Zarys przedsiębiorczości ćwiczenia (rozdziały 5-6) - …...Warszawa, 5 września 2016 r. Jacek Musiałkiewicz Wydawnictwo "Ekonomik" - Jacek Musiaákiewicz | Materiaáy do zdalnego

Jacek Musiałkiewicz

ZARYS PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Ćwiczenia

Wydawnictwo "Ekonomik" - Jacek Musiałkiewicz | www.ekonomik.biz.pl Materiały do zdalnego nauczania - marzec 2020 r.

Zgodnie z ustawą o systemie oświaty książka stanowi materiał ćwiczeniowy. Materiały ćwiczeniowe nie podlegają zatwierdzeniu przez Ministra Edukacji Narodowej i nie są wpisywane do żadnych urzędowych wykazów. O ich wykorzystaniu przy realizacji programu nauczania decyduje nauczyciel, a dyrektor szkoły corocznie podaje do publicznej wiadomości materiały ćwiczeniowe obowiązujące w poszczególnych klasach w danym roku szkolnym.

Recenzja:Przemysław Ziółkowski

Projekt okładki, opracowanie redakcyjne, skład: Jarosław Bralski

Fotografia na okładce:© Laurent – Fotolia.com

Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie całej pracy lub jej fragmentów zarówno w postaci papierowej, jak i elektronicznej bez zgody wydawcy zabronione.

© Copyright by Wydawnictwo Ekonomik – Jacek Musiałkiewicz

Warszawa 2016

ISBN 978-83-7735-064-5

Wydawnictwo Ekonomik – Jacek Musiałkiewiczul. Zwierzyniecka 7 m. 100-719 WarszawaNIP 521-104-39-48tel./faks 22 840-19-25, tel. 22 851-70-31e-mail: [email protected]

Druk i oprawa:Wydawnictwo ITeE-PIBul. K. Pułaskiego 6/1026-600 Radomtel. 48 364-42-41


WstępZbiór ćwiczeń przeznaczony jest dla uczniów liceów ogólnokształcących, techników i zasadni-czych szkół zawodowych, którzy w ramach przedmiotu podstawy przedsiębiorczości wykorzy-stują napisany przez mnie podręcznik „Zarys przedsiębiorczości”. Układ zbioru dostosowany jest do układu podręcznika i podobnie jak podręcznik składa się z sześciu rozdziałów. Oczywiście zbiór ten może być również wykorzystywany przez uczniów korzystających z innych podręczni-ków, ale w tym przypadku nie będzie pełnej zgodności pomiędzy układem i zawartością zbioru ćwiczeń i podręcznika.

Starałem się, aby ćwiczenia w zbiorze były jak najbardziej różnorodne. Niektóre z nich wymagają skorzystania z internetu lub aktów normatywnych, inne zaś przeprowadzenia obserwacji bądź rozmów z innymi osobami. Przy wykonywaniu ćwiczeń wymagających posiadania tekstów ustaw lub rozporządzeń polecam korzystanie ze sprawdzonych i bezpłatnych wyszukiwarek aktów nor-matywnych – pierwsza z nich znajduje się na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji (www.dziennikiurzedowe.gov.pl), a druga na stronie internetowej Sejmu (http://isap.sejm.gov.pl).

Zbiór zawiera ponad 300 ćwiczeń – wydaje się więc niemożliwe, aby każdy uczeń rozwiązał wszystkie ćwiczenia. Dlatego moim zdaniem dobrym wyjściem jest dzielenie uczniów na grupy i przydzie-lanie im do rozwiązania różnych ćwiczeń. W przypadku zaś ćwiczeń związanych z korzystaniem z aktów normatywnych możliwe jest nawet dokonywanie podziału w ramach jednego ćwiczenia – wtedy każdy uczeń miałby za zadanie znaleźć w akcie normatywnym odpowiedzi na inne pytania. Część ćwiczeń może być również rozwiązana przez uczniów w domu, a następnie mogą być one omawiane na lekcjach.

Niektóre z ćwiczeń są przeznaczone dla uczniów, którzy bardziej od innych interesują się zagad-nieniami omawianymi w ramach podstaw przedsiębiorczości – ćwiczenia te zostały oznaczone symbolem .

Treść niektórych ćwiczeń dotyczących podejmowania działalności gospodarczej wykracza poza zakres podstaw programowych, programu nauczania i podręcznika do podstaw przedsiębiorczości. Ćwiczenia te mogą być pominięte w technikach i zasadniczych szkołach zawodowych, ponieważ uczniowie tych szkół w ramach przedmiotów zawodowych będą mieć przedmiot związany z po-dejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej. Natomiast w planach nauczania liceów ogólnokształcących takiego przedmiotu nie ma – a uważam, że ważną umiejętnością jest wypeł-nianie dokumentów dotyczących podejmowania działalności gospodarczej, a także znajomość całej procedury z tym związanej. Dlatego zakres ćwiczeń wykracza w tym przypadku poza zakres podstawy programowej.

Dziękuję za wybranie napisanego przeze mnie zbioru ćwiczeń. Mam nadzieję, że spełni on Państwa oczekiwania. Będę niezmiernie wdzięczny za wszelkiego rodzaju uwagi i propozycje, które będą przeze mnie wykorzystane w kolejnych wydaniach. Mogą być one nadsyłane na adres pocztowy firmy lub adres e-mail: [email protected].

Warszawa, 5 września 2016 r. Jacek Musiałkiewicz



106

5. Państwo w gospodarce rynkowej

5.1. Rola państwa w gospodarce rynkowejĆWICZENIE 212Na podstawie rozmów z rodzicami lub filmu przedstawiającego polską rzeczywistość w czasach gospodarki nakazowo-rozdzielczej (np. „Co mi zrobisz jak mnie złapiesz”, „Miś”) napisz w zeszycie przedmiotowym notatkę opisującą sposób robienia zakupów w Polsce przed 1989 rokiem.

ĆWICZENIE 213Zdecyduj, które z wymienionych cech charakteryzują system gospodarki centralnie planowanej, a które system gospodarki rynkowej, a następnie wpisz w odpowiednie wiersze litery stojące przy poszczególnych cechach.

A. państwo jest właścicielem większości przedsiębiorstw; B. państwo czuwa nad prawidłowym przebiegiem procesów zachodzących w gospodarce; C. ceny produktów są ustalane na rynku; D. urzędnicy ustalają ceny produktów; E. ilość wytwarzanych produktów jest mniejsza od zapotrzebowania na nie

System gospodarki centralnie planowanej: .........................................................................................................

System gospodarki rynkowej: ....................................................................................................................................

ĆWICZENIE 214Odpowiedz w zeszycie przedmiotowym na dwa pytania z poniższej listy. Uzasadnij każdą odpowiedź.

1. Czy Twoim zdaniem udział państwa w gospodarce w Polsce jest zbyt duży, zbyt mały czy odpowiedni?

2. Czy Twoim zdaniem w Polsce państwo pomaga czy przeszkadza w rozwoju przedsiębiorczości?

3. Czy Twoim zdaniem obecnie w Polsce państwo w odpowiednim stopniu chroni najsłabszych?

4. W jaki sposób osoba, której własność została naruszona, może dochodzić swoich praw?

5. Na czym polega ochrona umów przez państwo?

6. W jaki sposób ograniczyłbyś stosowanie „umów śmieciowych” przy zatrudnianiu pracowników?

7. Jaki problem w polskiej gospodarce wymaga Twoim zdaniem najpilniejszego rozwiązania?

5.2. Finanse publiczne oraz polityka fiskalna i budżet państwaĆWICZENIE 215Uzupełnij wolne miejsca w tabeli, wpisując brakujące nazwy funkcji budżetu lub brakujące cha-rakterystyki.

Nazwa funkcji budżetu Charakterystyka

1. Dzięki tej funkcji państwo może gromadzić dochody, które są źródłem pokrycia wydatków uważanych za społecznie niezbędne

2. Funkcja redystrybucyjna

3. Polega na tym, że za pomocą dochodów i wydatków budżetowych pobudzane lub hamowane są określone procesy gospodarcze i społeczne


107

ĆWICZENIE 216Na podstawie informacji z zamieszczonej poniżej tabeli odpowiedz na pytania znajdujące się pod tabelą.Informacja o dochodach i wydatkach budżetu państwa w latach 2000, 2005, 2010 i 2015 (w mln zł)

Wyszczególnienie 2000 r. 2005 r. 2010 r. 2015 r.

Dochody podatkowe 119 644 155 860 222 553 259 674

Dochody niepodatkowe 16 020 21 465 24 502 27 710

Środki z Unii Europejskiej i innych źródeł niepodlegające zwrotowi x 2 447 3 248 1 753

Dochody ogółem 135 664 179 772 250 303 289 137

Dotacje i subwencje 85 499 102 839 145 245 169 049

Świadczenia na rzecz osób fizycznych 13 175 20 499 20 892 24 650

Wydatki bieżące jednostek budżetowych 26 928 40 064 53 907 61 944

Wydatki majątkowe (inwestycyjne) 7 428 10 167 15 439 20 056

Obsługa długu Skarbu Państwa 18 025 24 811 34 143 29 169

Środki własne Unii Europejskiej (wpłaty do UE pochodzące ze środków własnych) x 9 753 14 345 18 196

Współfinansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej x – 10 923 8 679

Wydatki ogółem 151 055 208 133 294 894 331 743

Deficyt budżetu państwa (–) –15 391 –28 361 –44 591 –42 607

Na podstawie: 1. Tabl. 24 (269). Budżet Państwa, Mały Rocznik Statystyczny Polski 2012, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2012 r., s. 442–444; 2. Tabl. 24 (262). Budżet Państwa, Mały Rocznik Statystyczny Polski 2016, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2016, s. 370–371.

1. O ile procent całkowite dochody budżetu państwa w 2015 r. były wyższe w porównaniu z do-

chodami z 2010 r.? .....................................................................................................................................................

2. O ile procent całkowite dochody budżetu państwa w 2015 r. były wyższe w porównaniu z do-

chodami z 2000 r.? .....................................................................................................................................................

3. O ile procent całkowite wydatki budżetu państwa w 2015 r. były wyższe w porównaniu z wy-

datkami z 2010 r.? .......................................................................................................................................................

4. O ile procent całkowite wydatki budżetu państwa w 2015 r. były wyższe w porównaniu z wy-

datkami z 2000 r.? .......................................................................................................................................................

5. O jaką kwotę deficyt budżetu państwa w 2015 r. był niższy od deficytu budżetu państwa

w 2010 r.? ...................................................................................................................................................................

6. O jaką kwotę deficyt budżetu państwa w 2015 r. był wyższy od deficytu budżetu państwa

w 2000 r.? .......................................................................................................................................................................

7. Jaką część wydatków budżetu państwa w 2015 r. stanowiły wydatki na obsługę długu Skarbu

Państwa? ........................................................................................................................................................................

8. Jaką część dochodów budżetu państwa w 2015 r. stanowiły dochody podatkowe? ............................


108

ĆWICZENIE 217Zaklasyfikuj niżej wymienione podatki do podatków bezpośrednich lub podatków pośrednich i wpisz w odpowiednie miejsce litery, którymi oznaczono poszczególne podatki.

A. podatek dochodowy od osób fizycznych; B. podatek od towarów i usług; C. podatek dochodowy od osób prawnych; D. podatek od gier; E. podatek rolny; F. podatek akcyzowy

Podatki bezpośrednie: ...................................................................................................................................................

Podatki pośrednie: ..........................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 218Korzystając z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78 z 1997 r., poz. 483, z późn. zm.) odpowiedz na zamieszczone poniżej pytania.

1. Kto uchwala projekt budżetu państwa i kieruje jego wykonaniem (art. 146)?

.............................................................................................................................................................................................

2. Kto przedkłada Sejmowi analizę wykonania budżetu państwa (art. 204)?

.............................................................................................................................................................................................

3. Na jakiej podstawie Rada Ministrów prowadzi gospodarkę finansową, jeżeli ustawa budżetowa albo ustawa o prowizorium budżetowym nie weszły w życie w dniu rozpoczęcia roku budże-towego (art. 219)?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

4. Kiedy Rada Ministrów powinna przedłożyć Sejmowi projekt ustawy budżetowej na rok na-stępny (art. 222)?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

5. W jakim terminie Senat może uchwalić poprawki do ustawy budżetowej (art. 223)?

.............................................................................................................................................................................................

6. Czy Prezydent może nie podpisać ustawy budżetowej i przekazać ją z umotywowanym wnio-skiem Sejmowi do ponownego rozpatrzenia (art. 224)?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

7. Co może zrobić Prezydent, jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi do podpisu (art. 225)?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

8. Jaką rangę musi mieć akt normatywny, w którym zostają przyznane ulgi i umorzenia podat-kowe (art. 217)?

.............................................................................................................................................................................................


109

ĆWICZENIE 219Zaklasyfikuj niżej wymienione podatki do podatków majątkowych lub podatków dochodowych i wpisz w odpowiednie miejsce stojące przy nich litery.

A. podatek dochodowy od osób fizycznych; B. podatek od nieruchomości; C. podatek od czynności cywilnoprawnych; D. podatek dochodowy od osób prawnych; E. podatek tonażowy; F. podatek od spadków i darowizn

Podatki dochodowe: ................................................... Podatki majątkowe: ........................................................

ĆWICZENIE 220Uzupełnij tabelę, wpisując pełne nazwy podatków, których skrócone nazwy wymieniono w pierw-szej kolumnie. W drugiej kolumnie wpisz pełną nazwę podatku w języku polskim, a w trzeciej pełną nazwę podatku w języku angielskim. Po uzupełnieniu tabeli odpowiedz na znajdujące się pod nią pytanie.

Skrócone nazwy podatków Pełna nazwa podatku w języku polskim Pełna nazwa podatku w języku angielskim

PIT

CIT

VAT

Czy skrócone nazwy podatków utworzono od ich pełnych nazw w języku polskim czy w języku

angielskim? ..........................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 221Jan Kowalski zapłacił w sklepie za buty 184,50 zł. Buty są opodatkowane 23% stawką podatku od towarów i usług. Jaka kwota tego podatku jest zawarta w cenie zapłaconej przez Jana Kowalskiego?

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 222Uzupełnij zdania.

1. Podatki ...................................... obciążają kupującego, bowiem podatek wliczany jest w cenę produktu.

2. Podatek dochodowy od osób ...................................... płacony jest przez osoby zamieszkałe na teryto-

rium Polski i osiągające dochody z pracy, prowadzenia działalności gospodarczej lub innych źródeł.

3. Podatek dochodowy od osób ............................... jest płacony przez te przedsiębiorstwa, które mają

osobowość prawną.

