KLORAMFENİKOLÜN YUMURTA TAVUKLAR'INDA VERİM ÜZERİNE ETKİSİ ve YUMURTAD~ KLORAJMFENİKOL

REZİDÜLERİNİN ARANMASI (*)

The effect of chloramhenicol on production of laying hens and detetmination of chloramphenicol residues in eggs.

Ahmet AC~T1

Şakir D. TUNCER2

Behiç coş:RtUN3

Ömer DEMET4

Bünyamin TEAŞ5

Erol BAYTOK6

Summary : Tıhis study was conducted to tJhe effect of cıhloramhenicol on the f·gıg production of the laying hens and the residue levels in. the eggs. Laying hens in four .groups of 30 were fed on a d.iet containing chloran1phenical O ppm (group I), .20 ppm (group II) and 40 ppm (group III) for two mounths and 400 ppm (ıgroup IV) as a therapourtic dose for 5 days.

OhJ.oramphenicol di:d not effect on e.gg yield, egg weitgıht, feed intake, and fed efiideney ratio.

The residue of the chloramphenicol in the eggs were determined by uısing HPLC. Residues of tıhe clh1oramp\henicol can be routinly quantiıtated by this method at .2 pp!b wit'h 80-90 '% recovery.

No residue of chloramphenicol in the eg.gs from the group II was det.ected. But 5-:20 ppıb residue were faund in the eggs from group III. Increasing level of residues (58~197) were in tlhe eg:gs from group IV in

(*) Bu çalışma S. ü. Araştırma Fonu tarafından desteklenmiştir. (;1)- Doç Dr., s. ü. Veteriner Fak. Fa.rmakoloji - Toksi'koloji Anaıbilim Dalı. (12) Prof.. Dr., S. ü. Veteriner Fak. Hay. Bes. ve Bes. Hast. Anabilim- Dalı. (3} Doç. Dr., 'S. ü. Veteriner Fak. Hay. Bes. ve Bes. Hast. Anaıbilim Dalı, (4} Yrd. Doç. Dr., S. ü. Vet. Fak. Farmakoloji - Tdksi:kolojıi Anabilim Dalı. (;5) Arş. Oör., S. U. Veteriner Fak. Farmakoloji - T<>ksikoloji Anaıbilim Dalı. (6) Arş. Gör., Y. Y. ü. Vet. Fak. Hay. Bes. ve Bes. Hast. Anabilim Dalı.

(F.: 16)

242 A. Acet - Ş. b. Tuncer - B. Coşkun - Ö. Demet - B. Traş - E. Baytok

the first fi.ve days. Tıhen the levels of residues decreased and were not detectecl on the day 30 after wi thdrawal of the drug.

Özet : Bu çalışma her grupta .30 yumurta ta·vuğu bulunan 4 grup hayvan üzerinde yapıldı. Birinci grup kontrol grubu olarak ayrıldı. İkinci ve üçüncü grupla-ra sırasıyla 20 ve 4·0 mg/kg kloram,.fe~ikol--ihtiva eden yemler 2 ay süreyle v~rHdi. Dördüncü .gruıba t~davi dozu -olarak 400 mg/kg kloramfenikol iÇeren rasyon 5 güri" sürey·Ie -·yedirildi.

Yumurtalarda klora'mlfeniko1 residülerinin tesıbiti li'kit K-ro~atogra­

fi (HPLÇ) _ :metod u ile yapl'ldı. · -Klorarnfeniköl: residülerinin- HPLC' meto­duyla 2 ppro yoğ_unluğunda, % 80-9'0 lı!k bir geri kazanç'la tesfbit edilebi­leceği görüldü. Çeşitli yoğunlukta kloram'fenikol verilen tavuklarıda yu­murtQ. verimi, yem tüketimi, yumur,ta ağırlığı ve yemin etkinlik derecesi bakımından bir fark görülmedi.

Yemlerinde 20 mg/kg kloraımfenikol bulunan gruba ait yumurta'lar­da kloramfeniıkol residüsüne rastlanmadı. Buna karşılık 40 mg/kg klo­ramfenikol · yedtirilen tavukların yumurtalarında 5~20 ppb düzeyinde re­sidü tesbit. edHdi. Tedavi dozu olaraık 400 mg/kıg kloramd:enikollü yem 5 gün süreyle verHen dö·rdüncü gruba ait yumurtalarda i'lk beş günde gi­derek arta"ri miktarlarda f58-l97 ppb) residü bulunmuş : ilacıh- kesilmesini müteakip 5 nci günde 7.i2ı5 ppib olalı' residü mıi:~tarı gider-ek düşmüş ve 30 ncu günden iti1baren tes'hit edilememiştir.

