ng, sn xut cc thit b cng, cc dch v phn mm. Trong nhng nm gn y, Trung Quc n lc i mi cng ngh nhm bt kp vi cc quc gia khc trn th gii v thc y nn kinh t ni chung cng nh ngnh cng nghip in t ni ring. Nhng thnh qu i mi cng ngh ca Trung Quc c thc hin qua nhng chnh sch nh sau: Th nht, chuyn t sao chp n sng to. Trc y ch cc t chc nghin cu khoa hc ti Trung Quc mi c cc hot R&D. Ngy nay, cc chnh sch khoa hc v cng ngh chuyn i thnh chnh sch cng ngh quc gia. Nm 2005, mc chi cho hot ng R&D ca Trung Quc l 1,5% GDP, mc tiu vo nm 2020 l 2,5% GDP, tng ng vi 115 t USD. Trong bn bo co u t th gii nm 2005, Trung Quc ng th 2 sau Hong Kong v hot ng R&D. Th hai, chuyn t ngi lm thu sang v tr lm ch cng ty. S ni lnhttp://svnckh.com.vn

21

22

ca Trung Quc vi t cch l nh sn xut cc sn phm hng ho ITC lun ng hnh vi vai tr ngy cng tng ln ca cc cng ty a quc gia nc ngoi Trung Quc. Ban u nhng ngi iu hnh cp cao ca cc cng ty ny u n t cc c s ca cng ty m, tuy nhin tc a phng ho tin trin rt nhanh. Khng ch tham gia, nhiu ngi bn a t b cng ty nc ngoi, ng ra thnh lp cc cng ty ca mnh, kinh doanh c hiu qu. Th ba, to lp cc quy tc cnh tranh mi. Do l ngi n sau trong cuc cnh tranh v ch to v i mi, Trung Quc phi i mt vi nhng i th mnh. Mun c gi tr gia tng cao phi to ra nhng pht minh c tnh t ph hoc a ra cc tiu chun cng ngh ca ring mnh. Trung Quc cng ang n lc tng bc bo m cho cc cng ty trong nc trong lnh vc truyn thng v truyn hnh, khng b l c hi thm nhp vo mt th trng ln, bng cch a ra cc tiu chun ca ring mnh v truyn hnh di ng. 1.3.3. Bi hc kinh nghim rt ra cho Vit Nam Bi hc rt ra t Thi Lan l nc ny thc hin tt nhng chnh sch nhm thc y mi trng kinh doanh to iu kin thun li cho cc DN nc ngoi vo u t. Bn cnh , Thi Lan c chin lc r rng v c th bng vic hnh thnh cc c quan hay cc vin c nhim v quan trng khuyn khch hot ng nghin cu pht trin sn xut, to cu ni cho cc DN t nhn v DN nh nc. Chnh iu ny a Thi Lan tr thnh mt trong nhng nc c nn cng nghip in t ng u trong khu vc vi gi tr sn lng ngy cng gia tng. Bng 1: Cng nghip in t Thi Lan

http://svnckh.com.vn

22

23

Ngun: Electronics industry in Thailand http://www.electronics.ca/reports/industrial/data_thailand.htlm

Bi hc rt ra t Trung Quc l c nhng chnh sch pht trin c th, r rng. y l yu t quan trng thc y ngnh CNT c nh hng trong vic xy dng cc sn phm trng tm, cc th trng mc tiu. Vi nhng nt tng ng v kinh t, chnh tr, yu t t nhin, vn hanhng chnh sch m Trung Quc l bi hc Vit Nam c th p dng. Vit Nam cn phi u t vn v ngun lc nhm vt ra c v tr thp trong chui gi tr ton cu khi hu ht ch mi gia cng, lp rp sn phm m cn phi tranh th p dng hc hi chuyn giao cng ngh tip cn giai on em li li nhun cao hn nh: thit k v nghin cu sn phm

http://svnckh.com.vn

23

24

CHNG 2: NH GI THC TRNG MI TRNG KINH DOANH CA NGNH CNG NGHIP IN T VIT NAM2.1. Thc trng ngnh cng nghip in t Vit Nam2.1.1. Qu trnh hnh thnh v pht trin 2.1.1.1. Khi qut qu trnh pht trin ngnh cng nghip in t th gii Cng nghip in t ang tr thnh ngnh cng nghip mi nhn trong chin lc pht trin kinh t ca mi quc gia. Vi nhng li ch m cc sn phm in t mang li khin cho cuc cnh tranh gia cc nc trong lnh vc ny ngy cng tr mnh m. Chnh iu ny to ra nhng bc nhy vt thn k trong ngnh cng nghip in t khi cc sn phm c a dng vi cc tnh nng vt tri. Thp k 50: l thi k pht trin cng nghip my tnh c ln, vi s kin M cho ra i chic my tnh in t u tin (1946) v pht minh ra bng n bn dn (1952). Trong thp k ny, my in thoi, tng i ni b cng xut hin. Thp k 60: l thi k ch to cc loi my tnh in t c tnh nng cao, c bit l vic m ch to ra mch t hp IC v my tnh th h 360, 370. y cng l thi k ch to ra tivi en trng, tivi mu, my bt sng v tuyn, bng bn dn, mch tch hp, bng diot, bng in n hnh. Thp k 70: CNT bt u c s tin b vt bc khi M tung ra loi my tnh th h th t FS c tn dng cc mch tch hp cc ln. Trong giai on ny, th gii pht trin v khai thc th trng DRAM 1K v DRAM 64K. My FAX, my photocopy, bng iot pht quang, bn phm thit b u cui, monitor bt u c a vo s dng trong sn xut v i sng x hi. Thp k 80: CNT c s tin b nhanh vi bc i thn tc, vi s ra i ca my in, my vi tnh, b iu khin a, my qut nh, thit b tip sng TiVi v tinh, Thp k 90: l s pht trin cc sn phm in t c tch hp cao, h thng ha, tng thm tnh nng, siu nh, nh hn v gi thp i nhiu. Trong thihttp://svnckh.com.vn

24

25

gian ny, my tnh siu nh a vo s dng, cng ngh bn dn tin hnh sn xut hng lot dram 4m (88) - 64m (2000), trong cng nghip micro x l, tn s tng t 30 MHz (1989) ln 200MHz (2000) s BITS tng t 32 BITS MPU th h th hai ln 64 BITS th h th nht. 2.1.1.2. Khi qut qu trnh pht trin ca ngnh cng nghip in t Vit Nam Ngnh cng nghip in t nc ta ra i mun hn nhiu so vi s ra i ca ngnh cng nghip in t th gii. Vi nhng tin b vt bc v cng ngh thng tin nh hng ln n sn phm in t th Vit Nam ch mi tham gia vo giai on u (gia cng, lp rp) trong chui gi tr ton cu. Chnh iu ny khin cho ngnh cng nghip in t ca Vit Nam cn lc hu so vi cc nc trong khu vc t 10-20 nm. Tuy nhin tri qua cc giai on c nhng s chuyn bin r rt nhm pht trin v nh hng tr thnh ngnh cng nghip mi nhn trong qu trnh hin i ha t nc. C th chia qu trnh hnh thnh v pht trin ca ngnh cng nghip in t Vit Nam ra lm 2 giai on chnh nh sau: Giai on trc nm 1975 Trc nm 1975 khi thc dn Php v quc M cn xm chim th ngnh cng nghip in t min Bc gn nh hon ton khng pht trin. Trong sut thi gian ny nhim v ca min Bc l t cung t cp nhm phc v i sng v nh ui gic ngoi xm. Ch c khu vc min Nam, thc dn Php cho xy dng nhiu cng trnh xy dng, cc nh my, xng c kh ln nhm khai thc thuc a. Tnh n thi im nm 1957 1959 t bn nc ngoi u t vo min Nam vi s vn rm r ln n hn 2 t USD. Trong phi k n mt lot cc nh my sn xut hng in t tiu dng c th k n nh: nh my sn xut bng n Coteco, nh my sn xut pin Accu Videco n thi im nm 1975, Si Gn s hu n 38.000 s s sn xut cng nghip, th cng nghip, trong c 766 cng ti v 8.548 c s sn xut cng nghip t nhn. Trong c cc nh my sn xut hng in t vi kh nng lp rp nhiu loi my nh Vicasa, Vikimco, Vinappro, Sonyc t 500 n 1.000 thhttp://svnckh.com.vn