4. Podatki ................................................. pobierane są od majątku nabywanego przez podatnika, od

niektórych składników majątku posiadanych przez podatnika oraz od niektórych czynności

................................................................................, których przedmiotem jest nieprofesjonalny obrót

rzeczami i prawami majątkowymi.


110

5. W grupie podatków pośrednich znajdują się: .................................. ...... ............................. .... .......................,

...................................... ................................................ oraz ....................................... ........ ....................

6. Podatek od towarów i usług jest ........................................... w cenę prawie wszystkich sprzedawanych

na rynku towarów i usług.

7. Podatek ........................................... jest wliczony w cenę niektórych tylko towarów, np. samochodów,

wyrobów kosmetycznych, wyrobów tytoniowych oraz napojów alkoholowych.

ĆWICZENIE 223Odpowiedz w zeszycie przedmiotowym na zamieszczone poniżej pytania.

1. Jakie skutki dla gospodarki może spowodować podwyższanie podatków?

2. Gdybyś Ty podejmował decyzje dotyczące wydatków budżetowych, to na jakie cele zwiększyłbyś wydatki, a na jakie byś je ograniczył? Uzasadnij swoją odpowiedź.

5.3. Polityka pieniężna i bank centralnyĆWICZENIE 224Korzystając z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. nr 78 z 1997 r., poz. 483, z późn. zm.) odpowiedz na zamieszczone poniżej pytania.

1. Kto odpowiada za wartość polskiego pieniądza (art. 227)?

.............................................................................................................................................................................................

2. Kto i na czyj wniosek powołuje Prezesa Narodowego Banku Polskiego (art. 227)?

.............................................................................................................................................................................................

3. Kto ustala corocznie założenia polityki pieniężnej (art. 227)?

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 225Korzystając ze strony internetowej Narodowego Banku Polskiego (www.nbp.pl), uzupełnij tabelę, wpisując aktualne wysokości stóp procentowych NBP oraz stopy rezerw obowiązkowych od środ-ków złotowych i środków w walutach obcych zgromadzonych na rachunkach bankowych, a także daty ostatniej zmiany tych wielkości. W wierszu nad tabelą wpisz datę wykonywania ćwiczenia.

Data wykonywania ćwiczenia: ....................................................

Wyszczególnienie Wielkość Data ostatniej zmiany

Stopa referencyjna

Stopa lombardowa

Stopa depozytowa

Stopa redyskonta weksli

Stopa rezerw obowiązkowych


111

ĆWICZENIE 226Odpowiedz, jakie skutki dla podaży pieniądza w gospodarce spowodują decyzje banku centralnego opisane w pierwszej kolumnie tabeli. Jeżeli decyzja spowoduje wzrost podaży pieniądza, w drugiej kolumnie wpisz �, a jeżeli spowoduje spadek podaży pieniądza, wpisz �.

Opis decyzji Skutki decyzji dla podaży pieniądza

Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych

Podwyższanie stóp procentowych przez bank centralny

Sprzedaż papierów wartościowych w ramach operacji otwartego rynku

Podwyższenie stopy rezerw obowiązkowych

Zakup papierów wartościowych w ramach operacji otwartego rynku

Obniżenie stóp procentowych przez bank centralny

5.4. BezrobocieĆWICZENIE 227Uzupełnij zdania.

1. Stopa bezrobocia w Polsce na koniec ostatniego roku kalendarzowego, tj. roku ...................... wyniosła ..............................

2. Stopa bezrobocia w województwie, w którym mieszkasz, na koniec ostatniego roku kalenda-rzowego, tj. roku ...................... wyniosła ............................

3. Stopa bezrobocia w powiecie, w którym mieszkasz, na koniec ostatniego roku kalendarzowego,

tj. roku .......................... wyniosła .............................

ĆWICZENIE 228Na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 2) Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i in-stytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 645, z późn. zm.) oceń, które ze zdań są prawdziwe, a które fałszywe, i wstaw krzyżyk we właściwej kolumnie tabeli.

Treść zdania Prawda Fałsz

1. Osoba, która ma 16 lat, może być uznana za bezrobotnego

2. Kobieta, która ma 58 lat, może być uznana za bezrobotną

3. Mężczyzna, który ma 63 lata, może być uznany za bezrobotnego

4. Bezrobotny może być właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej

5. Bezrobotny nie może uzyskiwać miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę (z wyjątkiem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych)

6. Bezrobotny musi być zdolny i gotowy do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie

7. Bezrobotny nie może uczyć się w jakiejkolwiek szkole, m.in. w szkole dla dorosłych lub szkole wyższej w formie studiów niestacjonarnych

8. Bezrobotny powinien być zarejestrowany we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy


112

ĆWICZENIE 229Ile wynosi obecnie kwota zasiłku dla bezrobotnych? .........................................................................................

ĆWICZENIE 230Gdzie w Twoim powiecie znajduje się Powiatowy Urząd Pracy? ..................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 231W lewej kolumnie tabeli scharakteryzowano różne rodzaje bezrobocia. Twoje zadanie polega na uzupełnieniu prawej kolumny poprzez wpisanie nazwy rodzaju bezrobocia scharakteryzowanego w kolumnie pierwszej.

Charakterystyka bezrobocia Rodzaj bezrobocia

1. Bezrobocie spowodowane niedostosowaniem struktury podaży pracy do struktury popytu na pracę w związku z zachodzącymi zmianami strukturalnymi w gospodarce

2. Bezrobocie powodowane aktywnością pracowników na rynku pracy oraz decyzjami pracowników o niepodejmowaniu zatrudnienia, a także bezrobocie spowodowane likwidowaniem istniejących i powstawaniem nowych miejsc pracy

3. Bezrobocie spowodowane zmniejszaniem liczby pracowników w związku z unowocześnianiem procesów wytwarzania

4. Bezrobocie spowodowane przez osoby, które z różnych przyczyn nie chcą podjąć pracy, a rejestrują się jako osoby bezrobotne tylko w celu uzyskania statusu osoby bezrobotnej i związanych z tym przywilejów

5. Bezrobocie wywołane spadkiem popytu w skali całej gospodarki

6. Bezrobocie spowodowane zmniejszeniem popytu na pracę w związku z zakończeniem sezonu, w którym pracodawca zatrudnia pracowników

7. Bezrobocie spowodowane przez osoby pozostające bez pracy przez krótki czas z powodu zmiany miejsca pracy lub miejsca zamieszkania

ĆWICZENIE 232Korzystając z Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 645, z późn. zm.), odpowiedz w zeszycie przedmiotowym na zamieszczone poniżej pytania.

1. Jakie urzędy dokonują rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy oraz prowadzą rejestr tych osób (art. 33 ust. 1)?

2. Gdzie i kiedy bezrobotni mają obowiązek zgłaszania się w celu przyjęcia propozycji odpowied-niej pracy (art. 33 ust. 3)?

3. Kto może pozbawić bezrobotnego statusu bezrobotnego (art. 33 ust. 4)?

4. Jakie konsekwencje grożą bezrobotnemu, który z własnej winy przerwał staż, szkolenie lub wykonywania prac społecznie użytecznych (art. 33 ust. 4)?


113

5. Kto inicjuje, organizuje i finansuje z Funduszu Pracy szkolenia bezrobotnych w celu podnie-sienia ich kwalifikacji zawodowych i innych kwalifikacji zwiększających szansę na uzyskanie lub utrzymanie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej (art. 40 ust. 1)?

6. Wyobraź sobie sytuację, że starosta skierował Cię na szkolenie w celu zwiększenia Twoich szans na uzyskanie zatrudnienia. Jakie świadczenie będziesz otrzymywał w czasie odbywania szkolenia (art. 41 ust. 1 i art. 41 ust.3)?

7. Jakie instrumenty zostały zaliczone do instrumentów rynku pracy wspierających podstawowe usługi rynków pracy (art. 44)?

8. Wyobraź sobie sytuację, że jesteś bezrobotnym, który chce podjąć działalność gospodarczą. Kto i w jakiej wysokości może Ci przyznać środki na podjęcie działalności gospodarczej (art. 46 ust. 1 pkt 2)?

9. Komu powiatowy urząd pracy w okresie do 6 miesięcy od dnia rejestracji powinien przedstawić propozycję zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, stażu, odbycia przygotowania zawodowego w miejscu pracy lub zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych (art. 50 ust. 1)?

10. Od kiedy przysługuje bezrobotnemu prawo do zasiłku dla bezrobotnych (art. 71 ust. 1)?

11. Kto ustala i opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od zasiłków wypłaconych bezrobotnym (art. 72 ust. 13)?

12. Jaki jest okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych na terenie powiatu, w którym mieszkasz (art. 73 ust. 1)?

13. Jaki obowiązek nakłada na bezrobotnych zapis zawarty w art. 74 ustawy?

ĆWICZENIE 233Korzystając z Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 581, z późn. zm.), odpowiedz na pytania.

1. Kto oblicza i pobiera jako płatnik składkę na ubezpieczenie zdrowotne za bezrobotnego po-

bierającego zasiłek lub stypendium (art. 85 ust. 6)? .....................................................................................

2. Kto opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne bezrobotnych niepobierających zasiłku lub

stypendium (art. 86 ust. 1 pkt 7)? ........................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

5.5. Wzrost i rozwój gospodarczy – mierniki ekonomiczneĆWICZENIE 234W pustych wierszach wpisz trzy najważniejsze według Ciebie zmiany jakościowe zachodzące obecnie w polskiej gospodarce.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................


114

ĆWICZENIE 235Korzystając z wersji książkowej lub elektronicznej rocznika statystycznego, uzupełnij w tabeli dane dla Polski za lata 2014 i 2015.

Wyszczególnienie 2014 r. 2015 r.

1. Produkt krajowy brutto w mln zł (ceny bieżące)

2. Produkt krajowy brutto w zł na 1 mieszkańca

3. Stopa wzrostu produktu krajowego brutto (w cenach stałych) w stosunku do poprzedniego roku

4. Stopa inflacji (rok do roku) na koniec grudnia

5. Stopa bezrobocia na koniec roku

ĆWICZENIE 236Rozstrzygnij, w której z opisanych sytuacji wystąpiła inflacja popytowa, a w której inflacja kosztowa, i wpisz w odpowiednie miejsca litery stojące przy opisach sytuacji.

A. Z powodu suszy zbiory płodów rolnych były bardzo słabe. W związku z tym ich podaż była dużo mniejsza od popytu, co spowodowało wzrost cen.

B. Wzrost cen benzyny wywołany zmianami cen na świecie spowodował wzrost kosztów produkcji różnych dóbr i usług.

Inflacja popytowa: .................................................... Inflacja kosztowa: ..............................................................

ĆWICZENIE 237Zapoznaj się z zamieszczoną poniżej tabelą, a następnie odpowiedz na znajdujące się pod nią pytania.Tabela 2. Produkt krajowy brutto

PaństwoProdukt krajowy brutto w mld dol. USA Produkt krajowy brutto na

1 mieszkańca w dol. USA2000 r. 2014 r. 2000 r. 2014 r.

Austria 191,2 437 23 866 51 134

Czechy 56,7 205 5 521 19 504

Grecja 127,1 238 11 641 21 614

Irlandia 96,6 246 25 388 53 305

Niemcy 1 900,2 3 868 23 120 46 969

Polska 171,3 549 4 477 14 158

Na podstawie: 1. Tabl. 101 (700) Produkt krajowy brutto (ceny bieżące), Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2010, GUS, Warszawa 2010.2. Tabl. 99 (686) Produkt krajowy brutto (ceny bieżące), Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2015, GUS, Warszawa 2015.

1. W którym z państw wymienionych w tabeli produkt krajowy brutto w 2000 r. był najwyższy i ile on wyniósł?

.............................................................................................................................................................................................

2. W którym z państw wymienionych w tabeli produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w 2014 r. był najwyższy i ile on wyniósł?

.............................................................................................................................................................................................


115

3. W którym z państw wymienionych w tabeli wyrażony w miliardach USD wzrost produktu krajowego brutto w 2014 r. w porównaniu z rokiem 2000 był najwyższy i ile on wyniósł?

.............................................................................................................................................................................................

4. W którym z państw wymienionych w tabeli wyrażony w procentach wzrost produktu krajowego brutto w 2014 r. w porównaniu z rokiem 2000 był najwyższy i ile on wyniósł?

.............................................................................................................................................................................................

5. O ile procent wzrósł w Polsce produkt krajowy brutto w 2014 r. w porównaniu z rokiem 2000?

.............................................................................................................................................................................................

6. W którym z państw wymienionych w tabeli wyrażony w USD wzrost produktu krajowego brutto na 1 mieszkańca w 2014 r. w porównaniu z rokiem 2000 był najwyższy i ile on wyniósł?

.............................................................................................................................................................................................

7. O ile procent wzrósł w Polsce produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w 2014 r. w porównaniu z rokiem 2000?

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 238W lewej kolumnie tabeli zostały scharakteryzowane różne rodzaje inflacji, wyodrębnione według wielkości wskaźnika inflacji. Twoje zadanie polega na uzupełnieniu prawej kolumny tabeli poprzez wpisanie nazw poszczególnych rodzajów inflacji.

Charakterystyka Rodzaj inflacji

1. Inflacja charakteryzująca się tym, że wskaźnik inflacji nie przekracza 5% w skali roku

2. Inflacja charakteryzująca się tym, że poziom współczynnika inflacji mieści się w przedziale od 5 do 15%

3. Inflacja charakteryzująca się tym, że poziom współczynnika inflacji mieści się w przedziale od 15 do 150%

4. Inflacja charakteryzująca się tym, że poziom współczynnika inflacji przekracza 150%

5.6. Współpraca gospodarcza z zagranicąĆWICZENIE 239Jaki problem gospodarczy we współczesnym świecie wymaga Twoim zdaniem najpilniejszego rozwiązania i jak rozwiązałbyś ten problem, gdybyś mógł podejmować decyzje? Odpowiedź wraz z uzasadnieniem wpisz w wolnych wierszach.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................


116

ĆWICZENIE 240Producent odzieży materiały do produkcji kupował we Włoszech, szwalnię miał w Indonezji, a uszytą odzież sprzedawał w Australii. Co miesiąc za materiały do produkcji płacił 10 000 euro, a za utrzymanie szwalni 6000 dolarów amerykańskich. Za sprzedane produkty uzyskiwał co miesiąc 20 000 dolarów australijskich. Ponadto, w każdym miesiącu ponosił dodatkowe koszty w wysokości 5000 zł. Ze wszystkimi kontrahentami rozliczał się na koniec każdego miesiąca, a do rozliczeń uży-wał średnich kursów euro, dolara amerykańskiego oraz dolara australijskiego, ogłaszanych przez NBP na koniec miesiąca. Ustal, jaki zysk lub stratę brutto osiągał on w poszczególnych miesiącach pierwszego półrocza 2016 r. Skorzystaj z informacji o średnich kursach walut zamieszczonych na stronie internetowej NBP www.nbp.pl.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 241Na podstawie informacji o tym, że NBP podjął skuteczną interwencję na rynku walutowym, polegającą na sprzedaży franka szwajcarskiego za złotówki odpowiedz na zamieszczone poniżej pytania, wpisując odpowiedzi w wolne wiersze.