Giriş

Antibiyotikler günümüzde terapötik _ve profilakHk etki'leri yanınc~ ı hay,vansal ürünlerin atıtırılımcis1- amaıcıyl~- da yem katıkı maddesi ola_raık kullanrlmaktadır. Ancak son yıNarda tedavide kullanİ-lan- antihiyotikle­rin· hayvanlarda ve-rim artırtıcı olaraık · rasyonla-ra katılmas1nın maihsur­ları üzerinde önemle d.urulmaktadır .. Bu ·mahsurlardan :baştıa geJenleri; hayvansal ürünle~de insan sağlığı açısından zar;:ırlı antiıbiyotik residüle­rine rastlanması, dkeık toksik etkilerini gıö$termeleri ve bakterilerin bu maddelere karşı direnç ka~anmalarıdır.

Kloram'fenikol genioş spektruınlu bir a,ntilbiyotiktir ve verteriner -he­ıkimlikte yaygın olarak kullanılır.

K1oramfenikolün gerek oral, gerekse parentera-l verilişini mü::eakıp

çeşitli doıku ve ürünlerde residü bıraktığı birçok araştırma ile ortaya ko~ nulmuştur (3, 4, 10, 13, ı14, ~ı 7, 18, ı19). Düpya Sağlık Teşkilatı yumurta, et ve süt gibi ha)Tiv-ansal gıdalarda kloramıfe;nikol residülerinin bulunma ... sını sakıncalı görımekte:iir (ıll, 22). Ayr~ca Amerika Birleşik Devletleri ve Batı Almanya giibi bazı ülkelerde kloram'fenikolün yem katıkı madde-

Kl!()ram.fenikolün 'Yumurta Taıvuklarında Verim Üzerine Etkis1 ve... 243

si olarak kul'lanı-lması yaıSaklanmıştır (i2, ı16). Tavuklar üzerinde yaprlan bir çalışmada (18) hayvanıara 40 mg/kıg yoğunluğunda kloramfenikol 5 gün süreyle verilmiş ve ilaçlı yemin verilmesini taıkip eden 80. saa,tten itibaren alınan yumurta örneklerinde kloramtfeniko1 yoğunluğunun yu­murta sarısında 0;,33 ppm. yumurta akında ise 0.!17 ppm düzeylerinde ul­duğu teslbit edi'lımiŞtir.

İçerisinde 40 ppm kloraımfenikol bulunan içme sulan 7 haftalık bray­ler piliçlerine 5 gün süreyle verilmiş ve dokulardaiki kloramfenikol dü­zeylerinin kas, karaciğer, derii ve yağ dokularında yaklaşık 40.'2 ppm, bohrekte is:e 0.6 ppm olduğu .görülmüştür (·17).

Pet:l (ı1ı6) kloramfenikolü 400 mıg/kg dozunda yeme katarak yumur­ta tavuklarına 6 gün süreyle vermi§ ve ilaçlı yemi hayvanıara verdikten bir gün sonra yumurta'da 0.2-0.5 mg/kg yoğunluğunda kloramfenikol kalıntısını tespit etmiştir. Araştırıcı hayvanıara verilen kloramfenikollü yemin durdurulımaı3ından 8 gün sonra yumurtada ilaç ka'lıntılarının tes­bit edileımediğini belirtmektedir.

Hayvansal ürünlerde kloramfenikol residülerinin tayininde diğer me­totlara göre daıha üstün o1duğu kaıbul edilen (1, 6, \16, i2'1). Yüksek Per­forman'3 Likid Kromatografi (HPLC) sistemi tercih edilmiştir.

Ülkemizde çeşitli antilbiyotiıklerle tedavi edilemeyen kronik so1unum yolları ve non-spesifik sindirim sjstemi hastalık'larının tedavisinde klo­ra:mfenikollü preparaHar yaygın olarak kullanılmasına rağmen hayvan­sal ürünleri,mizde insan sağ'lı ğı aıçısından zarar lı olafbilecek kloramfenikol residülerinin o1up olmadığı üzerinde ıbir araştırmaya rastlanrlmamıştır.