25

26

lp rp. Bn cnh chnh ngnh c kh, luyn kim vi cc x nghip c quy m ln nh Caric v Citronen khin cho ngnh cng nghip in t trong thi k ny cng c iu kin pht trin.15 Giai on t nm 1975 n nm 1986 C th ni trong giai on ny, nn kinh t nc ta cn gp nhiu kh khn khi t nc hon ton thng nht. Min Bc tng bc xy dng kinh t trong khi min Nam sau khi thc dn Php v quc M rt ra khi lnh th, cc k hoch u t vin tr cng b d b, chnh iu ny khin cho cc c s sn xut c nhiu vn cn phi gii quyt, nh hng ln n mi trng kinh doanh cho cc DN. Mt s c im chung c th nhn thy r nt v ngnh cng nghip in t trong thi gian ny nh sau: Thiu ng b gia sn xut linh kin, vt liu v thit b, sn phm cha t tiu chun. C s vt cht ngho nn lc hu. Vi c im ca ngnh cng nghip in t i hi phi c s u t ln chnh iu ny gy cn tr cho qu trnh pht trin ngnh ny trong giai on sau nm 1975. H tng c s tng bc c xy dng nhng cn gp rt nhiu kh khn, mc d Min Nam h thng cc nh my, x nghip vn cn hot ng tt, tuy nhin cng cn vn sa cha v duy tr cc my mc. Trnh thit k v cng ngh: trong lnh vc ch to vt liu bn dn, Vit Nam s dng cng ngh nng chy vng, ko n tinh th, gia cng c hc cc phin bn dntrong ch to linh kin bn dn ch ng v cng ngh Plannar, thit k cc linh kin bn dn ri, cc vi mch in t c nh (lng cc v MOS), trong ch to thit b, ch ng cng ngh lm mch in, lp rp theo dy chuyn. Trong thi gian ny thnh lp Lin hip cc x nghip in t trc thuc B c kh luyn kim. Chnh iu ny cng c t chc, n nh sn xut, c nh hng t nn mng cho ngnh cng nghip in t pht trin. c bit sn

15

http://my.opera.com/tahcm/blog/show.dml/5888291http://svnckh.com.vn

26

27

phm nghe nhn thng hiu Viettronics ca cc x nghip thnh vin tr nn quen thuc vi ngi tiu dng trong c nc. u t cc dy chuyn sn xut in tr, t ha, mch in ca Php, , Tip Khc (c). Ngoi ra cn sn xut c t xoay, chuyn mch, chip p cung cp cho cc x nghip trong nc v xut khu sang cc nc X hi ch ngha c. Giai on t nm 1986 n nay S dng ch yu l cc cng ngh bn t ng v bc u ng dng cng ngh dn b mt (SMT0). Cng nghip sn xut linh, ph kin c trin khai nh ch to n hnh, cun li tia cng ngh ph tr nh cng ngh p cc chi tit v sn phm nha cng c hnh thnh pht trin phc v ni a ha cc sn phm. Sn phm hng in t tiu dng chim t l kh cao (80%) trong c cu sn phm ngnh in t ti Vit Nam; trong khi cng nghip sn xut ph tng, linh kin v cng nghip ph tr li pht trin chm nn t l ni a ha cng nh gi tr gia tng ca sn phm cn thp. cc doanh nghip FDI nh Sony, Panasonic, Toshiba, Samsung, JVC, ... cng mt s doanh nghip Vit Nam nh VTB (Viettronics Tn Bnh) Belco (Viettronics Bin Ha), Tin t... ch yu lp rp sn phm in t tiu dng v in lnh phc v th trng tiu th ni a.16 Ngy cng c nhiu tp on in t, vin thng nc ngoi quyt nh chn Vit Nam lm c im sn xut xut khu ra ton th gii. Khi u cho xu hng ny l cc tp on in t Nht Bn, nh Nidec, Canon v Sanyo. Tip n l cc tp on n t M, Hn Quc v i Loan, trong ng k nht l d n ca Intel, Hon Hai Foxconn, v Samsung Electronics.17 Cng nghip ph tr chuyn bin tch cc do chin lc ca cc tp on u t vi cc d n sn xut mch in in t, my bin dng, linh k chng nhim t, linh kin cng hng m thanh, th cm ng, b ni cp quang, chip in t16 17

http://www.thv.vn/News/Detail/?gID=13&tID=58&cID=8112 http://veer.vn/News/9137/phat-trien-nganh-cong-nghiep-phu-tro-co-hoi-da-den.aspxhttp://svnckh.com.vn

27

28

2.1.2. Thc trng ngnh cng nghip in t Vit Nam Ngnh cng nghip in t Vit Nam xut hin t nhng nm 70. Nhn chung, ngnh cng nghip in t Vit Nam cn non tr, tim lc ti chnh cng nh cng ngh lc hu so khu vc v th gii. Sau hn 30 nm pht trin, n nay theo bo co thng k ca Hip hi Cng nghip in t Vit Nam, c 38 DN nc ngoi, 41 Cng ty thng mi c phn, 20 Cng ty TNHH v 9 DN Nh nc ang tham gia hot ng trong lnh vc ny.18 L do chnh khin cho ngnh cng nghip in t chm pht trin l do thiu mt chin lc v tm nhn; khuyn khch cc DN sn xut xut khu hn l tp trung vo th trng ni a, trong khi vn cha c mt chnh sch u i v thu quan nhm mc ch thu ht a dng ha sn phm trong nc. 19Cc hot ng ch yu ca ngnh bao gm sn xut v lp rp v hot ng xut nhp khu. 2.1.2.1. Hot ng sn xut v lp rp Xut pht im ca CNT Vit Nam l lp rp cc thit b in t gia dng di dng SKD (nhp mt na linh kin ), CKD (nhp tt c cc linh kin), v IKD (nhp mt phn linh kin) l chnh. Ngoi ra, chng ta cn tin hnh sn xut, ch to cc thit b in t cng nghip, cc h thng cn o in t, iu khin t ng, cc thit b in t y t v chuyn dng, tip l cng on lp rp my vi tnh, gia cng xut khu cc bng mch in t v thc hin cc dch v khc. Tuy nhin c mt thc t l hin nay c cu ca ngnh thin v hng tiu th hn l sn xut. DN tp trung nhiu lnh vc thng mi. iu ny c th gii thch thng qua ro cn gia nhp ngnh, lnh vc sn xut in t i hi vn ln v cng ngh nn cc DN nh kh c th gia nhp vo lnh vc sn xut m tp trung lnh vc phn phi lu thng sn phm. V c cu ca ngnh ch trng u t sn xut

18 19

Consumer Electronic Market in Vietnam 1/2009, Internationa Business Strategies Vietnam Consumer Electronics and Electronics Industry Market Q1/2010, Business Monitor Internationalhttp://svnckh.com.vn

28

29

thnh phm hn l linh ph kin v bn thnh phm, chnh iu ny khin cho mc quc t ha ngc (nhp khu) ca ngnh tng i cao.20 V c cu sn xut, cng nghip in t Vit Nam c th chia thnh 5 nhm chnh nh sau: in t gia dng: a s cc DN in t ch yu tham gia vo loi hnh ch tc v lp rp n gin, dng CKD chim ti 80%. Khong 70% tng s tivi v radio, cassette bn trn th trng ni a l lp rp trong nc, nhng li dng linh kin v cc u vo khc ca nc ngoi. y l ngnh c quy m sn xut ln nht, c s tham gia ca c doanh nghip Vit Nam xc nh y nhm sn phm ch lc, song li l nhng sn phm m ta chm hn cc nc trong khu vc t 1015 nm cng ngh. Thit b thng tin: Ch yu l kinh doanh lp rp my tnh, thit b mng v thit b ngoi vi. T nm 1998, Vit Nam lp rp my tnh mang thng hiu Vit Nam nh CMS, T&Hnhng ton b linh kin in t chip vi x l, chipset, connector, in tr, t in, socket thm ch c pin, dung mi hn, mch PCB dy chuyn cng ngh lp rp u l nhp khu. Thit b vin thng: y l lnh vc c nh nc quan tm nn c u t chiu su vi quy m thch hp c cng ngh hin i: sn xut c mt s sn phm c cht lng cao, thay th nhp khu v bc u c sn phm xut khu. Tuy nhin vn ch dng mc lp rp v vn nhp khu phn ln linh kin. Sn xut ph kin v vt liu: Hin nay, Vit Nam sn xut c mt s loi linh ph kin nh mch in, t in cc loi, cun cao p, cun cm, cun li tia, chi tit nha, tuy nhin nng lc sn xut ph kin v vt liu ca Vit Nam vn cn hn ch. Sn xut in t chuyn dng v cng nghip: Bao gm cc my mc v cc thit b in t phc v cc ngnh cng nghip khc nh an ninh, y t.