1. Jaki wpływ na kurs franka szwajcarskiego wyrażony w złotych miała ta interwencja?

.............................................................................................................................................................................................

2. Czy interwencja taka jest korzystna czy niekorzystna dla osób, które mają kredyty we frankach szwajcarskich?

.............................................................................................................................................................................................

3. Czy w wyniku tej interwencji doszło do aprecjacji czy do deprecjacji złotego wobec franka szwajcarskiego?

.............................................................................................................................................................................................

4. Jakie skutki będzie miała ta interwencja dla producenta z Polski, który eksportuje swoje pro-dukty do Szwajcarii i sprzedaje je za franki szwajcarskie?

.............................................................................................................................................................................................

5. Jakie skutki będzie miała ta interwencja dla polskiego biura podróży, które wysyła polskich turystów do Szwajcarii i rozlicza się z kontrahentami szwajcarskimi we frankach szwajcarskich?

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 242Uzupełnij rysunek poprzez wpisanie w cztery prostokąty nazw poszczególnych form integracji gospodarczej. W prostokąt najmniejszy (1) wpisz tę formę integracji gospodarczej, której zakres jest najwęższy, a w prostokąt największy (4) wpisz tę, której zakres jest najszerszy.


117

ĆWICZENIE 243Uzupełnij rysunki, wpisując w środkowe prostokąty, o jakie elementy należy rozszerzyć formę integracji gospodarczej z lewego prostokąta, aby powstała forma integracji gospodarczej zapisana w prawym prostokącie.

1. strefa wolnego handlu + ........................................................................................................ = unia celna

2. unia celna + ........................................................................................................ = wspólny rynek

3. wspólny rynek + ........................................................................................................ = unia

gospodarcza

ĆWICZENIE 244Na podstawie własnych obserwacji oraz informacji pochodzących ze środków masowego przekazu uzupełnij tabelę, wpisując do niej zalety i wady członkostwa Polski w Unii Europejskiej.

Zalety Wady

4. ....................................................................................

3. .....................................................................................

2. .....................................................................................

1. .....................................................................................


118

ĆWICZENIE 245Do zamieszczonej poniżej tabeli wpisz, jakie widzisz szanse i zagrożenia dla Polski w związku z procesem globalizacji oraz jakie wady i zalety procesu globalizacji są według Ciebie najważniejsze.

Szanse Zagrożenia

Zalety Wady

ĆWICZENIE 246Wymień trzy czynniki, które Twoim zdaniem mają największy wpływ na postęp globalizacji i wpisz je poniżej.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 247Wpisz w wolne wiersze pięć korporacji międzynarodowych prowadzących działalność w Polsce. Czy potrafisz wskazać, jaki rodzaj strategii (strategia wielonarodowa, strategia międzynarodowa, strategia transnarodowa i strategia globalna) realizuje każda z tych korporacji?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................


119

5.7. Państwo w gospodarce rynkowej – ćwiczenia kompleksowe

ĆWICZENIE 248Oceń prawdziwość poniższych zdań i wstaw krzyżyk we właściwej kolumnie tabeli.

Zdanie Prawda Fałsz

1. Inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy budżetowej przysługuje wyłącznie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej

2. Za prawidłowe wykonanie budżetu odpowiada Rada Ministrów

3. W sytuacji gdy dochody budżetu państwa są równe jego wydatkom, budżet jest zrównoważony

4. Łagodzenie dysproporcji w poziomie życia różnych grup społecznych oznacza, że polityka fiskalna państwa ma doprowadzić do sytuacji, w której wszyscy będą żyli na tym samym poziomie

5. Korzystanie przez jedną osobę z dóbr publicznych ogranicza możliwości korzystania z nich przez inne osoby

6. Zapłata podatku bezpośredniego zmniejsza dochód lub majątek podatnika

7. Zapłata podatku pośredniego zmniejsza dochód lub majątek podatnika

8. W przypadku podatków pośrednich ciężar obciążeń podatkowych ponosi nabywca produktu obciążonego podatkiem

9. Jeżeli dług publiczny przekroczy 60% wartości rocznego produktu krajowego brutto, to, zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, rząd nie może zaciągać dalszych zobowiązań na sfinansowanie długu publicznego

10. Finansowanie przez banki deficytu budżetowego powoduje, że kredyty stają się łatwiej dostępne dla innych podmiotów

11. Polityka pieniężna państwa w Polsce jest realizowana przez Ministra Finansów

12. Bankiem centralnym w Polsce jest Polski Bank Rozwoju

13. Obniżanie stóp procentowych NBP powoduje zwiększenie podaży pieniądza na rynku

14. Realizacja polityki pieniężnej jest jedyną funkcją banku centralnego

15. Podaż pieniądza jest kształtowana przez przedsiębiorstwa

16. Liberalna polityka monetarna powoduje zwiększenie ilości pieniądza w obiegu

17. Restrykcyjna polityka monetarna przyczynia się do ograniczenia podaży pieniądza

18. Podwyższanie podstawowych stóp procentowych NBP wpływa na zwiększanie podaży pieniądza na rynku

19. Wzrost stopy rezerw obowiązkowych powoduje ograniczenie podaży pieniądza

20. Spadek stopy rezerw obowiązkowych powoduje wzrost podaży pieniądza

21. Wyłączne prawo emisji pieniądza w Polsce ma Bank Gospodarstwa Krajowego

22. Banki komercyjne mogą pożyczać pieniądze od banku centralnego, mogą też lokować w nim swoje nadwyżki

ciąg dalszy tabeli na następnej stronie


120

Zdanie Prawda Fałsz

23. W fazie ożywienia w gospodarce następuje wzrost bezrobocia

24. W fazie recesji w gospodarce następuje wzrost PKB

25. Jeżeli kursy walutowe ustalane są na rynku walutowym, to bank centralny nie może w żaden sposób wpłynąć na umocnienie lub osłabienie waluty krajowej

26. Aprecjacja oznacza wzrost wartości jednej waluty wobec innej waluty

27. Deprecjacja oznacza spadek wartości jednej waluty wobec innej waluty

28. Korporacja jest to organizacja, która jest właścicielem przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą w różnych państwach i koordynuje ich działalność

ĆWICZENIE 249Dopasuj pojęcia do odpowiadających im definicji i wpisz pary (cyfra + litera) do wierszy pod tabelą.

Pojęcie Definicja

1. Podatek A. Okresowe zmiany PKB, produkcji, zatrudnienia i cen, które nie mają przyczyn sezonowych lub losowych

2. Bezrobocie B. Działania państwa zmierzające do utrzymania stabilnego poziomu cen

3. Rating C. Stopa oprocentowania kredytów udzielanych przez NBP bankom komercyjnym

4. Kurs walutowy D. Organizacja, która jest właścicielem przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą w różnych państwach i koordynuje ich działalność

5. InflacjaE. Stopa oprocentowania bonów pieniężnych, będących przedmiotem transakcji

pomiędzy bankiem centralnym a bankami komercyjnymi w ramach operacji otwartego rynku

6. Nabycie wewnątrz-wspólnotowe F. Inwestycje zagraniczne, których celem jest uzyskiwanie dochodów z dywidend

7. Globalizacja G. Ocena przedstawiająca zdolność danego państwa lub przedsiębiorstwa do spłacania zaciąganych zobowiązań finansowych

8. Cykl koniunkturalnyH. Cześć środków zgromadzonych na rachunkach bieżących i terminowych banków

komercyjnych, która musi być obowiązkowo wpłacana do banku centralnego lub przechowywana w kasach banków komercyjnych

9. Inwestycje bezpośrednie

I. Suma niespłaconych zobowiązań finansowych państwa ze wszystkich lat, zaciągniętych na sfinansowanie deficytu budżetowego

10. Produkt krajowy brutto

J. Sytuacja budżetu państwa charakteryzująca się tym, że wydatki są mniejsze od dochodów

11. Polityka fiskalna K. Przymusowe, bezzwrotne, nieodpłatne i powszechne świadczenie pieniężne na rzecz państwa lub gminy

12. Rezerwy obowiązkowe L. Długofalowy proces przemian dokonujących się w gospodarce, obejmujący zarówno zmiany ilościowe, jak i jakościowe

13. Rozwój gospodarczy M. Stopa procentowa wykorzystywana przez NBP przy skupowaniu weksli od banków komercyjnych

14. Finanse publiczne N. Zakup produktów przez polskie przedsiębiorstwa od kontrahentów z Unii Europejskiej

15. Nadwyżka budżetowa O. Sytuacja budżetu państwa charakteryzująca się tym, że wydatki są większe od dochodów

16. Polityka pieniężna P. Stopa oprocentowania depozytów składanych przez banki komercyjne w NBP

ciąg dalszy tabeli na następnej stronie


121

Pojęcie Definicja

17. Stopa referencyjna Q. Zakup przez bank centralny papierów wartościowych od banków komercyjnych lub ich sprzedaż przez bank centralny bankom komercyjnym

18. KorporacjaR. Proces, w którym rynki i produkcja w różnych krajach stają się coraz bardziej

powiązane i współzależne w wyniku wymiany towarów i usług, siły roboczej oraz przepływu kapitału i technologii

19. Deficyt budżetowy S. Decyzje państwa dotyczące wielkości i struktury wydatków publicznych, źródeł ich finansowania oraz deficytu budżetowego

20. Stopa lombardowa T. Plan dochodów i wydatków państwa, uchwalany przez Sejm na okres roku kalendarzowego

21. Dług publiczny U. Inwestycje zagraniczne, których celem jest zdobycie bądź utrwalenie pozycji na rynku innego kraju oraz osiąganie dochodów z dywidend

22. Stopa depozytowa V. Sytuacja na rynku pracy charakteryzująca się tym, że liczba miejsc pracy jest mniejsza niż liczba osób, które mogą i chcą pracować

23. Operacje otwartego rynku W. Cena jednej waluty wyrażona w innej walucie

24. Inwestycje portfelowe X. System finansowania zadań wykonywanych przez władze publiczne

25. Stopa redyskonta weksli Y. Trwały wzrost ogólnego poziomu cen

26. Budżet państwa Z. Wartość dóbr i usług końcowych wytworzonych w ciągu roku na terytorium kraju

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................


122

6. Świadczenie pracy

6.1. Aktywność i kariera zawodowaĆWICZENIE 250Poniżej wyliczono elementy, które składają się na podstawowe kwalifikacje zawodowe magazynie-ra. Rozstrzygnij, które kwalifikacje stanowią umiejętności i wiadomości, które cechy osobowości, które określają stan zdrowia, a które wygląd zewnętrzny, a następnie wpisz w odpowiednie miejsca stojące przy nich litery.

A. dobry ogólny stan zdrowia; B. przyjmowanie towarów i wydawanie towarów; C. nadzór nad powierzonymi towarami i urządzeniami; D. kompletowanie i pakowanie towaru; E. sporządzanie dokumentacji związanej z gospodarką magazynową; F. obsługiwanie komputerowego programu magazynowego; G. praca w zespole; H. odporność na stres; I. komunikatywność; J. dobry węch; K. sumienność; L. systematyczność; Ł. obsługiwanie wózka widłowego; M. dobry wzrok; N. schludny wygląd zewnętrzny

Umiejętności i wiadomości: ............................................... Cechy osobowości: ..............................................

Stan zdrowia: ............................................................. Wygląd zewnętrzny: ...........................................................

ĆWICZENIE 251Zapoznaj się z tym, co o karierze zawodowej powiedziało kilka osób. Z którą z tych osób się zga-dzasz, a z którą nie? Na końcu wpisz, co Ty myślisz o karierze zawodowej.

Agata: Moim zdaniem kariera zawodowa to zdobywanie coraz to wyższych stanowisk.Paweł: Moim zdaniem kariera zawodowa to robienie za pieniądze tego, co jest moją pasją i w czym

jestem dobry.Agnieszka: Moim zdaniem kariera zawodowa to ciągłe uczenie się nowych rzeczy.Marcin: Moim zdaniem kariera zawodowa to sposób na zarabianie dużych pieniędzy.Monika: Moim zdaniem kariera zawodowa to sposób na satysfakcjonujące życie.

............................................: Moim zdaniem kariera zawodowa to ......................................................................... (Twoje imię)

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 252Korzystając z internetu i prasy, wyszukaj oferty pięciu firm szkoleniowych, które oferują zdobycie nowych kwalifikacji zawodowych, a następnie uzupełnij tabelę.

Nazwa i adres firmy szkoleniowej Jakie kwalifikacje można zdobyć, uczestnicząc w szkoleniach organizowanych przez firmę


123

ĆWICZENIE 253Trzy koleżanki: Beata Nowak, Katarzyna Lato i Ewa Mat ukończyły liceum ogólnokształcące, a w chwili obecnej są bezrobotne. Beata Nowak szuka pracy w księgowości, Katarzyna Lato chcia-łaby pracować w sklepie, a Ewa Mat w sekretariacie. W powiatowym urzędzie pracy przeczytały ogłoszenie o szkoleniu, którego program jest następujący:• omówienie systemu podatkowego• podstawy prawne funkcjonowania kas rejestrujących• podstawowe informacje o budowie kas fiskalnych• operacje wykonywane za pomocą kas fiskalnych• wymiana materiałów eksploatacyjnych i podstawowe zabiegi konserwacyjne dotyczące kas

fiskalnych• poznanie urządzeń współpracujących z kasami fiskalnymi• poznanie dokumentacji kasy fiskalnej• sprawdzian umiejętności obsługi kas fiskalnych

W przypadku której z trzech koleżanek ukończenie tego kursu zwiększyłoby szanse na uzyskanie

pracy, którą chciałaby ona wykonywać? ..................................................................................................................

ĆWICZENIE 254Odpowiedz w zeszycie przedmiotowym na pytania.

1. Jaki zawód chciałbyś wykonywać?

2. Jakie kwalifikacje są potrzebne do wykonywania tego zawodu?

3. Które z kwalifikacji potrzebnych do wykonywania tego zawodu już posiadasz?

4. Jakie kwalifikacje potrzebne do wykonywania tego zawodu musisz zdobyć?

5. W jaki sposób możesz zdobyć kwalifikacje, których nie posiadasz?

6. Czy do wykonywania zawodu, w którym chciałbyś pracować, potrzebne jest posiadanie upraw-nień? Jeżeli tak, to jakich i w jaki sposób można je uzyskać?