Bu çalışıma yumurta tavuıkları rasyonlarına verimi artırmak ama­cıyla kahlan düşük düzeydeki (i20 ve 40 mg/kg) kloramfenikolün yumur­ta. verin1i üzerine etkisini incelemek ve yumurtalarda kloramfenikol re­sidülerinin bu'lunup bulunmadığını tesbit amacı ile yaprlmıştır. Ayrı:ca

yine bu çahşmada tedavi dozu o]arak yüksek düzeyde ( 400 mg/kg) klo­rarnfen i kol .ihtiva eden yemle:rin tavuklara kısa süreli (5 gün) olarak ye­dirilmesi sonunda yumurtalardaki residü düzeylerinin araştırılması da planlanmıştır.

Materyal ve Metot

Materyal

Araştırmada hayvan materyali olaralk S. Ü. Veteriner Fakü'ltesd. De­neıme Hayvanları Ünitesinden temin eıdilen 120 adet yumurta tavuğu kul­lanıldı.

244 A. Acet - Ş. D. Tuncer - B. Coşkun - Ö. Demet - B. Traş - E. Baytok ----- ---

Çalışmada gerek yemiere katılan gerekse ilaç residülerinin tayinin­de standart madde olarak kullanılan, saf kloramfenikol Sigma firmasın­dan temin edildi.

Kloram:fenikol rasınal yada mermer tozu giıbJ bir taşıyı·cı ile homo­jen bir şeki'lde karışıtırıldıktan sonra belirli miktarlarda raısyonlara ila­ve edildi.

Metot Arcştırma her .grupta 30 yumurta tavuğu .bulunan 4 grup hayvan

üzerinde yürütüldü. Birinci grup kontrol .grulbu olarak ayrıldı. İkinci ve üçüncü gruplara 20 ve 40 m:g}kg kloranfenikol ihtiva eden yemler 2 ay süreyle dördüncü gruba tedarvi dozu olarak kaibu'l edilen 400 mg/rog klo­ranfenikol katıian rasyon 5 gün süreyle verildi.

Düşük dozda kloramfenikol verilen 2 nci ve 3 ·cü gruptal\ii hayıvan­larda kloranfenikolün yumurta verimi, yeım tüketimi, yumurta ağırlığı

ve yemin değerlendirilme derecesi üzerine etkisi araştırıldı. Ayrıca kont~ rol grubu da daih.il olmak üzere ilk 3 gruptan haftada bir alınan üçer yu­murta örneğinde menfi sonuıç alınıncaya kadar kloranfenikol residü ana­liz çalışmaları sürdürüldü. Dördüncü grupta yemin hayvan'lara verilişi­ni izleyen ilk ıo günde her gün, ikinci ıo günde 3 günde bir sonra her 5 günde bir alınan yumurta örneklerinin k1oramfenikol bakımından ana­lizieri ya!püdı.

Numunelerin Hazırlanması

Homojenize edilmiş 2'5 g yumurta içeriğinin pH'sı fosıfatlı tampon çö­zeltisi ile 6 ya ayarlanıp ultratoraksta karıştırıldı. Üzerine 50 ml aseto­nitrtl ilave edilerek 5 daıkika daha karıştırılıp 40 m1 ase'tonitrille yıkana­rak 4000 devir/dk. da ıo dakika santrifüj ediLdi. Üst kısLm 50 ml diklo·r­metan · ile karıştırılarak iıçeriısinde 3 g sodyum klorür bulunan 250 ml'Hk ayırma hunisine konuldu. Yaklaşlik 5 dakika çalkalandı. Alttaki faz atıl­

dı ve diğer faza 5 g anhidroz Na2So2 katılarak erlenmayere konuldu. Üze­rinde cam pamuk bulunan huni yarıdımı He süzüldü ve dik·lormetanla tekrar muamele edHdi. Rotary Evaporatörde 45 oc de kurıiyanıa· kadar uçuruldu. Üzerine ı ·ml metanal ve 0.15· ml n-hekzan katılarak tüpe alın­dı. Bulanık olan sıvı pastör pipeti ile 8 m'l'lik tüpe konularak üzerine ı ıml mobil fay iıla:ve edildi. İki üç dakika santrifüj edildikten :sonra altta­ki açık saydam talbaka nUtmune şişelerine konuldu. Bu numunenin 20 si HPLC de analiz edildi.