20

PGS.TS Nguyn Hong nh (2008), Nghin cu chui gi tr ton cu v kh nng tham gia ca cc doanh nghip ngnh in t ca Vit Namhttp://svnckh.com.vn

29

30

C cu ngnh cng nghip in t ca Vit Nam cn tng i mt cn xng trong hng in t gia dng chim t l cao hn 80%, cn li l cc sn phm in t chuyn dng v linh kin, ph kin in t. V quy m, gi tr sn xut ton ngnh lin tc tng ln t nm 1997 nhng tc tng trng khng thc s ln. T trng ngnh cng nghip in t cng khng c ci thin ng k, ch xp x mc 3% trong khi cc nc khc trong khu vc t trng ny trn 18%. Hin nay s DN ng vai tr sn xut hng gia cng theo thit k v thng hiu ca ngi mua (OEM) chim ch yu, cn s DN ng vai tr ODM, sn xut bng thit k ca mnh vi DN sn xut sn phm bng thng hiu ca mnh ch chim t l nh.21 S cc DN xut khu hng bng thng hiu ca DN phn ln li l cc DN c vn u t nc ngoi. iu ny cho thy nng lc thit k cng nh marketing sn phm in t cc DN ni a cha cao. Hin nay trong chui gi tr ton cu, DN Vit Nam thng v tr l gia cng, lp rp l ch yu. DN in t Vit Nam thng l nh sn xut cc sn phm gia cng xut khu v cng c mt s cc DN sn xut hng xut khu bng thit k ca DN. Nu so snh vi cc nc ASEAN 5 (gm Thi Lan, Singapore, Malaysia, Indonexia v Philippines) ngnh CNT Vit Nam mi ang cui giai on 1 (lp rp sn phm t ph kin nhp khu), u giai on u t sn xut linh kin ph tng pht trin cng nghip ph tr. Trong khi cc nc ASENA 5 ang pht trin giai on 3 (nghin cu thit k sn phm, u t cng ngh cao, y mnh xut khu).22 Cng tc nghin cu pht trin sn phm ca ngnh ny cng c nh gi mc yu km. T l u t cho i mi cng ngh rt thp, ch mc 0,2% - 0,3% doanh thu. Ngay c DN ln, t l ny cng ch dao ng quanh con s 1%. Trong khi ti n , t l u t t 5%, Hn Quc 10% v Trung Quc

21

Trong ti Nghin cu chui gi tr ton cu v kh nng tham gia ca cc doanh nghip ngnh in t ca Vit Nam vi quy m chn 38 mu quan st th c 16 DN l sn xut OEM, 9 DN sn xut ODM, 13 DN sn xut OBM 22 http://www.vnmedia.vn/print.asp?newsid=55158http://svnckh.com.vn

30

31

12%. Chnh v vy gi tr gia tng ca sn phm in t Vit Nam t thp, ch t 510% dn n kh nng cnh trang ca sn phm khng cao.23 Trong chui gi tr ton cu, DN Vit Nam thng v tr l nh sn xut mc d trn th trng ni a, t trng cc DN trong hot ng lnh vc phn phi ln hn t trng DN hot ng trong lnh vc sn xut. T trng cc DN hot ng trong lnh vc cng ngh cao ln hn t trng DN hot ng trong lnh vc in t tiu dng. V s lng nh sn xut thnh phm chim t trng ln hn nh sn xut linh kin hay bn thnh phm. V tnh n thi im nm 2009, theo nh gi ca Business Monitor Internation th sn lng cng nghip in t Vit Nam t khong gn 3.5 t USD, v d on s gia tng CAGR t 26% ti nm 2013. V gi tr ca ngnh CNT trong thu nhp GDP s tng t 4% nm 2009 n dao ng quanh 6.3% nm 2014. Tuy nhin iu ny s ph thuc nhiu vo s n lc ca chnh ph trong vic thc hin ci cch thu v s dng nhng s iu tit h tr pht trin ngnh. Bng 2: Tng sn lng ngnh cng nghip in t Vit Namn v: triu USD

2006 Tng CNT T lng CNT/GDP l sn 3% sn 1.770 lng ngnh

2007 2.200

2008 3050

2009f 3.720

2010f 4.451

2011f 5.510

2012f 7.181

3%

3%

4%

4%

5%

5%

Ngun : Vietnam Consumer Electronics and Electronics Industry Report Q1/2010, BMI.

2.1.2.2. Hot ng thng mi xut nhp khu a/ Xut khu Bng 3: Tng gi tr xut khu hng in tn v: Triu la

23

http://www.crmvietnam.com/index.php?q=node/550http://svnckh.com.vn

31

32

Series 3

1606

1880

2300

2070

2006

2007

2008

2009

Ngun : Vietnam Consumer Electronics and Electronics Industry Report Q1/2010

V tc tng trng, so vi cc ngnh cng nghip khc, cng nghip in t vn l mt trong nhng ngnh non tr ca nc ta. Trc y, nhm hng ny cha thc s c quan tm pht trin nhng vi bc nhy vt v kim ngch xut khu trong my nm gn y, in t v linh kin my tnh ang l mt trong nhng nhm hng c xp vo danh sch cc mt hng xut khu tim nng. Kim ngch xut khu khng ngng tng qua cc nm vi tc rt nhanh. Qua cc nm 2006, 2007 sau khi Vit Nam gia nhp WTO sn lng gia tng ng k, tuy nhin sau cuc khng hong nm 2008, cc nn kinh t ln trn th gii c xu hng ct gim chi tiu. Chnh bi vy trong nm 2009, gi tr kim ngch xut khu c xu hng gim. Theo VEIA th tng trng kim ngch xut khu hng nm c t 25-30%. Nhng t trng xut khu hng in t trong tng kim ngch xut khu ca Vit Nam vn ch mc thp, hn 4%, trong khi t l ny Singapore l 45% v Philippines ti 63%. V c cu xut khu, cng nh c cu sn xut, Vit Nam ch yu xut khu hng in t dn dng, my tnh, linh ph kin gin n, ch yu l cc sn phm c hm lng cng ngh trung bnh. V th trng xut khu hin ti hng in t Vit Nam c mt trn 70 quc gia, trong tp trung ch yu l Chu u v Chu . Trong , Chu v cc nc trong khi ng l th trng rng ln nht ca xut khu in t Vit Nam. Xut khu in t ca Vit Nam ra cc nc ng ch yu l hot nghttp://svnckh.com.vn

32

33

xut nhp khu an cho gia cc chi nhnh, cc nh my, tp on a quc gia. Trong th trng Nht Bn lun ng u, tip theo l Hn Quc, Singapore. b/ Nhp khu Nh cp trn, sn xut ca Vit Nam mi ch dng li khu lp rp l chnh nn hot ng lp rp c th thc hin c trong iu kin ngnh cng nghip ph tr nc ta cha th cung cp linh kin cho sn xut th vic nhp khu linh kin in t c ngha quan trng duy tr s pht trin ca ngnh CNT nc ta. V c cu nhp khu, Vit Nam ch yu nhp khu cc sn phm sau: Nhp khu hng nguyn chic: trc y cc c s lp rp in t cha pht trin, cho nn p ng nhu cu tiu dng trong nc, chng ta phi nhp khu sc sn phm nguyn chic t nc ngoi. Hin nay mc d lp rp c nhiu sn phm in t nhng vi nhng sn phm cng ngh cao nh mn hnh tinh th lng c ln, ti vi plasma. u DVD vn phi nhp khu nguyn chic v cha c dy chuyn cng ngh, vn u t v trnh tay ngh ca cng nhn cn hn ch. Nhp khu linh kin in t: ngun linh kin in t ng vai tr ht sc quan trng i vi ngnh CNT v c bit l CNT hng vo lp rp nh Vit Nam. Thng thng chng ta nhp khu CKD (80%), SKD v IKD. Vi c cu nhp khu nh hin nay, cc doanh nghip in t Vit Nam ch ng vai tr nh nh phn phi li sn phm ca cc cng ty nc ngoi. Tuy s linh kin in t nhp khu ln nhng khn em li s ch ng chim lnh th trng cho cc nh sn xut trong nc. V th trng nhp khu, cc doanh nghip in t Vit Nam ch yu nhp khu t cc nc trong khu vc ng : c bit l Singapore, Nht Bn, Hn Quc, i Loan, Hng Kng, Thi Lan v Malaysia. Trong K hoch pht trin ngnh cng nghip in t, Chnh ph cao vai tr ca ngnh ny nh mt trong nhng b phn chnh to nn s tng trng ca kinh t ni a. Chnh ph cng to nhng iu kin thun li pht trinhttp://svnckh.com.vn

33

34

ngnh vi mc tiu mang li doanh thu t 4-6 t USD trong nm nay, t t l tng trng hng nm trn 20%.