7. Czy w związku z wykonywaniem tego zawodu byłbyś skłonny zmienić miejsce zamieszkania?

6.2. Rynek pracyĆWICZENIE 255Zapoznaj się z treścią art. 1, 2, 3 i 31 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502, z późn. zm.), a następnie odpowiedz na pytania.

1. Jaki akt normatywny określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców? ............................

.............................................................................................................................................................................................

2. Kto jest pracownikiem w rozumieniu art. 2 kodeksu pracy? ...................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................


124

3. Czy pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy jest osoba zatrudniona na podstawie umowy

o dzieło? .........................................................................................................................................................................

4. Czy jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, jeżeli zatrudnia pracowników,

jest pracodawcą? .........................................................................................................................................................

5. Czy Jan Kowalski zatrudniając Józefa Nowaka przy zbiorze owoców, jest pracodawcą? ...................

6. Jeżeli pracodawca jest jednostką organizacyjną, to kto dokonuje za niego czynności w sprawach

z zakresu prawa pracy? ..............................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 256Uzupełnij tabelę poprzez wpisanie do prawej kolumny tabeli, czy osoba scharakteryzowana w lewej kolumnie posiada czy nie posiada zdolność do czynności prawnych i jaka jest to zdolność.

Charakterystyka osoby Zdolność do czynności prawnych

1. Jan Kowalski, wiek 21 lat

2. Paweł Nowak, wiek 11 lat

3. Ewelina Woźniak, wiek 33 lata, sąd podjął decyzję o jej częściowym ubezwłasnowolnieniu

4. Paweł Frankowski, wiek 16 lat

5. Paweł Borysiński, wiek 53 lata, sąd podjął decyzję o jego całkowitym ubezwłasnowolnieniu

6. Krzysztof Zieliński, wiek 14 lat, sąd podjął decyzję o jego całkowitym ubezwłasnowolnieniu

ĆWICZENIE 257Na podstawie własnych obserwacji, rozmów z rodzicami oraz informacji ze środków masowego przekazu podaj po trzy przykłady nieetycznych zachowań pracodawcy wobec pracownika oraz pracownika wobec pracodawcy.

Nieetyczne zachowania pracodawcy wobec pracownika

Nieetyczne zachowania pracownika wobec pracodawcy


125

ĆWICZENIE 258Odpowiedz, jaki wpływ na rynek pracy w Polsce miało przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Odpowiedź wraz z uzasadnieniem wpisz poniżej.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

6.3. Aktywne poszukiwanie pracyĆWICZENIE 259Poniżej opisano kilka nietypowych sposobów poszukiwania pracy. Oceń ich skuteczność i wpisz w pustych wierszach krótkie uzasadnienie swojej oceny.

1. Paweł Nowak bardzo chciał pracować w firmie BMX Sp. z o.o., dlatego przed siedzibą firmy wykupił dużą reklamę ze swoim nazwiskiem.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

2. Ewa Got dowiedziała się, że dyrektor działu kadr w Spółce z o.o. „Fashion” przed zaproszeniem kandydatów do pracy na rozmowę kwalifikacyjną zawsze sprawdza informacje o nich, używając wyszukiwarki internetowej Google. Dlatego przez wysłaniem dokumentów aplikacyjnych do Spółki „Fashion” Ewa Got wykupiła kilka linków sponsorowanych w tej wyszukiwarce, które zawierały następujący tekst: „Ewa Got, tel. 506-447-705 – Najlepsza kandydatka do pracy w Fashion Sp. z o.o.”.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

3. Roman Drab bardzo chciał pracować w warsztacie samochodowym należącym do Mariusza Kozaka. Wiedział, że Mariusz Kozak codziennie o godz. 13 chodzi do restauracji „Karczma Świdnicka”, zawsze siada przy tym samym stoliku i przegląda menu. Pewnego dnia Roman Drab poszedł do restauracji „Karczma Świdnicka” przed godziną 13 i z menu leżącego na stoliku, przy którym zawsze siada Mariusz Kozak, wyciągnął listę potraw z cenami, a w to miejsce włożył swoje CV.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................


126

4. Kaja Pokora chciała podjąć pracę w agencji marketingowej „Power” Sp. z o.o. W tym celu stwo-rzyła na Facebooku profil: „Chcę, żeby Kaja Pokora pracowała dla Powera”. Po zdobyciu 10 000 osób, które polubiły ten profil, wysłała zaproszenie do prezesa agencji „Power”.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

5. Michał Donek od dziecka interesował się lotnictwem i marzył o pracy w przedsiębiorstwie z branży lotniczej. Dlatego już jako uczeń gimnazjum założył bloga poświęconego lotnictwu, na którym zamieszczał wiele swoich przemyśleń poświęconych lotnictwu. Na blogu napisał też o swoim marzeniu i ma nadzieję, że w ten sposób dotrze do niego pracodawca z branży lotniczej.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

6. Ewa Rajska stworzyła swoje CV w formie krótkiego filmu, który następnie wgrała na portal YouTube. Link do filmu zamieściła w stopce swojej poczty elektronicznej i otrzymuje go teraz każda osoba, do której Ewa wysyła e-mail.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 260Podaj adresy internetowe pięciu serwisów, w których zamieszczane są ogłoszenia pracodawców poszukujących pracowników.

...................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 261W internetowych serwisach z ogłoszeniami pracy wyszukaj ogłoszenia pracodawców, którzy poszukują pracowników w zawodzie, który chciałbyś wykonywać. Wydrukuj te ogłoszenia, prze-analizuj je, a następnie sprawdź, czy w ćwiczeniu 254 wymieniłeś wszystkie kwalifikacje potrzebne do wykonywania tego zawodu.

ĆWICZENIE 262Podaj tytuły pięciu gazet, w których publikowane są ogłoszenia pracodawców poszukujących pracowników.

...................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................


127

ĆWICZENIE 263Zapytaj 5 osób, które mają pracę (członkowie rodziny, znajomi), o miejsce ich pracy i o to, czy Ty miałbyś szanse na ewentualne zatrudnienie u pracodawców, u których oni pracują. Po uzyskaniu od nich odpowiedzi uzupełnij tabelę.

Imię i nazwisko pytanej osoby Miejsce pracy Szanse na uzyskanie zatrudnienia

ĆWICZENIE 264Znajdź i wpisz poniżej nazwy i adresy pięciu agencji pracy lub firm doradztwa personalnego pro-wadzących działalność na terenie województwa, w którym mieszkasz.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 265Wyobraź sobie sytuację, że poszukujesz pracy w zawodzie, który chciałbyś wykonywać. W związku z tym sporządź w zeszycie przedmiotowym ogłoszenie do gazety lub do internetu, że poszukujesz takiej pracy.

ĆWICZENIE 266Znajdź nazwy i adresy dziesięciu największych pracodawców w pobliżu miejsca Twojego za-mieszkania. Uzyskaj również informacje, jakich pracowników (w jakich zawodach) zatrudniają poszczególni pracodawcy. Po uzyskaniu wszystkich informacji wypełnij tabelę.

Nazwa pracodawcy Adres Zawody


128

ĆWICZENIE 267Wyobraź sobie, że jesteś pracodawcą i poszukujesz pracowników w zawodzie, który chciałbyś w przyszłości wykonywać. Poniżej w wolnych wierszach wpisz metody poszukiwania pracowników, z jakich byś skorzystał.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 268W gazecie z ogłoszeniami o pracy ukazało się ogłoszenie spółki z o.o. „Power” z Olkusza. Pracodawca poszukiwał kandydatów do pracy na stanowisko operatora maszyn produkcyjnych. Kandydatom do pracy postawiono następujące wymagania: wykształcenie średnie techniczne (mechanika, elek-tryka, automatyka), umiejętność pracy w zespole, mile widziana znajomość języka angielskiego i doświadczenie w pracy na podobnym stanowisku. Ogłoszenie to przeczytało trzech absolwentów technikum mechanicznego w Olkuszu: Paweł Kowal, Tadeusz Rak i Katarzyna Nowak. Wszyscy oni mają umiejętność pracy w zespole, wszyscy znają język niemiecki, a nikt nie zna języka angielskiego, nikt z nich też jeszcze nigdy nie pracował. Paweł Kowal postanowił nie odpowiadać na to ogłoszenie i uzasadnił to tym, że nie zna języka angielskiego. Również Tadeusz Rak nie odpowiedział na to ogłoszenie, ponieważ nie ma żadnego doświadczenia w pracy. Katarzyna Nowak odpowiedziała na ogłoszenie. Która z osób postąpiła Twoim zdaniem słusznie? Uzasadnij swoją odpowiedź.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 269Na tablicy ogłoszeń w powiatowym urzędzie pracy w Suwałkach znajduje się następujące ogłoszenie.

Restauracja „Wigry”poszukuje kandydatów do pracy na stanowisku kucharza

Wymagania: • co najmniej 2-letnie doświadczenie zawodowe na stanowisku kucharza• wykształcenie min. zasadnicze gastronomiczne • praca w systemie zmianowym

Mile widziane:• obsługa komputera• prawo jazdy

Oferty prosimy składać na adres: Restauracja „Wigry” sp. z o.o. ul. Jeziorna 4 16-400 Suwałki


129

Zaznacz, która z niżej wymienionych osób spełnia wymagania określone przez pracodawcę.A. Paweł Nowak ukończył w ubiegłym roku technikum gastronomiczne, po ukończeniu szkoły

pracował przez rok w restauracji „Żubr” w Białowieży, zna biegle język rosyjski i język angielski, posiada prawo jazdy kategorii B oraz potrafi obsługiwać komputer i jest gotowy podjąć pracę w systemie zmianowym;

B. Ewa Żak ukończyła 5 lat temu zasadniczą szkołę zawodową, zdobywając zawód kucharza, po ukończeniu szkoły pracowała przez dwa lata w restauracji „Błękit” w Węgorzewie jako pomocnik kucharza, a przez następne trzy lata w tej samej restauracji jako kucharz, jest gotowa podjąć pracę w systemie zmianowym;

C. Aleksandra Konieczna ukończyła 4 lata temu liceum ekonomiczne, zdobywając zawód technika rachunkowości, po ukończeniu szkoły pracowała przez dwa lata w hotelu „Mazur” w Giżycku jako recepcjonistka, a przez następne dwa lata pracowała w restauracji „Ost” w Giżycku jako księgowa, zna biegle język niemiecki i język angielski, posiada prawo jazdy kategorii B oraz potrafi obsługiwać komputer i jest gotowa podjąć pracę w systemie zmianowym.

ĆWICZENIE 270Pracodawca poszukuje spawacza i określił dla niego następujące wymagania: • wykształcenie minimum zawodowe• uprawnienia do spawania gazowego i elektrycznego• znajomość rysunku technicznego• zdolność do pracy na wysokości• umiejętność pracy w zespole• dyspozycyjność – gotowość do częstych podróży służbowych • prawo jazdy kat. B• gotowość do pracy w systemie zmianowym

Na podstawie tych wymagań odpowiedz na następujące pytania:

1. Czy pracodawca poszukuje osoby, który ma doświadczenie na stanowisku spawacza?

.............................................................................................................................................................................................

2. Czy o stanowisko spawacza może ubiegać się osoba, która ma wykształcenie średnie lub wyższe?

.............................................................................................................................................................................................

3. Jakie wymagania dotyczące stanu zdrowia zostały określone przez pracodawcę?

.............................................................................................................................................................................................

4. Jakie umiejętności są wymagane przez pracodawcę?

.............................................................................................................................................................................................

5. Jakie inne wymagania, które nie dotyczą wykształcenia, stanu zdrowia i umiejętności są wy-

magane przez pracodawcę? ....................................................................................................................................

6. Paweł Żak ukończył zasadniczą szkołę zawodową, ma uprawnienia do spawania gazowego i elektrycznego, może pracować na wysokościach, umie pracować w zespole, może wyjeżdżać służbowo poza miejsce stałego zamieszkania i jest gotowy podjąć pracę w systemie zmianowym. Jakie dodatkowe kwalifikacje powinien zdobyć, aby w pełni spełnić oczekiwania pracodawcy?

.............................................................................................................................................................................................


130

ĆWICZENIE 271W „Tygodniku Jeleniogórskim” ukazało się następujące ogłoszenie Spółki z o.o. „Kupiec” z Je-leniej Góry.

Spółka z o.o. „Kupiec” jest najpopularniejszą siecią sklepów spożywczych w Jeleniej Górze. W związku z uruchomieniem nowego sklepu poszukujemy osób gotowych podjąć pracę w charakterze

KasjeraWymagania:• obsługa kasy fiskalnej• obsługa terminali płatniczych• komunikatywna znajomość języka niemieckiego• doświadczenie w obsłudze klienta (mile widziane)

Osoby zainteresowane prosimy o przesłanie życiorysu i listu motywacyjnego na adres:

[email protected]

Informujemy, że będziemy kontaktować się tylko z wybranymi kandydatami.

Prosimy o dopisanie następującej klauzuli: „Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w mojej ofercie pracy dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacji (zgodnie z Ustawą z dn. 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych – tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 360)”.

Na ogłoszenie odpowiedziały cztery osoby:

A. Paweł Nowak – zna biegle język niemiecki, w zasadniczej szkole zawodowej (zawód: sprze-dawca) nauczył się obsługiwać kasy fiskalne i terminale kart płatniczych, ale po ukończeniu szkoły nigdzie nie pracował.

B. Dorota Siwek – zna biegle język niemiecki i angielski, ukończyła 3 lata temu liceum ogólnokształ-cące, a po ukończeniu szkoły pracowała w urzędzie gminy jako kasjer. Nie potrafi obsługiwać kasy fiskalnej ani terminali płatniczych.

C. Kinga Grójec – ukończyła Wyższą Szkołę Handlu i Przedsiębiorczości. Następnie przez rok pracowała w biurze księgowym. Zna biegle język niemiecki i język angielski. Umie obsługiwać program finansowo-księgowy Rewizor.

D. Marek Maruszak – po ukończeniu gimnazjum wyjechał do Berlina. Tam rozpoczął pracę w su-permarkecie. Początkowo pracował w magazynie, a po roku – gdy już umiał porozumiewać się po niemiecku – podjął pracę jako kasjer. Potrafi obsługiwać kasę fiskalną i terminale płatnicze.

Spośród osób, które odpowiedziały na ogłoszenie, pracownik działu kadr Spółki zaprosił na rozmowę kwalifikacyjną dwie osoby. Kto Twoim zdaniem został zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną? Odpowiedź wraz z uzasadnieniem wpisz poniżej.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................