Numunelerin okunması Gr:fik ı'de görüLdüğü gibi kloraımfen:ıikol için kalibrasyon eğrisi ha-

Kloramfenikolün Yumurta Tavuklarında Verim Üzerine Etkisi ve... 245

zı.rland~. Bu kalirbrasyon eğ.risi ınetanolde değişik konsantrasyonlarda hazıdanmış kloramfenikolün, HPLC ye enjeksiyonu sonucu elde edilen pikierin alanlarına göre (Area Normalizasyon Metodu) he.saplanarak be­lirlendi. Yumurta ekstrakt1arında ıbulunaJbilecek klora.mfeniıkol kaliıbra/3-

yon eğrisinden yarıar]anılarak tesbit edildi.

İstatistiksel hesaplar

Araştl!Imadan elde ·edilen veriler Snedecor (120) tarafından bildirilen Chi kare (x2

) metodu ile değerlendirildi.

Bulgular

Yapıısında 20 ve 40 1ng/kg kloramfenikol bulunan rasyonlarla 2 ay süreyle beslenen yumurta taivuklarıında ve yine 400 mg/kg kloramfeni­kol içeren rasyonla beslenen tavukla.rda belirlenen yumurta verimi, yem tüketimi, yumurta ağırlığı ve yemin etkinlik derecesi tablo ı de göste­rilmiştir.

Yumurtalarda kloramfenikol resi_dü tay~ni için kull&nılan kolon kro­matoğrafisinde (HPLC) su + metanal (6'5 + 3'5) mobil fazının uygun sol­vent olduğu şekil ı ve !2 de gösterilmiştir. Grıafik ı de ıstandart kromfe­niıkol eğrisi, grafik 2 de ise 40 ve 400 mıg/kg kloranfenikol ihtiva eden rasyon yedirilen tavukların yumurtalarına ait residü yoğunlukları veril­miştir.

Tartışma ve Sonuç

Taıblo ı de görüldüğü gibi 20, 40 ve 400 mg/kg miktarlarında yeme katrlan kloramfenikolün yumurta tavuklarında yumurta verimi yem tü­ketimi yumurta ağırlığı ve yemin etkinliık derecesi üzerinde henhangi bir etkisi görülmemiştir. Bu konuda yapılmış benzer !bir çalışana bulun­madığınıdan eld·e edilen değerler karşı·1aştırmak mümkün olama,mıştır.

Hayvansal dokularda bulunan ık·loramfenikol rezidü düzeylerinin tes­biti mikrolbiyolojik ve kromatoğrafi eısasına dayanan yöntemlerle yapıl­maktadır (lı2, 14). BunLar arasınıda son zamanlarda faz'laca tercih edilen yüksek performns liikit ıkromatografisi (HPLC) kloraımfeniıkol rezidü ana­lizlerinde duyarlı ve güvenli bir yöntem olarak kabul edilmektedir (2, 6, ı2).

Kloramfenikollü yemle beslenen tavukların yumurtala.rında residü analizleri likit kromatoıgrafi metodu ile yapılmıştır. Numune ekstr~ksi­yonu temizleme aşamaisı ve sonuçların oıkunımasında Petz (ı6) in .belirt­tiği metot uygulanmıştır. Ancak kromaıtogratfi şartlarından mobilfaz

246 A. Acet - Ş. D. Tuncer - B. Coşkun - ö. Demet - B. Traş - E. Baytok

(Su + Metanol) {)5 + .35 oranında ve 1,,5 ml/dk hızında da!ha uyıgun bu­lurumuştur. Böylece kloramfenikol residülerinin ekstraktan daha iyi se-:­pore olduğu ve duyarlılıık limitinin 2 ng arittığı kaydedilmiştir (Şekil 1, 2).

Hapke ve Grahwıt (.112) .2·5, 1100, 2()0 ve 400 mg/kg gün düzeylerinde kloramfenikol içeren rasyonla beslenen tavuklann yumurtalarında 9. gü­ne kadar sırayla 0.'5- 0.8, 3-6, 6- 20 ve li2- 60 mg/kg yoğunluklarında

kloram'fenikol ıkalıntısı teslbit etmişlerdir. ilaçlı yeımin kesilmesinden son­ra 8, 9, ·10 ve ll. günleiide ise herhangi ıbir kahntıya rastlanl'lrnamıştır.