2.2. nh gi thc trng mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t Vit NamMi trng kinh doanh ca mt ngnh bao gm cc yu t ni ti trong ngnh v nhng yu t khch quan tc ng n cc doanh nghip. Hai yu t s tc ng qua li, tng tr, b sung ln nhau. Ch trn c s va hon thin c MTKD quc gia v phi kt hp vi chnh cc nhn t trong ni b ngnh th MTKD mi c c hi c ci thin. 2.2.1. nh gi thc trng mi trng kinh doanh ca Vit Nam theo tiu chun xp hng ca World Bank Hin nay trn th gii, c nhiu cc bo co nh gi v MTKD vi nhng ch tiu khc nhau nh : Mi trng Kinh doanh c WB v tp on ti chnh IFC, Bo co Ch s T do Kinh t (IEF) ca t chc Heritage Foundation v Bo co Ch s Cnh tranh Ton cu (GCI) ca Din n Kinh t Th gii (WEF). Tuy nhin theo nhm nghin cu, nh gi MTKD ca mt quc gia khng ch da trn nhng yu t v m : tnh hnh xut nhp khu, tng trng kinh t, dn s, mc sng, iu kin t nhin, x hi, yu t chnh trth mi ch nhn nh c thc trng pht trin, quy m ca nn kinh t . Xem nn kinh t mnh hay yu im no v c cc iu kin d dng thc hin kinh doanh kha cnh no : chnh tr, yu t ti nguyn thin nhin, ngun lc con ngiTuy nhin y c th coi ch l nhng yu t cn ca MTKD m cha phi l yu t , v c th k n mt s nc c MTKD rt tt theo nh gi ca th gii nhng li c iu kin thin nhin, ngun lc khng thun li. Vy ti sao nhng nc li c nhn nh l ni c iu kin MTKD tt, l im n hp dn ca cc nh u t. Mi trng kinh doanh c nh gi da trn nhng kin kho st t cc DN tham gia th trng. Do cn mt cng c o lng nh tnh cc quy nh php l p dng cho cc DN , trn c s nhn nh c nhng yu t cn tr hnh chnh trong qu trnh hot ng ca DN. iu ny c nh hng rt quanhttp://svnckh.com.vn

34

35

trng, thc y hay hn ch s pht trin ca mt DN ti quc gia . Vit Nam trong thi gian qua vn ln lm mt trong nhng quc gia dn u v thu ht vn u t nc ngoi, nhng cng theo nhn nh ca nhiu chuyn gia: Vit Nam ang gy kh khn cho mnh khi c nhng cn tr cho cc DN nc ngoi khi tham gia th trng. Bi vy, nhm nghin cu ch thc hin nh gi MTKD ca Vit Nam thng qua cc tiu ch nh hng n hot ng ca mt DN. V mt trong nhng bo co uy tn m cc nh chnh sch, cc nh u tquan tm khi xem xt MTKD ca Vit Nam l bo co ca WB vi 10 ch tiu nh gi.

2.2.1.1. Thc trng mi trng kinh doanh ca Vit Nam Vi nhng tiu ch ng gi v mi trng kinh doanh ca cc quc gia l khc nhau khin cho v tr ca MTKD ca Vit Nam c s thay i. Tuy nhin theo cc bo co thng nin ca cc t chc quc t th MTKD ca Vit Nam rt thp trong cc bng xp hng v so vi cc nc trong khu vc, Vit Nam vn th hng di xa. Theo bo co MTKD ca WB th Vit Nam xp hng 91/92 (2008/2009) vi vi hng 15/13 ca Thi Lan v 93/83 ca Trung Quc. Bng 4 : Bo co xp hng mi trng ca WB nm 2008 (2009) Tiu ch xp hng Xp hng mi trng kinh doanh Tiu ch 1: Thnh lp doanh nghip Tiu ch 2: Cp giy php Tiu ch 3: Tuyn dng v sa thi lao ng Tiu ch 4: ng k ti sn Tiu ch 5: Vay vn Tiu ch 6: Bo v nh u t Tiu ch 7: ng thu Thi Lan Trung Quc 15 (13) 36 (44) 12 (12) 49 (56) 20 (5) 36 (68) 33 (11) 89 (82) 93 (83) 135 (151) 175 (176) 86 (111) 29 (30) 84 (59) 83 (88) 168 (132)http://svnckh.com.vn

Vit Nam

91 (92) 97 (108) 63 (67) 84 (90) 38 (37) 48 (43) 165 (170) 128 (140)35

36

Tiu ch 8: Thng mi quc t Tiu ch 9: Thc thi hp ng Tiu ch 10: Gii th doanh nghip Tiu ch 1: Thnh lp doanh nghip

50 (10) 26 (25) 44 (46)

42 (48) 20 (18) 57 (62)

63 (73) 40 (42) 121 (124)Ngun: World Bank

Trc y khi s mt doanh nghip, nh kinh doanh phi tri qua 11 bc th tc, mt 50 ngy v mt khon chi ph tng ng vi 20% thu nhp bnh qun u ngi.24 Tuy nhin, Vit Nam tin hnh mt s ci cch nhm gim thi gian thnh lp doanh nghip Vit Nam, c bit t khi lut doanh nghip mi c hiu lc thng 7/2006 gim s ngy cp php ng k kinh doanh Vit Nam. V vic thc hin quy trnh mt ca c tin hnh t thng 3/2007 c nhng ci cch v cp m s thu, v giy php khc du cng cha c a vo bo co nm nay. V vy, ch s thi gian thnh lp doanh nghip ca Vit Nam vn gi nguyn 50 ngy nh nm ngoi. So vi nm 2008 th trong nm 2009 v tr ca Vit Nam khng thay i vn hng 116. Bng 5: Tnh hnh thnh lp doanh nghip Vit Nam

24

http://svnckh.com.vn

36

37

Ngun: Doing Business in Viet Nam 2010 - IFC

Tiu ch 2: Cp giy php Mt trong nhng l do khin mi trng cnh tranh ca Vit Nam b gim l do th tc hnh chnh (TTHC) cn rm r, sch nhiu. Cc TTHC c bit cc th tc v thu, hi quan, giy php kinh doanh v quan h lao ng l nhng lnh vc then cht trong vic ci thin mi trng kinh doanh, nhm thu ht u t. Chnh v vy chnh ph a ra n n gin ha TTHC trong cc lnh vc qun l nh nc giai on 2007-2010 (gi tt l n 30). Trong , lnh vc ti chnh c ti 840 TTHC c thc hin ti cc cp c lin quan thit thc n ngi dn v DN nh thu, ph, l ph, hi quan, ti chnh doanh nghip, qun l gi...Theo VCCI, nu chi ph hnh chnh ngy cng cao, chi ph ngoi l ngy cng ln s khin doanh nghip b gim nng lc cnh tranh. V vy, vic ct b hn 1.000 TTHC trong giai on 1 ca n 30 c thc hin theo hng thun li, hiu qu hn cho ngi dn v doanh nghip; ng thi cao vai tr gim st qu trnh vn bn i vo cuc sng ca ngi dn v doanh nghip. Cc bc th tc, thi gian v chi ph b ra gii quyt cc giy php hot ng kinh doanh Vit Nam tng i cao so vi cc nc trong khu vc. V d nh trong ngnh xy dng nh u t mt 13 bc th tc, 194 ngy v 248.1% thu nhp bnh qun u ngi, trong khi mc bnh qun ton khu vc l 185% mc thu nhp bnh qun; thm ch nc lng ging Thi Lan ch l 10,7%25. Bc tranh v giy php Vit Nam tt 38 bc t hng 25 xung hng 63. Tuy nhin, theo nh gi ca cc chuyn gia kinh t, y l th hng trung thc hn so vi nm ngoi bi v vn giy php trn thc t vn ang t ra nhiu kh khn cho Vit Nam hin nay. Tiu ch 3: Tuyn dng v sa thi lao ng Nhng kh khn khi tuyn dng v sa thi cng nhn, tp trung 6 yu t: kh khi thu ngi, tnh kht khe ca gi lm vic, kh khi sa thi lao ng, kht khe trong ch thu lao ng, chi ph tuyn dng (t l so vi tin lng)25

Rand, J. and Finn Tarp (2007), Characteristics of the Vietnamese Business Environment: Evidence from a SME Survey in 2005http://svnckh.com.vn

