HÜCRESEL ZEDELENME ETKENLERİ ve ADAPTİF CEVAP

Prof.Dr. Yavuz ÖzoranPatoloji Anabilim Dalı

HÜCRE ZEDELENME NEDENLERİHÜCRE ZEDELENME NEDENLERİ

HİPOKSİ

EN ÖNEMLİ ve YAYGIN NEDENDİR.

- ARTERİYEL AKIMIN ENGELLENMESİ

- KALP- SOLUNUM YETMEZLİĞİ

- ANEMİ

- CO ZEHİRLENMESİ SONUCU GELİŞİR.

FIRSATFIRSAT

Bazen yanı başımızdaki fırsatları, sahip olduğumuz güzellikleri görmeyiz, illa biri mi anımsatmalı?.....

HÜCRE ZEDELENME NEDENLERİHÜCRE ZEDELENME NEDENLERİ

FİZİKSEL ETKENLER

- TRAVMA

- ISI AŞIRILIKLARI

- RADYASYON

- ELEKTRİK ŞOKU

HÜCRE ZEDELENME NEDENLERİHÜCRE ZEDELENME NEDENLERİ

KİMYASAL ETKENLER ve İLAÇLAR

- AŞIRI GLUKOZ – TUZ (OSMOTİK BASINÇ ARTIŞI)

- YÜKSEK KISMİ BASINÇLI OKSİJEN

- ZEHİR OLARAK BİLİNEN MADDELER

- HAVA KİRLİLİĞİ

HÜCRE ZEDELENME NEDENLERİHÜCRE ZEDELENME NEDENLERİ

MİKROBİYOLOJİK ETKENLER

- VİRUSLAR (SUBMİKROSKOPİK)

- TENYALAR (METRELERCE UZUNLUK)

- BAKTERİ, MANTAR, RİKETS, PARAZİT

HÜCRE ZEDELENME NEDENLERİHÜCRE ZEDELENME NEDENLERİ

İMMÜNOLOJİK REAKSİYONLAR

- ANAFLAKTİK REAKSİYON

- OTO- İMMÜN HASTALIK

HÜCRE ZEDELENME NEDENLERİHÜCRE ZEDELENME NEDENLERİ

GENETİK BOZUKLUKLAR

- DOWN SENDROMU

- ORAK HÜCRELİ ANEMİ

HÜCRE ZEDELENME NEDENLERİHÜCRE ZEDELENME NEDENLERİ

BESLENME DENGESİZLİKLERİ

- PROTEİN – KALORİ YETERSİZLİKLERİ

- VİTAMİN YETERSİZLİKLERİ

- YAĞLARDAN ZENGİN DİYET

HÜCRE ZEDELENME NEDENLERİHÜCRE ZEDELENME NEDENLERİ

YAŞLANMA

Patogenez hipotezleri

1- Genetik programlı yaşlanma

2- Somatik mutasyon

3- Her ikisi birlikte

SINIRLARSINIRLAR

Bazen ne söylersek söyleyelim, karşımızdakinin sınırları bizi sınırlar, uzaylı muamelesi görürüz.....

DOKU GERM TİPİ YAPRAĞI

ÖRTÜCÜ MEZODERMEPİTEL ENDODERM BEZ EKTODERM

KANBAĞ DOKU KIKIRDAK MEZODERM KEMİK

ÇİZGİLİ KASKAS DÜZ KAS MEZODERM

KALP KASI

SİNİR EKTODERM

ÇOĞALMA ADAPTİF KAPASİTESİ CEVAP

(+) LABİL HİPERTROFİ

HİPERPLAZİATROFİMETAPLAZİ

( ) LABİL HİPERPLAZİ (+) STABİL METAPLAZİ ATROFİ

(-) PERMENANT HİPERTROFİ ATROFİ

(-) PERMENANT -------

HÜCRE ADAPTASYONLARIHÜCRE ADAPTASYONLARI

FİZYOLOJİK :GEBEKLİKTE MEMELERİN BÜYÜMESİ

PATOLOJİK :

HÜCRELERİN ZEDELENMEDEN KORUNMA ve

FONKSİYONLARINI AYARLAYABİLMESİ SONUCU

GELİŞİR.

HÜCRESEL ADAPTASYON

BİRKAÇ MEKANİZMA İLE GELİŞEBİLİR.

SPESİFİK HÜCRESEL RESEPTÖR ARTIŞI VEYA AZALMASI

HEDEF HÜCRE TARAFINDAN YENİ PROTEİN SENTEZİNİN BAŞLATILMASI

ATROFİATROFİ

HÜCRE BOYUTUNUN AZALMASIDIR.

DOKU veya ORGANIN BOYUTU KÜÇÜLÜR.

HÜCRELERİN FONKSİYONU AZALMIŞTIR.

ANCAK HÜCRELER ÖLÜ DEĞİLDİR.