Sunulan çalışmada 20 mg/kg kloraımfeniıkol içeren yemle beslenen gru­ba ait yumurtalarda kloraınfenikol kalıntısı bulunmamı§tır. Buna karşı­lıık 40 mıg/~g ve 400 mg/kg kloram:fenikol içeren rasyonla beslenen grup­larda küçümsenemiyecek düzeyde ilaç kalıntısı tesıbit edilmiştir. İlaçl1 yemin hayvanıara verilmesinin sona erdirilmesinden sonra 25. güne ka­dar yumurtalarda kalıntı görülmüştür. Öte yandan Hapıke ve Grahwı1 (12) aynı düzeylerde ve sürede verilen yemin kesilmesinden sonra 10. günde yumurtalarda kloraımfenikol rez1düsüne raıstladığını belirtmekte­dirler. Bu durumun kullanılan ınetotlar arasındaki duyarlılık farklılık­

larından ileri geldiği düşünülmektedir.

Benzer diğer biT çalışamada (118) da 40 mg/kg kloramfenikol içeren rasyonla 5 gün süreyle beslenen tavukların yumurtalarında yemin sona erdirilmesini mürteaudp 80. saatte yumurta sarısında 0.313 ppm, yumurta akında ise 0.17 ppm dü,zeyinde ilaıç kalırrtısının tes1bit edildiği belirtilmek­tedir.

Boisseau ( 4) ürç gün ı3Üreyle günde 100 mg/kg düzeyinde kloramfe­nikol içeren rasyonla beslenen tavuk'ların yumurtalarında 5. günde 8000 mg/kg, 10. günde 1.5 :n1g/~g ve 15. günde 3 mg/kg ilaç kalıntısı teslbit ederken, bu oranın yumurta sarısında 1. günde 1.500 mg/\kg ve 7. günde ise 1 ıng/kg'dan az olduğunu rbi1dirmelktedir.

Petz (.16) ise, 400 mg/kg oıranında kloramfenikol içeren yemlerle 6 gün süreyle beslenen tavukların yumurta·larınıda yemiın kesnınesini mü­teaıkip 1. günde 0 .. 2- 0 .. 5 mg/kg düzeyinde ihç kalıntısı belirle.miştir. Mak­simum kloramfenikol yoğunluğunun 0.9 m'g/k;g olduğunu ve ilaçlı yemin ke.silm.esinden sonra 9. güne kadar yuımurtalarda kloramfenikol ıkalıntı­sının bulunduğunu öne !SÜrmeıktedfr.

Yukarıda değinHen :benzer çalışmalar sonucunda e1de edilen veriler göz önünde tutulduğunda gerek profila~tik ve gerekse tedavi dozunıda kloramfenikol uygulanmasından sonra yumurtalarda rezidü bulunma sü­relerinde farklılıklar gözlenmekıtedir.

Yapılan bu çalışmada 20 m:gjkg ıkloramfenikol kapsayan yemlerle 2

Kloramfenikolün Yumurta Tavuklarında Verim Üzerine Etkisi ve... 247

ay ·beslenen yumurta ta·vuık:larınıda kloramfenikol verilmesinin kesilme­sini ~nüteakip yapılan yumurta anaHzlerinde kloramfeniıkol residüsüne rastlamlmamıştır. Yemlerinde 40 mg/kg kloramfenikol bulunan tavuk­ların yumurtalarında ise .grafik 3 de görüldüğü 5 - i20 ppıb düzeyinde klo­rıamfenikol kalintısı teıJJıit edilmiştir. Yine aynı grafiğin incelenmesinden anlaşılacağı gi.bi tedavıi dozu olan 400 mg/kg kloramfenikol içeren ras­yonun tarvuklara 5 gün yedirilmesinden bir gün sonra başlayarak yumur­tada 5 nci güne kadar artan miktarla.rda (5ı8 - 197 ppb) kloramfenikol tes­bit edilmiştir. ilacın ıkesilmesini müteaıkip 5 nci günde 7.125 ppb olan re­sidü miktarı giderek düşmüş ve 30 ncu günden itiıbaren yumurtalarda re­sidü tesbiıt edHememiştir.