37

38

v chi ph sa thi (s tun lng phi bi hon). So snh vi cc nc trong khu vc, tuyn dng lao ng Vit Nam d dng. Tuy nhin, vic sa thi lao ng Vit Nam kh khn hn v c xp gn nh nhm kh khn nht. C th, kh trong vic sa thi lao ng Vit Nam l 40 (trong thang t 1 n 100), chi ph sa thi lao ng l 87 tun lng. Tiu ch 4: ng k ti sn Tiu ch ny xem doanh nghip c d dng bo m quyn s hu ti sn hay khng. Vit Nam doanh nghip cn tri qua 4 bc th tc, mt 67 ngy v tn 1,2% gi tr ti sn c c s bo m ny. Tuy nhin, so vi cc nc ng u trong bng xp hng doanh nghip Vit Nam vn mt nhiu thi gian ng k ti sn. Ngoi ra, vn cn mt s vn bt cp trong lnh vc ny: giao dch khng chnh thc vn kh ph bin, quy trnh hp thc ho hin cn kh khn. Qun l t ai cha hiu qu nn vic doanh nghip thiu chng nhn s hu t ai v ti sn l kh ph bin. Bng 6: Tnh hnh thnh lp doanh nghip Vit Nam

Ngun: Doing Business in Viet Nam 2010- IFC

Tiu ch 5: Vay vnhttp://svnckh.com.vn

38

39

Tiu ch ny xem xt cc mc quyn li theo lut nh ca ngi vay v ngi cho vay, mc y ca thng tin tn dng, ph ca ng k cng cng v t nhn. Vo nm 2009 mc ca quyn li theo lut nh ny c tng thm hai im ln 6/10, ngha l s tip cn tn dng ca doanh nghip d dng hn. Di y l bng nh gi v tiu ch vay vn ca Vit Nam so vi mt s nn kinh t trong khu vc

Bng 7: Xp hng vay vn mt s quc gia trong khu vc ASEAN

Ngun: Doing Business in Viet Nam 2010- IFC

Hin nay, Vit Nam thng tin v tin cy tn dng ca c nhn cng nh cng ty khng c chia s v cc t chc ng k thng tin tn dng t nhn cha pht trin. Nu khng c cc d liu v tin cy tn dng, ngn hng s rt e ngi vic cho vay, v v th vic tip cn tn dng s b hn ch. Vit Nam ang xc tin vic xy dng t chc ng k thng tin tn dng t nhn. Khi t chc ny chttp://svnckh.com.vn

39

40

hnh thnh v cc iu kin php l cn thit cho hot ng ca n c ban hnh chc chn s gip cho vic tip cn thng tin tn dng Vit Nam c d dng hn. Tiu ch 6: Bo v nh u t Tm l ngn ngi khi u t vo Vit Nam th hin trong cc ch s ny. Tiu ch 6 xem xt ba phng din bo v nh u t gm c tnh minh bch trong giao dch, trch nhim php l ca gim c v kh nng ca c ng kin cc nh qun tr c hnh vi sai tri. Tnh tng th Vit Nam ch t 2,7/10. Ch s v trch nhim ca gim c nm trong nhm thp nht th gii (0/10), quyn khiu kin ca c ng v tnh minh bch u thp (2/10 v 6/10). Nm nay, th hng ca tiu ch ny l 165/178.

Tiu ch 7: ng thu Cc doanh nghip Vit Nam thuc nhm tiu tn nhiu thi gian nht p ng cc yu cu v thu. Nhng th tc thu nhiu kh, lm mt nhiu thi gian ca doanh nghip l vn ng lu . Bnh qun doanh nghip phi np 32 ln trong mt nm v mt khong 1.050 gi lm vic trong khi Indonesia l 266 gi lm vic. Bo co ca Hip hi doanh nghip tr Vit Nam (2009) cng cho thy 39% doanh nghip c hi cho rng th tc thu hin nay l phc tp trong khi ch c 16% cho l n gin. Hn 40% doanh nghip nh gi chnh sch thu thiu minh bch v thiu n nh, ch c 13% cho l minh bch v 5% cho l n nh. Trong khi tnh trng trn thu din ra kh trm trng, c n 14% DN khng tr ng thu no, trong 91% l nhng DN khng ng k chnh thc. Bn cnh nng lc thu thu c vn - khi c n 90% thu c thu bi nhng quan chc cp x v huyn vi kh nng hn ch, th vn cn b trm trng hn bi tnh trng tham nhng v hi l ca nhng nhn vin v quan chc ngnh thu. Tiu ch 8: Thng mi quc t26

26

Toan (2007) - Impact of Government Policies on the Development of Private Small and Medium Size Enterprises (PSMEs) in Vietnamhttp://svnckh.com.vn

40

41

Hot ng xut nhp khu hng ha Vit Nam ci thin nhiu, chi ph v th tc gim nhng vn cn mt thi gian. xut mt container hng, doanh nghip phi c su loi h s, mt 24 ngy v tn 669 USD. Trong khi , Trung Quc chi ph thi gian khng thp hn Vit Nam l 21 ngy nhng chi ph tin bc li thp hn ng k, ch 390 USD. Tng t nhp khu mt container, doanh nghip cn c 8 loi h s, mt 23 ngy v 881 USD. Vic phi chu chi ph cao hn nhiu so vi cc nc trong khu vc ang gy nh hng khng nh cho tnh cnh tranh ca Vit Nam. Nm nay, Vit Nam xp hng trung bnh 63/178. Tiu ch 9: Thc thi hp ng Vit Nam, doanh nghip ch phi tri qua 34 bc th tc tn 295 ngy v 31% gi tr mn n l hp ng c thi hnh. Vi cc ch s ny nm nay Vit Nam ang v tr 40/178. Tuy nhin, theo mt s chuyn gia, Vit Nam khng nn qu lc quan v v tr ny bi v thc t vic chp hnh thc thi cc phn quyt ca to n vn cha n, c bit trong lnh vc ngn hng, vic thu hi n qu hn ang l kh khn ln. Tiu ch 10: Gii th doanh nghip Vic gii quyt cc trng hp ph sn doanh nghip Vit Nam cn km hiu qu, xp hng 121/178. Th tc ph sn phi mt t nht 5 nm, tn km n 15% gi tr ti sn ca doanh nghip. i vi nhng doanh nghip v n th cc bn lin quan ch thu hi c 18% gi tr ti sn. V th, rt t doanh nghip tun theo cc quy nh v th tc chnh thc khi mun ng ca hot ng. 2.2.1.2. nh gi nhng ci thin v mi trng kinh doanh Vit Nam Gn mt na (45%) doanh nghip ghi nhn c s tin b trong th tc hnh chnh v gia nhp th trng, phn nh n lc khng ngng ca chnh ph trong lnh vc ny, c bit l vic n gin ha cc th tc hnh chnh trong vic thnh lp doanh nghip thng qua c ch mt ca trong khu ng k kinh doanh. Tuy nhin, mt s lnh vc quan trng khc nh ngun cung lao ng hay np thu th li t kh quan hn.http://svnckh.com.vn

41

42

Cc doanh nghip nc ngoi ghi nhn nhng chuyn bin tch cc ca Vit Nam trong vic xy dng mt mi trng cnh tranh bnh ng hn v ci tin h thng lut l kinh doanh ph hp hn vi thng l quc t. y chnh l kt qu tc ng trc tip ca vic gia nhp WTO mang li. C 46,6%27 doanh nghip nc ngoi cm nhn c cc thay i tch cc trong i x bnh ng hn gia doanh nghip trong nc v doanh nghip c vn nc ngoi, v 39,6 % doanh nghip nc ngoi tham gia iu tra ghi nhn c ci thin trong lnh vc tng cng tun th cc quy tc v thng l kinh doanh quc t.

Bng 8 : Nhng ci thin gn y i vi mi trng kinh doanh

Ngun: B k hoch v u t, nm 2010.