ATROFİ NEDENLERİATROFİ NEDENLERİ

BİR KISMI FİZYOLOJİK BİR KISMI PATOLOJİK

İŞ YÜKÜNÜN AZALMASI

İNNERVASYON KAYBI

KAN AKIMININ AZALMASI

YETERSİZ BESLENME

ENDOKRİN UYARI KAYBI

YAŞLANMA

NORMAL HÜCRELERDE PROTEİN SENTEZİ ve YIKIM

ARASINDA HASSAS BİR DENGE VARDIR.

• SENTEZİN AZALMASI

• YIKIMIN ARTMASI ATROFİ İLE SONUÇLANIR.

KAS ATROFİSİ

ATROFİ ( TESTİS)

ATROFİ (BEYİN)

KARACİĞER (ATROFİ)

YETENEKYETENEK

Bazen ne kadar yetenekli olursak olalım, elimizdeki malzeme, bulunduğumuz ortam bir yere kadarsa, biz ne yapabiliriz ki?......

HİPERTROFİHİPERTROFİ HÜCRE BOYUTUNUN ARTMASIDIR.

HÜCRESEL YAPISAL PROTEİN SENTEZİ ve ORGANEL SENTEZ ARTIŞI NEDENİ İLE BÜYÜMÜŞTÜR.

FİZYOLOJİK VEYA PATOLOJİKTİR.

FİZYOLOJİK FONKSİYONEL TALEP ARTIŞI HORMONAL STİMULUS GEBELİK

AĞIRLIK KALDIRANLARDA ÇİZGİLİ KAS HİPERTROFİSİ KRONİK HİPERTANSİYONDA KALP BÜYÜMESİ

BÖLÜNME YETENEKLERİ OLMADIĞI İÇİN HİPERTROFİYE OLURLAR.

HİPERTROFİ ( KALP)

HEVESHEVES

Bazen ne olduğumuza/olma-dığımıza bakmadan yanlış şeylere heves ederiz, sonuç şu olur ; heveslendiğimizle kalırız, bir de hayal kırıklığı.....

HİPERPLAZİHİPERPLAZİ ORGAN veya DOKUDA HÜCRE SAYISININ ARTIŞIDIR. HİPERTROFİ ve HİPERPLAZİ GENELDE BERABERDİR. FİZYOLOJİK ve PATOLOJİK OLARAK İKİYE AYRILIR.

FİZYOLOJİK HİPERPLAZİ1. HORMONAL :

PUBERTE ve GEBELİKTE MEME BEZ EPİTEL ARTIŞI

2. KOMPENSATUVAR

DOKUNUN BİR BÖLÜMÜ ÇIKARILDIĞINDA veya HASTALANDIĞINDA OLUŞUR.

KARACİĞERİN BİR BÖLÜMÜ ÇIKARILDIĞINDA GERİ KALAN DOKUDA MİTOZ HEMEN BAŞLAR ve NORMAL AĞIRLIĞINA ULAŞINCAYA KADAR DEVAM EDER.

PATOLOJİK HİPERPLAZİ

AŞIRI HORMONAL veya BÜYÜME FAKTÖR ARTIŞI VARDIR.

HORMONAL (ÖSTROJEN) ENDOMETRİAL HİPERPLAZİ

BÜYÜME FAKTÖRÜ YARA İYİLEŞMESİ

FİBROBLAST- DAMAR PROLİFERASYONU

HHİPERPLAZİ ( ENDOMETRİUM)

HİPERPLAZİ ( PROSTAT)

PROSTAT HİPERPLAZİSİ

İÇGÜDÜİÇGÜDÜ

Bazen kim ne dersin standardımızın dışına çıkamayız. Standart bir içgüdümüz varsa suç bizim mi?.....

METAPLAZİMETAPLAZİ

EPİTELYAL veya MEZENKİMAL YETİŞKİN BİR HÜCRE TİPİNİN YERİNİ BİR

BAŞKA YETİŞKİN HÜCRE TİPİNİN ALDIĞI REVERZİBLE BİR DEĞİŞİKLİKTİR.

SİGARA + VİT. A YETMEZLİĞİ

SOLUNUM YOLU EPİTELİ SKUAMOZ DEĞİŞİM

KRONİK GASTRİK REFLÜ

ÖZOFAGUS SKUAMOZ EPİTEL GASTRİK – İNTESTİNAL EPİTEL

METAPLAZİ MEZENKİMAL HÜCRELERDE OLABİLİR.

FİBROBLASTLAR OSTEOBLAST ve KONDROBLASTA DÖNÜŞEBİLİR

YUMUŞAK DOKU ZEDELENME ODAKLARINDA BAZEN KEMİK

OLUŞUR.

SKUAMOZ METAPLAZİ (SOLUNUM YOLU)

GLANDULER METAPLAZİ (ÖZOFAGUS)

DİSPLAZİ( SERVİKS UTERİ)

MERAKMERAK

Bazen sırf insani bir merak uğruna pazarlamacıların tuzağına düşeriz, para verip almak tatlı gelir.....