131

ĆWICZENIE 272Wyobraź sobie, że szukasz pracy w zawodzie elektryka. W ostatnim tygodniu w gazecie opubli-kowano ogłoszenie pracodawcy, który poszukuje pracowników w tym zawodzie. Zdecydowałeś się odpowiedzieć na to ogłoszenie. Zaznacz, które z niżej wymienionych dokumentów wyślesz na adres podany w ogłoszeniu.A. list motywacyjny;B. świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie elektryka;C. świadectwa pracy z poprzednich miejsc pracy;D. curriculum vitae (CV);E. certyfikat potwierdzający zdany egzamin z języka angielskiego;F. odpis skrócony aktu urodzenia;G. kserokopię dowodu osobistego;H. odpis świadectw potwierdzających ukończenie kursów zawodowych.

ĆWICZENIE 273Rozstrzygnij, które z niżej wymienionych informacji dotyczą curriculum vitae, a które listu motywa-cyjnego, a następnie wpisz w odpowiednie miejsce litery stojące przy poszczególnych informacjach.

A. dokument ten ma za zadanie przedstawienie wykształcenia i doświadczenia zawodowego kandydata do pracy;

B. adresatem tego dokumentu powinna być osoba, która w przedsiębiorstwie odpowiada za przyjmowanie pracowników;

C. w tym dokumencie autor powinien przedstawić podstawowe informacje o sobie, swoich do-konaniach i osiągnięciach oraz zainteresowaniach;

D. w tym dokumencie wszystkie informacje przedstawiane są wraz z określeniem przedziałów czasowych, w których miały one miejsce – w odwrotnym porządku chronologicznym (poza podstawowymi informacjami o kandydacie do pracy);

E. w tym dokumencie należy przedstawić i uwypuklić te z posiadanych cech i kwalifikacji, które będą przydatne na stanowisku, o jakie ubiega się kandydat do pracy;

F. czasami w tym dokumencie występuje dodatkowa część – referencje;

G. we wstępie tego dokumentu autor powinien napisać, o jakie stanowisko lub o jaki rodzaj pracy się ubiega;

H. w zakończeniu tego dokumentu należy podziękować za czas poświecony na rozpatrywanie kandydatury i wyrazić nadzieję na spotkanie w czasie rozmowy kwalifikacyjnej oraz zasuge-rować formę przyszłego kontaktu z pracodawcą.

Curriculum vitae: .................................................... List motywacyjny: ...............................................................

ĆWICZENIE 274Sporządź na oddzielnej kartce papieru swoje curriculum vitae.

ĆWICZENIE 275Sporządź na oddzielnej kartce papieru list motywacyjny dotyczący stanowiska, na którym chciałbyś pracować, skierowany do pracodawcy, u którego chciałbyś pracować.


132

ĆWICZENIE 276Poniżej opisano różne sytuacje związane z rozmowami kwalifikacyjnymi, w których kandydaci do pracy popełnili jakieś błędy. Twoim zadaniem jest zidentyfikowanie tych błędów i udzielenie kandydatowi do pracy rady, która pozwoliłaby mu na uniknięcie podobnych błędów w przyszłości.

1. Paweł Kowalski odpowiadając na ogłoszenia zamieszczane w prasie i w portalach interneto-wych, rozsyłał swoje dokumenty do różnych firm, nie prowadząc notatek, gdzie je wysyła i nie zachowując ogłoszeń, na które odpowiada. Pewnego dnia zadzwonił do niego pracownik z jednej z firm, do których wysłał swoje dokumenty. Zaproszono go na rozmowę. W czasie rozmowy zapytano go, co najbardziej zainteresowało go w ogłoszeniu firmy, w której był na rozmowie kwalifikacyjnej. Nie potrafił odpowiedzieć na to pytanie.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

2. Ewa Nowak w czasie poszukiwania pracy odpowiadała na ogłoszenia zamieszczane w prasie i w portalach internetowych, wysyłając swoje CV i listy motywacyjne. Treść listów motywacyj-nych dostosowywała do każdej oferty pracy, na którą odpowiadała. Niestety nie zachowywała kopii CV i listów motywacyjnych wysyłanych do poszczególnych pracodawców. Pewnego dnia zadzwonił do niej pracownik z firmy „GSM”, która poszukiwała sprzedawcy do salonu telefonów komórkowych. W czasie rozmowy przedstawiciel firmy trzymając w ręku list motywacyjny Ewy Nowak, zapytał ją, dlaczego uważa, że jest odpowiednim kandydatem na to stanowisko. Ewa Nowak bardzo się zdenerwowała, gdyż nie mogła sobie przypomnieć, co napisała w liście motywacyjnym. Nie odpowiedziała pracodawcy na zadane przez niego pytanie.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

3. Krzysztof Różyc został zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną do spółki z o.o. „Dzik” w Wał-brzychu. Siedziba firmy znajduje się w odległej od jego miejsca zamieszkania dzielnicy Wał-brzycha. Dojazd środkami komunikacji miejskiej z miejsca zamieszkania do siedziby firmy zajmuje Krzysztofowi Różycowi zwykle 40 minut. W związku z tym, że na spotkanie był umó-wiony o godzinie 11, wyszedł z domu o 10.20. Niestety okazało się, że w tym dniu w związku z objazdem zmieniono trasę autobusów miejskich. Krzysztof Różyc dotarł do siedziby firmy dopiero o godzinie 11.20.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

4. Iwona Maj została zaproszona na rozmowę kwalifikacyjną do spółki z o.o. „Hit” w Kaliszu. Spółka ta prowadzi działalność wydawniczą. W czasie rozmowy zapytano Iwonę Maj, jakie zna książki wydane przez jej potencjalnego pracodawcę. Niestety Iwona Maj nie potrafiła odpowiedzieć na to pytanie.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................


133

5. Katarzyna Kruk została zaproszona na rozmowę kwalifikacyjną do spółki z o.o. „Logos” w Łomży. W firmie tej było wolne stanowisko asystentki zarządu. Katarzyna Kruk poszła na tę rozmowę w dżinsach i bluzce, która odsłaniała część jej brzucha. Ponadto Katarzyna Kruk znana była ze swojej ekstrawagancji i miała włosy ufarbowane na zielono.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

6. Ernest Karen został zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną do spółki z o.o. „Travel” w Nowym Sączu. Poinformowano go, że rozmowa będzie miała miejsce w dniu 4 maja 2016 r. o godzi-nie 11 w siedzibie firmy oraz że osobą, która będzie przeprowadzała rozmowę, będzie Katarzyna Kowal – Zastępca Dyrektora działu personalnego spółki. Ernest Karen przybył punktualnie do siedziby firmy. W recepcji firmy poinformował, że jest umówiony na godzinę 11 z jakąś panią z działu personalnego. Tymczasem obok recepcji czekała już Katarzyna Kowal i obserwowała całą tę sytuację.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

7. Dagmara Mac została zaproszona na rozmowę kwalifikacyjną do spółki z o.o. „Study” w Zamo-ściu. W swoim CV Dagmara napisała, że zna biegle język angielski. Osoba przeprowadzająca z Dagmarą Mac rozmowę kwalifikacyjną zadawała pytania w języku angielskim. Dagmara nie rozumiała tych pytań, ponieważ jej znajomość angielskiego nie była biegła, a jedynie podstawowa.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 277Wyobraź sobie, że zostałeś zaproszony na rozmowę kwalifikacyjną. W czasie rozmowy zadano Ci pytania zamieszczone poniżej. Napisz w zeszycie przedmiotowym odpowiedzi na te pytania.

1. Jakie są Twoje mocne strony?

2. Jakie są Twoje słabe strony?

3. Jak spędzasz wolny czas?

4. Gdybyś wygrał/-a w lotto milion złotych, na co byś przeznaczył te pieniądze?

5. Jak spędziłaś/-eś ostatnie wakacje?

6. Co uważasz za swoje największe osiągnięcie w życiu?

7. Kto jest dla Ciebie autorytetem?

8. Co chciałabyś/chciałbyś robić za 5, 10 i 20 lat?

9. Co chciałabyś/chciałbyś robić na emeryturze?

10. Czy mogłabyś/mógłbyś opowiedzieć o swoim hobby tak, aby zainteresować nim swojego rozmówcę?


134

ĆWICZENIE 278Wyobraź sobie, że zaproszono Cię na sesję Assessment Center. Na początku sesji każda z uczest-niczących w niej osób ma 30 sekund na przedstawienie się. Twoim zadaniem jest przygotowanie trwającej 30 sekund prezentacji własnej osoby.

ĆWICZENIE 279Wyobraź sobie, że uczestniczysz w sesji Assessment Center i w scence do odegrania otrzymałeś rolę sprzedawcy, który ma przyjąć reklamację od agresywnego klienta. Jak odegrałbyś tę scenkę? Spróbuj ją przećwiczyć z kolegą/koleżanką, który/która odegra rolę klienta.

ĆWICZENIE 280Ewa Żuk i Sylwia Łosobik zostały zaproszone do udziału w sesji Assessment Center. Ich przygo-towania i zachowania w czasie tej sesji zostały opisane poniżej. Która z nich Twoim zdaniem ma większe szanse na otrzymanie zatrudnienia?

A. Ewa Żuk starała się przewidzieć, jakie kompetencje będą przez pracodawcę poszukiwane i swoje zachowania w czasie sesji Assessment Center starała się do nich dopasować. W czasie wyko-nywania zadań grupowych koncentrowała się tylko na własnych pomysłach i nie interesowały jej pomysły innych członków zespołu. Wszystkie zadania wykonywała szybko, czasami bez dokładnego przeczytania instrukcji.

B. Sylwia Łosobik nie starała się odgadywać intencji pracodawcy, a w czasie sesji była natural-na. Wykonując zadania w zespole, zgłaszała własne pomysły i wykazywała się inicjatywą, ale również odnosiła się do pomysłów innych i starała się je rozwijać. Do wykonywania zadań przystępowała po uważnym przeczytaniu instrukcji i tekstu zadania, a w jednym przypadku, gdy miała wątpliwości dotyczące polecenia, poprosiła o ich wyjaśnienie.

Moim zdaniem większe szanse na otrzymanie zatrudnienia ma: .............................................................

6.4. Rozpoczęcie pracyĆWICZENIE 281Poniżej przedstawione zostały opisy, w jaki sposób różne osoby wykonują swoje zadania za-wodowe. Twoim zadaniem jest rozstrzygnięcie, jaka forma zatrudnienia występuje w każdej z opisanych sytuacji.

1. Marcin Nastulak opracowuje dla hurtowni materiałów biurowych program do obsługi maga-zynu. Wynagrodzenie zostanie mu wypłacone po dostarczeniu ostatecznej wersji programu. Hurtownia materiałów biurowych potrąci mu z wynagrodzenia podatek dochodowy od osób fizycznych.

.............................................................................................................................................................................................

2. Ewa Drabik codziennie sprząta pomieszczenia biurowe Spółki z o.o. „Kryk”. Pracę wykonuje w dowolnym czasie pomiędzy godziną 18.00 a 7.00 następnego dnia. Pracę wykonuje samo-dzielnie, a żaden z pracowników Spółki nie jest jej kierownikiem. Spółka z o.o. „Kryk” potrąca jej z wynagrodzenia podatek dochodowy od osób fizycznych. Ponieważ Ewa Drabik jest jedno-cześnie zatrudniona u innego pracodawcy, Spółka z o.o. „Kryk” nie potrąca jej z wynagrodzenia składek na ubezpieczenia społeczne.

.............................................................................................................................................................................................


135

3. Roman Klusek rozwozi do sklepów okulary słoneczne wyprodukowane przez Spółkę z o.o. „Sun” z Będzina. Na koniec miesiąca za wykonane usługi wystawia dla spółki fakturę. Roman Klusek sam opłaca za siebie podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpie-czenia społeczne i zdrowotne.

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 282Po przeczytaniu zamieszczonego poniżej opisu sytuacji odpowiedz na pytania, wpisując odpowiedzi w wolne miejsca.

Ewa Pawelec została zatrudniona na stanowisku księgowej w Spółce z o.o. „Kram” w Wałbrzychu na podstawie umowy-zlecenia. Codziennie musiała pracować w siedzibie Spółki od godziny 8.00 do 16.00. Jej przełożoną była główna księgowa – Janina Nastulak. Janina Nastulak wydawała Ewie Pawelec polecenia, sprawdzała efekty jej pracy oraz od jej decyzji zależało, czy Ewa Pawelec otrzyma premię.

1. Czy umowa-zlecenie była prawidłową formą zatrudnienie Ewy Pawelec? Uzasadnij swoją odpowiedź.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

2. Jaka umowa powinna być zawarta pomiędzy Ewą Pawelec a Spółką z o.o. „Kram” z Wałbrzycha?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

3. Co w opisanej sytuacji powinna zrobić Ewa Pawelec, aby Spółka z o.o. „Kram” z Wałbrzycha zatrudniła ją na podstawie prawidłowej umowy?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 283Zapoznaj się z wypowiedziami czternastu osób, które pracują lub pracowały jako telepracownicy. W wypowiedziach zawarte są zarówno zalety, jak i wady telepracy. Zastanów się, które z przed-stawionych zalet i wad byłyby dla Ciebie najważniejsze przy podejmowaniu decyzji o telepracy, a następnie wpisz do odpowiedniego wiersza litery stojące przy poszczególnych wypowiedziach.

A. Dzięki telepracy mogłam jednocześnie przebywać z dzieckiem i wykonywać pracę.

B. Wykonując telepracę, brakowało mi codziennych kontaktów z kolegami i koleżankami z pracy, wspólnych przerw na kawę i pogawędek.

C. Pracując z domu nie miałem stałych godzin pracy i często zdarzało się, że klienci i współpra-cownicy oczekiwali ode mnie natychmiastowego wykonania zadania, mimo że byłem już po całym dniu pracy.

D. Jako telepracownik mogę godzić obowiązki domowe z pracą zawodową.

E. Dzięki telepracy nie tracę czasu ani pieniędzy na dojazdy do pracy.

F. Łączenie pracy i opieki nad dzieckiem było frustrujące dla mnie, dla mojej rodziny, dla praco-dawcy i dla współpracowników.


136

G. Będąc telepracownikiem nie miałem poczucia przynależności do firmy.

H. Będąc osobą poruszającą się na wózku, dzięki telepracy mogę być normalnym pracownikiem i wiem, że pracodawca i współpracownicy oceniają mnie przez pryzmat efektów mojej pracy, a nie przez pryzmat mojej niepełnosprawności.

I. Dzięki telepracy mogłam zamieszkać na wsi.

J. Jako telepracownik mam większą swobodę w pracy i samodzielność.

K. Wykonując pracę w systemie telepracy, musiałam ustalić i rozgraniczyć czas pracy (wtedy dzieckiem opiekował się mąż) i czas przeznaczony dla dziecka.

L. Jako telepracownik czułam się pracownikiem drugiej kategorii w porównaniu z osobami pra-cującymi w siedzibie spółki.

M. Jako telepracownik mogę skuteczniej i lepiej zarządzać własnym czasem.

N. Od kiedy zostałam zatrudniona jako telepracownik, wydaję mniej pieniędzy na kosmetyki, odzież i jedzenie, ponieważ jem w domu, a nie w restauracjach, a także na paliwo, bilety oraz opiekunkę do dziecka.