27

VCCI (2008), To mi trng kinh doanh thun li cho cc doanh nghip nh, NXB chnh tr quc gia 62008http://svnckh.com.vn

42

43

Chi tit ca 10 tiu ch nh gi k trn cho thy mi trng u t kinh doanh ca Vit Nam c ci thin nhiu so vi trc y v so vi cc nc lng ging. Tuy nhin, do cc nc ang pht trin khc cng ang tch cc thc hin ci cch thm ch nhanh hn Vit Nam. l l do ti sao Vit Nam d thng hng trong bng xp hng chung nhng vn cn ci cch mnh m v lin tc hn na. Chnh v vy: nu khng tip tc ci cch, cc nc khc s vt ln. Bi v trn thc t, ng Nam , mi trng kinh doanh ca Vit Nam vn cn km xa so vi cc nc Singapore (hng 1), Thi Lan (15) v Malaysia (24), song tt hn nhiu so vi Indonesia (123), Philippines (133), Campuchia (145). Trong bo co nh gi nm 2009 ca World Bank v mi trng kinh doanh th quc gia kinh t ln ln cn l Trung Quc tng hng t hng 93 ln 83. y chnh l mt cnh bo cho thy Vit Nam cn y mnh ci cch nhanh hn na, trit hn na nu mun cnh tranh v thu ht u t. Nhn nh chung ca cc chuyn gia kinh t trong v ngoi nc l Vit Nam khng th ch so snh vi chnh mnh m phi n lc ci cch trit trong bi cnh cc nc khc cng ang ci cch mnh m mi mong ci thin mi trng kinh doanh trong nhng nm sau. 2.2.2. nh gi thc trng mi trng kinh doanh ngnh cng nghip in t qua m hnh cnh tranh 5 ngun lc ca Michael Porter nh gi nhng yu t tc ng n hot ng kinh doanh ca DN trong mt ngnh c s dng ph bin hin nay l m hnh cnh tranh 5 ngun lc (Five Forces) ni ting ca Michael Porter. M hnh nh gi ton din nhng yu t nh hng trc tip n s cnh tranh ca mt ngnh. Thng qua nhng tm hiu l lun v 5 ngun lc kt hp vi s liu tng hp, ti c nhng nh gi v cc yu t nh sau: 2.2.2.1. Nhng vn v ngun cung ca ngnh CNT C hai vn ni tri nht v ngun cung ca ngnh CNT l s pht trin ca ngnh cng nghip ph tr (CNPT) v ngun nhn lc c trnh chuyn mn cao.

http://svnckh.com.vn

43

44

Th nht, ngnh cng nghip ph tr l yu t c nh hng rt cao ti s pht trin ca mt ngnh cng nghip. Ring i vi ngnh cng nghip in t th ngnh cng nghip ph tr cng ng vai tr quan trng, c th ni s sng cn ca ngnh cng nghip in t c t ln vai ca khi ngnh cng nghip ph tr. Nhn chung ngnh cng nghip ph tr Vit Nam vn ang trong giai on s khai, yu km v manh mn. S lng cc DN ph tr ni a mi ch dng li khu sn xut cc chi tit, linh kin n gin v c cu gi tr NH rt nh. Do tnh cht v c th ca cc sn phm, loi sn phm ph tr nh ph tng, linh kin, nguyn ph kin... Cc danh nghip Vit Nam hin ch c th tp trung u t v pht trin sn xut cc loi ph tng linh kin c kch c cng knh vi cng ngh sn xut khng phc tp v ch vi mc tiu p ng nhu cu, yu cu ca cc DN FDI. Thm na, yu cu t ra cng nh chnh sch thu mua t pha cc Cty FDI rt kht khe v cht lng, thng s k thut, ngun nguyn vt liu v thi hn giao hng. Thc t, cc DN ni a kh c kh nng p ng mt cch ton din cc yu cu ny. i din Cty Daihatsu (NB) tng cho bit h i kho st hng thng tri ti 64 DN tm nh cung cp c vt theo chun quc t nhng tt c u khng p ng. Cn Cty Canon, kho st hng nm tri, try trt mi mi tm c cc nh cung cp linh kin ph tng ti VN. Nhng oi om l, trong s vi chc nh cung cp th c n hn 90% l cc DN FDI28.

Ngay nhng ngy u t chn vo

VN, Cty LD Toyota VN kho st v tm c vi DN VN cung cp linh kin, ph tng, nhng n khi mang mu v NB kim nghim th khng t cht lng. Bng 9: Mi quan h gia ngnh cng nghip ph tr v lp rp hng in t

28

c m cng nghip ph tr Vit Nam cn trn giy, http://www.laodong.com.vn/Home/Uoc-mo-congnghiep-phu-tro-Viet-Nam-con--tren-giay/20093/129868.laodonghttp://svnckh.com.vn

44

45

Ngun : Xy dng v tng cng ngnh cng nghip ph tr ti Vit nam; Bo co iu tra KYOSHIRO ICHIKAWA

Vic ngnh CNPT trong nc cn yu khin cho ngun cung ch yu cho ngnh CNT phi ph thuc vo nhp khu ca nc ngoi. Vic nhp khu khin cho cc doanh nghip sn xut hng in t Vit Nam hon ton b ng trc nhng bin ng ca kinh t th gii cng nh lm mt i kh nng thng lng ca mnh khi mua hng bi ngun cung ng l kh hn hp. Nhp khu nguyn vt liu, linh kin s chu mt phn thu nhp khu. Mc d trong nm 2009, B Ti chnh chp thun ngh gim bt thu sut vi mt s loi linh kin in t29 nhng vi mc thu sut mi th gi thnh sn phm in t trong nc vn cha th cnh tranh c vi sn phm in t nhp khu nguyn chic, c bit l sn phm t cc nc trong khu vc ASEAN. Linh kin nhp khu s to ra sc p cho ngnh CNT bi l chi ph chuyn i nh cung ng trong trng hp ny cng cao hn nhiu so vi trng hp c sn cc nh cung ng trong nc.29

ng nha, my bm kh, bm chn khng, my nn, qut khng kh, np chp iu ha gi, van in t, van x, bnh rng v cm bnh rng, b nh thi gian, ng c in xoay chiu mt pha, linh kin, ph tng ca ng c diezel, linh kin ph tng ca ng c du, cht trc, gng cha c khung (gng c un cong sn xut gng chiu hu xe my) gim t mc 5-10% trc xung mc thu p dng ph bin t 0% n 10. Mt s mt hng khc nh cc loi qut bn, qut sn, qut trn c cng sut khng qu 125W, my ht bi, my nh bng sn nh, my nghin hoc trn thc n, my vt p nc rau qu p dng mc thu mi 40% thay cho mc 50% hin hnh. Ngun: http://www.linhkiendientutmg.com/NewsDetail.aspx?cate=82&tuto=40http://svnckh.com.vn

45

46

Th hai, thiu ngun nhn lc cht lng cao l vn m hin nay tt c cc ngnh Vit Nam u gp phi, i vi ring ngnh CNT, xy dng ngun nhn lc cht lng cao l cha kha nng cao v th ca ngnh trong chui sn xut ton cu. Bi l nu khng th c mt i ng k s cao cp cng vi nhng cng nhn lnh ngh th khng th no Vit Nam c th t sn xut nhng sn phm cao cp hay xa hn l nghin cu v to ra nhng sn phm ca ring mnh, t n nhng bc cao hn ca chui gi tr thay v ch dng mc thp nht l gia cng v lp rp nh hin nay. Thm vo , ngnh CNT ca Vit Nam hin nay cng cn thiu nhng cn b qun l trung cp, nhng ngi va c kh sn xut va c trnh lnh o, nng cao hiu qu sn xut. Hin nay, khi Vit Nam ngy cng hi nhp su rng vi quc t th vic thu ht vn u t nc ngoi ngy cng t c nhng thnh tu ng k. Khi Vit Nam s tn dng c nhiu tin b v khoa hc k thut v cng c thm c hi pht trin ngnh CNT bi l y vn l mt trong nhng ngnh thu ht nhiu vn u t nht ca Vit Nam. 2.2.2.2. Nhng vn v ngun tiu th ca ngnh CNT Chu hin ang ni ln nh mt th trng y tim nng cho s pht trin ca ngnh cng nghip in t. Vi s lng dn s ng, th trng mi pht trin to c hi cho cc quc gia chu c c hi pht trin cc sn phm in t hin i. Cng vi nhng quc gia nh Trung Quc, n , Malaysia, Singapore Vit Nam cng th hin nhng trin vng ca mnh vi tim nng Internet pht trin, dn s tr v lng ngi s dng internet ngy cng cao, nhng sn phm hin i nh in thoi di ng truy cp Internet, smartfone, notebook, ang chim c s quan tm v yu thch ca khch hng. Do th trng cng nghip in t tiu dng Vit Nam ang tr thnh mt trong nhng th trng y ti nng ca cc nh u t. Th trng in t bao gm cc thit b my tnh, thit b in t cm tay, thit b nghe nhn v cc sn phm game c d on s t c 4.4 t USD nm 2010 v k vng s tng trng n 6.8% nm 2014.3030

Vietnam Consumer Electronics Report Q1/2010, Business Monitor International.http://svnckh.com.vn