Sonuç olarak, klox-amfenikolün tavuklarda yumurta verimi arttırma­ya yön~'lik bir amaıçla kullanılmasının ekono:mik olmadığı, rasyonlarda bulunmaısının beklenen etkiyi sağlaımadığı görülmüştür. Ayrıca bazı spe­sifik hrrstalııklarda terapotik dozda yemle.rtle birlitk·te kullanıldığında son ilaç uy;gulanmasından sonra 25. güne kı:ıdar yumurtalarda ila·ç kalınrtısı­

nın bulunalbileceği göız önüne alınarak böyle yumurtalar insanlarda özel­liıkle çocuklarda olumsuz etkiılere yol açacağı için bu süre içerisinde yu­murtaların insan tüketimine sunulmaması gerektiği kanısına varı1mıştır.

Talblo 1. Farklı düzeylerde kloramfenikol v2rilen gruplarda yumurta ve­riımi, yem tüketimi ve yumurta ağırlıkları.

Kloraınfenikol Düzeyileri

I II HI Kontro1 20mg/kg 40mg/kıg

Tavuk sayısı 30 30 30

Yumurta verimi (*), % 96.61 9'5.r36 9:6.713

Yem tüketimi, gj:gün 13,2.6)2 1.3.9.;18 13·5.7'4

Yumurta ağırlığı, g 59.98' 58.9.12 5.9J17

Yemin etıkinlik

derecesj (**) ~.29 2.4'8 2.37

( * ) Gruplar arasında farklılık tespit edilememiştir Cx2 == 0.03,5). (**) 1 kg yumurta için tüketilen yem, kg.

IV 400·mg/kg

30

9-5.54

132.56

58.911

2.36

248 A. Acet - Ş. D. Tuncer - B. Coşkun - ö. Demet - B. Tra~ - E. Baytok

/ ~ .... (? ,..

,-, ,·_')

co "' N

" C'ı

1

'"

Şekil 1: St<ndart Kloramfenikol Şekil 2: Numünede Kloramfenikol Y.romııtogrrunı (100 ng) Kromategraını

Kloramfenikolün Yumurta Tavuklarında Verim Üzerine Etkisi ve... 249

( X

cu (]) ı.... <(

:;{.

cu (]) n.

;: cu r-ı:: cu r-<(

:;{.

a.

ı-

o o ·r

,-..ı::

.O <ll o. .c no. "--"E

cu ::lı.... ımo '::l~ r-.C ı:: o ::l ımıı-o o >.

ı:: r-O O·r

.:S:.+l .,.... cu ı:: ı.... (]).f-l ıı-ı:: E <ll cu o ı.... ı::

o o .-o ::.:: '-'

1000)

·22 20 ~

·1 ::: ·16 ·14 ·1 ~:: ··ı o

:::: .. 6 4 ..

ı -.._

o .. o

201~1

1:::o •160 140 '121~1

'11~10

:::o ı:.l~l

40 20 o

o

+

+

+ + +

+ +

---,--,--5

ı

~J

l~

·1 o •15 20 .-.c-.::_ ..

Kloramfenikol (ng) (Chloramphenicol)

30 50

Grafik 1. Standart Kloramfenikol Eğrisi. (Curve of Standards Chloramphenicol)

+

21~1 48 CEtn (.De.y) 61:::1

+ Grup III (40 ll]g/kg) -- Grup IV (400 mg/kg)

Grafik 2. Yumurtadaki Kloramfenikol Yoğunlukları. (Chloramphenicol Conc~ntration in Eggs)

250 A. Acet ~ Ş. D. Tuncer - B. Coşkun - ö. Demet - B. Traş - E. Baytok

Kaynaklar

1. Abou-Khalil, W. H., Yunis, A. A., and A.bou-Khalil, S. (W88). Stability oi chloramp enical meıta'bolites in human blood and Uver as determined b~ HPLC. Pharmacology, 3ı6, 27ı2-ı278.

ı2. Allen, E. H. (1918·5). Review of chromatographic met:Jhods for chloramphenicol residues in milk, eggs and tissues from food producing animals. J.A.O.A.C., 68, 9ı90-·9·9'9.

3. Becheiraz, M., Maldemann, A. und Etter, R. (lı98'3). Bestimmung von chlo­rRmpheni'Col in tierischen le'bensmitteln. Mitt. Gebiete. Le•bensm. Hyg., 74·. 147-15·5.