Najważniejsze dla mnie zalety telepracy: .............................................................................................................

Najważniejsze dla mnie wady telepracy: ..............................................................................................................

ĆWICZENIE 284Prezes Spółki z o.o. „Gra”, opracowującej gry planszowe, zaproponował wszystkim pracownikom pracę w systemie telepracy. Podejmując tę decyzję, brał pod uwagę przede wszystkim następujące zalety telepracy:• ograniczenie kosztów wynajmu pomieszczeń biurowych;• możliwość zatrudniania pracowników z regionów o niższym poziomie płac;• dążenie do ukształtowania wizerunku firmy jako firmy nowoczesnej i zaangażowanej społecznie;• ograniczenie konfliktów w pracy;• ograniczenie korzystania przez pracowników ze zwolnień lekarskich.

Czy Ty, będąc prezesem spółki z o.o., podjęłabyś/podjąłbyś decyzję, aby wszystkich pracowników zatrudnić w systemie telepracy? Odpowiedź wraz z uzasadnieniem wpisz poniżej.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 285Wyobraź sobie, że szukasz pracy recepcjonisty w hotelu i agencja pracy czasowej zwróciła się do Ciebie z propozycją zatrudnienia Cię przez okres świąteczno-noworoczny w hotelu „Giewont” w Zakopanem. Czy przyjęłabyś/przyjąłbyś tę propozycję? Jakie argumenty przesądziłyby o jej przyjęciu bądź odrzuceniu?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................


137

ĆWICZENIE 286Wyobraź sobie, że jesteś właścicielem księgarni. We wrześniu w związku z zakupami podręczników w Twojej księgarni jest dużo większy ruch i potrzebujesz dodatkowo dwóch osób do pracy. Jaką formę zatrudnienia zaoferowałabyś/zaoferowałbyś tym osobom? Odpowiedź z uzasadnieniem wpisz poniżej.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 287 Jan Kowalski wykonywał przez rok pracę na rzecz spółki z o.o. „Tara” w Koninie na podstawie umowy zlecenia. Po roku pracy Jan Kowalski wystąpił z wnioskiem o urlop wypoczynkowy. Spółka „Tara” odrzuciła ten wniosek i nie przyznała Janowi Kowalskiemu prawa do urlopu. Odpowiedz na poniższe pytania.

1. Czy spółka postąpiła słusznie? Uzasadnij swoją odpowiedź.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

2. Czy w przypadku stosunku prawnego łączącego Jana Kowalskiego ze spółką będą stosowane przepisy kodeksu pracy? Jeżeli nie, to jaki akt normatywny powinien być stosowany w tej sytuacji?

.............................................................................................................................................................................................

3. Jaka umowa powinna być zawarta między stronami, jeżeli praca wykonywana przez Jana Kowalskiego na rzecz spółki była pracą wykonywaną pod kierownictwem pracodawcy oraz w wyznaczonym przez niego miejscu i czasie? Czy w takim przypadku zawarcie umowy zlecenia byłoby zgodne z prawem?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 288Wyobraź sobie sytuację, że jesteś pracodawcą, który chce zatrudnić pracownika na stanowisku księgowego. Wybrałeś już kandydata, który spełnia większość Twoich oczekiwań, ale chciałbyś jeszcze upewnić się, że kandydat do pracy posiada wszystkie kwalifikacje potrzebne do tej pracy. Odpowiedz w związku z tym na poniższe pytania.

1. Jaki rodzaj umowy o pracę zawarłbyś w tym przypadku? .........................................................................

2. Jak długo maksymalnie może trwać okres sprawdzania kwalifikacji pracownika? .........................

ĆWICZENIE 289Wyobraź sobie sytuację, że jesteś pracodawcą. Pracownica pracująca na stanowisku kasjerki przez najbliższe 6 miesięcy będzie korzystała z urlopu wychowawczego. Po zakończeniu urlopu wy-chowawczego chce ona wrócić do pracy i Ty również chcesz, aby nadal pracowała dla Ciebie na stanowisku kasjerki. Tymczasem znalazłeś odpowiednią osobę, która może wykonywać obowiązki kasjerki w czasie jej urlopu wychowawczego. Jaką umowę o pracę zawarłbyś w tym przypadku?

....................................................................................................................................................................................................


138

ĆWICZENIE 290Wyszukaj w internecie informacje o trzech zakładach pracy chronionej, a następnie uzupełnij tabelę poniżej.

Nazwa i adres zakładu pracy chronionej Przedmiot działalności zakładu pracy chronionej

ĆWICZENIE 291Wyszukaj w internecie informacje o trzech zakładach aktywności zawodowej, a następnie uzupełnij tabelę poniżej.

Nazwa i adres zakładu aktywności zawodowej Przedmiot działalności zakładu aktywności zawodowej

6.5. Prawa i obowiązki pracownika i pracodawcyĆWICZENIE 292Odpowiedz w zeszycie przedmiotowym na zamieszczone poniżej pytania, korzystając z ustaw wymienionych w treści pytań.

1. Jakich danych osobowych ma prawo żądać pracodawca od osoby ubiegającej się o zatrudnie-nie (art. 221 §1 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502, z późn. zm.)?

2. Czy pracodawca może żądać od pracownika udokumentowania podanych przez niego danych osobowych (art. 221 §3 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy)?

3. Jakie informacje zobowiązany jest przekazać pracodawca pracownikowi na piśmie nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę (art. 29 §3 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy)?

4. Jakie obowiązki nakładają na pracodawcę art. 94, 941, 942, 943, 97 §1 oraz 226 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy?


139

5. Jakie warunki musi spełnić pracownik, aby mógł być dopuszczony do pracy (art. 2373 §1 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy)?

6. Jakie obowiązki w zakresie szkoleń nakłada na pracodawców art. 2373 §2 i §21 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy?

7. Kto podlega wstępnym badaniom lekarskim (art. 229 §1 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy)?

8. Jakim badaniom lekarskim podlegają pracownicy (art. 229 §2 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy)?

9. Czy pracodawca może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku (art. 229 §4 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy)?

10. Kto jest zobowiązany do dokonania zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń społecznych – osoba ubezpieczona (pracownik) czy płatnik składek (pracodawca) (art. 36 ust. 2 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 963, z późn. zm.)?

11. Kto jest zobowiązany do obliczania i pobierania w ciągu roku zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych: podatnik (pracownik) czy płatnik (zakład pracy) (art. 31 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.)?

ĆWICZENIE 293Ustal liczbę dni i godzin pracy pracownika w czteromiesięcznym okresie rozliczeniowym, obej-mującym miesiące: maj, czerwiec, lipiec i sierpień 2016 r. i wpisz je poniżej.

Liczba dni pracy: ..............................................................................................................................................................

Liczba godzin pracy: ......................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 294Zapoznaj się z art. 128 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, a następnie odpowiedz na pytania.

1. Co to jest czas pracy? ................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

2. W jaki sposób określane jest wykonywanie pracy według ustalonego rozkładu czasu pracy przewidującego zmianę pory wykonywania pracy przez poszczególnych pracowników po upły wie określonej liczby godzin, dni lub tygodni?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

3. Jak dla celów rozliczania czasu pracy określany jest tydzień?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................


140

„OPOLANKA” Sp. z o.o. Opole, 20 lipca 2016 r.ul. Dworska 245-750 OpoleNIP 521-032-94-00PKD 14.19.Z

UMOWA O PRACĘ NA CZAS NIEOKREŚLONYzawarta w dniu 20 lipca 2016 r. w Turku pomiędzy:

Spółką z o.o. „OPOLANKA” w Opolureprezentowaną przez Leszka Kosa – Prezesa Zarządu,

(zwaną w dalszej części umowy Pracodawcą)a

Ewą Żuk zam. w Opolu przy ulicy Długiej 17 m. 18(zwaną w dalszej części umowy Pracownikiem)

1. Zatrudnienie i rodzaj pracyZ dniem 1 sierpnia 2016 r. Pracodawca zatrudnia Pracownika na stanowisku krawcowej w pełnym wymiarze czasu pracy.Pracownik obowiązany jest zgłosić się do pracy w dniu 1 sierpnia 2016 r.Miejscem pracy Pracownika jest siedziba pracodawcy w Opolu, przy ulicy Dworskiej 2.

2. WynagrodzenieZ tytułu świadczonej pracy Pracownik będzie otrzymywał stałe miesięczne wynagrodzenie brutto w wysokości 3000 zł (słownie: trzy tysiące złotych) miesięcznie.

3. Inne postanowienia Umowa wchodzi w życie z dniem podpisania.W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową mają zastosowanie przepisy kodeksu pracy oraz przepisy wykonawcze.Wszelkie zmiany i uzupełnienia niniejszej umowy wymagają dla swej ważności formy pisemnej. Umowa została sporządzona w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.Pracownik poświadcza, że zapoznał się z obowiązującymi u pracodawcy regulaminami pracy i wynagradzania i zobowiązuje się do ich przestrzegania.

PRACODAWCA PRACOWNIK

LeszekKos EwaŻuk (podpis osoby reprezentującej pracodawcę) (podpis pracownika)


141

ĆWICZENIE 295Zapoznaj się z przykładem umowy o pracę zamieszczonym na sąsiedniej stronie, a następnie odpowiedz na pytania.

1. Kto w umowie jest pracodawcą? ..........................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

2. Kto jest pracownikiem? ...........................................................................................................................................

3. Kiedy podpisano umowę o pracę? .......................................................................................................................

4. Od kiedy będzie zatrudniona Ewa Żuk? ...........................................................................................................

5. Czy Spółka z o.o. „Opolanka” posiada regulamin pracy i regulamin wynagradzania?

.............................................................................................................................................................................................

6. Jaki rodzaj umowy o pracę zawarła Ewa Żuk ze Spółką z o.o. „Opolanka”? ......................................

.............................................................................................................................................................................................

7. W jakim wymiarze czasu pracy będzie pracowała Ewa Żuk? ..................................................................

8. Czy umowa o pracę zawiera wszystkie elementy wymagane przez art. 29 §1 Kodeksu pracy?

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 296Uzupełnij tabelę poprzez wpisanie w prawej kolumnie nazwy urlopu, którego charakterystyka została przedstawiona w lewej kolumnie.

Charakterystyka Nazwa urlopu

1. Przysługuje pracownicy w związku z urodzeniem lub przyjęciem dziecka na wychowanie

2. Potoczna nazwa zwolnień pracowników od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w związku z ważnymi sprawami rodzinnymi i osobistymi

3. Jest to urlop w wymiarze dwóch tygodni, z którego może skorzystać jedynie pracownik-ojciec dziecka

4. Urlop ten umożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, które nie ukończyło 5 lat. Może on przysługiwać również w sytuacji, gdy dziecko w wieku do 18 lat z uwagi na stan zdrowia wymaga sprawowania nad nim osobistej opieki

5. Urlop udzielany pracownikom, którzy zdobywają lub uzupełniają wiedzę i umiejętności z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą

ĆWICZENIE 297Wioleta Pelińska ukończyła w 2016 r. zasadniczą szkołę zawodową i od 1 września 2016 r. podjęła pracę. Od kiedy będzie je przysługiwał urlop wypoczynkowy w pełnym wymiarze i ile dni urlopu będzie jej wtedy przysługiwało?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................


142

ĆWICZENIE 298Lucyna Siwek ukończyła w 2011 r. technikum rolnicze, w którym kształcenie trwało 5 lat. Od 1 stycz -nia 2012 r. podjęła swoją pierwszą pracę zawodową w Spółdzielni „Kurpianka” w Kadzidle. Praco-wała tam przez 4 lata, tj. do końca grudnia 2015 r. Od 1 lutego 2016 r. rozpoczęła pracę w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Dylewie. Jaki wymiar urlopu będzie jej przysługiwał po roku pracy w tej spółdzielni?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 299Marta Kosińska ukończyła w czerwcu 2016 r. liceum ekonomiczne, w którym kształcenie trwało 4 lata. Od 1 września 2016 r. podjęła swoją pierwszą pracę zawodową w Banku Europejskim SA w Warszawie. W styczniu 2017 r. Marta Kosińska planuje wyjazd na urlop. Kiedy najwcześniej Marta Kosińska będzie mogła skorzystać z urlopu wypoczynkowego w pełnym wymiarze. Ile to będzie dni urlopu?

W celu udzielenia odpowiedzi na pytanie skorzystaj z zapisów w artykułach 152–155 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 300Paweł Nowak ukończył w 2016 r. zasadniczą szkołę zawodową, a pierwszą pracę podjął 1 paździer-nika tego roku. Kiedy będzie on mógł skorzystać z pierwszego urlopu wypoczynkowego i w jakim wymiarze?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 301Ustal wymiar urlopu macierzyńskiego w opisanych poniżej sytuacjach.

1. Ewa Kowalska urodziła syna: ................................................................................................................................

2. Janina Kuć urodziła bliźniaki: ...............................................................................................................................

3. Beata Kras urodziła trojaczki: ...............................................................................................................................

ĆWICZENIE 302Ewelina Kowcarz za zgodą swojego pracodawcy rozpoczęła naukę w zasadniczej szkole zawodowej. W czerwcu 2016 r. w związku z ukończeniem szkoły miała ona przystąpić do egzaminu potwier-dzającego kwalifikacje zawodowe i chciała skorzystać z urlopu szkoleniowego. Wpisz poniżej, z ilu dni urlopu szkoleniowego mogła skorzystać Ewelina Kowcarz.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................


143

ĆWICZENIE 303Ustal, z ilu dni urlopu okolicznościowego mogą skorzystać pracownicy w opisanych sytuacjach. Liczbę dni wpisz w wolne miejsca.

1. Janowi Kowalskiemu urodził się wnuk: ............................................................................................................

2. Romanowi Klusce urodził się syn: ......................................................................................................................

3. Paweł Śpiewak żeni się: ............................................................................................................................................

4. Anna Zygo będzie miała ślub swojej córki: .....................................................................................................

5. Ewie Kur zmarła mama: ..........................................................................................................................................

ĆWICZENIE 304Paulina Rydzewska urodziła 1 lipca 2016 r. trojaczki (córkę Kingę oraz synów Jana i Adama), których ojcem jest Łukasz Rydzewski. Po urodzeniu dzieci Paulina Rydzewska wykorzystała 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, a następnie wystąpiła do pracodawcy z wnioskiem o skrócenie wymiaru urlopu macierzyńskiego i po 14 tygodniach wróciła do pracy. Pozostałą część urlopu macie-rzyńskiego wykorzystał Łukasz Rydzewski. Skorzystał on również z przysługującego mu urlopu ojcowskiego i urlopu rodzicielskiego. Z ilu tygodni urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego oraz urlopu rodzicielskiego skorzystał łącznie Łukasz Rydzewski?