46

47

Khng ch c nhiu c hi trong th trng ni a, trong giai on ti, sn phm in t ca Vit Nam c kh nng xut khu sang cc th trng nh: Hoa K, Nht Bn, B, chu Phi, Argentina, Braxin31C th ni rng, tim nng ca ngnh ny l v cng ln. Vi s tin b vt bc v khoa hc k thut, khin cho cc mt hng in t ngy cng chim mt v tr quan trng trong cuc sng ca ngi dn. Chnh iu ny khin cho nhu cu tr nn cao hn bao gi ht, c bit l cc sn phm in t tiu dng. 2.2.2.3. Nguy c t nhng cng ty sp gia nhp S gia nhp ca cc cng ty c vn u t trc tip nc ngoi (cng ty FDI): Th trng xut khu cc sn phm in t lp rp t nm 2000 n nay hu ht l th phn ca cc doanh nghip FDI. Theo thng k ca VEIA, trong tng s vn ca ngnh in t, DNNN c tng s vn khong 38 triu USD (chim 4,64% tng s vn u t vo CNT), DNTN u t khong 18,5% triu USD (chim 2,2%) v DN c vn FDI l 762 triu USD (chim 93,1%)32. Trong thi gian ti, ha hn ngnh CNT s cn thu ht nhiu vn u t FDI hn na bi l ngnh CNT ca Vit Nam vn cn nm trong giai on s khai, cn rt nhiu tim nng khai thc. Mt xu th khc trong khu vc na nh cc nh u t t Trung Quc, i Loan, Malaysia cn ang xem xt chuyn nh my cc nc ny v Vit Nam, mt mt l tn dng qu t di do mt khc l ngun nhn cng lao ng ph thng gi cn r hn cc nc trong khu vc. Vi li th v vn, cng ngh. Theo thng k ca Hi Tin hc Vit Nam, ch tnh ring trong nm 2006, gi tr xut khu ca Canon t 650 triu USD, Fujitsu khong 500 triu USD. Nhm cc cng ty lin doanh c tn tui nh Hanel, Panasonichoc nhm cc cng ty ca Nht Bn, Hn Quc, i Loan, Trung Quc, Mc nh my ti khu ch xut hoc khu cng nghip c doanh s khong vi trm triu USD. Hin nay c rt31

Bo co Xc tin xut khu 2009-2010, Trung tm Nghin cu Chnh sch v Pht trin (Depocen) thc hin. Ngun: http://www.tapchitaichinh.vn/tabid/56/Key/ViewArticleContent/ArticleId/2084/Default.aspx 32 Thy Hin, Cng nghip Vit Nam trc th thch hi nhp , http://www.tcvn.gov.vn/web_pub_pri/magazine/index.php?p=show_page&cid=&parent=83&sid=96&iid=1 810http://svnckh.com.vn

47

48

nhiu tp on nc ngoi u t vn nhiu vo ngnh cng nghip in t Vit Nam bao gm: tp on Intel M vi s vn u t 1 t USD; tp on Nidec (Nht Bn) vi s vn 1 t USD u t ti Bnh Dng sn xut u quang hc dng cho u DVD, VCD; tp on Foxcon (i Loan) u t 5 tChnh iu ny cho thy Vit Nam ang tr thnh im n ca cc nh u t. S gia nhp ca cc doanh nghip t nhn: Mc d s gp mt ca khi doanh nghip trong nc l khng nhiu i vi din mo ca ngnh CNT ca Vit Nam hin nay, tuy nhin, ngc li vi s tr tr vn c ca doanh nghip nh nc, khi doanh nghip t nhn ang c nhiu c hi hn gia nhp ngnh ny. Cng vi nhng chnh sch khuyn khch ca nh nc, trong thi gian ti, chc chn cc doanh nghip t nhn s c nhiu c hi pht trin hn. Hin nay cng ty Viettronics Tn Bnh (VTB) chuyn sn xut linh kin tivi, Cng t in t Bnh Ha thuc Tng Cng ty c phn in t v Tin hc Vit Nam (VEIC) chuyn gia cng cc sn phm in t dnh cho xe hi hay mt s DN va v nh khc chuyn v cc linh kin nh b bin p n dnh cho ampli, loaMt trong s cc DN ln trong nc, mi nm xut khu vo khu vc ng Nam lng hng gi tr 3,4 triu USD/nm, ch yu l hng gia cng vi mc tng trng hng nm khong 5%. 2.2.2.4. Sn phm thay th C l sn phm thay th nguy him nht i vi cc sn phm in t trong thi gian ti chnh l cc sn phm in t, vi nhng tnh nng mi hn, hin i hn. Sn phm in t l nhng th khng th thiu trong i sng hin i, tuy nhin vi mt sn phm in t nht nh th vng i ca n l khng di. V d nh Cng ty lin doanh Sn xut bng n hnh Orion-Hanel trc y, c thi k lm n rt thnh vng. Nhng do i tc nc ngoi rt lui khi th trng khi sn xut ti-vi cng ngh mi khng cn s dng bng n hnh v nhng chnh sch u i, bo h cho ngnh cng nghip in t Vit Nam gim dn, th ci tn lin doanh ny cng khng cn na.

http://svnckh.com.vn

48

49

Tuy nhin c mt thc t hin nay cc thit b in t nh: tivi, t lnh, u my video, my tnh, micro, bn i, ni cm inang b lm nhi, lm gi rt nhiu. Ch tnh ring nhn hiu Sony, sn phm k thut s, hng tri ni, hng gi, hng nhi chim phn ln th trng nh: my chp hnh, my quay, hng chnh hng ch chim 30% th phn (70% cn li l hng nhp khu qua ng xch tay, nhp lu, trn thu, khng c ha n chng t). My MP3, hng gi chim hn 90% v th nh, hng gi chim hn 95% th phn.33V mt trong nhng mt hng b nhi nhiu nht c th k n l in thoi di ng c n 17 -20% th trng l hng nhi t Trung Quc34. Vi nhng chic in thoi nhi c v b ngoi y ht nhng chic in thoi tht ca cc thng hiu ni ting, cc cng ty sn xut hng gi ca Trung Quc cng b sung thm nhng tnh nng c bit nh mn hnh rng hn, ch 2 th SIM, thm ch c ng knh telescopic cho camera ca in thoiVi nhng sn phm ny ni bt, bt mt, rt ging hng tht trong khi gi thnh li rt r khin cho hng nhi ngy cng c iu kin pht trin. Tuy nhin hin nay, cha c mt chnh sch cht ch nhm ngn chn nn hng gi ang trn lan trn th trng v cc c quan ch quan cha thc hin mt cch thng nht trong cuc chin ny. Chnh v th m p lc nghin cu ci tin sn phm, to ra nhng sn phm mi, u vit hn chnh l kh khn ln nht i vi cc doanh nghip. 2.2.2.5.Cnh tranh ni b ngnh a/ Nng lc cnh tranh ca ngnh Trong cun Bin ng kinh t ng v con ng Cng nghip ho Vit Nam ca GS.TS Trn Vn Th kho st ch s cnh tranh ca tng nc trong mt s ngnh cng nghip tiu biu bng cch: nu gi X l nc khu v N l nc nhp khu, ch s cnh tranh ca mt s nc trong mt ngnh cng nghip no c tnh theo cng thc sau: Z= (X-N)/(X+N) Z= - 1: ch yu nhp khu v hu nh khng xut khu33 34

Trn lan hng gi hng nhi, http://vietbao.vn/Kinh-te/Tran-lan-hang-gia-hang-nhai/65041066/88/ Khm ph in thoi nhi Trung Quc, http://www.thongtincongnghe.com/article/15921http://svnckh.com.vn

49

50

Z= 1: hu nh ch xut khu v khng nhp khu Z= 0: xut khu v nhp khu gn nh bng nhau (trong , nu kim ngch xut v nhp khu rt nh, l hin tng ngnh cng nghip qua qua giai on thay th nhp khu v bt u chuyn sang giai on xut khu. Nu kim ngch xut v nhp kh ln th l hin tng ca s phn cng trong ni b mt ngnh cng nghip (intra-industry division of labor). Bng 10 :Ch s nng lc cnh tranh ngnh CNT cc nc ng 2000-2007 Nm Hng Kng Singapore Nht Bn Hn Quc Malaysia Thi Lan Philipines Indonesia Vit Nam 2000 -0,050 0,047 0,411 0,133 0,010 -0,005 0,168 0,654 -0.455 2001 2002 2003 0,172 0,245 0,492 2004 2005 2006 0,118 0,127 0,308 0,238 0,026 0,007 0,402 -0,276 2007 0,055 0,135 0,298 0,223 0,018 0,093 0,250 Trung Quc -0,048

-0,043 -0,061 -0,043 -0,071 0,071 0,339 0,134 0,050 0,063 0,619 0,209 -0,095 0,005 0,658 -0,457 -0,028

-0,047 0,160 -0,025 -0,020 0,110 0,111 0,331 0,246 0,064 -0,062 -0,010 0,375

-0,024 -0,018

-1,783 0,361 -0,927 0,234 0,859 1,127 1,319 0,045 0,021 0,011

-0,047 0,794

-0,041 -0,039

-1,093 0,405

-0,337 -0,149

-0,387 -0,333 -0,322

Ngun: Bin ng kinh t ng v con ng Cng nghip ho Vit Nam, NXB Chnh tr Quc Gia (2005)