4. Boisseau, J. (.1918'7). Ohloramphenicol, tisulaire, dosage par chromatographie report).

cineıtiques plasmatiques, lactee'et phase liquid haute. (Unpwblished

5. ıBooıth, N. H., Mc Donald, L. E. (.1982) .Ve.teriı:nary Pharmacology and The­rapeutics. The Iowa State Uni·verstty, Ames, Iowa, U.iS.A.

6. Bories, G. F., Peleran, J. ıC., W al, J. M. (l9ı8·3). Liquid chromatographic determination and mass spectrometric canfirmation of chloramphenico1 residues in animal tissues. J.A.04.C., 6ıS, 1'·5ı2'1-.1512ı6.

7. Brander, G. IC. and Puglh, D. ıM. (1•9'8ı2). Veterina.ry Applied Pharmacology and Therapeutics. Baillere and Tingaıı, London, England.

8. Brown, G. P., Kelly, R. H., Gronwall, R. R. and Stoıver, S. M. (1984). Ghlo­ramphenicol sodium succinat in the h<>rse: serum, synovial, peritoneal and urine concıentration af.ter single dose inıtraıvenos administration. Am. J. Vet. !Res., 45, 57'8-580.

·9. Burrows, G. E., Barto, P. :B., Martin, B., Trip M. L. (:19813). Comparative pharmacokinetics of anti:biotics in newborn calves·: chloram.phenicol, lin­eamycin and tylosin. Am. J. Vet. Res., 44, 1053·-105'7.

10. Eıpstein, R. L., Ashworth, R. B., and Simpson, R. M. (.198'8). Chloramphe­hicol concentratiJons in calf muscle tissue. Am. J. Vet. Res., 47, 20'7'5-ı2{)7·7.

ll. fAO (119ı8H). Residues of same vıeıterinary druıgs in animals and foods. Food and Nutriıtion Paper, 4ıl, Roma.

12. Haıpke, H. J. and Grahwit, G. (19'87). Residues of Veterina.ry Drugs, Feed Addit~vcs and Enviromental Ohemicals. Animal Production and Enrviro­mental Health, 7, 2.19-1244.

13. Johnston, R. W., Reawer, R. H., Harris, E. W., Fugote, H. G., and Shchw.o.b, B. (1981). A. new screening method for the detection of anti!biotic residues in meat and poultry tissues. Journal of Food Protection, 4'4, 8125-.S:3·1.

14. Mercer, H. D. (1'980). Drug resiıdues in food anim·als: ı. Plasma and tissue kinetics of eıh1oramphenicol in young cross-bred swine. J. Anim Vet. Med. Assoc., '1 76, 9~23·-9ı24.

Kloramfenikolün Yumurta Tavuklarında Verim Üzerine Etkisi ve... 251

15. Nouws, J. F. M., and Zav, (197<8). A study of chloramphen1Jcol distrubtion and residues in dairy cows. Tijscher Diergeneesk., 10·3, 7ı2:5-73ı5.

16. Petz, M. (19814). Ruchstande im ei nach 'be.handlung von legennen mit chloramphenicol und furazolidon. Arehiv for Leıbensmittelhygine, 35, 419·-7:2.

ı 7. Sisodia, C. S., Dunlop, R. H. (197ı2 a). Ohloramphenicol residues in tisısues

of broillıer chickens, Oan. Vet. J., 13, ·2·6:3-ı2ı6ı5.

18. Sisodia, C. S. and Dunlop, R. H. (ı197ı2 b). Chloramphenicol residue in eggs. Can. Vet. J., .1'3, ·279-2r812.

19. Sisodia, C. S., Dunlop, R. H., Gupta, V. S., and ':Deksas, L. 019·73·). A pher­macological study of chloramphenicol in cattle. Am. J. Vet. Res., 84, '1147-H·5ıl.

20. Snedocor, G. W. (19,5'7). Statistical Methods. The Iowa State Unirversity Press, Ames, Iowa.

21. W al, J. iM., Peleran, J. C. and Bories, G. F. (1.9'80). High Performance Liquid Chr.omatog•ra.phic Determination of Chloramphenicol in Milk. J.A.O A.C., 613, 1044-·1048.

·2ı2. WHO Cl9r6.9). Who Report, No: 4·30.