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 305W lewej kolumnie tabeli zostały wymienione różne rodzaje urlopów, z jakich może skorzystać pracownik. Twoim zadaniem jest uzupełnienie prawej kolumny i wpisane w niej świadczeń, jakie przysługują pracownikowi w czasie trwania urlopu określonego w lewej kolumnie.

Rodzaj urlopu Przysługujące pracownikowi świadczenie w czasie urlopu

1. Urlop wypoczynkowy

2. Urlop macierzyński

3. Urlop ojcowski

4. Urlop wychowawczy

5. Urlop bezpłatny

6. Urlop szkoleniowy

7. Urlop okolicznościowy

8. Urlop rodzicielski

ĆWICZENIE 306Wypisz w zeszycie przedmiotowym wszystkie obowiązki w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, jakie nakłada na pracowników art. 211 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.


144

ĆWICZENIE 307Zapoznaj się z przedstawionym poniżej opisem sytuacji, a następnie odpowiedz na zamieszczone pod nim pytania, wpisując odpowiedzi w puste wiersze.

Właściciel sklepu spożywczego „Smakuś” zatrudnia kasjerów w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy. Kasjerzy pracujący w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymują wynagrodzenie w wy-sokości 16 zł za godzinę, a kasjerzy pracujący w niepełnym wymiarze czasu pracy 14 zł za godzinę.

1. Czy w opisanej sytuacji mamy do czynienie z mobbingiem czy nierównym traktowaniem

pracowników? ..............................................................................................................................................................

2. Czy w opisanej sytuacji występuje dyskryminacja pośrednia czy bezpośrednia?

.............................................................................................................................................................................................

3. Ze względu na jaką cechę występuje dyskryminacja niektórych pracowników?

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 308Zapytaj swoich rodziców, czy w swoich miejscach pracy spotkali się z mobbingiem i nierównym traktowaniem. Jeżeli tak, to w zeszycie przedmiotowym sporządź notatkę i opisz w niej, w jaki sposób te zjawiska się objawiały. Jeżeli Twoi rodzice nie spotkali się z tymi zjawiskami, przygotuj notatkę na podstawie informacji znalezionych w internecie.

ĆWICZENIE 309Zapoznaj się z przedstawionym poniżej opisem sytuacji, a następnie odpowiedz na zamieszczone pod nim pytania, wpisując odpowiedzi w puste wiersze.

Anna Nowak rozpoczęła 2 stycznia 2016 r. pracę w urzędzie gminy. Jej przełożoną była Maria Zdu-nek, a pracodawcą wójt – Jan Malinowski. Maria Zdunek nigdy nie lubiła spotkań z klientami urzędu i dlatego od momentu zatrudnienia Anny Nowak, zawsze gdy konieczne było spotkanie z klientami urzędu, wydawała Annie Nowak polecenie służbowe, aby to ona wzięła udział w spotkaniu. Klienci przychodzący do urzędu zawsze otrzymywali od Anny Nowak merytoryczne odpowiedzi na zgłasza-ne problemy, a ponadto Anna Nowak była dla nich bardzo przyjaźnie nastawiona. Wielu klientów informowało o tym wójta, wysyłając do niego listy lub w czasie bezpośrednich rozmów. Na koniec 2016 r. Anna Nowak została wybrana pracownikiem roku. Od tego czasu Maria Zdunek zmieniła swoje zachowanie wobec niej. Poniżała i upokarzała ją w obecności innych pracowników urzędu, obwiniała o to, że przez nią mają więcej pracy, bo do urzędu przychodzi więcej osób, krytykowała jej sposób pracy i jej wykształcenie, podnosiła na nią głos, doprowadzając wiele razy do płaczu i silnych reakcji stresowych, stosowała wobec niej nadmierną i nieuzasadnioną kontrolę. Wiele razy mówiła jej, że albo Anna Nowak sama odejdzie z pracy, albo ona ją wyrzuci. Sytuacja ta wywołała u Anny Nowak rozstrój zdrowia, dlatego za namową męża postanowiła zrezygnować z pracy.

1. Czy w opisanej sytuacji mamy do czynienie z mobbingiem czy nierównym traktowaniem

pracowników? ..............................................................................................................................................................

2. Kto dopuszczał się mobbingu wobec Anny Nowak? ...................................................................................

3. Kto ponosi odpowiedzialność za mobbing? ....................................................................................................

4. Jakich świadczeń może dochodzić Anna Nowak od swojego pracodawcy? ......................................

.............................................................................................................................................................................................


145

ĆWICZENIE 310Marta Nowak otrzymuje wynagrodzenie w systemie czasowym – w lipcu przepracowała ona 160 godzin, a stawka godzinowa wynosi 15 zł. Oblicz i podaj, ile wyniosło wynagrodzenie brutto Marty Nowak za lipiec.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 311Marta Brzyska jest zatrudniona na stanowisku kierownika sklepu mięsnego w Pułtusku i otrzymuje wynagrodzenie w systemie czasowo-premiowym. Miesięczne wynagrodzenie zasadnicze Marty Brzyskiej wynosi 1600 zł. W lipcu otrzymała ona dwa dodatkowe zadania: zmniejszenie zużycia materiałów biurowych o 10% oraz zwiększenie obrotów sklepu, którego jest kierownikiem, o 3%. Za wykonanie każdego z tych zadań Marta Brzyska mogła otrzymać dodatkowo po 20% wynagro-dzenia zasadniczego. Marta Brzyska wykonała w lipcu obydwa powierzone jej zadania. Ile wyniosło wynagrodzenie brutto Marty Brzyskiej za lipiec?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 312Katarzyna Krok jest zatrudniona przy produkcji podzespołów do skrzyń biegów i otrzymuje wynagrodzenie w systemie akordowym. Za każdą sztukę wyprodukowanego podzespołu zakład pracy płaci jej 3 zł. W lipcu Katarzyna Krok wyprodukowała 900 szt. podzespołów. Ile wyniosło wynagrodzenie brutto Katarzyny Krok za lipiec?

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 313Dopasuj systemy wynagradzania wymienione w lewej kolumnie tabeli do odpowiadających im definicji i wpisz pary (cyfra + litera) do wiersza pod tabelą.

System wynagradzania Charakterystyka

1. System czasowy A. Polega na tym, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie za ilość wykonanej pracy. System ten można stosować tylko wtedy, gdy wyniki pracy można zmierzyć

2. System czasowo-premiowy

B. Polega na tym, że płaca składa się z dwóch elementów: płacy zasadniczej i prowizji od wartości sprzedaży

3. System akordowy

C. Płaca jest określana jako miesięczna kwota wynagrodzenia lub też jako stawka godzinowa, która po ustaleniu liczby przepracowanych godzin i pomnożeniu tych dwóch wielkości pozwala na ustalenie miesięcznego wynagrodzenia

4. System prowizyjny D. Pracownik otrzymuje nie tylko kwotę płacy podstawowej, ale także premię za wykonanie przydzielonych mu dodatkowych zadań

5. System czasowo-prowizyjny

E. Stosowany jest w handlu i polega na tym, że wynagrodzenie zależy wyłącznie od wielkości sprzedaży towarów. Wynagrodzenie w tym systemie jest określane jako procent wartości sprzedaży

....................................................................................................................................................................................................


146

ĆWICZENIE 314Na stronie internetowej Ministerstwa Finansów (www.finanse.mf.gov.pl) zapoznaj się z wzorami formularzy podatkowych dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), a następnie odpowiedz na pytania.

1. Kto i w jakim celu sporządza formularz podatkowy PIT-2?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

2. Jak brzmi pełna nazwa formularza podatkowego PIT-4R?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

3. Jak brzmi pełna nazwa formularza podatkowego PIT-11?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................


.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................


.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

6. Kto wypełnia formularz podatkowy PIT-37: podatnik czy płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych?

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 315Korzystając ze strony internetowej Ministerstwa Finansów, wykonaj następujące polecenia i od-powiedz na pytania zamieszczone poniżej.

1. Uzupełnij skalę podatku dochodowego od osób fizycznych na bieżący rok kalendarzowy.

Skala podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów uzyskanych w roku ...............................

Podstawa obliczenia podatku w złPodatek wynosi:

ponad do

2. Ile wynosi w bieżącym roku przypadająca na jeden miesiąc część kwoty zmniejszającej podatek?

.............................................................................................................................................................................................


147

3. Ile wynoszą w bieżącym roku kalendarzowym roczne koszty uzyskania przychodów dla pra-cowników zatrudnionych w jednym zakładzie pracy znajdującym się w tej samej miejscowości, w której mieszka pracownik?

.............................................................................................................................................................................................

4. Ile wynoszą w bieżącym roku kalendarzowym miesięczne koszty uzyskania przychodów dla pracowników zatrudnionych w jednym zakładzie pracy znajdującym się w tej samej miejsco-wości, w której mieszka pracownik?

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 316Na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (www.zus.pl) zapoznaj się z wzorami formularzy ubezpieczeniowych oraz poradnikiem dotyczącym zasad wypełniania dokumentów ubezpieczeniowych, a następnie odpowiedz na pytania.

1. Jaki formularz ubezpieczeniowy musi wypełnić pracodawca, zgłaszając do ubezpieczenia za-trudnionego pracownika?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

2. Jaki formularz ubezpieczeniowy musi wypełnić pracodawca, zgłaszając do ubezpieczenia zdrowotnego zatrudnionego pracownika?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

3. Jaki formularz ubezpieczeniowy musi wypełnić pracodawca, zgłaszając dane o członkach rodziny, których adres zamieszkania nie jest zgodny z adresem zamieszkania ubezpieczonego, dla celów ubezpieczenia zdrowotnego?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

4. Jaki formularz ubezpieczeniowy musi wypełnić pracodawca, zgłaszając dane o członkach rodziny, których adres zamieszkania jest zgodny z adresem zamieszkania ubezpieczonego, dla celów ubezpieczenia zdrowotnego?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

5. Jaki formularz ubezpieczeniowy pracodawca powinien przekazywać co miesiąc pracownikowi?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

6. Jaki formularz ubezpieczeniowy musi wypełnić pracodawca w sytuacji, gdy rozwiązał z pra-cownikiem umowę o pracę?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................


148

ĆWICZENIE 317Korzystając ze strony internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, uzupełnij w tabeli informa-cje dotyczące wysokości składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, opłacanych w bieżącym roku kalendarzowym przez pracownika i przez pracodawcę.

Wysokość składek płaconych w .............................. roku przez pracownika i pracodawcę (w %)

Wyszczególnienie Składka płacona przez pracownika

Składka płacona przez pracodawcę

Ubezpieczenie emerytalne

Ubezpieczenie rentowe

Ubezpieczenie wypadkowe

Ubezpieczenie chorobowe

Ubezpieczenie zdrowotne

składka płacona do ZUS

składka odliczana od podatku

Fundusz Pracy

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

ĆWICZENIE 318Wynagrodzenie brutto pracownika za maj bieżącego roku kalendarzowego wynosi 2200 zł. Pra-codawca zatrudnia ogółem 8 osób, a pracownik ten jest zatrudniony tylko u jednego pracodawcy w tej samej miejscowości, w której mieszka. Po wykonaniu niezbędnych obliczeń odpowiedz na zamieszczone poniżej pytania.

1. Dla jakiego roku i miesiąca dokonałeś obliczeń? ..........................................................................................

2. Ile wyniesie kwota składki na ubezpieczenie emerytalne zapłacona przez pracownika?

.............................................................................................................................................................................................

3. Ile wyniesie kwota składki na ubezpieczenie rentowe zapłacona przez pracownika?

.............................................................................................................................................................................................

4. Ile wyniesie kwota składki na ubezpieczenie chorobowe zapłacona przez pracownika?

.............................................................................................................................................................................................

5. Ile wynosi kwota przychodu do opodatkowania pracownika?

.............................................................................................................................................................................................


149

6. Ile wynoszą miesięczne koszty uzyskania przychodu?

.............................................................................................................................................................................................

7. Ile wynosi podstawa opodatkowania po zaokrągleniu?

.............................................................................................................................................................................................

8. Ile wynosi podatek od podstawy opodatkowania, po uwzględnieniu przypadającej na 1 miesiąc kwoty wolnej od podatku?

.............................................................................................................................................................................................

9. Ile wynosi zapłacona składka na ubezpieczenie zdrowotne?

.............................................................................................................................................................................................

10. Ile wynosi część składki na ubezpieczenie zdrowotne, która może być odliczona od podatku?

.............................................................................................................................................................................................

11. Ile wynosi po zaokrągleniu podatek dochodowy od osób fizycznych, który zostanie wpłacony do Urzędu Skarbowego?

.............................................................................................................................................................................................

12. Jaką kwotę z wynagrodzenia brutto wynoszącego 2200 zł po odliczeniu wszystkich składek i podatku dochodowego od osób fizycznych otrzyma pracownik?

.............................................................................................................................................................................................

13. Ile wyniesie kwota składki na ubezpieczenie emerytalne zapłacona przez pracodawcę?

.............................................................................................................................................................................................

14. Ile wyniesie kwota składki na ubezpieczenie rentowe zapłacona przez pracodawcę?

.............................................................................................................................................................................................

15. Ile wyniesie kwota składki na ubezpieczenie wypadkowe zapłacona przez pracodawcę?

.............................................................................................................................................................................................

16. Ile wyniesie kwota składki na Fundusz Pracy zapłacona przez pracodawcę?

.............................................................................................................................................................................................

17. Ile wyniesie kwota składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zapłacona przez pracodawcę?

.............................................................................................................................................................................................

18. Jakie łączne koszty (razem z wynagrodzeniem) poniesie pracodawca, który wypłacił pracow-nikowi wynagrodzenie brutto w kwocie 2200 zł?

.............................................................................................................................................................................................


150

ĆWICZENIE 319Grażyna Żurek otrzymała od swojego pracodawcy formularz PIT-11 za ostatni zakończony rok kalendarzowy. W formularzu zawarte były m.in. następujące informacje dotyczące jej należności ze stosunku pracy:• przychód: 56 000 zł;• koszty uzyskania przychodów: 1335 zł;• dochód: 54 665 zł;• zaliczka pobrana przez płatnika: 4157 zł;• składki na ubezpieczenie społeczne podlegające odliczeniu od dochodu: 7667,60 zł;• składki na ubezpieczenie zdrowotne podlegające odliczeniu: 3744,99 zł.