Qua bng s liu ta nhn thy trong khi hu ht so vi cc quc gia ng c ch s dng th Vit Nam vn mc m. Chnh iu ny th hin nng lc cnh tranh ngnh CNT ca nc ta cn nhiu yu, ch yu vn l nhp siu. Nh vy c th thy, d xc nh l ngnh ch lc trong chin lc pht trin kinh t song phn ln cc sn phm li ch yu l nhp khu. b/Nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip Tham gia th trng cng nghip in t c s a dng ha gia cc ch th tham gia. Ngoi cc DNNN vi s u t vn ca chnh ph th cn c cc DNTN v DN FDI, y mi l i tng sn xut chnh ca ngnh in t. Tuy nhin c mt thc t l cc doanh nghip in t hin nay cn gp nhiu kh khn bi chahttp://svnckh.com.vn

50

51

c nh hng chin lc pht trin c th, ph hp vi tnh hnh sn xut trong nc. iu ny c ngha l cc danh nghip in t Vit Nam hin nay thiu mt c s quan trng vch ra hng i cho ring mnh. Mc lin kt v hp tc gia cc doanh nghip in t cng nh vi cc doanh nghip khc cn rt hn ch, cha to c mi lin kt cht ch pht trin theo hng hptc, chuyn mn ho ph hp vi c ch th trng v xu th ton cu ho nn kinh t th gii. Khng ch th, nng lc ca cc doanh nghip Vit Nam cn thua km v kh nng thit k,sng to sn phm, thiu kinh nghim qun l v tc phong cng nghip, cha p ng yu cu ca ngnh. Bn cnh , nng lc cnh tranh nganh cn th hin kha cnh ro cn rt lui cho ngnh CNT l kh cao bi u t pht trin trong ngnh ny, nh u t phi b ra mt lng vn ln cho cc dy chuyn my mc, cng ngh, u t cho ngun nhn lc

2.3. nh gi mi trng kinh doanh ca ngnh cng nghip in t Vit Nam2.3.1. Nhng thnh tu t c Vi gi tr sn lng ngnh CNT gia tng ng k trong thi gian va qua, kt hp vi ngy cng thu ht nhng d n u t ln vo Vit Nam, iu chng t mi trng kinh doanh ngnh ny c ci thin ng k. Xt trn nhng kha cnh v m v vi m nh hng trc tip n hot ng ca cc DN trong ngnh CNT, c th thy rng nhng thnh tu t c l rt ln: Chnh sch ci cch th tc hnh chnh: Ban hnh cc quyt nh nhm tng bc n gin ha v nng cao tnh kh thi cc th tc lin quan n hot ng ca ngi dn v DN (Quyt nh s 181/2003/Q TTg) hay thnh lp cc t cng tc lin ngnh x l cc vng mc v kin ngh ca DN v th tc hnh chnh (Quyt nh s 23/2005/Q-TTg).Chnh iu ny khin cho vic gia nhp ngnh tr nn n gin v d dng hn cho cc DN in t.

http://svnckh.com.vn

51

52

Hnh lang php l lin quan n mi trng kinh doanh: Bn cnh

Lut u t chung (s 59/2005/QH11) vi ni dung quan trng l vic m bo u t, h tr, u i u t c chnh sa cho ph hp vi cc nguyn tc v quy nh WTO. Lut Cnh tranh (27/2004/QH11) gip cho cc DN cnh tranh trong mi trng bnh ng v an ton hn. Ngoi ra bn cnh cn c Lut thng mi (s 36/2005/QH11) v Lut s hu tr tu (s 50/2005/QH11) gp phn vo vic thc y bo v cc DN ni chung v cc DN in t ni ring. Ci cch DN Nh nc: Hin nay c rt nhiu cc DN sn xut hng in t sau khi sp xp nh gi, hot ng th s tin hnh chuyn i s hu dn dn theo hnh thc cng nghip ha. V i vi nhng DN thc s thua l nghim trng th s gii th. Chnh iu ny lm ng lc cho MTKD ca ngnh c s cnh tranh ln, i hi cc DN cn phi c nhng chin lc kinh doanh nhm tn ti v pht trin. Thc hin nhng chnh sch nhm u i, khuyn khch cc nh u t nc ngoi vo lnh vc cng nghip in t. c im ca ngnh ny l cn mt lng vn ln khi s dng nhng k thut v cng ngh cao, i hi nhng cng nhn c k thut caoVi nhng thun li v ngun nhn cng gi r v ti nguyn khong sn quan trng cn thit pht trin cng nghip vt liu in t vi th trng tiu th sn phm ln khin cho y Vit Nam tr thnh im n tim nng thu ht cc nh u t nc ngoi. Chnh sch u i v thu quan nhm thc y ngnh CNT pht trin. Nm 2009, b Ti chnh thc hin gim thu i vi mt s linh kin in t. Bn cnh , Nh nc cn c chin lc pht trin ngnh cng nghip ph tr, l nn tng c bn gp phn vo s pht trin ca ngnh CNT. 2.3.2. Nhng kh khn cn hn ch Bn cnh nhng thnh tu t c th mi trng kinh doanh ca ngnh CNT cn c nhng kh khn tn ti nht nh: MTKD quc gia ang v tr thp, cn rt nhiu bt cp trong vic to iu kin pht trin cho cc DN. Chnh iu ny nh hng khng nh n hothttp://svnckh.com.vn

52

53

ng ca cc DN trong ngnh CNT. MTKD chung s nh hng trc tip n s pht trin ca mt ngnh, v CNT khng phi l ngoi l. MTKD quc gia khng tt s khin cho thu ht FDI b gim st, c bit i vi ngnh CNT lun i hi vn ln chnh v vy s tham gia u t ca nc ngoi l cn thit. Bn cnh s l s chuyn giao cng ngh, c nh vy th chng ta mi bt kp c vi s pht trin ca khu vc v th gii trong lnh vc ny. Cha c mt chin lc c th pht trin ngnh CNT mt cch c th. Chnh iu ny gy kh khn cho vic nh hng v xy dng chin lc kinh doanh cho cc DN trong ngnh. Mt trong nhng ni dung quan trng l cn phi xc nh c mc tiu cc sn phm m chng ta cn hng ti. Tuy nhin trong thi gian qua, ngnh CNT cha lm c iu ny, khi m cc sn phm ch yu ch c gia cng v lp rp, cha c nhng chnh sch nhm nghin cu v pht trin mt s mt hng nht nh. Trn c s mi tin hnh sn xut. Chnh sch a ra cn nhiu mu thun: c bit c th hin trong chnh sch thu v th tc hi quan cha linh hot. Vi vic nhp khu Tivi nguyn chic, nu nhp t ASEAN th thu sut ch c 5%. Nhng nhiu linh kin lp rp tivi thu sut vn rt cao nh cun bin p (28%); cu ch (29%); phm ngun, phm iu khin (18%), cc chi tit nha (18%) Mc d cc linh kin, chi tit ny trong nc khng th sn xut c hoc sn xut c nhng khng p ng c nhng yu cu v thng s k thut cng nh chnh xc. Thu sut nh vo cc linh kin in t c khi cn cao hn so vi vic nhp khu nguyn chic, chnh iu ny khuyn khch cc DN in t chuyn sang lm knh phn phi cho cc sn phm in t nc ngoi. Cng nghip ph tr s khai v manh mn dn n tnh trng t l ni a ha thp: ng vai tr quan trng trong vic pht trin ngnh CNT, tuy nhin cho n thi im hin nay th ngnh cng nghip ph tr ca Vit Nam vn cn nhiu hn ch. Nhn chung nc ta hin nay CNPT cn ht sc n gin, cha c nhiu sn phm, quy m SX nh l,ch yu sn xut cc linh kin chi tit gin

http://svnckh.com.vn

53

54

n,gi tr gia tng thp v cn c s chnh lch v nng lc ph tr gia cc DN va v nh ni a ca Vit Nam vi cc yu cu ca cc hng sn xut ton cu. Th trng hng gi hng nhi hn ch s pht trin ngnh CNT Vit Nam. C th ni th trng ni a y tim nng cc DN in t c th xc nh lm mc tiu cho sn xut v kinh doanh. Tuy nhin, hin nay th trng ny ang b e da bi cc sn phm nhi, c mu m rt ging hng tht, m gi thnh li r hn rt nhiu. Do khng c s kim sot cht ch ca cc ban ngnh, chc nng khin cho hng in t gi trn lan trn th trng trong mt vi nm tr li y