Grażyna Żurek mieszka i pracuje w tej samej miejscowości. Jest matką samotnie wychowującą dwójkę dzieci w wieku 5 i 7 lat, które nie osiągają żadnych przychodów. W ostatnim roku kalenda-rzowym poniosła wydatki na internet w swoim mieszkaniu w kwocie 1100 zł. Jedno z jej dzieci jest niepełnosprawne i na leki dla niego w poszczególnych miesiącach ostatniego roku kalendarzowego wydała następujące kwoty: I – 90 zł, II – 220 zł, III – 280 zł, IV – 80 zł, V – 90 zł, VI – 180 zł, VII – 230 zł, VIII – 320 zł, IX – 270 zł, X – 320 zł, XI – 220 zł, XII – 320 zł.

Wiedząc, że Grażyna Żurek korzysta z wszystkich przysługujących jej ulg i rozlicza się z podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci, wydrukuj ze strony internetowej właściwy formularz zeznania podatkowego za ostatni zakończony rok kalendarzowy i wypełnij go danymi Grażyny Żurek (pomijając dane adresowe).

6.6. Zakończenie pracyĆWICZENIE 320Kiedy ulegnie rozwiązaniu umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony, jeżeli pracodawca po-informował pracownika, którego zatrudniał przez 4 lata, o rozwiązaniu z nim umowy o pracę za wypowiedzeniem w dniu 25 lutego 2016 r.?

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 321Kiedy ulegnie rozwiązaniu umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony, jeżeli pracodawca po-informował pracownika, którego zatrudniał przez 2 lata, o rozwiązaniu z nim umowy o pracę za wypowiedzeniem w dniu 5 października 2016 r.?

....................................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 322Rozstrzygnij, w których z opisanych sytuacji może mieć miejsce rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia z winy pracownika, w których – rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia niezawinione przez pracownika, a w których – rozwiąza-nie umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia, a następnie wpisz do odpowiedniego wiersza litery stojące przy opisach sytuacji.

A. Pracownik porzucił pracę.

B. Pracownik jest zatrudniony przez pracodawcę 5 miesięcy, a jego niezdolność do pracy wskutek choroby, trwa 4 miesiące.


151

C. Pracownik przedstawił zaświadczenie zakładu społecznej służby zdrowia, w którym stwier-dzono że wykonywana przez niego praca ma szkodliwy wpływ na jego zdrowie, a pracodawca nie przeniósł pracownika do innej pracy odpowiedniej ze względu na jego stan zdrowia i kwa-lifikacje zawodowe.

D. Pracownik popełnił przestępstwo, które uniemożliwia mu dalsze zatrudnienie na zajmowanym stanowisku.

E. Pracownik ze swojej winy utracił uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na zajmo-wanym stanowisku.

F. Pracownik jest zatrudniony przez pracodawcę przez 2 lata, a jego niezdolność do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż okres pobierania zasiłku chorobowego.

G. Pracodawca dopuścił się względem pracownika ciężkiego naruszenia podstawowych obowiąz-ków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia z winy pracownika: ..............

....................................................................................................................................................................................................

Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia niezawinione przez pracownika:

....................................................................................................................................................................................................

Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia: ......................................................

ĆWICZENIE 323Zaznacz, jakie obowiązki ma pracodawca w związku z rozwiązaniem z pracownikiem umowy o pracę:

A. wypłacić pracownikowi wszystkie należne mu świadczenia;

B. wydać pracownikowi wszystkie jego akta personalne;

C. wydać pracownikowi świadectwo pracy;

D. wydać pracownikowi zaświadczenie o kwalifikacjach, jakie pracownik zdobył u pracodawcy;

E. wypłacić pracownikowi ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (w sytuacji gdy w dniu rozwiązania umowy o pracę pracownik posiada niewykorzystany urlop wypoczynkowy);

F. wysłać pracownika na urlop wypoczynkowy;

G. wyrejestrować pracownika z ubezpieczeń społecznych;

H. odebrać pracownikowi książeczkę ubezpieczeniową;

I. rozliczyć podatek dochodowy od osób fizycznych na formularzu PIT-11.

6.7. Spory i roszczenia związane z zatrudnieniemĆWICZENIE 324Na podstawie Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502, z późn. zm.) odpowiedz na pytania.

1. Jakie są uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypo-wiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę (art. 44)?

.............................................................................................................................................................................................


152

2. Co może orzec sąd pracy, jeżeli ustali, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie-określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 §1)?

.............................................................................................................................................................................................

3. W jakiej sytuacji sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy (art. 45 §2)?

.............................................................................................................................................................................................

4. Co może orzec sąd pracy, jeżeli ustali, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na okres próbny jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 50 §1)?

.............................................................................................................................................................................................

5. Co może orzec sąd pracy, jeżeli ustali, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony narusza przepisy o wypowiadaniu tych umów o pracę (art. 50 §3)?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

6. Jakie są uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 56 §1)?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

7. Jakie są uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę zawartej na czas określony bez wypowiedzenia (art. 59)?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

8. Jakie są uprawnienia pracodawcy w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia (art. 611)?

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

ĆWICZENIE 325Uzupełnij zdania.

1. Sąd zajmuje się sporem lub roszczeniem po wniesieniu .................................

2. Sprawy z zakresy prawa pracy rozpatruje ten sąd pracy, który zasięgiem swojego działania

obejmuje miejsce zamieszkania lub siedzibę .............................................. albo miejsce wykonywania

.......................................

3. Każda ze stron, jeżeli jest niezadowolona z wyroku sądu pracy I instancji, ma możliwość od-

wołania się od tego wyroku poprzez wniesienie .............................................


153

6.8. Świadczenie pracy – ćwiczenia kompleksowe ĆWICZENIE 326Rozwiąż krzyżówkę, a następnie odkryj hasło, wpisując w puste wiersze pod krzyżówką odpowied-nie litery z ponumerowanych w prawym dolnym rogu kratek krzyżówki.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

Poziomo1. Świadczenie pieniężne pracodawcy na rzecz pracownika z tytułu wykonanej przez pracownika pracy6. Podmiot reprezentujący podaż na rynku pracy7. Nierównowaga rynku pracy, wyrażającą się tym, że nie wszystkie osoby, które poszukują pracy, mogą ją znaleźć11. Ten, przeciwko komu wniesiony jest pozew do sądu13. Wniosek o sądowe rozstrzygnięcie sprawy14. Związana z upływem czasu utrata możliwości wymagania spełnienia roszczenia majątkowego15. Długotrwałe i nieprawidłowe zachowania wobec jednego pracownika ze stronny innych osób, polegające

na uporczywym nękaniu lub zastraszaniu, których celem jest poniżenie, ośmieszenie, izolowanie bądź wyeliminowanie tego pracownika z zespołu

16. Podmiot reprezentujący popyt na rynku pracy

21

9

4

17

11

8

16

12

14

6

20

2

15

10

5

18

1

13

19

7

3


154

Pionowo2. Poparte i chronione przez państwo uprawnienie, które pozwala żądać od oznaczonej osoby określonego

zachowania3. Traktowanie niektórych pracowników w sposób mniej korzystny niż pozostałych4. Odwołanie od wyroku sądu pracy I instancji5. Zdobywanie nowych kwalifikacji i kompetencji zawodowych8. Pracownik, wykorzystujący do pracy środki komunikacji elektronicznej, zatrudniony na podstawie umowy

o pracę i regularnie wykonujący pracę poza zakładem pracy9. Budowanie i utrzymywanie sieci kontaktów z innymi osobami w celu wzajemnej wymiany informacji lub

udzielania sobie wsparcia10. Opinia, informacja o innej osobie12. Ten, kto wnosi pozew do sądu

ĆWICZENIE 327Dopasuj pojęcia do odpowiadających im definicji i wpisz pary (cyfra + litera) do wierszy pod tabelą.

Pojęcie Definicja

1. Doskonalenie zawodowe

A. Kwalifikacje zawodowe, które pracownik może i umie wykorzystywać na zajmowanym stanowisku

2. Krajowy Rejestr Agencji Zatrudnienie

B. Metoda rekrutacji pracowników, która polega na zebraniu w jednym miejscu grupy kandydatów do pracy i obserwowaniu ich podczas wykonywania specjalnie przygotowanych zadań

3. Dokumenty aplikacyjne

C. Wyrażony najczęściej w miesiącach przedział czasu, na który planowana jest praca pracowników i po upływie którego jest ona rozliczana

4. Agencja pracy tymczasowej

D. Choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy

5. Czas pracy E. Podnoszenie poziomu posiadanych kwalifikacji i kompetencji zawodowych

6. Kwalifikacje zawodowe F. Pierwszy osobisty kontakt pomiędzy pracodawcą a potencjalnym pracownikiem

7. Wypadek przy pracy G. Kwota, jaką pracownik otrzymuje w gotówce lub na rachunek bankowy

8. Choroba zawodowa H. Więź prawna, jaka powstaje między pracownikiem a pracodawcą

9. Assessment Center I. Nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć pracownika, które nastąpiło w związku z pracą

10. Wynagrodzenie nettoJ. Określona liczba godzin, w czasie których pracownik pozostaje w dyspozycji

pracodawcy w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy przez pracownika

11. Okres rozliczeniowy K. Rejestr, do którego muszą być wpisane legalnie działające agencje pracy tymczasowej

12. Kompetencje zawodowe

L. Przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą związaną z kierowaniem pracowników do innego pracodawcy na określony czas, w celu zastępstwa lub uzupełnienia jego personelu

13. Stosunek pracy M. Życiorys w formie CV i list motywacyjny

14. Rozmowa kwalifikacyjna

N. Posiadane przez człowieka umiejętności i wiadomości oraz jego doświadczenie, cechy osobowości i stan zdrowia, pozwalające mu na sprawne wykonywanie zadań zawodowych

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................


155

ĆWICZENIE 328 Oceń prawdziwość poniższych zdań i wstaw krzyżyk we właściwej kolumnie tabeli.

Treść zdania Prawda Fałsz

1. Pracownikiem może być tylko osoba fizyczna

2. Pracodawcą może być tylko osoba prawna

3. Umowa o pracę na okres próbny może być zawarta maksymalnie na jeden rok

4. Pracodawca może złożyć propozycję wykonywania pracy w formie telepracy tylko pracownikowi, który jest przyjmowany do pracy

5. Wynagrodzenie pracownika tymczasowego jest wypłacane przez agencję pracy tymczasowej

6. Status zakładu pracy chronionej może być nadany niektórym pracodawcom decyzją wójta (burmistrza, prezydenta miasta)

7. Zakłady aktywności zawodowej są tworzone przez powiaty, gminy, fundacje, stowarzyszenia oraz inne organizacje społeczne, których statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych

8. Jeżeli umowa o pracę zawiera zapisy naruszające zasadę równego traktowania, to są one nieważne

9. Wynagrodzenia wypłacane pracownikom przez pracodawcę są opodatkowane podatkiem od towarów i usług

10. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za mobbing nawet wtedy, gdy jest on spowodowany przez innego pracownika bez wiedzy pracodawcy

11. Propozycję rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron może złożyć pracownik i pracodawca

12. Pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę zawartej na okres próbny

13. Jeżeli pracodawca chce wypowiedzieć pracownikowi umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony, to umowa ulegnie rozwiązaniu po wyrażeniu przez pracownika zgody na taki tryb rozwiązania umowy o pracę

14. Pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, jeżeli pracownik ze swojej winy utracił uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku

15. Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zakład społecznej służby zdrowia stwierdzi szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy odpowiedniej ze względu na jego stan zdrowia i kwalifikacje zawodowe

16. Spory dotyczące uznania podpisanej umowy cywilnoprawnej za umowę o pracę są rozpatrywane przez sądy pracy

17. Prawa i obowiązki stron umów cywilnoprawnych są określone w kodeksie pracy


156

Spis treści1. Zachowania przedsiębiorcze człowieka _____________________________________________________ 5

1.1. Człowiek przedsiębiorczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1.2. Poznanie siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.3. Komunikacja interpersonalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 1.4. Człowiek przedsiębiorczy w grupie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 1.5. Podejmowanie decyzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 1.6. Konflikty i sposoby ich rozwiązywania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 1.7. Negocjacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 1.8. Zachowania przedsiębiorcze człowieka – ćwiczenia kompleksowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

2. Funkcjonowanie gospodarki rynkowej ___________________________________________________ 23 2.1. Gospodarowanie i czynniki wytwórcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 2.2. Rynek i jego elementy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 2.3. Istota gospodarki rynkowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 2.4. Pieniądz w gospodarce rynkowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 2.5. Banki i zakłady ubezpieczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 2.6. Giełdy papierów wartościowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 2.7. Rynek i gospodarka rynkowa – ćwiczenia kompleksowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42

3. Gospodarstwa domowe ____________________________________________________________________ 46 3.1. Istota gospodarstwa domowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .46 3.2. Budżet gospodarstwa domowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49 3.3. Kredyty i pożyczki dla gospodarstw domowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51 3.4. Inwestowanie kapitału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56 3.5. Zabezpieczenie emerytalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61 3.6. Prawa konsumentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63 3.7. Gospodarstwa domowe – ćwiczenia kompleksowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69

4. Przedsiębiorstwa ___________________________________________________________________________ 72 4.1. Podstawowe pojęcia dotyczące przedsiębiorstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72 4.2. Otoczenie przedsiębiorstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74 4.3. Formy organizacyjno-prawne i formy własności przedsiębiorstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76 4.4. Przedmiot działalności przedsiębiorstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79 4.5. Zasady działania, cele, kapitał, majątek, ceny, przychody, koszty i wynik finansowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80 4.6. Podejmowanie działalności gospodarczej – tworzenie własnego przedsiębiorstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86 4.7. Podstawowe dokumenty finansowe przedsiębiorstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96 4.8. Marketing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99 4.9. Przedsiębiorstwa – ćwiczenia kompleksowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

5. Państwo w gospodarce ___________________________________________________________________ 106 5.1. Rola państwa w gospodarce rynkowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 5.2. Finanse publiczne oraz polityka fiskalna i budżet państwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 5.3. Polityka pieniężna i bank centralny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 5.4. Bezrobocie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 5.5. Wzrost i rozwój gospodarczy – mierniki ekonomiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 5.6. Współpraca gospodarcza z zagranicą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 5.7. Państwo w gospodarce rynkowej – ćwiczenia kompleksowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

6. Świadczenie pracy ________________________________________________________________________ 122 6.1. Aktywność i kariera zawodowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 6.2. Rynek pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 6.3. Aktywne poszukiwanie pracy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 6.4. Rozpoczęcie pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 6.5. Prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 6.6. Zakończenie pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 6.7. Spory i roszczenia związane z zatrudnieniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 6.8. Świadczenie pracy – ćwiczenia kompleksowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153


Documents

Zarys przedsiębiorczości ćwiczenia (rozdziały 5-6) - …...Warszawa, 5 września 2016 r. Jacek Musiałkiewicz Wydawnictwo "Ekonomik" - Jacek Musiaákiewicz | Materiaáy do zdalnego